Tài liệu Qúa trình vận động cách mạng giải phóng dân tộc ở Thanh Hóa giai đoạn 1939 - 1945

Ộ C Ộ O L 1939 - 1945 Ế SĨ K O ghệ n, 2018 LỊ SỬ Ộ C Ộ O L 1939 - 1945 Ế SĨ K O LỊ SỬ huyên ngành: Lịch sử iệt am ã số: 62.22.03.13 Người hướng dẫn khoa học: 1. S. S rần ăn hức 2. S. Lê gọc ạo ghệ n, 2018 Lời cam đoan: Tôi xin cam đoan . c gi õ ăn hật Y A A Q ỚC VIẾT TẮT TRONG LU N ÁN e ơ ị p ó GPDT: ộ dâ ộ x NXB: n U K Ủ U M Ủ ở ĩ â dâ mạ Ụ LỤ Ờ AM A QUY ƯỚ Ế Trang M Ắ R UẬ MỞ ẦU…………………………………………………………………… 1 1 1 ýd ọ ề ………………………………………………………… 2. M 4 m ………………………………………... 2 p ạm ………………………………………… 3 ồ 5 ó p óp 6 U HƯƠ ơ p p ……………………………… 4 …………………………………………………… 5 ……………………………………………………… 6 ………………………………………………………………… 7 1 7 Ổ QUA 11 ề 12 ề mạ Ì H HÌ H P HÊ ở ỨU……………… m………………………… ộ mạ P ở Hó … 7 10 1.2.1. Về hoàn cảnh lịch sử, điều kiện của quá trình vận động cách mạng GPDT ở Thanh Hóa…………………………………………………………. 11 1.2.2. Về quá trình chuẩn bị cho cách mạng GPDT ở Thanh Hóa………… 13 1.2.3. Về quá trình đấu tranh giành và giữ chính quyền ở Thanh Hóa…… 19 xé 1.3 ề ề ầ …………………………………………………………………… 24 1.3.1. Nhận xét về tình hình nghiên cứu ………………………………………… 24 1.3.2. Những vấn đề luận án cần giải quyết ……………………………………. 25 HƯƠ 2 QU XÂY Ự RÌ H HUẨ Ă Ứ Ị Ề ỊA ƯỜ HM Ố, Ự ( H ƯỢ 9/1939 - THÁNG 3/1945) ……………………………………………………… 21 K ề Hó Hó p ớ , 30 mạ ăm 19 9 ……………………………………………... 30 2.1.1. Vị trí và truyền thống ……………………………………………………….. 30 2.1.2. Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội từ khi thực dân Pháp xâm lược đến năm 1939 …………………………………………………… 2.1.3. Phong trào yêu nước và cách mạng ở Thanh Hóa từ khi thực dân 33 Pháp xâm lược đến năm 1939 …………………………………………….. 39 2 2 Qú ẩ ị ề 2.3. Qú ẩ ị ờ , ề ổ ị ã ũ ạ ……… 46 ………… 51 2.3.1. Về lực lượng chính trị ……………………………………………………… 51 2.3.2. Về lực lượng vũ trang ……………………………………………………… 63 2.4 Xâ d 70 ă ể ơ HƯƠ ị , ạ â mạ ……………… 2 80 QU QUYỀ ( H RÌ H ẤU RA H H Ữ HÍ H 3/1945 - THÁNG 9/1945) ……………………………… 1 , ề ạ ở ĩ ừ 82 p ầ (9/3 - 16/8/1945) ……………………………………………………………….. 82 3.1.1. Cao trào kháng Nhật cứu nước ở Thanh Hóa và những tiền đề cho khởi nghĩa giành chính quyền …………………………………………….. 82 3.1.2. Đấu tranh giành chính quyền, xây dựng chế độ mới và bảo vệ thành quả các mạng ở huyện Hoằng Hóa……………………………………….. 85 3.2. K ở ĩ ỉ ề ờ ề mạ Hó ………………………………………………………... 