Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Môc lôc
A
Lêi
nãi
®Çu
Trang 2
B
Néi dung
I . PhÐp biÖn chøng vÒ c¸i chung vµ c¸i riªng
Trang 3
1.
Ph¹m
trï
c¸i
chung
vµ
c¸i
riªng
Trang 3
2.
Mèi quan hÖ c¸i chung vµ c¸i riªng
Trang 3
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3.
ý
nghÜa
ph-¬ng
ph¸p
luËn
Trang 4
II. VËn dông vµo kinh tÕ thÞ tr-êng x· héi chñ
nghÜa
1. Kinh tÕ thÞ tr-êng vµ ®Æc ®iÓm chung cña kinh
tÕ thÞ tr-êng
Trang 5
2. Kinh tÕ thÞ truêng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa
Trang 8
C/
KÕt
luËn
Trang 10
Tµi
liÖu
tham
Trang 11
2
kh¶o
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
A./ Lêi nãi ®Çu
Më ®Çu cña bµi viÕt xin ®-îc b¾t ®Çu bëi c©u
nãi cña Lª-Nin “tríc con ngêi ,cã m¯ng líi nh÷ng
hiÖn t-îng tù nhiªn .Con ng-êi b¶n n¨ng ng-êi man
rî ,kh«ng tù t¸ch khái giíi tù nhiªn, nh÷ng ph¹m trï
lµ nh÷ng giai ®o¹n cña sù t¸ch khái ®ã, tøc lµ cña sù
nhËn thøc thÕ giíi ,Chóng lµ nh÷ng ®iÓm nót cña
mµng l-íi ,gióp ta nhËn thøc vµ n¾m v÷ng mµng
líi”.C²c cÆp ph³m trï l¯ nh÷ng bËc thang cða qu²
tr×nh nhËn thøc ,lµ h×nh ¶nh chñ quan cña thÕ giíi
kh¸ch quan .Trong sè c¸c cÆp ph¹m trï triÕt häc,cÆp
ph¹m trï c¸i riªng- c¸i chung vµ c¸i ®¬n nhÊt lµ cÆp
ph¹m trï c¬ b¶n ®Æc tr-ng trong hÖ thèng c¸c ph¹m
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
trï cña phÐp biÖn chøng, sù nhËn thøc th-êng b¾t ®Çu
tõ ®ã.Mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng lµ mét
trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña triÕt häc nãi
riªng vµ sù nhËn thøc bËc thang cña nh©n lo¹i nãi
chung .
Mét trong nh÷ng nguyªn lÝ c¬ b¶n cã ý nghÜa
ph-¬ng ph¸p luËn phæ biÕn cña viÖc nghiªn cøu sù
qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t- b¶n lªn chñ nghÜa x· héi lµ
quan ®iÓm biÖn chøng duy vËt vÒ mèi t-¬ng quan
gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng .Sù ph¸t triÓn vµ x©y dùng
kinh tÕ thÞ tr-êng lµ qui luËt phæ biÕn cña sù ph¸t
triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt .Nh-ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ
,chÝnh trÞ vµ x· héi kh¸c nhau nªn mçi n-íc cã m«
h×nh kinh tÕ thÞ tr-êng kh¸c nhau. §¶ng ta ®· chØ râ
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
“vËn dông c²c h×nh thøc v¯ ph¬ng ph²p qu°n lÝ nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng lµ ®Ó sö dông mÆt tÝch cùc cña nã
phôc vô x©y dùng chñ nghÜa x· héi chø kh«ng theo
con ®êng t b°n chð nghÜa”.
Bµi tiÓu luËn trªn c¬ së ph©n tÝch mèi quan hÖ
biÖn chøng gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng ®Ó vËn dông
vµo thùc tiÔn x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh
h-íng x· héi chñ nghÜa ë n-íc ta. PhÇn ®Çu bµi tiÓu
luËn sÏ ®Ò cËp ®Õn kh¸i niÖm cÆp ph¹m trï
c¸i
chung- c¸i riªng, mèi quan hÖ c¸i chung- c¸i riªng
trªn quan niÖm cña c¸c tr-êng ph¸i triÕt häc .PhÇn
tiÕp sÏ ph©n tÝch ®Õn nh÷ng ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ
thÞ tr-êng sau ®ã nªu lªn nh÷ng c¸i ®Æc thï cña kinh
tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
.PhÇn cuèi lµ nh÷ng nhËn xÐt vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ
thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa trong nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn nay .
