Tài liệu Quan hệ hợp tác việt nam lào giai đoạn 2000 2015 nghiên cứu trường hợp quan hệ giữa tỉnh sơn la với các tỉnh bắc lào

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------------------------------------- ĐINH THỊ THÀNH QUAN HỆ HỢP TÁC VIỆT NAM - LÀO GIAI ĐOẠN 2000-2015: NGHIÊN CỨU TRƢỜNG HỢP QUAN HỆ GIỮA TỈNH SƠN LA VỚI CÁC TỈNH BẮC LÀO. LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quan hệ Quốc tế Hà Nội - 2017 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------------------------------------- ĐINH THỊ THÀNH QUAN HỆ HỢP TÁC VIỆT NAM - LÀO GIAI ĐOẠN 2000-2015: NGHIÊN CỨU TRƢỜNG HỢP QUAN HỆ GIỮA TỈNH SƠN LA VỚI CÁC TỈNH BẮC LÀO. LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quan hệ Quốc tế Mã số: 60 31 02 06 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trƣơng Duy Hòa Hà Nội – 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, dưới sự hướng dẫn của TS. Trương Duy Hòa. Các số liệu, dữ liệu trong luận văn là trung thực, bảo đảm tính khách quan và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Hà Nội, ngày 10 tháng 11 năm 2017 Tác giả Đinh Thị Thành LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, sự chỉ bảo tận tình của các thầy, cô giáo tại ĐH KHXH&NV- ĐHQGHN, tôi còn nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cá nhân, tập thể trong và ngoài trường. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn sự chỉ bảo tận tình của tập thể các thầy, cô giáo bộ phận Đào tạo sau Đại học - Khoa Quan hệ Quốc tế và các thầy, cô giáo của ĐH KHXH&NV- ĐHQGHN đã truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu trong suốt quá trình học tập tại trường. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Trương Duy Hòa đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới ban lãnh đạo công ty TNHH Tư vấn và phát triển giáo dục Tuệ Minh và tập thể cán bộ, nhân viên Văn phòng nơi tôi công tác đã quan tâm, động viên và khích lệ tôi trong quá trình thực hiện luận văn. Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, những người thân, bạn bè cùng khóa đã giúp đỡ và động viên tôi trong suốt quá trình học tập và rèn luyện. Do thời gian có hạn nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong được sự đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo cũng như toàn thể bạn đọc. Xin chân thành cảm ơn ! Hà Nội, ngày 10 tháng 11 năm 2017 Tác giả luận văn Đinh Thị Thành MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 6 1. Lí do chọn đề tài ...................................................................................... 6 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................................... 7 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu........................................................ 11 3.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................... 11 3.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 11 4. Hƣớng tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu ..................................... 11 4.1. Hướng tiếp cận ................................................................................ 11 4.2. Phương pháp nghiên cứu ............................................................... 12 5. Bố cục của luận văn............................................................................... 12 Chƣơng 1 ........................................................................................................ 13 KHÁI QUÁT QUAN HỆ HỢP TÁC GIỮA TỈNH SƠN LA VỚI CÁC TỈNH BẮC LÀO TRƢỚC NĂM 2000 ........................................................ 13 1.1. Đặc điểm về địa lý, điều kiện tự nhiên của tỉnh Sơn La và các tỉnh Bắc Lào ........................................................................................... 