Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Phát triển môi trường học tập lý luận chính trị cho học viên ở trường chính trị ...

Tài liệu Phát triển môi trường học tập lý luận chính trị cho học viên ở trường chính trị nguyễn văn cừ tỉnh bắc ninh

.PDF
119
124
68

Mô tả:

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM VŨ THỊ LƢƠNG PHÁT TRIỂN MÔI TRƢỜNG HỌC TẬP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN Ở TRƢỜNG CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN CỪ TỈNH BẮC NINH Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ TÍNH THÁI NGUYÊN - 2013 Số hóa bởi trung tâm học liệu 1 http://www.lrc.tnu.edu.vn/ LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, tháng 9 năm 2013 TÁC GIẢ LUẬN VĂN VŨ THỊ LƢƠNG Số hóa bởi trung tâm học liệu i http://www.lrc.tnu.edu.vn/ LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên cho phép tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Thị Tính đã giúp đỡ và chỉ dẫn tận tình cho tôi về định hƣớng đề tài, hƣớng dẫn tôi trong việc tiếp cận và khai thác các tài liệu tham khảo cũng nhƣ chỉ bảo cho tôi trong quá trình tôi viết luận văn và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Ban chủ nhiệm khoa Tâm lý Giáo dục, khoa sau đại học trƣờng Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận giúp tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo, đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên các trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp tôi có những tƣ liệu để hoàn thành luận văn. Cuối cùng tôi muốn bày tỏ lòng cảm ơn đối với bạn bè, ngƣời thân trong gia đình đã ủng hộ và tạo mọi điều kiện hỗ trợ tôi học tập và hoàn thành luận văn này. Do điều kiện thời gian và phạm vi nghiên cứu có hạn, luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả luận văn kính mong nhận đƣợc sự chỉ dẫn và góp ý thêm của các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn trở nên hoàn thiện hơn. Tác giả VŨ THỊ LƢƠNG Số hóa bởi trung tâm học liệu ii http://www.lrc.tnu.edu.vn/ MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .......................................................................... 2 4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 2 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 2 6. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................................... 2 7. Những đóng góp của đề tài ....................................................................................... 3 8. Phạm vi nghiên cứu của đề tài .................................................................................. 3 9. Kết cấu của đề tài ...................................................................................................... 4 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN MÔI TRƢỜNG HỌC TẬP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở TRƢỜNG CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN CỪ TỈNH BẮC NINH ............................................... 5 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ..................................................................................... 5 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ....................................................................... 8 1.2.1. Khái niệm môi trƣờng ......................................................................................... 8 1.2.2. Môi trƣờng học tập, môi trƣờng học tập lý luận chính trị .................................. 9 1.2.3. Phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị cho học viên ........................... 14 1.2.4. Những vấn đề cơ bản về phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị cho học viên ở trƣờng trung cấp chính trị ......................................................... 15 1.2.4.1. Học tập lý luận chính trị ...................................................................... 15 1.2.4.2. Mục tiêu phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị ..................... 16 1.2.4.3. Ý nghĩa của phát triển MTHT lý luận chính trị ................................... 17 1.2.4.4. Nội dung phát triển môi trƣờng học tập LLCT cho học viên .............. 18 Số hóa bởi trung tâm học liệu iii http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 1.2.5. Các yếu tố ảnh hƣởng tới phát triển môi trƣờng học tập LLCT của học viên ........ 20 1.2.6. Vai trò của hiệu trƣởng trƣờng Chính trị cấp tỉnh trong phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị ......................................................................... 22 KẾT LUẬN CHƢƠNG I ............................................................................................ 26 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN MÔI TRƢỜNG HỌC TẬP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN Ở TRƢỜNG CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN CỪ TỈNH BẮC NINH ...................................... 