Tài liệu Phát triển du lịch sinh thái bà nà núi chúa

LỜI MỞ ĐẦU Là một trong những thành phố lớn nhất miền Trung Việt Nam, Đà Nẵng ở vào vị trí trung độ của cả nước, có những lợi thế đặc biệt về địa lý, giao thông, hạ tầng cơ sở và nhân văn…Trong những năm qua Đà Nẵng luôn luôn đứng vững trên mọi lĩnh vực quốc gia. Đặc biệt, thành phố trẻ năng động này có những lợi thế phát triển du lịch rất mạnh: biển Đà Nẵng là 1 trong 6 bãI biển hấp dẫn nhất hành tinh. Và mới đây, khu du lịch Bà Nà - Núi Chúa đã được tổ chức Guiness thế giới công nhận đạt 2 kỷ lục:  Tuyến cáp treo 1 dây dài nhất thế giới  Tuyến cáp treo có độ chênh lớn nhất thế giới Đây cũng chính là lý do chúng tôI chọn khu du lịch Bà Nà - Núi Chúa cho bài báo cáo này.Và Bà Nà cũng chính là ví dụ điển hình cho sự quy hoạch sai lầm đã dẫn đến sự tan nát cả về không gian lẫn môI trường sinh tháI tại đây. Đó cũng chính là những bài học kinh nghiệm quý giá cho sự phát triển các điểm du lịch tại Việt Nam. 1 I.TỔNG QUAN VỀ DANH SƠN BÀ NÀ A. Vị trí: Khu du lịch Bà Nà - Núi Chúa thuộc địa phận Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, cách trung tâm thành phố khoảng 50km về phía Tây. Tổng diện tích tự nhiên là 8.838 ha, trong đó diện tích rừng và đất lâm nghiệp là 8.800 ha bao gồm đất có rừng: 6.942 ha ( rừng tự nhiên 5.976 ha, rừng trồng 966 ha ), đất chưa có rừng 1.858 ha. B. Đặc điểm: Nằm ở độ cao 1.487 m so với mặt nước biển, khí hậu quanh năm mát mẻ, nhiệt độ trung bình vào mùa hè khoảng 180 oC, Bà Nà - Núi Chúa là khu du lịch sinh thái - nghỉ dưỡng lý tưởng ở miền Trung đầy tiềm năng, khu du lịch Bà Nà được ví như Tam Đảo và Đà Lạt của Việt Nam. Du khách đến Bà Nà không chỉ được tận hưởng không khí trong lành, xanh, sạch đẹp mà còn được chiêm ngưỡng những cảnh quan đẹp mà hiếm vùng nghỉ mát nào có được. Để đến được khu du lịch Bà Nà, du khách phải vượt qua tầm 40 km từ trung tâm Tp Đà Nẵng. Đến đây du khách có thể thu gọn trong tầm mắt cả 1 vùng không gian rộng lớn từ đỉnh núi Bà Nà như: Tp Đà Nẵng, vịnh Vũng Thùng với đường viền hình vòng cung từ chân đèo Hải Vân đến bán đảo Sơn Hà, bãi biển Mỹ Khê, non nước Ngũ Hành Sơn, sông Thu Bồn uốn quanh những cánh đồng trù phú, Cù Lao Chàm giữa nhấp nhô sông biếc… Thiên nhiên như 1 bức tranh thủy mặc hiếm nơi nào có được. Nơi đây được thiên nhiên ban tặng hệ động thực vật vô cùng phong phú và đa dạng cần được bảo tồn và gìn gỉữ. C. Tiểu dẫn lịch sử ( theo số liệu Sở Du lịch Tp Đà Nẵng ): Xưa kia vào tháng 2 năm 1900, đại úy Pháp Debay được giao nhiệm vụ thám sát vùng núi Bà Nà trong dãy Trường Sơn, trong vòng bán kính 150 km kể từ Đà Nẵng hoặc từ Huế để tìm nơI nghỉ dưỡng tốt nhất. Sau nhiều cuộc thám sát gay go, đại úy thủy quân lục chiến Pháp Debay phát hiện “ trong rặng núi của thung long Túy Loan có một địa điểm khả dĩ dùng để thiết lập một nơi an 2 dưỡng “. Viên đại úy báo cáo : “ Từ ngôi lều chính ta nhìn thấy đồng bằng Đà Nẫng đến tận cùng chân các dãy núi và nhìn thấy đồng bằng Quảng Nam. Chúng tôI đã làm những đài quan sát nhô cao hơn cây rừng, ở các tỉnh 1.370, 1.376, 1403; từ những phá ở Quảng Trị đến những phá ở Quảng NgãI về hướng Tây, đến tận những rặng núi ở nguồn Sông Sé Vong ”. Vào tháng 11- 1901, trong bản báo cáo của Debay, ông đã kết luận: “ không còn nghi ngờ gì nữa, sẽ rất có lợi khi Đà Nẵng đạt được một sự phát triển nhất định với 1 khu kiều dân Âu Châu đông đúc, lại có 1 nơi nghỉ mát, chỉ cách 2 -> 3 giờ ở 1 độ cao khoảng 1350 m, với tầm nhìn ra biển và một toàn cảnh tuyệt đẹp, mà mùa hè người ta có thể đến đó nghỉ ngơI trong những điều kiện dễ chịu hơn ở đồng bằng”. 