Tài liệu Phương hướng phát triển kinh tế nông nghiệp và nông thôn ở việt nam

NGAÂN HAØNG NHAØ NÖÔÙC VIEÄT NAM BOÄ GIAÙO DUÏC – ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NGAÂN HAØNG TP. HOÀ CHÍ MINH TIEÅU LUAÄN MOÂN KINH TEÁ CHÍNH TRÒ Phương hướng phát triển kinh tế nông nghiệp và nông thôn ở Việt Nam NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN : LEÂ HUØNG SINH VIEÂN : TRAÀN THANH THEÁ LÔÙP : CÑ 19 E1 TP. HOÀ CHÍ MINH 2005  Noâng nghieäp laø ngaønh saûn xuaát kinh teá ra ñôøi sôùm nhaát trong lòch söû loaøi ngöôøi. Noâng nghieäp khoâng chæ laø moät cô sôû cho söï phaùt trieån coâng nghieäp vaø cho coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc (cung caáp löông thöïc, thöïc phaåm, nguyeân lieäu, ñaát ñai, lao ñoäng, tieàn voán, thò tröôøng cho coâng nghieäp nheï vaø dòch vuï). Traùi laïi, noâng nghieäp hieän ñaïi laø moät loaïi coâng nghieäp vaø dòch vuï coù naêng suaát vaø hieäu quaû cao, coù giaù trò söû duïng thieát yeáu khoâng gì thay theá ñöôïc, taïo ra giaù trò gia taêng lôùn, coù theå caàn phaûi vaø ñang trôû thaønh moät ngaønh raát quan troïng cuûa kinh teá tri thöùc . . . Coøn noâng thoân khoâng phaûi laø moät ñòa baøn thöù yeáu vaø haäu phöông phuï thuoäc vaøo thaønh thò, coù trình ñoä phaùt trieån veà caùc maët ñeàu thaáp haún so vôùi thaønh thò, coå huû, loãi thôøi, laïc haäu veà chính trò, kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi nôi con ngöôøi, nhaát laø lôùp treû luoân höôùng ra thaønh thò. Traùi laïi, noâng thoân hieän ñaïi laø moät daïng cuûa thaønh thò, söï phaân bieät giöõa thaønh thò vaø noâng thoân ñang maát daàn, trong noâng thoân coù caùc thaønh phoá vaø thò traán vaên minh, söï khaùc nhau giöõa thaønh thò vaø noâng thoân laø öu vieät hôn cho noâng thoân, chöù khoâng phaûi cho thaønh thò. * Noâng thoân hieän ñaïi laø moät ñòa baøn ñeå giöõ gìn vaø toâ ñieåm moâi tröôøng sinh thaùi cuûa loaøi ngöôøi, chöùa ñöïng “laù phoåi vaø traùi tim” cuûa söï soáng treân theá giôùi. * Noâng thoân hieän ñaïi laø moät khoâng gian roäng lôùn maø taïi ñoù con ngöôøi ñöôïc soáng, gaén boù haøi hoøa vôùi thieân nhieân, caây coû, chim muoâng, soâng nuùi, ñaát trôøi, khoâng ngoät ngaït trong nhöõng thaønh phoá ñaày nhaø choïc trôøi, beâ toâng, saét theùp vaø kính. * Noâng thoân hieän ñaïi laø nôi nghæ maùt trong laønh, giaûi trí phong phuù, laø vuøng du lòch sinh thaùi ña daïng, yeân tónh, thanh bình … Vì vaäy maø vieäc ñeà ra “Nhöõng phöông höôùng phaùt trieån kinh teá noâng nghieäp vaø noâng thoân ôû Vieät Nam” laø heát söùc quan troïng vaø caàn thieát. Noùi ñeán vieäc phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng thoân ôû Vieät Nam (VN) laø noùi ñeán toaøn boä nhöõng phöông höôùng cuûa Nhaø nöôùc ta ñeà ra ñeå phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng thoân. Ngoaøi ra, coøn noùi ñeán nhöõng thaønh phaàn kinh teá naøo taùc ñoäng chính ñeán vieäc phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng thoân. Nhöõng vaán ñeà lôùn veà caùc bieän phaùp tieân tieán treân theá giôùi ñaõ vaø ñang vaø seõ ñöôïc aùp duïng vaøo Vieät Nam nhö theá naøo ñeå phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng thoân moät caùch hieäu quaû toát nhaát. Ñeå thöïc hieän toát nhaát caùc phaïm vi treân, thì chuùng ta phaûi coù nhöõng caùch thöùc theá naøo? Ñeå thöïc hieän moät caùch nhanh nhaát, hieäu quaû nhaát ñeå ñöa noâng nghieäp vaø noâng thoân ôû nöôùc ta phaùt trieån maïnh meõ. Ví duï nhö : laøm sao ñeå ñöa khoa hoïc kyõ thuaät môùi nhaát treân theá giôùi vaøo neàn noâng nghieäp vaø noâng thoân ôû Vieät Nam, laøm sao ñeå choïn moät thaønh phaàn kinh teá phuø hôïp nhaát ñeå phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng thoân ôû Vieät Nam, laøm sao coù phöông höôùng nhanh nhaát ñeå thöïc hieän chuû tröông coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp vaø noâng thoân ôû nöôùc nhaø … Ñeå söû duïng vaø aùp duïng thaønh coâng caùc phöông phaùp vaø muïc tieâu seõ ñöôïc ñeà ra döôùi ñaây ta phaûi tích cöïc tham khaûo caùc taøi lieäu veà phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng thoân, nhöng thaønh phaàn kinh teá chính taùc ñoäng ñeán noâng nghieäp vaø noâng thoân ôû Vieät Nam vaø treân theá giôùi, nhöng phöông