13 1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội , văn hóa của tỉnh Sơn La và các tỉnh Bắc Lào trƣớc năm 2000 ................................................... 17 1.3 Truyền thống đoàn kết, hữu nghị giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào trƣớc năm 2000............................................................... 23 Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 27 Chƣơng 2 ........................................................................................................ 28 QUAN HỆ HỢP TÁC GIỮA TỈNH SƠN LA VỚI CÁC TỈNH BẮC LÀO GIAI ĐOẠN 2000-2015................................................................................. 28 2.1. Khái quát quan hệ hợp tác Việt Nam – Lào giai đoạn 2000 -2015 ................................................................................................................. 28 1 2.1.1. Đƣờng lối đối ngoại của Việt Nam......................................... 28 2.1.2. Những kết quả nổi bật trong quan hệ hợp tác Việt Nam Lào giai đoạn 2000 – 2015 ................................................................ 30 2.2. Thực trạng quan hệ hợp tác giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào giai đoạn 2000-2015 ....................................................................... 34 2.2.1. Quan hệ chính trị- ngoại giao, quốc phòng và an ninh ....... 34 2.2.2. Hợp tác kinh tế - thƣơng mại - đầu tƣ .................................. 39 2.2.3. Quan hệ văn hóa, giáo dục - đào tạo ..................................... 42 2.3. Một số nhận xét và đánh giá ......................................................... 48 2.3.1. Những thành tựu trong quan hệ hợp tác ................................ 48 2.3.2. Một số hạn chế và nguyên nhân ............................................. 49 Chƣơng 3 ........................................................................................................ 52 TRIỂN VỌNG QUAN HỆ HỢP TÁC GIỮA TỈNH SƠN LA VỚI CÁC TỈNH BẮC LÀO TRONG THỜI GIAN TỚI ............................................ 52 3.1. Những vấn đề chung trong quan hệ giữa Việt Nam và Lào thời gian tới .................................................................................................... 52 3.1.1. Các cơ hội hợp tác .................................................................... 52 3.1.2. Các khó khăn thách thức ......................................................... 53 3.2. Quan điểm, định hƣớng về tận dụng tiềm năng, thế mạnh hợp tác giữa tỉnh Sơn La và các tỉnh Bắc Lào trong bối cảnh mới ..... 61 3.3. Các giải pháp nhằm thúc đẩy hợp tác giữa Sơn La và các tỉnh Bắc Lào ................................................................................................... 64 3.3.1. Tăng cƣờng quan hệ chính trị -ngoại giao ............................ 65 3.3.2. Thúc đẩy hợp tác kinh tế - thƣơng mại, khoa học – kỹ thuật ............................................................................................................. 66 3.3.3. Đẩy mạnh hợp tác quốc phòng – an ninh ............................. 70 3.3.4. Gia tăng hợp tác văn hóa, xã hội, giáo dục-đào tạo ............. 71 2 3.3.5. Tăng cƣờng giao lƣu nhân dân .............................................. 72 Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 74 KẾT LUẬN .................................................................................................... 