ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
NGUYỄN THI ̣LOAN
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG MẦM NON
HOA ĐÀO, THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
NGUYỄN THI ̣LOAN
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG MẦM NON
HOA ĐÀO, THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Dƣơng Thị Hoàng Yến
HÀ NỘI – 2016
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan
Luận văn tha ̣c si ̃ Quản lý giáo dục với đề tài:
“Phát triển đội ngũ giáo viên trường mầm non Hoa Đào, thành phố
Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh”.
Là công trình nghiên cứu của tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn
khoa học của PGS.TS Dƣơng Thị Hoàng Yến.
Tác giả
Nguyễn Thị Loan
i
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chương trình thạc sĩ và viế t luận văn này , tôi xin chân
thành cảm ơn đến các thầy cô trong Khoa Quản lý giáo dục , trường Đại học
Giáo dục đã tận tình giảng dạy tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu.
Tôi xin gửi lời biế t ơn sâu sắ c đế n PGS.TS Dương Thị Hoàng Yến người đã rất tận tình hướng dẫn và động viên tôi trong suốt quá trình thực
hiện luận văn.
Tôi cũng xin cảm ơn Ban giám hiê ̣u , Giáo viên trường mầm non Hoa
Đào và các đồng nghiệp đã tạo điề u kiê ̣n về thời gian để tôi có thể học tập,
nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân đã hết lòng
giúp đỡ, hỗ trợ về vật chất lẫn tinh thần để tôi yên tâm học tập, nghiên cứu.
Mặc dù tôi đã cố gắ ng để hoàn thiê ̣ n luận văn , tuy nhiên chắ c chắ n
luận văn vẫn còn nhiề u thiế u sót , rấ t mong nhận được sự góp ý quý báu của
quý thầ y cô và các bạn.
Tác giả
Nguyễn Thị Loan
ii
DANH MỤC CHƢ̃ VIẾT TẮT
CNTT
:
Công nghệ thông tin
MN
:
Mầm non
MNCL
:
Mầm non công lập
MNHĐ
:
Mầm non Hoa Đào
ĐNGV
:
Đội ngũ giáo viên
ĐNGVMN
:
Đội ngũ giáo viên
KHCN
:
Khoa học công nghệ
NNL
:
Nguồn nhân lực
PTCV
:
Phân tích công việc
QLGD
:
Quản lý giáo dục
QLNNL
:
Quản lý nguồn nhân lực
SL
:
Số lượng
TBC
:
Trung bình chung
ThS
:
Thạc sĩ
ĐH
:
Đại Học
TC
:
Trung cấp
SC
:
Sơ cấp
VTVL
:
Vị trí việc làm
GD
:
Giáo dục
GDĐT
:
Giáo dục đào tạo
CBQLGD
:
Cán bộ quản lý giáo dục
CNH – HĐH
:
Công nghiệp hóa – Hiện Đại hóa
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
DANH MỤC CHƢ̃ VIẾT TẮT ..................................................................... iii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................... viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ......................................................................... x
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do lựa chọn đề tài ..................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 2
4. Câu hỏi nghiên cứu và Giả thuyết khoa học ................................................. 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài ....................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4
8. Cấu trúc của luận văn .................................................................................... 4
CHƢƠNG 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP .................................................. 5
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................... 5
1.2. Phát triển đội ngũ giáo viên trường mầm non công lập ............................. 7
1.2.1. Đội ngũ giáo viên mầm non................................................................................ 7
1.2.2. Phát triển đội ngũ giáo viênmầm non............................................................. 11
1.2.3. Trường mầm non công lập và yêu cầu đặt ra đối với phát triển đội ngũ
giáo viên trường mầm non công lập ........................................................................... 15
1.3. Phát triển đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng trường mầm non công lập .... 18
1.3.1. Hiệu trưởng trường mầm non công lập.......................................................... 18
1.3.2. Hiệu trưởng trường mầm non công lập và vấn đề phát triển đội ngũ
giáo viên mầm non đáp ứng yêu cầu chuẩn nghề nghiệp ..................................... 20
iv
1.3.3. Hiệu trưởng trường mầm non công lập và vấn đề phát triển đội ngũ
giáo viên đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm ................................................................. 21
1.4. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên trường mầm non công lập .......... 23
1.4.1. Thu hút đội ngũ giáo viên mầm non ..................................................... 23
1.4.2. Bồi dưỡng phát triển nghề nghiệp đội ngũ giáo viên mầm non .............. 27
1.4.3. Duy trì đội ngũ giáo viên mầm non ................................................................ 33
1.5 Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên trường mầm non .... 36
1.5.1. Các yếu tố chủ quan ............................................................................................ 36
1.5.2. Các yếu tố khách quan ....................................................................................... 37
Kết luận chương 1 ........................................................................................... 38
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƢỜNG MẦM NON HOA ĐÀO, HẠ LONG, TỈNH QUẢNG
NINH .............................................................................................................. 40
2.1. Khái quát về trường mầm non Hoa Đào .................................................. 40
2.1.1. Lịch sử hình thành trường mầm non Hoa Đào ............................................ 40
