Tài liệu Phát triển nguồn nhân lực tại công ty cổ phần vận tải đa phương thức

B GIÁO D C VÀ ÀO T O I H C À N NG VILAYPHONE PHASONNABANE PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY C PH N V N T I A PHƯƠNG TH C LU N VĂN TH C SĨ QU N TR KINH DOANH à N ng - Năm 2015 B GIÁO D C VÀ ÀO T O I H C À N NG VILAYPHONE PHASONNABANE PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY C PH N V N T I A PHƯƠNG TH C Chuyên ngành: Qu n tr kinh doanh Mã s : 60.34.05 LU N VĂN TH C SĨ QU N TR KINH DOANH Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS. TS. LÊ TH GI I à N ng - Năm 2015 L I CAM OAN Tôi cam oan tài :“Phát tri n ngu n nhân l c t i Công ty C ph n v n t i a Phương Th c” là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u cũng như k t qu nêu trong lu n văn là hoàn toàn trung th c và chưa t ng ư c ai công b trong b t kỳ công trình nghiên c u nào khác. Tác gi VILAYPHONE PHASONNABANE M CL C M U.................................................................................................1 1. Tính c p thi t c a ............................................................................ 1 2. M c tiên nghiên c u............................................................................. 2 3. i tư ng và ph m vi nghiên c u........................................................ 2 4. Phương pháp nghiên c u...................................................................... 3 5. B c c c a lu n văn ............................................................................. 3 6. T ng quan tài li u nghiên c u.............................................................. 3 CHƯƠNG 1. CƠ S LÝ LU N ...........................................................6 1.1. KHÁI NI M, M C TIÊU VÀ VAI TRÒ C A PHÁT TRI N NG N NHÂN L C ................................................................................6 1.1.1. Nhân l c và ngu n nhân l c .......................................................... 6 1.1.2. Phát tri n ngu n nhân l c ............................................................... 7 1.1.3. M c tiêu và vai trò c a phát tri n ngu n nhân l c ....................... 10 1.2. N I DUNG PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C........................15 1.2.1. Cơ c u ngu n nhân l c phù h p v i m c tiêu c a t ch c........... 15 1.2.2. Nâng cao năng l c ngu n nhân l c............................................... 16 1.2.3. Phát tri n môi trư ng h c t p........................................................ 19 1.2.4. T o 1.3. NHÂN T ng l c thúc y................................................................... 23 NH HƯ NG N PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C TRONG DOANH NGHI P .............................................26 1.3.1. Các nhân t thu c v xã h i .......................................................... 26 1.3.2. Các nhân t thu c v t ch c ........................................................ 27 1.3.3. Các nhân t thu c v ngư i lao ng ........................................... 