Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi më ®Çu
KÕ to¸n lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ thèng c«ng cô qu¶n
lý kinh tÕ- tµi chÝnh, cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t
c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Víi t- c¸ch lµ c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh- kÕ to¸n lµ
mét lÜnh vùc g¾n liÒn víi ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh, ®¶m nhiÖm tæ chøc hÖ thèng
th«ng tin cã Ých cho c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ. V× vËy, kÕ to¸n cã vai trß ®Æc biÖt
quan träng kh«ng chØ víi ho¹t ®éng tµi chÝnh Nhµ n-íc, mµ cßn v« cïng cÇn thiÕt
vµ quan träng víi ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp.
§Ó thùc hiÖn vai trß quan träng ®ã cña m×nh, cuèi mçi kú, kÕ to¸n tæng
hîp vµ ®-a ra c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trªn hÖ
thèng B¸o c¸o Tµi chÝnh (BCTC). C¨n cø vµo hÖ thèng th«ng tin tæng hîp ph¶n
¸nh trªn c¸c BCTC, nh÷ng ng-êi quan t©m ®Õn t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, t×nh
h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong kú ®· qua vµ cã thÓ ®-a ra nh÷ng nhËn ®Þnh
vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong t-¬ng lai. §Ó cã thÓ thùc hiÖn ®-îc
vai trß quan träng ®ã cña m×nh th× ®ßi hái hÖ thèng BCTC ph¶i thÓ hiÖn mét c¸ch
tæng qu¸t, ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp. Muèn vËy th× viÖc lËp vµ ph©n tÝch BCTC ph¶i ®-îc tiÕn hµnh mét
c¸ch hîp lý vµ khoa häc.
Bªn c¹nh ®ã trong gÇn hai m-¬i n¨m qua, cïng víi viÖc ®«Ø míi c¨n b¶n
nÒn kinh tÕ n-íc ta th× hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam còng ®ang ®-îc chuyÓn ®æi cho
phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr-êng, th«ng lÖ vµ chuÈn mùc quèc tÕ vÒ kÕ to¸n. Lµ mét
phÇn hµnh cña hÖ thèng kÕ to¸n tµi chÝnh, hÖ thèng BCTC còng ®ang cã nh÷ng
b-íc chuyÓn ®æi ®¸ng kÓ.
V× vai trß quan träng ®· nªu trªn cña BCTC trong thùc tiÔn vµ víi môc
®Ých t×m hiÓu vµ lµm râ h¬n vÒ viÖc lËp vµ ph©n tÝch th«ng tin thÓ hiÖn trªn BCTC
mµ em ®· chän ®Ò tµi " Ph-¬ng ph¸p lËp vµ ph©n tÝch BCTC trong c¸c doanh
nghiÖp ViÖt Nam". Tuy nhiªn, do sù h¹n chÕ vÒ mÆt thêi gian vµ khèi l-îng c«ng
viÖc ®-îc cho phÐp, em chØ xin phÐp ®i s©u nghiªn cøu vÒ B¶ng C©n §èi KÕ To¸n.
B¶n ®Ò ¸n cña em gåm hai phÇn:
PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ ph-¬ng ph¸p lËp vµ ph©n tÝch BCTC.
PhÇn II: §¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng vµ ph-¬ng h-íng hoµn thiÖn
BCTC.
MÆc dï rÊt cè g¾ng, nh-ng ch¾c ch¾n b¶n ®Ò ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng
thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn ®-îc ý kiÕn phª b×nh vµ ®ãng gãp tõ phÝa c¸c thÇy c«
vµ b¹n ®äc.
Em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi thÇy gi¸o NguyÔn H÷u ¸nh ®· nhiÖt
t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh b¶n ®Ò ¸n nµy.
Hµ Néi, th¸ng 11 n¨m 2002.
Sinh viªn
Vò ThÞ B×nh.
2
PhÇn I
C¬ së lý luËn vÒ ph-¬ng ph¸p lËp vµ
ph©n tÝch B¸o c¸o Tµi chÝnh
**********
A. B¸o c¸o Tµi chÝnh vµ ph-¬ng ph¸p lËp B¸o
c¸o Tµi chÝnh.
I. HÖ thèng B¸o c¸o Tµi chÝnh ( BCTC ).
1.B¶n chÊt cña BCTC.
B¸o c¸o kÕ to¸n lµ kÕt qu¶ cña c«ng t¸c kÕ to¸n trong mét kú kÕ to¸n,
nã cung cÊp th«ng tin mét c¸ch toµn diÖn vÒ t×nh h×nh tµi s¶n, nguån vèn
còng nh- t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong kú kÕ to¸n.
B¸o c¸o kÕ to¸n lµ nguån th«ng tin quan träng kh«ng chØ cho doanh
nghiÖp mµ cßn cho nhiÒu ®èi t-îng kh¸c ë bªn ngoµi cã quyÒn lîi trùc tiÕp
hoÆc gi¸n tiÕp ®èi víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, trong ®ã cã c¸c c¬ quan
chøc n¨ng cña Nhµ n-íc.
C¨n cø vµo môc ®Ých cung cÊp th«ng tin còng nh- tÝnh ph¸p lÖnh cña
th«ng tin ®-îc cung cÊp th× b¸o c¸o kÕ to¸n trong doanh nghiÖp ®-îc ph©n
thµnh: BCTC vµ b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ.
BCTC lµ mét ph©n hÖ thuéc hÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n, ®ã lµ nh÷ng
b¸o c¸o tæng hîp nhÊt vÒ t×nh h×nh tµi s¶n, vèn vµ c«ng nî còng nh- t×nh
h×nh tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ kinh doanh trong kú cña doanh nghiÖp. Nh÷ng b¸o
c¸o nµy do kÕ to¸n so¹n th¶o theo ®Þnh kú ®Ó phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý
cña doanh nghiÖp còng nh- cña c¸c ®èi t-îng kh¸c ë bªn ngoµi nh-ng chñ
yÕu lµ phôc vô cho c¸c ®èi t-îng ë bªn ngoµi.
BCTC lµ mét b¸o c¸o b¾t buéc, ®-îc Nhµ n-íc quy ®Þnh thèng nhÊt
vÒ danh môc c¸c b¸o c¸o vµ hÖ thèng c¸c chØ tiªu, ph-¬ng ph¸p lËp, n¬i göi
b¸o c¸o vµ thêi gian göi c¸c b¸o c¸o.
Theo quy ®Þnh hiÖn nay th× hÖ thèng BCTC doanh nghiÖp ViÖt Nam
bao gåm 4 b¸o c¸o:
B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n
B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh.
B¸o c¸o l-u chuyÓn tiÒn tÖ.
ThuyÕt minh BCTC.
3
Ngoµi ra ®Ó phôc vô yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh, yªu cÇu chØ
®¹o, ®iÒu hµnh c¸c ngµnh, c¸c tæng c«ng ty… cã thÓ quy ®Þnh thªm c¸c
BCTC chi tiÕt kh¸c nh-:
B¸o c¸o gi¸ thµnh, s¶n phÈm dÞch vô.
B¸o c¸o chi tiÕt kÕt qu¶ kinh doanh.
B¸o c¸o chi tiÕt chi phÝ b¸n hµng.
B¸o c¸o chi tiÕt c«ng nî.
...
2. Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña BCTC.