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của trường mầm non Hoa Đào .......................... 41
2.1.3. Cơ cấu bộ máy tổ chức....................................................................................... 41
2.2.Tổ chức thực hiện khảo sát ....................................................................... 42
2.2.1. Mẫu nghiên cứu ................................................................................................... 42
2.2.2. Quy trình tổ chức khảo sát ................................................................................ 42
2.3. Thực trạng về đội ngũ giáo viên mầm non trường mầm non Hoa Đào,
thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh........................................................................ 43
2.3.1. Số lượng đội ngũ giáo viên ............................................................................... 43
2.3.2. Cơ cấu đội ngũ giáo viên ................................................................................... 44
2.3.3. Chất lượng đội ngũ giáo viên ........................................................................... 44
2.4. Thực trạng nhận thức của đội ngũ giáo viên mầm non trường mầm non
Hoa Đào về phát triển đội ngũ giáo viên theo vị trí việc làm .............................. 45
2.4.1. Nhận thức về tầm quan trọng của việc xác định vị trí việc làm cho đội
ngũ giáo viên mầm non ................................................................................................. 45
v
2.4.2. Nhận thức về tính chủ động trong công việc của đội ngũ giáo viên mầm
non ...................................................................................................................................... 46
2.4.3. Nhận thức về mức độ ảnh hưởng của đội ngũ giáo viên mầm non trong
việc ra quyết định của cán bộ quản lý ........................................................................ 48
2.5. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tại trường mầm non Hoa Đào,
thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh........................................................................ 49
2.5.1. Thực trạng thu hút đội ngũ giáo viên .................................................... 49
2.5.2. Thực trạng bồi dưỡng phát triển nghề nghiệp ĐNGVMN.................... 52
2.5.3. Thực trạng duy trì ĐNGVMN............................................................... 56
2.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên trường mầm non
Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................................ 63
Kết luận chương 2 ........................................................................................................... 64
CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
RƢỜNG MẦM NON HOA ĐÀO, HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH ... 65
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ...................................................................... 65
3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu ....................................................................................... 65
3.1.2. Đảm bảo tính khoa học và thực tiễn ............................................................... 65
3.1.3. Nguyên tắc tính kế thừa và tính hệ thống ...................................................... 65
3.1.4. Nguyên tắc tính khả thi và hiệu quả ............................................................... 65
3.2.1. Nâng cao nhận thức về thực hiện phát triển ĐNGVMN theo vị trí việc
làm ................................................................................................................... 66
3.2.2. Hoàn thiện công tác phân tích công việc của giáo viên mầm non ........ 67
3.2.3. Bố trí sử dụng giáo viên phù hợp với năng lực nghề nghiệp và yêu cầu
chuẩn hóa giáo viên mầm non ......................................................................... 70
3.2.4. Xây dựng và thực hiện tốt kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ theo
tiêu chuẩn vị trí việc làm, lấy hoạt động tự bồi dưỡng làm then chốt ............ 70
3.2.5. Xây dựng cơ chế hợp lý về lương và tạo cơ hội phát triển nghề nghiệp
cho ĐNGVMN ................................................................................................ 75
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ......................................................................... 77
vi
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp phát triển đội
ngũ giáo viên tại trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng
Ninh .................................................................................................................................. 77
3.4.1. Tính cấp thiết của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tại trường
mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh .................................. 78
3.4.2. Tính khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tại trường
mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh .................................. 79
3.4.3. Mối quan hệ giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ......... 80
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 83
KẾT LUẬN .................................................................................................... 83
KHUYẾN NGHỊ............................................................................................ 85
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 86
PHỤ LỤC 1 .................................................................................................... 89