75 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 78 3 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ACMECS Ayeyawady-Chao Phraya-Mekong Economic Cooperation Strategy - khuôn khổ hợp tác kinh tế gồm 5 nước Campuchia, Lào, Myanma, Thái Lan và Việt Nam ASEAN Association of Southeast Asean Nation – Hiệp hội các nước Đông Nam Á ASEM The Asia-Europe Meeting- Diễn đàn hợp tác Á- Âu APEC Asia-Pacific Economic Cooperation- Diễn đàn hợp tác Kinh tế châu Á- Thái Bình Dương CHDCND Cộng hòa Dân chủ Nhân dân CHXHCN Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa GMS Greater Mekong Subregion – Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng GDP Gross Domestic Product – Tổng sản phẩm trong nước HCM Hồ Chí Minh NDCM Nhân dân Cách mạng ĐCS Đảng Cộng sản ĐH KHXH& Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn NV ĐH QGHN Đại học Quốc gia Hà Nội FDI Foreign Direct Investment – Đầu tư trực tiếp nước ngoài NXB Nhà xuất bản ODA Official Development Assistance – Hỗ trợ phát triển chính thức. THCS Trung học cơ sở TNHH Trách nhiệm hữu hạn TP Thành phố UBND Uỷ ban Nhân dân 4 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Tốc độ tăng trƣởng GDP hàng năm của Lào (1995-2000) .... ....................................................................................................................18 Bảng 1.2 Chỉ số đói nghèo chia theo vùng miền và các tỉnh của Lào.................................................................................................................18 Bảng 1.3: Bảng 1.3: Những “bẫy” gây ra tình trạng kém phát triển cho các tỉnh của Lào………………………………………..…… …………...19 5 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Quan hệ Việt Nam - Lào là quan hệ hữu nghị đặc biệt có truyền thống lâu đời. Những yếu tố cơ bản đóng góp vào mối quan hệ này là sự gần gũi về mặt địa lý, sự gắn kết trong truyền thống đấu tranh giải phóng dân tộc và sự lựa chọn con đường phát triển sau khi giành được độc lập. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu, rộng hiện nay, Việt Nam và Lào đều tham gia vào các tổ chức khu vực như ASEAN, hợp tác tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng (GMS), hợp tác ACMECS (khuôn khổ hợp tác kinh tế gồm 5 nước Campuchia, Lào, Myanma, Thái Lan và Việt Nam), v.v. Những mối quan hệ hợp tác này đã góp phần vào đảm bảo hòa bình, an ninh và phát triển của khu vực nói chung và quan hệ Việt Nam - Lào nói riêng. Bên cạnh mối quan hệ hợp tác lâu đời được các thế hệ hai nước Việt Nam và Lào xây dựng và dày công vun đắp, quan hệ hợp tác giữa tỉnh Sơn La và các tỉnh Bắc Lào ngày nay tiếp tục được hai Đảng, hai nhà nước quan tâm. Do có những điểm tương đồng về văn hóa, tập quán và lối sống, có nhiều điểm chung về yếu tố tộc người…, Sơn La và các tỉnh Bắc Lào tự thân đã có những điều kiện thuận lợi để thiết lập quan hệ hợp tác hữu nghị trong bối cảnh quan hệ hợp tác giữa hai Đảng, hai nhà nước. Đề tài “Quan hệ hợp tác Việt Nam – Lào giai đoạn 2000- 2015: Nghiên cứu trường hợp quan hệ giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào” được thực hiện nhằm góp phần đánh giá rõ thực trạng quan hệ giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào, qua đó nhận diện những thành tựu và hạn chế trong quá trình hợp tác. Bên cạnh đó, luận văn cũng dự báo những triển vọng trong quan hệ giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào trong thời gian tới góp phần không ngừng vun đắp mối quan hệ truyền thống hữu nghị đặc biệt Việt Nam – Lào mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững. 6 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Lào là mối quan hệ quốc tế thu hút được sự quan tâm của nhiều học giả trong và ngoài nước. Tuy nhiên, trong khuôn khổ nghiên cứu có hạn của một luận văn thạc sĩ, chúng tôi chỉ đề cập đến một số công trình và bài viết tiêu biểu có liên quan sau đây. - Lê Đình Chỉnh, “Quan hệ hợp tác toàn diện Việt Nam – Lào trong giai đoạn 1954-2000”, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007. Nội dung của tác phẩm đã đề cập đến mối quan hệ hợp tác hữu nghị đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước trong khoảng thời gian từ năm 1954 đến năm 2000 trên tất cả các lĩnh vực hợp tác, đặc biệt, tác giả đã chỉ ra các thành tựu nổi bật của mối quan hệ này. - Viện Khoa học Xã hội Việt Nam, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, “Tam giác phát triển Việt Nam – Lào – Campuchia: từ lí thuyết đến thực tiễn”, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2010. Trong tác phẩm này, các tác giả đã phân tích những cơ sở lí luận và thực tiễn của mối quan hệ giữa ba nước, cũng như những giải pháp nhằm phát triển hơn nữa cho mối quan hệ trong bối cảnh mới. - Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Đảng Cộng Sản Việt Nam, “Lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam –Lào, Lào – Việt Nam giai đoạn 1930 – 2007”, Nxb. Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, 2012. Với kết cấu gồm nhiều tập: Văn kiện Đảng và Nhà nước, Biên niên sự kiện, Hồi kí các chuyên gia và quân tình nguyện Việt Nam giúp Lào qua các thời kì, Các bài viết của lãnh đạo Đảng và nhà nước, Lịch sử mối quan hệ, Cuốn sách ảnh và Bộ phim tài liệu “Bản anh hùng ca quan hệ Việt - Lào”, nội dung bộ sách nói về mối quan hệ giữa Việt Nam và Lào từ 1930 đến 2007, tức là mối quan hệ song phương xuyên suốt các thời kì cách mạng cứu nước cho đến giai đoạn xây dựng đất nước hiện nay. Đây là bộ sách khá tiêu biểu về mối quan hệ hợp tác toàn diện 7 giữa hai nước Việt Nam và Lào từ 1930 đến những năm gần đây, thể hiện khá đầy đủ quan điểm chính trị của hai Đảng, hai nhà nước về mối quan hệ đặc biệt này. - Viện Khoa học Xã hội Việt Nam, Viện Kinh tế và Chính trị thế giới, “Vai trò của chính quyền địa phương trong hợp tác tiểu vùng sông Mê Công mở rộng”, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2011. Nội dung của tác phẩm đề cập tới những lợi thế cũng như chức năng, nhiệm vụ của mỗi địa phương trong việc xây dựng tiểu vùng sông Mê Công mở rộng. Tác phẩm đã nêu lên thực trạng và những đóng góp của từng địa phương nhằm phát triển hơn nữa Tiểu vùng trong khuôn khổ hợp tác đa phương. Ngoài ra, còn rất nhiều các bài viết về mối quan hệ chung giữa Việt Nam và Lào. Đó là tập kỷ yếu về “Hội thảo khoa học quốc tế về mối quan hệ Việt Nam – Lào (1930 – 2007)” do Viện Khoa học Xã hội Việt Nam và Viện Khoa học Xã hội Quốc gia Lào tổ chức, được Nxb. Khoa học Xã hội in ấn và phát hành năm 2007. Bên cạnh đó còn có một số bài viết tiêu biểu đăng trên các tạp chí của các tác giả đều có liên quan đến quan hệ Việt- Lào như: - Trương Duy Hòa, Phối hợp ngoại giao giữa Việt Nam và Lào từ năm 1975 đến nay, Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á, số 7/2007; Hà Nội, tr.18 – 23. “Kinh tế miền Bắc Lào và khả năng hợp tác với khu vực Tây Bắc Việt Nam”, Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á; số 8/2007; Hà Nội, tr 20 – 29. “Hành lang kinh tế Đông Tây và tác động của nó đến Lào và quan hệ Lào – Viê ̣t Nam” , Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á , số 11/2008. “Tam giác phát triển Campuchia – Lào – Viê ̣t Nam: Một số quan điểm và lợi thế của ba tỉnh Nam Lào”, Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á , số 10/2009. “Vị thế địa - chiế n lược của Lào trong sự cạnh tranh tại Đông Nam Á giữa cá c cường quố c ”, Tạp chí Những vấn đề kinh tế và chính trị thế giới , số 3/2010. “Một số vấn đề kinh tế nổi bật của Lào hiện nay”, Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á, số 8 9/2010; tr. 7-12. “Nông – lâm nghiệp và công nghiệp trong lựa chọn chiến lược phát triển bền vững ở Lào và khả năng hợp tác với Việt Nam”, Tạp chí Nghiên cứu kinh tế, Viện Kinh tế Việt Nam; số 10/2012; tr. 68-76. “Quan hệ đầu tư và thương mại Việt Nam – Lào hiện nay: Thực trạng và kiến nghị”, Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á, số 