93 3.2.1. Thời cơ cách mạng và chủ trương khởi nghĩa giành chính quyền…… 93 3.2.2. Khởi nghĩa giành chính quyền ở các phủ, huyện đồng bằng, trung du và thị xã………………………………………………………………………. 96 3.2.3. Đấu tranh giành chính quyền ở các châu, huyện miền núi …………… 111 3.2.4. Sự ra đời chính quyền cách mạng tỉnh Thanh Hóa ……………………. 122 ể HƯƠ ơ 4 ………………………………………………………… HẬ XÉ GPDT Ở HA H HÓA 4.1. Nh xé ề Ề QU M SỐ ộ RÌ H Ậ HM HỌ K H mạ P 125 H ỆM ………… ở 127 Hó ……... 127 4.1.1. Ưu điểm và hạn chế…………………………………………………………. 127 4.1.2. Đặc điểm của quá trình vận động cách mạng GPDT ở Thanh Hóa…. 134 4.1.3. Đóng góp của cách mạng Thanh Hóa đối với thắng lợi của cách mạng GPDT ở Việt Nam…………………………………………………………… 142 4.2. Mộ ọ m…………………………………………… 145 4.2.1. Bài học về xây dựng tổ chức Đảng……………………………………...... 145 4.2.2. Phát huy tính chủ động, sáng tạo, nắm chắc thời cơ trong việc giải quyết những vấn đề lịch sử………………………………………………… 146 4.2.3. Chú ý tính đặc thù vùng miền để đề ra chính sách đúng đắn, phù hợp trong sự nghiệp cách mạng cũng như xây dựng và phát triển kinh tế xã hội……………………………………………………..…………………... 148 4.2.4. Bài học về tập hợp lực lượng, xây dựng khối đoàn kết, thống nhất….. 149 4.2.5. Tranh thủ lợi thế về vị trí địa lý để phát triển kinh tế - xã hội ……….. 150 KẾ UẬ ………………………………………………………………… 152 ỆU HAM KHẢ ………………………………………………… 157 A HM PH Ô RÌ H ỦA Ả Ã Ô Ố …………… 172 …………………………………………………………………… 173 B n đồ hành chính tỉnh hanh óa hiện nay 1 1. L o chọn đ tài p xem ở mạ ở, ị p ớ ắ ơ ờ â dâ Hó p m ừ ộ mạ ề ề mạ GPDT ở m ăm 1945 ở ộ ớ , ớ ề ị p ộ mạ ạ, ạ óp p ầ ơ GPDT m õ ơ m õ ơ ầm ó ề m , mạ ề e mạ , Hó ề ề ẩ ; ở mạ â ạ 19 9 - 1945 Hó mạ m… ẫ ị ề ổ Hó mạ óp ò ĩ GPDT ở ớ ;m ; ó mạ ạ 19 9 - 1945 ẫ mạ ơ p , ểm ổ ị p ỏ ú ề ơ ắ GPDT ở ừ m ò óp p ầ ơ ạ , ề mạ mộ m ề Hó , Hó ; ị p ,m ộ m. K â â ề ở ơ ề GPDT ở ã ớ m. Hó mạ ị p Hó ờ , ã ó GPDT ở ú GPDT ở ểm, ồ dâ ề GPDT ở mạ â dâ ể p ép mạ m, nhân dân Thanh p ó , ỉ , , ù é Hó ộ mạ ạ ớ ầ mạ ộ ó , m ăm 1945. ể ớ . Chín ề ọ ộ . Thanh Hóa ă ị, ớ mạ g ộ n ề ạ ề ã óp p ầ Hó ă ộ ó ềd ộ ạ ở m, ừ dâ P p ĩ ạ é ộ xâm . ã dâ ọ ĩ v ớ Hó ị ơi ó ị ổ nên ể Hó ớ ý ề ộ ỉ p mạ ạ ớ 2 ổ ể d â ắ mạ GPDT ở Hó , m ò ơ , ể ừ ó m , , úp ọ , ểm… ộ mạ ú m õ ơ ề GPDT ở Hóa. Hơ 7 ăm ã GPDT ở Hó , ẫ ộ ò ỉp ạ ò , p ề Hó ạ 19 9 – ạ ị ù d Hó . m ể â ơ mộ ờ dâ ọ ớ mạ óp ớ ạ ộ ở ắ ó m ó, dâ m â , m ơ ị p ó d â dâ x d ị mạ 1945, ọ mạ - xã ộ ở ề ạ ó, P óp p ầ Hó ạ nay. ớ ý ĩ ọ ễ , ú ọ ề “Qúa trình vận động cách mạng giải phóng dân tộc ở Thanh Hóa giai đoạn 1939 - 1945” m ề 2. ĩ. c đích à nhiệm c nghiên cứu ch: mộ N ổ â ể ó ộ ạ 1939 - 1945 ạ ó, mạ ú ạ , ề ộ ũ ắ Nhi - Hó ỉ ơ ; ề GPDT ở m õ ơ ò mạ m ăm 1945 ở ể nét ị p mạ ó ọ ạ GPDT ở ũ ớ mộ a Thanh Hóa, ớ ể ừ óp óp Hó … â dâ Hó m. : m õ ị ộ mạ GPDT ở Thanh Hóa; ề m õ ờ , xâ d ẩ , ị ề ổ ă ị , ạ mạ GPDT ở , ề , ạ Hó ị, mạ ; ẩ ị ũ 3 - Phân tích t ờ ĩ ơ, ơ ề ở ở , Hó ểm ộ ạ 19 9 - 1945, ồ m ừ ở Hó ; -P â GPDT ở ĩ , dễ ờ ú ọ ộ 3. ối t ng à hạm i nghiên cứu i ư ng nghi n c : ề GPDT ở ộ Hó ừ ăm 19 9 h i nghi n c Về mặt thời gian : ăm 19 9 mạ ể ớ ó p ú ọ m d ờ m mm M ộ ị Hó ộ ở ị p ó 2/9/1945 , ở p ó ó ộ ơ ũ ộ ò mạ m ó ơ Hó ề ộ ăm 1939 - 1945, ũ ơ ọ ú Về không gian: Hó Hồ ân c ắ mớ ở m GPDT ở ớ ểm ơ m ạ Hộ ị ờ ề mạ õ é S p, mộ mớ ở 6 (11/19 9), p ể â , ớ ỉ ạ ầ mở ầ Hó , ở mạ Hó mm GPDT ở mở ầ mộ p , mạ ăm 1945. ú ộ ó mạ dâ ộ , mở . mạ ỉ â GPDT ở Hó p ạm ỉ Hó . Về nội dung: ể m õ ừ ăm 19 9 ăm 1945, ộ ú mạ GPDT ở p Hó ộ d : ớ ăm 19 9; Hó p ớ , mạ ở Hó 4 - Qú ổ ẩ ị mạ , ề mạ ờ , xâ d ò ọ Q GPDT ở ă dâ â dâ ở ơ ở ở mạ ễ ơ ở ề ở n ộ i i ề ng h ỉ , ú d ồ ộ Hó ; ỉ ộ ị m; ỉ ộ Hó ; p m âm p ề ớ , ũ ý ờ ở ị p ơ , õ m mạ Hó p; Hó , ị ồ ị ồ mạ ồ ộ ị . p ạm dị M GPDT ở Hó . ờ - ị, ạ ơ mạ mạ ỉ … d : ộ ă Q ề nghiên cứu ó : ĩ : - ý ở Hó . ể Hó Hó GPDT . guồn tài iệu à h Ng ể ĩ và hình thái ị p ồ ộ Hó ơ ộ - Hó p â ,p ờ , Hó â dâ ăm 1939 - 1945, - ị ề Hò - Ninh - Thanh, mạ ớp ẩ mạ mạ -P ầ ị ạ , ớ p Hó ộ ú p ẩm ề ị …. d ồ GPDT ã P p. 5 4.2. hương pháp ận, phương pháp iếp cận phương pháp nghi n c - Phương pháp luận: ọ m x , d ểm ờ C ộ ĩ M - Lênin, T m ề mạ Phương pháp tiếp cận: c ú m ăm 1945 ở ú , p ơ Hó úp ờ ề d p ơ ộ ỉ ể, ồ ũ ờ Tiếp cận phân tích mạ ể Hó ờ P ở p P ở Hó ò, ị e mỗ p 19 9 - 1945, ừ ó ú mạ Phương pháp nghiên cứu: ể ơ ó, ộ GPDT ở õ ơ d p p ị p â , ổ ,p ơ p p ạ ó, , so sánh ể ề ú ú ớ ơ ề ị ũ ị ề p ạm , d mạ các p ơ ể , ị p ơ , ể ừ ó ó ú , p p â dâ Ngoài ra, c ú d , ộ mạ g g ị p p :m p , p Hó p p khác ị ầ Hó …; ơ ề ị ổ m p ị Hó . ề dã ạ , chúng tôi ã p ể GPDT ở x ọ m mạ p ề p p mạ â p â M h và p ộ ú mộ Hồ S mạ p p Tiếp cận hệ thống ( ò 19 9 - 1945 c GPDT. ổ hệ thống cấu trúc) ể ở ờ ắ Hó d p ỉ và xé , ũ d p ơ ơ dễ p p ọ ể m . óng