höôùng chæ ñaïo môùi nhaát cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc taùc ñoäng ñeán noâng nghieäp vaø noâng thoân noùi chung … PHAÀN I LYÙ THUYEÁT VEÀ NOÂNG NGHIEÄP & NOÂNG THOÂN 1 – Vaøi neùt veà quan ñieåm veà vieäc thöïc hieän phaùt trieån neàn noâng nghieäp vaø noâng thoân a) Quan ñieåm veà neàn noâng nghieäp beàn vöõng : Nhieàu nhaø nghieân cöùu ñaõ phaân tích : Noâng nghieäp hieän ñaïi khoâng ñoùng vai troø thuï ñoäng, cung caáp nguoàn löïc, phöông tieän vaø ñieàu kieän cho coâng vieäc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa maø coù moät vai troø raát chuû ñoäng laø ñoäng cô phaùt löïc cho toaøn boä neành kinh teá xaõ hoäi. Töø 1992 ñeán nay, daàn daàn khaùi nieäm phaùt trieån beàn vöõng ñöôïc môû roäng ngoaøi vieäc môû roäng moâi tröôøng, coøn bao haøm vieäc taêng tröôûng kinh teá vöõng chaéc vôùi toác ñoä cao thoûa ñaùng vaø thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi. Moät neàn noâng nghieäp beàn vöõng phaûi ñaït ñöôïc 3 muïc ñích : - Giöõ gìn vaø laøm phong phuù moâi tröôøng. - Ñaït hieäu quaû kinh teá cao. - Baûo ñaûm coâng baèng kinh teá vaø coâng baèng xaõ hoäi. Vì vaäy taïi phieân hoïp 8, töø thaùng 4 ñeán thaùng 5/2000, Lieân Hieäp Quoác ñaõ neâu leân 4 ñaëc tröng cuûa neàn noâng nghieäp beàn vöõng : 1) Nuoâi döôõng caùc nguoàn taøi nguyeân cuûa toaøn theá giôùi cho theá heä ngaøy nay vaø mai sau. 2) AÙp duïng moãi ñòa phöông nhöõng caùch laøm noâng nghieäp cuûa ñòa phöông. 3) Baûo ñaûm vai troø ñích ñaùng cuûa noâng daân trong moïi khaâu cuûa quaù trình ra quyeát ñònh. 4) Phaân phoái quyeàn tieáp caän caùc nguoàn taøi nguyeân vaø caùc saûn phaåm noâng nghieäp moät caùch coâng baèng. Ngoaøi ra coøn chuù yù ñeán 4 nhaân toá laø : 1) Söï tham gia chuû ñoäng, tích cöïc cuûa caùc coäng ñoàng noâng thoân, bao goàm caùc noâng hoäi, caùc toå chöùc phi chính phuû, khu vöïc tö nhaân vaø caùc cô quan nhaø nöôùc. 2) Moâi tröoøng chính saùch quoác gia thuaän lôïi, giaøu tính khuyeán khích, hoã trôï. 3) Thoâng tin minh baïch, thoâng suoát vaø coù hieäu quaû giöõa caùc taùc nhaân coù lieân quan. 4) Taäp trung hoaït ñoäng nghieân cöùu öùng duïng vaøo nhöõng caùch laøm nhöõng kyõ thuaät thích ñaùng cuûa nhöõng ñòa phöông. b) Phaùt trieån kinh teá noâng thoân vaø phaùt trieån noâng thoân toaøn dieän Töø raát sôùm, ôû nhieàu nöôùc, ngöôøi ta xaùc ñònh taàm quan troïng cuûa kinh teá noâng thoân, bao goàm caû hoaït ñoäng noâng nghieäp vaø caùc hoaït ñoäng phi noâng nghieäp raát phong phuù, ña daïng taïi noâng thoân. Nhöõng hoaït ñoäng phi noâng nghieäp naøy töø caùc loaïi ngaønh, ngheà, thuû coâng nghieäp, tieåu coâng nghieäp, coâng nghieäp nhoû vaø vöøa ñeán caùc loaïi dòch vuï kinh teá, khoa hoïc coâng ngheä vaø vaên hoùa, xaõ hoäi, cung öùng ñaàu vaøo cho noâng nghieäp, giuùp naâng cao cho naêng suaát lao ñoäng vaø hieäu quaû saûn xuaát noâng nghieäp cheá bieán naâng cao giaù trò cuûa noâng saûn, khôi luoàng tieâu thuï saûn phaåm cuûa noâng nghieäp. Kinh teá noâng thoân taïo theâm nhieàu vieäc laøm ngay taïi ñòa baøn laøng xaõ, naâng cao ñôøi soáng cuûa noâng thoân, cö daân baûn ñòa, laøm neân söï giaøu coù vaø thay ñoåi boä maët cuûa noâng thoân nhôø söï gaén keát cuûa noâng nghieäp vôùi coâng nghieäp, dòch vuï, gaén keát giöõa noâng nghieäp vôùi thaønh thò taïo ra quaù trình ñoâ thò hoùa hieän ñaïi khoâng doàn daân vaøo moät soá ít thaønh phoá, thöïc hieän phaân coâng lao ñoäng môùi, phaân boå laïi saûn xuaát, quy hoaïch kinh teá, xaõ hoäi, toå chöùc ñôøi soáng daân chuû, coâng baèng, vaên minh. Ngaøy nay, chuùng ta nhaän thöùc saùng toû vaø saâu saéc hôn ñieàu voán ñöôïc phaùt hieän töø haøng traêm naêm tröôùc laø : neáu chæ döïa vaøo noâng nghieäp thuaàn tuùy, thì noâng thoân khoâng theå laø cô sôû, laø baøn ñaïp cuûa coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa ñaát nöôùc, noâng daân khoù coù söùc taùi saûn xuaát môû roäng, khoù giaøu leân, cuõng nhö khoù xoùa boû ñöôïc ñoùi ngheøo. Vì vaäy maø vieäc phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng thoân thaät laø khoù khaên, gian khoå nhöng ta vaãn phaûi laøm vaø töøng böôùc laøm moät caùch trieät ñeå nhaát. c) Nhöõng vaán ñeà caàn phaùt trieån maø noâng nghieäp vaø noâng thoân quan taâm : * An