PHỤ LỤC 2 .................................................................................................... 95
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Đối tượng khảo sát thực trạng thực trạng phát triển đội ngũ giáo
viên mầm non tại trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng
Ninh ................................................................................................................. 42
Bảng 2.2. Cơ cấu giới tính, trình độ, độ tuổi của đội ngũ cán bộ quản lý và
giáo viên, nhân viên trường mầm non Hoa Đào ............................................. 44
Bảng 2.3. Nhận thức của CBQL, GV trường mầm non Hoa Đào về tầm quan
trọng của việc xác định vị trí việc làm ............................................................ 46
Bảng 2.4. Nhận thức của CBQL, GV trường mầm non Hoa Đào về tính chủ
động trong công việc ....................................................................................... 47
Bảng 2.5. Nhận thức của CBQL, GV trường mầm non Hoa Đào về mức độ
ảnh hưởng của ĐNGVMN trong việc ra quyết định của CBQL .................... 48
Bảng 2.6. Thực trạng phân tích nhóm công việc của giáo viên mầm non
trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ................ 49
Bảng 2.7. Thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên mầm non trường mầm non
Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................................ 51
Bảng 2.8. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên mầm non trường
mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................ 52
Bảng 2.9. Thực trạng đánh giá đội ngũ giáo viên mầm non trường mầm non
Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................................ 54
Bảng 2.10. Thực trạng xây dựng kế hoạch phát triển nghề nghiệp
ĐNGVtrường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ..... 55
Bảng 2.11. Thực trạng xây dựng hệ thống lương, thưởng ĐNGV trường mầm
non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ..................................... 56
Bảng 2.12. Thực trạng xây dựng môi trường làm việc cho ĐNGV trường
mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................ 58
Bảng 2.13. Thực trạng gia tăng sự tham gia quản lý đối với ĐNGV trường
mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................ 59
viii
Bảng 2.14. Thực trạng tạo cơ hội phát triển nghề nghiệp cho ĐNGV trường
mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................ 60
Bảng 2.15. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên mầm
non, trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ........ 61
Bảng 2.16. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên trường
mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................ 63
Bảng 3.1. Tính cấp thiết của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tại .. 78
trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ................ 78
Bảng 3.2. Tính khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tại
trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ................ 79
Bảng 3.3: Mối quan hệ giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp
phát triển đội ngũ giáo viên tại trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ
Long, tỉnh Quảng Ninh ................................................................................... 80
ix
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Hình 1.1: Mô hình quản lý nguồn nhân lực theo thành phần chức năng [17,
tr.18] ................................................................................................................ 23
Biểu đồ 2.1. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên mầm
non, trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ........ 62
Biểu đồ 3.1. Mối quan hệ giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp
phát triển đội ngũ giáo viên tại trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ
Long, tỉnh Quảng Ninh ................................................................................... 81
x
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Phát triển đội ngũ giáo viên theo vị trí việc làm còn giúp mỗi cơ sở giáo
dục tránh tình trạng định sẵn nhân sự rồi mới tạo ra công việc; tránh sự chồng
chéo khi phân công, giao việc, nhờ đó khắc phục tình trạng vừa thừa, vừa
thiếu nhân sự. Mặt khác, xác định vị trí việc làm giúp cho đội ngũ giáo viên
thấy được vị trí, vai trò, trách nhiệm của mình trong tổ chức, và tiến tới hưởng
lương theo năng lực hoàn thành công việc được quy định bởi vị trí việc làm.
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục mầm non (GDMN) là bậc
học đầu tiên “thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ 3 tháng
tuổi đến 72 tháng tuổi” nhằm “Giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm,
trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị
cho trẻ vào lớp một”. Những nhiệm vụ và mục tiêu của GDMN được thực
hiện với chất lượng ra sao phụ thuộc rất nhiều ở đội ngũ giáo viên tại các cơ
sở giáo dục mầm non. Do đó, việc xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên
bậc học mầm non là rất cần thiết, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nói
chung và chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ mầm non nói riêng.
Nghị quyết Trung Ương II khoá VIII xác định: Giáo dục - Đào tạo là
quốc sách hàng đầu, là nhân tố quyết định tăng trưởng kinh tế và phát triển xã
hội. Phát triển giáo dục là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và toàn xã hội.