11/2013, tr. 29-39; v.v. Vũ Dương Huân (2007), “Thành tựu hợp tác đặc biệt, toàn diện Việt Lào trong thời kì đổi mới”, Tạp chí Lịch sử Đảng, số 8/2007. Dương Minh Huệ (2011), “Hợp tác đào tạo cán bộ - một biểu hiện nổi bật của mối quan hệ đặc biệt Việt – Lào”, Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á, số 9/2011, v.v. Nhìn chung, các tác phẩm và các bài viết trên đã phản ánh khá đầy đủ mối quan hệ Việt - Lào qua các thời kì lịch sử, cả về những thành tựu và khó khăn dưới nhiều lăng kính và góc độ tiếp cận khác nhau; đồng thời đã đề xuất được một số giải pháp cơ bản nhằm thúc đẩy mối quan hệ Việt - Lào tiếp tục phát triển. Về mối quan hệ hợp tác giữa một địa phương của Việt Nam với một địa phương của Lào có đề tài: Phan Thị Hải Yến ( 2015), Hợp tác kinh tế và giáo dục giữa thành phố Đà Nẵng và các tỉnh Nam Lào từ năm 2009 – 2013, Khoa Quốc tế - Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG Hà Nội. Đây là đề tài có tính mới khi đánh giá về mối quan hệ trong hai lĩnh vực là kinh tế và giáo dục giữa thành phố Đà Nẵng và các tỉnh Nam Lào. Đồng thời cũng đưa ra một số giải pháp để thúc đẩy mối quan hệ giữa hai bên lên một tầm cao mới. Tuy nhiên, những công trình hay bài viết đề cập đến mối quan hệ hợp tác giữa các địa phương Việt Nam và Lào chưa có nhiều, nhất là không thấy các bài viết đề cập đến quan hệ hợp tác giữa các địa phương hai nước có chung đường biên giới. Đây chính là khoảng trống nghiên cứu đang đặt ra cho luận văn. 9 Với mong muốn góp phần vào việc xây dựng mối quan hệ hợp tác giữa các địa phương Việt Nam và Lào nói chung, giữa tỉnh Sơn La và các tỉnh thuộc khu vực Bắc Lào nói riêng, Luận văn “Quan hệ hợp tác Việt Nam – Lào giai đoạn 2000- 2015: Nghiên cứu trường hợp quan hệ giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào” được hoàn thành hy vọng sẽ đóng góp một phần nhỏ trong nghiên cứu quan hệ hợp tác giữa các địa phương hai nước dưới góc nhìn khoa học, từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm thúc đẩy mối quan hệ giữa hai bên. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Luận văn đã khái quát được mối quan hệ giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào trong giai đoạn từ năm 2000-2015. Kế thừa truyền thống tốt đẹp trong quan hệ giữa hai nước Việt – Lào, luận văn đóng góp thêm vào việc nghiên cứu hi nước nói chung, mà con mối quan hệ giữ hai địa phương của hai nước nói riêng. Đề tài “ Quan hệ hợp tác Việt Nam – Lào giai đoạn 2000- 2015: Nghiên cứu trường hợp giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào” nhằm đưa ra các mục tiêu sau : + Nêu ra các thành tựu trong mối quan hệ giữa hai nước Việt- Lào, từ đó đưa ra được chính sách ngoại gio của hai nước sẽ tác động như thế nào đối với chính sách hợp tác của tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào. + Đưa ra các thành tựu trong hợp tác giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào về: chính trị, an ninh quốc phòng, giáo dục,…từ năm 2000- 2015. + Nêu ra được những khó khăn hạn chế trong mối quan hệ hợp tác, từ đó tìm ra phương hướng giải quyết các khó khăn để thúc đẩy mối quan hệ hợp tác giữa Sơn La với các tỉnh Bắc Lào. 10 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Những nhiệm vụ nghiên cứu mà đề tài đã thực hiện như sau: + Thu thập tài liệu, tái hiện tình hình hợp tác giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào giai đoạn 2000- 2015. + Phân tích các lĩnh vực hợp tác giữa Sơn La với các tỉnh Bắc Lào. +Đưa ra nhận xét, đánh giá về giai đoạn phát triển, đặc biệt phân tích các nguyên nhân gây ra khó khăn cho mối quan hệ giữa hai bên. + Chỉ ra những điểm mạnh, yếu trong chính sách hợp tác 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Lào qua nghiên cứu trường hợp quan hệ giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh phía Bắc, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: Luận văn nghiên không gian hợp tác giữa tỉnh Sơn La (Việt Nam) và 8 tỉnh Bắc Lào bao gồm: Hủa Phăn, Luông Pha Bang, Bò Kẹo, Phông Sa Lỳ, U Đôm Xay, Luông Nậm Thà, Xiêng Khoảng và Xay Nha Bu Ly. - Phạm vi thời gian: Luận văn nghiên cứu mối quan hệ hợp tác giữa tỉnh Sơn La (Việt Nam) và các tỉnh Bắc Lào trong khoảng thời gian từ năm 2000 đến 2015. 