Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Phát triển kinh tế theo chương trình xây dựng nông thôn mới ở huyện thạch thất, ...

Tài liệu Phát triển kinh tế theo chương trình xây dựng nông thôn mới ở huyện thạch thất, thành phố hà nội

.PDF
109
557
90

Mô tả:

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------------- NGUYỄN ĐỨC MẠNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ THEO CHƢƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN THẠCH THẤT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------------- NGUYỄN ĐỨC MẠNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ THEO CHƢƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN THẠCH THẤT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGÔ QUANG MINH Hà Nội - 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, và có kế thừa các công trình nghiên cứu trước đó có liên quan đến đề tài. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Hà Nội, ngày tháng năm 2014 Tác giả luận văn Nguyễn Đức Mạnh MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT i DANH MỤC CÁC BẢNG ii DANH MỤC CÁC HÌNH iii PHẦN MỞ ĐẦU 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ THEO CHƢƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI 10 1.1. Khái lược về Chương trình xây dựng nông thôn mới 10 1.1.1. Nông thôn và phát triển nông thôn 10 1.1.2. Chương trình xây dựng nông thôn mới 11 1.2. Phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới 13 1.2.1. Khái niệm, vai trò của phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới 13 1.2.2. Nội dung của phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới 21 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới 32 1.2.4. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá 36 1.3. Kinh nghiệm của một số địa phương về phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới 40 1.3.1. Kinh nghiệm của huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội 40 1.3.2. Kinh nghiệm xây dựng nông thôn mới ở Bắc Giang [28] 41 1.3.3. Những bài học kinh nghiệm có thể tham khảo cho huyện Thạch Thất 42 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ THEO CHƢƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN THẠCH THẤT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 44 2.1. Những điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội có ảnh hưởng đến quá trình phát triển kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ở Thạch Thất 44 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên 44 2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội 48 2.2. Những thành quả sau 4 năm thực hiện phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Thạch Thất (2010 - 2013) 51 2.2.1. Tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế 51 2.2.2. Khai thác và sử dụng nguồn nhân lực 58 2.2.3. Phát triển các hình thức sản xuất 60 2.2.4. Kết cấu hạ tầng - kỹ thuật 63 2.3. Những hạn chế và nguyên nhân trong phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới của huyện Thạch Thất 66 2.3.1. Những hạn chế 66 2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế 71 CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ THEO CHƢƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN THẠCH THẤT - THÀNH PHỐ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2014 - 2020 74 3.1. Bối cảnh trong nước tác động đến sự phát triển của Thạch Thất 74 3.2. Định hướng và mục tiêu phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới ở Thạch Thất giai đoạn 2014-2020 75 3.2.1. Định hướng phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới huyện Thạch Thất giai đoạn 2014-2020 75 3.2.2. Mục tiêu chủ yếu trong phát triển kinh tế huyện Thạch Thất giai đoạn 2014 - 2020 78 3.3. Các giải pháp chủ yếu phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới ở Thạch Thất giai đoạn 2014 - 2020 80 3.3.1. Nhóm giải pháp về xây dựng, thực hiện quy hoạch phát triển kinh tế 80 3.3.2. Nhóm giải pháp về chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển các ngành nghề, dịch vụ ở nông thôn 82 3.3.3. Nhóm giải pháp về phát triển các