Tài liệu Phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp y tế bắc giang đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN VĂN TUYẾN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG TRUNG CẤP Y TẾ BẮC GIANG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN VĂN TUYẾN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG TRUNG CẤP Y TẾ BẮC GIANG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 Cán bộ hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Dƣơng Thị Hoàng Yến HÀ NỘI – 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn tha ̣c si ̃ Quản lý giáo dục với đề tài: “Phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung cấ p Y tế Bắ c Giang đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục” là công trình nghiên cứu của riêng tôi, chưa từng được công bố trong các công trình nghiên cứu khoa học khác. Tác giả Nguyễn Văn Tuyế n i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình thạc sĩ và viế t luận văn này , tôi xin chân thành cảm ơn đến các thầy cô trong Khoa Quản lý giáo dục , trường Đại học Giáo dục đã tận tình giảng dạy tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu. Tôi xin gửi lời biế t ơn sâu sắ c đế n PGS.TS Dương Thị Hoàng Yến người đã rất tận tình hướng dẫn và động viên tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi cũng xin cảm ơn Ban giám hiê ̣u , Giáo viên trường Trường Trung cấ p Y tế Bắ c Giang và các đồng nghiệp đã tạo điề u kiê ̣n về thời gian để tôi có thể học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân đã hết lòng giúp đỡ, hỗ trợ về vật chất lẫn tinh thần để tôi yên tâm học tập, nghiên cứu. Mặc dù tôi đã cố gắ ng để hoàn thiê ̣n luận văn , tuy nhiên chắ c chắ n luận văn vẫn còn nhiề u thiế u sót , rấ t mong nhận được sự góp ý quý báu của quý thầ y cô và các bạn. Tác giả Nguyễn Văn Tuyế n ii DANH MỤC CHƢ̃ VIẾT TẮT AH : Ảnh hưởng BD : Bồ i dưỡng BHYT : Bảo hiểm y tế CBQL : Cán bộ quản lý CNK – HĐH : Công nghiê ̣p hóa – Hiê ̣n đại hóa CT : Cầ n thiế t ĐNGV : Đội ngũ giáo viên ĐTB : Điể m trung biǹ h GV : Giáo viên KCT : Không cầ n thiế t KTV : Kỹ thuật viên NCKH : Nghiên cứu khoa ho ̣c QLGG : Quản lý giáo dục RCT : Rấ t cầ n thiế t TCCN : Trung cấ p chuyên nghiê ̣p THCS : Trung ho ̣c cơ sở TT : Thứ tự TT : Trung tâm TW : Trung ương UBND : Ủy ban nhân dân iii MỤC LỤC Lời cam đoan ...................................................................................................... i Lời cảm ơn ........................................................................................................ ii Danh mục chữ viết tắt ...................................................................................... iii Mục lục .............................................................................................................. v Danh mục các bảng ........................................................................................ viii Danh mục các sơ đồ ......................................................................................... ix MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................................. 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................................................ 2 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu..................................................................................... 2 5. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................................... 3 6. Giả thuyết khoa học .............................................................................................................. 3 7. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................................... 3 8. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................................... 3 9. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ............................................................................ 4 10. Cấu trúc luận văn................................................................................................................. 4 CHƢƠNG1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP................................................................. 5 1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề ...................................................................... 5 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .................................................................. 7 1.2.1. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường .......................... 7 1.2.2. Khái niệm giáo viên, giáo viên TCCN ......................................................... 13 1.2.3. Khái niệm đội ngũ, đội ngũ giáo viên .......................................................... 14 1.2.4. Khái niệm phát triển, phát triển ĐNGV, biện pháp phát triển ĐNGV .... 