10 nâm sau ( 1911 ) toàn quyền Đông Dương Doumer đã quan tâm đặc biệt và cho thành lập khu bảo tồn lâm nghiệp Bà Nà. Nhận thấy tiềm năng to lớn của Bà Nà, 12 năm sau , năm 1923, 1 thương gia người Pháp tên là Emile Morin đã bỏ tiền xây dựng ngôI biệt thự đầu tiên trên đỉnh núi này. Thiên đường du lịch này đã được người Pháp khai thác, sử dụng mãI cho đến năm 1945 thì bị bỏ hoang… Sau 50 năm “ ngủ quên “ đầu năm 1998 khu du lịch nghỉ dưỡng sinh thái Bà Nà được đánh thức, được ghi tên trở lại trong các tuyến điểm du lịch của Đà Nẵng và cả nước. Ban đầu Tp Đà Nẵng chỉ quy hoạch 12 ha cho khu du lịch này ( chủ yếu dựa trên nền móng của những khu biệt thự Pháp còn lại ) về sau mở rộng thành 20 ha. Hàng năm điểm đến này thu hút được lượng lớn khách du lịch. Với nhiều dự án đầu tư phát triển và bảo tồn, Bà Nà - Núi Chúa hứa hẹn 1 tương lai đầy tươi sáng. II. BÀ NÀ NÚI CHÚA - KHO TÀI NGUYÊN QUÝ BÁU 1.Địa hình: * Lớp mặt đất có thể cày cấy, không dày và không có mùn.Nằm ở độ cao 1.487 m so với mực nước biển, địa hình ở đây rất đa dạng, phong phú nhưng cũng rất bằng phẳng giống như một cao nguyên thu nhỏ 3 * Nơi đây quần tụ phong cảnh núi rừng, thiên nhiên hoang dã với những cảnh quan lạ mắt đầy ấn tượng. Từ đỉnh núi Bà Nà, du khách có thể thu gọn trong tầm mắt cả một vùng không gian rộng lớn như Tp Đà Nẵng, vịnh Vũng Thùng với viền hình vòng cung từ chân đèo Hải Vân đến bán đảo Sơn Trà. Ý nghĩa: Địa hình ở khu vực này khá hấp dẫn với khách du lịch. Bởi vì sở thích chung cua khách du lịch là muốn đến những nơI phong cảnh đẹp, có kiểu địa hình khác lạ so với nơi họ đang sinh sống. 2. Khí hậu: Do nằm ở vùng chuyển tiếp khí hậu của nước ta, giữa miền Bắc với khí hậu 1 năm 4 mùa rõ rệt và miền Nam với khí hậu một năm 2 mùa mưa khô, lại ở trên cao, khu du lịch Bà Nà được thiên nhiên ưu đãi 1 khí hậu tuyệt vời. Nơi đây quanh năm khí hậu mát mẻ. Đặc biệt, 1 ngày có đủ 4 mùa trong năm: buổi sáng sẽ là mùa xuân, buổi trưa là mùa hè, buổi chiều là mùa thu và mùa đông sẽ rơi vào buổi tối. Nhiệt độ trung bình nơi đây từ 15 oC - 20oC, ban đêm vào mùa đông dưới 10oC. Mùa hè trong khi Đà Nẵng nóng đến 32 oC thì Bà Nà - Núi Chúa vẫn mát mẻ. Khí hậu ôn hòa, suối chảy róc rách, rừng cây xào xạc làm cho nơi đây có thể sánh với những khu nghỉ mát như Tam Đảo, Đà Lạt. Đúng như lời nhận xét của 1 viên Bác sĩ người Pháp tên là Gaide đã từng nhận định: “ Chúng tôi khẳng định rằng 1 lần nghỉ mát mùa hè ở Bà Nà là 1 cuộc chữa bệnh bằng độ cao tuyệt hảo, thích hợp đặc biệt với những gia đình và những cá nhân thích nghỉ ngơI hoàn toàn yên tĩnh. Hơn nữa nhờ toàn cảnh tuyệt đẹp của biển cả và dãy Trường Sơn, với những bối cảnh và sự phối hợp ánh sáng rất đa dạng luôn có trước mắt, những ngày nghỉ dưỡng ở đây rất dễ chịu, thật quyến rũ.Theo chúng tôi, đó cũng chính là ưu thế của Bà Nà so vớ Đà Lạt, vì ở Đà Lạt, chân trời bị hạn chế, không thể thay đổi.” ( Sưu tầm ) Ý nghĩa: Khí hậu Bà Nà tạo cho con người các điều kiện sống thoải mái, dễ chịu, đặc biệt đây là 1 nhân tố quan trọng tạo nên giá trị nghỉ dưỡng tại nơi đây. Ngày 4 nay loại hình du lịch nghỉ dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với bất cứ một điểm đến du lịch nào. Bởi vì, sức khỏe là nền tảng cho mọi chuyến đi du lịch của con người. Thêm vào đó việc chữa bệnh kết hợp với yếu tố thiên nhiên sẽ đem lại hiệu quả cực kì tốt. Do vậy, chính quyền và các ban nghành liên quan của Tp Đà Nẵng nên đầu tư 1 cách hợp lý để phát triển loại hình du lịch chữa bệnh nghỉ dưỡng tuy mới mẻ nhưng rất có giá trị này. Ngoài ra, nguồn tài nguyên khí hậu này còn là cơ sở cho việc phát triển khai thác các loại hình, hoạt động du lịch khác như: du lịch thể thao, vui chơi giải