ninh löông thöïc : Ñaàu theá kyû 21, neáu saûn löôïng löông thöïc, thöïc phaåm cuûa theá giôùi chia bình quaân cho daân soá toaøn caàu, thì moãi ngöôøi ngaøy nhaän ñöôïc 300 calo, töùc laø moät möùc dinh döôõng hôn caû no ñuû. Coøn thöïc teá hieän nay do söï phaân boá baát coâng neân gaàn 1 tyû ngöôøi thieáu aên, haøng traêm trieäu ngöôøi bò ñoùi, taäp trung ôû noâng thoân caùc nöôùc keùm vaø ñang phaùt trieån. Hieän nay nhieàu nhaø nghieân cöùu nhaän ñònh neàn noâng nghieäp theá giôùi baét ñaàu dieãn ra cuoäc caùch maïng xanh môùi goïi laø :”Caùch maïng xanh keùp” vôùi 3 kieåu hieåu laø : 1) Laø cuoäc caùch maïng xanh veà kyõ thuaät, veà moâi tröôøng. 2) Caùch maïng xanh veà gioáng caây troàng, veà nöôùc cho noâng nghieäp (caáp tieâu ñaày ñuû, ñuùng caùch, kòp thôøi), maø chuû yeáu ôû caùc nöôùc ngheøo ñoùi. 3) Laø cuoäc caùch maïng xanh veà kinh teá xaõ hoäi (noäi dung laø coâng baèng xaõ hoäi, tieán boä xaõ hoäi trong phaân phoái saûn xuaát noâng nghieäp, toå chöùc ñôøi soáng ôû noâng thoân). Trong tröôøng hôïp tính chung caû nöôùc thì an ninh löông thöïc ñöôïc ñaûm baûo, nhöng do coù söï phaân phoái khoâng ñeàu, moät soá vuøng vaø moät boä phaän daân cö thöôøng bò thieáu hoaëc bò ñe doïa thieáu löông thöïc. Nhö vaäy, an ninh löông thöïc cho moïi ngöôøi chæ coù theå ñaûm baûo ñöôïc nhôø thaønh coâng cuûa coâng cuoäc “xoùa ñoùi giaûm ngheøo”. * Phaùt trieån noâng nghieäp beàn vöõng : ÔÛ phaàn treân, chuùng ta ñaõ phaân tích veà nhöõng ñaëc tröng vaø nhaân toá cuûa neàn noâng nghieäp beàn vöõng. Phaàn naøy chæ neâu cuï theå hôn moät soá vieäc quan troïng caàn laøm laø : 1) Ñaûm baûo an ninh löông thöïc, phaùt trieån caùc loaïi noâng saûn theá maïnh. Laø vaán ñeà tieâu thuï noâng saûn treân thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc baèng caùch : toå chöùc quaûn lyù tieân tieán nhöõng coâng ngheä cao thích hôïp, chính saùch ñuùng ñaén cuûa nhaø nöôùc, söï chuû ñoäng saùng taïo cuûa noâng daân, hoäi nhaäp kinh teá quoác teá hieäu quaû. 2) Phaùt trieån coâng nghieäp& dòch vuï noâng thoân ÔÛ ñaây laø coâng nghieäp dòch vuï ôû “noâng thoân” chöù khoâng phaûi ôû thaønh thò, caùc khu kinh teá, caùc khu coâng nghieäp. Nghóa laø caùi gì? Ñoù laø luoân gaén boù vôùi noâng thoân, duøng nguoàn löïc cuûa noâng thoân, ñaùp öùng nhu caàu cuûa noâng thoân vaø nhu caàu caû nöôùc, nhu caàu xuaát khaåu, coi troïng doanh nghieäp nhoû vaø vöøa, keát hôïp coâng ngheä truyeàn thoáng vôùi coâng ngheä cao, kinh nghieäm thöïc tieãn vôùi kieán thöùc, kyõ naêng hieän ñaïi cuûa theá giôùi. * Phaùt trieån daân chuû trong noâng nghieäp & noâng thoân. Töø giöõa theá kyû 20 vaø coù theå noùi cho ñeán nay, noùi ñeán vaán ñeà naøy laø ta thöôøng nhaéc ñeán : 1- Toå chöùc ñôøi soáng xaõ hoäi noâng thoân laønh maïnh, con ngöôøi ñoaøn keát, baûn saéc vaên hoùa phaùt huy, keát hôïp haøi hoøa thaønh töïu vaên hoùa, vaên minh hieän ñaïi. 2- Cung caáp deã daøng thoâng tin cho nhaân daân, thöïc hieän minh baïch, coâng khai moïi hoaït ñoäng cuûa chính quyeàn. 3- Giaûi trình, baùo caùo cuûa chính quyeàn moät caùch ñònh kyø, baát thöôøng khi caàn, taïo moïi ñieàu kieän cho söï kieåm tra, pheâ bình cuûa nhaân daân vôùi caùc hoaït ñoäng cuûa chính quyeàn cô sôû. 4- Giaùo duïc naâng cao daân trí, ñaøo taïo lao ñoäng noâng nghieäp, thöïc hieän xaõ hoäi hoïc taäp ôû noâng thoân. 5- Phaùt trieån daân chuû (vöøa ñaïi dieän vöøa tröïc tieáp), daønh troïng löôïng lôùn cho vai troø cuûa quaàn chuùng noâng daân quyeát ñònh, thöïc hieän quyeát ñònh. 6- Phaân caáp thaåm quyeàn, hoaït ñoäng cuûa nhaø nöôùc, môû roäng quyeàn haïn cho cô sôû noâng thoân ñích ñaùng. 