Ho¹t ®éng tµi chÝnh cã mèi quan hÖ trùc tiÕp víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ lµ néi dung chñ yÕu cña ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh. Bëi vËy, hÖ thèng BCTC cña doanh nghiÖp ®-îc lËp víi
môc ®Ých sau:
Tæng hîp vµ tr×nh bµy mét c¸ch tæng qu¸t, toµn diÖn t×nh h×nh tµi
s¶n, c«ng nî, nguån vèn, t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp trong mét kú h¹ch to¸n.
Cung cÊp c¸c th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh chñ yÕu cho viÖc ®¸nh
gi¸ t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng; thùc tr¹ng tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp trong kú ho¹t ®éng ®· qua vµ nh÷ng dù ®o¸n trong t-¬ng
lai.
Nh- vËy cã thÓ nãi r»ng, BCTC lµ mét bé phËn quan träng trong
qu¶n lý kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c ngµnh vµ toµn bé nÒn kinh tÕ
quèc d©n.
§Ó thùc sù trë thµnh c«ng cô quan träng trong qu¶n lý, BCTC cÇn
ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu chñ yÕu sau ®©y:
BCTC ph¶i ®-îc lËp chÝnh x¸c, trung thùc, ®óng víi biÓu mÉu Nhµ
n-íc ®· quy ®Þnh, cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña nh÷ng ng-êi cã liªn quan
®Ó ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý cña b¸o c¸o.
C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh trong BCTC ph¶i thèng nhÊt vÒ sè liÖu gi÷a
c¸c b¸o c¸o kh¸c nhau cña mét chØ tiªu nµo ®ã.
BCTC ph¶i lËp vµ göi ®óng h¹n quy ®Þnh cho tõng b¸o c¸o cô thÓ.
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, c¸c BCTC quý göi chËm nhÊt lµ sau 15
ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc quý vµ BCTC n¨m chËm nhÊt lµ sau 30 ngµy kÓ tõ
ngµy kÕt thóc niªn ®é kÕ to¸n.
N¬i nhËn BCTC ®-îc quy ®Þnh nh- sau:
Doanh nghiÖp Nhµ n-íc: C¬ quan Tµi chÝnh, thuÕ, côc thèng kª.
Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi:C¬ quan thuÕ, côc thèng
kª vµ bé KH vµ §T.
C¸c lo¹i doanh nghiÖp kh¸c: C¬ quan thuÕ vµ côc thèng kª.
4
Tr-êng hîp cã c¸c v¨n b¶n ph¸p lý quy ®Þnh vÒ thêi gian lËp vµ nép
BCTC kh¸c víi quy ®Þnh nµy th× doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn theo c¸c quy
®Þnh t¹i v¨n b¶n cã tÝnh ph¸p lý cao h¬n.
3.Vai trß cña BCTC.
BCTC lµ nguån th«ng tin quan träng kh«ng chØ ®èi víi doanh nghiÖp
mµ cßn phôc vô chñ yÕu cho c¸c ®èi t-îng bªn ngoµi doanh nghiÖp nh- c¸c
c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc, c¸c nhµ ®Çu t- hiÖn t¹i vµ tiÒm n¨ng, c¸c chñ nî,
c¸c nhµ qu¶n lý…Mçi ®èi t-îng quan t©m ®Õn BCTC ë mét gãc ®é kh¸c
nhau. Song, ®Òu cã mét môc ®Ých chung nhÊt lµ t×m hiÓu, nghiªn cøu nh÷ng
th«ng tin cÇn thiÕt phôc vô cho viÖc ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp víi môc
®Ých cña m×nh.Sau ®©y, chóng ta sÏ xem xÐt vai trß cña BCTC th«ng qua
mét sè ®èi t-îng chñ yÕu:
§èi víi Nhµ n-íc: BCTC cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt gióp cho viÖc
thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n-íc ®èi víi nÒn kinh tÕ, gióp
cho c¸c c¬ quan tµi chÝnh Nhµ n-íc thùc hiÖn viÖc kiÓm tra ®Þnh kú hoÆc
®ét xuÊt ®èi víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, ®ång thêi lµm c¬ së cho viÖc
tÝnh thuÕ vµ c¸c kho¶n nép kh¸c cña doanh nghiÖp ®èi víi ng©n s¸ch Nhµ
n-íc.
§èi víi nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp: BCTC cung cÊp nh÷ng th«ng tin
quan träng vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kÕt qu¶ tµi chÝnh vµ
triÓn väng vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Trªn c¬ së cña sè liÖu ph¶n ¸nh
trªn BCTC, c¸c nhµ qu¶n lý sÏ ph©n tÝch ®¸nh gÝa ®-îc mét c¸ch kh¸i qu¸t
t×nh h×nh tµi s¶n, c«ng nî, nguån vèn vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp.
§èi víi c¸c nhµ ®Çu t-, c¸c nhµ cho vay: BCTC cña doanh nghiÖp
sÏ gióp hä nhËn biÕt kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh, hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã gióp hä quyÕt ®Þnh ph-¬ng ¸n ®Çu thay cho vay ®èi víi doanh nghiÖp.
§èi víi nhµ cung cÊp: BCTC gióp hä quyÕt ®Þnh cã tiÕp tôc b¸n
hµng hay kh«ng hoÆc sö dông ph-¬ng thøc thanh to¸n hîp lý ®Ó thu håi tiÒn
hµng mét c¸ch nhanh chãng.
§èi víi c¸c kiÓm to¸n viªn ®éc lËp: C¸c nhµ ®Çu t- vµ cung cÊp tÝn
dông cã lý do ®Ó mµ lo l¾ng r»ng c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ bãp mÐo c¸c b¸o
c¸o tµi chÝnh do hä cung cÊp nh»m môc ®Ých t×m kiÕm nguån vèn ho¹t
®éng. V× vËy, c¸c nhµ ®Çu t- vµ tÝn dông ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i bá
tiÒn ra thuª c¸c kiÓm to¸n viªn ®éc lËp ®Ó kiÓm to¸n BCTC, c¸c nhµ qu¶n lý
®-¬ng nhiªn ph¶i chÊp thuËn v× hä cÇn vèn. Nh- vËy, BCTC ®ãng vai trß
nh- lµ ®èi t-îng cña kiÓm to¸n ®éc lËp.
5
4. Tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gÝa th«ng tin kÕ to¸n h÷u Ých trªn BCTC.
§Ó th«ng tin trªn BCTC mang tÝnh h÷u Ých, uû ban chuÈn mùc kÕ
to¸n quèc tÕ ( IASC) ®· ®-a ra c¸c tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh mµ BCTC ph¶i ®¹t
®-îc lµ: tÝnh dÔ hiÓu, tÝnh thÝch hîp, tÝnh ®¸ng tin cËy vµ tÝnh so s¸nh
®-îc.C¸c tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh nãi trªn chÝnh lµ tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh
h÷u Ých cña c¸c th«ng tin tr×nh bµy trªn BCTC, ®ång thêi nã còng lµ c¬ së
®Ó ®-a ra ý kiÕn vÒ tÝnh trung thùc vµ hîp lý hoÆc tr×nh bµy hîp lý cña c¸c
th«ng tin trªn BCTC. Ngoµi ra IASC cßn ®-a ra mét sè kh¸i niÖm nh»m lµm
cho c¸c th«ng tin trªn BCTC ®¹t ®-îc c¸c tÝnh chÊt trªn nh-: Kh¸i niÖm
träng yÕu, tr×nh bµy trung thùc, néi dung h¬n h×nh thøc, tÝnh kh¸ch quan,
thËn träng vµ ®Çy ®ñ.