17 1.3. Trường Trung cấp chuyên nghiệp với nhiệm vụ phát triển đội ngũ giáo viên19 1.3.1. Trường Trung cấp chuyên nghiệp ............................................................... 19 1.3.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của trường Trung cấp chuyên nghiệp ................ 19 1.3.3. Nhiệm vụ và quyền hạn của người Hiệu trường trường Trung cấp chuyên nghiệp .......................................................................................................................... 21 iv 1.3.4. Vai trò và trách nhiệm của đội ngũ giáo viên trong trường Trung cấp chuyên nghiệp ............................................................................................................ 23 1.3.5. Nhiệm vụ phát triển đội ngũ giáo viên của trường Trung cấp chuyên nghiệp trong giai đoạn hiện nay .............................................................................. 24 1.3.6. Yêu cầu đặt ra cho đào tạo nghề tại trường trung cấp nghề…..26 1.4. Yêu cầu về đội ngũ giáo viên trường Trung cấp chuyên nghiệp ................... 28 1.4.1. Số lượng đội ngũ giáo viên ............................................................................ 28 1.4.2. Chất lượng đội ngũ giáo viên........................................................................ 28 1.4.3. Cơ cấu đội ngũ giáo viên ............................................................................... 29 1.5. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp chuyên nghiệp ...... 29 1.5.1. Xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên...................................... 29 1.5.2. Tuyển chọn, bố trí và sử dụng đội ngũ giáo viên tạo ra động lực phấn đấu cao trong hoạt động sư phạm ........................................................................... 30 1.5.3. Bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên .................................... 31 1.5.4. Xây dựng môi trường thuận lợi cho sự phát triển của đội ngũ giáo viên 32 1.5.5. Thực hiện chế độ chính sách đối với đội ngũ giáo viên ............................ 32 1.5.6. Kiểm tra, đánh giá việc phát triển đội ngũ giáo viên ................................ 33 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp chuyên nghiệp ........................................................................................................ 34 1.6.1. Các yếu tố chủ quan ....................................................................................... 34 1.6.2. Các yếu tố khách quan ................................................................................... 34 Kết luận chƣơng 1 ................................................................................................................. 35 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG TRUNG CẤP Y TẾ BẮC GIANG ................................................................................... 37 2.1. Khái quát về tỉnh Bắc Giang .......................................................................... 37 2.1.1. Khái quát về đặc điểm tự nhiên và hành chính ........................................... 37 2.1.2. Khái quát về tình hình kinh tế - văn hóa - xã hội ....................................... 37 2.1.3. Khái quát về tình hình giáo dục .................................................................... 38 2.2. Sơ lược về Trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ............................................ 39 2.2.1. Quá trình hình thành và phát triển của Trường ................................ 39 2.2.2. Chức năng và nhiệm vụ của Trường .................................................... 39 v 2.2.3. Tổ chức bộ máy, ngành nghề và quy mô đào tạo................................ 40 2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên của trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ............ 42 2.3.1. Số lượng đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ................ 42 2.3.2. Cơ cấu đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ................... 43 2.3.3. Chất lượng đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ............ 45 2.4. Tổ chức thực hiện khảo sát ............................................................................. 47 2.4.1. Mẫu nghiên cứu .............................................................................................. 47 2.4.2. Quy trình tổ chức khảo sát ............................................................................ 48 2.5. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế .................... 49 2.5.1. Thực trạng xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên .................. 49 2.5.2. Thực trạng tuyển chọn, bố trí và sử dụng đội ngũ giáo viên tạo .............. 50 2.5.3. Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên ......................... 52 2.5.4. Xây dựng môi trường phát triển đội ngũ giáo viên .................................... 