nguồn lực đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh tế 86 3.3.4. Nhóm giải pháp về phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, tăng cường liên kết và phát triển thị trường nông thôn 90 3.3.5. Phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế nông thôn đồng bộ, từng bước hiện đại đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế của huyện 92 3.3.6. Nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý của chính quyền địa phương trong phát triển kinh tê theo Chương trình xây dựng nông thôn mới 94 KẾT LUẬN 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO 98 DANH MỤC CÁC CHỮ VIÊT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BQ Bình quân 2 CN Công nghiệp 3 CNH Công nghiệp hóa 4 GTSX Giá trị sản xuất 5 HĐH Hiện đại hóa 6 HTX Hợp tác xã 7 Ha Hecta (đơn vị đo diện tích, 1ha = 10.000m2) 8 KT-XH Kinh tế - xã hội 9 Nxb Nhà xuất bản 10 SL Số lượng 11 TM-DV Thương mại - Dịch vụ 12 TTCN Tiểu thủ công nghiệp 13 UBND Ủy ban nhân dân 14 XD Xây dựng i DANH MỤC CÁC BẢNG STT Số hiệu Tên bảng Trang 1 Bảng 2.1 Hiện trạng sử dụng đất đai huyện Thạch Thất 45 2 Bảng 2.2 Tình hình dân số huyện Thạch Thất trong 4 năm (2010-2013) 50 3 Bảng 2.3 Tăng trưởng kinh tế trên địa bàn huyện giai đoạn 2010-2013 51 4 Bảng 2.4 Cơ cấu kinh tế huyện Thạch Thất qua 4 năm 2010 - 2013 52 5 Bảng 2.5 Cơ cấu giá trị sản xuất ngành nông nghiệp 54 6 Bảng 2.6 Kết quả sản xuất nông nghiệp 4 năm 2010-2013 55 7 Bảng 2.7 Kết quả sản xuất một số ngành CN, TTCN chủ yếu trên địa bàn huyện năm 2013 (Tính theo giá cố định 1994) 56 8 Bảng 2.8 Hiện trạng làng nghề huyện Thạch Thất (Năm 2013) 57 9 Bảng 2.9 Tình hình lao động và việc làm giai đoạn 2010 - 2013 59 10 Bảng 2.10 Tình hình kinh tế trang trại huyện Thạch Thất năm 2013 61 11 Bảng 2.11 Tình hình hợp tác xã giai đoạn 2010 - 2013 62 12 Bảng 2.12 Hiện trạng giao thông nông thôn huyện Thạch Thất năm 2011 63 13 Bảng 3.1 Các chỉ tiêu kinh tế và phát triển chủ yếu của huyện Thạch Thất giai đoạn 2014 - 2020 79 14 Bảng 3.2 Các tiêu chí cơ bản xây dựng nông thôn mới đến năm 2020 của Thạch Thất 80 ii DANH MỤC CÁC HÌNH STT Số hiệu Tên hình Trang 1 Hình 2.1 Thu nhập bình quân đầu người huyện Thạch Thất, huyện Đan Phượng và cả nước giai đoạn 2010 - 2013 2 Hình 2.2 Cơ cấu sử dụng điện theo thành phần qua các năm 65 3 Hình 3.1 Mô hình liên kết 4 nhà trong phát triển kinh tế ở Thạch Thất 91 iii 53 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong xu thế hội nhập và phát triển đang diễn ra sâu rộng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nước ta đang nỗ lực thực hiện thành công tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) đất nước để xây dựng nước ta thành một nước công nghiệp tạo tiền đề cho bước phát triển cao hơn hướng tới thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Tuy nhiên sẽ không thể có một nước công nghiệp nếu như nông nghiệp, nông thôn còn lạc hậu và đời sống nông dân còn thấp. Nhận thức rõ vấn đề này, tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X, Đảng ta xác định cần phải “Xây dựng nông thôn mới ngày càng giàu đẹp, công bằng, dân chủ, văn minh, có cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất phù hợp, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phát triển ngày càng hiện đại” và coi đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Quán triệt tinh thần Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng về vấn đề thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới, Hội nghị Trung Ương lần thứ bảy (khóa X) ra Nghị quyết số 26-NQ/TW về “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn” đã chỉ rõ cần “Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hoá dân tộc; dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng được tăng cường”. Đến nay, quá trình xây dựng nông thôn mới của Việt Nam đang từng bước được triển khai thực hiện. Chính phủ đã có Chương trình hành động nhằm thực hiện Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về nông 1 nghiệp, nông dân, nông thôn. Bộ mặt nông thôn đã có những thay đổi rõ rệt, cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội (KT-XH) được phát triển, đời sống vật chất và tinh thần người dân được cải thiện và không ngừng nâng lên. Tuy nhiên do nhận thức chưa đồng đều, chỉ đạo, phối hợp thực hiện chưa thực sự hiệu quả, đầu tư còn phân tán, dàn trải nên kết quả đạt được còn hạn chế, chưa đáp ứng được so với các yêu cầu đặt ra. Đồng thời thực tiễn quá trình tổ chức thực hiện còn nhiều khó khăn, hạn chế và vướng mắc cần sớm được giải quyết. Thạch Thất là một huyện ngoại thành của Thủ đô Hà Nội, với đặc thù là huyện bán sơn địa, khu vực nông thôn chịu ảnh hưởng khá mạnh của quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa, tăng trưởng chưa đồng đều giữa các xã do sự khác biệt về vị trí địa lý, về ngành nghề truyền thống, nguồn tài nguyên và lợi thế thị trường. Do vậy trong thời gian qua, thực hiện các Nghị quyết, Quyết định, Chỉ thị của Thành ủy, Huyện ủy, Đảng bộ và nhân dân huyện Thạch Thất luôn quan tâm sát sao, nỗ lực chỉ đạo, tổ chức thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới trong toàn huyện và đã thu được những kết quả bước đầu đáng khích lệ. Tuy nhiên, thực tế quá trình thực hiện cho thấy hầu hết các địa phương đều đang đầu tư dàn trải và chú trọng nhiều vào việc triển khai thực hiện các dự án xây dựng cơ bản mà chưa có sự quan tâm đúng mức tới việc triển khai các giải pháp phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương. Trong khi đó, quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế tuy đã đúng hướng nhưng diễn ra còn chậm, phát triển thiếu quy hoạch, sản xuất nông nghiệp vẫn còn manh mún, hiệu quả thấp; việc khôi phục và phát triển lại các làng nghề truyền thống gặp nhiều khó khăn, các hoạt động dịch vụ hỗ trợ sản xuất còn hạn chế; vấn đề giải quyết công ăn việc làm cho người lao động gặp khó khăn, nhất là các vùng phải thu hồi đất cho các dự án phát triển KT-XH; chênh lệch giàu nghèo giữa các địa phương còn lớn đang là những vấn đề bức xúc trong xã hội. Điều này dẫn đến kinh tế ở một số xã phát triển 2 chưa vững chắc, không có chiều sâu, chất lượng và hiệu quả chưa cao, quan hệ hợp tác trong sản xuất kinh doanh còn hạn chế từ đó đã làm suy giảm “lực nội sinh” trong quá trình xây dựng nông thôn mới của địa phương. Xuất phát từ những yêu cầu về đẩy nhanh quá trình thực hiện xây dựng nông thôn mới và tình hình trên đây, tác giả tiến hành nghiên cứu đề tài: “Phát triển kinh tế theo Chƣơng trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội”. 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Phát triển nông nghiệp, nông thôn là một trong những trọng tâm trong chiến lược phát triển KT-XH của nước ta, được Đảng và Nhà nước hết sức coi trọng, đây cũng là vấn đề được các nhà lý luận, các nhà kinh tế học, các nhà làm chính chính và các tổ chức quan tâm nghiên cứu. Cho đến nay đã có nhiều Nghị quyết của Đảng và Nhà nước về nông nghiệp, nông thôn và nông dân; nhiều công trình nghiên cứu giá trị của các nhà khoa học về vấn đề nông nghiệp, nông dân và phát triển nông thôn. Tiếp tục đẩy mạnh phát triển nông thôn nhằm nâng cao đời sống nhân dân sau đổi mới, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung Ương Đảng (khóa VII) đã ra Nghị quyết số 05-NQ/TW ngày 10/6/1993 về việc tiếp tục đổi mới và phát triển KT-XH nông thôn; Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 10/11/1998 của Bộ Chính trị về Một số vấn đề phát triển nông nghiệp và nông thôn. Sau khi Việt Nam gia nhập WTO, tiếp tục xác định tầm quan trọng của nông nghiệp, nông thôn, Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung Ương (khóa X) đã ra Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 về Nông nghiệp, nông dân, nông thôn nhằm phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, xây dựng nông thôn mới không ngừng nân cao đời sống vật chất, tinh thần của dân cư nông thôn. Thực hiện Nghị quyết của Đảng, ngày 28/10/2008, Chính phủ đã ra 3 Nghị quyết số 24/2008/NQ-CP ban hành một chương trình hành động của Chính phủ về xây dựng nông nghiệp, nông dân và nông thôn, thống nhất nhận thức, hành động về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Ngoài những văn kiện của Đảng và Nhà nước, liên quan tới vấn đề nông nghiệp, nông dân và nông thôn Việt Nam còn có rất nhiều công trình nghiên cứu có giá trị, tiêu biểu như: Công trình nghiên cứu: “Về phát triển kinh tế nông thôn nước ta hiện nay” của tác giả Nguyễn Đăng Chất Chủ biên, do Nxb Nông nghiệp ấn hành năm 1994, đã đề cập đến nhiều nội dung quan trọng liên quan những vấn đề cơ bản trong quản lý và phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn sau đổi mới như: Hệ thống chính sách nông nghiệp, cơ cấu kinh tế nông thôn, đầu tư, các giải pháp kỹ thuật mới áp dụng vào sản xuất nông nghiệp… Công trình nghiên cứu: “Nông nghiệp, nông thôn Việt Nam thời kỳ đổi mới” của tác giả Nguyễn Sinh Cúc, Nxb Thống kê, năm 2003. Đây là công trình nghiên cứu dài hơi, công phu của tác giả với những phân tích có tính thuyết phục về quá trình đổi mới nông nghiệp Việt Nam sau gần 20 năm. Công trình đã luận giải rõ quá trình đổi mới, hoàn thiện chính sách nông nghiệp, nông thôn nước ta trong những năm đổi mới, những thành tựu và những vấn đề đặt ra trong quá trình phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam. Công trình nghiên cứu: “Giáo trình phát triển nông thôn” của tác giả Mai Thanh Cúc và Quyền Đình Hà đồng chủ biên do Nxb Nông nghiệp ấn hành năm 2005 đã đưa ra cái nhìn tổng quan nhất về kinh tế nông thôn, phát triển kinh tế nông thôn, phát triển cơ sở hạ tầng dịch vụ xã hội và môi trường nông thôn. Đồng thời công trình công trình cũng khẳng định được vai trò, vị trí của nhà nước và các tổ chức trong phát triển nông thôn Việt Nam. 4 Công trình nghiên cứu: “Phong trào “Mỗi làng, một sản phẩm” - một chiến lược phát triển nông thôn trong quá trình công nghiệp hóa” của tác giả Nguyễn Mạnh Hùng (Nxb Nông nghiệp, 2006) đã khái quát hình ảnh khu vực nông thôn trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Công trình cũng đưa ra những phân tích, đánh giá có giá trị về Chương trình “Mỗi làng một nghề” ở Việt Nam theo ảnh hưởng sự lan tỏa của phong trào “Mỗi làng một sản phẩm” ở Nhật Bản. Công trình: “Phát triển kinh tế nông thôn tỉnh Quảng Bình trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa” luận án tiến sỹ kinh tế của tác giả Nguyễn Cao Chương (Nxb Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, 2012) là một trong những công trình mới nhất nghiên cứu về phát triển kinh tế nông thôn. Bằng những luận cứ thuyết phục công trình đã cung cấp hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn cho phát triển kinh tế nông thôn, đồng thời nêu ra được phương hướng phát triển cho khu vực kinh tế nông thôn còn nhiều lạc hậu. Những nghiên cứu về vấn đề xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam bước đầu có các nghiên cứu như: Công trình nghiên cứu: “Xây dựng nông thôn mới - những vấn đề lý luận và thực tiễn” do Vũ Văn Phúc chủ biên (Nxb Chính trị quốc gia, 2012) là công trình nghiên cứu rất công phu của tập thể tác giả, ngoài những đánh giá sâu sắc về thực tiễn xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam công trình còn tập hợp nhiều bài viết nghiên cứu có giá trị về mặt lý luận chung, kinh nghiệm quốc tế về xây dựng nông thôn mới để rút ra những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Một trong những công trình mới nhất nghiên cứu về xây dựng nông thôn mới là công trình nghiên cứu: “Xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam: 5 Tầm nhìn mới, tổ chức quản lí mới, bước đi mới” do Tô Xuân Dân chủ biên (Nxb Nông nghiệp, 2013) đã góp phần cung cấp những kiến thức cơ bản về nông nghiệp, nông dân, nông thôn mới ở Việt Nam cho các cán bộ quản lý nông thôn mới ở cơ sở. Ngoài những công trình nghiên cứu đã nêu ở trên, còn nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả với nhiều cách tiếp cận khác nhau đã cung cấp những luận cứ, luận chứng, những dữ liệu rất quan trọng cho phát triển nông nghiệp, nông thôn và xây dựng nông thôn mới ở nước ta. Tuy nhiên các công trình này đều không đi sâu vào nghiên cứu vấn đề phát triển kinh tế theo chương trình xây dựng nông thôn mới, đặc biệt là đối với một huyện ngoại thành thành phố Hà Nội như huyện Thạch Thất. Những kết quả nghiên cứu đã nêu cũng là cơ sở lý luận và thực tiễn quan trọng mà tác giả tham khảo trong quá trình hoàn thành luận văn này và trong những công trình nghiên cứu của mình về sau. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn: Trên cơ sở các tiêu chí, nội dung của chương trình xây dựng nông thôn mới, tiến hành nghiên cứu, phân tích thực trạng phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Thạch Thất để làm rõ mặt tích cực, mặt tồn tại hạn chế, những vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện, tìm ra nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại đó, đề xuất các định hướng, giải pháp thực hiện có hiệu quả. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Làm rõ những cơ sở lý luận và thực tiễn của quá trình phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới. - Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển kinh tế ở nông thôn của huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. 6 - Đề xuất các định hướng, mục tiêu và giải pháp nhằm thực hiện phát triển kinh tế theo các tiêu chí của Chương trình nông thôn mới đề ra. Để thực hiện được nhiệm vụ nghiên cứu này, luận văn tập trung làm rõ câu hỏi nghiên cứu: Với điều kiện thực tế hiện nay, Thạch Thất cần làm gì để đẩy mạnh phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới? 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung làm rõ, hệ thống hoá cơ sở lý luận về phát triển kinh tế, về vai trò của kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới. Phân tích thực trạng phát triển kinh tế trong quá trình xây dựng xã nông thôn mới ở huyện Thạch Thất. Phạm vi nghiên cứu: Là nghiên cứu phát triển kinh tế trong quá trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. Thời gian nghiên cứu: Khảo sát từ năm 2010 đến năm 2013. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp luận được sử dụng trong quá trình nghiên cứu là phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để giải thích các hiện tượng kinh tế, xã hội. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể gồm có: - Phương pháp thống kê mô tả: Thu thập, hệ thống hóa, xử lý số liệu và thông qua các số bình quân, số tuyệt đối, số tương đối để đánh giá các chỉ tiêu nghiên cứu. - Phương pháp so sánh: Để đánh giá các động thái phát triển của hiện tượng, bản chất kinh tế, xã hội theo thời gian, không gian. - Phương pháp khảo sát và điều tra thực địa: Khảo sát thực tế nhằm lấy 7 các thông tin về tổ chức sản xuất, thu nhập, vấn đề lao động nông thôn… Đồng thời cũng nhằm đánh giá thực trạng cơ sở hạ tầng, dân cư nông thôn… - Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo: Phương pháp này được sử dụng để tham khảo ý kiến của các chuyên gia (Các thành viên trong Ban chỉ đạo thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới huyện, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND các xã, thị trấn - những người trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới tại các địa phương và trong toàn huyện) nhằm hoàn thiện các luận cứ của luận văn. 6. Những đóng góp mới của luận văn Đóng góp nổi bật của luận văn là nghiên cứu vấn đề phát triển kinh tế nông thôn theo góc độ tiếp cận từ quá trình thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Đóng góp này được thể hiện ở những nội dung cụ thể như sau: - Làm rõ những lý luận cơ bản và khái niệm về phát triển kinh tế theo chương trình xây dựng nông thôn mới; các nội dung và nhân tố ảnh hưởng cũng như hệ thống các chỉ tiêu đánh giá để lượng hóa mức độ phát triển kinh tế theo chương trình xây dựng nông thôn mới. - Tổng kết kinh nghiệm phát triển kinh tế theo chương trình xây dựng nông thôn mới ở một số địa phương theo các nội dung đã đề xuất để rút ra những bài học kinh nghiệm có thể tham khảo cho Thạch Thất. - Thực hiện được những phân tích và đánh giá tương đối toàn diện thực trạng sau 4 năm thực hiện phát triển kinh tế theo chương trình xây dựng nông thôn mới (2010 - 2013) trên địa bàn huyện Thạch Thất theo nội dung, chỉ tiêu đã đề xuất. Chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong phát triển kinh tế theo chương trình xây dựng nông thôn mới ở Thạch Thất. 8 - Làm rõ định hướng, mục tiêu phát triển kinh tế theo chương trình xây dựng nông thôn mới ở Thạch Thất đến năm 2020. Đề ra được các giải pháp chủ yếu phát triển kinh tế theo chương trình xây dựng nông thôn mới ở Thạch Thất giai đoạn 2014 - 2020. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm ba chương cơ bản như sau: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới. Chƣơng 2: Thực trạng phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. Chƣơng 3: Phương hướng và các giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế theo Chương trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2014 - 2020. 9 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ THEO CHƢƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI 1.1. Khái lƣợc về Chƣơng trình xây dựng nông thôn mới 1.1.1. Nông thôn và phát triển nông thôn 1.1.1.1. Nông thôn Nông thôn được coi như là khu vực địa lý, nơi đó sinh kế cộng đồng gắn bó, có quan hệ trực tiếp đến khai thác, sử dụng môi trường và tài nguyên thiên nhiên cho hoạt động sản xuất nông nghiệp là chủ yếu. Hiện nay trên thế giới chưa thống nhất định nghĩa về nông thôn và có nhiều quan điểm khác nhau. Theo định nghĩa trong từ điển Tiếng Việt thì “nông thôn” được hiểu là khu dân cư chủ yếu làm nghề nông; khái niệm nông thôn dùng để chỉ một địa bàn mà ở đó sản xuất nông nghiệp chiếm tỷ trọng lớn. Cũng có quan điểm cho rằng để xác định vùng nông thôn chỉ cần dựa vào trình độ phát triển cơ sở hạ tầng kĩ thuật, hay quan điểm khác lại cho rằng nên dựa vào chỉ tiêu trình độ tiếp cận thị trường, phát triển hàng hóa để xác định. Như vậy, khái niệm nông thôn chỉ mang tính chất tương đối và có sự khác biệt xét trên mỗi quan điểm, mỗi góc độ của các quốc gia khác nhau. Trong điều kiện Việt Nam hiện nay có thể khẳng định nông thôn là một vùng khác với đô thị ở chỗ: đó là nơi sinh sống và làm việc của cộng đồng những người nông dân, ở đó mật độ dân cư thấp, kết cấu hạ tầng kém phát triển, trình độ tiếp cận thị trường và sản xuất hàng hóa thấp kém [15]. 1.1.1.2. Phát triển nông thôn Phát triển nông thôn là một phạm trù rộng được nhận thức với rất nhiều quan điểm khác nhau. 10 - Theo Ngân hàng thế giới (1975): “Phát triển nông thôn là một chiến lược nhằm cải thiện các điều kiện sống kinh tế và xã hội của một nhóm người cụ thể - người nghèo ở vùng nông thôn. Nó giúp những người nghèo nhất trong những người dân sống ở các vùng nông thôn được hưởng lợi ích từ sự phát triển”. - Phát triển nông thôn là một quá trình tất yếu cải thiện một cách bền vững về kinh tế, văn hóa, xã hội và môi trường, nhằm nâng cao chất lượng sống của dân cư nông thôn. Như vậy, phát triển nông thôn có tác động theo nhiều chiều cạnh khác nhau. Ngày nay các nhà học giả và các nhà làm chính sách luôn quan tâm tới vấn đề phát triển nông thôn bền vững, đó là sự phát triển KT-XH nông thôn với tốc độ cao, là quá trình làm tăng mức sống của người dân nông thôn; phát triển nông thôn phù hợp với nhu cầu của con người, đảm bảo sự tồn tại bền vững và sự tiến bộ lâu dài trong nông thôn. Xuất phát từ các quan điểm trên, theo tác giả luận văn: Phát triển nông thôn là: - Về tổng quát: Phát triển nông thôn bao gồm tất cả các vấn đề gắn với đời sống của người dân và môi trường, không gian sống của khu vực nông thôn; - Là một quá trình đa chiều hướng tới hội nhập bền vững trong tất cả các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội và môi trường; - Một quá trình ổn định và bền vững với những thay đổi về kinh tế , xã hội, văn hóa, môi trường hướng tới hiện đại và sự thịnh vượng lâu dài của cả cộng đồng. 1.1.2. Chƣơng trình xây dựng nông thôn mới Nông thôn mới là khái niệm chỉ mang tính tương đối và biến động theo từng quốc gia, từng thời kì nhất định. Có thể khẳng định rằng: Nông thôn mới trước tiên phải là nông thôn, không phải thị tứ, thị trấn, thị xã, thành phố và 11
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng

Tài liệu xem nhiều nhất