7- Thieát laäp quan heä ñoái taùc, coâng taùc giöõa caùc toå chöùc nöôùc ngoaøi vaø chính quyeàn cô sôû. 2 – Nhöõng taùc ñoäng, cô hoäi, thaùch thöùc cuûa noâng nghieäp vaø noâng thoân. a) Caùch maïng khoa hoïc vaø coâng ngheä Ñoù laø : thuûy lôïi hoùa, hoùa hoïc hoùa, cô khí hoùa, ñieän khí hoùa. Ngaøy nay, 4 hoùa trong noâng nghieäp so vôùi hoài ñaàu theá kyû 20 khaùc bieät raát lôùn, hieäu quaû hôn, nhanh choùng hôn, hieän ñaïi hôn nhôø taùc ñoäng cuûa coâng ngheä môùi, cao mang laïi maø chæ 50 – 60 naêm tröôùc khoâng moät nhaø khoa hoïc naøo döï baùo ñöôïc. Nhö vaäy vaän duïng coâng ngheä sinh hoïc (sinh saûn voâ tính, bieán ñoåi gen, …) raát nhanh choùng, naêng suaát nhöng voâ cuøng nguy haïi veà chaát löôïng. ÔÛ ñaây ta cuõng coù theå noùi theâm laø coù söï phaân boá raát khoâng ñoàng ñeàu veà coâng ngheä ôû caùc nöôùc. Vì vaäy, ñöùng tröôùc nhöõng thaønh töïu cuûa caùch maïng khoa hoïc coâng ngheä, nöôùc naøo keát hôïp kheùo caùc khaû naêng cuûa caùc chaëng ñöôøng coâng nghieäp hoùa noâng nghieäp trong 100 naêm qua thì thaønh coâng lôùn. Traùi laïi vaøo ñaàu theá kyû 21 maø vaãn khö khö baùm laáy caùch nghó, caùch laøm cuûa ñaàu theá kyû 20 hay voäi vaõ, hoà ñoà aùp duïng coâng ngheä cao nhaát ngaøy moät caùch sai laàm seõ laõng phí coâng cuûa, thôøi gian daãn ñeán thaát baïi laø ñieàu taát yeáu. b) Toaøn caàu hoùa kinh teá, hoäi nhaäp quoác teá, khu vöïc. Coù theå noùi goïn laø : moät quoác gia, daãu laø nöôùc ñang phaùt trieån coù söùc caïnh tranh cuûa saûn phaåm noâng nghieäp. Luùc ñaàu khoâng cao, neáu coù moät chính saùch, caùch laøm ñuùng hoaøn toaøn coù cô hoäi tranh thuû ñöôïc nguoàn voán, thieát bò, vaät tö, coâng ngheä, kyõ naêng quaûn lyù töø beân ngoaøi ñeå naâng cao naêng suaár, chaát löôïng vaø hieäu quaû noâng nghieäp, phaùt huy caùc theá maïnh ñaõ coù hoaëc tieàm taøng taïo theâm nhieàu coâng aên vieäc laøm, gaén boù coâng nghieäp vôùi noâng nghieäp ñeå tinh cheá noâng saûn môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu ôû khu vöïc vaø theá giôùi. Theo nhòp tieán trieån cuûa toaøn caàu hoùa thì nguoàn ODA ôû nöôùc ngoaøi vaøo caùc nöôùc ñang phaùt trieån (ôû VN) taêng leân nhöng cuõng laøm cho saûn xuaát ôû trong nöôùc gaëp nhieàu ruûi ro laø noâng saûn bò chi phoái bôûi caùc coâng ty ña quoác gia daãn ñeán nhieàu doanh nghieäp nhoû nhaø nöôùc phaù saûn, kinh teá hoä gia ñình thua thieät, maát coâng aên vieäc laøm … khoaûng caùch giaøu ngheøo ngaøy caøng roõ … Ñoù laø nhöõng thaùch thöùc maø ñaát nöôùc ta noùi rieâng, caùc quoác gia khaùc coù caùch thích hôïp ñeå öùng phoù coù hieäu quaû nhaát. c) Vai troø nhaø nöôùc, cuûa caùc coäng ñoàng noâng thoân phi chính phuû vaø quaàn chuùng noâng daân. Qua thöïc taûn ngöôøi ta nhaän ra raèng laøm sao cho nhaø nöôùc caøng nhoû, caøng toát, laøm sao cho nhaø nöôùc coù hieäu löïc, hieäu quaû, khoâng oâm ñoàm veà coâng vieäc, khoâng coàng keành veà toå chöùc. Veà noâng nghieäp vai troø nhaø nöôùc theå hieän roõ ôû 3 ñieåm sau : 1- Nhaø nöôùc ñaûm nhaän moät phaàn quan troïng (nhöng khoâng phaûi laø taát caû) coâng vieäc xaây döïng keát caáu kyõ thuaät haï taàng cho noâng nghieäp, noâng thoân. 2- Nhaø nöôùc höôùng daãn (nhöng khoâng can thieät saâu vaøo) hoaït ñoäng noâng nghieäp töø cung öùng ñaàu vaøo tieán haønh saûn xuaát, ñeán tieâu thuï saûn phaåm ñaàu ra. Trong thôøi gian vaø möùc ñoä hôïp lyù, Nhaø nöôùc khoâng chæ höôùng daãn maø coøn trôï caáp, giuùp ñôõ hoaït ñoäng noâng nghieäp baèng nhöõng cô cheá, phöông phaùp thích hôïp. 3- Nhaø nöôùc ñaûm nhaän moät phaàn quan troïng (nhöng khoâng phaûi laø taát caû) coâng vieäc toå chöùc cung öùng caùc dòch vuï giaùo duïc, y teá, vaên hoùa … cho noâng daân. Noùi toùm laïi laø :”Do quy taéc toå chöùc thöông maïi quoác teá neân hình thaønh heä thoáng giaù treân thò tröôøng, vì vaäy ñeå ñaûm baûo thò tröôøng trong nöôùc oån ñònh thì nhaø nöôùc laø ngöôøi giöõ “luaät chôi”, söûa chöõa nhöõng khuyeát ñieåm, thaát baïi cuûa chính saùch, cuûa thò tröôøng ñi ñoâi vôùi “höôùng daãn, trôï giuùp, tieáp thò, xaây döïng haï taàng” nhöng coù choïn loïc. Quan troïng khoâng keùm gì vieäc ñoåi môùi, taêng hieäu quaû cuûa vai troø nhaø nöôùc, laø naâng cao taùc duïng cuûa toå chöùc phi chính phuû trong moïi khaâu soaïn thaûo, quyeát ñònh, hoaït ñoäng lieân quan ñeán noâng nghieäp, noâng daân, noâng thoân. Ñieàu ñaàu tieân laø baûo ñaûm cho nhöõng toå chöùc ñoù, töø caùc hoäi noâng daân, caùc hôïp taùc xaõ ñeán caùc loaïi hieäp hoäi khaùc ôû noâng thoân thöïc söï khoâng phaûi laø nhöõng toå chöùc nöûa nhaø nöôùc hoaëc gaàn nhö nhaø nöôùc maø thöïc söï laø toå chöùc cuûa noâng daân. KEÁT LUAÄN PHAÀN I : Qua toaøn boä nhöõng vaán ñeà ñöôïc ñaët ra trong phaàn naøy, ta thaáy ñeå coù moät neàn kinh teá noâng nghieäp, noâng thoân phaùt trieån thì : “Taêng cöôøng söï chæ ñaïo, huy ñoäng caùc nguoàn löïc caàn