trí như: nhảy dù, khinh khí cầu… Tuy nhiên, cần phảI đa dạng hóa các loại hình du lịch và tạo ra nhiều sản phẩm du lịch mới để khắc phục tính mùa vụ của khí hậu. 3. Sinh vật: Do ảnh hưởng của yếu tố khí hậu và địa hình, khu du lịch Bà Nà được ưu đãI cho 2 kiểu rừng: 1 là kiểu rừng á nhiệt đới với các loài cây á kim, 2 là kiểu rừng nhiệt đới đối với các loài cây lá rộng. Chính vì thế mà Bà Nà có hệ sinh thái phong phú kể cả sô lượng và chủng loại. Hệ thực vật gồm 543 loài, thuộc 379 chi và 136 họ. Hệ động vật gồm 256 loài, trong đó có 62 loài, lớp chim 179 loài, lớp bò sát 17 loài và 44 loài động vật quý hiếm trong sách đỏ Việt Nam như: cá chình hoa, trĩ sao, vượn má hồng… Trên đỉnh núi Bà Nà có cây thông quỳ ( thân cây cong như quỳ ) khoảng gần 100 tuổi. Đặc biệt, Bà Nà có nguồng dược liệu vô cùng phong phú với: 251 loai cà phê, 12 loại họ Đậu, 10 loài thuộc thầu dầum 8 loài thuộc họ Cam, 7 loài thuộc họ Cuc. Ngoài ra, Bà Nà còn có cây trầm hương ( Aquilasia, họ trầm hương Thymeliacêa ), 3 kích ( Morinda sp, họ cà phê Rubiaceae ), cây lười ươi ( Scaphium Lychnophorum, họ trôm - Sterculiaceae )… có thể khai thác dùng làm thuốc. Ý nghĩa: Tài nguyên sinh vật có ý nghĩa đặc biệt với du lịch sinh thái, tham quan, nghiên cứu khoa học. Chính vì thế, Bà Nà đã được công nhận là khu dự trữ thiên nhiên, đối tượng bảo vệ là rừng nhiệt đới và nhiều loại động thực vật quý hiếm. 5 III- TèNH HèNH KHAI THÁC TẠI KHU DU LỊCH BÀ NÀ Từ năm 1998 khi Bà Nà được xây dựng thành khu du lịch , nghỉ dưỡng, sinh thái. Thành phố Đà Nẵng chỉ quy hoạch cho khu du lịch 12 ha, sau đó là 20 ha. Ngay sau khi mở đường chính quyền Đà Nẵng đó kờu gọi đầu tư theo hỡnh thức “đổi đất lấy hạ tầng” cụ thể là chia lô, bán nến cho một số doanh nghiệp. Đây là cách làm tốt, phát huy tối đa mọi nguồn lực. Song việc khai thác du lịch ở Bà Nà đó được tiến hành một cách quá nóng vội. Khu du lịch Bà Nà bị “bờ tụng hoỏ” bởi tỡnh trạng xõy dựng tràn lan Nhiều năm qua, để khai thác tiềm năng du lịch Bà Nà, Thành phố Đà Nẵng đó đầu tư hàng trăm tỷ đồng xây dựng nâng cấp đường giao thông, đưa điện lưới, nước sạch, điện thoại …lên phục vụ du khách. Một loạt các hệ thống khách sạn, nhà nghỉ mà nổi bật là các khu biệt thự Lệ Nim, Hoàng Lan, Bà Nà By Night … và các dịch vụ vui chơi, giải trí phục vụ nhu cầu ngày càng cao của khách du lịch. Việc tăng cường cơ sở hạ tầng và tăng cường dịch vụ cho khu du lịch Bà Nà tất nhiên cần sự quan tâm đầu tư. Song vấn đề đặt ra là làm sao để 2 sự đầu tư đó không phá vỡ cảnh quan vốn đó tạo ra sự hấp dẫn khú nơi nào có được của Bà Nà. Những toà nhà lô nhô như muốn nhào ra khỏi núi với một kiểu thiết kế hết sức kỳ quái. Điển hỡnh là hai toà nhà bốn tầng xây dựng sát nhau trên nền cũ của những nhà nghỉ độc lập bằng gỗ xinh xắn trước đây mà ta quyết định phá bỏ. Để đa dạng hoá dịch vụ vui chơi tại Bà Nà, nhà đầu tư là là Công ty cổ phần Lệ Nim cũn xõy dựng cả một cỏi hồ bơi ở một nơi chẳng có chút nóng nực nào như Bà Nà… Đặc biệt nhất ở Bà Nà là một toà nhà cao vút nằm trơ trọi một góc núi bên trên có tấm bảng to đùng “ xông hơi – mát xa – gội đầu – ngâm chân – karaoke ”. Các triền dốc cao trên đỉnh Bà Nà và đặc biệt là đỉnh Nghinh Phong bị các doanh nghiệp tư nhân Lệ Nim, công ty TNHH Sơn Hải phủ kín bằng những khối bê tông khổng lồ, kiểu dáng bát nháo sơn trát đủ màu loố loẹt. Doanh nghiệp Lệ Nim cũn đắp cả một mảng đồi để xây dựng cái gọi là “ truyền thuyết 6 Lạc Long Quân – Âu Cơ “ mà tác dụng nó mang lại là gây phản cảm cho khách du lịch và làm hỏng cảnh quan nơi đây. Hầu hết cỏc cụng trỡnh của cỏc doanh nghiệp xõy dựng nơi đây đều theo kiểu bê tông hoá, họ không