4.1. TÝnh dÔ hiÓu.
Mét ®Æc tÝnh chñ yÕu cña th«ng tin trªn BCTC lµ ph¶i dÔ hiÓu ®èi víi
ng-êi sö dông. Ng-êi sö dông ë ®©y ®-îc hiÓu lµ ng-êi cã kiÕn thøc vÒ
kinh doanh vµ ho¹t ®éng kinh tÕ , hiÓu biÕt vÒ kÕ to¸n ë møc ®é võa ph¶i,
s½n lßng nghiªn cøu c¸c th«ng tin ®-îc cung cÊp víi møc ®é tËp trung suy
nghÜ võa ph¶i. Tuy nhiªn, nh÷ng th«ng tin vÒ nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p còng
cÇn ph¶i tr×nh bµy trong BCTC v× sù thÝch hîp cña nã ®èi víi nhu cÇu ®-a ra
c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ cña ng-êi sö dông, kh«ng nªn bÞ lo¹i trõ v× lý do lµ
nã qu¸ khã hiÓu ®èi víi ng-êi sö dông.
4.2. TÝnh thÝch hîp.
§Ó cã Ých, c¸c th«ng tin ph¶i thÝch hîp víi nh÷ng nhu cÇu ®Ò ra quyÕt
®Þnh kinh tÕ cña ng-êi sö dông. Nh÷ng th«ng tin cã tÝnh chÊt thÝch hîp lµ
nh÷ng th«ng tin cã t¸c ®éng ®Õn quyÕt ®Þnh kinh tÕ cña ng-êi sö dông b»ng
c¸ch gióp hä ®¸nh gi¸ c¸c sù kiÖn qu¸ khø, hiÖn tai, t-¬ng lai, hoÆc x¸c
nhËn, chØnh lý c¸c ®¸nh gÝa qu¸ khø cña hä.
TÝnh thÝch hîp cña c¸c th«ng tin cßn chÞu ¶nh h-ëng bëi tÝnh träng
yÕu cña th«ng tin ®ã.
C¸c th«ng tin ®-îc coi lµ träng yÕu nÕu bá sãt hoÆc x¸c ®Þnh sai
nh÷ng th«ng tin ®ã cã thÓ ¶nh h-ëng nghiªm träng tíi quyÕt ®Þnh kinh tÕ
cña ng-êi sö dông th«ng tin. Møc ®é träng yÕu tuú thuéc vµo møc ®é cña
kho¶n môc hoÆc møc ®é sai lÇm mµ trong hoµn c¶nh c¸ biÖt nµo ®ã ®· bÞ
bá sãt hoÆc x¸c ®Þnh sai.V× vËy, kh¸i niÖm träng yÕu ®-a ra mét ng-ìng
h¬n lµ mét ®Þnh tÝnh mµ th«ng tin ph¶i chøa ®ùng nÕu nã lµ h÷u Ých.
4.3. TÝnh ®¸ng tin cËy.
§Ó cã Ých th«ng tin còng ph¶i ®¸ng tin cËy. Th«ng tin cã chÊt l-îng
®¸ng tin cËy khi chóng kh«ng m¾c nh÷ng sai lÇm nghiªm träng hoÆc ph¶n
¸nh mÐo mã mét c¸ch cè ý vµ cã thÓ phô thuéc vµo ng-êi sö dông khi sö
dông c¸c th«ng tin ®ã cho mét môc ®Ých kh¸ch quan, hîp lý.
6
C¸c th«ng tin cã thÓ thÝch hîp nh-ng l¹i kh«ng ®¸ng tin cËy vÒ b¶n
chÊt hoÆc c¸ch tr×nh bµy, bëi v× c¸c th«ng tin nµy cã thÓ cã nh÷ng sai lÇm
mµ ng-êi ta ch-a ph¸t hiÖn ra. VÝ dô: Trong mét vô kiÖn tông, tranh chÊp,
khi trÞ gi¸ cña kho¶n tiÒn båi th-êng cßn ®ang ®-îc tranh c·i th× sÏ lµ
kh«ng hîp lý khi ta c«ng nhËn toµn bé sè tiÒn nµy trong BC§KT, nh-ng sÏ
lµ hîp lý khi ta tr×nh bµy kho¶n tiÒn ®ã ë tµi liÖu bæ sung.
§Ó ®¶m b¶o tÝnh ®¸ng tin cËy cña th«ng tin vÒ b¶n chÊt hoÆc c¸ch
tr×nh bµy, th«ng tin trong c¸c BCTC ph¶i tho¶ m·n c¸c tÝnh chÊt sau:
Tr×nh bµy trung thùc
Néi dung h¬n h×nh thøc.
Kh¸ch quan.
ThËn träng.
§Çy ®ñ.
4.4. TÝnh so s¸nh ®-îc.
Nh÷ng ng-êi sö dông ph¶i cã kh¶ n¨ng so s¸nh c¸c th«ng tin trong
c¸c BCTC cña kú nµy víi kú tr-íc ®Ó x¸c ®Þnh xu h-íng biÕn ®éng vÒ t×nh
h×nh tµi chÝnh vµ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ng-êi sö dông còng ph¶i
so s¸nh c¸c BCTC cña doanh nghiÖp víi doanh nghiÖp kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸
mèi t-¬ng quan vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh, kinh doanh vµ nh÷ng thay ®æi vÒ t×nh
h×nh tµi chÝnh gi÷a c¸c doanh nghiÖp. V× vËy, viÖc x¸c ®Þnh, tÝnh to¸n vµ
tr×nh bµy c¸c ¶nh h-ëng tµi chÝnh cña c¸c giao dÞch vµ c¸c sù kiÖn ph¶i
®-îc tiÕn hµnh mét c¸ch nhÊt qu¸n gi÷a kú nµy víi c¸c kú kh¸c trong ph¹m
vi mét doanh nghiÖp vµ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau, gióp cho ng-êi sö
dông so s¸nh c¸c th«ng tin trong c¸c BCTC cña kú nµy víi kú tr-íc vµ gi÷a
c¸c doanh nghiÖp víi nhau.
Mét vÊn ®Ò liªn quan quan träng cña tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh vÒ tÝnh so
s¸nh ®-îc lµ ng-êi sö dông phaØ ®-îc th«ng b¸o vÒ c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n
mµ doanh nghiÖp ¸p dông ®Ó lËp c¸c BCTC còng nh- mäi thay ®æi vÒ c¸c
chÝnh s¸ch nµy vµ nh÷ng ¶nh h-ëng cña c¸c thay ®æi ®ã.
I. Néi dung vµ ph-¬ng ph¸p lËp B¶ng C©n §èi KÕ
To¸n ( BC§KT ).
1.Kh¸i niÖm vµ kÕt cÊu
1.1. Kh¸i niÖm.
BC§KT lµ b¸o c¸o kÕ to¸n chñ yÕu, ph¶n ¸nh tæng qu¸t t×nh h×nh tµi
s¶n vµ nguån vèn chñ yÕu cña doanh nghiÖp t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh
d-íi h×nh th¸i tiÒn tÖ.
Sè liÖu trªn BC§KT cho biÕt toµn bé gÝa trÞ hiÖn cã cña doanh nghiÖp
theo c¬ cÊu cña tµi s¶n, nguån vèn vµ c¬ cÊu nguån vèn h×nh thµnh c¸c tµi
7
s¶n ®ã. C¨n cø vµo BC§KT cã thÓ nhËn xÐt, ®¸nh gÝa kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi
chÝnh cña doanh nghiÖp.