Trong đó, đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt,
giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục. Những năm
qua, Nhà nước đã quan tâm xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục theo hướng chuẩn hoá, bảo đảm đủ về số lượng, đồng bộ về
cơ cấu, nâng cao chất lượng, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị,
phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ của nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp giáo
dục trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
1
Điều lệ trường mầm non quy định quyền, nghĩa vụ của giáo viên mầm
non; Thông tư 06 của Bộ GDĐT và Bộ Nội vụ ra đời ngày 16 tháng 3 năm
2015 đã quy định rõ về danh mục vị trí việc làm và định mức số người làm
việc trong các cơ sơ giáo dục Mầm non công lập. Vì vậy, phát triển đội ngũ
giáo viên mầm non theo vị trí việc làm là cơ hội giúp các trường mầm non
tiến hành rà soát lại bộ máy tổ chức, đội ngũ giáo viên và xác định từng vị trí
trong tổ chức gắn với việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đơn vị.
Trong thực tiễn phát triển đội ngũ giáo viên mầm non nói chung và đội
ngũ giáo viên nói riêng ở trường mầm non Hoa Đào hiện nay, còn bộc lộ
những tồn tại nhất định về vấn đề cụ thể hóa yêu cầu vị trí việc làm của Nhà
trường theo chuẩn chức danh nghề nghiệp, điều kiện về trang thiết bị phục vụ
hiện đại hóa công sở, kiểm tra đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp
giáo viên mầm non... Bởi vậy, đây là một lĩnh vực cần có các công trình
nghiên cứu đặt cơ sở khoa học để phát triển đội ngũ giáo viên trong Nhà
trường.
Với các lý do trên, đề tài: “Phát triển đội ngũ giáo viên trường mầm
non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh” được lựa chọn tiến
hành nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, khảo sát thực trạng về phát
triển đội ngũ giáo viên của trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long,
tỉnh Quảng Ninh; đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên mầm
non cho Nhà trường, nhằm góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục của Nhà trường.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ giáo viên trường mầm non công lập.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Phát triển đội ngũ giáo viên trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ
2
Long, tỉnh Quảng Ninh.
4. Câu hỏi nghiên cứu và Giả thuyết khoa học
Câu hỏi nghiên cứu
Dựa vào phân tích công việc để xác định năng lực cần có của mỗi vị trí
việc làm trong trường mầm non có giúp người Hiệu trưởng quản lý nguồn
nhân lực của nhà trường được tốt hơn không? Cần những biện pháp quản lý
đội ngũ giáo viên nào để nâng cao chất lượng giáo dục của trường mầm non
Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh?
Giả thuyết khoa học
Hiện nay, hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên trường mầm non Hoa
Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh chưa đạt hiệu quả do một số hạn
chế như: chưa xác định rõ vị trí việc làm theo chuẩn chức danh nghề nghiệp;
yêu cầu của nhà trường chưa cụ thể; việc kiểm tra, đánh giá giáo viên theo
chuẩn nghề nghiệp còn mang tính hình thức.... Vì vậy, nếu đề xuất được các
biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên mầm non theo vị trí việc làm một cách
hợp lý và khả thi thì sẽ góp phần phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên, từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục của nhà trường.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên
theo vị trí việc làm trong trường mầm non công lập.
5.2. Đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên theo vị trí việc
làmtại trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
5.3. Đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên theo vị trí việc làm
trong trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Địa bàn nghiên cứu: tại trường mầm non Hoa Đào, thành phố Hạ
Long, tỉnh Quảng Ninh.
- Khách thể điều tra:
+ Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng trường mầm non Hoa Đào;
3
+ Các giáo viên trường mầm non Hoa Đào.
- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 nă m 2015 đến tháng 9 năm 2016.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận bao gồm phương pháp
phân tích - tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, hệ thống hóa, cụ thể hóa... các tài
liệu lý luận và văn bản pháp quy về quản lý đội ngũ giáo viên trường mầm
non công lập theo vị trí việc làm.
7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra viết;
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia;
- Phương pháp phỏng vấn;
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm;
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm.
7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
Sử dụng các công thức toán thống kê như số trung bình cộng, số trung
vị, hệ số tương quan… để xử lý kết quả nghiên cứu, trên cơ sở đó rút ra các
nhận xét khoa học cho đề tài.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Tài liệu tham khảo, Phụ
lục; nội dung chính của luận văn gồm 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên trường mầm
non công lập;
Chƣơng 2: Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên trường mầm non
Hoa Đào,thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh;
Chƣơng 3: Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên trường mầm non
Hoa Đào,thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
4
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP
1.1.
Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Phát triển nguồn nhân lực trong tổ chức đang là mối lưu tâm của các tổ
chức trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Việc thay đổi hướng sử dụng nguồn
nhân lực của tổ chức một cách hiệu quả hơn đang diễn ra một cách khá nhanh
chóng. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định: “Phát triển giáo
dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt
Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội
nhập quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ
giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt” [5]. Để nâng cao chất lượng
giáo dục nhằm cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ thời kỳ đổi
mới, quản lý con người có hiệu quả trong các cơ sở giáo dục cần phải được
quan tâm và đổi mới.
Luật Viên chức ra đời vào năm 2010 đã quy định về viên chức; quyền,
nghĩa vụ của viên chức; tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức trong đơn
vị sự nghiệp công lập. Luật Viên chức cũng quy định rõ việc quản lý viên
chức bao gồm 09 nội dung theo tiếp cận quy trình quản lý và điều kiện quản
lý đội ngũ viên chức trong đơn vị sự nghiệp công lập. [25]
Hiện nay, Bộ Nội Vụ và Bộ Giáo dục & Đào tạo đang trong quá trình
soạn thảo quy định về tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp cho viên chức thuộc
ngành, lĩnh vực sự nghiệp được giao quản lý. Các cơ sở giáo dục đang trong
quá trình nghiên cứu và xây dựng Đề án vị trí việc làm. Tuy nhiên, việc thiếu
các Thông tư hướng dẫn đang đặt ra nhiều vấn đề cho quá trình hiện thực hóa
các Đề án này.
Sự phát triển của thực tiễn giáo dục ngày nay đặt ra những yêu cầu
ngày càng cao với giáo viên - những chủ thể quan trọng của quá trình giáo
5
dục trong học đường. Vì lý do đó, các nghiên cứu về giáo viên rất được quan
tâm và phát triển.
Báo cáo của Ủy ban Quốc tế về giáo dục thế kỷ XXL của UNESCO
(1996) đã khẳng định “thầy giáo là yếu tố quyết định hàng đầu đối với chất
lượng giáo dục. Do đó, muốn phát triển giáo dục thì trước hết và trên hết phải
phát triển đội ngũ giáo viên cả về số lượng và chất lượng”. [34]
Quyết định số 149/2006/QĐ-TTg ngày 23/6/2006 của Thủ tướng Chính
phủ phê duyệt Đề án “Phát triển GDMN non giai đoạn 2006-2015” mục tiêu
cụ thể: Đào tạo, bồi dưỡng , nâng cao chất lượng ĐNGV mầm non, phấn đấu
để có 80% GV đạt chuẩn trình độ đào tạo năm 2010 và 100% năm 2015,
trong đó có 8% đạt trình độ trên chuẩn năm 2010 và 15% năm 2015. [28]
Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ
Phê duyệt “Chiến lược phát triển giáo dục 2011- 2020” đã chỉ ra một trong
những yếu kém của GD nước ta là “ Một bộ phận nhà giáo và CBQL chưa
đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ GV trong thời kỳ mới. Đội ngũ nhà giáo vừa
thừa, vừa thiếu cục bộ, vừa không đồng bộ về cơ cấu chuyên môn. Trong các
giải pháp phát triển GD ở văn bản chiến lược này đã đề cập giải pháp phát
triển ĐNGV nhằm “Đảm bảo từng bước có đủ GV thực hiện GD toàn diện
theo chương trình giáo dục mầm non (GDMN) và phổ thông, dạy học 2
buổi/ngày”. [29]
Kết luận Hội nghị lần thứ 6 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng
(khóa XI), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ, “một trong những yêu cầu
để bảo đảm thực hiện đổi mới hệ thống GD là xây dựng đội ngũ nhà giáo
(bao gồm các GV và CBQLGD) đóng vai trò quyết định chất lượng GV. Nhà
giáo không chỉ đơn thuần là người chia sẻ kiến thức và kỹ năng mà còn là
người góp phần nuôi dưỡng, phát triển tâm hồn, hình thành nhân cách cho
thế hệ trẻ”. [4]
Trong “Giáo dục Việt Nam trước ngưỡng cửa thế kỷ XXI” (xuất bản
năm 1999), Giáo sư – Viện sĩ Phạm Minh Hạc khẳng định ĐNGV là một yếu
6
tố quyết định sự phát triển sự nghiệp giáo dục đào tạo (GDĐT) và đã đưa ra
những chuẩn quy định đào tạo GV. [20]
Trên thực tế đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về đội ngũ giáo viên
mầm non, trong đó nổi bật là chương trình nghiên cứu của Đỗ Thị Thanh
Tâm, trường đại học sư phạm Hà Nội II - chuyên nghành Quản lý giáo dục về
đề tài: Phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non trên địa bàn quận
Nam Từ Liêm Hà Nội: Đề tài nghiên cứu đã nghiên cứu chi thiết thực trạng
đội ngũ giáo viên mầm non trên địa bàn và từ đó đưa ra các giải pháp phát
triển đội ngũ giáo viên ngày càng tốt lên.