4. Hƣớng tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Hướng tiếp cận Luận văn sử dụng các lí thuyết nghiên cứu như: khu vực học, lịch sử, địa – chính trị, địa – kinh tế, các lý thuyết trong Quan hệ quốc tế. 11 Bên cạnh đó, luận văn cũng sử dụng các hướng tiếp cận đa ngành và liên ngành trong các bộ môn nghiên cứu khoa học xã hội phổ biến như: xã hội học, chính trị học, kinh tế học, văn hóa học, v.v. 4.2. Phương pháp nghiên cứu - Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu liên ngành và đa ngành; trong đó đặc biệt vận dụng các phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, thống kê, so sánh, đối chiếu các số liệu và tư liệu có liên quan, v.v. - Đây là đề tài liên quan đến quan hệ hợp tác giữa hai nước Việt Nam và Lào; vì vậy, luận văn có phân tích và đánh giá các văn bản, tài liệu hợp tác giữa hai bên; đồng thời có kế thừa và sử dụng những kết quả nghiên cứu của các cơ quan Trung ương và địa phương về những vấn đề có liên quan đến nội dung đề tài 5. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn có kết cấu gồm 3 chương như sau: Chương 1: Khái quát quan hệ hợp tác giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào trước năm 2000 Chương 2: Quan hệ hợp tác giữa tỉnh Sơn La với các tỉnh Bắc Lào giai đoạn 2000- 2015 Chương 3: Triển vọng quan hệ hợp tác giữa Sơn La với các tỉnh Bắc Lào trong thời gian tới. 12 Chƣơng 1 KHÁI QUÁT QUAN HỆ HỢP TÁC GIỮA TỈNH SƠN LA VỚI CÁC TỈNH BẮC LÀO TRƢỚC NĂM 2000 1.1. Đặc điểm về địa lý, điều kiện tự nhiên của tỉnh Sơn La và các tỉnh Bắc Lào ►Đặc điểm địa lý và điều kiện tự nhiên của Sơn La Sơn La là một tỉnh miền núi, nằm ở trung tâm vùng Tây Bắc của Việt Nam với diện tích 14.174 km2 ( chiếm gần 4,2 % diện tích của cả nước). Với đặc điểm 73% diện tích chủ yếu là đồi núi nên giao thông đi lại rất khó khăn. Phía Bắc giáp với các tỉnh: Yên Bái và Lai Châu ( 252 km) và giáp với 2 tỉnh Phú Thọ và Hòa Bình (135km) ở phía Đông, phía Nam giáp với tỉnh Thanh Hóa (42km)và tỉnh Hủa Phăn và Luông Pha Băng của nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào ( 250km) với hai cửa khẩu quốc gia là Lóng Sập và Chiềng Khương, phía Tây giáp với tỉnh Điện Biên (85km). Sơn La có 12 đơn vị hành chính:1 thành phố và 11 huyện. Bản đồ tỉnh Sơn La 13 Địa hình của tỉnh Sơn La chia thành những vùng đất có đặc trưng sinh thái khác nhau. Sơn La có hai cao nguyên lớn là cao nguyên Mộc Châu và cao nguyên Nà Sản. Cao nguyên Mộc Châu có độ cao trung bình 1.050 m so với mực nước biển, mang đặc trưng của khí hậu cận ôn đới, đất đai màu mỡ phì nhiêu, thuận lợi cho phát triển cây chè, cây ăn quả và chăn nuôi bò sữa. Cao nguyên Nà Sản có độ cao trung bình 800 m, chạy dài theo trục quốc lộ 6, đất đai phì nhiêu thuận lợi cho phát triển cây mía, cà phê, dâu tằm, xoài, nhãn, dứa… Sơn La có khí hậu nhiệt đới gió mùa vùng núi, mùa đông lạnh khô, mùa hè nóng ẩm, mưa nhiều. Địa hình bị chia cắt sâu và mạnh, hình thành nhiều tiểu vùng khí hậu cho phép phát triển một nền sản xuất nông - lâm nghiệp phong phú. Cao nguyên Mộc Châu rất phù hợp với cây trồng và vật nuôi vùng ôn đới. Vùng dọc sông Đà phù hợp với cây rừng nhiệt đới quanh năm. Khí hậu Sơn La chia làm hai mùa rõ rệt là mùa khô và mùa mưa. Nhiệt độ trung bình năm là 21,40C (trung bình tháng cao nhất 270C, tháng thấp