BC§KT lµ nguån th«ng tin tµi chÝnh hÕt søc quan träng trong c«ng
t¸c qu¶n lý cña b¶n th©n doanh nghiÖp còng nh- cho nhiÒu ®èi t-îng kh¸c
ë bªn ngoµi trong ®ã cã c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ n-íc. Do vËy
BC§KT ph¶i ®-îc lËp theo ®óng mÉu quy ®Þnh, ph¶n ¸nh trung thùc t×nh
h×nh tµi s¶n cña doanh nghiÖp vµ ph¶i nép cho c¸c ®èi t-îng liªn quan ®óng
thêi h¹n quy ®Þnh.
1.2. KÕt cÊu.
BC§KT cã hai h×nh thøc tr×nh bµy:
Tr×nh bµy theo h×nh thøc c©n ®èi hai bªn, mét bªn lµ phÇn tµi s¶n (
bªn tr¸i ) vµ bªn kia lµ phÇn nguån vèn ( bªn ph¶i).
Tr×nh bµy theo h×nh thøc c©n ®èi theo hai phÇn liªn tiÕp: PhÇn I lµ
phÇn tµi s¶n vµ phÇn II tiÕp theo phÝa d-íi lµ phÇn nguån vèn.
BC§KT ®-îc chia lµm 2 phÇn:
1.2.1. PhÇn tµi s¶n: Ph¶n ¸nh 2 lo¹i tµi s¶n chñ yÕu lµ tµi s¶n l-u
®éng vµ tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp.
XÐt vÒ mÆt kinh tÕ, c¸c chØ tiªu thuéc phÇn tµi s¶n cña BC§KT thÓ
hiÖn vèn cña doanh nghiÖp cã ë thêi ®iÓm lËp BC§KT.
XÐt vÒ mÆt ph¸p lý, ®©y lµ vèn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp.
1.2.2. PhÇn nguån vèn: Ph¶n ¸nh c¸c nguån h×nh thµnh tµi s¶n cña
doanh nghiÖp. PhÇn nµy bao gåm c«ng nî vµ nguån vèn chñ së h÷u.
XÐt vÒ mÆt kinh tÕ: §©y lµ c¸c chØ tiªu thuéc phÇn nguån vèn thÓ
hiÖn c¸c nguån h×nh thµnh tµi s¶n mµ doanh nghiÖp hiÖn cã.
XÐt vÒ mÆt ph¸p lý: §©y lµ c¸c chØ tiªu thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm ph¸p lý
vÒ mÆt vËt chÊt cña doanh nghiÖp ®èi víi c¸c ®«Ý t-îng cÊp vèn cho doanh
nghiÖp( Nhµ n-íc, cæ ®«ng, ng©n hµng…)
2. Nguyªn t¾c chung ®Ó lËp BC§KT .
Trong BC§KT hiÖn nay, hÇu hÕt c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh ®Òu cã sù
thèng nhÊt víi néi dung vµ tªn gäi cña c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n. §ã lµ ®iÒu rÊt
thuËn lîi cho viÖc lËp BC§KT.
VÒ nguyªn t¾c chung lËp BC§KT cã thÓ kh¸i qu¸t ho¸ nh- sau:
Tr-íc khi lËp BC§KT, nh©n viªn kÕ to¸n cÇn ph¶i ph¶n ¸nh tÊt c¶
c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµo sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ chi tiÕt
liªn quan, thùc hiÖn viÖc kiÓm kª tµi s¶n vµ ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kiÓm
kª vµo sæ kÕ to¸n tr-íc khi kho¸ sæ. §èi chiÕu c«ng nî ph¶i thu,
ph¶i tr¶, ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu tæng hîp vµ sè liÖu chi tiÕt, sè liÖu
trªn sæ kÕ to¸n vµ sè thùc kiÓm kª, kho¸ sæ kÕ to¸n vµ tÝnh sè dc¸c tµi kho¶n.
8
Sau khi kiÓm tra sè liÖu ghi trªn cét " sè cuèi kú" cña BC§KT
ngµy 31/12 n¨m tr-íc th× sè liÖu ë cét nµy sÏ ®-îc chuyÓn vµo cét
sè ®Çu n¨m cña BC§KT n¨m nay.
Sè d- bªn Nî cña tµi kho¶n lo¹i I, lo¹i II sÏ ®-îc ghi vµo bªn tµi
s¶n, trõ mét sè tr-êng hîp ngo¹i lÖ ®Ó ph¶n ¸nh chÝnh x¸c gi¸ trÞ
thùc cña tµi s¶n hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp, nªn mét sè tµi kho¶n sau
®©y, mÆc dï cã sè d- bªn Cã nh-ng ®-îc ghi vµo chØ tiªu bªn tµi
s¶n cña BC§KT b»ng c¸ch ghi ®á hoÆc ®Ó sè tiÒn cña chØ tiªu trong
dÊu ngoÆc ®¬n, ®ã lµ nh÷ng TK sau : 214, 129, 139, 159, 229
Sè d- bªn Cã cña c¸c TK lo¹i III, IV sÏ ®-îc sö dông ®Ó ghi c¸c
chØ tiªu phÇn nguån vèn, ngo¹i trõ mét sè tµi kho¶n mÆc dï cã thÓ
cã sè d- Nî nh-ng vÉn ph¶n ¸nh trªn c¸c chØ tiªu nguån vèn b»ng
c¸ch ghi ®á hoÆc ghi sè tiÒn cña chØ tiªu trong dÊu ngoÆc ®¬n. §ã
lµ c¸c tµi kho¶n sau: 412, 413, 421.
3. Nguån sè liÖu vµ ph-¬ng ph¸p lËp BC§KT.
3.1. Nguån sè liÖu.
§Ó lËp BC§KT c¨n cø vµo c¸c tµi liÖu chñ yÕu sau ®©y:
BC§KT ngµy 31/12 n¨m tr-íc.
Sæ c¸i tµi kho¶n tæng hîp vµ ph©n tÝch.
B¶ng ®èi chiÕu sè ph¸t sinh vµ c¸c tµi liÖu liªn quan kh¸c.
3.2. Ph-¬ng ph¸p lËp BC§KT.
3.2.1. Ph-¬ng ph¸p lËp c¸c chØ tiªu thuéc phÇn "tµi s¶n"
-§èi víi "cét ®Çu n¨m "c¨n cø vµo sè liÖu "cét cuèi kú" cña b¶ng
c©n ®èi kÕ to¸n ngµy 31/12 n¨m tr-íc ®Ó ghi
- §èi víi "cét cuèi kú" ®-îc lËp cô thÓ nh- sau:
PhÇn tµi s¶n
(1)
A_ Tµi s¶n l-u ®éng
vµ ®Çu t- tµi chÝnh
M·
sè
(2)
C¸ch lËp cô thÓ
(3)
100
Céng c¸c môc tõ I ®Õn VI
110
Céng c¸c môc tõ I(M· sè
111+m· 112+m· 113)
1- TiÒn mÆt t¹i quü(gåm c¶
111
ng©n phiÕu )
LÊy sè d- nî cña TK 111-TiÒn
mÆt
ng¾n h¹n.
I.TiÒn
9
2- TiÒn göi ng©n hµng
112
3- TiÒn ®ang chuyÓn
113
II- C¸c kho¶n ®Çu t- tµi 120
chÝnh ng¾n h¹n
1- §Çu t- chøng kho¸n ng¾n 121
h¹n
128
2- §Çu t- ng¾n h¹n kh¸c
LÊy sè d- nî cña TK 112TGNH
LÊy sè d- Nî cña TK113TiÒn ®ang chuyÓn
Céng môc II (m· sè
121+128+129)
LÊy sè d- Nî TK 121
LÊy sè d- Nî TK 128
3- Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t- 129
ng¾n h¹n (*)
LÊy sè d- cã TK 129
III- C¸c kho¶n ph¶i thu
130
1-Ph¶i thu cña kh¸ch hµng
131
2- Tr¶ tr-íc cho ng-êi b¸n
132
Céng môc III (m· sè
131+132+133+134+135+138+
139)
LÊy tæng sè d- Nî chi tiÕt cña
TK 131
LÊy tæng sè d- Nî chi tiÕt cña
TK 331
LÊy sè d- Nî cña TK 133
3- ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®-îc 133
khÊu trõ
3- Ph¶i thu néi bé
134
LÊy m· sè 134+m· sè 135
- Vèn kinh doanh ë c¸c ®¬n vÞ 135
phô thuéc
- Ph¶i thu néi bé kh¸c
136
LÊy sè d- Nî TK 1361
4- C¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c
LÊysè Nî TK 1388,388…theo
sè liÖu chi tiÕt
LÊy sè d- Nî cña TK 139
138
5- Dù phßng c¸c kho¶n ph¶i 139
thu khã ®ßi (*)
IV- Hµng Tån kho
140
1. Hµng mua ®ang ®i ®-êng
141
2. Nguyªn liÖu, vËt liÖu tån kho 142
LÊy sè d- Nî TK 1368
Céng môc IV(m· sè 141 ®Õn
hÕt m· 149)
LÊy sè d- Nî cña TK 151
LÊy sè d- Nî cña TK 152
LÊy sè d- Nî cña TK 153
10
3. C«ng cô, dông cô trong kho
4.Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh
dë dang
5. Thµnh phÈm tån kho
6. Hµng ho¸ tån kho
7. Hµng göi ®i b¸n
8. Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån
kho(*)
143
144
145
146
147
149
V- Tµi s¶n l-u ®éng kh¸c
150
1. T¹m øng
2. Chi phÝ tr¶ tr-íc
3. Chi phÝ chê kÕt chuyÓn
4. Tµi s¶n thiÕu chê xö lý
5. C¸c kho¶n cÇm cè , ký c-îc,
ký quü ng¾n h¹n
151
152
153
154
LÊy sè d- Nî cña TK 154
LÊy sè d- Nî cña TK 155
LÊy sè d- Nî cña TK 156
LÊy sè d- Nî cña TK 157
LÊy sè d- Nî cña TK 159
Céng môc V(m· sè 151 ®Õn hÕt
155)
LÊy sè d- Nî cña TK 141
LÊy sè d- Nî cña TK 1411
LÊy sè d- Nî cña TK 1412
LÊy sè d- Nî cña TK 1381
LÊy sè d- Nî cña TK 144
155
VI- Chi sù nghiÖp
160
Céng môc VI(m· sè 161+m·
sè 162)
1.Chi sù nghiÖp n¨m tr-íc
161
LÊy sè d- Nî cña TK 1611
2. Chi sù nghiÖp n¨m nay
162
LÊy sè d- Nî cña TK 1612
B- Tµi s¶n cè ®Þnh vµ 200
®Çu t- dµi h¹n
I -Tµi s¶n cè ®Þnh
1. Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh
Nguyªn gi¸
Gi¸ trÞ hao mßn luü
kÕ(*)
2. Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi
chÝnh
Nguyªn gi¸
GÝa trÞ hao mßn luü kÕ
(*)
210
211
212
213
214
215
216
Céng c¸c môc tõ I ®Õn V
Céng môc I(m· sè
211+214+217)
Céng môc 1 ( m· sè 212 + 213)
LÊy sè d- Nî cña TK 211
LÊy sè d- Cã cña TK 2141
Céng môc 2 ( m· sè 215 + m·
sè 216)
LÊy sè d- Nî cña TK 212
LÊy sè d- Cã cña TK 2142
11
3. Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh
217
218
Nguyªn gÝa
Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ ( 219
*)
II- C¸c kho¶n ®Çu t- tµi 220
chÝnh dµi h¹n
Céng môc 3 ( m· sè 218 + 219)
LÊy sè d- Nî cña TK 213
LÊy sè d- Cã cña TK 2143
Céng môc II(m· sè
221+222+228+229)
1. §Çu t- chøng kho¸n dµi h¹n
221
LÊy sè d- Nî cña TK 221
2. Gãp vèn liªn doanh
222
LÊy sè d- Nî cña TK 222
228
3. §Çu t- dµi h¹n kh¸c
4. Dù phßng gi¶m gÝa ®Çu t229
dµi h¹n(*)
LÊy sè d- Nî cña TK 228
III- Chi phÝ x©y dông c¬ b¶n 230
dë dang
IV- C¸c kho¶n ký quü , ký 240
c-îc dµi h¹n
V- Chi phÝ tr¶ tr-íc dµi h¹n 241
LÊy sè d- Nî cña TK 241
Tæng céng tµi s¶n
(250 = 100+200)
LÊy sè d- Nî cña TK 229
LÊy sè d- Nî cña TK 244
LÊy sè d- Nî cña TK 242
250
Ghi chó : Sè liÖu c¸c chØ tiªu cã dÊu (*) ®-îc ghi b»ng sè ©m d-íi
h×nh thøc ghi trong ngoÆc ®¬n hoÆc ghi ®á
3.2.2 Ph-¬ng ph¸p lËp c¸c chØ tiªu thuéc phÇn "nguån vèn"
-§èi víi "cét ®Çu n¨m "c¨n cø vµo sè liÖu "cét cuèi kú" cña b¶ng
c©n ®èi kÕ to¸n ngµy 31/12 n¨m tr-íc ®Ó ghi
- §èi víi "cét cuèi kú" ®-îc lËp cô thÓ nh- sau:
12
Nguån vèn
A- Nî ph¶i tr¶
M·
sè
300
C¸ch lËp cô thÓ
Céng c¸c môc I,II,III( m· sè
310+320+330)
I- Nî ng¾n h¹n
1. Vay ng¾n h¹n
2. Nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶
3. Ph¶i tr¶ cho ng-êi b¸n
4. Ng-êi mua tr¶ tiÒn tr-íc
311
312
313
314
5. ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i
nép Nhµ n-íc
6. Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
7. Ph¶i tr¶ cho c¸c ®¬n vÞ néi
bé
8. C¸c kho¶n ph¶i tr¶ , ph¶i
nép kh¸c.