27 2.1. Khái quát về đặc điểm, tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh và trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh........................................................... 27 2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh........................................... 27 2.1.2. Một số nét khái quát về trƣờng chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh ........ 30 2.2. Tổ chức khảo sát .................................................................................................. 32 2.3. Thực trạng môi trƣờng học tập LLCT ở Trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh ..................................................................................................... 33 2.3.1. Thực trạng về biểu hiện về tinh thần, thái độ, động cơ học tập của học viên ...... 33 2.3.2. Nhận thức của giảng viên và học viên về mục đích, ý nghĩa của học tập LLCT .... 34 2.3.2.1. Nhận thức của giảng viên về vai trò, ý nghĩa học tập lý luận chính trị đối với học viên ................................................................... 34 2.3.2.2. Nhận thức của học viên về mục đích, ý nghĩa của học tập lý luận chính trị .............................................................................................. 36 2.3.3. Thực trạng môi trƣờng học tập lý luận chính trị ở trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ ................................................................................................. 38 2.3.4. Thực trạng phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị cho học viên ở trƣờng chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh hiện nay ................................ 44 2.3.4.1. Thực trạng về đổi mới hình thức dạy học của giảng viên .................. 44 2.3.4.2. Thực trạng mối quan hệ giữa cán bộ quản lý, giảng viên nhà trƣờng đối với học viên...................................................................... 46 2.3.4.3. Thực trạng các biện pháp quản lý của Hiệu trƣởng nhằm phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị cho học viên .................... 48 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ........................................................................................... 60 Số hóa bởi trung tâm học liệu iv http://www.lrc.tnu.edu.vn/ Chƣơng 3. BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN MÔI TRƢỜNG HỌC TẬP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN Ở TRƢỜNG CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN CỪ TỈNH BẮC NINH..................................... 61 3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp ........................................................................ 61 3.1.1. Nguyên tắc bảo đảm tính mục tiêu ................................................................... 61 3.1.2. Nguyên tắc bảo đảm tính hiệu quả ................................................................... 61 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ...................................................................... 61 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................................... 62 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển ................................................ 62 3.1.6. Nguyên tắc bảo đảm phát huy vai trò chủ thể của giảng viên và học viên ...... 62 3.2. Các biện pháp phát triển môi trƣờng học tập LLCT ở Trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh ........................................................................... 62 3.2.1. Nâng cao nhận thức của cấp ủy các cấp về thực hiện quy định 54/QĐ TW của Bộ chính trị về chế độ học tập lý luận chính trị trong Đảng và quy định 256/QĐ - TW về xác định trình độ trung cấp lý luận chính trị của Ban chấp hành trung ƣơng .......................................................................................... 62 3.2.1.1. Mục đích của biện pháp.......................................................................... 62 3.2.1.2. Nội dung thực hiện biện pháp ................................................................ 63 3.2.1.3. Điều kiện để thực hiện biện pháp ........................................................... 63 3.2.2. Chỉ đạo các khoa, tổ chuyên môn hƣớng dẫn giảng viên thực hiện phong cách ngƣời cán bộ giảng viên theo chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh. .............. 63 3.2.2.1. Mục đích của biện pháp ......................................................................... 63 3.2.2.2. Nội dung của biện pháp.......................................................................... 64 3.2.2.3. Điều kiện để thực hiện biện pháp ........................................................... 64 3.2.3. Chỉ đạo tổ chuyên môn, giảng viên đổi mới phƣơng pháp giảng dạy LLCT ở Trƣờng Chính trị tỉnh Bắc Ninh ............................................................ 