nhất 160C). Lượng mưa trung bình hàng năm 1.200 - 1.600 mm, độ ẩm không khí bình quân là 81%. Như vậy Sơn La không có nhiều thuận lợi để phát triển kinh tế nhưng là một tỉnh có vị trí hết sức quan trọng cho việc đảm bảo an ninh quốc phòng của Việt Nam với nước bạn Lào. Trải qua lịch sử quan hệ lâu đời cho đến hai cuộc kháng chiến chống Pháp và đế quốc Mỹ và nay là thời kỳ xây dựng đất nước trong thời bình, nhân dân Sơn La luôn gắn bó với các tỉnh Bắc Lào cả trong chiến đấu và xây dựng phát triển nhằm duy trì quan hệ đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước ►Đặc điểm địa lý và điều kiện tự nhiên của các tỉnh Bắc Lào Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào là một nước ở trung tâm bán đảo Đông Dương, không có đường thông ra biển với diện tích 236.800 Km2, Phía Bắc giáp Trung Quốc 416 km đường biên; Tây Bắc giáp Myanmar ( 235) km; Tây 14 Nam giáp Thái Lan (1.730 km); Nam giáp Campuchia (492 km) và phía Đông giáp Việt Nam ( 2.067 km). Để phát triển kinh tế đất nước trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa, Lào rất nỗ lực kết nối với các nước bạn. Vùng Bắc Lào gồm 8 tỉnh: Hủa Phăn, Luông Pha Bang, U Đôm Xay, Bò Kẹo, Luông Nậm Thà, Phông Sa Lỳ, Xiêng Khoảng và Xay Nha Bu Ly. Các tỉnh này nằm cách thủ đô Viêng Chăn từ 400-800 km, trong đó 2 tỉnh tiếp giáp với Sơn La là Luông Pha Bang và Hủa Phăn. Đặc điểm khu vực này chủ yếu là vùng rừng núi chiếm tới 70%, trong khi vùng đồng bằng chiếm tỉ lệ rất nhỏ chỉ có 30%. Bản đồ các tỉnh Bắc Lào Miền Bắc Lào là khu vực địa lý có diện tích tự nhiên khá rộng và có nhiều tiềm năng lớn để phát triển kinh tế, trong đó có tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên du lịch sinh thái, văn hóa, lịch sử. Tuy nhiên, do những hạn chế về 15 địa hình và chế độ thủy văn, mạng lưới giao thông chưa phát triển, xa các trung tâm kinh tế lớn, lại giáp với các vùng nghèo hơn của các nước láng giềng như Tây Bắc (Việt Nam), Đông Bắc (Thái Lan), Vân Nam ( Trung Quốc), việc giao lưu kinh tế với bên ngoài còn hạn chế, nên vùng Bắc Lào vẫn là vùng chậm phát triển hơn của CHDCND Lào 1 Miền Bắc Lào có diện tích đất khoảng 12.291.000 ha, trong đó nông nghiệp đang sử dụng khoảng 184.989 ha, chiếm tỉ trọng rất nhỏ (1,5%) so với đất tự nhiên. Đất lâm nghiệp được sử dụng khoảng 4.666.471 h.a chiếm 38%. Diện tích chưa được sử dụng vào các mục đích kinh tế chiếm khoảng 7.439.540 ha, chiếm 60,5% ; trong đó khoảng 20 % có khả năng sản xuất nông nghiệp, 60% có khả năng sản suất lâm nghiệp, 20% còn lại là diện tích có thể sử dụng cho mục đích xây dựng, công nghiệp và các mục đích khác. Đất có khả năng sản xuất nông nghiệp của miền Bắc Lào rất thích hợp để trông các loại cây như ngô, đậu tương, cao lương, rau quả phục vụ tiêu dùng trong nước và chế biến xuất khẩu. Miền Bắc Lào được thiên nhiên ưu ái về các loại tài nguyên nhất là tài nguyên rừng, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản… đã góp phần không nhỏ vào sự phát tiển kinh tế của cả vùng. Tuy nhiên cho đến nay các loại tài nguyên quý hiếm này đã bị suy giảm do các hoạt động khai thác của con người. Tài nguyên du lịch sinh thái, văn hóa và lịch sử: gồm các danh lam thắng cảnh (hang động, thác nước đẹp…), cố đô Luông Pha Băng, Cánh Đồng Chum, các khu rừng nguyên sinh, khu bảo tồn thiên nhiên, các điểm du lịch văn hóa, các lễ hội truyền thống của các bộ tộc Lào,.. là những nguồn lực quan trọng góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế của toàn vùng Bắc Lào. Với tiềm năng to lớn về du lịch cảnh quan sinh thái và lịch sử văn hóa, cùng 1 Trương Duy Hòa, Kinh tế Bắc Lào và khả năng kết hợp Kinh tế miền Bắc Lào và khả năng hợp tác với khu vực Tây Bắc Việt Nam, tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á, số 8,tr 20 16