315
Céng môc I( m· sè tõ 311 ®Õn
hÕt 318)
LÊy sè d- Cã cña TK 311
LÊy sè d- Cã cña TK 315
LÊy sè d- Cã cña TK 331
LÊy sè d- Cã chi tiÕt TK 131 vµ
sè d- TK 3387
LÊy sè d- Cã cña TK 333
316
317
LÊy sè d- Cã cña TK 334
LÊy sè d- Cã cña TK 336
318
LÊy sè d- Cã cña TK 338, trõ hai
tiÓu kho¶n 3381 vµ 3387
II- Nî dµi h¹n
320
Céng môc II(m· sè 321+322)
1. Vay dµi h¹n
2. Nî dµi h¹n
321
322
LÊy sè d- Cã cña TK 341
LÊy sè d- Cã cña TK 342
III- Nî kh¸c
330
Céng
môc
III
(m·
331+332+333)
LÊy sè d- Cã cña TK 335
LÊy sè d- Cã cña TK 3381
LÊy sè d- Cã cña TK 344
sè
400
Céng c¸c
410+420)
sè
I- Nguån vèn , quü
410
1. Nguèn vèn kinh doanh
411
Céng môc I( M· sè tõ 411
®Õn 417)
LÊy sè d- Cã cña TK 411
310
331
1. Chi phÝ ph¶i tr¶
332
2. Tµi s¶n thõa chê xö lý
3. NhËn ký quü , ký cùoc dµi 333
h¹n
B - Nguån vèn chñ
môc
I,II(m·
së h÷u
13
2. Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i tµi 412
s¶n
3. Chªnh lÖch tû gi¸
413
LÊy sè d- Cã cña TK 412
4. Quü ®Çu t- ph¸t triÓn
5. Quü dù phßng tµi chÝnh
6. Lîi nhuËn ch-a ph©n phèi
7. Nguån vèn ®Çu t- XDCB
LÊy sè d- Cã cña TK 414
LÊy sè d- Cã cña TK 415
LÊy sè d- Cã cña TK 421
LÊy sè d- Cã cña TK 441
414
415
416
417
II- Nguån kinh phÝ quü 420
kh¸c
LÊy sè d- Cã cña TK 413
Céng môc II (M· sè tõ 421 ®Õn
427)
1. Quü dù phßng vÒ trî c©p
mÊt viÖc lµm
2. Quü khen th-ëng vµ phóc
lîi
3. Quü qu¶n lý cña cÊp trªn
4. Nguån kinh phÝ sù nghiÖp
421
LÊy sè d- Cã cña TK 416
422
LÊy sè d- Cã cña TK 431
423
424
LÊy sè d- Cã cña TK 451
LÊy sè d- Cã cña TK 461
- Nguån kinh phÝ sù nghiÖp
n¨m tr-íc
- Nguån kinh phÝ sù nghiÖp
n¨m nay
5. Nguån kinh phÝ ®· h×nh
thµnh TSC§
Tæng céng nguån
425
LÊy sè d- Cã cña TK 4611
426
LÊy sè d- Cã cña TK 4612
427
LÊy sè d- Cã cña TK 466
430
vèn (430=300+400)
3.2.3. Néi dung vµ ph-¬ng ph¸p ghi tÝnh c¸c chØ tiªu ngoµi
BC§KT .
Ngoµi c¸c chØ tiªu ®-îc lËp trong BC§KT nh- trªn cßn cã mét sè chØ
tiªu ngoµi BC§KT. C¸c chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh nh÷ng tµi s¶n kh«ng thuéc
quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nh-ng doanh nghiÖp ®ang qu¶n lý hoÆc sö
dông vµ mét sè chØ tiªu kh«ng thÓ ph¶n ¸nh trong BC§KT. §Æc ®iÓm cña
nh÷ng tµi kho¶n nµy lµ ghi ®¬n, t¨ng ghi bªn Nî, gi¶m ghi bªn Cã. Thuéc
lo¹i nµy bao gåm:
TK 001: Tµi s¶n thuª ngoµi.
14
TK 002: VËt t-, hµng ho¸ nhËn gi÷ hé, nhËn gia c«ng.
TK 003: Hµng ho¸ nhËn b¸n hé, ký göi.
TK 004: Nî khã ®ßi ®· xö lý.
TK 007: Ngo¹i tÖ c¸c lo¹i.
TK 008: H¹n møc kinh phÝ.
TK 009: Nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n.
4.Liªn hÖ víi kÕ to¸n quèc tÕ vÒ néi dung vµ ph-¬ng ph¸p lËp
BC§KT.
4.1. Liªn hÖ víi hÖ thèng kÕ to¸n B¾c Mü.
Trong hÖ thèng kÕ to¸n B¾c Mü, BC§KT ®-îc gäi lµ b¸o c¸o t×nh
tr¹ng tµi chÝnh, lµ b¸o c¸o tãm t¾t t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp sau
mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh. B¶ng còng cã kÕt cÊu hai bªn hoÆc mét bªn,
tuy nhiªn b¶ng nµo còng bao gåm c¸c kho¶n môc sau ®©y:
Tµi s¶n: kh¸c víi hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam, phÇn tµi s¶n trong
BC§KT cña hÖ thèng kÕ to¸n B¾c Mü kh«ng ph©n chia thµnh phÇn A: Tµi
s¶n l-u ®éng vµ ®Çu t- ng¾n h¹n; phÇn B: Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t- dµi h¹n
mµ liÖt kª tÊt c¶ c¸c kho¶n môc ph¶n ¸nh sè tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ®ang
n¾m gi÷, qu¶n lý vµ sö dông víi môc tiªu thu ®-îc c¸c lîi Ých trong t-¬ng
lai. VÒ mÆt kinh tÕ th«ng qua kho¶n môc nµy, kÕ to¸n thÊy ®-îc mét c¸ch
tæng qu¸t vÒ tiÒm lùc kinh tÕ cña doanh nghiÖp.
C«ng nî ph¶i tr¶: PhÇn nµy cho thÊy tæng sè nî mµ doanh nghiÖp cã
tr¸ch nhiÖm ph¶i tr¶ trong ®ã chi tiÕt sè nî ng¾n h¹n còng nh- dµi h¹n.
PhÇn c«ng nî ph¶i tr¶ ph¶n ¸nh tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp víi nhµ
n-íc, víi ng©n hµng, víi kh¸ch hµng, víi ng-êi lao ®éng.
Nguån vèn chñ së h÷u: PhÇn nµy cho thÊy ®-îc sè vèn chñ së h÷u
mµ doanh nghiÖp hiÖn cã vµo thêi ®iÓm lËp BC§KT. Sè liÖu dïng ®Ó lËp
chØ tiªu nµy lµ c¨n cø vµo sè liÖu trªn b¸o c¸o nguån vèn chñ së h÷u. Cô
thÓ lµ c¨n cø vµo sè vèn chñ së h÷u ®Çu kú, sè vèn ®Çu t- thªm hoÆc rót
bít trong kú vµ sè lîi nhuËn thuÇn cña doanh nghiÖp sau mét thêi gian kinh
doanh.
L-u ý r»ng nguån vèn chñ së h÷u lµ sè vèn cña c¸c chñ së h÷u, c¸c
nhµ ®Çu t- ®ãng gãp mµ doanh nghiÖp kh«ng ph¶i cam kÕt thanh to¸n. Nãi
c¸ch kh¸c, nguån vèn chñ së h÷u kh«ng ph¶i lµ kho¶n nî ph¶i tr¶.
§Ó lËp c¸c chØ tiªu nµy, kÕ to¸n lÊy sè liÖu tõ sè d- cuèi kú cña c¸c tµi
kho¶n trªn sæ c¸i. C¸c tµi kho¶n cã sè d- Nî ®-îc ®-a vµo phÇn tµi s¶n, c¸c
tµi kho¶n cã sè d- Cã ®-îc ®-a vµo c«ng nî ph¶i tr¶ hoÆc nguån vèn chñ së
h÷u.
15
Ta cã mÉu BC§KT theo h×nh thøc hai bªn nh- sau:
Tªn c«ng ty
B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n
(Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 200N)
Tµi s¶n
Sè tiÒn
Nguån vèn
TiÒn mÆt
Ph¶i thu kh¸ch hµng
Ph-¬ng tiÖn vËn t¶i
M¸y m¸c thiÕt bÞ
.....
C«ng nî ph¶i tr¶
Vay ng¾n h¹n
Nî ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
Nguån vèn chñ së h÷u
Vèn ®Çu t- cña chñ doanh
nghiÖp
Tæng céng tµi s¶n
Tæng céng nguån vèn
Sè tiÒn
4.2. Liªn hÖ víi hÖ thèng kÕ to¸n Anh.
-Trong hÖ thèng kÕ to¸n Anh, BC§KT ®-îc hiÓu lµ b¶ng danh môc liÖt
kª c¸c sè d- theo nhãm tµi s¶n, nguån vèn vµ c«ng nî.