Đề tài nghiên cứu của Lê Thị Diệu Thủy – Sinh viên đại Học Đà Nẵngchuyên ngành quản lí giáo dục - với đề tài biện pháp quản lí công tác bồi
dưỡng giáo viên các trường mầm non thành phố Đà Nẵng. Đề tài đã làm rõ
được các biện pháp và công tác bồi dưỡng cán bộ tại thành phố Đà Nẵng
Đề tài nghiên cứu về quản lý, phát triển đội ngũ giáo viên mầm non
cũng đã được nhiều sinh viên trường đại học, học viên thạc sĩ chọn làm đề tài
nghiên cứu
Nhìn chung, từ những văn bản chỉ đạo của các cấp, các ngành, các luận
văn, các bài viết khoa học mà mỗi địa phương khi nghiên cứu thực hiện đều
có những thực trạng và nhiều giải pháp khác nhau trong công tác phát triển
ĐNGV theo đặc thù của riêng của địa phương. Tuy nhiên, tại thành phố Hạ
Long tỉnh Quảng Ninh những năm vừa qua chưa có công trình nghiên cứu nào
đi sâu về công tác phát triển ĐNGV của cấp học mầm non trên quy mô tổng
quát từ thực trạng cụ thể, để từ đó có những giải pháp, những đề xuất hiệu quả
góp phần phát triển đội ngũ GVMN của thành phố ngày càng hiệu quả hơn.
1.2. Phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng mầm non công lập
1.2.1. Đội ngũ giáo viên mầm non
1.2.1.1. Khái niệm giáo viên
Theo từ điển Giáo dục học, thì GV là “Chức danh nghề nghiệp của
người dạy học trong các trường phổ thông, trường nghề và trường mầm non,
7
đã tốt nghiệp các trường sư phạm sơ cấp, trung cấp, đại học, hoặc sư phạm
mẫu giáo”[21, tr.169].
Khoản 1, Điều 70 chương IV Luật giáo dục (sửa đổi và bổ sung năm
2005) quy định: “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy giáo dục trong
nhà trường hoặc các cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo dạy ở cơ sở giáo dục phổ
thông gọi là giáo viên”. [24]
Nhà giáo - giáo viên là tên gọi vừa bao hàm nội dung nghề nghiệp vừa
mang ý nghĩa tôn vinh, trang trọng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Có gì vẻ
vang hơn là đào tạo con người, thế hệ sau này tích cực góp phần xây dựng
XHCN… Người thầy giáo tốt - thầy giáo xứng đáng là thầy giáo - là người vẻ
vang nhất, thầy giáo tốt là những người anh hùng vô danh” [22; tr.501]
Tiêu chuẩn chung đối với nhà giáo được quy định trong Luật giáo dục
(2005) cụ thể là:
- Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt.
- Đạt trình độ chuẩn đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ.
- Đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp.
- Lý lịch bản thân rõ ràng. [24]
Trong vấn đề phát triển giáo viên thời đại ngày nay cần quan tâm tới
các yếu tố: Tạo cho người giáo viên có được một lượng tri thức tương đối
rộng, học sâu một số chuyên ngành, bên cạnh đó phải được trang bị thêm một
số môn học khác để phục vụ việc hiểu sâu hơn những môn chuyên ngành; đào
tạo, huấn luyện phương pháp và kỹ năng dạy học một cách chu đáo và thường
xuyên được trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp: thường xuyên được rèn
luyện nhân cách, đặc biệt là vấn đề rèn luyện đạo đức nghề nghiệp, tăng
cường ý thức của người giáo viên, là tấm gương sáng để làm “Khuôn vàng,
thước ngọc” cho học sinh noi theo.
1.2.1.2. Khái niệm đội ngũ
Khái niệm đội ngũ dùng cho các tổ chức trong xã hội một cách khá
rộng rãi: đội ngũ trí thức, đội ngũ CBQL, đội ngũ GV. Tuy nhiên, ở một
8
- Xem thêm -