64 3.2.3.1. Mục đích của biện pháp ......................................................................... 64 3.2.3.2. Nội dung thực hiện biện pháp ................................................................ 65 3.2.3.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ............................................................... 67 Số hóa bởi trung tâm học liệu v http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 3.2.4. Chỉ đạo tổ chuyên môn, giảng viên đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học viên nhằm tạo động lực cho ngƣời học......................... 67 3.2.4.1. Mục đích của biện pháp.......................................................................... 67 3.2.4.2. Nội dung thực hiện biện pháp ................................................................ 68 3.2.4.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ................................................................ 69 3.2.5. Tăng cƣờng thiết lập môi trƣờng học tập thân thiện, các mối quan hệ ứng xử có văn hóa trong nhà trƣờng.......................................................................... 69 3.2.5.1. Mục đích của biện pháp.......................................................................... 69 3.2.5.2. Nội dung thực hiện biện pháp ................................................................ 69 3.2.5.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ................................................................ 72 3.2.6. Tăng cƣờng chỉ đạo thực hiện nề nếp học tập của học viên ............................. 72 3.2.6.1. Mục đích của biện pháp .......................................................................... 72 3.2.6.2. Nội dung biện pháp................................................................................. 73 3.2.6.3. Điều kiện thực hiện................................................................................. 74 3.2.7. Tăng cƣờng cơ sở vật chất theo hƣớng hiện đại, đáp ứng yêu cầu công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ của Tỉnh .................................................................... 74 3.2.7.1. Mục đích của biện pháp .......................................................................... 74 3.2.7.2. Nội dung và thực hiện biện pháp ............................................................ 74 3.2.7.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ................................................................ 76 3.2.8. Tăng cƣờng quản lý đối với việc thực hiện các nội quy, quy chế trong dạy học đối với giảng viên, học viên ......................................................................... 77 3.2.8.1. Mục đích của biện pháp .......................................................................... 77 3.2.8.2. Nội dung thực hiện biện pháp................................................................. 77 3.2.8.3. Điều kiện thực hiện................................................................................. 77 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất ............................................................. 78 3.4. Khảo nghiệm tính khả thi và tính hiệu quả của biện pháp đề xuất ...................... 79 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ..................................................................................... 79 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm...................................................................................... 79 3.4.3. Đối tƣợng khảo nghiệm .................................................................................... 79 3.4.4. Phƣơng pháp khảo nghiệm ............................................................................... 79 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ........................................................................................ 79 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ........................................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 85 PHỤ LỤC................................................................................................................... 86 Số hóa bởi trung tâm học liệu vi http://www.lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CSVC : Cơ sở vật chất LLCT : Lý luận chính trị GD&ĐT : Giáo dục & Đào tạo GDP : Tổng sản phẩm quốc nội MTHTTT : Môi trƣờng học tập thực tế MTHT : Môi trƣờng học tập PGS-TS : Phó Giáo sƣ - Tiến sĩ QĐ/TW : Quyết định/ Trung ƣơng QĐ-UB : Quyết định/ Ủy ban SL : Số lƣợng STT : Số thứ tự TS : Tổng số UBND : Ủy ban nhân dân XHCN : Xã hội Chủ nghĩa Số hóa bởi trung tâm học liệu iv http://www.lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Bảng 2.2: Bảng 2.3: Bảng 2.4: Bảng 2.5: Bảng 2.6: Bảng 2.7: Bảng 2.8: Bảng 2.9: Bảng 2.10: Bảng 2.11: Bảng 2.12: Bảng 2.13: Bảng 2.14: Bảng 2.15: Bảng 2.16: Bảng 2.17: Bảng 2.18: Bảng 2.19: Bảng 3.1. Tinh thần, thái độ, động cơ học tập của học viên ................................. 