53 2.5.5. Thực hiện chế độ chính sách đối với đội ngũ giáo viên ............................ 54 2.5.6. Kiểm tra, đánh giá việc phát triển đội ngũ giáo viên ................................ 55 2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ..................................................................................... 58 2.7. Nhận xét chung về thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên của trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ................................................................................................ 59 2.7.1. Điểm mạnh....................................................................................................... 59 2.7.2. Điểm yếu .......................................................................................................... 60 2.7.3. Nguyên nhân .................................................................................................... 60 Kết luận chƣơng 2 ................................................................................................................. 61 CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG TRUNG CẤP Y TẾ BẮC GIANG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC 62 3.1. Mục tiêu phát triển ĐNGV trường Trung cấp Y tế Bắc Giang đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ............................................................................................. 62 3.1.1. Mục tiêu về số lượng ...................................................................................... 62 3.1.2. Mục tiêu về cơ cấu .......................................................................................... 62 3.1.3. Mục tiêu về phẩm chất ................................................................................... 62 3.1.4. Mục tiêu về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ ............................................. 62 vi 3.1.5. Mục tiêu về nâng cao trình độ chuyên môn cho ĐNGV ............................ 63 3.2. Các nguyên tắc xây dựng giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên .................. 63 3.2.1. Nguyên tắc tính kế thừa ................................................................................. 63 3.2.2. Nguyên tắc tính thực tiễn ............................................................................... 63 3.2.3. Nguyên tắc tính hiệu quả ............................................................................... 64 3.2.4. Nguyên tắc tính hệ thống ............................................................................... 64 3.2.5. Nguyên tắc tính đồng bộ ................................................................................ 64 3.2. Các biện pháp phát triển ĐNGV trường Trung cấp Y tế Bắc Giang đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ....................................................................................... 65 3.2.1. Tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về vai trò quan trọng của ĐNGV đối với sự phát triển của nhà trường .................................................. 65 3.2.2. Xây dựng quy hoạch phát triển ĐNGV đáp ứng yêu cầu phát triển của nhà trường trong giai đoạn đổi mới giáo dục ....................................................... 67 3.2.3. Đổi mới công tác tuyển chọn và sử dụng ĐNGV nhằm phát huy tiềm năng của đội ngũ ....................................................................................................... 69 3.2.4. Tổ chức tốt công tác bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên .............................................................................................................. 72 3.2.5. Có chính sách chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ giáo viên76 3.2.6. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên .............................................................................................................. 78 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất ........................................................ 81 3.4. Khảo nghiệm về tính khả thi, tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất ......... 82 Kết luận chƣơng 3 ................................................................................................................. 85 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................................... 86 Kết luận .................................................................................................................................... 86 Khuyến nghị ............................................................................................................................. 88 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................... 