thieát ñeå ñaåy nhanh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp noâng thoân. Tieáp tuïc phaùt trieån ñöa noâng nghieäp, laâm nghieäp, ngö nghieäp leân moät trình ñoä môùi baèng öùng duïng tieán boä khoa hoïc coâng ngheä, nhaát laø coâng ngheä sinh hoïc, ñaåy maïnh thuûy lôïi hoùa, ñieän khí hoùa. Quy hoaïch söû duïng ñaát hôïp lyù, ñoåi môùi cô caáu caây troàng, vaät nuoâi, taêng giaù trò thu ñöôïc treân ñôn vò dieän tích; giaûi quyeát toát vaán ñeà tieâu thuï noâng saûn haøng hoùa, ñaàu tö nhieàu hôn cho phaùt trieån keát caáu haï taàng kyõ thuaät xaõ hoäi ôû noâng thoân. Phaùt trieån coâng nghieäp, dòch vuï, caùc ngaønh ngheà ña daïng, chuù troïng coâng nghieäp cheá bieán cô khí phuïc vuï noâng nghieäp, caùc laøng ngheà, chuyeån moät boä phaän quan troïng lao ñoäng noâng nghieäp sang khu vöïc coâng nghieäp, dòch vuï, taïo nhieàu vieäc laøm môùi, naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc, caûi thieän ñôøi soáng noâng daân, daân cö ôû noâng thoân.” (Baùo caùo chính trò cuûa Ñaïi hoäi IX cuûa Ñaûng). PHAÀN II SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NOÂNG NGHIEÄP, NOÂNG THOÂN TRONG NEÀN KINH TEÁ VIEÄT NAM 1- Vaøi neùt veà nhöõng thaønh töïu cuûa caû nöôùc noùi chung vaø noâng nghieäp noâng thoân noùi rieâng trong thôøi gian ñoåi môùi ñaït ñöôïc. Nhôø coù ñoäng löïc to lôùn cuûa chính saùch ñoåi môùi, trong thaäp kyû 90 ñaùnh daáu moät böôùc nhaûy voït cuûa neàn kinh teá Vieät Nam. Veà coâng nghieäp laø raát möøng khi trong nhöõng naêm gaàn ñaây (2004). Coâng nghieäp khu vöïc daân doanh ñaõ taêng 24,1% (2003)leân 26,1%, coâng nghieäp cheá bieán taêng töø 82% (2003) leân 83% (2004), kim ngaïch xuaát khaåu treân 1 tyû USD/naêm coù theâm ñieän töû, maùy tính, saûn phaåm goã … Noùi chung caû naêm neàn coâng nghieäp nöôùc ta taêng 16%. Veà noâng nghieäp noâng thoân laø coù böôùc tieán maïnh hôn caû. Tyû troïng caùc saûn phaåm caây coâng nghieäp, aên quaû taêng töø 19,5% (1987) tôùi 21,8% (1997), caùc ngaønh phi noâng nghieäp taêng töø 10% (1989) ñeán 30% (1999) trong GDP ôû noâng thoân … Vì vaäy ñaõ giaûm möùc ñoùi ngheøo töø 58% (1993) xuoáng 37% (1998) ôû noâng daân. Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa ngö nghieäp taêng töø 971 trieäu USD/1999 ñeán 1,4 tyû USD/2000. Veà laâm nghieäp thöïc hieän quyeát ñònh 327, 661 … vôùi döï aùn 5 trieäu ha röøng. Tröôøng hoïc, y teá, dieän tích töôùi tieâu, ñieän ngaøy caøng hoaøn thieän. Ñaây chæ laø 2 ngaønh quan troïng trong vieäc ñöa neàn kinh teá Vieät Nam phaùt trieån, noù ñaõ ñoùng goùp khoâng nhoû vaøo söï phaùt trieån oån ñònh cuûa neàn kinh teá Vieät Nam trong nhöõng naêm tröôùc tôùi nay. Chaúng vaäy maø töø thaäp kyû 90 (nhöõng naêm töø 1990 ñeán nay) ña soá neàn kinh teá nöôùc ta vaãn giöõ vöõng möùc ñoä taêng tröôûng trung bình töø treân 7% trôû leân. 2- Phaùt trieån noâng nghieäp noâng thoân ôû nöôùc ta trong thaäp kyû 21. Söï phaùt trieån naøy chuû yeáu ôû 2 ñieåm chính laø : 1. Trong vieäc phaùt trieån noâng nghieäp, noâng thoân, ñeå xaùc ñònh chuû tröông, chính saùch thöïc söï tieán haønh moïi coâng vieäc, noùi moät caùch giaûn ñôn, nguoàn caên cöù cuûa chuùng ta goàm 2 phaàn : * Nhöõng kieán thöùc, kinh nghieäm cuûa loaøi ngöôøi nhaát laø thôøi ñaïi ngaøy nay, tröôùc heát laø cuûa nhöõng nöôùc coù ñieàu kieän gaàn vôùi ñieàu kieän cuûa ta. Ñaây laø kho taøng kinh nghieäm voâ giaù, raát phong phuù maø ta chöa tìm hieåu, vaän duïng nhieàu, chöa bieát tieáp thu aùp duïng sao cho trôû thaønh tri thöùc cuûa chính chuùng ta. * Nhöõng kinh nghieäm, kieán thöùc do oâng cha ta ñeå laïi qua maáy nghìn naêm, nhöõng hieåu bieát tích luõy ñöôïc theâm töø khi ta xaây döïng moät xaõ hoäi môùi. Ñoù laø kho taøng phong phuù ta vaãn chöa hoaøn toaøn laøm chuû ñöôïc, chöa kieåm keâ vaø toång hôïp ñöôïc ñaày ñuû, chöa vaän duïng vaø phaùt huy nhö mong muoán. 2. Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta chuû tröông coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp noâng thoân. Phaùt tieån noâng nghieäp laø phaùt trieån moät boä phaän raát quan troïng cuûa kinh teá noâng thoân chöù khoâng phaûi taát caû. Coøn phaùt trieån noâng thoân thì bao quaùt roäng lôùn hôn, chaúng nhöõng veà kinh teá maø caû veà chính trò, vaên hoùa, xaõ hoäi con ngöôøi. Phaùt trieån noâng nghieäp taïo ra moät cô sôû tieàn ñeà thieát yeáu ñeå phaùt trieån noâng thoân; maët khaùc phaùt trieån noâng thoân coù taùc ñoäng coù taùc ñoäng quyeát ñònh ñeán phaùt trieån noâng nghieäp. Neáu noâng thoân keùm phaùt trieån thì khoâng theå coù noâng nghieäp phaùt trieån. Vì vaäy maø neáu quaù chuù taâm phaùt trieån noâng nghieäp, coi nheï phaùt trieån noâng thoân thi ngay chæ rieâng veà noâng nghieäp cuõng khoâng theå coù thaønh coâng moät caùch beàn vöõng ñöôïc. 3- Caùc nhaän thöùc veà söï phaùt trieån noâng nghieäp, noâng thoân. ÔÛ ñaây ta chæ chuù troïng ñeán söï lyù luaän, nhaän thöùc thoâng qua caùc chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta, chuû yeáu ôû 3 maët laø : 1) Veà quan ñieåm phaùt trieån : Caùc vaên kieän cuûa Ñaûng trong 15 naêm ñoåi môùi töøng böôùc xaùc ñònh ngaøy caøng roõ hôn vai troø quan troïng cuûa lónh vöïc noâng nghieäp, kinh teá noâng thoân trong quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa suoát giai ñoaïn quaù ñoä leân chuû nghóa xaõ hoäi. Baùo caùo chính trò Ñaïi hoäi Ñaûng IX vaøo 4/2001 ñaõ nhaán maïnh vieäc taêng cöôøng chæ ñaïo, huy ñoäng caùc nguoàn löïc caàn thieát ñeå ñaåy nhanh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp noâng thoân nhö moät nhieäm vuï troïng taâm cuûa quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Söï xaùc ñònh vò trí phaùt trieån naøy laø toái caàn thieát ñeå quoác hoäi xaây döïng heä thoáng vaên baûn phaùp luaät, chính phuû ban haønh chính saùch, phaân boå ñaàu tö ñuû möùc tieáp theâm söùc löïc, ñaùp öùng nhu caàu caàn theát vaø vai troø quan troïng cuûa lónh vöïc neàn taûng naøy. 2) Veà lyù luaän ñeå phaùt trieån : Ñuùc keát töø thöïc tieãn ñoåi môùi, caùc chuû tröông cuûa Ñaûng laøm saùng toû daàn moâ hình phaùt trieån kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Töø choã coi moät moâ thöùc quan heä saûn xuaát nhaát ñònh laø thöôùc ño cuûa CNXH ngay caû trong thôøi kyø quaù ñoä, ñeán nay, baùo caùo chính trò cuûa Ñaïi hoäi IX 4/2001 khaúng ñònh :”Tieâu chuaån caên baûn ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû xaây döïng quan heä saûn xuaát ñònh höôùng XHCN laø thuùc ñaåy löïc löôïng saûn xuaát, caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân, thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi”. Nhö vaäy, phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát, caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân laø tieâu chuaån ñaùnh giaù quan heä saûn xuaát coù phuø hôïp hay khoâng. Ttrong quaù trình ñoåi môùi noâng nghieäp, quan heä saûn xuaát, bao goàm quan heä sôû höõu, quaûn lyù tö lieäu saûn xuaát, taøi nguyeân, quan heä phaân phoái saûn phaåm, thu nhaäp ñaõ vaø ñang töøng böôùc thay ñoåi, ngaøy caøng ña daïng caøng phuø hôïp vôùi tính chaát trình ñoä cuûa löïc löôïng saûn xuaát. 3) Veà giaûi phaùp phaùt trieån : Caùc chính saùch ñoåi môùi veà caên baûn ñaõ töøng böôùc môû roäng vieäc söû duïng cô cheá thò tröôøng xöû lyù caùc vöôùng maéc trong quaù trình phaùt trieån söû duïng ngaøy caøng hieäu quaû moïi nguoàn löïc. Vieäc thaùo gôõ caùc raøo caûn troùi buoäc trong quaûn lyù saûn xuaát, quaûn lyù thò tröôøng töøng böôùc thieát laäp caùc thò tröôøng chöa coù hoaëc coøn sô khai cho pheùp hình thaønh caùc thò tröôøng, giuùp thò tröôøng vaän haønh thuaän lôïi. Vieäc ña daïng hoùa caùc thaønh phaàn kinh teá, phaùp luaät hoùa caùc moái quan heä kinh teá, xaõ hoäi ñaõ goùp phaàn töøng böôùc taïo moâi tröôøng caïnh tranh coâng baèng, cho pheùp huy ñoäng moïi nguoàn löïc trong xaõ hoäi vaøo xaây döïng kinh teá. Söï tröôûng thaønh veà tö duy treân, ñi töø nhoû ñeán lôùn, töø thaáp ñeán cao khi ñöôïc cuï theå hoùa trong luaät phaùp, chính saùch. Söï ñieàu haønh cuûa nhaø nöôùc ñaõ taïo neân ñoäng löïc cuûa coâng cuoäc ñoåi môùi, khoâi neân söùc maïnh toaøn daân. Nhö vaäy, ñoäng löïc maø ñoåi môùi cho ñeán nay taïo ra cho nhaân daân, veà thöïc chaát laø ñoäng löïc cuûa vieäc giao quyeàn laøm chuû tö lieäu saûn xuaát, laøm chuû quaûn lyù saûn xuaát kinh doanh, laøm chuû phaân phoái saûn phaåm cho nhaân daân, laø hieäu quaû coù ñöôïc töø vieäc giao traùch nhieäm ñeàu tieát taøi nguyeân cho cô cheá thò tröôøng laø söï tieáp söùc cuûa nhaø nöôùc veà voán, coâng ngheä, ñaûm baûo moâi tröôøng phaùp lyù ñeå ngöôøi daân thöïc hieän quyeàn laøm chuû cuûa mình trong cô cheá thò tröôøng. 