hề nghĩ tới sự hài hoà, thân thiện với môi trường. Ví dụ như hai con bờ tụng khổng lồ làm cổng trào trên đỉnh hoặc mái tôn đỏ chói của của hệ thống kỹ sư, dịch vụ du lịch của doanh nghiệp tư nhân Lệ Nim…Kỹ sư Vừ Văn Toàn bức xúc: “ kiến trúc ở khu du lịch Bà Nà vi phạm những nguyên tắc cơ bản cả về mỹ thuật lẫn kết cấu. Nhỡn từ đồi Vọng Nguyệt, cả đỉnh núi Bà Nà như một khối bê tông, nhốn nhác các nóc nhà, mái nhọn và rối tinh không gian. Đó là chưa kể hệ thống các nhà làm việc của trạm phát sóng FM – Đài tiếng nói Việt Nam, Bưu điện …được xây dựng không khác gỡ cỏc nhà hộp dưới trung tâm Thành Phố. Và hậu quả : Nếu như trước đây trung bỡnh mỗi ngày cú 700  1000 lượt khách tham quan, nghỉ lại Bà Nà, cao điểm mà mùa lễ hội có 5000  10.000 lượt người thỡ hiện nay mỗi ngày chỉ vài chục người đến Bà Nà và hầu như không có ai ở lại qua đêm. Tài nguyên rừng đang bị huỷ hoại Tỡnh trạng phỏ đốt rừng, xử lý thực bị cho công tác trồng rừng đang làm tổn hại nghiêm trọng thảm thực vật của hàng trăm ha rừng tại xó Hoà Phỳ thuộc khu bảo tồn thiên nhiên Bà Nà ). Bị phá đốt, nhiều vạt rừng trở lên trở lên nham nhở, trơ trụi toàn đất đá. Thậm chí có những vạt rừng mới phát đốt xong chỉ cách chỉ nằm cách khu nhà làm việc của ban quan lý khu bảo tồn thiờn nhiờn Bà Nà chừng vài chục một. Tỡnh trạng này khụng phải mới diễn ra mà đó cú từ nhiều năm trước đây. Qua năm này sang năm khác, đến mùa trồng rừng là hàng trăm ha rừng bị phá đốt vô tội vạ. Tỡnh trạng trồng cõy kinh tế khiến cho khu du lịch Bà Nà mất đi chức năng phũng hộ đầu nguồn, hạn chế tỡnh trạng lở nỳi và tạo cảnh quan thiờn nhiờn hấp dẫn du khỏch. Đặc biệt ngày càng có nhiều người đến đây tỡm lan rừng cỏc loại cõy cảnh, cõy thuốc quý … mà chỉ nơi có khí hậu, thổ nhưỡng như Bà Nà mới có 7 được. Việc săn lùng một cách tự phát, “ lấy một phá mười ” này chắc chắn sẽ làm càng góp phần làm suy giảm tài nguyên của Bà Nà. Tuy nhiên vẫn chưa thấy cơ quan chức năng lên tiếng. Vấn đề giữ gỡn khai thỏc và phỏt triển Bà Nà một cỏch bền vững khụng chỉ vơí các nhà quy hoạch cơ quan chính quyền tại đây mà cũn với mỗi du khỏch. Thêm vào đó, khu du lịch Bà Nà lọt thỏm giữa khu bảo tồn thiên nhiên Núi Chúa – Bà Nà. Tuy không nghiêm ngặt như quy chế quản lý ở vườn quốc gia, song cũng có nhiều ràng buộc chặt chẽ về vấn đề bảo vệ rừng. Thế nhưng khu du lịch Bà Nà gần như quên mất khái niệm bảo tồn. Núi đồi sạt lở, cỏ hoa mất dấu tích, các đường mũn được nhựa hoặc bê tông hoá, làm tam cấp đến mọi ngóc ngách rừng, rác thải sinh hoạt để lộ thiên bên đường gây mất mỹ quan và làm không khí trở nên hôi thối cả vùng đỉnh. Đưa vào khai thác cáp treo Bà Nà: Tuyến cáp treo một dây Bà Nà đó chớnh thức được đưa vào vận hành phục vụ du khách vào ngày 25- 03- 2009 tại thôn An Lợi, xó Hoà Ninh, huyện Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng. Với tổng mức đầu tư gần 300 tỷ đồng, tuyến cáp treo Bà Nà - Suối Mơ dài 5.042m gồm 22 trục và 94 cabin, công suất phục vụ nên đến 1500 khách/ giờ. Vào ngày 23- 03- 2009 cáp treo Bà Nà được tổ chức Guiness thế giới công nhận đạt 2 kỷ lục + Tuyến cỏp treo 1 dõy dài nhất thế giới + Tuyến cáp treo có độ chênh lớn nhất thế giới Thời gian di chuyển của cỏp treo từ chân núi Bà Nà lên đến đỉnh Vọng Nguyệt là 15 phút rưỡi. Đây có lẽ là tín hiệu đáng mừng cho ngành du lịch Đà Nẵng trong thời gian sắp tới. Song nhiều chuyên gia trong lĩnh vực du lịch nhận định rằng đây là con đường ngắn nhất để xâm phạm đến môi sinh ở Bà Nà ( theo lao động số 8 ra ngày 4- 05- 2008 ). Đó cú một Bà Nà - Suối Mơ là khu bảo tồn thiên nhiên, khu du lịch sinh thái lý tưởng. Song với những gỡ đang diễn ra làm sao bảo