90 PHỤ LỤC................................................................................................................................ 94 vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thực trạng số lượng đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang (từ năm học 2012-2013 đến 2015-2016).................................... 40 Bảng 2.2. Thực trạng cơ cấu giới tính, độ tuổi, thâm niên công tác của đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ......................................... 41 Bảng 2.3. Thực trạng trình độ chuyên môn của đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang .................................................................... 43 Bảng 2.4. Thực trạng về trình độ ngoại ngữ, tin học của đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ......................................................... 44 Bảng 2.5. Đối tượng khảo sát thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang .................................................................... 45 Bảng 2.6. Thực trạng xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang .................................................................... 47 Bảng 2.7. Thực trạng tuyển chọn, bố trí và sử dụng ĐNGV tạo ra động lực phấn đấu cao trong hoạt động sư phạm của trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ..................................................................................................... 48 Bảng 2.8. Thực trạng bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ................................................. 50 Bảng 2.9. Thực trạng xây dựng môi trường phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ......................................................... 51 Bảng 2.10. Thực trạng thực hiện chế độ chính sách đối với đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ......................................................... 52 Bảng 2.11. Thực trạng kiểm tra, đánh giá việc phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ......................................................... 53 Bảng 2.12. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ..................................................................................................... 55 Bảng 2.13. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ......................................................... 56 viii Bảng 3.1. Khảo nghiệm tính khả thi và tính cấp thiết của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ................... 80 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ các chức năng quản lý .............................................. 10 Sơ đồ 1.2. Mối tương quan giữa bồi dưỡng, phát triển nâng cao kỹ năng nghề nghiệp và phát triển ĐNGV ......................................................... 18 Hình 2.1. Tổ chức bộ máy quản lý của trường Trung cấp Y tế Bắc Giang .... 38 Biểu đồ 2.1. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang .............................................................................................. 55 Biểu đồ 2.2. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ......................................................... 57 Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp phát triển ĐNGV trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ............................................................................... 79 Biểu đồ 3.1. Khảo nghiệm tính khả thi và tính cấp thiết của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang ................... 82 ix MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục nghề nghiệp có vị trí quan trọng trong việc nâng cao dân trí, góp phần đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Tại Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo cũng đã nêu rõ mục tiêu của giáo dục nghề nghiệp: “Đối với giáo dục nghề nghiệp, tập trung đào tạo nhân lực có kiến thức, kỹ năng và trách nhiệm nghề nghiệp. Hình thành hệ thống giáo dục nghề nghiệp với nhiều phương thức và trình độ đào tạo kỹ năng nghề nghiệp theo hướng ứng dụng, thực hành, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nhân lực kỹ thuật công nghệ của thị trường lao động trong nước và quốc tế”. Để thực hiện được mục tiêu của Nghị quyết Trung ương 8 thì một trong 9 biện pháp được đưa ra đó là “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo”. Bên cạnh đó, trong Chương trình hành động thực hiện Chiến lược phát triển nhân lực Việt Nam thời kỳ 2011 - 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã xác định “Xây dựng đề án thành lập 40 trường dạy nghề chất lượng cao” là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Để thực hiện thành công Chiến lược phát triển nhân lực, Chính phủ cũng đã ban hành Chiến lược phát triển dạy nghề thời kỳ 2011 - 2020 nhằm đào tạo nguồn nhân lực có kỹ năng nghề đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đảm bảo chất lượng. Trong các cơ sở giáo dục nói chung và trong mỗi trường dạy nghề nói riêng, đội ngũ giáo viên luôn là một trong những nhân tố quan trọng nhất góp phần quyết định sự phát triển nhà trường. Bởi lẽ chính họ là người tổ chức thực hiện có hiệu quả các khâu của quá trình dạy học, giáo dục và phát triển chuyên môn, phát triển nhà trường. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”…; “Công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Nghị quyết Hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ 4 khoá VIII đã xác định: “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục”. Chỉ 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư TW Đảng đã nêu rõ: “… xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hóa, bảo 1 đảm về chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo”. Đối với trường Trung cấp Y tế Bắc Giang, một cơ sở đào tạo đội ngũ cán bộ y tế uy tín cho Tỉnh, trong những năm qua đã có những bước phát triển đáng kể. Tuy nhiên, nhà trường hiện nay còn tồn tại những hạn chế, bất cập về đội ngũ giảng viên. Do đó gặp rất nhiều khó khăn khi tiếp cận với khoa học giáo dục, khoa học quản lý giáo dục, ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý giáo dục. Để khắc phục những tồn tại, hạn chế kể trên cần thiết phải có những giải pháp mang tính chiến lược và biện pháp cụ thể để phát triển ĐNGV đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, có đủ phẩm chất chính trị, y đức, năng lực phát triển nghề nghiệp... để từ đó nâng cao hiệu quả, chất lượng giáo dục của trường Trung cấp Y tế Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang. Từ những lý do khách quan và chủ quan đã nêu trên, đề tài “Phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục” được lựa chọn nghiên cứu. 2. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn đề xuất những biện pháp phát triển ĐNGV của trường Trung cấp Y tế Bắc Giang nhằm nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển ĐNGV của các trường Trung cấp chuyên nghiệp; 3.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng phát triển ĐNGV của trường Trung cấp Y tế Bắc Giang; 3.3. Đề xuất một số biện pháp phát triển ĐNGV trường Trung cấp Y tế Bắc Giang đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 4.1. Khách thể nghiên cứu ĐNGV của các trường Trung cấp chuyên nghiệp. 4.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp phát triển ĐNGV của trường Trung cấp Y tế Bắc Giang. 2 5. Câu hỏi nghiên cứu - Thực trạng phát triển ĐNGV trường Trung cấp Y tế Bắc Giang diễn ra như thế nào? - Cần có những biện pháp thiết thực nào để phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang nhằm nâng cao chất lượng dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới của giáo dục trong giai đoạn hiện nay? 6. Giả thuyết khoa học Hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Y tế Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang trong những năm gần đây đã được quan tâm và thực hiện, song chưa đáp ứng được yêu cầu của đổi mới giáo dục. Nếu đề xuất và áp dụng đồng bộ các biện pháp hỗ trợ cán bộ quản lý và giáo viên để thực hiện tốt đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh, nhằm tạo ra sự chuyển biến cơ bản về tổ chức hoạt động dạy học; thì chất lượng đội ngũ giáo viên sẽ được nâng cao, góp phần phát triển trường Trung cấp Y tế Bắc Giang đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay. 7. Phạm vi nghiên cứu - Địa bàn nghiên cứu: Đề tài được thực hiện tại trường Trung cấp Y tế Bắc Giang. - Các số liệu thống kê được sử dụng trong luận văn là số liệu khảo sát, đánh giá thực trạng phát triển ĐNGV trong giai đoạn từ 2010 đến nay. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu Kết hợp các nhóm nghiên cứu sau: 8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp phân tích và tổng hợp các tài liệu, sách, báo, tạp chí có liên quan đến quy hoạch, xây dựng và phát triển ĐNGV trường Trung cấp chuyên nghiệp. 8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra viết: khảo sát các nhóm đối tượng là cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, học sinh để thu thập các số liệu; - Phương pháp hỏi ý kiến chuyên gia; 3 - Phương pháp phỏng vấn; - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm quản lý: tổng kết kinh nghiệm của các cán bộ quản lý và vận dụng những lý luận khoa học quản lý giáo dục để phân tích, đánh giá thực trạng phát triển ĐNGV của trường Trung cấp Y tế Bắc Giang. Từ đó khái quát hoá, hệ thống hoá và rút ra những kết luận, đề xuất những biện pháp phát triển chất lượng ĐNGV của nhà trường, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 8.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng các công thức thống kê toán học như: Số trung bình cộng, hệ số tương quan để định lượng kết quả nghiên cứu nhằm rút ra các kết quả khoa học. 