4. Moâi tröôøng kinh teá taùc ñoäng ñeán söï phaùt trieån cuûa noâng nghieäp, noâng thoân. * Thuaän lôïi : Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta ñaõ tích cöïc coù nhöõng taùc ñoäng voâ cuøng lôùn ñoái vôùi vieäc phaùt trieån neàn kinh teá noâng nghieäp noâng thoân nhö : Ngaøy caøng nôùi loûng boä luaät cho noâng nghieäp, noâng thoân, taïo moïi ñieàu kieän coù theå ñöôïc ñeå ñöa noâng nghieäp noâng thoân phaùt trieån nhö : quan heä ngaøy caøng roäng vôùi caùc nöôùc, caùc toå chöùc treân theá giôùi ñeå coù theå tieâu thuï noâng saûn moät caùch oån ñònh cuûa nöôùc ta ra thò tröôøng nöôùc baïn … Coù theå toùm goïn baèng 7 chính saùch laø : chính saùch ruoäng ñaát vôùi nguyeân taéc chuû yeáu laø “khoaùn” vaø “noâng daân laøm chuû”; chính saùch ñaàu tö; chính saùch thueá theo töøng ñòa baøn; chính saùch khoa hoïc coâng ngheä theo phöông phaùp tuyeân truyeàn vaø höôùng daãn töøng böôùc; chính saùch giaù caû saûn löôïng; chính saùch tín duïng : taïo moïi ñieàu kieän thaät deã daøng ñeå noâng daân vay voán laøm aên; cuoái cuøng laø chính saùch xaõ hoäi nhö : xoùa ñoùi, giaûm ngheøo, chính saùch y teá giaùo duïc … Ngoaøi ra, coøn voâ soá nhöõng ñieàu kieän raát thuaän lôïi khaùc. * Khoù khaên : Beân caïnh nhöõng ñieåm lôïi nhö vaäy, nhöng taïi sao nöôùc ta vaãn chöa ñöa neàn noâng nghieäp noâng thoân trôû neân tieân tieán ñöôïc? Song song vôùi nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi laø haøng loaït nhöõng khoù khaên ñaët ra :ñieàu kieän töï nhieân thì khaéc nghieät (chæ thuaän lôïi cho moät soá caây troàng nhaát ñònh), gia nhaäp vôùi quoác teá töùc laø phaûi caïnh tranh ñeå maø phaùt trieån, cô sôû haï taàng raát laø thaáp keùm, … 5. Nhöõng toàn taïi vaø nguyeân nhaân aûnh höôûng tôùi söï phaùt trieån ñeán noâng nghieäp, noâng thoân nöôùc ta. 1- Nhöõng thaùch thöùc vaø khoù khaên môùi. Ngaønh noâng nghieäp vaø kinh teá noâng thoân Vieät Nam ñaõ ñi ñöôïc moät chaëng ñöôøng daøi thaønh coâng treân con ñöôøng ñoåi môùi, taïo cô sôû thuaän lôïi cho söï nghieäp ñoåi môùi toaøn neàn kinh teá. Böôùc vaøo giai ñoaïn phaùt trieån môùi, tröôùc maét chuùng ta xuaát hieän nhöõng thôøi cô vaø thaùch thöùc thôùi, beân caïnh ñoù, nhieàu nhöôïc ñieåm, thieáu soùt trong saûn xuaát, kinh doanh noâng nghieäp phaùt trieån kinh teá noâng thoân vaãn tieáp tuïc toàn taïi, ñoøi hoûi tieáp tuïc ñeà ra chuû tröông, chính saùch ñöa söï nghieäp ñoåi môùi ñi leân. Moät soá trôû ngaïi chính laø : - Söùc caïnh tranh cuûa noâng saûn keùm Saûn xuaát noâng, laâm, ngö ñaõ chuyeån maïnh sang saûn xuaát haøng hoùa, qui moâ tuy lôùn nhöng trình ñoä toå chöùc coøn yeáu keùm, saûn xuaát phaân taùn, chaát löôïng saûn phaåm thaáp, giaù thaønh cao, neân söùc caïnh tranh vaø uy tín haøng hoùa Vieät Nam coøn yeáu, khoâng xöùng vôùi khoái löôïng saûn phaåm treân thò tröôøng, taïo neân maâu thuaãn giöõa yeâu caàu caáp baùch veà naâng cao chaát löôïng, hieäu quaû cuûa saûn xuaát kinh doanh vaø caùch toå chöùc chæ ñaïo thieân veà khuyeán khích taêng saûn löôïng. Coù raát nhieàu maët haøng hieän nay cung ñaõ vöôït caàu trong nöôùc vaø xuaát khaåu laø giaûi phaùp duy nhaát ñeå naâng giaù noâng saûn, tuy nhieân, chaát löôïng thaáp, giaù thaønh cao, qui caùch vaø phaåm caáp khoâng phuø hôïp thò hieáu tieâu duøng ñang laøm noâng saûn Vieät Nam keùm söùc caïnh tranh treân thò tröôøng theá giôùi. Toå chöùc tieâu thuï noâng saûn chöa ñaùp öùng kòp toác ñoä phaùt trieån saûn xuaát haøng hoaù, xaûy ra dö thöøa, öù ñoïng, ngöôøi saûn xuaát kinh doanh bò ñoäng tröôùc bieán ñoäng giaù caû, chi phí buoân baùn cao, aûnh höôûng xaáu ñeán thu nhaäp vaø ñôøi soáng cuûa ngöôøi laøm ngheà noâng. Caùnh keùo giaù tieáp tuïc dieãn bieán baát lôïi cho noâng daân. Kinh doanh noâng saûn vaãn laø ngaønh ruûi ro cao, lôïi nhuaän thaáp. Moät trong nhöõng bieåu hieän cuûa yeáu keùm naøy laø söï non yeáu cuûa lónh vöïc cheá bieán noâng saûn. Tyû troïng noâng saûn ñöôïc cheá bieán coâng nghieäp coøn quaù thaáp, môùi chæ ñaït 30% saûn löôïng mía, gaàn 60% cheø, 5% rau quaû, 1% thòt hôi, 25% saûn phaån thuûy