Do n¨ng lùc chñ quan vµ tµi liÖu tham kh¶o
h¹n chÕ nªn bµi tiÓu luËn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng
khiÕm khuyÕt .Em rÊt mong nhËn ®-îc sù ®ãng gãp ý
kiÕn cña thÇy c« vµ c¸c b¹n.Em xin ch©n thµnh c¸m
¬n .
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
B./ Néi dung :
I . PhÐp biÖn chøng vÒ c¸i riªng vµ c¸i
chung :
1.Ph¹m trï c¸i riªng vµ c¸i chung :
C¸i riªng lµ mét ph¹m trï ®-îc dïng ®Ó chØ
mét sù vËt, mét hiÖn t-îng, mét qu¸ tr×nh riªng lÎ
nhÊt ®Þnh .
C¸i chung lµ mét ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó
chØ nh÷ng mÆt, nh÷ng thuéc tÝnh chung kh«ng nh÷ng
cã ë mét kÕt cÊu vËt chÊt nhÊt ®Þnh mµ cßn ®-îc lÆp
l¹i trong nhiÒu sù vËt hay qu¸ tr×nh riªng lÎ.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ThÝ dô : Cuéc c¸ch m¹ng lµ c¸i chung,®ã lµ sù
thay ®æi tõ c¸i nµy sang c¸i kh¸c tiÕn bé h¬n .Nh-ng
trong c¸c cuéc c¸ch m¹ng th× cã nhiÒu lo¹i (c¸ch
m¹ng t- s¶n ,c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ …) ®ã lµ
nh÷ng c¸i riªng.
Trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu mçi quan hÖ c¸i
chung vµ c¸i riªng cÇn ph©n biÖt c¸i riªng vµ c¸i ®¬n
nhÊt .C¸i ®¬n nhÊt lµ ph¹m trï ®-îc dïng ®Ó chØ
nh÷ng nÐt, nh÷ng mÆt, nh÷ng thuéc tÝnh ….chØ cã ë
mét kÕt cÊu vËt chÊt nhÊt ®Þnh vµ kh«ng ®-îc lËp l¹i ë
tÊt c¶ mét kÕt cÊu nµo kh¸c .VÝ dô : Mçi ng-êi trong
chóng ta cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung nhÊt ®Þnh ®ã lµ
nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña con ng-êi nh-ng mçi
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ng-êi l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt kh«ng gièng
ai ®ã lµ nh÷ng c¸i ®¬n nhÊt .
2. Mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng.
a, Quan hÖ cña ph¸i duy thùc :
C¸i chung tån t¹i ®éc lËp kh«ng phô thuéc c¸i
riªng, cßn c¸i riªng kh«ng tån t¹i lµ do c¸i chung s¶n
sinh ra vµ chØ t¹m thêi .C¸i chung tån t¹i vÜnh
viÔn,cßn c¸i riªng sinh ra vµ tån t¹i trong mét thêi
gian nhÊt ®Þnh råi mÊt ®i .§¹i biÓu cña ph¸i duy thùc
lµ Plat«n . ¤ng quan niÖm r»ng c¸i chung lµ nh÷ng ý
niÖm tån t¹i ®éc lËp bªn c¸i riªng .
b, Quan niÖm cña ph¸i duy danh :
Ng-îc h¼n víi quan niÖm cña ph¸i duy thùc
®· nªu ë trªn . Nh÷ng nhµ triÕt häc cña ph¸i duy danh
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cho r»ng c¸i riªng tån t¹i thùc sù cßn c¸i chung chØ lµ
tªn gäi do lÝ trÝ ®Æt ra , chø kh«ng ph¶n ¸nh mét c¸i g×
trong hiÖn thùc . Trong hiÖn thùc kh«ng hÒ cã c¸i
chung, c¸c kh¸i niÖm c¸i chung chØ lµm cho con
ng-êi lÉn v× con ngõ¬i t-ëng r»ng sau c¸c kh¸i niÖm
Êy lµ nh÷ng sù vËt hiÖn t-îng thùc tÕ nµo ®ã cã ¶nh
h-ëng ®Õn ®êi sèng cña chóng ta .