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 9.1. Ý nghĩa lý luận Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận việc phát triển ĐNGV trường Trung cấp chuyên nghiệp, nhằm từng bước nâng cao chất lượng đào tạo. 9.2. Ý nghĩa thực tiễn Làm rõ thực trạng và đề xuất những biện pháp có tính khả thi và phù hợp với đặc điểm, nhu cầu của trường Trung cấp Y tế Bắc Giang, nhằm phát triển ĐNGVcủa nhà trường. Qua đó có thể giúp nhân rộng kinh nghiệm quản lý cho các cơ sở đào tạo trình độ Trung cấp chuyên nghiệp. 10. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Khuyến nghị, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, luận văn dự kiến được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển ĐNGV trường Trung cấp chuyên nghiệp. Chương 2: Thực trạng phát triển ĐNGV của trường Trung cấp Y tế Bắc Giang. Chương 3: Biện pháp phát triển ĐNGV trường Trung cấp Y tế Bắc Giang đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 4 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP 1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề Đảng, Nhà nước ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh từ những ngày đầu khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đã rất quan tâm đến giáo dục nói chung và người thầy nói riêng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Nhiệm vụ giáo dục rất quan trọng và vẻ vang, vì nếu không có thầy giáo thì không có giáo dục” [26, tr. 114]. Các nghị quyết của Đảng, Luật Giáo dục, chiến lược phát triển giáo dục và các chủ trương, chính sách của Nhà nước ta đều nhất quán đặt ĐNGV vào vị trí trung tâm, được xã hội tôn vinh và có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của nền giáo dục nước nhà. Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại Đại hội Đảng lần thứ X khẳng định: “Xây dựng đội ngũ cán bộ đồng bộ, cơ cấu hợp lý, chất lượng tốt, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo kế cận vững vàng. Có cơ chế, chính sách bảo đảm, phát hiện, đánh giá, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, trọng dụng và đãi ngộ xứng đáng người có đức, có tài”. [2, tr. 23] Nghiên cứu về ĐNGV được thực hiện dưới góc độ quản lý giáo dục ở cấp độ vĩ mô: Đề án “Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005 - 2010” (QĐ số 09/2005/QĐ - TTg ngày 11 tháng 1 năm 2005 của Thủ tướng Chính Phủ) [33]. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước do Hội đồng Quốc gia Giáo dục thực hiện từ tháng 12 năm 2008 đến hết tháng 4 năm 2009: “Phát triển giáo dục Việt Nam trong nền kinh tế thị trường và trước nhu cầu hội nhập quốc tế” có 13 nội dung, trong đó có nội dung “Nghiên cứu các chính sách phát triển giáo viên” [24]. 5 Dự thảo Chiến lược phát triển Giáo dục 2011 - 2020 của Bộ GD&ĐT và đưa ra 11 giải pháp, trong đó giải pháp: “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục” được coi là 1 trong 2 giải pháp có tính đột phá [35]. Bộ GD&ĐT đang triển khai 14 dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc gia về GD&ĐT đến năm 2020, trong đó có dự án “Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục”. Các nghiên cứu về quản lý, phát triển đội ngũ giáo viên được đề cập trong một số công trình nghiên cứu như: Tác giả Bùi Văn Quân và Nguyễn Ngọc Cầu (2006) với đề tài "Một số cách tiếp cận trong nghiên cứu và phát triển đội ngũ giáo viên" đã đề cập đến 3 cách tiếp cận trong nghiên cứu và phát triển đội ngũ giáo viên. Trong nghiên cứu này tác giả nhấn mạnh "Hiện nay có rất nhiều cách tiếp cận khác nhau, việc lựa chọn cách tiếp cận nào là do ý thức lý luận và kết quả phân tích thực tiễn giáo dục của nhà nghiên cứu hay nhà quản lý quyết định". Tác giả Phạm Ngọc Anh với đề tài "Nội dung và biện pháp bồi dưỡng trình độ sư phạm cho giáo viên trường Cao đẳng kỹ thuật ở Việt Nam" Ngoài ra còn có các nghiên cứu của tác giả Đinh Quang Báo với đề tài “Một số giải pháp về đào tạo, bồi dưỡng giáo viên” (2005); “Kinh nghiệm một số nước trên thế giới về bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng giáo viên" của tác giả Lục Thị Nga (2006); "Phát triển năng lực GV nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo trong các trường Đại học và Cao đẳng trong điều kiện toàn cầu hoá và bùng nổ tri thức" của tác giả Nguyễn Hữu Lam; "Bồi dưỡng, phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục trong thời kì hội nhập" của tác giả Thân Văn Quân (2009)... Ngoài ra còn có nhiều hội thảo khoa học về chủ đề xây dựng và phát triển ĐNGV dưới góc độ quản lý giáo dục theo ngành, bậc học được thực hiện. Có thể kể đến một số nghiên cứu của các tác giả như: Đặng Quốc Bảo Nguyễn Đắc Hưng, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Trần Bá Hoành… Gần đây có nhiều Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục nghiên cứu về vấn đề này như: 6 - Nghiên cứu của tác giả Trần Thị Vân Anh về “Biện pháp phát triển ĐNGV Trung học phổ thông Chuyên Lê Hồng