gó c a uận n ề , , ã ầm, , ừ ó ổ ộ 1945. ú mạ GPDT ở ồ ồ mớ Hó ờ ó 1939 - 6 mộ â ừ ã ó, d ộ 1945, ể ừ ó mạ GPDT ở mạ ề m , ộ d chúng tôi m õ ẩ ạ 19 9 - 1945, mạ ỉ ở ó, ắ K , ú X ớ p m ộ mạ ở Hó ã ạ , K ớ é GPDT ở Hó ỉ ạ p ể ỉ õ p ị p ò, ể Hó mạ GPDT ở ể ó, ểx Hó ú ũ ị ớ ò, ị ắ m. GPDT ở ó , ạ ọ óp ơ ể , ộ , m 1945 ở mạ ỉ p â Hó , Hó ạ ũ ồ ề ở GPDT ở mộ õ ơ mạ p â ể GPDT ở Hó ú mạ ạ 1939 - mạ mạ ộ ạ ơ ở ó Hó ộ Hó mạ ớ , , , ị ề X p mộ ở ộ M ơ ở Hó . Q ò , ú ềp m õ ơ ó ổ ể m m ó ộ . . Bố c c c a uận n p ầ Mở ầ , K , m 4 ị h ng 1: ổ h ng 2: Qú mạ h ẩ ị ề P , ộ d xâ d ă ơ ờ , (tháng 9/1939 - tháng 3/1945) ng 3: Qúa trình ề (tháng 3 tháng 9/1945) h mộ ng : xé ọ m ềc mạ p ó dâ ộ ở Hó và 7 Ộ CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1. ghiên cứu mạ c ch mạng P ở m ớ m ăm 1945 ĩ ạ ớ ở ở iệt am ỉ ắ ề ó ề ộ ã ó ă m , ỉ ề ã ộ ở úý ó , p mộ X S ,H ề mạ d mạ , ũ P ở mạ P ở mạ P , P ề ,ý , ẩ ị ăm 1945 ồ ờ, ở ĩ ề …K ĩ ị ở X ề Hó S ă ọ , 196 ổ ã ở ũ ỉ ạ , m õ ị ĩ , ề mộ ề ị ớ … , ề ề ý dễ h mạ m m ăm 1945 Lịch sử Cách mạng tháng Tám ễ , m ắm mạ ề m ạ mạ ú â ở ãp â ạ ộ m ề ộ , 1975 ã ó, p P Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân Việt Nam ờ ổ mạ của các học giả rong nước Tr ĩ, Ở â , ạ 19 9 - 1945. Nghi n c úp ề x ề p Thanh Hóa ểm ọ , p m ó ạ ề ạp nghiên ú mạ m ểm ổ ộ m ẹ, ịp ũ ở úp ú ờ; ĩ ó 8 mộ ổ Hó ể ú xé , ớ p ề mạ ăm 196 , S ọ x ị p ồ ơ p ớ ú ị p ể p ú ề , â , ớ ở Cách mạng tháng Tám - ã ổ ở P ớ Tổng khởi nghĩa ở Hà Nội và các địa phương, ồm 2 , mạ mạ P ồ ộ ể mạ ơ , ể ừ ó ú P xé , ở Hó mộ ọ ăm 1985, p ơ ở ồ ã p ớ ểm ị ở , ị ị p ơ x Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945. ở ĩ ề ó ề p ở p ép Hó m 1945 ở ừ mạ ớ ỉ ĩ ú ộ ổ P mạ ớ , ề ở Hó ó â ề ở Hó , ồ ờ mạ ớ Cách mạng tháng Tám - Một số vấn đề lịch sử d , X K mạ P p ọ Xã ộ , H ở ộ m m mạ ề … ề ; dâ ở â ĩ p ề ộ ; ò ổ ú ạ ề ở ĩ ềm ơ ở ể ở ộ , 1995 ã ề ă mạ p â ề ộ mạ P Hó Cách mạng tháng Tám năm 1945 - Những sự kiện lịch sử ầ H p ờ ơ ở ể ị n Hó m ó ị ó ề ớ ị p ổ ơ , ồ ộ ơ mạ ộ , 2000, mộ , ờ ú p ó dâ ộ ở ớ ớ ề , ọ Xã ộ , H , NXB K ọ ú , ù ũ - ũ các mạ mở ề 9 ộ mạ P p ạm ớ ừ úý ó , ,H ọ ,H ộ,2 Bộ, ầ ễ , ă , ỗ Mạ Hù , ờ â ĩ ị ạ , ọ S p ạm, ạ m ộ X ; Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở các tỉnh Bắc Trung ĩ 2 16… Tổng ộ , 2010; Quá trình vận động cách mạng GPDT ở Nghệ An thời kì 1939 - 1945, S ơ ể khởi nghĩa tháng Tám 1945 ở đồng bằng Bắc Bộ ịQ ị p mạ P ộ ở mạ ị p ở ơ â ề , ó Hó ọ H , p ó, ú ý ó công trình Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở các tỉnh Bắc Trung Bộ ỗ Mạ Hù ã ề Hó p ề ề ề ớ ộ ộ ỉ P ở ; ộ mạ P ề ở ộ lu â Hó P ở Hó ề ở ở Hó ; d ễ Hó … Thanh Hóa trong ở mạ ở ,d mạ mạ P P ở ắ ề ĩ ở ộ, ộ mạ P ạ 19 9 - 1945. , m m ú ẩ ã ị ,dễ ắ ọ p m ỏ ề , , ểm, ý m ề ở ã Hó p ú K mạ P pở … ã ó ị p , h , â m ăm 1945 ở dễ ộ ở ĩ , ề ề ý ộ Nghi n c ĩ mạ p ề Nam. Mộ ị ũ mạ ồ P ở ừ Hó của các học giả nước ngo i ỉ ú ở m ò ạ âm ớ , ề ớ S ọ P p, ( ể ề X mạ ề ũ), Mỹ, P ở 10 m ó, úý ó d’une guerre, , P ã ể M , Éd ỉ â ị chí d Se , P Viet Nam Sociologie , 1952 mạ mở dâ P p m ó ó; The Vietnamese Revolution of 1945: Roosevelt, Ho Chi Minh and De Gaulle in a World at war Se e , e , 1991 London, Newbury - New de ắ ộ ớ â mạ , Pe e Re e Hồ P ể ppe e mạ ề e , mạ P m ăm 1945, m ề ừ P ở ở p ộ mạ ú P p mạ mạ , P ó mạ m m ó ể ề úp p, ề ó p ổ ớ , ề ộ ãp â ọ ề ơ ở ó, X m ăm 1945 ở , dù ớ p , ĩ M ỉ m ,2 â dâ , Hó , SA E, â P ; Paris - Sài Gòn - Hà Nội: Tài liệu lưu trữ về cuộc M ó ã P chiến tranh 1944 - 1947 p e, P ú ở ó ở ể m ừ ớ , ở Hó 1.2. Nghiên cứu về quá trình vận động cách mạng GPDT ở Thanh Hóa Hó ồ ờ ị p ó p mạ Hó m , ớ óp Hó ờ ề ớ ớ ớ p m mạ p ờ, ể mạ mạ - 1945 ã ề , ũ ,x mạ , ớ m óp ề ộ p ể ộ ể ộ d mạ , p 19 âm ề GPDT ừ ù ề ềm ó ỉ é nhân dân â ó ềd mộ ề ớ ơ GPDT ở nghiên phân chia tình hình Hó e 11 1.2.1. Về ho n cảnh ịch sử, iề ki n của q á rình ận ộng cách ng GPDT ở Thanh Hóa ó ể ó, ó mộ cách chuyên sâu ề mạ ị GPDT ở Hó ổ ề ộ mộ Hó ề ề , ề ị ã ộ , mộ nào ó ũ ềp p ị mạ g trong ề GPDT ở Thanh Hóa. Le Thanhhoa (tỉnh Thanh Hóa) C ị ý, , dâ úp ú , ộ ờ ó ộ e p ó dâ ề â d ỷ XX, ể ừ ó mạ ã Thanh Hóa ầ ăm ầ Thanh Hóa R ơ ề tình hình m õ ơ ộ ở ị Hó Niên biểu lịch sử Thanh Hoá (từ thời nguyên thủy đến năm 1975) ạ ị H , NXB Thanh Hoá, 1998 ã ầ Hó p ừ 19 , 1945 ị, , ă ó - p d , mạ p â ã , úp â ú ó ơ ạ ộ â dâ ề d ý - hành ộ Hó … M Hó dù ó ó ó ộ ị ỉ , ể p p ể ị mạ GPDT ở ó ở Hó . Phác thảo lịch sử kinh tế Thanh Hóa (từ thời nguyên thủy đến năm 1945), d X K ơ ọ ó dù â m ể é ã Hó d ớ trình này, ộ 4, P ạm Hó â p Pháp và ộ, 2 ể (1884 - 1945) M ờ ọ Xã ộ , H , ồ Thanh Hóa ộ P p , ó, dâ Hó , dâ P p ềd mạ ề áng chú ý là, trong công ã ề ề , ề ờ ã ề ở ị ờ p ơ ă 19 - 1945. K ơ p, …ở