-§Ó lËp BC§KT, ta lÊy sè d- cña c¸c tµi kho¶n tµi s¶n, nguån vèn vµ
c«ng nî. BC§KT ®-îc sö dông cho nhiÒu ®èi t-îng nh- c¸c gi¸m ®èc ng©n
hµng , kÕ to¸n viªn vµ c¸c chñ ®Çu t-… V× hä ph¶i ®äc nhiÒu BC§KT cña
c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau nªn ®Ó t¹o thuËn lîi cho hä trong viÖc so s¸nh
c¸c b¶ng tæng kÕt nµy , th«ng tin trong BC§KT ph¶i ®-îc s¾p ®Æt mét c¸ch
cã hÖ thèng vµ thèng nhÊt vÒ c¸ch tr×nh bµy BC§KT Anh ®-îc tr×nh bµy
nh- sau :
* PhÇn tµi s¶n : ghi ë bªn tr¸i BC§KT bao gåm 2 nhãm tµi s¶n : tµi
s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l-u ®éng . Tµi s¶n cè ®Þnh ®-îc liÖt kª tr-íc tµi s¶n
l-u ®éng trong BC§KT .Tµi s¶n ®-îc xem lµ tµi s¶n cè ®Þnh khi nã :
cã thêi h¹n sö dông l©u dµi, vµ
®-îc mua ®Ó sö dông trong kinh doanh hay s¶n xuÊt ,vµ
kh«ng chØ ®-îc mua víi môc ®Ých b¸n l¹i
Tµi s¶n l-u ®éng bao gåm tiÒn mÆt göi ng©n hµng, tiÒn mÆt t¹i quü ,
hµng ho¸ ®Ó b¸n lÊy l·i vµ nh÷ng tµi s¶n thêi gian sö dông ng¾n .
Tµi s¶n l-u ®éng bao gåm:TiÒn mÆt göi ng©n hµng, tiÒn mÆt t¹i quü,
hµng ho¸ ®Ó b¸n lÊy l·i vµ nh÷ng tµi s¶n cã thêi gian sö dông ng¾n.
16
Tµi s¶n l-u ®éng ®-îc s¾p xÕp theo mét thø tù nhÊt ®Þnh, tuú theo kh¶
n¨ng chuyÓn ho¸ nã thµnh tiÒn mÆt dÔ hay khã. TiÒn mÆt ®-îc s¾p xÕp sau
cïng. Tµi s¶n nµo cµng khã chuyÓn ho¸ ®-îc thµnh tiÒn mÆt cµng ®-îc s¾p
xÕp ë thø tù -u tiªn h¬n.
* Nguån vèn vµ c«ng nî: Ghi bªn ph¶i BC§KT.
Bªn dµnh cho nguån vèn vµ c«ng nî ®-îc tr×nh bµy theo thø tù sau:
Nguån vèn
Nî dµi h¹n
Nî ng¾n h¹n
Ghi chó :
Ph¶i thÓ hiÖn râ tæng sè tõng lo¹i tµi s¶n, tæng sè nguån vèn µ
tæng sè tõng lo¹i c«ng nî.
Kh«ng cÇn thªm ch÷ "tµi kho¶n" vµo tªn c¸c môc trong
BC§KT.
4.3. Liªn hÖ víi hÖ thèng kÕ to¸n Ph¸p.
Trong hÖ thèng kÕ to¸n Ph¸p, BC§KT ®-îc gäi lµ b¶ng tæng kÕt tµi
s¶n vµ ®-îc ®Þnh nghÜa lµ b¸o c¸o kÕ to¸n quan träng, lµ mét tµi liÖu tæng
hîp nh÷ng th«ng tin ®-îc tËp trung vµo mét ngµy x¸c ®Þnh. Ngµy x¸c ®Þnh
lµ ngµy cuèi cïng cña kú b¸o c¸o.
KÕt cÊu:
Tµi s¶n
I- BÊt ®éng s¶n
1- B§S v« h×nh
2- B§S h÷u h×nh
3- B§S dë dang
4- B§S tµi chÝnh
…
II- Tµi s¶n l-u
®éng
1- TS dù tr÷
2- Cho nî
a- Cho kh¸ch hµng
nî
TrÞ
gÝa
gép
Trõ
TrÞ
KH
gi¸
vµ dù
thuÇn
phßng
Nguån tµi
trî
TrÞ gi¸
thuÇn
I- Vèn riªng
1- Vèn chñ së h÷u
2- Dù tr÷
3- KÕt qña niªn ®é
4- KÕt qña chuyÓn
sang niªn ®é míi
5- Dù phßng
II- C¸c kho¶n nî
1- Nî vay
2- Nî nhµ cung
cÊp
3- Nî nhµ n-íc
17
b- Cho nhµ n-íc nî
c- Ph¶i thu kh¸c
3- PhiÕu ®Çu t- ng¾n
h¹n
4- TiÒn
III- Tµi kho¶n ®iÒu
chØnh
4- Nî ng©n hµng
5- Nî kh¸c
III- Tµi kho¶n
®iÒu chØnh
Tæng céng tµi
Tæng céng
s¶n
nguån tµi
( I + II + III )
trî
( I + II + III)
C©n ®èi quan träng nhÊt cña BC§KT lµ :
Tæng trÞ gi¸ thuÇn
cña tµi s¶n
=
Tæng gi¸ trÞ thuÇn
cña nguån tµi trî
Nguyªn t¾c vµ ph-¬ng ph¸p lËp BC§KT .
C¬ së sè liÖu ®Ó lËp BC§KT: Dùa vµo sè liÖu trªn c¸c tµi kho¶n tõ 1
®Õn 5 ( C¸c tµi kho¶n thuéc BC§KT )
§Ó lËp BC§KT cÇn tÝnh sè d- cuèi kú trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n:
+ Tµi kho¶n cã sè d- Nî ph¶i ghi vµo bªn tµi s¶n cña BC§KT , trõ c¸c
tµi kho¶n ®iÒu chØnh ( KhÊu hao vµ dù phßng…). MÆc dï cã sè d- Cã nh-ng
vÉn ®-îc ghi vµo bªn tµi s¶n ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ thËt cña tµi s¶n.
+ Tµi kho¶n cã sè d- Cã ®-îc ghi vµo bªn nguån tµi trî cña BC§KT,
trõ c¸c tµi kho¶n lç ( D- Nî ) nªn ph¶i ghi sè ©m.
B. Ph©n tÝch BCTC .
1. TÇm quan träng cña ph©n tÝch tµi chÝnh.
Muèn th¾ng thÕ trªn th-¬ng tr-êng, nhµ doanh nghiÖp ph¶i biÕt m×nh
lµ ai, ho¹t ®éng nh- thÕ nµo, hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ t×nh h×nh tµi chÝnh ra sao?
§iÒu ®ã buéc hä ph¶i nghiªn cøu, ®¸nh gÝa th«ng qua ph©n tÝch c¸c BCTC.