Phong, tỉnh Nam Định đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông”. - Tác giả Đặng Minh Tiến về “Phát triển ĐNGV Trung học phổ thông Hùng Vương, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay”. - Tác giả Trần Trang Nhung về “Phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Văn hóa - Thể thao và Du lịch Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay”. - Tác giả Nguyễn Tiến Dũng về “Biện pháp phát triển ĐNGV các trường Trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Nam Định đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay”. Các tác giả đã đưa ra các giải pháp thiết thực nhằm thực hiện tốt hơn công tác phát triển ĐNGV ở địa phương mình, đơn vị mình theo từng điều kiện, đặc điểm của vùng, miền trên địa bàn toàn quốc. Tổng quan các nghiên cứu nêu trên, có thể rút ra một số nhận xét như sau: - Nghiên cứu về ĐNGV được triển khai ở nhiều bình diện khác nhau và đặc biệt được quan tâm trên bình diện quản lý giáo dục. - Các nghiên cứu về phát triển ĐNGV được tập trung vào hai mảng chính: nghiên cứu phát triển ĐNGV theo cấp bậc và ngành học; nghiên cứu phát triển ĐNGV cho từng cơ sở giáo dục thuộc bậc, cấp, ngành học. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường 1.2.1.1. Quản lý Khái niệm quản lý Quản lý là một hoạt động đã xuất hiện và tồn tại hàng ngàn năm trước đây. Từ thời Ai Cập cổ đại đến Trung Quốc cổ đại các nhà quân sự đã biết cách tổ chức, quản lý quân đội của họ để đi đến thắng lợi vẻ vang, đó là bằng 7 chứng rõ nhất về hoạt động quản lý. Sử gia Daniel A. Wren đã nhận xét rằng: “Quản lý cũng xưa cũ như chính con người vậy” [8, tr. 23]. Theo F.W.Taylor (1856 - 1915) - được đánh giá là “cha đẻ của thuyết quản lý khoa học” đã định nghĩa: “Quản lý là biết chính xác điều bạn muốn người khác làm và sau đó thấy được rằng họ đã hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất”. [8, tr.11-12] Theo H.Fayol (1841 - 1925), một kỹ nghệ gia người Pháp, xuất phát từ các loại hình “hoạt động quản lý”. Ông là người đầu tiên đã phân biệt chúng thành 5 chức năng cơ bản của quản lý: Kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ huy, phối hợp và kiểm tra. [8, tr. 31] Ở Việt Nam, thuật ngữ “Quản lý” (Tiếng Việt gốc Hán) lột tả được bản chất của hoạt động này trong thực tiễn, nó bao gồm hai quá trình tích hợp vào nhau: “Quản” là quá trình bao hàm sự coi sóc, duy trì ở trạng thái “ổn định; “Lý” là quá trình bao hàm sự sửa sang, sắp xếp, đổi mới hệ, đưa hệ vào thế “phát triển”. Trong hoạt động quản lý, nếu nhà quản lý chỉ lấy việc “Quản” làm chính thì tổ chức dễ dẫn đến trì trệ. Ngược lại, nếu chỉ chú trọng quan tâm đến việc “Lý” thì sự phát triển của tổ chức lại rơi vào thế mất cân bằng, không bền vững. Do vậy, người quản lý phải luôn xác định và phải biết điều phối sao cho trong “Quản” phải có “Lý” và trong “Lý” phải có “Quản”, làm cho trạng thái của hệ thống mình quản lý luôn được ở trạng thái cân bằng động. Các nhà nghiên cứu khoa học cũng có những định nghĩa khác nhau về thuật ngữ “Quản lý” tùy theo cách tiếp cận khác nhau: Theo tác giả Trần Quốc Thành định nghĩa: “Quản lý là sự tác động có ý thức của chủ thể quản để chỉ huy, điều khiển, hướng dẫn các quá trình xã hội, hành vi và hoạt động của con người nhằm đạt tới mục đích, đúng với ý chí của nhà quản lý, phù hợp với quy luật khách quan”. [31] 8 Theo tác giả Vũ Ngọc Hải: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra”. [22, tr. 2] Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Quản lý là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng tối đa các chức năng kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra”. [10] Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động (gọi chung là khách thể quản lý) nhằm thực hiện mục tiêu dự kiến”. [31, tr. 24] Từ các định nghĩa chúng ta có thể hiểu như sau: Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng, các cơ hội của hệ thống để đạt được mục tiêu đề ra. Chức năng quản lý Quản lý có bốn chức năng cơ bản: Kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra. (1) Kế hoạch hoá Kế hoạch hoá có nghĩa là xác định mục tiêu, mục đích đối với thành tựu tương lai của tổ chức và các con đường, biện pháp, cách thức để đạt được mục tiêu, mục đích đó. Có ba nội dung chủ yếu của chức năng kế hoạch hoá: (i) xác định, hình thành mục tiêu đối với tổ chức; (ii) xác định và đảm bảo (có tính chắc chắn, có tính cam kết) về các nguồn lực của tổ chức để đạt được các mục tiêu này; (iii) quyết định xem những hoạt động nào là cần thiết để đạt được các mục tiêu đó. (2) Tổ chức Tổ chức là quá trình hình thành nên cấu trúc các quan hệ giữa các thành viên, giữa các bộ phận trong một tổ chức nhằm làm cho họ thực hiện thành công các kế hoạch và đạt được mục tiêu tổng thể của tổ chức. Nhờ việc tổ chức có hiệu lực, người quản lý có thể phối hợp, điều phối tốt hơn các nguồn 9