Trªn hai quan ®iÓm cña ph¸i duy danh vµ duy
thùc, chóng ta sÏ kh«ng thÓ t×m ra nh÷ng ph-¬ng
ph¸p khoa häc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cña thùc tiÔn .
C¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy chØ cã trong chñ nghÜa
duy vËt biÖn chøng .
c, Quan ®iÓm duy vËt biÖn chøng :
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
C¸i chung chØ tån t¹i trong c¸i riªng vµ thÓ
hiÖn th«ng qua c¸i riªng bÊt cø c¸i riªng nµo còng
®Òu mang trong m×nh nã mét c¸i chung nµo ®ã, tån
t¹i trong mèi liªn hÖ chung víi c¸c hiÖn t-îng vµ qu¸
tr×nh riªng kh¸c .C¸i chung cã thÓ lµ b¶n chÊt cña
hiÖn t-îng hoÆc lµ mét mÆt, mét bé phËn cña hiÖn
t-îng .
C¸i riªng chØ tån t¹i trong mèi liªn hÖ ®-a
®Õn c¸i chung . NghÜa lµ c¸i riªng tån t¹i nh-ng
kh«ng cã nghÜa lµ c¸i riªng hoµn toµn c« lËp víi c¸i
kh¸c mµ c¸i riªng bao giê còng tån t¹i trong mét m«i
tr-êng, mét hoµn c¶nh nhÊt ®Þnh, t-¬ng t¸c víi m«i
tr-êng, hoµn c¶nh Êy, do ®ã ®Òu ph¶i tham gia vµo
c¸c mèi liªn hÖ qua l¹i hÕt søc ®a d¹ng víi c¸c sù vËt,
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
hiÖn t-îng kh¸c xung quanh m×nh .C¸c mèi liªn hÖ
nµy tr¶i réng dÇn,gÆp gì c¸c mèi liªn hÖ qua l¹i kh¸c
dÉn ®Õn c¸i chung nµo ®ã .Vµ bÊt k× c¸i riªng nµo
còng tån t¹i vÜnh viÔn . C¸i riªng xuÊt hiÖn tån t¹i
trong thêi gian nhÊt ®Þnh biÕn thµnh c¸i riªng kh¸c,
tÊt c¶ sù biÕn hãa nµy cã mèi liªn hÖ víi nhau .C¸c sù
vËt hiÖn t-îng trong tù nhiªn d-êng nh- kh¸c h¼n
nhau nh-ng chóng ®Òu do nh÷ng nguyªn tö ,®iÖn tö
t¹o nªn. Lª-Nin ®± khµng ®Þnh “c²i riªng kh«ng tån
t¹i nh- thÕ nµo kh¸c ngoµi mèi liªn hÖ dÉn tíi c¸i
chung ,th«ng qua hµng ngh×n sù chuyÓn ho¸, nã cßn
liªn hÖ víi nh÷ng c²i riªng thuéc lo³i kh²c”.
