Tài liệu phát triển thể chất thông qua trò chơi thông qua hoạt động ngoài trơi

1 Sự phát triển vận động của trẻ 1- 6 tuổi (phần 1) Sự phát triển vận động là một lĩnh vực quan trọng trong sự phát triển toàn diện của mỗi đứa trẻ và sự phát triển này bắt đầu ngay từ giai đoạn sơ sinh. Trẻ nhỏ thường phát triển vận động theo một “khuôn mẫu” hoặc theo một trình tự nhất định. Ở từng thời điểm nhất định, trẻ đạt tới những cột mốc phát triển như: biết tự ngồi, tự đứng và tự bước đi. Các kỹ năng vận động cơ bản Kỹ năng vận động thô - Vận động thô là những kỹ năng liên quan đến vận động, hoặc sự phối hợp vận động các cơ lớn của cơ thể. - Vận động thô gồm những khả năng như lăn, bò trườn, xoay cơ thể, chạy nhảy, đi đứng, cò cò, đá chân, ném, vung tay, kéo, đẩy, leo trèo, giữ thăng bằng trên một chân… - Trẻ phát triển kỹ năng vận động thô trước kỹ năng vận động tinh. Kỹ năng vận động tinh - Vận động tinh là những kỹ năng liên quan đến các cơ nhỏ của mắt và bàn tay (điều khiển bàn tay và các ngón tay). - Vận động tinh gồm khả năng cầm nắm đồ chơi, xoay, vặn, siết, lắp ghép khối và các động tác phức tạp hơn như thêu, đan, nặn tượng, vẽ tranh, cầm bút, viết chữ, cắt kéo, cầm muỗng… - Kỹ năng vận động tinh phát triển tùy theo việc chơi- tập luyện của trẻ. Sự phát triển vận động của trẻ từ 1- 6 tuổi Giai đoạn từ 1- 2 tuổi Vận động thô: - Bé bước đi những bước đầu tiên mà không có người giúp và bắt đầu chạy, ném được bóng. - Bé di chuyển một đồ vật, ngồi để nhặt một đồ vật dưới đất và vừa đi vừa đẩy hoặc kéo một đồ chơi có bánh xe. - Bé trèo cầu thang bằng 2 chân, 2 tay và đi xuống cầu thang thụt lùi bằng 2 tay, 2 chân. Vận động tinh: - Bé bỏ đồng xu vào ống tiền và lật trang sách nhưng bỏ qua nhiều trang. - Mỗi bàn tay của bé dùng vào những hoạt động khác nhau : một để giữ thắng bằng, và một dùng để điều khiển. xây tháp với 2-3 hình khối (15 tháng), 3-4 hình khối (18 tháng) và vẽ những đường kẻ trên giấy với chì sáp. Giai đoạn từ 2 - 3 tuổi Vận động thô: - Bé leo lên và đi xuống cầu thang một mình bằng cách sử dụng tay vịn, 1 bước leo, 1 bước nghỉ (chưa leo liên tục 2 chân). - Bé đi được xe đạp ba bánh: Bé đặt chân lên bàn đạp khi được đẩy và đạp xe, còn đặt chân xuống đất khi đến khúc quanh. - Bé nhảy và chân vừa vặn nhấc khỏi mặt đất hoặc nhảy từ một khối/bậc thang dưới cùng khi tay bé được người lớn giữ. Bé bước qua vật chướng ngại khi đang đi, đi giật lùi và xổm chơi không mất thăng bằng. - Bé đứng trên các đầu ngón chân và đứng một chân trong 3 giây. Bé chạy về phía trước cả bàn chân, người cứng và đi 4 bước với từng chân đi trên từng bậc. 2 - Bé đá một trái banh bằng chân, ném một trái banh về phía trước mà không té với 2 tay và với một động tác cả thân người. Ảnh minh họa: Nguồn internet Vận động tinh: - Bé hoàn thành trò chơi xếp, bắt chước xếp xe lửa và xây tháp với 6-7 hình khối (2 tuổi), 9-10 hình khối (3 tuổi). - Bé cầm bút chì màu bằng ngón tay bắt chước nguệch ngoạc đường tròn, vạch trên giấy các đường vạch một cách chủ động và vẽ đường thẳng ngang. - Bé nắm hai cánh cửa. Bé luồn các hột gỗ lớn có lỗ vào một sợi dây, mở kéo bằng hai tay và cắt đường thẳng với kéo. - Bé lật sách từng trang một, chỉ vào những đặc điểm nhỏ trong sách hình và tự xem sách một mình. Mỗi một giai đoạn trẻ sẽ thể hiện những kỹ năng vận động khác nhau. Cha mẹ cần theo dõi và đánh giá để biết hướng cải thiện và hướng dẫn cho con. Tuy nhiên, sẽ có những trẻ không thể bắt kịp vì những vấn đề tiềm ẩn ảnh hưởng đến tốc độ phát triển. Điều quan trọng là trẻ nhận được càng nhiều sự chăm sóc (can thiệp sớm) càng tốt. Vì vậy, nếu cha mẹ lo lắng về bất kì mặt nào về sự phát triển của trẻ, hãy đến gặp bác sĩ hay y tá nhi khoa để nhận được sự giúp đỡ. Theo NTD Sáng kiến kinh nghiệm mầm non phát triển thể chất ĐẶT VẤN ĐỀ Đất nước Việt Nam tiến tới năm 2020 với sự thay đổi của nền kinh tế, xã hội và công nghệ cùng với nó là hình ảnh người công dân Việt Nam mới với trình độ học vấn cao, năng động, sáng tạo, có khả năng xử lý thông tin cao, có khả năng tự lựa chọn và giải quyết các vấn đề đặt ra trong cuộc sống, thích ứng với sự biến đổi không ngừng của xã hội. Trách nhiệm này đặt trên vai ngành giáo dục mầm non đòi hỏi ngành phải có những nội dung, chương trình phù hợp, đổi mới phương pháp dạy và học một cách tích cực. Giáo dục không chỉ hoàn thành việc đào tạo những con người thích ứng với xã hội mà còn đào tạo ra những con người đủ phẩm chất và trí tuệ, thể lực để đón đầu sự phát triển của xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: Trẻ em như búp trên cành Biết ăn ngủ biết học hành là ngoan Trẻ em những năm đầu của cuộc sống còn rất non nớt, rất cần sự chăm sóc của người lớn, đó là sự chăm sóc không chỉ là vật chất mà còn cả về tinh thần. Ngay từ khi cất tiếng khóc chào đời, trẻ đã có những vận động nhưng đó chỉ là những vận động nhỏ từ các cơ non nớt của trẻ. Cùng với thời gian các cơ trong cơ thể lớn dần vận động của trẻ ngày một thay đổi rõ rệt và sự tham gia tích cực của hệ xương, hệ cơ và sự điều khiển của hệ thần kinh. Khi trẻ vận động, gân, cơ, khớp cùng phối hợp vận động và phát triển. Vì vậy vận động có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển thể lực và giúp hệ thần kinh của trẻ phát triển. Để giúp trẻ phát triển thể lực được tốt, có cơ thể khỏe mạnh hài hòa, cân đối là một trong những nhiệm vụ quan trọng của trường mầm non. Trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, phát triển thể lực cho trẻ thông qua các hoạt động một ngày của trẻ như: chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục, phát triển vận động thể chất. Đó là những nội dung cơ bản ảnh hưởng trực tiếp đến việc nâng cao chất lượng của quá trình giáo dục thể chất cho trẻ nhằm đào tạo thế hệ trẻ phát triển trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần và trong sáng về đạo đức. Theo đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mầm non “Dễ nhớ, dễ quên, học qua chơi, chơi qua học”, vậy để giáo dục trẻ lòng yêu thích thể dục thể thao, sự hứng thú tự giác độc lập, tập luyện thường xuyên thì chúng ta phải làm gì? Điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho công tác giáo dục thể chất ảnh hưởng trực tiếp đến việc phát triển thể lực cho trẻ, đó là các điều kiện về trang phục, địa điểm, thiết bị dụng cụ. Nó góp phần vào sự phát triển hài hòa về thể chất của trẻ, thúc đẩy sự hoạt động của cơ thể, tăng cường sức khỏe của trẻ. Các trang thiết bị sử dụng để giáo dục thể chất cho trẻ trong các trường mầm non phải đảm bảo đáp ứng được các yêu cầu về các mặt: giáo dục, vệ sinh, an toàn và thẩm mĩ. Cách sử dụng thiết bị dụng cụ phụ thuộc vào sự sáng tạo của cô giáo. Điều chủ yếu là chúng phải đảm bảo thỏa mãn toàn bộ các yêu cầu đối với thiết bị dụng cụ. Đối với trẻ mầm non trong các giờ tập luyện điều quan trọng phải giáo dục được những cảm xúc tích cực, đảm bảo sự sảng khoái, trạng thái vui tươi, biết vượt qua những trạng thái tâm lý tiêu cực. 3 Trên thực tế trường mầm non Duyên Hà là một trường nông thôn nằm trên địa bàn huyện Thanh Trì nên mọi điều kiện thực hiện giáo dục thể chất cho trẻ còn gặp nhiều khó khăn: khó khăn về cơ sở vật chất, về nhận thức của một số phụ huynh….Nếu trẻ không được chuẩn bị đầy đủ về kỹ năng, thể lực, về tâm lí sẵn sàng đi học thì đó là mô ôt trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng chất lượng yếu kém của các cấp học sau Từ những lý do trên tôi lựa chọn đề tài “ Sáng kiến kinh nghiệm mầm non Một số biện pháp phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo nhỡ B1 tại trường mầm non Duyên Hà” * Mục đích nghiên cứu: – Tìm ra một số biện pháp phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo nhỡ – Hướng dẫn trẻ kỹ năng vận động thông qua phát triển thể chất. * Đối tượng nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu một số Sáng kiến kinh nghiệm mầm non biện pháp phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo nhỡ lớp B1 trường mầm non Duyên Hà, năm học 2014 – 2015. * Phạm vi áp dụng: Thực hiện đề tài ở lớp mẫu giáo nhỡ B1 trường mầm non Duyên Hà – huyện Thanh Trì – Hà Nội. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN Khi nói đến thể lực chúng ta có thể nghĩ ngay rằng đó là chất lượng của cơ thể con người có thể sử dụng vào thực tiễn một việc nào đó trong học tập, lao động, thể thao…Phạm trù thể lực bao gồm các mặt sau: Tầm vóc cơ thể là trạng thái phát triển và hình thái, cấu trúc cơ thể bao gồm sự sinh trưởng hình thể và tư thế thân người của một cơ thể. Sinh trưởng chủ yếu chỉ qua quá trình biến đổi dần về khối lượng cơ thể từ nhỏ đến lớn, từ thấp đến cao, từ nhẹ đến nặng. Năng lực tham gia vận động thể lực của một cơ thể , đây là một nhân tố hết sức quan trọng nó thúc đẩy và giúp cho các chức năng sinh lý của cơ thể phát triển một cách nhịp nhàng. Khả năng thích ứng của cơ thể đối với môi trường bên ngoài, trong đó có khả năng chống lại bệnh tật. Trạng thái tâm lý là chỉ tình cảm, ý chí, cá tính của con người, nếu một con người có trạng thái tâm lý tốt thì cơ thể sẽ phát triển khỏe mạnh. Đối với trẻ mẫu giáo nói chung và mẫu giáo nhỡ 4 – 5 tuổi nói riêng thì việc phát triển thể lực cho trẻ thông qua môn giáo dục thể chất là một yếu tố quan trọng và cần thiết. Nó giúp trẻ phát triển toàn diện và cân đối con người, rèn luyện nâng cao sức đề kháng của cơ thể trẻ trước tác động của những điều kiện môi trường xung quanh. Vì vậy trong giờ thể dục cần phải có các điều kiện cơ sở vật chất: địa điểm, trang phục, dụng cụ cho trẻ nhằm giúp trẻ phát triển thể lực được tốt. 1. CƠ SỞ THỰC TIỄN 2. Đặc điểm chung: Trường mầm non Duyên Hà nằm ngoài đê ven sông Hồng. Trường có 3 khu không tập trung cách xa nhau. Năm học 2014 – 2015 tôi được Ban Giám Hiệu phân công phụ trách lớp 4 tuổi cùng với 2 cô giáo đều có trình độ trên chuẩn thưc hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục cho 49 trẻ. – Nữ : 23 cháu – Nam : 26 cháu – 100% trẻ ăn bán trú tại trường. Trước thực trạng dạy trẻ hoạt động tạo hình lớp tôi có những thuận lợi và khó khăn. 2. Thuận lợi – Nhà trường luôn tạo điều kiện giúp đỡ về trang thiết bị dụng cụ, đồ dùng dạy học. 4 – Ban giám hiệu tạo điều kiện cho giáo viên được đi kiến tập, học hỏi thêm kinh nghiệm của các trường bạn. – Lớp có 3 giáo viên trong đó 1 giáo viên có trình độ trên chuẩn, 2 giáo viên mầm non đang học đại học. Bản thân tôi luôn có tinh thần trách nhiệm, yêu nghề mến trẻ, luôn quan sát, nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý, thói quen của từng trẻ trong lớp. – 80% trẻ được đi học từ lớp Nhà trẻ, mẫu giáo bé nên đa số trẻ có nề nếp tốt, có kiến thức của các lứa tuổi đã học, tất cả trẻ đều cùng độ tuổi nên trẻ có nề nếp trong các giờ hoạt động, 100% trẻ đều ăn bán trú. 3. Khó khăn: – Cơ sở vật chất nhà trường gặp nhiều khó khăn: Diện tích lớp học chật hẹp, số học sinh trong lớp đông. – Trong lớp có rất nhiều trẻ bị suy dinh đưỡng, thấp còi, nên gây rất nhiều khó khăn cho việc tham gia vào các hoạt động, nhất là giờ giáo dục thể chất. – 90% phụ huynh học sinh trong lớp làm nghề nông, kinh tế thấp không có điều kiện quan tâm đến con cái, trẻ không được va chạm nhiều nên còn nhút nhát, chưa mạnh dạn trong các hoạt động. *Từ những thuận lợi và khó khăn như trên, tôi đã suy nghĩ và đề ra một số biện pháp sau: Sáng kiến kinh nghiệm mầm non phát triển thể chất III. BIỆN PHÁP 1. Xây dựng lập kế hoạch chương trình giáo dục thể chất: Môn học nào giáo viên cũng cần nắm bắt được đề tài đưa ra ở các chủ đề xem có phù hợp với khả năng nhận thức của lớp mình không “Sáng kiến kinh nghiệm mầm non“. Nếu không phù hợp giáo viên có thể nghiên cứu, xây dựng lại và thông qua buổi họp chuyên môn đề xuất, thống nhất các đề tài phù hợp với chủ đề, phù hợp với trẻ của lớp mình. Để việc xây dựng kế hoạch được chính xác, phù hợp với nhận thức và khả năng của học sinh, ngay từ đầu năm học tôi đã cùng đồng chí tổ trưởng chuyên môn xây dựng các đề tài phù hợp với từng chủ đề, phát huy từ dễ đến khó. Với môn học thể chất, trẻ lớp tôi được tập luyện với các vận động phù hợp: – Phát triển được các vận động cơ bản( vận động thô): đi, chạy nhảy, leo trèo, thăng bằng, bật… – Phát triển được các vận động tinh: vận động của bàn tay, sự khéo léo của các ngón tay, phối hợp vận động mắt – tay, kỹ năng sử dụng các đồ dùng dụng cụ. – Phát triển các nhóm cơ, xương: Cơ tay, cơ chân, cơ lưng, cơ bụng… – Trẻ thực hiện được các vận động theo nhạc, nhịp điệu, hiệu lệnh bằng lời với các dụng cụ: bóng, gậy, vòng, quả bông… Kết quả: Vì đã thống kê đề tài Sáng kiến kinh nghiệm mầm non môn giáo dục thể chất ngay từ đầu năm và xây dựng kế hoạch sát với tình hình thực tế nên khi thực hiện rất phù hợp, trẻ có những giờ tập luyện với những vận động vừa sức. Không những trẻ phát triển được các vận động tinh, thô, bên cạnh đó các tố chất nhanh mạnh, bền, khéo cũng được phát triển. 2. Làm và sử dụng đồ dùng môn giáo dục thể chất: Muốn giờ học đạt kết quả tốt thì đồ dùng không thể thiếu và phải đảm bảo đáp ứng được các yêu cầu về mặt giáo dục, vệ sinh, an toàn và thẩm mĩ.Vì vậy ngay từ đầu năm học tôi đã kiểm tra đồ dùng dạy học xem đồ dùng đã phù hợp với chủ điểm, với đề tài, hình thức dạy chưa. Từ đó tôi có kế hoạch tham mưu với ban giám hiệu bổ sung những đồ dùng còn thiếu, lên kế hoạch sắp xếp thời gian để làm đồ dùng. Căn cứ vào kết quả thống kê đồ dùng, các đồ dùng được nhà trường trang bị, tôi đã lên kế hoạch làm đồ dùng cho từng chủ điểm, từng đề tài. Việc làm đồ dùng dạy học tự tạo đối với giáo viên mầm non rất quan trọng, nó giúp ích rất nhiều trong quá trình dạy trẻ hơn nữa nó là đặc thù riêng củ cô giáo mầm non. Từ những nguyên vật liệu sưu tầm được như len, vải vụn, bìa lịch cũ, xốp, gỗ…tôi đã cùng giáo viên trong lớp làm bổ xung những đồ dùng còn thiếu cho đủ để phù hợp với đề tài, phù hợp với chủ điểm. Đặc điểm của trẻ mầm non là trẻ rất thích bắt chước người lớn, đặc biệt là thích làm các công việc giúp đỡ cô giáo. Tôi đã hướng dẫn trẻ cùng làm những chiếc mũ thỏ, mũ cáo, mũ chim, mũ chó sói…đầu tiên tôi vẽ hình sau đó cho trẻ dùng bút vẽ mắt, miệng và tô màu giúp cô. Quá trình giáo dục thể chất trong trường mầm non không đạt được hiệu quả tốt nếu không có các trang thiết bị, dụng cụ đồ dùng. Thiết bị, dụng cụ giúp cho các bài tập thể dục có tác dụng tốt hơn đối với cơ thể trẻ, nó làm tăng hiệu quả của các bài tập. Việc sử dụng đa dạng các dụng cụ khác nhau sẽ có ảnh hưởng đều khắp đến tất cả các bộ phận của cơ thể. 5 Các tố chất nhanh, mạnh, bền, khéo…được phát triển rất tốt thông qua việc sử dụng các thiết bị, đồ dùng. Ví dụ: Sử dụng bao cát cho trẻ tập ném trúng đích sẽ phát triển tố chất khéo léo và khả năng kết hợp giữa mắt và tay, dùng bao cát để ném xa giúp trẻ có được cảm giác cơ đúng, nâng cao sức mạnh cơ bắp. Dụng cụ giúp trẻ thực hiện các động tác được chính xác hơn. Ví dụ: Vận động bò bằng bàn tay, bàn chân chui qua cổng, yêu cầu trẻ bò chui qua cổng mà không chạm cổng. Trẻ có thể tự kiểm tra việc thực hiện động tác của mình vì trẻ sẽ có cảm giác của cơ khi chạm vào cổng. Những kỹ năng của trẻ cũng sẽ được chuyển thành những kỹ xảo. Ví dụ: cho trẻ đi trên ghế thể dục, đầu đội túi cát, nó sẽ làm tăng độ khó của bài tập. Trẻ sẽ phải vừa đi trên ghế thể dục vừa phải giữ thăng bằng sao cho không bị rơi túi cát. Cảm giác nhịp điệu cũng được phát triển khi cho trẻ tập với các dụng cụ. Trẻ cầm vòng, gậy, cờ, nơ…để tập các động tác phối hợp với âm nhạc, lời ca giúp ích rất nhiều cho trẻ. Ngoài ra trong tiết dạy tôi luôn quan tâm đến các động tác làm mẫu , phải phải rõ ràng, phải chính xác với khối lượng của vận động, động tác phù hợp với trẻ như: ghế thể dục, túi cát, bóng và những dụng cụ nhỏ mang tính chất tăng tích cực khi thực hiện. Khi làm mẫu giáo viên cần tập đúng, chính xác nhẹ nhàng để trẻ có biểu tượng đúng về bài tập vận động và kích thích trẻ thực hiện tốt. Tuyệt đối giáo viên không được làm qua loa, đại khái. Khi mới luyện tập cảm giác không gian và thời gian của trẻ còn yếu, trẻ chưa có ý thức điều khiển cơ bắp một cách chủ động, do vậy cần phải có sự hỗ trợ bên ngoài của giáo viên, làm sao giúp trẻ tránh ngã và nhút nhát trong luyện tập. Sáng kiến kinh nghiệm mầm non phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo nhỡ Ví dụ: “Đi trên ghế thể dục, ”, giáo viên mầm non cần giúp trẻ bằng cách giữ tay để trẻ không ngã khi thực hiện bài tập hoặc đứng ở nơi trẻ bước xuống ghế thể dục. Luôn động viên trẻ, để trẻ không sợ. Ví dụ: Với mục đích rèn luyện để chạy nâng cao đùi chúng ta có thể đặt hàng loạt các vật chướng, khối nhỏ trên đường chạy sẽ rèn luyện trẻ có thói quen nâng cao đầu gối. Kết quả : Việc thống kê đồ dùng dạy học có ý nghĩa tiên quyết đối với thành công việc phát triển thể lực cho trẻ. Trang thiết bị dụng cụ, đồ dùng được sử dụng vào việc hình thành, củng cố và phát triển tất cả các thói quen vận động cơ bản, qua đó các tố chất thể lực nhanh, mạnh, bền, khéo cũng được phát triển thông qua việc sử dụng thiết bị dụng cụ. Trẻ rất thích thú khi chơi các trò chơi vận động trẻ lấy đúng đồ dùng tự tay mình làm để tham gia trò chơi . Sử dụng dụng cụ đồ dùng có ảnh hưởng rất lớn đến các nhóm cơ bắp, đặc biệt là các nhóm cơ tay và cơ chân. Ngoài ra cô giáo cho trẻ làm quen với tên gọi và cách sử dụng các trang thiết bị, dụng cụ thể thao, giúp mở rộng tầm hiểu biết của trẻ. Đồng thời với những trang thiết mầm non bị có kích thước, hình dáng hài hòa, mà sắc đẹp, tươi sáng giúp trẻ có được tình cảm, thảm mỹ, biết cảm nhận cái đẹp. 3. Tổ chức giáo dục thể chất thông qua thể dục sáng: Gây hứng thú cho trẻ trong giờ giáo dục thể chất vô cùng quan trọng. Trẻ phải được phát triển và củng cố các kỹ năng vận động như : đi, bò, ném, chạy, nhẩy, trườn, trèo, bật…Chính vì vậy cô giáo phải sáng tạo nhiều hình thức hay, phù hợp độ tuổi, đặc điểm tâm sinh lí của trẻ, thu hút trẻ tham gia vào hoạt động giáo dục thể chất. Đối với trẻ mầm non, thể dục giờ học và thể dục sáng là hoạt động được quy định trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, nó có tầm quan trọng rất lớn trong quá trình giáo dục sức khỏe cho trẻ mầm non. Buổi sáng