Ph©n tÝch BCTC cã ý nghÜa cùc kú quan träng kh«ng nh÷ng ®èi víi
chñ doanh nghiÖp mµ cßn ®èi víi nh÷ng ®èi t-îng quan t©m kh¸c nh- c¸c
nhµ ®Çu t-, nhµ cho vay, nhµ cung cÊp, kh¸ch hµng vµ c¸c c¬ quan h÷u
quan kh¸c. Mçi ®èi t-îng quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh
18
nghiÖp trªn gi¸c ®é kh¸c nhau. Song nh×n chung mèi quan t©m hµng ®Çu
cña c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh lµ ®¸nh gi¸ rñi ro ph¸ s¶n t¸c ®éng tíi c¸c
doanh nghiÖp mµ biÓu hiÖn cña nã lµ kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®¸nh gi¸ kh¶
n¨ng c©n ®èi vèn, n¨ng lùc ho¹t ®éng còng nh- kh¶ n¨ng sinh l·i cña doanh
nghiÖp. Trªn c¬ së ®ã, nÕu lµ chñ doanh nghiÖp th× cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u
hiÖu thóc ®Èy doanh nghiÖp ph¸t triÓn, nÕu lµ c¸c ®èi t-îng kh¸c th× cã thÓ
quyÕt ®Þnh ®-îc c¸c ph-¬ng ¸n hîp lý vÒ ®Çu t-, vÒ cho vay hay mua b¸n
hµng ho¸…
§Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cÇn ph¶i c¨n cø vµo
sè liÖu cña BC§KT , b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, b¸o c¸o l-u
chuyÓn tiÒn tÖ vµ b¸o c¸o thuyÕt minh BCTC. Ngoµi ra ph¶i sö dông hµng
lo¹t tµi liÖu thùc tÕ kh¸c. Tuy nhiªn trong ph¹m vi giíi h¹n cña b¶n ®Ò ¸n
nµy em chØ xin phÐp ®-îc tr×nh bµy vÒ c¸c th«ng tin tµi chÝnh trong
BC§KT.
2. Ph©n tÝch c¸c th«ng tin tµi chÝnh trªn BC§KT.
2.1. Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh.
Sau kú kinh doanh, mäi ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp
®-îc biÓu hiÖn b»ng nh÷ng sè liÖu ph¶n ¸nh trªn BC§KT . Muèn biÕt ®-îc
t×nh h×nh ®ã ra sao cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch, ®¸nh gÝa nh÷ng chØ tiªu
cÇn thiÕt, cã liªn quan mét c¸ch hîp lý vµ khoa häc.
2.1.1. Ph©n tÝch t×nh h×nh ph©n bæ vèn
Ph©n tÝch t×nh h×nh ph©n bæ vèn nh»m môc ®Ých xem xÐt tÝnh chÊt hîp
lý cña viÖc xö dông vèn cña doanh nghiÖp nh- thÕ nµo. Víi sè vèn ®· cã,
doanh nghiÖp ph©n bæ cho c¸c lo¹i tµi s¶n cã hîp lý hay kh«ng? Sù thay ®æi
kÕt cÊu c¸c lo¹i vèn cã ¶nh h-ëng g× ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp?
Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch lµ so s¸nh tæng sè vèn gi÷a cuèi kú víi ®Çu
n¨m; x¸c ®Þnh tû träng tõng kho¶n vèn ë thêi ®iÓm ®Çu n¨m vµ cuèi kú; so
s¸nh sù thay ®æi vÒ tû träng gi÷a cuèi kú víi ®Çu n¨m ®Ó x¸c ®Þnh chªnh
lÖch vµ t×m nguyªn nh©n cô thÓ. MÆt kh¸c ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc tû suÊt ®Çu tvµ tû suÊt TSC§ so víi tæng tµi s¶n còng nh- tû suÊt TSL§ so víi tæng tµi
s¶n.
Tû suÊt ®Çu t- chung ph¶n ¸nh t×nh h×nh chung vÒ ®Çu t- vèn cho viÖc
trang bÞ cë së vËt chÊt kü thuËt, mua s¾m vµ x©y dùng TSC§ vµ ®Çu t- tµi
chÝnh nh- mua cæ phÇn, cæ phiÕu, gãp vèn liªn doanh vµ kinh doanh bÊt
®éng s¶n.
Tû suÊt ®Çu t- TSC§ ph¶n ¸nh t×nh h×nh trang bÞ c¬ së vËt chÊt, mua
s¾m vµ x©y dùng TSC§.Khi x¸c ®Þnh chØ tiªu nµy ph¶i ph©n biÖt gi÷a sè ®·
®Çu t- vµ sè ®· hoµn thµnh ®Ó cã c¬ së ®¸nh gÝa ®óng ®¾n h¬n.
19
Tû suÊt ®Çu t- tµi chÝnh dµi h¹n ph¶n ¸nh t×nh h×nh sö dông vèn ®Çu tvµo lÜnh vùc liªn doanh, mua cæ phÇn, cæ phiÕu vµ kinh doanh bÊt ®éng s¶n.
C«ng thøc x¸c ®Þnh c¸c tû suÊt ®Çu t- cô thÓ nh- sau:
TrÞ gi¸
hiÖn cã
cña TSC§
Tû suÊt ®Çu tchung
§Çu t- tµi
chÝnh dµi
+ Tæng tµi h¹n
s¶n
+
=
* 100 %
Tæng tµi s¶n
TrÞ gÝa hiÖn cã cña TSC§
Tû suÊt ®Çu t=
TSC§
Tæng tµi s¶n
Tû suÊt ®Çu
t- tµi chÝnh
dµi h¹n
Chi phÝ
XDCB
*
100 %
Gi¸ trÞ c¸c kho¶n ®Çu t- tµi chÝnh
dµi h¹n
=
* 100 %
Tæng tµi s¶n
Tõ nh÷ng ®¸nh gÝa, ph©n tÝch cô thÓ tõng lo¹i tµi s¶n trong tæng sè tµi
s¶n cña doanh nghiÖp sÏ t¹o ra cho c¸c nhµ doanh nghiÖp mét t- duy míi, hîp lý
h¬n, phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ trªn th-¬ng tr-êng.B»ng nh÷ng kinh nghiÖm
thùc tÕ cña m×nh, kÕt hîp víi t×nh h×nh ph©n bæ vèn qua nhiÒu thêi kú sÏ cho phÐp
doanh nghiÖp ®-a ra ®-îc nh÷ng gi¶i ph¸p tèt h¬n trong viÖc sö dông vèn ®Ó ®¹t
®-îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n.
2.1.2. Ph©n tÝch kÕt cÊu nguån vèn.
Quan ®iÓm khoa häc ph-¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa duy vËt biÖn
chøng M¸c xÝt ®· chØ ra r»ng khi nghiªn cøu mét sù vËt, hiÖn t-îng cÇn
ph¶i nghiªn cøu nã trong mèi quan hÖ rµng buéc kh«ng thÓ t¸ch rêi. Vèn vµ
nguån vèn lµ hai mÆt trong mét thÓ thèng nhÊt, ®ã lµ tµi s¶n. Do vËy, ngoµi
viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh ph©n bæ vèn cßn ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch kÕt cÊu
nguån vèn. Trªn c¬ së ph©n tÝch kÕt cÊu nguån vèn, doanh nghiÖp sÏ n¾m
®-îc kh¶ n¨ng tù tµi trî vÒ mÆt tµi chÝnh, møc ®é tù chñ trong s¶n xuÊt kinh
doanh hoÆc nh÷ng khã kh¨n mµ doanh nghiÖp gÆp ph¶i trong viÖc khai th¸c
nguån vèn.
Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch lµ so s¸nh gi÷a tæng sè nguån vèn cuèi kú
víi ®Çu n¨m, x¸c ®Þnh tû träng tõng nguån vèn cô thÓ trong tæng sè nguån
vèn, x¸c ®Þnh sè chªnh lÖch gi÷a cuèi kú víi ®Çu n¨m c¶ vÒ sè tiÒn vµ tû
20
.PDF 
32 
85 
62 