C¸i chung lµ mét bé phËn cña c¸i riªng, c¸i
riªng kh«ng gia nhËp hÕt vµo c¸i chung . C¸i chung lµ
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
c¸i s©u s¾c h¬n c¸i riªng bëi v× nã ph¶n ¸nh nh÷ng
mÆt, nh÷ng thuéc tÝnh , nh÷ng mèi liªn hÖ c¬ b¶n , æn
®Þnh , phæ biÕn tån t¹i trong c¸i riªng cïng lo¹i . V×
vËy nã g¾n liÒn víi c¸i b¶n chÊt quy ®Þnh sù tån t¹i vµ
ph¸t triÓn cña sù vËt , hiÖn t-îng . Tuy vËy c¸i riªng
phong phó h¬n c¸i chung ngoµi ®Æc ®iÓm c¸i chung
,c¸i riªng cßn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt mµ chØ
riªng nã cã – c¸i ®¬n nhÊt .Trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn kh¸ch quan cña sù vËt c¸i ®¬n nhÊt vµ c¸i chung
cã thÓ chuyÓn hãa cho nhau. NghÜa lµ c¸i ®¬n nhÊt
víi t- c¸ch lµ c¸i míi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sÏ dÇn
dÇn m¹nh lªn trë thµnh c¸i phæ biÕn,c¸i chung vµ c¸i
cò ngµy cµng mÊt ®i tõ chç lµ c¸i chung nã biÕn thµnh
c¸i ®¬n nhÊt .Ch¼ng h¹n do qu¸ tr×nh lao ®éng vµ tiÕn
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
hãa con ng-êi dÇn dÇn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt
®éng vËt vµ ®ã ®· trë thµnh ®Æc ®iÓm chung cho x·
héi loµi ng-êi sau nµy .
Mèi t-¬ng quan c¸i chung vµ c¸i ®¬n nhÊt
chÞu sù ¶nh h-ëng cña nh÷ng ®iÒu kiÖn lich sö cô thÓ
trong ®ã nã ®-îc thÓ hiÖn .VÝ dô : Trong bø¬c qu¸ ®é
tõ chñ nghÜa phong kiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ®iÒu ®ã
quy ®Þnh bëi sù kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a h×nh th¸i
kinh tÕ x· héi t- b¶n chñ nghÜa vµ x· héi chñ nghÜa
.Tõ sù qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t- b¶n lªn chñ nghÜa x·
héi ®ã lµ sù qu¸ ®é sang mét x· héi kiÓu míi vÒ
nguyªn t¾c, nã lu«n bao hµm mét tÝnh ®a d¹ng vÒ
®-êng ®i,ph-¬ng thøc, h×nh thøc cßn sù qu¸ ®é tõ chñ
nghÜa phong kiÕn lªn chñ nghÜa t- b¶n diÔn ra qu¸
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tr×nh thay thÕ nh÷ng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cïng mét
kiÓu nh- nhau .
Sù t¸c ®éng lÉn nhau cña c¸i chung vµ c¸i
riªng cã nh÷ng giai ®o¹n hoÆc thêi k× kh¸c nhau.
Trong nh÷ng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh c¸i riªng cã thÓ
®-îc ®-a lªn hµng ®Çu kh«ng nh÷ng víi ý nghÜa nhËn
thøc mµ cßn víi ý nghÜa thùc tiÔn .DÜ nhiªn vai trß
quyÕt ®Þnh cña c¸i chung ®èi víi c¸i riªng vÉn kh«ng
h¹ thÊp . VÝ dô : Trªn nh÷ng qui luËt chung vÒ x©y
dùng chñ nghÜa x· héi ,n-íc ta trong thêi ®iÓm hiÖn
nay ®ang chó träng vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ .Ph¸t
triÓn kinh tÕ nh-ng dùa trªn c¬ së nh÷ng qui luËt
chung ®ã h-íng vµo môc tiªu x©y dùng chñ nghÜa x·
héi
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3. ý nghÜa ph-¬ng ph¸p luËn :
C¸i chung vµ c¸i riªng thèng nhÊt víi nhau
vµ kh¸c biÖt nhau ë c¸i ®¬n nhÊt .Do vËy ®Ó nhËn
thøc mét c¸ch s©u s¾c vµ thÊu ®¸o mét ®èi t-îng nµo
®ã kh«ng thÓ dõng l¹i ë nh÷ng thuéc tÝnh chung mµ
cÇn ph¶i n¾m v÷ng c¶ nh÷ng nÐt ®Æc tr-ng riªng cña
tõng sù vËt, hiÖn t-îng nh- thÕ ho¹t ®éng nhËn thøc
míi ®¹t hiÖu qu¶ cao.