trẻ được tập thể dục sẽ nâng cao hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, phát triển kỹ năng vận động cần thiết tạo cho trẻ trạng thái sảng khoái, vui tươi. Thể dục sáng giúp trẻ khôi phục khả năng làm việc của toàn bộ các cơ quan, cuốn hút trẻ vào các hoạt động. Đặc biệt khi trẻ được tham gia thể dục sáng thường xuyên sẽ giúp trẻ tự tin, mạnh dạn hơn trong cuộc sống, trong học tập, nâng cao tinh thần tập thể, ý thức lao động tinh thần trách nhiệm với công việc cho trẻ. Muốn tổ chức được hoạt động thể dục sáng thì phải chủ động sáng tạo đưa ra các hoạt động gây hứng thú cho trẻ. Trước giờ thể dục sáng tôi thường trò chuyện với trẻ về ngày hội ngày lễ, chủ điểm trẻ đang học, đặc điểm thời tiết ngày hôm đó…….qua đó cũng giúp trẻ hiểu sâu hơn ý nghĩa ngày hội ngày lễ, nhớ lại những kiến thức đã học và chuẩn bị kiến thức cho một ngày mới. 6 Ví dụ : Trò chuyện về ngày 8/3 : Các con có biết hôm nay là ngày gì không ? Đó là ngày của ai ? Để thể hiện tình cảm của mình trong ngày 8/3 các con sẽ làm gì ? Cô mong rằng ngày 8/3 và tất cả các ngày khác các con luôn ngoan ngoãn, nghe lời ông bà, bố mẹ và các cô giáo để mọi người được vui. Bây giờ cô mới các con cùng tập thể dục nhé ! Trong giờ thể dục sáng tôi lựa chọn, sắp xếp các động tác phù hợp và hấp dẫn đối với trẻ. Bài tập phải có các động tác hoàn thiện các kỹ năng đi, chạy nhảy để hình thành tư thế đúng, giúp cho các cơ quan hô hấp, tuần hoàn và các nhóm cơ hoạt động tích cực. Bài tập thể dục sáng không thể thiếu được các động tác hô hấp, củng cố cơ vai, tay, chân, bụng…. dục nên rất hào hứng tham gia buổi tập. Thứ ba, thứ năm, thứ bảy trẻ tập thể kết thúc là động tác điều hòa hoạt động tim, chuyển cơ thể về trạng thái bình thường. Trong giờ thể dục sáng tôi kết hợp giữa thể dục động tác và thể dục nhịp điệu: Thứ hai, thứ tư, thứ sáu tập nhịp điệu với tiết động tác với các dụng cụ như hoa, vòng….Trẻ được tập với các dụng cụ thể dục tấu nhạc nhanh,vui nhộn và tập tay không để trẻ có cảm giác đúng về động tác khi tập không có dụng cụ. Tôi thường lựa chọn các động tác tập thể đục với dụng cụ như : Động tác phát triển hô hấp : Gà gáy, thổi bóng bay, thổi nơ bay, tiếng còi tàu, ngửi hoa, máy bay ù….ù…. Động tác phát triển cơ tay – vai : Tay đưa trước lên cao, tay đưa ngang lên cao, xoay bả vai……. Động tác phát trển cơ chân : Ngồi khuỵu gối, đứng đưa một chân ra phía trước, ngồi xổm đứng lên ngồi xuống liên tục…. Động tác phát triển cơ bụng – lườn : Đứng quay thân sang 2 bên, đứng nghiêng người sang 2 bên… Động tác bật nhảy : Bật tại chỗ, bật tách khép chân, bật luân phiên trước sau, bật tiến phía trước. Sau giờ thể dục sáng tôi tổ chức cho trẻ chơi nhẹ nhàng với các trò chơi dân gian, vận động những bài hát đơn giản, không làm xáo trộn đội hình của hình thức này, trẻ không những được tham gia trò chơi mà trẻ còn được ôn luyện lại các bài hát, trò chơi trong chủ điểm, từ đó trẻ được khắc sâu hơn nữa kiến thức cô giáo dạy. Tôi đã sưu tầm được những bài hát có vận động ngô nghĩnh, các trò chơi với các ngón tay, các trò chơi dân gian có luật chơi đơn giản, những trò chơi trẻ đã được chơi ở trên lớp và tất cả trẻ có thể cùng chơi Ví dụ : Trò chơi gieo hạt, trời nắng trời mưa, lộn cầu vồng, năm chú vịt, dung dăng dung dẻ, qủa bóng….. Trong trường mầm non giáo dục thể chất giáo dục về những hoạt động vận động nhiều dạng của trẻ tạo nên một chế độ vận động nhất định cần thiết cho sự phát triển đầy đủ về thể chất và củng cố sức khỏe cho trẻ. Trong giờ học thể dục của mỗi chủ đề khác nhau tôi thường dẫn dắt vào các hội thi để tạo hứng thú cho trẻ. Sau khi cho trẻ đi khởi động, tôi cho trẻ chơi trò chơi nhẹ nhàng như : chuông reo ở đâu….có tác dụng làm cho trẻ phấn khởi thích thú trước khi chuyển sang phần trọng động. Bài tập phát triển chung: tôi chọn các động tác phù hợp với vận động cơ bản, phát triển và rèn luyện các nhóm cơ chính : cơ bả vai, cơ chân và các động tác hỗ trợ cho bài tập cơ bản. Vận động cơ bản : tôi hướng dẫn tỉ mỉ cho trẻ ,động tác làm mẫu rõ ràng. Dứt khoát để trẻ quan sát làm theo cô. Trẻ tập đúng các động tác sẽ giúp hình thành tư thế đúng cơ thể phát triển hài hòa cân đối Trò chơi vận động : tôi chọn các trò chơi củng cố rèn luyện và hỗ trợ cho bài tập vận động cơ bản. Nếu vận động cơ bản giúp phát triển cơ tay, vai thì trò chơi vận động là phát triển cơ chân…. Ví dụ : Vận động cơ bản : 7 Ví dụ : Chủ điểm ngành nghề :  Vận động cơ bản : Bò bằng bàn tay bàn chân cui qua cổng  Trò chơi : Cáo và thỏ Tôi dẫn dắt trẻ với hình thức tham gia hội thi : Chúng tôi là chiến sỹ + Phần khởi động : Cho trẻ lên tàu để đến với chương trình + Phần trọng động :  BTPTC : Cô giới thiệu phần thi chung sức  VĐCB : Thử tài chiến sỹ  Thi đua giữa 2 đội : cô giới thiệu phần thi về đích.  Trò chơi VĐ : chiến sỹ vui khỏe Với chủ điểm trường mầm non : cô dạy trẻ với hình thức : bé khỏe bé ngoan Chủ điểm gia đình : Cô dạy với hình thức : ở nhà chủ nhật…. Nhờ thực hiện tốt việc gây hứng thú cho trẻ , tôi luôn chủ động, sáng tạo, tìm tòi và đổi mới vận dụng vào phương pháp giáo dục phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ giúp trẻ khắc sâu kiến thức khoa học một cách có hệ thống, theo trình tự từ dễ đến khó Kết quả : Khi đưa những hình thức mới lạ, hấp dẫn trẻ để phù hợp với độ tuổi trẻ rất thích thú. Không chỉ giúp trẻ phát huy tính tích cực vận động mà trẻ còn được tìm hiểu thêm về thế giới xung quanh trẻ, trẻ hứng thú đến trường đúng giờ để tập thể dục sáng, tập các bài tập vận động cùng cô và các bạn, đặc biệt cháu Thu Phương là cháu khuyết tật trong lớp có nhiều chuyển biến rõ rệt, cháu mạnh dạn tự tin tham gia các giờ học giáo dục thể chất 4. Nâng cao chất lượng thể lực cho trẻ. Nâng cao chất lượng thể lực cho trẻ không chỉ thông qua các bài tập vận động mà cần phải cho trẻ ăn uống đủ lượng, đủ chất, hợp vệ sinh. Nhà trường đã xây dựng thực đơn theo mùa, với tuần chẵn, tuần lẻ, trẻ được thay đổi món ăn hàng ngày. Hơn nữa các loại thực phẩm nhà trường đặt mua ở các chủ cửa hàng rau sạch, vì vậy năm học vừa rồi không có trường hợp ngộ độc nào xảy ra. Bản thân các cô nuôi đều có bằng trung cấp kĩ thuật nấu ăn, có cô nhiều năm đạt cô nuôi giỏi cấp huyện, hàng ngày các cô chế biến món ăn rất ngon hợp khẩu vị với trẻ. Khi cho ăn tôi thường động viên trẻ, đưa ra các hình thức thi đua trong bữa ăn, vì vậy trẻ ăn ngon miệng, hết xuất và qua các đợt cân định kì, 100% các cháu đều tăng cân. Nâng cao thể lực cho trẻ cần phải kết hợp giữa ăn uống điều độ và rèn luyện hợp lý. Hàng ngày ngoài giờ thể dục sáng và giờ học giáo dục thể chất, tôi tạo điều kiện cho trẻ được rèn luyện ở mọi lúc mọi nơi như: hoạt động ngoài trời, hoạt động góc…. Tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động, tập các bài tập để củng cố những thói quen vận động mà trẻ đã được học trong giờ học thể dục và phát tiển các tố chất thể lực Trong giờ chơi tự do của trẻ tôi luyện tập thêm cho những trẻ phát triển chậm, không tiếp thu được trong giờ tập luyện, những trẻ kém năng động, chậm. chạp, trẻ khuyết tật nhằm giúp trẻ theo kịp các bạn trong lớp, theo kịp chương trình, phù hợp với độ tuổi. Kết quả: Khi rèn trẻ ở mọi lúc mọi nơi tôi cũng nắm được đặc điểm tâm sinh lí, những sai sót yếu kém của từng trẻ để lựa chọn nội dung và hương pháp hướng dẫn phù hợp. Trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn, hoạt bát, tự tin trong mọi hoạt động. Kỹ năng vận động, năng lực phối hợp cảm giác, năng lực định hướng trong vận động tốt. 100% trẻ có thói quen vệ sinh tốt, giữ gìn vệ sinh thân thể gọn gàng, sạch sẽ. 5. Phối kết hợp cùng phụ huynh nâng cao thể lực cho trẻ: Thể lực của trẻ không chỉ được rèn luyện ở trường là đủ mà trẻ phải được rèn luyện ở mọi lúc, mọi nơi. Do đó cần phải có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường để cùng nâng cao thể lực cho trẻ. 8 Ngay từ đầu năm học, dưới sự chỉ đạo nhà trường tôi đã tổ chức họp phụ huynh, thông qua nhiệm vụ trọng tâm trong năm học và đề ra phương hướng để nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ trong nhà trường. Trong buổi họp phụ huynh tôi. đã thông báo những trẻ bị suy dinh dưỡng, thấp còi để phụ huynh biết. Vấn đề này đã được đưa ra trước cuộc họp, đã được phụ huynh đặc biệt quan tâm và thảo luận sôi nổi. Tôi trao đổi với phụ huynh về kiến thức, sự cần thiết phải nâng cao thể lực cho trẻ như thế nào. Tôi đề nghị các bậc phụ huynh cần quan tâm tìm hiểu cách rèn luyện ở trường để tìm ra phương pháp hiệu quả kết hợp cùng nhà trường chăm sóc giáo dục trẻ. Trong các giờ đón trả trẻ, bản thân tôi luôn trao đổi với phụ huynh về sự phát triển thể chất của trẻ cũng như các vấn đề phát triển khác về thẩm mỹ, ngôn ngữ… của trẻ là rất cần thiết. Cùng với phụ huynh, các bác cấp dưỡng động viên khuyến khích trẻ ăn nhiều, ăn hết khẩu phần đầy đủ các chất dinh dưỡng, thường xuyên vận động tập thể dục để cơ thể khỏe mạnh và phát triển bình thường. Nhắc nhở phụ huynh theo dõi sức khỏe trẻ bằng biểu đồ tăng trưởng theo kỳ, mỗi năm 4 kỳ và 2 lần khám sức khỏe, theo dõi sổ bé chăm ngoan Kết quả: Các cô giáo ở lớp đã tạo được niềm tin với phụ huynh, phụ huynh rất tin tưởng khi đưa con tới lớp. Tôi cũng đã làm tốt công tác tuyên truyền tới từng phụ huynh về vấn đề nâng cao chất lượng thể lực cho trẻ. Phụ huynh đã nhiệt tình ủng hộ, quyên góp nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các giờ học giáo dục thể chất 1. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC * Về phía giáo viên – Bản thân tôi nắm rất chắc nội dung, phương pháp rèn thể lực cho trẻ, nhận thức được tầm quan trọng của việc rèn thể lực cho trẻ nên việc rèn thể lực cho trẻ được thực hiện thường xuyên, liên tục, đạt hiệu quả cao, tôi thấy mình thêm tự tin và sáng tạo trong tiết dạy. – Qua các đợt thanh tra, kiểm tra định kỳ, đột xuất và qua kiểm tra thi đua cuối năm học của ngành, lớp được xếp loại Tốt. * Về phía học sinh – 100% trẻ khỏe mạnh, sạch sẽ, mạnh dạn, hồn nhiên, có ý thức học tập tốt, biết lao động tự phục vụ bản thân, có thói quen vệ sinh ở mọi lúc, mọi nơi. Nắm chắc kiến thức yêu cầu từng độ tuổi đề ra. – Trẻ được củng cố, rèn luyện các kỹ năng vận động, phát triển vận động cơ bản ( đi, chạy, nhảy…) hoặc vận động tinh ( ngón tay, bàn tay…) – Củng cố và phát triển các tố chất thể lực: nhanh, mạnh, bền, khéo cho trẻ. – Có khả năng phản ứng nhanh, đúng theo tín hiệu. Đồng thời giáo dục trẻ lòng dũng cảm, tính độc lập, ý thức tổ chức kỷ luật, biết hợp tác cùng bạn khi tham gia các hoạt động. Đặc biệt cháu khuyết tật ở lớp nhanh nhẹn hơn, cháu tích cực tham gia các hoạt động và khỏe mạnh hơn đầu năm. – Qua việc cho trẻ tiếp xúc, tri giác với đồ dùng đẹp có màu sắc tươi sáng sẽ hình thành ở trẻ những bài học đầu tiên về tình cảm thẩm mĩ, biết cảm nhận cái đẹp. – Trẻ hứng thú được tập luyện, bố mẹ an tâm, tin tưởng khi thấy các con khỏe mạnh cơ thể cân đối, hài hòa. * Về phía phụ huynh : Phụ huynh thấy được tầm quan trọng của việc phát triển thể chất cho trẻ, luôn quan tâm đến sự phát triển sau này của con em mình KẾT THÚC VẤN ĐỀ 1. Kết luận: Việc sử dụng các biện pháp trong quá trình giáo dục phát triển thể chất cho trẻ là một công việc vô cùng thiết thực. Giáo dục thể chất cho trẻ Mầm non nói chung và trẻ 4 – 5 tuổi nói riêng có nhiệm vụ hết sức đặc trưng là hình thành những con người có thể chất hoàn thiện để tham gia vào các hoạt động học tập ở trường tiểu học. Trong quá trình giáo dục thể chất cho trẻ không chỉ góp phần nâng cao về thể chất mà còn góp phần phát triển về mặt tinh thần cho trẻ, từ đó trẻ có nhiều khả năng thực hiện những nhiệm vụ giáo dục về nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ và tình cảm xã hội, từ đó hình thành nhân cách cho trẻ. 1. Bài học kinh nghiệm: Để làm tốt việc phát triển thể lực cho trẻ tôi rút ra một số vấn đề sau: 9 – Cần nắm vững khái niệm, mục đích, nội dung và phương pháp phát triển thể chất cho trẻ, tự học và biết xây dựng kế hoạch cá nhân, kế hoạch để phát triển thể chất cho trẻ. Luôn tự giác trong công việc, tâm huyết với việc phát triển thể chất cho trẻ. – Cần phải nắm rõ đặc điểm tâm sinh lý, năng lực và khả năng phát triển của nhóm trẻ mình phụ trách để tìm ra biện pháp phát triển thể chất phù hợp nhất. – Khi tổ chức các hoạt động, cô giáo cần tôn trọng nhu cầu, sở thích, hứng thú của trẻ. Tuyệt đối không được áp đặt suy nghĩ chủ quan của mình với trẻ trong quá trình phát triển thể chất cho trẻ. – Linh hoạt, sáng tạo trong quá trình tổ chức các hoạt động, phát hiện tốt, nhanh các tình huống và biết cách xử lý linh hoạt để phát triển thể chất cho trẻ. – Tuyệt đối không được thẳng thắn phê bình khi trẻ chưa làm được điều mong muốn mà phải nhắc nhở, dạy bảo nhẹ nhàng, phải luôn động viên, khuyến khích, khen ngợi trẻ. – Không ngừng học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp ; nắm chắc điều kiện của nhà trường để có thể khai thác giúp bản thân phát triển thể lực cho trẻ; biết phối kết hợp với phụ huynh để cùng chăm sóc giáo dục trẻ, kiên trì phát huy mặt tốt, khắc phục tồn tại. Mỗi giáo viên, người làm công tác giáo dục, ai cũng mong muốn xây dựng những học sinh của mình trở thành người toàn diện. Vì vậy ngay từ bây giờ mỗi gia đình, mỗi nhà trường, mỗi người giáo viên và xã hội chúng ta phải quan tâm nhiều hơn, tích cực hơn, phải có những phương pháp phù hợp, biện pháp tích cực hơn nữa trong quá trình phát triển giáo dục thể chất cũng như các mục tiêu khác của giáo dục trẻ. III. Khuyến nghị đề xuất: Để các cháu mẫu giáo nói chung và các cháu 4 – 5 tuổi nói riêng có được những điều kiện thuận lợi nhất trong khi học cũng như khi chơi. Dựa trên cơ sở nghiên cứu tôi xin có những kiến nghị đến nhà trường, các cấp, các ban ngành như sau: Tạo điều kiện bổ sung những tài liệu tham khảo, trang thiết bị và đồ dùng phục vụ trong công tác giáo dục thể chất cho trẻ. Ban giám hiệu cần có kế hoạch bồi dưỡng cho giáo viên về kiến thức chăm sóc giáo dục trẻ trong qua trình phát triển thể chất và có những biện pháp hữu hiệu để giáo viên thực hiện được tốt hơn. Nhà trường kết hợp với Ban phụ huynh đầu tư trang phục: quần áo, giầy phục vụ cho môn học để trẻ dễ dàng thuận tiện khi tập luyện. Cần tạo môi trường thuận lợi về các yếu tố cho trẻ luyện tập như: yếu tố về thiên nhiên, yếu tố vệ sinh để trẻ có một sân chơi bổ ích. Cần tuyên truyền mạnh mẽ về bậc học mầm non đến với toàn xã hội. Mỗi giáo viên phải có ý thức hơn về tầm quan trọng của việc phát triển thể chất đối với quá trình hình thành nhân cách trẻ sau này. Giáo viên cần giáo dục trẻ những cảm xúc tích cực, bảo đảm sự sảng khoái, trạng thái vui tươi, phát triển khả năng vượt qua những trạng thái tâm lý tiêu cực. Những người lớn xung quanh nhất là các bậc phụ huynh, các anh chị ở gia đình phải thật sự chú ý rèn luyện cho trẻ thói quen vệ sinh cá nhân, vệ sinh cộng đồng vì nó có ý nghĩa rất lớn đối với sức khỏe trẻ. Trên đây là “Một số biện pháp giúp trẻ phát triển thể lực thông qua môn giáo dục thể chất tại trường Mầm non Duyên Hà”. . Tôi rất mong nhận được sự góp ý, bổ sung của các cấp lãnh đạo, các chị em đồng nghiệp để bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! 10 Một số biện pháp tổ chức các trò chơi vận động trò chơi vận đông trò choi van dong trò chơi vận đông ngoài trời trò chơi vận đông mầm non trò chơi dân gian “Trẻ em như búp trên cành Biết ăn biết ngủ biết học hành là ngoan” Một số biện pháp tổ chức các trò chơi vận động. Từ khi mới sinh ra trẻ như một cái búp mới chớm nở ở trên cành, nếu được sự quan tâm chăm sóc của mọi người búp sẽ cho ta bông hoa đẹp, ở tuổi này chỉ cần trẻ biết ăn, biết ngủ biết học thế là ngoan và cũng trong thời kỳ này trẻ luôn là trung tâm của mọi người trong gia đình, mỗi chúng ta ai cũng muốn “dành cho trẻ những gì tốt đẹp nhất mà mình có thể”. Đối với trẻ việc đi học, đến trường mầm non là một bước ngoặt lớn, ở đó trẻ được học được chơi với các bạn, được côchăm sóc và giáo dục rất ân cần và cẩn thận. Mong muốn của các cô là làm sao để giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, thẩm mỹ và tình cảm xã hội. Ở trường mầm non việc giáo dục để phát triển thể lực cho trẻ thông qua nhiều nội dung như: Chăm sóc nuôi dưỡng, phát triển các vận động tinh – thô cho trẻ… Và chúng ta có thể khẳng định rằng một cơ thể khỏe mạnh luôn là tiền đề cho mọi tài năng. Do vậy giúp trẻ phát triển thể lực là một trong những nhiệm vụ quan trọng của người giáo viên mầm non. Đối với sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, ngoài việc chăm sóc cẩn thận và nuôi dưỡng theo nhu cầu phát triển, trẻ còn cần phải có sự giao tiếp tình cảm, luyện tập thường xuyên có mục đích với người lớn dưới hình thức trò chơi. Bên cạnh đó chúng ta thấy rằng các trò chơi liên quan đến vận động của cơ thể làm cho trẻ sảng khoái tinh thần vui vẻ, trẻ trở nên hoạt bát, nhanh nhẹn và tự tin hơn. Xuất phát từ vai trò quan trọng của các hoạt động phát triển thể chất nhằm nâng cao thể lực cho trẻ, tôi thấy việc tổ chức các trò chơi vận động, trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết và có ý nghĩa đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc giáo dục thể chất không chỉ bảo vệ và tăng cường sức khỏe mà nó còn là tiền đề cho mọi quá trình phát triển của một cơ thể để trẻ khoẻ mạnh và phát triển toàn diện. Trên thực tế, từ những năm trước tôi dạy lớp mẫu giáo cho đến đầu năm học 2013- 2014. Khi tôi nhận lớp mẫu giáo nhỡ B2 tại trường mầm non xã Yên Mỹ, tôi thấy việc phát triển thể chất của trẻ còn nhiều hạn chế. Nội dung dạy học chủ yếu là thực hiện đúng phương pháp, hình thức tổ chức đơn điệu, sơ sài, gây sự nhàm chán đối với trẻ, dẫn đến trẻ nhút nhát càng nhút nhát hơn, không mạnh dạn tự tin tham gia hoạt động, không phát huy hết khả năng tích cực của mình… Như chúng ta đã biết, phát triển thể lực cho trẻ là một nhiệm vụ quan trọng trong trường mầm non. Người ta thường nói “Mọi tài năng đều ẩn chứa trong một cơ thể khỏe mạnh”. Đúng vậy, cuộc sống ngày nay việc chăm sóc sức khỏe cho trẻ là mối quan tâm hàng đầu của toàn xã hội, cũng chính vì muốn trẻ có một cơ thể khỏe mạnh được phát triển toàn diện và bản thân tôi là một giáo viên mầm non cũng đang giảng dạy độ tuổi này nên tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp tổ chức các trò chơi vận động nhằm phát triển thể lực cho trẻ lứa tuổi mẫu giáo nhỡ ở trường mầm non xã Yên Mỹ”. * Mục đích nghiên cứu: – Hình thành cho trẻ sự mạnh dạn tự tin khéo léo qua các kỹ năng vận động nhằm rèn luyện các tố chất và phát triển tốt về thể lực cho trẻ. – Kích thích sự hoạt động tích cực hứng thú của trẻ khi tham gia vào các trò chơi vận động. * Đối tượng nghiên cứu: – Biện pháp tổ chức các trò chơi vận động nhằm phát triển thể lực cho trẻ lứa tuổi mẫu giáo nhỡ. * Phương pháp nghiên cứu: – Phương pháp nghiên cứu lý luận: – Phương pháp điều tra thực trạng: – Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn. – Nhóm phương pháp quan sát. – Nhóm phương pháp thực hành, trải nghiệm. 