33 Nhận Thức của giảng viên về vai trò của học lý luận chính trị với cán bộ là học viên.................................................................................. 34 Nhận thức của cán bộ quản lý và giảng viên về ý nghĩa của môi trƣờng học tập đối với học viên ............................................................ 35 Nhận thức của học viên về vai trò của học tập lý luận chính trị ........... 36 Nhận thức của học viên về ý nghĩa của môi trƣờng học tập đối với học viên ................................................................................................. 37 Đánh giá về thực trạng môi trƣờng học tập lý luận chính trị của trƣờng chính trị Nguyễn Văn Cừ .......................................................... 38 Thực trạng nề nếp học tập lý luận chính trị của học viên ..................... 40 Thực trạng sử dụng phƣơng pháp dạy học thể hiện mối quan hệ tƣơng tác................................................................................................ 42 Ý kiến của học viên về thực trạng sử dụng các phƣơng pháp dạy học của giảng viên................................................................................. 43 Đánh giá của cán bộ quản lý về hình thức tổ chức dạy học của giảng viên .............................................................................................. 44 Ý kiến của học viên về các hình thức học tập đƣợc giáo viên tổ chức ........ 45 Thực trạng ứng xử của giảng viên, nhân viên nhà trƣờng với học viên ...... 47 Ý kiến học viên mức độ hài lòng đối với giảng viên, nhân viên nhà trƣờng ....................................................................................................... 47 Thực trạng các biện pháp chỉ đạo của Hiệu trƣởng nhằm phát triển môi trƣờng tâm lý cho học viên .................................................... 48 Thực trạng biện pháp chỉ đạo của Hiệu trƣởng đối với giảng viên nhằm tạo các mối quan hệ chia sẻ, hợp tác trong học tập ..................... 50 Thực trạng biện pháp chỉ đạo tăng cƣờng cơ sở vật chất của Hiệu trƣởng ....... 52 Ý kiến học viên về thực trạng biện pháp chỉ đạo tăng cƣờng cơ sở vật chất của Hiệu trƣởng ....................................................................... 53 Thực trạng biện pháp kiểm tra, đánh giá, giám sát môi trƣờng học tập của học viên (28 cán bộ quản lý và giáo viên) ................................ 56 Thực trạng biện pháp đánh giá, kiểm tra, giám sát môi trƣờng học tập của học viên..................................................................................... 57 Khảo nghiệm tính cấn thiết và tính khả thi của các biện pháp ............. 80 Số hóa bởi trung tâm học liệu v http://www.lrc.tnu.edu.vn/ MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Công tác giáo dục LLCT tƣ tƣởng luôn là nhiệm vụ quan trọng của Đảng và Nhà nƣớc. Lênin đã dạy: “Không có lý luận cách mạng thì không có phong trào cách mạng”, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng khẳng định: “Thực tiễn mà không có lý luận hƣớng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng, lý luận mà không có liên hệ thực tiễn là lý luận suông”. Có thể nói chƣa bao giờ công tác lý luận lại cần thiết và có tầm quan trọng đặc biệt nhƣ hiện nay. Đó là vì thực tiễn cách mạng, sự phát triển của xã hội nƣớc ta cũng nhƣ các quá trình thế giới đang đặt ra cho lý luận hàng loạt vấn đề phức tạp cần phải giải quyết. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng nhấn mạnh việc quan trọng trƣớc hết là phải đổi mới tƣ duy, nâng cao trí tuệ của Đảng lên một bƣớc phát triển mới: Đảng ta phải nâng cao trình độ hiểu biết và năng lực tổ chức thực tiễn, từ việc nắm vững quy luật vận động của đời sống xã hội, quy luật vận động của Đảng cho đến hiểu biết về thế giới, về thời đại; Đảng làm giàu trí tuệ của mình bằng cách không ngừng nâng cao trình độ lý luận, nắm vững, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh đồng thời không ngừng tổng kết kinh nghiệm thực tiễn sinh động. Trong những năm gần đây, Trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh đã thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị mà Học viện chính trị - hành chính quốc gia Hồ Chí Minh và Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Bắc Ninh giao phó. Trong nhiệm vụ đào tạo, bồi dƣỡng LLCT, trƣờng đã có những đóng góp không nhỏ vào việc xây dựng một đội ngũ cán bộ chủ chốt và cán bộ nguồn cho tỉnh. Tuy nhiên, để giúp cho ngƣời học những ý thức đầy đủ về việc học tập LLCT không phải chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là nhu cầu thực sự nhằm trang bị tri thức toàn diện cho hành trang của ngƣời cán bộ lãnh đạo, quản lý thì phải xây dựng một môi trƣờng học tập thật sự cuốn hút, có tính Đảng cao. Bản thân tôi là một cán bộ quản lý của nhà trƣờng, với nhiều năm là giảng viên trực tiếp giảng dạy LLCT, với kiến thức đã học tập và nghiên cứu, tôi lựa chọn vấn đề “Phát triển môi trường học tập LLCT cho học viên ở Trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh” làm Luận văn Thạc sĩ với mong muốn góp phần vào xây dựng môi trƣờng học tập LLCT nói chung và ở trƣờng tôi đang công tác nói riêng. Số hóa bởi trung tâm học liệu 1 http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số biện pháp nhằm phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị cho học viên ở Trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh, thông qua đó nâng cao chất lƣợng học tập các môn lý luận chính trị của học viên. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Môi trƣờng học tập của học viên ở trƣờng Chính trị cấp tỉnh. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý của Hiệu trƣởng nhằm phát triển môi trƣờng học tập chính trị cho học viên ở trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh 4. Giả thuyết khoa học Chất lƣợng học tập lý luận chính trị của học viên chịu ảnh hƣởng của môi trƣờng học tập, nếu tìm đƣợc các biện pháp phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị, tạo văn hóa học hỏi, văn hóa chia sẻ, văn hóa chất lƣợng vv… trong học tập sẽ nâng cao chất lƣợng hiệu quả của công tác đào tạo, bồi dƣỡng, giáo dục lý luận chính trị cho học viên. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị cho học viên ở trƣờng Chính trị cấp tỉnh. 5.2. Nghiên cứu thực trạng phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị ở trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh. 5.3. Đề xuất một số biện pháp phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị ở trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu 6.1. Nhóm những phương pháp nghiên cứu lý luận Đây là nhóm phƣơng pháp nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. Bao gồm các phƣơng pháp sau: - Phƣơng pháp phân tích - tổng hợp tài liệu - Phƣơng pháp khái quát hoá các nhận định độc lập Số hóa bởi trung tâm học liệu 2 http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Đây là nhóm phƣơng pháp nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài. Bao gồm các phƣơng pháp cụ thể sau: - Phƣơng pháp điều tra, phỏng vấn cán bộ quản lý, giảng viên, học viên để lấy thông tin về thực trạng môi trƣờng học tập và phát triển môi trƣờng học tập cho học viên. - Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm giảng dạy, quản lý nhằm tạo môi trƣờng học tập cho học viên. - Phƣơng pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động của giảng viên, học viên - Phƣơng pháp lấy ý kiến chuyên gia về các biện pháp đề xuất phát triển môi trƣờng học tập cho học viên. - Phƣơng pháp khảo nghiệm về tính hiệu quả, tính khả thi của các biện pháp đề xuất. 6.3. Phương pháp bổ trợ Sử dụng toán thống kê và phần mềm tin học để xử lý những thông tin thu đƣợc về thực trạng. 7. Những đóng góp của đề tài 7.1. Đóng góp về mặt lý luận Hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị ở trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ 7.2. Đóng góp về mặt thực tiễn Làm rõ môi trƣờng học tập lý luận chính trị ở trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ. 8. Phạm vi nghiên cứu của đề tài Môi trƣờng học tập gồm có môi trƣờng bên trong nhà trƣờng và môi trƣờng bên ngoài nhà trƣờng. Tác giả luận văn chỉ nghiên cứu môi trƣờng học tập lý luận chính trị bên trong nhà trƣờng và nghiên cứu các biện pháp tác động của Hiệu trƣởng nhằm phát triển môi trƣờng học tập Lý luận chính trị cho học viên ở trƣờng Chính trị tỉnh Bắc Ninh. Số hóa bởi trung tâm học liệu 3 http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 9. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục từ viết tắt, đề tài gồm 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị ở trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh. Chƣơng 2: Thực trạng phát triển môi trƣờng học tập lý luận chính trị ở trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh. Chƣơng 3: Một số biện pháp nhằm xây dựng môi trƣờng học tập lý luận chính trị ở trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh. Số hóa bởi trung tâm học liệu 4 http://www.lrc.tnu.edu.vn/ Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN MÔI TRƢỜNG HỌC TẬP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở TRƢỜNG CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN CỪ TỈNH BẮC NINH 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Môi trƣờng là hoàn cảnh sống xung quanh, luôn có ảnh hƣởng trực tiếp hay gián tiếp đến sự phát triển mọi mặt đời sống con ngƣời. Vì vậy môi trƣờng đang là vấn đề thu hút sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà khoa học. Nhận thức đƣợc môi trƣờng có ảnh hƣởng đến năng xuất lao động, các nhà tâm lý học lao động tập trung nghiên cứu môi trƣờng vĩ mô, những điều kiện nhƣ: Nhiệt độ, màu sắc, âm thanh, ánh sáng, khung cảnh, mối quan hệ liên nhân cách của nhóm nhỏ; những