29 1.4. Ý NGHĨA C A VI C PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C TRONG DOANH NGHI P...................................................................30 1.5. KINH NGHI M PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I M T S DOANH NGHI P ...........................................................................30 K T LU N CHƯƠNG 1 ......................................................................40 CHƯƠNG 2. TH C TR NG PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY C PH N V N T I A PHƯƠNG TH C..........41 2.1. KHÁI QUÁT V CÔNG TY C TH C NH HƯ NG PH N V N T I A PHƯƠNG N PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C ....41 2.1.1. T ng quan v Công ty C ph n v n t i a Phương Th c............ 41 2.1.2. S lư ng lao 2.1.3. ng ......................................................................... 44 c i m, chi n lư c và k t qu s n xu t kinh doanh c a công ty.. 45 2.2. TH C TR NG PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY C PH N V N T I A PHƯƠNG TH C......................48 2.2.1. Th c tr ng cơ c u i ngũ lao ng.............................................. 48 2.2.2. Th c tr ng nâng cao năng l c c a d i ngũ lao 2.2.3. Th c tr ng v 2.3. ng cơ thúc y ngư i lao ng .................... 50 ng .......................... 54 ÁNH GIÁ V CÔNG TÁC PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY C PH N V N T I A PHƯƠNG TH C .........56 2.3.1. Thành công.................................................................................... 56 2.3.2. T n t i, h n ch ............................................................................. 56 2.3.3. Nguyên nhân ................................................................................. 56 K T LU N CHƯƠNG 2 ......................................................................57 CHƯƠNG 3. GI I PHÁP PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY C 3.1. CĂN C 3.1.1. PH N V N T I A PHƯƠNG TH C..................58 XÂY D NG GI I PHÁP ........................................58 nh hư ng phát tri n Công ty n năm 2020.............................. 58 3.1.2. Quan i m, m c tiêu phát tri n ngu n nhân l c........................... 59 3.1.3. Nguyên t c xây d ng gi i pháp................................................ 59 3.2. GI I PHÁP PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C........................59 3.2.1. Hoàn thi n công tác ho ch nh ngu n nhân l c.......................... 59 3.2.2. Nâng cao ki n th c cho ngu n nhân l c....................................... 62 3.2.3. Nâng cao k năng, hành vi thái cho ngu n nhân l c............... 66 3.2.4. Phát tri n môi trư ng h c t p........................................................ 68 3.2.5. Nâng cao nh n th c c a ngu n nhân l c ...................................... 70 3.2.6. Nâng cao ng cơ thúc y ngu n nhân l c................................. 70 3.2.7. Các bi n pháp có tính i u ki n.................................................... 74 K T LU N CHƯƠNG 3 ......................................................................79 K T LU N...........................................................................................80 TÀI LI U THAM KH O QUY T NH GIAO TÀI LU N VĂN (B n sao) DANH M C CÁC B NG S hi u Tên b ng b ng 2.1 Cơ c u lao 2.2 K t qu kinh doanh c a công ty 2.3 Cơ c u lao ng phân theo trình 2.4 Cơ c u lao ng theo gi i tính và 2.5 Th c tr ng k năng 3.1 Nhu c u ào t o cho các ngành ngh Trang ng c a công ty 44 47 chuyên môn i ngũ CBCNV tu i c a công ty 48 49 52 65 1 M U 1. Tính c p thi t c a Trong quá trình công nghi p hoá, hi n lý c a nư c ta, v n i hoá và i m i cơ ch qu n ngu n l c luôn ư c quan tâm hàng u m i chính sách phát tri n kinh t xã h i. Vì v y, phát tri n ngu n nhân l c có v trí r t quan tr ng hàng u trong h th ng t ch c, nh m huy ng m i ti n năng cho phát tri n. Doanh nghi p hình thành và phát tri n d a vào các ngu n l c cơ b n như: ngu n nhân l c, ngu n v n, cơ s v t ch t, công ngh … Trong ó, ngu n nhân l c là y u t quan tr ng nh t quy t nh s thành công ho c th t b i c a doanh nghi p. Hơn n a, các doanh nghi p thư ng xuyên có s thay i như m r ng quy mô s n xu t kinh doanh, phát tri n s n ph m m i hay thay i công ngh … Khi nh ng thay cũng thay i theo i này di n ra thì nhu c u nhân l c áp ng yêu c u, nhi m v s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Trong th i i khoa h c k thu t phát tri n như hi n nay, cu c c nh tranh gi a các Công ty ngày càng gay g t, cu c c nh tranh ó th hi n trên t t c các m t, công ngh , tài chính, qu n lý, ch t lư ng, giá c , nhưng trên h t ng sau m i c nh tranh là con ngư i. Tuy nhiên, ho t nghi p v n b c l nhi u h n ch như trì tr trong cơ ch ho t ngu n nhân l c có trình ng c a doanh ng, thi u h t , y u kém v năng l c qu n lý, s c c nh tranh y u. Chính sách ngu n nhân l c thư ng m c sai l m khi l p l i cơ ch s p x p, b trí lao ng, nh t là cán b qu n lý theo cơ quan hành chính s nghi p. Cơ ch tuy n d ng, ào t o, tr lương… còn nhi u b t c p. Do v y, Công ty C ph n v n t i a Phương Th c ang làm gì ng trư c m t thách th c l n là c n ph i duy trì và phát tri n ngu n nhân l c trong môi trư ng c nh tranh ngày càng kh c li t có th t n t i và phát tri n 2 Công ty C ph n v n t i nghi p ho t a Phương Th c (Viettranstimex) là doanh ng ch y u trong lĩnh v c v n t i. Do ó, nhu c u s d ng tay ngh có trình cao là r t l n. Tuy nhiên, vi c phát tri n ngu n nhân l c t i công ty có nh ng c thù riêng nào, g p nh ng khó khăn gì và làm th nào phát tri n ngu n nhân l c có ch t lư ng, áp ng m c tiêu c a mình v n là v n c n ư c nghiên c u m t cách k lư ng. T nh ng lý do nêu trên, tôi ch n Công ty C ph n v n t i tài “Phát tri n ngu n nhân l c t i a Phương Th c” làm lu n văn t t nghi p cao h c c a mình. Hy v ng k t qu nghiên c u góp ph n h th ng hoá cơ s lý lu n v phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p nói chung, tìm ra nguyên nhân c a nh ng thành công và h n ch , t nh m giúp Công ty C ph n v n t i ư c ngu n l c y , ó xu t m t s gi i pháp c th a Phương Th c (Viettranstimex) có m b o ch t lư ng áp ng m c tiêu phát tri n c a mình. 2. M c tiên nghiên c u - H th ng hoá nh ng v n lý lu n v phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p. - Phân tích, ánh giá th c tr ng phát tri n ngu n nhân l c t i Công ty C ph n v n t i a Phương Th c (Viettranstimex) th i gian qua. - xu t gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c c a Công ty C ph n v n t i a Phương Th c (Viettranstimex) trong th i gian 3. i tư ng và ph m vi nghiên c u - i tư ng nghiên c u: Nh ng v n n. lý lu n và th c ti n liên quan n phát tri n ngu n nhân l c c a Công ty C ph n v n t i a Phương Th c (Viettranstimex) - Ph m vi nghiên c u: t i Công ty C ph n v n t i (Viettranstimex) a Phương Th c 3 4. Phương pháp nghiên c u Lu n văn s d ng nh ng phương pháp nghiên c u chung c a khoa h c kinh t : - Phương pháp i u tra, kh o sát - Phương pháp th ng kê - Phương pháp phân tích, so sánh. 5. B c c c a lu n văn N i dung chính c a lu n văn g m 3 chương: Chương 1: Cơ s lý lu n v phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p Chương 2: Th c tr ng phát tri n ngu n nhân l c t i Công ty C ph n v n t i a Phương Th c Chương 3: Gi i pháp phát tri n t i Công ty C ph n v n t i a Phương Th