saûn… Soá löôïng caùc cô sôû môùi ñöôïc xaây döïng coù maùy moùc, thieát bò töông ñoái hieän ñaïi chöa nhieàu. Phaàn lôùn caùc cô sôû cheá bieán luùa gaïo, cheø, rau quaû… ñöôïc xaây döïng ñaõ laâu, thieát bò vaø qui trình coâng ngheä laïc haäu. Nhìn chung naêng löïc coâng nghieäp cheá bieán vaø coâng ngheä sau thu hoaïch chöa theo kòp toác ñoä phaùt trieån saûn xuaát nguyeân lieäu vaø coù khoaûng caùch xa so vôùi yeâu caàu veà naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû noâng saûn. Haàu heát caùc saûn phaåm noâng nghieäp ñeàu ñöôïc tieâu thuï döôùi daïng thoâ hoaëc sô cheá. Coâng nghieäp cheá bieán noùi chung vaø ngaønh, ngheà coâng nghieäp noâng thoân phaùt trieån chaäm. Moät bieåu hieän khaùc laø coâng taùc quaûn lyù Nhaø nöôùc vaãn naëng veà caàm tay chæ vieäc, lo ñoác thuùc tieán ñoä, qui moâ saûn xuaát nhöng chöa chuù yù ñuùng möùc ñeán taïo döïng vaø duy trì moät moâi tröôøng thuaän lôïi cho moät neàn saûn xuaát chaát löôïng vaø hieäu quaû cao. Vieäc ban haønh chính saùch, tieâu chuaån chaát löôïng chaäm vaø thieáu, coâng taùc toå chöùc giaùm saùt kyõ thuaät, kieåm tra chaát löôïng thieáu vaø yeáu, khoâng huy ñoäng ñöôïc söùc maïnh toaøn daân tham gia quaûn lyù vaø giaùm saùt. Bôûi vaäy tình traïng gian laän trong saûn xuaát vaø thöông maïi dieãn ra keùo daøi vaø nghieâm troïng, nhö buoân laäu, khai thaùc vaø buoân baùn traùi pheùp sinh vaät hoang daõ, laøm haøng giaû, keùm veä sinh, caân thieáu… Tình traïng tieâu cöïc trong caùc cô quan coâng quyeàn chòu traùch nhieäm kieåm tra, giaùm saùt kyõ thuaät coù ñieàu kieän tieáp tuïc toàn taïi. Vieät Nam ñaõ cam keát thöïc hieän giaûm thueá nhaäp khaåu vaø caét giaûm caùc bieän phaùp phi quan thueá cho phaàn lôùn haøng hoaù caùc nöôùc ASEAN vaøo naêm 2003. Nhöõng cam keát khaùc cuõng ñang ñöôïc thöïc hieän vôùi thaønh vieân APEC, ñaõ ñöôïc kyù keát vôùi Myõ hoaëc ñang thaûo thuaän vôùi WTO. Caïnh tranh saûn phaåm noâng nghieäp trong töông lai ñaõ baét ñaàu vaø seõ dieãn ra quyeát lieät ngay trong thò tröôøng noäi ñòa. Nhieàu maët haøng lieân quan ñeán noâng nghieäp maø Vieät Nam coù theå saûn xuaát ñöôïc hieän vaãn vaát vaû ñöông ñaàu vôùi haøng nhaäp nhö ñöôøng, muoái, tröùng, hoa quaû, vaùn nhaân taïo, boät giaáy, maùy noâng nghieäp… Coù nhieàu nguyeân nhaân cuûa tình traïng naøy, nhöng söï yeáu keùm trong ñaàu tö vaø toå chöùc quaûn lyù cuûa caùc doannh nghieäp Nhaø nöôùc vaø moät moâi tröôøng keùm haáp daãn ñeå hình thaønh caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân quan troïng. Tieán ñoä vaø noäi dung quaù trình saép xeáp laïi caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc chaäm, khoâng gaén boù vôùi nhu caàu taêng cöôøng naêng löïc caïnh tranh ñeå öùng phoù vôùi tieán trình hoäi nhaäp, vì vaäy khoâng taïo neân ñoäng löïc chuû ñoäng töø phía ngöôøi lao ñoäng, ngöôøi quaûn lyù cuûa caùc doanh nghieäp. Thieáu ñoäng löïc noäi taïi cuõng laøm cho haàu heát doanh nghieäp lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi cuûa ngaønh noâng nghieäp rôi vaøo tình traïng thua loã phaûi phaù saûn hoaëc phaûi chuyeån thaønh doanh nghieäp 100% voán nöôùc ngoaøi. Ñeå chuû ñoäng öùng phoù vôùi thò tröôøng, ñoái ñaàu vôùi caïnh tranh, ngöôøi saûn xuaát kinh doanh caàn coù thoâng tin thò tröôøng kòp thôøi vaø chính xaùc, caùc doanh nghieäp khi gia nhaäp thò tröôøng quoác teá caàn coù söï hoã trôï thích ñaùng cuûa Nhaø nöôùc veà xuùc tieán thöông maïi. Hieän nay, caùc hoaït ñoäng naøy môùi ôû traïng thaùi manh nha, bôûi vaäy ngöôøi kinh doanh vaø tieáp theo laø ngöôøi saûn xuaát phaûi gaùnh chòu nhieàu ruûi ro khoâng ñaùng coù. Coâng taùc nghieân cöùu kinh teá theo quan ñieåm thò tröôøng coøn môùi meû vaø haïn heïp, chöa hình thaønh toå chöùc tham möu ñaùng tin caäy cho coâng taùc quaûn lyù Nhaø nöôùc veà ñònh höôùng ñaàu tö, ñaøm phaùn hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, xaây döïng chính saùch thöông maïi. - Caïnh tranh treân thò tröôøng noâng saûn ngaøy caøng gay gaét : Vieät Nam saûn xuaát nhieàu noâng saûn gioáng nhö caùc nöôùc trong vuøng. Gaïo caïnh tranh vôùi Thaùi Lan, AÁn Ñoä, Trung Quoác, Mianma; cao su vôùi Thaùi Lan, Indonesia, Malaysia, Srilanca; cheø vôùi Srilanca, Trung Quoác, AÁn Ñoä, Indonesia;