yếu tố, điều kiện, hoàn cảnh tác động mạnh đến chất lƣợng công việc. Nhà tâm lý học Mỹ Kenloc (1923) đã nuôi trong cùng một môi trƣờng con khỉ 10 tháng tuổi và cậu bé trai 8 tháng tuổi của mình để so sánh ảnh hƣởng của môi trƣờng đến con khỉ và con ngƣời. Đã có nhiều ví dụ để chúng ta hiểu về vai trò của môi trƣờng sống đối con vật hoặc con ngƣời, không thể làm thay đổi bản năng của con vật. Ngƣợc lại môi trƣờng của loài vật có thể tác động mạnh vào bản chất của con ngƣời. Nhà xã hội học Mỹ R.E Pác - cơ đã nói: “Ngƣời không đẻ ra ngƣời, đƣa trẻ chỉ trở nên ngƣời trong quá trình giáo dục”. Điều này khảng định vai trò của yếu tố môi trƣờng văn hóa, môi trƣờng giáo dục có tính quyết định đối với sự hình thành nhân cách con ngƣời. Cuối thế kỷ XIX, khi xuất hiện phƣơng pháp xác định trẻ sinh đôi cùng trứng, đã xuất hiện nghiên cứu về ảnh hƣởng của môi trƣờng và di truyền đối với sự hình thành nhân cách con ngƣời. Ở Liên Xô cũ có công trình của I.I Canaev (1959), kết quả nghiên cứu đó đƣợc công bố trong tác phẩm Trẻ sinh đôi. Sau đó vấn đề đƣợc tiếp tục bởi Đ.B. Enconhin. Nhiều nhà tâm lý học Mỹ với các công trình nghiên cứu đã chỉ ra ảnh hƣởng rất quan trọng của môi trƣờng đến sự hình thành và phát triển nhân cách cá nhân. Những kết quả nghiên cứu có hệ thống đã dần hÌnh thành một chuyên ngành tâm lý Số hóa bởi trung tâm học liệu 5 http://www.lrc.tnu.edu.vn/ học mới: Tâm lý học môi trƣờng và thƣờng đƣợc khái quát trong các tài liêụ giáo dục học, Tâm lý học. Quan điểm chung của khoa học giáo dục (bao gồm cả tâm lý học) đều khảng định vai trò quyết định của yếu tố môi trƣờng đối với sự hình thành và phát triển nhân cách con ngƣời. Tiếp đó, là vấn đề nghiên cứu, xây dựng môi trƣờng với mục đích để có ảnh hƣởng tốt nhất đến dạy học và giáo dục nhân cách thế hệ trẻ. Về môi trƣờng dạy học, trƣớc hết phải kể đến những nghiên cứu của I.V. Pavlov và B.F. Skinnơ. I.V.Pavlov nghiên cứu sự hình thành phản xạ có điều kiện trong môi trƣờng đƣợc kiểm soát chặt chẽ, con vật (con chó) hoàn toàn thụ động. B.F. Skinnơ nghiên cứu sự hình thành phản xạ tạo tác động môi trƣờng gần với thực tế hơn, con vật (chuột, bồ câu…) chủ động trong hành vi đáp ứng trên cơ sở nhu cầu của nó. Nội dung học tập thể hiện ngay trong môi trƣờng mà con vật phải tìm cách thích nghi. Đây là cơ sở lý thuyết để xây dựng kiểu dậy học chƣơng trình hóa, dạy học bằng máy. Từ nghiên cứu kết quả của hai ông, các nhà gíao dục đã nhận thức một vấn đề rất quan trọng rằng: Yếu tố môi trƣờng trong giáo dục không chỉ góp phần quyết định đến sự hình thành và phát triển nhân cách con ngƣời mà quan trọng hơn là yếu tố thực tế đã kích thích chủ thể (con ngƣời) hoạt động năng động và sang tạo hơn. Việc tạo lập, xây dựng và phát triển môi trƣờng giáo dục là một nhiệm vụ quan trọng của khoa học giáo dục hiện đại. Nghiên cứu về môi trƣờng dạy học phải kể đến công trình của Jean Marc Denomme và Madeleine Roy về phƣơng pháp sƣ phạm tƣơng tác. Trong đó, mô hình quen thuộc: Ngƣời dạy - Ngƣời học - Tri thức đƣợc chuyển thành Ngƣời dạy - Ngƣời học - Môi trƣờng. Tác giả coi môi trƣờng là yếu tố tham gia trực tiếp đến quá trình dạy học chứ không đơn thuần chỉ là nơi diễn ra các hoạt động dạy học. Đặc biệt, tác giả đi sâu vào các yếu tố môi trƣờng của việc học, các yếu tố môi trƣờng của việc dạy. Trên cơ sở đó, các tác giả đã nhấn mạnh đến một quy luật quan trọng: Môi trƣờng ảnh hƣởng đến ngƣời dạy, ngƣời học và ngƣời dạy phải thích nghi với môi trƣờng. Ảnh hƣởng và thích nghi đó chính là hệ quả của phƣơng pháp sƣ phạm tƣơng tác liên quan đến môi trƣờng. Từ đầu thế kỷ XX, Dimitri Glinos đã viết “…Giáo dục phải thích ứng với những hoàn cảnh luôn thay đổi, đối phó với những vấn đề mới, những nhu cầu mới Số hóa bởi trung tâm học liệu 6 http://www.lrc.tnu.edu.vn/ và thƣờng xuyên đòi hỏi những kỹ năng mới…Trong một thời gian dài, nền giáo dục đã không thể thích ứng đƣợc với các hoàn cảnh mới và gắn với các nhu cầu thực tế. Khoảng cách giữa giáo dục và cuộc sống ngày càng lớn và bây giờ, điều chúng ta cần không chỉ là một cuộc cách mạng để tái lập lại mối tƣơng quan giữa giáo dục và cuộc sống. Emile DurKheim quan niệm môi trƣờng học đƣờng bao hàm cả lớp học và việc tổ chức lớp học, nhƣ một sự liên kết có phạm vi rộng hơn gia đình và không trìu tƣợng nhƣ xã hội. Một lớp học không đơn thuần chỉ là một khối kết dính các cá nhân độc lập với nhau mà còn là một xã hội thu nhỏ. Trong lớp học, học sinh suy nghĩ, hành động và cảm nhận khác với khi chúng tách rời nhau…Những quan niệm trên đây đã có trƣớc hàng thế kỷ, hiện nay đang trở thành vấn đề thời sự của khoa học giáo dục. Môi trƣờng giáo dục không phải đến ngày nay mới đƣợc quan tâm. Câu chuyện “Mạnh mẫu giáo tử” phải 3 lần chuyển chỗ ở tìm đến nơi tốt để định cƣ nhằm cho con mình đƣợc hƣởng một môi trƣờng giáo dục thuận lợi. Nhiều ngƣời Việt Nam biết đến và vận dụng câu tục ngữ “gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” cũng muốn nói đến một mặt mối quan hệ với con ngƣời trong một môi trƣờng giáo dục trẻ. Giá trị của câu chuyện và câu tục ngữ trên ở chỗ đã đề cao môi trƣờng sống trong quá trình phát triển của trẻ. Với trẻ em ba môi trƣờng: nhà trƣờng - gia đình - xã hội có vai trò quan trọng trong quá trình học tập, trƣởng thành và hoàn thiện nhân cách. PGS.TS Phạm Hồng Quang đã nghiên cứu về môi trƣờng văn hóa giáo dục, mối quan hệ của nó với môi trƣờng kinh tế và chỉ ra những tiêu chí để xây dựng môi trƣờng văn hóa giáo dục trong các nhà trƣờng. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nƣớc ta rất quan tâm đến việc xây dựng đƣợc MTHTTT ở các trƣờng học nhằm nâng cao chất lƣợng giáo dục. Đƣờng lối, chính sách của Đảng thực sự là những định hƣớng quan trọng ở tầm vĩ mô, chỉ đạo toàn diện công tác nâng cao chất lƣợng giáo dục. Bên cạnh đó, Bộ GD&ĐT đã có chỉ thị số 40/CT-BGD&ĐT ngày 22/7/2008 về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực” ttrong các trƣờng phổ thông giai đoạn 2008 - 2013. Số hóa bởi trung tâm học liệu 7 http://www.lrc.tnu.edu.vn/ Nhiều hội thảo khoa học và công trình nghiên cứu khoa học về xây dựng MTHTTT ở các trƣờng. Nhiều chƣơng trình, dự án của các tổ chức quốc tế, của chính phủ đã hỗ trợ tích cực cho nhiệm vụ này. Gần đây có một số đề tài, khóa luận tốt nghiệp của học viên và sinh viên đã nghiên cứu các vấn đề nhƣ: Môi trƣờng giáo dục, môi trƣờng văn hóa giáo dục, môi trƣờng học tập vv... Việc xây dựng môi trƣờng học tập nói chung ở các nhà trƣờng đã trở thành vấn đề quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu. Song xây dựng môi trƣờng học tập lý luận chính trị cho học viên ở Trƣờng Chính trị tỉnh chỉ dừng lại ở một số những bài viết trao đổi ở góc độ khác nhau chứ chƣa có đề tài hoặc công trình chuyên sâu về vấn đề xây dựng môi trƣờng môi trƣờng học tập lý luận chính trị cho học viên ở các trƣờng chính trị tỉnh nói chung và Trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh nói riêng đã bắt đầu chú ý tới công tác xây dựng môi trƣờng học tập cho học viên nhằm góp phần nâng cao chất lƣợng công tác đào tạo, bồi dƣỡng, giáo dục lý luận chính trị trong Đảng. Vì vậy tôi chọn vấn đề này làm đề tài Luận văn thạc sĩ để góp phần xây hệ thống hoá cơ sở lý luận và đề xuất một số giải pháp về công tác này ở Trƣờng Chính trị Nguyễn Văn Cừ tỉnh Bắc Ninh. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Khái niệm môi trường Có nhiều quan niệm và cách hiểu khác nhau về khái niệm môi trƣờng: - Theo nghĩa rộng nhất: môi trƣờng là tập hợp các điều kiện và hiện tƣợng bên ngoài có ảnh hƣởng tới một vật thể hoặc một sự kiện. Bất cứ một vật thể, một sự kiện nào cũng tồn tại và diễn biến trong một môi trƣờng. - Theo Unesco (1981): Môi trƣờng của con ngƣời bao gồm toàn bộ các hệ thống tự nhiên và các hệ thống do con ngƣời tạo ra. Những cái hữu hình (tập quán, niềm tin…) trong đó con ngƣời sống và lao động. họ khai thác các tài nguyên thiên nhiên và nhân tạo nhằm thỏa mãn những nhu cầu của mình. - Môi trƣờng bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật, tất cả các yếu tố vô sinh và hữu sinh có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp lên sự sống, phát triển và sinh sản Số hóa bởi trung tâm học liệu 8 http://www.lrc.tnu.edu.vn/ của sinh vật (Hoàng Đức Nhuận, 2000). Theo tác giả môi trƣờng có các thành phần chính và tác động qua lại với nhau: 1/ Môi trƣờng tự nhiên: bao gồm nƣớc, không khí, đất đai, ánh sáng và các sinh vật - môi trƣờng kiến tạo gồm các cảnh quan thay đổi đƣợc do con ngƣời. 2/ Môi trƣờng không gian gồm những yếu tố về địa điểm, khoảng cách, mật độ, phƣơng hƣớng và sự thay đổi trong môi trƣờng. - Theo Vũ Trung Tạng: Môi trƣờng là một thành phần của ngoại cảnh, bao gồm các hiện tƣợng và các thực thể của tự nhiên… Mà ở đó, cá thể, quần thể, loài… có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp bằng các phản ứng thích nghi của mình. Nhƣ vậy, từ một số khái niệm nêu trên, ta có thể hiếu khái niệm môi trƣờng nhƣ sau: “Môi trường là tập hợp tất cả các yếu tố tự nhiên và xã hội bao quanh con người, ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới con người và tác động đến các hoạt động sống của con người”. 