c 6. T ng quan tài li u nghiên c u Các nghiên c u v phát tri n ngu n nhân l c ph i d a trên nhi u góc có cái nhìn toàn di n v chính sách phát tri n ngu n nhân l c t i các doanh nghi p. T ó, các gi i pháp ưa ra ph i d a trên tư duy lý thuy t cơ b n, phù h p v i th c t s t o ng l c cho s phát tri n c a doanh nghi p. V i nh ng yêu c u như v y, tác gi s t p trung nghiên c u các tài li u sau: - Giáo trình qu n tr ngu n nhân l c. Ch biên : TS. Nguy n Qu c Tu n; ng tác gi : TS. ào H u Hoà, TS. Nguy n Th Bích Thu, ThS. Nguy n Phúc Nguyên, ThS. Nguy n Th Loan, xu t b n năm 2007. Cu n sách gi i thi u t ng quát v qu n tr ngu n nhân l c . N i dung sách có tám chương và chương VII : “ ào t o và phát tri n ngu n nhân l c “ chương này ã cung c p ki n th c cơ b n v vai trò c a phát tri n ngu n nhân l c trong t ch c, các khái ni m v phát tri n, ào t o và cách th c v n d ng có trong th c ti n . 4 - Giáo trình Qu n tr ngu n nhân l c do tác gi PGS.TS Tr n Kim Dung ch biên, NXB t ng h p thành ph H Chí Minh, ư c tái b n l n th 8, phát hành năm 2011 ã phân tích chuyên sâu các v n v phát tri n ngu n nhân l c trong t ch c và ng n phát tri n ngu n - Bài gi ng Qu n tr ngu n nhân l c do tác gi TS. oàn Gia Dũng biên nh hư ng các nhân t tác nhân l c . so n, trong ó chương 7 c p n n i dung phát tri n ngu n nhân l c , cho ta th y ư c mu n phát tri n ngu n nhân l c c a m t t ch c liên quan các v n h c t p, phát tri n và cơ h i ào t o, ti p c n n n vi c phát tri n con ngư i trong chi n lư c t ng th t ch c. - Giáo trình Qu n tr ngu n nhân l c do Ths. Nguy n Văn PGS.TS. Nguy n Ng c Quân (2004), NXB Lao chương, trong ó chương 03 “ th y ư c m c i m- ng xã h i, Hà N i, g m 06 ào t o và phát tri n ngu n nhân l c‹ cho ta quan tr ng c a phát tri n ngu n nhân l c trong vi c t o l i th c nh tranh c a t ch c, ng th i nh n bi t ư c nh ng thách th c c n i m t trong công tác phát tri n ngu n nhân l c. - Bài báo “M t s v n ào t o và phát tri n ngu n nhân l c‹ tác gi TS. Võ Xuân Ti n trên t p chí khoa h c- công ngh , năm 2010, nói v các v n ih c à N ng s 05 các t ch c duy trì và phát tri n ngu n nhân l c c a mình. - Sách Human Resource Management do tác gi B.B.Mahapatro ch bi n, NXB New Age International Publishers, phát hành 2010 ã ưa ra cái nhìn v vi c qu n l› ngu n nhân l c liên quan m t cách tr c ti p và gián ti p n s thành công trong các t ch c. N i dung bao g m 13 chương, trong ó chương 11, ph n 11.2 có c pv v n phát tri n ngu n nhân l c, s khác nhau gi a ào t o và phát tri n, nhân t nh hư ng, m c ti u và s c n thi t ph i phát tri n ngu n nhân l c. 5 - Sách Amstrongs Hanbook of Resource Management Practice do tác gi Micheal Amstrong ch biên, NXB Replike Press Pvt Ltd, phát hành năm 2009 bao g m 12 chương, trong ó ph n 8 “H c t p và phát tri n‹ ã ưa ra các quy trình h c t p V i phát tri n ngu n nhân l c trong t ch c. tài: “Phát tri n ngu n nhân l c t i Công ty C ph n v n t i Phương Th c‹ tác gi có tham kh o t m t s lu n văn th c s v trư c ây, nh t là cơ s l› lu n c a nh ng a ã ư cb o tài ó và trên cơ s tham kh o ư c nhi u ngu n tài li u, giáo trình m i nh t v phát tri n ngu n nhân l c, cùng sách c a m t s h c gi li u nư c ngoài, tác gi ã ư c biên so n và biên d ch t nhi u tài ã ch n l c và ti n hành nghiên c u Tóm l i, ã có m t s nghiên c u và bài báo kh ng tài này nh ý nghĩa và t m quan tr ng c a phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p. N m b t ư c nh ng v n nêu trên, k th a thành t u c a nh ng nghiên c u ã ng th i xu t phát t th c ti n c a doanh nghi p, tác gi hành nghiên c u t ư c, ã ch n và ti n tài: “Phát tri n ngu n nhân l c t i công ty C ph n v n t i a Phương Th c” 6 CHƯƠNG 1 CƠ S LÝ LU N 1.1. KHÁI NI M, M C TIÊU VÀ VAI TRÒ C A PHÁT TRI N NG N NHÂN L C 1.1.1. Nhân l c và ngu n nhân l c [2][3] Theo nh nghĩa c a Liên hi p qu c, nhân l c là trình lành ngh , là ki n th c và năng l c c a toàn b cu c s ng c a con ngư i hi n có th c t ho c ti m năng phát tri n kinh t - xã h i trong m t c ng Theo ng. nh nghĩa c a chương trình phát tri n Liên hi p qu c: “ Ngu n nhân l c là trình lành ngh , là ki n th c và năng l c c a toàn b cu c s ng c a con ngư i hi n có th c t ho c ti m năng phát tri n kinh t - xã h i trong m t c ng ng”. Như v y, ngu n nhân l c là t ng th các ti m năng lao c a con ngư i c a m t qu c gia ã ư c chu n b năng huy m c nh t ng vào quá trình phát tri n kinh t -xã h i c a ng nh, có kh t nư c; “ti m năng ó bao g m t ng hoà các năng l c v trí l c, th l c, nhân cách con ngư i c a m t qu c gia, áp ng v i m t cơ c u nh t n n kinh t nh c a lao ng do òi h i”. Th c ch t ó là ti m năng c a con ngư i v s lư ng, ch t lư ng và cơ c u. Quan i m này cho th y rõ ngu n nhân l c m t cách toàn di n, coi ngu n nhân l c không ch trên góc s lư ng (ngu n l c lao ng) mà c v ch t lư ng (ti m năng phát tri n). Ngu n nhân l c là t t c các k năng và năng l c c a con ngư i liên quan gia. Ngày nay, tri th c là y u t ch n s phát tri n c a m i cá nhân và qu c o c a s phát tri n. Các thành qu c a khoa h c k thu t tr thành y u t s n xu t tr thành c u ph n c a s n ph m. T tr ng ch t xám trong m i s n ph m cao hay th p th hi n kh năng c nh tranh c a ngành ngh hay qu c gia ó. Vì v y, ch t lư ng c a ngu n nhân l c, y u t trình chuyên môn, k năng ngh nghi p, nhân cách, ph m ch t 7 là tiêu chí quan tr ng trong vi c ánh giá th c tr ng và kh năng phát tri n ngu n nhân l c c a t ch c ho c c a t ng qu c gia. T các v n trên, ta có th hi u: “Ngu n nhân l c là t ng th nh ng ti m năng c a con ngư i (trư c h t và cơ b n nh t là ti m năng lao g m c ph m ch t, trình ng), chuyên môn, ki n th c, óc sáng t o, năng lư ng, nhi t huy t huy t và kinh nghi m s ng c a con ngư i nh m áp ng cơ c u kinh t -xã h i” 1.1.2. Phát tri n ngu n nhân l c nh nghĩa phát tri n ngu n nhân l c không h ơn gi n, và v n ti p t c ư c tranh lu n c a các nhà văn và nhà nghiên c u. Ví d , Blake (1995) tuyên b r ng các lĩnh v c phát tri n ngu n nhân l c “ thách th c nh nghĩa và ranh gi i”. Weinberger (1998) l p lu n r ng có v như là không có s thu n m c dù th c t r ng r t nhi u ngư i ã r t c g ng ng nh nghĩa phát tri n ngu n nhân l c. M t khác, Lee (2001) ã tranh cãi r ng m t s nhà văn t ch i không mu n nghĩa y nh nghĩa phát tri n ngu n nhân l c và không th nh . Ta có th tìm hi u phát tri n ngu n nhân l c qua các khía c nh sau : Theo quan i m trư c ây Phát tri n : Là s v n ơn gi n ng theo chi u hư ng i lên, t th p n ph c t p, t kém hoàn thi n n cao, t n hoàn thi n hơn,… Là quá trình chu n b và cung c p nh ng năng l c c n thi t cho t ch c trong tương lai. Phát tri n ngu n nhân l c là quá trình trang b ki n th c nh t chuyên môn nghi p v cho ngư i lao công vi c nh t ng, h có th nh v m nhi m ư c m t nh Theo PGS-TS Nguy n Vi t S , phát tri n ngu n nhân l c ư c hi u là s gia tăng giá tr cho con ngư i v trí tu , o c, th l c và th m m , làm 8 cho con ngư i tr thành nh ng ngư i lao ng có năng l c và ph m ch t m i cao hơn. T ch c lao ng qu c t (ILO) cho r ng, phát tri n ngu n nhân l c bao g m phát tri n v th l c, trí l c, kh năng nh n th c và ti p thu ki n th c, tính năng ng xã h i và s c sang t o c a con ngư i trong lao ng, s n xu t. Các ph m ch t này có ư c thông qua giáo d c, ào t o và b sung, nâng cao trong quá trình s ng và làm vi c. Như v y, theo quan i m trư c ây c a các cá nhân và t ch c thì ta có th hi u phát tri n ngu n nhân l c là : T ng th các hình th c, phương pháp, chính sách, bi n pháp nh m hoàn thi n và nâng cao ch t lư ng c a ngu n nhân l c ( trí tu , th ch t và ph m ch t tâm lý xã h i ), nh m áp ng òi h i v ngu n nhân l c cho s phát tri n kinh t - xã h i trong t ng giai o n phát tri n. Th c ch t, phát tri n ngu n nhân l c chính là quá trình t o l p và phát tri n năng l c toàn di n c a con ngư i vì s ti n b kinh t , xã h i và s hoàn thi n b n thân m i con ngư i. Phát tri n ngu n nhân l c ư c t ng h p t giáo d c, ào t o và phát tri n. - Giáo d c : ư c hi u là ho t ng nh m tác n s phát tri n tinh th n, th ch t ch m t ng m t cách có h th ng i tư ng nào ó làm cho tư ng ó d n d n có ư c ph m ch t và năng l c như yêu c u - ào t o : là ho t i ra. ng làm cho con ngư i tr thành ngư i có năng l c theo nh ng tiêu chu n nh t nh, là quá trình h c t p làm cho con ngư i lao ng có th th c hi n công vi c t t hơn. Theo quan i m hi n nay Phát tri n ngu n nhân l c là s d ng vi c tích h p c a t ch c, ào t o, và nh ng n l c phát tri n s nghi p c i thi n hi u qu c a cá nhân, nhóm và t ch c. Phát tri n ngu n nhân l c phát tri n năng l c then ch t cho phép 9 các cá nhân trong t ch c th c hi n các công vi c hi n t i và tương thông qua các ho t ng h c t p theo k ho ch. Nh ng nhóm bên trong các t ch c s d ng phát tri n ngu n nhân l c b t phát tri n ngu n nhân l c là là u và qu n lý vi c thay i. Ngoài ra, m b o cu c chi n gi a nhu c u cá nhân và t ch c. [15] Nadler và Nadler (1970) m t t p h p các ho t nh nghĩa phát tri n ngu n nhân l c ó là “ ng có h th ng và k ho ch thi t k b i m t t ch c cung c p cho các thành viên c a nó v i nh ng cơ h i năng c n thi t áp ng nhu c u công vi c hi n t i và tương lai.” Phát tri n ngu n nhân l c là “ t ch c ho t trong m t t ch c h c t p các k ng h c t p ư c s p x p nâng cao hi u su t và phát tri n ngh nghi p và phát tri n t ch c. [16] Theo Watson (1999) nh nghĩa : Phát tri n ngu n nhân l c là ào t o và hư ng d n các quy trình theo cách mà t t c các cá nhân và các trang b nh ng k năng, ki n th c và năng l c mà h yêu c u i ư c th c hi n nhi m v hi n t i và tương lai do t ch c yêu c u. Chi n lư c phát tri n ư c c ng c b i m t tri t lý và m c ích c a nó là ưa tri t lý ó vào ho t ng. ó là v cơ b n có liên quan v i vi c t o ra m t n n văn hoá h c t p mà s khuy n khích h c t p và s t o cơ s k ho ch và th c hi n các chương trình và ho t l p ng h c t p. Khái ni m văn hoá h c t p này là liên k t, k t h p v i khái ni m t ch c h c t p. Như v y, theo quan i m hi n nay, ta có th hi u : Phát tri n ngu n nhân l c là ti n trình phát tri n năng l c con ngư i thông qua phát tri n t ch c và ào t o cá nhân c i thi n hi u năng. Các thành ph n c a phát tri n ngu n nhân l c: Phát tri n ngu n nhân l c có hai thành ph n chính, m t là ào t o và phát tri n , gai là phát tri n t 10 ch c. Ngoài ra, phát tri n ngu n nhân l c có ba lĩnh v c ng d ng quan tr ng: ngu n nhân l c qu n lý, phát tri n ngh nghi