đảm Bà Nà vẫn là chỡnh mỡnh khi phải đối diện với làn sóng du lịch ngày càng tăng? Tỡnh trạng khai 8 thỏc di lịch ồ ạt tại khi du lịch Bà Nà đó để lại bài học kinh nghiệm quý giá cho việc phát triển du lịch tại đây cũng như những điểm du lịch khác trên toàn quốc. 9 IV: BÀI HỌC KINH NGHIỆM Sau khi được đưa vào khai thác ồ ạt gần 10 năm nay, “ thiên đường du lịch” này đó bị tan nỏt cả về khụng gian kiến trỳc, quy hoạch lẫn mụi trường sinh thái … Sở dĩ có những điều này là do những nguyên nhân sau: 1: Sự quản lý lỏng lẻo, giỏm sỏt khụng chặt chẽ của cơ quan chức trách có liên quan 2: Không tôn trọng tài nguyên môi trường. 3: Tham vọng kinh doanh thực dụng, chỉ biết đến cái lợi trước mắt của các nhà đầu tư. 4: Kiến trúc sư không đủ bản lĩnh, không dám bảo vệ chính kiến của mỡnh khi tham gia làm quy hoạch. 5: Sản phẩm du lịch phụ thuộc quỏ nhiều vào ý chớ của lónh đạo chính quyền. Căn cứ vào hậu quả của việc khai thác quy hoạch có nhiều thiếu sót sai lầm tại khu du lịch Bà Nà ở trên, nhóm chúng tôi xin đưa ra những giải pháp đồng thời cũng là những bài học kinh nghiệm quý baỳ cho việc phỏt triển khu du lịch này như sau. * Thứ nhất: Trước khi khai thác khu du lịch Bà Nà nói riêng, bất cứ quan điểm du lịch nào nói chung ở Việt Nam thì cơ quan chuyên trách phảI có sự quy hoạch tổng thể, cặn kẽ, rõ ràng dựa trên sự công minh. Chúng ta phảI đặt ra mục tiêu chính là khai thác tài nguyên kết hợp bảo vệ rừng bảo vệ cảnh quan thiên nhiên. Sự khai thác tùy tiện ở khu du lịch này là bài học đắt giá cho chính bản thân nó cũng như các khu du lịch khác tại Việt Nam. Từ xưa đến nay tình trạng quy hoạch thiếu đứng đắn tại các điểm du lịch luôn được báo trí lên án. Bởi sau những lần quy hoạch tạm gọi là “ tạm bợ “ là những hậu quả vô cùng nặng nề. Tai hại nhất là làm ảnh hưởng đến môI trường tự nhiên của chính điểm đến đó. Đã đến lúc cần phải có chuyên gia và các công ty tư vấn nước ngoài. Bởi vì, họ có lợi thế mang tính chuyên nghiệp, họ còn đứng trên tư duy của du khách mà đáp ứng trúng nhu cầu. Bản chất của ngành du lịch là làm du lịch để phục vụ du khách thì phảI hiểu nhu cầu của chính du khách để đáp ứng tốt nhât, cách bố trí 10 không gian, thiết kế đến những yêu cầu trong xử lý môI trường… Biển Đà Nẵng là 1 trong 6 bãI biển nổi tiếng nhất thế giới, khu du lịch Bà Nà đạt 2 kỷ lục thế giới: - Tuyến cáp treo 1 dây dài nhất thế giới. - Tuyến cáp treo có độ chênh lớn nhất thế giới. Điều này hứa hẹn cho sự phát triển du lịch Đà Nẵng còn tiến xa hơn nữa. * Thứ hai, là bài học về việc thực hiện lồng ghép hoạt động du lịch và giáo dục môI trường. Việc quan sát loai động vật hoang dã và bán hoang dã trong môI trường sống là cơ hội giáo dục mội trường có ý nghĩa cho nhiều khách du lịch, làm tăng nhận thức của du khách và người dân địa phương đối với việc bảo tồn rừng nhiệt đới. * Thứ ba là bài học về sự khuyến khích người dân tham gia vào hoạt động du lịch tại nơi đây. Do sự quản lý lỏng lẻo của Ban quản lý khu du lịch Bà Nà, người dân mặc sức phát đốt, trồng cây lấy gỗ quý, săn ling các loài Lan rừng, cây thuốc quý…làm hủy hoại tài nguyên rừng tại đây. Điều quan trọng là phải tổ chức những buổi bồi dưỡng kiến thức cho người dân tầm quan trọng của tài nguyên thiên nhiên cũng như những tác hại của việc hủy diệt nó đối với cuộc sống của họ. Ban quản lý phảI thực hiện 1 cách triệt để bằng cách tuyên truyền, vận động có kế hoạch trong thời gian lâu dài. Theo chúng tôi, việc khuyến khích người dân tham gia vào hoạt động du lịch là rất quan trọng, đòi hỏi các cấp, các ngành có liên quan phải có sự trách nhiệm với việc này. Có như vậy, chúng ta sẽ không bị “ lăn trên vết xe đổ “ của khu du lịch Bà Nà. * Thứ tư là bài học sử dụng công cụ kinh tế trong việc quản lý môi trường du lịch tại điểm du lịch. Như chúng ta đã thấy, khách du lịch ở Bà Nà hiên ngang xả rác thảI, chưa kể tình trạng tự do đốt phá rừng, trồng cây lấy gỗ … Bởi chả thấy ai đả động gì nên họ cứ thế hành động. Chúng tôI chắc chắn rằng giảI pháp hiệu quả nhất cho việc này là dùng biện pháp đánh vào kinh tế đối với những tình huống đó. Ban quản lý của khu du lịch Bà Nà nên có những chế tài xử phạt 11 thích đáng và nghiêm khắc đối với các hành vi gây ô nhiễm, hủy hoại môi trường đối với khách du lịch và những cơ quan trực tiếp hoạt động du lịch. Thứ nam là bài học về sự đổi mới tư duy. Tức là quan tâm tới các ý kiến phản hồi từ các chuyên gia lĩnh vực du lịch và công luận qua đó rút kinh nghiệm điều chỉnh, xóa bỏ tâm lý chỉ thích khen mà né tránh thực trạng yếu kém. Ngoài ra, chúng tôi nhận thấy việc quảng bá hình ảnh khu du lịch Bà Nà quá sơ sài. V: CÁC QUY ĐỊNH VỀ MÔI TRƯỜNG ĐANG ĐƯỢC ÁP DỤNG TẠI KHU DU LỊCH BÀ NÀ Hiện nay chưa cú một văn bản rừ ràng nào quy định về mụi trường tại khu du lịch Bà Nà – Nỳi Chỳa. Chớnh vỡ thế rất khú để núi về vấn đề này một cỏch chớnh xỏc. Nhúm chỳng tụi xin núi về tỡnh hỡnh ụ nhiễm tại nơi đây. Và một số quy định chung về bảo về mụi trường trong nước. Vấn đề ụ nhiễm tại KBT Bà Nà. Hiện nay tỡnh trạng ụ nhiễm mụi trường đang diễn ra khỏ nghiờm trọng ở hầu hết cỏc điểm du lịch, và KBT Bà Nà cũng đang là một trong những điểm núng về ụ nhiễm mụi trường. Đỉnh nỳi Bà Nà trở thành một bói rỏc vừa làm ụ nhiễm mụi trường vừa làm mất cảnh quan và làm mất đi hỡnh tượng đẹp tại nơi đây. Việc tổ chức đón khách "thả cửa", chỉ cốt chạy theo lợi nhuận mà thiếu sự hạn định đúng mực từng gây ra thảm hoạ môi trường ở nhiều khu du lịch nổi tiếng trên thế giới. Với Bà Nà, điều đó cũng không phải là ngoại lệ nếu không có những sự tác động tích cực hơn. Hiện Ban quản lý (BQL) khu du lịch Bà Nà đó hợp đồng với Công ty Môi trường đô thị Đà Nẵng tổ chức thu gom, vận chuyển rác ở đây. Đơn vị này đó lắp đặt một số thùng rác trong khu vực và 2-3 ngày lại cho xe đến lấy. Tuy thế, trong số du khách đến Bà Nà lại không thiếu những người không có ý thức trong việc tham gia bảo vệ mụi trường khu du lịch, thậm chớ cũn phỏ hoại. Phổ biến nhất là tỡnh trạng những nhúm du khỏch (chủ yếu là 12 khỏch trẻ tuổi) đem theo đồ ăn thức uống lên Bà Nà tự ý tổ chức đốt lửa trại, nhưng sau đó vứt bao bỡ, vỏ lon, thức ăn thừa... khắp nơi. Tuy chưa có vụ cháy nào xuất phỏt từ những tỡnh trạng này, nhưng thật khó để đảm bảo rằng điều này sẽ không xảy ra. Trong khi đó, Ban quản lý khu du lịch Bà Nà lại chưa có những quy định, biện pháp chế tài cụ thể để ngăn chặn tỡnh trạng xả rỏc bừa bói này. Bờn cạnh đó, việc đốt lửa trại cho những nhúm du khỏch cú yờu cầu là một loại hỡnh phục vụ sỏng tạo để tăng thêm sản phẩm du lịch hấp dẫn cho Bà Nà. Nhưng nếu các cuộc lửa trại đó lại là sự khơi mào cho việc ăn nhậu thâm đêm rồi vứt rác thải bừa bói thỡ phải cần xem lại... Chớnh từ thực trạng này nên dù Công ty Môi trường đô thị Đà Nẵng có đặt bao nhiêu thùng rác ở Bà Nà đi chăng nữa thỡ khu du lịch này vẫn đang bị đe dọa bởi... rác! Cỏc quy định chung về bảo vệ mụi trường. Theo điều 7 luật Bảo Vệ Mụi Trường sửa đổi năm 2006: Điều 7. Những hành vi bị nghiờm cấm 1. Phỏ hoại, khai thỏc trỏi phộp rừng, cỏc nguồn tài nguyờn thiờn nhiờn khỏc. 2. Khai thác, đánh bắt các nguồn tài nguyên sinh vật bằng phương tiện, công cụ, phương pháp huỷ diệt, không đúng thời vụ và sản lượng theo quy định của phỏp luật. 3. Khai thác, kinh doanh, tiêu thụ, sử dụng các loài thực vật, động vật hoang dó quý hiếm thuộc danh mục cấm do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định. 4. Chôn lấp chất độc, chất phóng xạ, chất thải và chất nguy hại khác không đúng nơi quy định và quy trỡnh kỹ thuật về bảo vệ mụi trường. 