1.2.2. Môi trường học tập, môi trường học tập lý luận chính trị Trong phạm vi nhà trƣờng, thƣờng đề cập tới các yếu tố môi trƣờng học tập, môi trƣờng khoa học. Trong đó khái niệm môi trƣờng học tập đƣợc xem xét cụ thể hơn. Trong tài liệu “Curriculunm Đevelopment a Guide to Practice” [49] đã quan niệm môi trƣờng học tập gồm: - Môi trƣờng học tập theo truyền thống: Nhà trƣờng là môi trƣờng đơn độc, tĩnh lặng và trật tự. Bầu không khí này là kết quả của áp lực theo định nghĩa hẹp của nền giáo dục chính quy, cửa vào giới hạn cho một số ngƣời, và theo phong cách giáo huấn, mô phạm (nói, nghe) đối với việc học tập. - Theo PGS.TS. Phạm Hồng Quang : Môi trƣờng học tập là tập hợp những yếu tố không gian, nhân lực, vật lực và tài lực, tạo ra những điều kiện thuận lợi cho việc học tập đạt kết quả tốt. - Môi trƣờng học tập: Là tập hợp nhũng yếu tố tự nhiên và xã hội(vật chất và tinh thần) tạo điều kiện thuận lợi cho việc học và luyện tập đạt kết quả tốt. - Nguyễn Kim Dung, đã quan niệm môi trƣờng học tập gồm: + Môi trƣờng học tập theo truyền thống: Nhà trƣờng là môi trƣờng đơn độc, tĩnh lặng và trật tự. Bầu không khí này là kết quả của áp lực: theo nghĩa hẹp của nền Số hóa bởi trung tâm học liệu 9 http://www.lrc.tnu.edu.vn/ giáo dục chính quy, cửa vào giới hạn cho một số ngƣời và theo phong cách giáo huấn, mô phạm (nói, nghe) đối với việc học tập. Học sinh trở nên thụ động và máy móc trong quá trình học tập. + Môi trƣờng học tập mới: Có cơ cấu tổ chức hoàn toàn trái ngƣợc với phong cách truyền thống. Chúng thƣờng đƣợc mở rộng hơn, ồn ào hơn và đôi khi nhƣ những trung tâm với các hoạt động hỗn loạn. Các trƣờng học nhƣ thế là kết quả của cả hai sự thay đổi. Từ đó họ có cách hiểu mới về môi trƣờng học tập. Theo chúng tôi môi trƣờng học tập là nơi diễn ra hoạt động học tập của học viên gồm tập hợp các yếu tố có ảnh hƣởng đến sự hình thành và phát triển hoạt động học tập của ngƣời học. Quan niệm này xuất phát từ những cơ sở lý thuyết về học tập nhƣ sau: - Học tập là hoạt động của ngƣời học và do ngƣời học thực hiện, không ai có thể thay thế đƣợc họ. - Học tập là một hoạt động, do vậy nó đƣợc hình thành và phát triển. Theo đó nhiệm vụ và mục tiêu của ngƣời dạy là hình thành và phát triển hoạt động học cho ngƣời học. - Do đƣợc hình thành và phát triển nên hoạt động học chịu sự tác động của nhiều yếu tố. Có những yếu tố thuộc bản thân ngƣời học và những yếu tố bên ngoài ngƣời học. Tất cả những gì quan hệ đến hoạt động học, có tác động qua lại với nó (với quá trình hình thành và phát triển hoạt động học) là môi trƣờng của học tập. Môi trƣờng học tập đƣợc tạo thành từ các yếu tố: môi trƣờng vật chất, môi trƣờng tâm lí và môi trƣờng xã hội. Mỗi loại môi trƣờng nêu trên đều đƣợc xác định cụ thể các yếu tố và mối quan hệ giữa chúng. Chính tính chất mối quan hệ của các yếu tố này trong từng loại môi trƣờng quy định tính chất môi trƣờng đó. Điều này cho thấy, hiệu trƣởng nhà trƣờng, nhà quản lý có thể chỉ đạo giảng viên hoàn toàn có thể chủ động trong việc xây dựng môi trƣờng học tập thuận lợi cho ngƣời học bằng việc sử dụng những kỹ thuật xác định để thiết lập và vận hành các yếu tố của từng loại môi trƣờng học tập nói trên. Dạy học là hoạt động cốt lõi, của giáo dục nói chung và của bồi dƣỡng lý luận chính trị nói riêng. Theo đó, nhiệm vụ quan trọng của nhà quản lý và giảng viên là Số hóa bởi trung tâm học liệu 10 http://www.lrc.tnu.edu.vn/ hình thành và phát triển hoạt động học cho học viên. Nhà quản lý và giảng viên phải quan tâm thỏa đáng đến vấn đề xây dựng môi trƣờng học tập cho học viên. Môi trƣờng này là tập hợp hợp các yếu tố có ảnh hƣởng đến sự hình thành và phát triển hoạt động học tập lý luận chính trị của học viên nhằm thực hiện mục tiêu bồi dƣỡng của các chƣơng trình đào tạo, bồi dƣỡng lý luận chính trị đã đƣợc thiết kế. Môi trƣờng học tập là các yếu tố có tác động đến quá trình học tập của học viên, đƣợc tạo thành từ các thành tố sau đây: - Môi trƣờng vật chất: Là không gian diễn ra quá trình dạy học, đồ dùng daỵ học nhƣ bảng, sách vở, nhiệt động, ánh sáng, âm thanh, không khí, hay nói một cách khác là toàn bộ điều kiện vật chất phục vụ cho hoạt động học tập bồi dƣỡng để nâng cao trình độ chính trị cho học viên … - Cuộc cách mạng trong xây dựng trƣờng học: Một tòa nhà sinh động, năng nổ có thể thể hiện một trung tâm học tập chủ động sáng tạo. Khi xem xét khuôn viên, các khoảng không gian ƣu tiên có thể đoán ra đƣợc triết lý giáo dục của nhà trƣờng. Không gian hấp dẫn vui vẻ, đầy màu sắc, sân trƣờng đƣợc sử dụng rộng rãi cho nhiều hoạt động… - Không gian lớp học: Cách truyền thống là sắp xếp phòng học để cho tất cả cái nhìn và sự chú ý đều tập trung vào ngƣời thầy, các hoạt động trùng khớp với cách sắp xếp của đồ đạc. Khả năng khác là sắp xếp lớp học tạo ra những khoảng không gian nhiều mục đích, tạo ra sự di chuyển có thể có trong sự kiểm soát của giảng viên. Sự khác nhau trong không gian lớp học đƣợc phát triển từ cơ cấu phức tạp đến cơ cấu linh hoạt, có tác dụng tạo môi trƣờng học tập tích cực cho học viên. Lớp học: Sự sắp xếp chỗ ngồi đồng nhất trong phòng đến bàn ghế lớp học cùng kiểu nhƣ cấn đối đến bàn ghế đƣợc sắp xếp cho mỗi hoạt động do vậy không gian lớp học đƣợc sử dụng cho nhiều mục đích đến không gian bên ngoài đƣợc sử dụng để học tập. Sự di chuyển trong lớp học: Di chuyển bị giới hạn trong phòng do giảng viên kiểm soát hoàn toàn đến sự di chuyển của học viên tùy thuộc tình huống đƣợc tự do di chuyển trong giới hạn và học viên di chuyển tùy ý. Số hóa bởi trung tâm học liệu 11 http://www.lrc.tnu.edu.vn/
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan