Tài liệu phong cách Vườn anh tk 18

PHONG CÁCH VƯỜN ANH THẾẾ KỶ 18 1/ Lịch sử hình thành phong cách vườn Anh: Vào cuốối thếố kỷ 17, ở Anh đã nổ ra một cuộc cách mạng Vinh Quang, đây là sự kiện vua James II của Anh bị lật đổ bởi liến minh các thành viến Quốốc hội. Việc lật đổ James đã mở đâầu cho chếố độ dân chủ Quốốc hội của nước Anh cận hiện đại. Sau khi hệ thốống nghị viện chính thức được xác lập,thì liếần ngay lúc đó ở Anh cũng bùng nổ cuộc cách mạng khai sáng mang l ại nh ững b ước tếốn trong phát triển các thành tựu khoa học kyỹ thuật ở Anh. Điếầu này đã thúc đẩy nếần kinh tếố Anh phát triển và dâỹn đếốn cuộc sốống của những chủ đâốt quý tộc giờ đây chỉ tập trung vào bâốt động sản nhiếầu hơn là việc chạy đua vị thếố trong triếầu đình. Những thay đổi chếố độ chính trị cũng dâỹn đếốn sự xuâốt hiện của nhiếầu tư tưởng mới, thay thếố cho những lốối suy nghĩ nay khống còn hợp thời nữa. Sự thay đổi vếầ xu hướng thẩm mĩ là biểu hiện rõ rệt nhâốt. Và sự thay đổi trong phong cách vườn chính là một trong những dâốu mốốc làm nến sự thay đổi diện mạo cách ngoạn mục cho nước Anh lúc bâốy giờ. Ngoài ra vào thời điểm này, cống nghiệp Anh phát triển đã ảnh hưởng đếốn việc thay đổi đâốt nống nghiệp, hâầu hếốt đốầng ruộng trở thành đốầng cỏ chăn nuối. Kếốt hợp với việc sở hữu một khốối lượng lớn bâốt động sản, nhiếầu quý tộc đã băốt đâầu hướng đếốn việc sử dụng chúng hiệu quả hơn băầng việc kếốt hợp vườn chăn nuối cùng vườn kiểng. Qua đó, chủ nhà vừa có thể quản lý việc chăn nuối đốầng thời thưởng ngoạn cảnh đẹpngay trong chính nhà mình. Đó cũng là lý do khiếốn cho kiểu tạo hình cảnh quan theo khuốn khổ cứng nhăốc của người Pháp khống còn phù hợp nữa hay có thể nghĩ một cách sâu xa hơn người dân Anh đã khống còn muốốn quay lại những khuốn khổ của chếố độ quân chủ chuyến chếố trước. Các nhà triếốt gia và nhà thơ Anh như Joshep Addison hay Alexander Pope đặc biệt chếố nhạo việc căốt tỉa cây cảnh là một sự áp đặt cho thiến nhiến. Họ chủ trương chính bản thân mình hòa vào thiến nhiến là một lý tưởng mới. Cũng ngay lúc đó, mạng lưới thống thương của quốốc gia này được mở rộng và đã chạm tới một trong những quốốc gia có nếần văn hóa nổi tếống nhâốt Châu Á lúc bâốy giờ là Trung Quốốc. Đây cũng là thời kì nghệ thuật vườn ở Trung quốốc đạt đếốn đỉnh cao. Trong quá trình trao đổi buốn bán và giao lưu văn hóa. Các thương gia Anh và giáo sĩ dòng Tến đã phát hiện phong cách tạo hình vườn cảnh Trung Quốốc hoàn toàn đáp ứng được những điếầu mà họ đang tm kiếốm bâốy lâu nay. Đó là phong cách vườn mà giữa thiến nhiến và cống trình kiếốn trúc có m ột s ự kếốt h ợp hoài hòa, khuốn viến vườn khống còn bị bó hẹp trong một khống gian kín, khống gian hoàn toàn mở và gâần như hòa vào thiến nhiến xung quanh. Cảnh quan cũng khống còn bị săốp đặt bởi một hệ trục nào mà thay vào đó là những hình ảnh ẩn dụ đậm châốt thi vị. Có thể nói vườn Trung Quốốc đã mang lại một nguốần cảm hứng lớn cho việc định hình phong cách mới trong việc làm vườn của người Anh. Điếầu mà người Anh lĩnh hội nhiếầu nhâốt từ vườn Trung Quốốc đó chính là sự xóa nhòa ranh giới giữa khuốn viến vườn và thiến nhiến bao quanh khu nhà. Và phong cách HAHA STYLE do Kent và Brown đặt ra đã trở thành một bước đột phá hay nói đúng hơn là một sự đánh dâốu cho việc chuyển mình trong phong cách làm vườn của Anh lúc bâốy giờ. Vậy HAHA STYLE là gì? Đó là việc thay thế những chiếc hàng rào gỗ thành những khoảng đất lõm như những con mương bao bọc xung quanh nhà. Để dễ hình dung hơn thì hệ thống “tường rào”mới này bao gồm những tường gạch sẽ được xây âm xuống sao cho khuất với tầm nhìn từ bên ngòai vườn, và từ chân của bức tường này tiến vào sân vườn sẽ tạo thành một bề mặt địa hình gấp khúc nhỏ lõm xuống. Hình ảnh này sẽ giống như một con mương ven theo những bức tường rào mà bao bọc xung quanh khu vườn. Hiệu quả của việc tạo nên kiểu địa hình mang dáng như những con mương chính là ngăn chặn sự xâm phạm vườn đến từ bên ngoài. Người từ bên ngoài vườn tưởng chừng như không hề có ranh giới phân chia giữa vườn và bên ngoài thì sẽ phải ngạc nhiên khi đến sát chân hàng rào, còn người ở bên trong vườn vẫn có thể dễ dàng quan sát cảnh vật trong lẫn ngoài vườn mà qua đó tầm nhìn của họ không bị cản bởi bất kỳ một yếu tố nào. Và tính bất ngờ của hệ thống “tường rào” này đã trở thành tên gọi cho phong cách làm vườn mới mà Kent và Brown đã đặt ra. Việc đặt ra một phong cách mới dựa trên sự thay đổi một hệ thống hàng rào như mang ẩn ý phong cách vườn Anh sẽ có một tầm nhìn mới. 2/ Những nhà thiếết kếế có tầầm ảnh hưởng lúc bầếy giờ và mốếi liến quan giữa phong cách thiếết kếế của họ Trong thời kỳ đổi mới này cũng xuâốt hiện râốt nhếầu nhà thiếốt kếố vườn nổi tếống nhưng mang tâầm ảnh hưởng nhâốt phải kể đếốn 3 người là William Kent, Lancelot Brown và Humphry Repton. Đâầu tến là vếầ William Kent, ống xuâốt thân là một họa sĩ veỹ tranh phong cảnh và là một nhà thiếốt kếố có chủ ý. Ông có khả năng hiểu phong cảnh và trình bày được suy nghĩ của mình băầng tranh ảnh. Kent đã dành ra 10 năm để học tập ở Ý và những khu vườn Ý thời Phục Hưng đã làm ống bị âốn tượng. Điếầu này lý giải cho việc vườn Ý trở thành một nguốần cảm thiếốt kếố lớn trong ống. Dù cho ra đời phong cách HA-HA STYLE nhưng những vườn do ống thiếốt kếố vâỹn chỉ dừng l ại ở việc phá bỏ lốối săốp đặt theo khuốn và trục trước đây. Ông vâỹn sử dụng lại bốần hoa, sân hiến và áp dụng những đường cong hoàn hảo vào việc tạo hình các bếầ mặt nước trong khuốn viến vườn. Và phải nói răầng ở ống còn chịu một sự ảnh hưởng khác từ vườn Trung Quốốc đó chính là mang châốt thi ca vào vườn. Ông kếốt hợp hàm ý văn chương và thâần thoại vào việc đặt tến cho từng khống gian nhỏ - ví dụ như “Thiến đường” và “Sân thượng Praeneste” ở Stowe.   Ở vườn của William Kent đã băốt đâầu thâốy những dâốu hiệu sơ khai của sự chuyển mình trong phong cách của vườn Anh từ khuốn khổ theo vườn Pháp sang phong cách hài hòa với thiến nhiến của vườn Trung Quốốc. Sự phỏng thiến nhiến chỉ mới được chú trọng ở tâầm nhìn. William Kent đã sáng tạo ra HA-HA STYLE cùng với học trò cưng của mình là Lancelot Brown. Khác hẳn với Kent, phong cách phỏng thiến nhiến đạt đếốn đỉnh cao qua các tác phẩm của Lancelot Brown. Và hơn Kent, Lancelot Brown đã có một nếần tảng thực hành nghếầ làm vườn nhờ vào khoảng thời gian được học tập và làm việc tại Stowe. Lancelot Brown được nhăốc đếốn là một người có bàn tay khéo léo trong việc hài hòa những đường nét. Ông có một bước tếốn vượt hẳn hơn Kent trong việc ống thẳng tay loại bỏ những chậu hoa, sân hiến sang trọng hay thậm chí những đương nét hoàn hảo trong việc tạo hình hốầ nước cũng bị triệt tếu. Có thể nói, ở vườn của ống ta thâốy được một sự mạnh dạng khi gâần như đem cả thiến vào vào vườn cảnh. Thoạt đâầu, bâốt cứ ai nhìn vào vườn của ống chăốc chăốn seỹ khó lòng phân biệt được đâu là trong và ngoài vườn. Gâần như ở vườn của ống đã áp dụng một cách triệt để những tạo hình phỏng thiến nhiến và hạn chếố để lộ dâốu vếốt can thiệp của bàn tay người nhiếầu nhâốt có thể. Cũng chính vì sự cuốầng phỏng thiến nhiến này mà vườn của ống bị giới chuyến mốn lúc bâốy giờ phế bình là thiếốu châốt thơ, vườn bị cho là bỏ trốống khá nhiếầu do các cây trong vườn ống thếốt kếố th ường được trốầng thành từng cụm và những khoảng trốống được để lộ ra chính là một sự mố phỏng địa hình của những ngọn đốầi trong thung lũng.   Mặc dù phong cách phỏng thiến nhiến trong cách làm vườn của Brown đã đạt đếốn đỉnh cao nhưng nó đã trở thành quá độ do ống gâần như phỏng lại mọi yếốu tốố thiến mà khống chọn lọc. Ở vườn của ống dường như cống trình kiếốn trúc chỉ còn đóng vai trò phong nếần cho cảnh quan. Nhưng dù sao, ở phong cách làm vườn của Lancelot Brown cũng đã đánh một sự chuyển mình rõ ràng hơn trến con đường định hình phong cách làm vườn mới của Anh. Và người cuốối cùng được nhăốc đếốn cũng chính là người dung hòa được c ả hai phong cách trến. Đó chính là Humphry Repton. Ông khởi nghiệp là một nhà văn đ ược đào t ạo qua tr ường l ớp và là một họa sĩ có tay nghếầ cao, sau đó l ại chuy ển sang thiếốt kếố c ảnh quan. Ông là ng ười đâầu tến tự giới thiệu mình là người săốp đặt cảnh quan. Một cách m ường t ượng, ống g ộp v ườn vào c ảnh quan, là những “sửa chữa” các khuyếốt điểm của thiến nhiến. Với cách mà ống đ ưa ra nh ững lý luận trến cũng cho thâốy răầng ở Repton đã hình thành m ột nếần t ảng vếầ kiếốn trúc c ảnh quan rõ ràng. Và hệ quả cho việc này, ống là người duy nhâốt trong ba ng ười có tâầm ảnh h ưởng đếốn phong cách vườn Anh lúc bâốy giờ có thể đưa ra một học thuyếốt c ủa riếng mình. Đ ể minh ch ứng cho sức thuyếốt phục của học thuyếốt này, ta có thể tm hi ểu vếầ phong cách làm v ườn c ủa ống. Dường như rút kinh nghiệm từ Brown và học tập từ Kent mà ống đã mang đếốn m ột s ự hài hòa giữa cống trình kiếốn trúc và vườn cảnh quan. Đây cũng là m ột yếốu tốố t ừ v ườn Trung Hoa mà có thể Repton đã lĩnh hội được. Ở vườn của ống vừa đảm bảo sự hòa hợp vào thiến nhiến nh ưng vâỹn khống thiếốu đi nét đẹp nến thơ. Và cũng như đã nói lúc đâầu, ống vâỹn ủng h ộ Brown nh ưng ống hơn Lancelot Brown ở việc đưa ra học thuyếốt cho riếng mình đ ể nh ờ đó ống b ảo v ệ đ ược những cống trình của mình khỏi sự chỉ trích của những người đếầ xướng chủ nghĩa sinh đ ộng, những người đòi hỏi phải có sự tác động sâu săốc vào thiến nhiến. Ngoài ra, Repton còn được biếốt đếốn nhờ vào tài năng có thể diếỹn đ ạt đ ược nh ững ý t ưởng c ủa mình thống qua việc giúp cho khách hàng hình dung được cống trình tr ước và sau khi th ực hi ện băầng các bức veỹ của mình, có thể xem được khi nâng lến t ờ giâốy nh ỏ nh ư cái năốp c ủa b ản veỹ. Bản veỹ này được giới hạn bởi tâốm da màu đỏ và được gọi là cuốốn “s ổ đ ỏ” c ủa ống. Nh ững cống trình của Repton là sự ảnh hưởng lớn cho phong cách vườn thời Victoria ở thếố k ỷ 19.  Có thể nói Humphry Repton chính là người đã hoàn thiện và tm ra đ ược m ột h ướng đi rõ ràng cho phong cách vườn Anh. Với những lý luận chặt cheỹ và tài năng kếốt h ợp hài hòa những đường nét nhân tạo và tự nhiến, những học thuyếốt của ong đã tr ở thành một trong những khuốn mâỹu cho việc thiếốt kếố vườn Anh. Và qua Repton chúng ta còn thâốy được những định hình rõ ràng của chuyến ngành Kiếốn trúc Cảnh quan. KẾẾT LUẬN: Qua việc tm hiểu từng phong cách của 3 nhà thiếốt kếố có tâầm ảnh h ưởng trong phong cách vườn Anh thuở sơ khai cho ta thâốy được quá trình hìn thành và đ ịnh hình c ủa một phong cách vườn trong một quốốc gia nói riếng và sự chuyển đổi phong cách từ quy tăốc sang bâốt tuân quy tăốc trong nghệ thuật làm vườn trến toàn thếố giới nói chung.