13 5. Thải chất thải chưa được xử lý đạt tiêu chuẩn môi trường; các chất độc, chất phóng xạ và chất nguy hại khác vào đất, nguồn nước. 6. Thải khói, bụi, khí có chất hoặc mùi độc hại vào không khí; phát tán bức xạ, phóng xạ, các chất ion hoá vượt quá tiêu chuẩn môi trường cho phép. 7. Gây tiếng ồn, độ rung vượt quá tiêu chuẩn cho phép. 8. Nhập khẩu máy móc, thiết bị, phương tiện không đạt tiêu chuẩn môi trường. 9. Nhập khẩu, quá cảnh chất thải dưới mọi hỡnh thức. 10. Nhập khẩu, quá cảnh động vật, thực vật chưa qua kiểm dịch; vi sinh vật ngoài danh mục cho phép. 11. Sản xuất, kinh doanh sản phẩm gây nguy hại cho con người, sinh vật và hệ sinh thái; sản xuất, sử dụng nguyên liệu, vật liệu xây dựng chứa yếu tố độc hại vượt quá tiêu chuẩn cho phép. 12. Xõm hại di sản thiờn nhiờn, khu bảo tồn thiờn nhiờn. 13. Xõm hại cụng trỡnh, thiết bị, phương tiện phục vụ hoạt động bảo vệ môi trường. 14. Hoạt động trái phép, sinh sống ở khu vực được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định là khu vực cấm do mức độ đặc biệt nguy hiểm về môi trường đối với sức khỏe và tính mạng con người. 15. Che giấu hành vi huỷ hoại môi trường, cản trở hoạt động bảo vệ môi trường, làm sai lệch thông tin dẫn đến gây hậu quả xấu đối với môi trường. 16. Các hành vi bị nghiêm cấm khác về bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật 14 VI: Những tỏc dụng của những quy định trờn với hoạt động bảo tồn tại KBT Bà Nà Tất cả những quy định về mụi trường được ban hành đều cú chung mục đích là làm thế nào để bảo vệ tối đa mụi trường vỡ thế hầu hết cỏc quy định về mụi trường được ỏp dụng đều cú tỏc dụng tốt đối với việc bảo tồn tại điểm du lịch. Những quy định trờn cú nờu rừ “Cấm phỏ hoại, khai thỏc trỏi phộp rừng, cỏc nguồn tài nguyờn thiờn nhiờn khỏc” như vậy theo luật thỡ KBT Bà Nà được nhà nước và phỏp luật bảo vệ chặt chẽ nguồn tài nguyờn rừng vốn là nột hoang sơ hiếm cú của Bà Nà. VI- LÀM THẾ NÀO ĐỂ GIÚP PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG TẠI BÀ NÀ. Đây là một cõu hỏi khú nhưng vẫn cú thể trả lời được nếu cú những giải phỏp phự hợp với điều kiện nơi đây. Vỡ vậy nhúm chỳng tụi xin đưa ra một số ý kiến nhằm đúng gúp vaũ sự nghiệp phỏt triển du lịch bền vững tại KBT Bà Nà như sau Trước hết cần có một qui hoạch tổng thể khi phát triển du lịch Bà Nà trên cơ sở đảm bảo 3 mục tiêu cơ bản: phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế cộng đồng. Đặc biệt, việc đưa 3 quy hoạch về: bảo tồn sinh học, trồng vườn cây Đào Chuông và xây dựng vườn chim thú cần được ưu tiên thực hiện trong toàn bộ quy hoạch tổng thể khu du lịch Bà Nà. Có chính sách thu hút các nhà khoa học, các tổ chức quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên các trường tham quan du lịch. Qua đây nâng cao ý thức bảo vệ tài nguyờn mụi trường và tranh thủ các nguồn vốn của tổ chức quốc tế và các đóng gúp của cỏc nhà khoa học 15 vào việc thực hiện cỏc dự ỏn quy hoạch. Giải pháp về đầu tư và các điều kiện liên quan hoạt động du lịch - Tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng, tổ chức các cuộc thi, các buổi hội nghị nhằm tỡm ra những ý tưởng mới phục vụ cho phát triển du lịch Bà Nà. - Có giải pháp cải tạo tuyến đường chính lên đỉnh Bà Nà tạo điều kiện an toàn cho du khách. - Thiết kế logo và slogan nhằm tạo nên một thương hiệu riêng cho khu du lịch Bà Nà. - Tăng cường công tác tiếp thị, quảng bá du lịch - Lụi kộo sự tham gia của cộng đồng vào hoạt động du lịch, hạn chế sự tác động vào tài nguyên rừng bằng cách phục hồi các ngành nghề thủ công truyền thống, các tập tục, lễ hội của đồng bào dân tộc thiểu số tham gia vào sản phẩm du lịch. Giải pháp về Giáo dục Đào tạo Chú trọng đào tạo chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngủ hướng dẫn viên du lịch nhằm đảm bảo các kiến thức về du lịch, môi trường, văn hoá bản địa - Xõy dựng phũng trưng bày giới thiệu tài nguyờn sinh vật rừng núi riờng và tài nguyờn du lịch nói chung để tạo sự hấp dẫn cho du khỏch. - Tranh thủ cỏc chương trỡnh hợp tỏc về bảo tồn và phỏt triển tài nguyờn rừng gắn kết với du lịch sinh thỏi của cỏc tổ chức trong và ngoài nước . Qua đó tạo điều kiện cho cán bộ trẻ giao lưu, học hỏi trao đổi kinh nghiệm, tham gia các lớp đào tạo theo các chương trỡnh viện trợ. Chỳng tôi nghĩ với những giải pháp trên có thể giúp cho khu du lịch Bà Nà có được sự phát triển toàn diện hơn Chỳng tụi nghĩ với những giải phỏp trờn khu du lịch Bà Nà sẽ cú được sự phỏt triển toàn diện hơn trong những năm tới đây. 16 17 KẾT BÀI Bà Nà- Núi Chúa là một nơi có nhiều tiềm năng về du lịch, đặc biệt là tiềm năng về du lịch sinh thỏi. Để phát triển du lịch sinh thái Bà Nà- Núi Chúa cần phải quy hoạch thành cỏc khu sinh thái điển hỡnh như: các khu nghiên cứu bảo tồn thiên nhiên Bà NàNúi Chúa, vườn hoa Đào Chuông, vườn chim thú Bà Nà. Đây sẽ chính là những điểm du lịch nổi bật của khu du lịch Bà Nà-Núi Chúa. Tuy nhiên, để thu hút du khách đến với khu du lịch này nhiều hơn, các khu này cần phải cú mối quan hệ chặt chẽ với nhau để tạo nên các tuyến du lịch. Để hỡnh thành những khu du lịch sinh thỏi này cần phải có một đội ngũ nghiên cứu khoa học đa ngành và các chính sách thu hút nguồn vốn tài trợ và vốn đầu tư. Việc đầu tư xây dựng các dự án quy hoạch trên là tận dụng khai thác hiệu quả những tiềm năng và lợi thế sẵn có về lĩnh vực du lịch của Đà Nẵng. Mặt khác, những dự án này sẽ góp phần phát hiện sự đặc sắc của khu du lịch Bà NàNúi Chúa nói riêng hay du lịch Đà Nẵng. 18 Một vài bức ảnh về Bà Nà: 19 MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU......................................................................................................1 I.TỔNG QUAN VỀ DANH SƠN BÀ NÀ..........................................................2 A. Vị trí:................................................................................................................2 B. Đặc điểm:.........................................................................................................2 C. Tiểu dẫn lịch sử ( theo số liệu Sở Du lịch Tp Đà Nẵng ):............................2 II. BÀ NÀ NÚI CHÚA - KHO TÀI NGUYÊN QUÝ BÁU..............................3 1.Địa hình:........................................................................................................3 2. Khí hậu:........................................................................................................4 3. Sinh vật:........................................................................................................5 III- TèNH HèNH KHAI THÁC TẠI KHU DU LỊCH BÀ NÀ........................6 IV: BÀI HỌC KINH NGHIỆM........................................................................10 V: CÁC QUY ĐỊNH VỀ MÔI TRƯỜNG ĐANG ĐƯỢC ÁP DỤNG TẠI KHU DU LỊCH BÀ NÀ.....................................................................................12 KẾT BÀI............................................................................................................18 TÀI LIỆU THAM KHẢO:...............................................................................19 20