Gi÷a c¸i chung vµ c¸i ®¬n nhÊt cã sù
chuyÓn hãa lÉn nhau, tõ ®ã sù vËt míi dÇn dÇn ®-îc
ra ®êi. NÕu yÕu tè míi phï hîp ®iÒu kiÖn kh¸ch quan
th× chóng sÏ më réng dÇn ph¹m vi tån t¹i nghÜa lµ c¸i
®¬n nhÊt trë thµnh c¸i phæ biÕn .ChÝnh v× vËy trong
qu¸ tr×nh ph¸t triÓn chóng ta kh«ng chØ nhËn biÕt c¸i
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
míi mµ cßn ph¶i duy tr×, b¶o vÖ, t¹o ®iÒu kiÖn ®¸p
øng cho kh¶ n¨ng tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nã .
C¸i riªng g¾n bã víi c¸i chung, kh«ng tån
t¹i bªn ngoµi mèi liªn hÖ dÉn tíi c¸i chung. cho nªn
®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò riªng mét c¸ch ®óng ®¾n
th× kh«ng thÓ l¶ng tr¸nh viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò
chung .NÕu kh«ng gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn
chung th× sÏ kh«ng tr¸nh khái t×nh tr¹ng mß mÉn, tuú
tiÖn, v« nguyªn t¾c . Nh-ng ®Ó ph¸t hiÖn ra c¸i chung
cÇn xuÊt ph¸t tõ c¸i riªng ,tõ nh÷ng sù vËt hiÖn t-îng
riªng lÎ chø kh«ng xuÊt ph¸t tõ muèn chñ quan cña
con ng-êi .
II./ VËn dông vµo kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh
h-íng x· héi chñ nghÜa :
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1, Kinh tÕ thÞ tr-êng vµ ®Æc tr-ng chung cña
kinh tÕ thÞ tr-êng :
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn x· héi, nÒn kinh tÕ
thÞ tr-êng gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng . Kinh tÕ thÞ
tr-êng lµ s¶n phÈm cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i nã t¹o
ra ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn ®Èy
nhanh qu¸ tr×nh x· héi hãa s¶n xuÊt lµm thay ®æi
cung cÇu theo huíng cã lîi cho s¶n xuÊt,c¶i thiÖn ®êi
sèng .Kinh tÕ thÞ tr-êng lµ c¬ héi ®Ó céng ®ång më
cöa tiÕp xóc víi bªn ngoµi ,nã t¹o ra nh÷ng mèi quan
hÖ hîp t¸c c¸c bªn cïng cã lîi t¹o ®IÒu kiÖn n©ng
cao chÊt l-îng vµ sè l-îng s¶n phÈm cho toµn x· héi.
Cèt lâi cña kinh tÕ thÞ tr-êng lµ s¶n xuÊt, trao
®æi mua b¸n hµng ho¸ dÞch vô trªn thÞ tr-êng theo
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, hai bªn cïng cã lîi . Qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt vµ trao ®æi x¶y ra khi c¸c chñ thÓ tham gia
vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ý thøc râ vÒ së h÷u vËt ®em
trao ®æi còng nh- lîi Ých tõ sù trao ®æi ®ã C¸c chñ thÓ
tham gia ph¶i c¹nh tranh víi nhau, c¹nh tranh lµ m«i
tr-êng tån t¹i cña c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr-êng. Nã cã t¸c
®éng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng n©ng cao chÊt l-îng
s¶n phÈm ,khuyÕn khÝch tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o tõ
®ã t¹o ra hiÖu qu¶ t¨ng tr-ëng kinh tÕ cao .
Quan hÖ kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù c¹nh tranh
quyÕt liÖt cña c¸c chñ thÓ tham gia c¬ chÕ vËn hµnh
kinh tÕ thÞ tr-êngkh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn vai trß cña
ph¸p luËt .Ph¸p luËt lµ m«i tr-êng ph¸p lÝ c¸ t¸c dông
h-íng dÉn ,hç trî vµ xö lÝ tranh chÊp trong ho¹t ®éng
20