p và nâng cao ch t lư ng. ào t o và phát tri n : ào t o và phát tri n là quá trình c a h th ng phát tri n chuyên môn trong các cá nhân v i m c ích c thi n hi u su t. S khác nhau gi a ào t o và phát tri n ngu n nhân l c : ào t o Phát tri n T p trung Công vi c hi n t i Ph m vi Công vi c hi n t i và tương lai Cá nhân ngư i lao ng Th i gian Ng n h n, ngay l p t c Cá nhân, nhóm, t ch c Dài h n M c ích B sung các k năng còn y u kém Chu n b cho tương lai Phát tri n t ch c : Phát tri n t ch c là quá trình th c hi n thay it ch c v i m c ích c i thi n hi u su t h th ng. Hi u su t: Có ba c p th c hi n : t ch c, quy trình và cá nhân. T nh ng quan i m trên ta có th hi u : Phát tri n ngu n nhân l c là quá trình h c t p nh m m ra cho các cá nhân nh ng công vi c m i, kh năng m i d a trên cơ s nh hư ng tương lai c a t ch c, phát tri n ngu n nhân l c t o ra s bi n i v s lư ng và ch t lư ng ngu n l c v i vi c nâng cao hi u qu s d ng chúng. 1.1.3. M c tiêu và vai trò c a phát tri n ngu n nhân l c a. M c tiêu c a phát tri n ngu n nhân l c M c tiêu c a phát tri n ngu n nhân l c là s d ng t i a ngu n nhân l c hi n có và nâng cao tính hi u qu c a t ch c thông qua vi c giúp ngư i lao ng hi u rõ hơn v công vi c, n m v ng hơn v ngh nghi p và th c hi n ch c năng, nhi m v c a mình m t cách t giác hơn v i thái t t hơn cũng như nâng cao kh năng thích ng c a h v i công vi c trong tương lai. b. Vai trò c a phát tri n ngu n nhân l c Phát tri n ngu n nhân l c là m t trong nh ng ho t ng quan tr ng c a 11 qu n lý ngu n nhân l c, có vai trò r t l n giúp doanh nghi p s d ng có hi u qu ngu n l c hi n có trong t ch c thông qua vi c giúp ngư i lao rõ hơn công vi c mà h ang ng hi u m nh n. Ngày nay, trong quá trình h i nh p kinh t th gi i thì vi c nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c càng có vai trò to l n. - Trên góc ng vĩ mô: ào t o và phát tri n ngu n nhân l c là các ho t u tư nh m t o ra ngu n nhân l c xã h i v i s lư ng và ch t lư ng áp ng ư c nhu c u ngày càng cao c a xã h i. T o i u ki n cho vi c luôn s n sàng cung c p i ngũ lao ng có tay ngh , có trình chuyên môn cho n n kinh t . nư c ta hi n nay, v i m t ngu n nhân l c d i dào, giá nhân công r v lâu dài không ph i là l i th phát tri n. Ch t xám tr thành ngu n v n l n và quý giá, là nhân t quy t nghi p. Chính vì v y, nh s phát tri n c a m i qu c gia, m i doanh u tư cho nhân l c ư c xem là u tư hi u qu nh t. Trong các y u t phát tri n nhanh và b n v ng c a n n kinh t , c a doanh nghi p thì ngu n l c con ngư i là y u t cơ b n nh t. B i l , khi ã có trình văn hoá, k thu t nghi p v cao, có tay ngh v ng s là y u t quy t s d ng công ngh hi n nh i. Ngu n nhân l c v a là ngư i sáng t o v a là ngư i s d ng các phương ti n, phương pháp công ngh t ư c l i ích kinh t cao nh t cho xã h i, cho doanh nghi p và cho b n thân h . Như v y, ngu n nhân l c c n ph i ư c ào t o, giáo d c và nâng cao trình th i c n ư c s d ng m t cách - Trên góc y và có hi u qu . vi mô (t ch c, doanh nghi p...): ào t o và phát tri n ngu n nhân l c làm tăng năng su t lao vi c. Khi ngư i lao ng ng có trình ng, tăng ch t lư ng th c hi n công chuyên môn thì h có ý th c trong công vi c, tăng tính t qu n, làm vi c nhanh chóng và t c cao kh năng ti p c n v i s thay cao hơn. Do ó, nâng i c a môi trư ng, c ng c av c a 12 doanh nghi p trên th trư ng. Bên c nh ó thì ào t o và phát tri n ngu n nhân l c còn giúp doanh nghi p gi m b t ư c chi phí như: Tăng s t qu n c a ngư i lao ng làm gi m b t chi phí qu n lý. Ngư i lao th c phù h p làm gi m chi phí lưu chuy n lao m i, gi m chi phí tai n n lao máy móc thi t b . nhân l c có vai trò ng có ki n ng và chi phí tuy n d ng ng và b nh ngh nghi p, gi m chi phí hư h ng i v i m i doanh nghi p thì ào t o và phát tri n ngu n c bi t quan tr ng nó là i u ki n tiên quy t m tt ch c có th t n t i và i lên trong c nh tranh. i v i b t kỳ m t t ch c nào thì cũng ào t o và phát tri n t ra nhi m v cho công tác i ngũ nhân viên c a mình là làm sao s d ng t i a ngu n nhân l c hi n có và nâng cao tính hi u qu c a t ch c thông qua vi c giúp cho ngư i lao ng hi u rõ hơn v công vi c, n m v ng hơn v ngh nghi p c a mình và th c hi n ch c năng, nhi m v c a mình m t cách t giác hơn, v i thái t t hơn, cũng như nâng cao kh năng thích ng c a h không ch v i các công vi c trong hi n t i mà c v i các công vi c trong tương lai. Do ó công tác ào t o và phát tri n ngu n nhân l c là quan tr ng và c n ư c quan tâm úng m c trong doanh nghi p. Xã h i ngày càng phát tri n thì s c nh tranh gi a các doanh nghi p cũng ngày càng quy t li t hơn nên doanh nghi p mu n t n t i và phát tri n thì không còn cách nào khác là ph i không ng ng nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c áp ng yêu c u công vi c c a doanh nghi p. Th gi i ngày càng có xu hư ng toàn c u hoá do ó m i ngư i trên th gi i u có kh năng ti p c n v i các ngu n l c v t ch t và giá c là giá c chung trên toàn th gi i, do ó y u t c nh tranh mang tính ch t quy t nh ó là ngu n l c con ngư i. Như v y, ào t o và phát tri n ngu n nhân l c là i u ki n quan tr ng doanh nghi p t n t i và phát tri n b n v ng. ào t o và phát tri n là nh ng gi i pháp có tính chi n lư c t o ra l i th c nh tranh c a doanh nghi p. c 13 bi t trong giai o n c nh tranh hi n nay thì v n nhân l c là tài s n quý giá c a m i doanh nghi p. Vì v y c n có chính sách u tư m t cách h p lý v n nhân l c th c s tr thành tài s n c a doanh nghi p. - Trên góc vi mô (ngư i lao ng): ào t o và phát tri n ngu n nhân l c có vai trò r t quan tr ng nó áp ng nhu c u h c t p và phát tri n c a ngư i lao ng. T o ra s thích ng c a ngư i lao và tương lai. ào t o và phát tri n ngu n nhân l c ng v i công vi c hi n t i ngư i lao ng phát huy h t kh năng sáng t o c a mình trong công vi c. Qua ó t o s g n bó gi a ngư i lao ng và doanh nghi p giúp cho doanh nghi p ho t ng có hi u qu hơn. Phát tri n nh m áp ng nhu c u h c t p, phát tri n c a ngư i lao ng. Con ngư i có 5 nhu c u cơ b n theo th t t th p t i cao, ó là: + Các nhu c u sinh lý: là các òi h i cơ b n nh t c a con ngư i v ăn, m c, , i l i. + Nhu c u v an toàn: là nhu c u ư c n nh, ch c ch n, ư c b o v kh i các i u b t tr c ho c nhu c u t b o v . + Nhu c u xã h i: ó là các nhu c u ư c quan h v i nh ng ngư i khác th hi n và ch p nh n tình c m, s chăm sóc và h p tác. + Nhu c u ư c tôn tr ng: là nhu c u có a v trong xã h i, ư c ngư i khác công nh n và tôn tr ng, cũng như nhu c u t tôn tr ng mình. + Nhu c u t hoàn thi n mình: là nhu c u ư c trư ng thành và phát tri n, ư c bi t các năng l c c a mình thành hi n th c, ho c nhu c u t ư c các thành tích m i và có ý nghĩa, nhu c u sáng t o. Như v y, nhu c u ư c h c t p và phát tri n n m trong nhu c u t hoàn thi n mình c a con ngư i, là th b c nhu c u cao nh t c a con ngư i. Do ó, n u doanh nghi p áp ng t t nhu c u này c a h thì s t o ra vi c r t l n cho ngư i lao ng. ng l c làm