11 * Phạm vi nghiên cứu: – Trẻ mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi lớp B2 trường mầm non xã Yên Mỹ, huyện Thanh Trì. * Kế hoạch nghiên cứu: – Thời gian nghiên cứu 9 tháng ( bắt đầu từ tháng 8 năm 2013 đến cuối tháng 4 năm 2014.) II/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I/ Cơ sở lý luận: Trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, phát triển thể lực thông qua phát triển vận động là một nhiệm vụ hết sức quan trọng đối với trẻ mầm non. Phát triển vận động là một trong những điều cơ bản để trẻ nhận thức thế giới xung quanh, trẻ biết nhiều kỹ năng vận động thì trẻ càng có nhiều cơ hội tiếp xúc, khám phá thế giới xung quanh tạo điều kiện tốt để trẻ tham gia vào nhiều hoạt động và trẻ sẽ tích luỹ được nhiềukinh nghiệm qua các hoạt động đó, nhờ thế mà vốn kiến thức của trẻ được tăng lên, đồng thời khi thực hiện các yêu cầu của vận động cũng giúp thêm cho trẻ rèn một số kỹ năng nhận thức như sự chú ý, tính kiên trì…Trong quá trình tham gia vào các trò chơi vận động trẻ còn được phát triển thêm cả về mặt tình cảm xã hội cũng như thẩm mỹ. Khi nói đến thể lực chúng ta có thể nghĩ ngay rằng đó là chất lượng của cơ thể con người có thể sử dụng vào thực tiễn một việc nào đó trong học tập, lao động, thể thao… Phạm trù thể chất bao gồm các mặt sau: Tầm vóc cơ thể là trạng thái phát triển và hình thái, cấu trúc cơ thể bao gồm sự sinh trưởng hình thể và tư thế thân người của một cơ thể. Sinh trưởng chủ yếu chỉ qua quá trình biến đổi dần về khối lượng cơ thể từ nhỏ đến lớn, từ thấp đến cao, từ nhẹ đến nặng. Năng lực tham gia vận động thể lực của một cơ thể, đây là một nhân tố hết sức quan trọng nó thúc đẩy và giúp cho các chức năng sinh lý của cơ thể phát triển một cách nhịp nhàng. Khả năng thích ứng của cơ thể đối với môi trường bên ngoài, trong đó có khả năng chống lại bệnh tật. Trạng thái tâm lý là chỉ tình cảm, ý chí, cá tính của con người, nếu một con người có trạng thái tâm lý tốt thì cơ thể sẽ phát triển khỏe mạnh Theo Jean Piaget: Trẻ nhỏ có vai trò tích cực trong sự phát triển nhận thức của mình thông qua sự tương tác qua lại tích cực với cả môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. Chơi là hình thức cơ bản giúp trẻ phát triển khả năng suy nghĩ và sự giao tiếp tích cực của trẻ, vai trò của giáo viên là khai thác các tình huống và các vật liệu trong môi trường để khuyến khích trẻ chơi. Hoạt động cùng nhau, hoạt động hợp tác giữa cô và trẻ, hoạt động cá nhân kết hợp với hoạt động nhóm có tác dụng to lớn trong phát triển trí thông minh và trong phát triển nhân cách. Có thể nói, trò chơi vận động là hình thức hoạt động phát triển thể lực phù hợp và có hiệu quả nhất ở lứa tuổi mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo nhỡ nói riêng. Trò chơi vận động không những giúp trẻ phát triển về thể lực mà còn phát huy tính tích cực, ham muốn vận động. Vì vậy mỗi giáo viên cần quan tâm đến trò chơi vận động và sử dụng một cách tối đa để giúp trẻ phát triển toàn diện II/ Cơ sở thực tiễn: 1/ Đặc điểm chung: – Trường mầm non xã Yên Mỹ nằm trên địa bàn xã Yên Mỹ một xã ngoại thành Hà Nội. Nhiều năm liền đạt danh hiệu trường tiên tiến cấp Huyện và hai năm đạt trường tiên tiến xuất sắc cấp Thành phố. Năm học này trường phấn đấu giữ vững danh hiệu trường tiên tiến xuất sắc cấp Thành phố và bằng khen của Uỷ ban nhân dân Thành phố Hà Nội, luôn giữ vững danh hiệu “Trường học th©n thiện – Học sinh tích cực” cấp Thành phố. – Trường được xây dựng khang trang, có khung cảnh sư phạm môi trường sạch đẹp, trồng nhiều cây xanh, cây cảnh, được đầu tư nhiều trang thiết bị dạy học, nhiều đồ chơi ngoài trời, phân khu hợp lý và luôn đảm bảo là ngôi trường xanh- sạch- đẹp. – Với qui mô toàn trường có 10 lớp học: 3 lớp mẫu giáo lớn, 2 lớp mẫu giáo nhỡ, 2 lớp mẫu giáo bé và 3 lớp nhà trẻ. Toàn trường có tổng số 42 đồng chí cán bộ giáo viên nhân viên và 358 cháu ở các độ tuổi. – Phụ huynh đa số làm nghề nông và buôn bán nhỏ, trình độ nhận thức của phụ huynh chưa cao. – Năm học 2013-2014 nhà trường phân công cho tôi và cô NguyễnThị Minh Thoa, cô Lưu Thu Huyền phụ trách lớp B2( mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi) với sĩ số là 41 cháu trong đó: + Cháu nam: 25 cháu. + Cháu nữ: 16 cháu. 12 – Lớp có 3 cô với trình độ một cô Đại học sư phạm, hai cô có trình độ Cao đẳng sư phạm mầm non. – Bản thân là một giáo viên tâm huyết với nghề, luôn có tinh thần học hỏi vươn lên, có bề dày kinh nghiệm trong công tác giảng dạy… Với đặc điểm tình hình như vậy khi thực hiện đề tài này tôi thấy có một số thuận lợi và khó khăn sau. 2/ Thuận lợi: – Được sự quan tâm của Phòng giáo dục, Uỷ ban nhân dân xã và Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện về cơ sở vật chất, về chuyên môn. – Phòng học, sân gạch rộng rãi, sạch sẽ, đảm bảo an toàn cho trẻ. Khu vườn cỏ có diện tích phù hợp với nhiều loại đồ chơi ngoài trời. – Giáo viên trong lớp đoàn kết biết cùng nhau đưa ra các biện pháp tổ chức các trò chơi vận động nhằm phát triển tốt về thể lực cho trẻ. – Một số phụ huynh nhiệt tình chia sẻ với giáo viên ở lớp về tình hình của trẻ ở nhà và luôn quan tâm đến trẻ thường xuyên dành thời gian trao đổi với cô giáo để cùng chăm sóc và giáo dục trẻ. – Bản thân nhiều năm công tác trong nghề, đạt nhiều thành tích cao trong công tác giảng dạy. Là một giáo viên tâm huyết với nghề, có lòng yêu thương trẻ tận tình với công việc. Luôn luôn có ý thức phấn đấu vươn lên, thường xuyên tìm tòi, nghiên cứu tài liệu như tạp chí, thông tin trên mạng có liên quan đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ để áp dụng vào việc chăm sóc giáo dục trẻ hằng ngày trẻ nhất là việc tổ chức các trò chơi vận động nhằm phát triển tốt về thể lực cho trẻ. Mặc dù có những thuận lợi cơ bản tuy nhiên trong quá trình thực hiện đề tài này của lớp tôi vẫn có những khó khăn sau: 3/ Khó khăn: – Việc tổ chức các trò chơi vận động cho trẻ đòi hỏi phải có sự linh hoạt và tính sáng tạo cao. – Thời gian tổ chức chơi còn hạn hẹp vì trò chơi không thể diễn ra trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà còn chủ yếu được lồng ghép tích hợp vào các hoạt động mà thôi. – Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn chưa cao. Trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi nhưng cũng nhanh tự rút ra khỏi trò chơi nếu không còn hứng thú. – Trong lớp còn một số trẻ rụt rè nhút nhát và không thích tham gia vào các hoạt động tập thể. Một số trẻ được bố mẹ nuông chiều từ nhỏ, ít có cơ hội được rèn luyện nên lười vận động. – Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các trò chơi theo từng chủ đề còn ít, chưa phong phú. Xuất phát từ đặc điểm chung của trường của lớp và tầm quan trọng của việc tổ chức các trò chơi vận động cho trẻ nhằm phát triển thể lực cho trẻ và đáp ứng được nhiệm vụ trọng tâm của năm học đã thôi thúc tôi đưa ra một số biện pháp tổ chức các trò chơi vận động nhằm phát triển tốt về thể lực cho trẻ. III. C¸c biÖn ph¸p: Biện pháp 1: Sưu tầm lựa chọn các trò chơi vận động phù hợp với trẻ theo từng chủ đề. – Sắp xếp các trò chơi theo đúng chủ đề là rất cần thiết. Tôi đã nghiên cứu phiên chế chương trình cả năm học, đặc điểm tình hình tâm sinh lý trẻ cùng sự phát triển vận động của trẻ. 1. – Đã lập kế hoạch và lựa chọn, sắp xếp các trò chơi vận động phù hợp theo từng chủ đề, từng môn học. Tổ chức các trò chơi vận động nhằm phát huy tính tích cực chủ động của trẻ. – Tích cực đưa trò chơi dân gian, kết hợp thay đổi một số lời hát của trò chơi cho phù hợp từng chủ đề, vào các hoạt động ở mọi lúc mọi nơi. 13 – Các trò chơi vận động và trò chơi dân gian được sưu tầm và sáng tạo sắp xếp phù hợp theo chủ đề. * Chủ đề 1: Trường mầm non. – Trò chơi vận động: “ Tung cao hơn nữa”; “Ai nhanh hơn”; “Tìm bạn”; “Ai giỏi nhất”; “ Về đúng nhà”;“ Đổi đồ chơi cho bạn”. – Trò chơi dân gian: “Trốn tìm”; “Nu na nu nống. * Chủ đề 2: Bé và gia đình. – Trò chơi vận động: “Bắt chước tạo dáng”; “Chuyền bóng”; “Ai nhanh nhất”; “Bé với cái bóng của mình”. – Trò chơi dân gian: “Tập tầm vông”; “Lộn cầu vồng”. * Chủ đề 3: Nghề nghiệp. – Trò chơi vận động: “Gánh gánh gồng gồng”; “Đuổi bắt” ; “Ai nhanh nhất”; “Hái hoa tặng cô”. – Trò chơi dân gian: “Bịt mắt bắt dê”; “Dung dăng dung dẻ” * Chủ đề 4: Thế giới động vật. – Trò chơi vận động: “Gà trong vườn rau”; “Cáo và thỏ”; “Nhũng con vật ngộ nghĩnh đáng yêu”;“Ai nhanh nhất”; “ Những chú ếch tài giỏi”;“Mèo và chim sẻ”; “Cho thỏ ăn”; “Tìm chuồng”. – Trò chơi dân gian: “ Cắp cua bỏ giỏ”; “ Kéo cưa lừa xẻ”; “ Xỉa cá mè”. * Chủ đề 5: Tết và lễ hội mùa xuân – Trò chơi vận động: “Thi xem ai nhanh”;“Bé đi chợ tết”;“Bày mâm mũ quả”; “ Chuyền bóng qua đầu ”;. – Trò chơi dân gian :“Rồng rắn lên mây”;“Nu na nu nống”;“Ném còn ”. * Chủ đề 6: Thế giới thực vật. – Trò chơi vận động:“Trời nắng trời mưa”; “Về đúng vườn ”;“Gieo hạt”; “ Hái quả”;“ Chuyển quả ”. – Trò chơi dân gian: “Rồng rắn lên mây”; “Mèo đuổi chuột”. * Chủ đề 7: Phương tiện và quy định về giao thông. – Trò chơi vận động: “Bánh xe quay”, “Ai nhanh nhất”;“Chèo thuyền ”; “Thuyền vào bến”; “Ô tô vào bến ”;“Đèn xanh, đèn đỏ”; “Máy bay”; “Ô tô và chim sẻ”; Về đúng bến”; “Tín hiệu”. – Trò chơi dân gian : “ Kéo cưa lừa xẻ”; “ Dung dăng dung dẻ” * Chủ đề 8: Nước và các hiện tượng tự nhiên. – Trò chơi vận động: “Trời nắng trời mưa”; “Nắng mưa”; “Nhảy qua suối”; “Tung và bắt bóng”; “Ném bóng vào chậu”. – Trò chơi dân gian :“ Nhảy lò cò”; “Lộn cầu vồng”. * Chủ đề 9: Quê hương- Bác Hồ. – Trò chơi vận động: “Ai nhanh hơn”;“Thi xem tổ nào nhanh”; “Ai nhanh hơn” – Trò chơi dân gian: “Trốn tìm”; “Bịt mắt bắt dê”;“ Thả đỉa ba ba”. * Kết quả: Với cách sắp xếp các trò chơi phù hợp theo từng chủ đề. Trẻ lớp tôi hứng thú, tích cực hơn rất nhiều mỗi khi được vận động, trẻ được vận động một cách thoải mái không gò bó. 2. BiÖn ph¸p 2: Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi, địa điểm trước khi tổ chức cho trẻ tham gia vào các trò chơi vận động. Trò chơi vận động thu hút được nhiều trẻ tham gia chơi.Vậy muốn tổ chức tốt các trò chơi vận động có kết quả cần làm tốt các bước sau: 2.1. Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi. Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi vận động cũng vô cùng đa dạng và phong phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của từng trò chơi. Mỗi trò chơi vận động có một hoặc nhiều loại đồ dùng, đồ chơi tương ứng mà thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành được. – Ví dụ: Khi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi: “ Mèo và chim sẻ” dụng cụ cần có là mũ mèo và mũ chim sẻ… Hay đơn giản như trò chơi “ Bịt mắt bắt dê” cũng không thể tổ chức được nếu không có dải vải hoặc dải khăn bịt mắt. Trß ch¬i kÐo co nÕu kh«ng cã mét sîi d©y thừng, hoÆc d©y v¶i dµi vµ to th× còng kh«ng thÓ tæ chøc ®îc trß ch¬i nµy…. Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi nào đó giáo viên cần tìm hiểu rõ về cách chơi để từ đó chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi. Ngoài những đồ dùng, đồ chơi có sẵn, tôi đã làm thêm được một số đồ dùng tự tạo khác để phục vụ cho các trò chơi của trẻ và phù hợp với nội dung chơi: + Mô hình đầu xe ô tô, xe máy, xe đạp những mô hình phương tiện giao thông ứng dụng vào trò chơi “ Tín hiệu” ở chủ điểm giao thông. + Mũ các con vật, tranh ảnh, các con rối là các con vật phục vụ cho trò chơi “ Tìm về đúng chuồng”; “ Bắt bướm”. Và các đồ dùng đó được làm từ các nguyên vật liệu phế thải đã qua sử dụng như: Vỏ hộp sữa, bìa cứng, thùng cát tông, quả bóng nhựa bị 14 xịt hơi, xốp, ống nước nhựa, giấy màu, giấy báo, lốp xe máy, lốp ô tô,… đã được thiết kế tạo ra những đồ dùng phù hợp với từng trò chơi tương ứng với từng chủ đề. Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi vận động nào đó, giáo viên cần tìm hiểu kỹ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay không có đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi. 2.2 Chuẩn bị địa điểm để tổ chức cho trẻ chơi. Địa điểm tổ chức các trò chơi vận động cho trẻ là yếu tố rất quan trọng và cần thiết. Nếu lựa chọn được địa điểm chơi phù hợp giúp cho trẻ hứng thú khi tham gia vào trò chơi sẽ đem lại hiệu quả cao từ đó giúp cho trẻ phát triển tốt về thể lực. Mỗi trò chơi vận động đều có một cách chơi khác nhau. Chính vì vậy trước khi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động giáo viên cần nắm rõ cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp. Có trò chơi mang tính chất tập thể thường có số lượng người tham gia chơi đông đòi hỏi địa điểm chơi phải rộng như trò chơi: “Đuổi bắt”; “Kéo co”; “Rồng rắn lên mây”; “Mèo đuổi chuột”; “Thả đỉa ba ba”; “Mèo và chim sẻ”; “Ô tô và chim sẻ” tôi tổ chức cho trẻ chơi ngoài sân trường bằng phẳng có lát gạch đảm bảo an toàn và đủ diện tích cho trẻ. Các trò chơi vận động có thể tổ chức cho trẻ chơi ở bãi cỏ nhằm tạo cho trẻ được vui chơi tự do, gần gũi với thiên nhiên và đảm bảo cho trẻ khi ngã sẽ không bị đau hoặc xước da như các trò chơi: “Gà trong vườn rau”; “ Bịt mắt bắt dê”; “ Trốn tìm ”… Nhưng có những trò chơi trẻ chơi theo nhóm nhỏ như trò chơi: “Tập tầm vông”; “Chi chi chành chành”; “Lộn cầu vồng ”; “Bắt bướm ”; “Đàn chuột con”…. tôi đã tổ chức cho trẻ chơi trong lớp. * Kết quả: Việc chuẩn bị địa điểm phù hợp để tổ chức các trò chơi vận động và làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các cho vận động. Sáng tạo ra nhiều đồ dùng, đồ chơi đẹp, hấp dẫn giúp cho trẻ khi tham gia vào các trò chơi vận động một cách thoải mái, trẻ ghi nhớ trò chơi được lâu hơn và trẻ rất hứng thú tham gia vào các trò chơi vận động. 3. Biện pháp 3: Sáng tác lời ca, thủ thuật tạo hứng thú cho trẻ khi chơi trò chơi vận động. 3.1 Sưu tầm, sáng tác lời ca, đồng dao. – Để các trò chơi vận động không bị nhàm chán, tăng thêm hứng thú cho trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, mạnh dạn, tự tin, yêu cầu của giáo viên phải luôn điều chỉnh hình thức, nâng cao yêu cầu của trò chơi, đưa thêm trò chơi mới thay đổi nhịp độ đội hình…Và tôi đã tìm nhiều hình thức để lôi cuốn trẻ vào trò chơi như: Giới thiệu và tổ chức cho trẻ chơi trò chơi như đang chơi trong ngày hội làng. – VD: Để đưa trẻ vào những trò chơi trong ngày hội làng, thêm sự hứng thú, tôi dựng cảnh ngôi đình cùng những cây hoa, cây xanh, trang trí màu rực rỡ. Sau đó cô giới thiệu trò chơi, cách chơi, luật chơi và cho trẻ chơi. + Cô dùng các âm thanh, tín hiệu để thu hút trẻ lại, sau đó giới thệu tên trò chơi, cách chơi, luật chơi. Dùng lời nói để động viên, khuyến khích trẻ hứng thú tham gia vào trò chơi: VD: Cô lôi cuốn trẻ tập trung dưới hình thức : Cô cầm loa chạy ra và nói: Loa…loa…loa… Hôm nay ngày hội Của các thầy cô Các bạn lớp B2 Về đây dự hội Sau đó cô giới thiệu chương trình giao lưu về kỹ năng vận động của các bạn lớp B2 qua trò chơi: “ Gánh rau qua cầu” ở chủ đề “ Nghề nghiệp. – VD: Với trò chơi: “Tín hiệu” trẻ rất hứng thú khi mỗi trẻ được cầm một đồ dùng là mô hình ô tô, hay xe máy, xe đạp và tập làm những người điều khiển phương tiện giao thông. + Để tổ chức cho trẻ chơi trò chơi: “Dung dăng dung dẻ” phù hợp với chủ điểm “ Giao thông” tôi thay đổi lời ca trò chơi: 15 Dung dăng dung dẻ Dung dăng dung dẻ Dắt trẻ đi chơi Phố xá đông người Bé ơi nhớ nhé Đèn xanh được đi Vàng thì chậm lại Đèn đỏ bé nhớ Mau dừng lại ngay + Hay trò chơi “Nu na nu nống”; “ Dung dăng dung dẻ” phù hợp với chủ đề: “ Nước và các hiện tượng thiên nhiên”. Tôi đã thay đổi lời của trò chơi: Nu na nu nống Nu na nu nống Sấm động mưa rào Rủ nhau chạy vào Chạy mau kéo ướt. Dung dăng dung dẻ Dung dăng dung dẻ Dắt trẻ đi chơi Những buổi đẹp trời Tìm nơi râm mát Cùng nhau ca hát Cất tiếng cười vang Nhảy múa nhịp nhàng Cho người khoan khoái. + Trò chơi “ Lộn cầu vồng”; “ Tập tầm vông” lời ca phù hợp với chủ điểm “ Bé và gia đình”: Lộn cầu vồng Lộn cầu vồng Nước trong, nước chảy Các bạn nam giỏi 16 Các bạn gái tài. Cùng nhau thi đua Tham gia học tập Tập tầm vông Tập tầm vông Tay đàng phải Tay đàng trái Tập tầm vó Tay nào có Tay nào không Tay nào phồng Tay nào đẹp? 2.2. Dạy trẻ học thuộc lời ca, lời đồng dao. – Thường thì các trò chơi vận động nhằm phát triển về các cơ tay, cơ chân, đều có lời ca, lời hát, đồng dao kèm theo khi trẻ chơi trẻ thường vừa hát vừa chơi hoặc đọc đồng dao nào đó. Các lời hát, đồng dao khiến cho không khí của trò chơi vui vẻ, nhộn nhịp hơn. – VD: Trò chơi “Trời nắng trời mưa” trẻ vừa hát vừa làm động tác giống các chú thỏ đang chạy nhảy “Trời nắng trời nắng”; Thỏ đi tắm nắng – vươn vai – vươn vai – Thỏ rung đôi tai – Nhảy tới – nhảy tới đùa trong nắng mới… Khi đến câu hát “Mưa to rồi- mưa to rồi” thì trẻ phải chạy nhanh về nhà. Ảnh: Trẻ chơi trò chơi Trời nắng trời mưa Hay trò chơi “Lộn cầu vồng”,“Chi chi chành chành”, trẻ đọc lời ca câu hát đó dường như không có mạch ý nào rõ ràng nhưng thiếu nó thì không thể tiến hành được. Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, lời hát… vừa rèn luyện thể lực vừa là phát triển ngôn ngữ cho trẻ đặc biệt với trẻ nhà trẻ thì trẻ cần phải tập đọc nhiều để vốn từ của trẻ được mở rộng. Chính vì vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời hát, thơ, ca, đồng dao, trước khi hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ: Hoạt động chiều; Giờ đón – trả trẻ; Hoạt động ngoài trời. Khi trẻ thuộc lời ca, tôi tổ chức cho trẻ chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế trẻ chơi rất hứng thú và tích cực tham gia chơi. * Kết quả: Với việc sử dụng thơ, đồng dao, ca dao trong khi tổ chức các trò chơi vận động trẻ đã được lôi cuốn một cách tự nhiên vào trò chơi, trẻ rất hứng thú một cách chủ động không bị gò bó hay ép buộc. 4. Biện pháp 4: Tổ chức các trò chơi vận động mọi lúc mọi nơi phù hợp với tính chất của hoạt động. – Trò chơi vận động là hoạt động cần thiết đối với trẻ. Theo chương trình GDMN mới, giáo viên có thể tổ chức cho trẻ qua các hoạt động giáo dục sau: + Thời gian đón trẻ vào buổi sáng và trả trẻ vào buổi chiều. + Trong các buổi vui chơi trong lớp hoặc ngoài trời. + Trong các giờ hoạt động học. – Nếu như hoạt động học nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngoài trời lại giúp trẻ gần gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên và phát triển thể chất, hay như hoạt động góc trẻ lại được mở rộng thêm về cách chơi theo nhóm, biết chia sẻ cùng bạn đoàn kết… Chính vì vậy giáo viên cần chú ý lựa chọn và tổ chức các trò chơi vận động cho phù hợp với tính chất của từng hoạt động . 17 * Với giờ hoạt động học: – Giờ thể dục: Một giờ thể dục thường chỉ cung cấp cho trẻ một vận động mới và một vận động ôn. Nên giáo viên cần tổ chức vận động ôn cho trẻ thông qua trò chơi vận động nhằm rèn luyện thân thể khỏe mạnh củng cố tố chất nhanh, khéo, luyện tập cho trẻ khả năng phản ứng nhanh đúng theo tín hiệu. Đồng thời phát huy tính tích cực của trẻ khi tham gia hoạt động. Nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm rèn luyện thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng động. – Hoạt động khám phá: Khi lựa chọn trò chơi cần đáp ứng tiêu chí sau: Nhằm phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Cung cấp cho trẻ kỹ năng chơi theo nhóm, kỹ năng sử dụng đồ dùng đồ chơi. Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ. + Ví dụ: Hoạt động khám phá khoa học: “Một số con vật nuôi trong gia đình” sau khi cô cho trẻ nhận biết gọi tên, nhận biết đặc điểm của con gà, con vịt. Thì đến phần trò chơi củng cố cô sẽ cho trẻ chơi trò chơi “Ai nhanh nhất” khi cô nêu đặc điểm hay tiếng kêu của con vật nào trẻ tìm con vật đó giơ lên và nói. Hay trò chơi: “ Tìm về đúng chuồng” khi cô yêu cầu trẻ tìm về đúng chuồng thì các cháu đội mũ con vật nào phải về đúng chuồng con vật. Với các trò chơi này có thể áp dụng với nhiều chủ đề khác tùy vào nội dung của trò và chủ điểm mà cô có cách đặt tên khác nhau. Nhưng vẫn mang một mục đích chính nhằm củng cố ôn luyện kiến thức và kỹ năng vận động cho trẻ. + Với hoạt động khám phá xã hội: “Một số quy định giao thông đường bộ” sau khi trẻ quan sát các video và đàm thoại về một số quy định về giao thông đường bộ. Đến phần trò chơi củng cố tôi đã cho trẻ chơi trò chơi: “ Bé tham gia giao thông” qua trò chơi này giúp trẻ củng cố lại bài vừa học không những vậy tôi thấy trẻ rất hứng thú, nhanh nhẹn, khoẻ mạnh hơn từ đó giúp trẻ phát triển tốt về thể lực. + Hoặc với hoạt động khám phá khoa học: “ Một số loại rau” sau khi cho trẻ quan sát và nêu nhận xét về đặc điểm, lợi ích của một số loại rau và đến phần luyện tập củng cố thì tôi đã chọn trò chơi “ Hãy chọn đúng” với trò chơi này tạo cho trẻ được thoải mái trẻ không cảm thấy mệt mỏi mà ghi nhớ được lâu và rất thích thú tham gia vào trò chơi. Ảnh: Trẻ chơi trò chơi vận động trong giờ khám phá. – Trong giờ làm quen văn học: Để tránh tình trạng trẻ bị nhàm chán mệt mỏi khi ngồi nghe cô kể chuyện tôi luôn tổ chức đan xen những trò chơi vận động để nhằm thay đổi trạng thái giữa động và tĩnh cho trẻ. Từ nội dung câu chuyện tôi chuyển sang trò chơi một cách nhẹ nhàng để trẻ thông qua “ Chơi mà học, học mà chơi”. + Ví dụ: Trong câu chuyện “Quả trứng” tôi cho trẻ đội mũ vịt vào để chơi trò chơi “ Chuyển trứng vào ổ” sau khi đã chuyển trứng vào ổ tôi nói: “ Mời các chú vịt đi ngủ” trẻ ngồi nhắm mắt giả vờ ngủ. Cô giả làm tiếng gà gáy ò ó o…trời sáng rồi trẻ mở mắt ra và cô nói cho trẻ biết số trứng trẻ chuyển về sau một đêm đã nở thành những chú vịt con xinh xắn tôi thấy trẻ rất hứng thú lắng nghe cô kể truyện và đàm thoại với trẻ . * Với hoạt động ngoài trời: Tận dụng không gian rộng và thoáng mát, tôi đã lựa chọn các trò chơi vận động, trò chơi dân gian nhằm rèn luyện sự nhanh nhẹn và phát triển thể lực cho trẻ như trò chơi: “Rồng rắn lên mây”; “Cáo và thỏ”; “ Trốn tìm”; “Thả đỉa ba ba”; “Mèo đuổi chuột”… Ngoài ra các trò chơi này thường tổ chức cho cả lớp được chơi, tôi luôn động viên tất cả trẻ tham gia vào trò chơi càng đông càng vui khi tất cả cùng nhau tham gia chơi trò chơi cùng bạn chơi sẽ tạo sự gắn bó đoàn kết tạo sự thân thiện giữ các bé với nhau. * Với hoạt động góc: Bên cạnh việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động trong giờ học, hoạt động ngoài trời trẻ còn được chơi các trò chơi vận động trong giờ hoạt động góc. Trẻ chơi với các dụng cụ ở góc vận động trẻ sử dụng lốp xe ô tô, lốp xe máy hỏng để chơi lăn lốp xe, bật nhảy, ném trúng đích… Hoặc trẻ có thể sử dụng những chiếc tạ làm từ những quả bóng nhựa để phát triển khả năng vận động của đôi tay. Qua đây phát triển hơn và hoàn thiện hơn về thể lực. Tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động theo nhóm nhỏ trong một không gian hẹp: “Kéo cưa lừa xẻ”; “ Chi chi chành chành”; “Cắp cua bỏ giỏ”…. 5. Biện pháp 5: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh. Chúng ta biết rằng thời gian trẻ ở trường mầm non nhiều hơn thời gian trẻ ở nhà. Những bài học ở trường mầm non giúp trẻ phát triển đúng tâm sinh lý lứa tuổi, có sức khỏe tốt, tự tin, mạnh dạn để học tập và sống tích cực, phát huy tốt khả năng và sở trường của mình. Tuy nhiên để công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non đạt kết quả tốt mà không có tình trạng trống đánh xuôi kèn thổi ngược thì nhất thiết phải có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên và phụ huynh học sinh. Hiểu được mối quan tâm của phụ huynh trong việc chăm sóc và phát triển toàn diện cơ thể trẻ, nhận thức rõ trách nhiệm của giáo viên mầm non, tôi suy nghĩ và vận dụng với thực tế của lớp mình. Trong các buổi phụ huynh đầu năm học, sơ kết học kỳ hoặc tổng kết, tôi luôn nhấn mạnh và tuyên truyền với các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của việc phát triển thể lực đối với trẻ và sự cần thiết trong việc trang bị cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy trẻ ở trường mầm non. Giải thích để phụ huynh kết hợp chặt chẽ với giáo viên nhằm phát triển tốt thể lực cho trẻ đặc biệt là rèn luyện thông qua các trò chơi vận động. 18 Bên cạnh đó, tôi cũng thường xuyên lên mạng internet để tìm kiếm các bài tuyên truyền hoặc nhờ sự giúp đỡ của các bậc phụ huynh để tìm kiếm các loại sách báo, các bài viết về việc rèn luyện kỹ năng vận động cho trẻ nhằm phát triển tốt về thể lực cho trẻ. Tôi treo ở bảng tuyên truyền để các bậc phụ huynh đọc hàng ngày hoặc phát bài tuyên truyền cho từng phụ huynh theo từng chủ đề. Qua đây phụ huynh cũng biết được một số nội dung và biện pháp rèn luyện cho trẻ đồng thời kết hợp chặt chẽ với giáo viên để thực hiện tốt công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Nhờ có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên với cha mẹ trẻ mà tôi thấy trẻ lớp tôi rất mạnh dạn, tự tin , nhanh nhẹn có thể lực tốt để tích cực tham gia vào mọi hoạt động. Ảnh: Cô giáo tuyên truyền với phụ huynh Kết quả đạt được. Hiểu được tầm quan trọng của việc tổ chức các trò chơi vận động nhằm phát triển thể lực cho trẻ là rất cần thiết và có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Qua việc áp dụng một số biện pháp tổ chức cho trẻ lớp B2 chơi các trò chơi vận động đã thu được nhiều kết quả tốt: 1. * Đối với giáo viên: – Giáo viên trong lớp đã phối kết hợp với nhau chặt chẽ hơn, linh hoạt chủ động hơn trong mọi hoạt động, có nhiều phương pháp hình thức tổ các trò chơi vận động cho trẻ một cách hiệu quả. – Biết sưu tầm lựa chọn các trò chơi vận động, các hình thức tổ chức các trò chơi vận động gây hứng thú để khuyến khích trẻ tích tham gia đạt hiệu quả cao. – Khả năng sáng tạo và khả năng làm đồ dùng đồ chơi tăng lên rõ rệt. Đã làm được nhiều đồ dùng đồ chơi sáng tạo để phục vụ cho các trò chơi vận động. – Đã sưu tầm và sáng tác được lời ca cho một số trò chơi vận động. – Ba cô cũng đã trao đổi, giúp đỡ, chia sẻ với các chị em đồng nghiệp nhiều kinh nghiệm và hình thức hay để đưa vào tổ chức các trò chơi vận động. – Kiến tập cấp trường chuyền đề “Phát triển vận động” được ban giám hiệu và các giáo viên toàn trường đánh giá cao. – Qua hội thi giáo viên giỏi cấp trường đạt giải cao với bài thực hành: Giáo dục thể chất. * Đối với trẻ: – Về hứng thú cũng như khả năng tiếp thu của trẻ khi chơi các trò chơi vận động: 100% trẻ rất hứng thú và yêu thích, say mê các trò chơi vận động, khi đọc và diễn tả các bài đồng dao các bé rất thích và học thuộc rất nhanh. Khi chơi các trò chơi vận động trẻ thấy thoải mái, tự tin, tự nhiên và cũng rèn luyện cho những trẻ nhút nhát hòa đồng với các bạn trong nhóm, lớp. – 100% trẻ được mở rộng kiến thức và có thêm rất nhiều hiểu biết về các trò chơi Vận động trò chơi dân gian, các phong tục truyền thống của dân tộc. – Qua việc thường xuyên được tham gia vào các trò chơi vận động thì nhận thức và thể lực của các trẻ trong lớp tôi được nâng cao rõ rệt. Trẻ nhanh nhẹn, năng động, tự tin và hồn nhiên, mạnh dạn trong giao tiếp với mọi người. Sang học kỳ II không còn trẻ nào suy dinh dưỡng. – Trò chơi vận động còn giúp các trẻ trong lớp tôi thêm gắn bó với nhau, nâng cao tinh thần đoàn kết và ý thức tập thể của trẻ. – Thực hiện tốt đều đặn việc tổ chức các trò chơi vận động và lồng ghép vào các hoạt động giáo dục trong ngày cho trẻ. – Khi lồng ghép các trò chơi vận động vào trong các tiết học trẻ rất say sưa hứng thú và tiết học đạt kết quả cao, trẻ không thấy mệt mỏi mà cảm thấy sảng khoái sau giờ học. * Đối với phụ huynh: Các bậc phụ huynh đã quan tâm đến hoạt động của con tại trường, yên tâm tin tưởng các cô khi gửi con đến lớp, phấn khởi khi thấy con em mình có thể lực và sức khỏe tốt. KÕt thóc vÊn ®Ò 1. 1. Kết luận: 19 Trò chơi vận động có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển thể lực của trẻ. Trò chơi vận động là hình thức vui chơi, nghỉ ngơi tích cực vừa là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diện. Trò chơi vận động thu hút nhiều trẻ tham gia chơi và hoàn thiện kỹ năng vận động cho trẻ ngoài ra trò chơi vận động còn tạo điều kiện để rèn luyện tố chất và phát triển thể lực. Trò chơi vận động làm tăng quá trình tuần hoàn hô hấp làm thay đổi trạng thái cơ thể giữa các hoạt động, giúp trẻ trở về trạng thái cân bằng, tăng cường lực sống đem lại sự vui vẻ, thỏa mái cho trẻ. Trò chơi vận động góp phần nâng cao nhận thức còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và trí tưởng tượng. Nội dung của các trò chơi vận động, trò chơi dân gian phong phú và phản ánh những hiện tượng đơn giản của cuộc sống tự nhiên, xã hội diễn ra hàng ngày rất gần gũi với cuộc sống của trẻ. Tên trò chơi hấp dẫn, hành động thỏa mãn nhu cầu về thể lực, trí tuệ của trẻ, luật chơi, cách chơi khá đơn giản, dễ nhớ, dễ hiểu, đồ dùng đồ chơi kèm theo cũng không đòi hỏi sự đầu tư kinh phí nhiều, có thể tận dụng đồ dùng vận dụng sẵn có xung quanh ta. Trò chơi vận động có thể tổ chức ở mọi nơi mọi lúc nó ít bị gò bó. Vai trò của giáo viên là khai thác các tình huống và các vật liệu trong môi trường để khuyến khích trẻ chơi. Hoạt động cùng nhau, hoạt động hợp tác giữa cô và trẻ, hoạt động cá nhân kết hợp với hoạt động nhóm có tác dụng to lớn để giúp trẻ phát triển thể lực, trí thông minh và phát triển nhân cách cho trẻ. 2. Khuyến nghị – đề xuất: – Cấp trên bổ sung thêm về cơ sở vật chất, cung cấp các tài liệu về việc hướng dẫn tổ chức các trò chơi cho trẻ mầm non, tổ chức nhiều hơn các lớp tập huấn, các buổi kiến tập để giáo viên chúng tôi được học tập thêm những kiến thức mới nhằm giáo dục cho trẻ đạt hiệu quả cao hơn. Trên đây là bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi. Tôi rất mong các cấp xét duyệt và các chị em đồng nghiệp góp ý kiến bổ sung cho tôi để bản sáng kiến kinh nghiệm mầm non của tôi được hoàn chỉnh và để bản sáng kiến này sẽ là một kinh nghiệm nhỏ cho các đồng nghiệp. Sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian mầm non ĐẶT VẤN ĐỀ 20 Sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian mầm non. Không rõ từ bao giờ trò chơi dân gian, các làn điệu dân ca, hò, vè được sinh ra và gắn liền với đời sống lao động và sinh hoạt của người dân Việt Nam. Đó không đơn giản chỉ giúp con người có được phút giây thư giãn, giải trí sau những giờ lao động vất vả mà còn góp phần thắt chặt tình đoàn kết, gắn bó giữa con người với con người. Nhắc tới trò chơi dân gian, các làn điệu dân ca, hò, vè có lẽ trẻ em là đối tượng được nói tới nhiều nhất, bởi đối với các cháu cuộc sống không thể thiếu những trò chơi, những làn điệu dân ca, hò, vè. Những trò chơi dân gian không chỉ giúp trẻ phát triển khả năng sáng tạo, tư duy, sự khéo léo, rèn luyện sức khoẻ mà còn là bài học giúp trẻ hiểu và thêm yêu nền văn hoá dân tộc cũng như bồi đắp thêm tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. Những làn điệu dân ca, hò, vè với những giai điệu mượt mà, êm dịu, những lối gieo vần nhắc nhịp đã nuôi dưỡng tâm hồn trẻ như thổi vào trẻ những tình cảm yêu thương hình thành những tâm hồn trong sáng. Sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian mầm non. Trên thế giới, không có một dân tộc nào lại không có trò chơi riêng cho con em mình. Từ xa xưa trẻ em Việt Nam đã có nhu cầu chơi, chúng nghĩ ra các trò chơi, truyền cho nhau cách chơi từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nhờ đó mà trò chơi dân gian được lưu truyền đến ngày nay. Trò chơi dân gian đã được sử dụng nhiều trong các hoạt động vui chơi của trẻ ở trường mầm non, đặc biệt là hoạt động học có chủ đích của giáo viên cho trẻ ở trường mầm non. Các trò chơi dân gian không chỉ nhiều về số lượng mà còn phong phú về thể loại. Việc kết hợp trò chơi dân gian trong các hoạt động học có chủ đích tại trường mầm non mang ý nghĩa to lớn trong việc: rèn luyện thể lực, sự khéo léo, nhịp nhàng, rèn luyện trí tuệ, sự nhanh trí, óc phán đoán, gợi xúc cảm thẩm mỹ, khả năng hoạt động nhóm, tập thể, sự gắn kết của tình bạn… và đặc biệt nó góp phần xây dựng nhân cách mang đậm văn hóa dân tộc Việt Nam cho trẻ ngay từ khi trẻ còn nhỏ. Trẻ em những năm đầu của cuộc sống còn rất non nớt, rất cần sự chăm sóc của mọi người, đó là sự chăm sóc không chỉ là vật chất mà còn cả về tinh thần.Từ khi sinh ra đến 6 tuổi trẻ luôn thích hoạt động, vận động tích cực. Vận động là sự chuyển động của cơ thể con người, trong đó có sự tham gia của hệ xương, hệ cơ và sự điều khiển của hệ thần kinh. Khi trẻ vận động, gân, cơ, khớ cùng phối hợp vận động và phát triển. Vì vậy vận động có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển thể lực và giúp hệ thần kinh của trẻ phát triển. Ở lứa tuổi mẫu giáo, hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo, bởi vui chơi đã gây ra những biến đổi về chất, có ảnh hưởng quyết định đến sự hình thành nhân cách trẻ và là tiền đề cho hoạt động học tập ở lứa tuổi tiếp theo. Phương châm “ Học mà chơi, chơi mà học ” luôn được quán triệt trong công tác chăm sóc, giáo dục mầm non trẻ mẫu giáo ở trường mầm non. Trong hoạt động vui chơi có rất nhiều trò chơi học tập và một bộ phận không thể không nhắc đến đó là các trò chơi dân gian – đây là một lọai trò chơi được trẻ em mẫu giáo yêu thích. Sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian mầm non. Để giúp trẻ phát triển thể lực được tốt, có cơ thể khỏe mạnh hài hòa, cân đối là một trong những nhiệm vụ quan trọng của trường mầm non. Năm học 2013 – 2014 thực hiện chuyên đề trọng tâm là “phát triển vận động”. Trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, phát triển thể lực cho trẻ được thông qua nhiều nội dung: chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục, phát triển vận động. Đó là những nội dung cơ bản ảnh ưởng trực tiếp đến việc nâng cao chất lượng của quá trình giáo dục thể chất cho trẻ. Giáo dục thể chất là một trong những nội dung quan trọng của nhà trường nhằm đào tạo thế hệ trẻ phát triển trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần và trong sáng về đạo đức. Từ lí do trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu : “ Một số biện pháp tổ trò chơi dân gian nhằm phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi ở trường Mầm Non Duyên Hà”. * Mục đích nghiên cứu: Khảo sát thực trạng tổ chức sử dụng trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi ở trường mầm non Duyên Hà. Xây dựng tổ chức sử dụng trò chơi dân gian nhằm phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi tại trường mầm non Duyên Hà. * Đối tượng nghiên cứu: Tổ chức trò chơi dân gian nhằm phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi ở trường Mầm Non Duyên Hà”. * Phạm vi áp dụng: Lớp mẫu giáo lớn A1 trường Mầm Non Duyên Hà – Thanh Trì – Hà Nội năm học 2013 – 2014. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN Trò chơi dân gian là loại trò chơi do nhân dân nghĩ ra và được truyền từ thế hê ô này sang thế hê ô khác. Người lớn dùng để dạy trẻ học nói, học đếm, học tính toán… Trò chơi dân gian là mô ôt hình thức văn hóa phản ánh cuô ôc sống của mỗi dân tô ôc, mỗi địa phương qua các thời kỳ lịch sử. Chính vì vâ yô , mỗi dân tô ôc, mỗi địa phương đều có những trò chơi của dân tô ôc mình, các trò chơi đó lớn lên, sống mãi theo thời gian với dân tô ôc mà ngày nay người ta gọi là trò chơi dân gian. Trò chơi dân gian Việt Nam thường bắt nguồn từ những bài đồng dao, một thể loại văn vần độc đáo của dân tộc. Đấy là những bài ca có nhịp điệu đơn giản, gieo vần một cách thoải mãi, có thể ngắn dài bất kỳ hoặc lặp đi lặp lại không dứt. Đồng dao được cấu trúc theo một lôgic riêng, đôi khi không có nghĩa gì cả, nhưng bằng tư duy liên tưởng, trẻ em vẫn có thể nhập vào câu hát