Tài liệu Phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội tại các trường tiểu học, trung học cơ sở huyện phú bình, tỉnh thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM DƯƠNG NGHĨA TÙNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN LÀM TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC, TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN PHÚ BÌNH, TỈNH THÁI NGUYÊN Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Trần Quốc Thành THÁI NGUYÊN - 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực, chưa được sử dụng và công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020 Tác giả Dương Nghĩa Tùng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn LỜI CẢM ƠN Đầu tiên em xin bày tỏ sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo - GS.TS Trần Quốc Thành, người thầy đã tận tình giúp đỡ, định hướng khoa học và luôn động viên, khích lệ em hoàn thành luận văn. Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu, tập thể các thầy, cô giáo Khoa Tâm lý - Giáo dục; Phòng Đào tạo trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy, định hướng trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Phú Bình, Ban Giám hiệu các trường tiểu học, trung học cơ sở, cán bộ quản lý, giáo viên trường tiểu học, trung học cơ sở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên đã giúp đỡ, chia sẻ, cung cấp cho tôi nhiều tư liệu, thông tin cũng như đóng góp cho tôi nhiều ý kiến quý báu để hoàn thành luận văn này. Cuối cùng, xin cảm ơn những người thân trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành luận văn. Trong quá trình học tập, nghiên cứu, mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng, tâm huyết và trách nhiệm, song luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp chỉ dẫn, góp ý. Xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020 Tác giả Dương Nghĩa Tùng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC............................................................................................................iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ iv DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ ........................................................................ v MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu...................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 5 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN LÀM TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC, TRUNG HỌC CƠ SỞ .................................................................................................................. 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 7 1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài ....................................................................... 7 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước........................................................................ 8 1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài .......................................................... 10 1.2.1. Phát triển .................................................................................................. 10 1.2.2. đội ngũ ..................................................................................................... 10 1.2.2. Giáo viên làm Tổng phụ trách đội ........................................................... 11 1.2.3. đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội ................................................ 12 1.2.4. Phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội ............................... 12 1.3. Một số vấn đề lý luận về đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ......... 13 1.3.1. Vị trí, mục tiêu và vai trò của công tác đội trong trường học ................. 13 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 1.3.2. Vai trò của đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh ............................................................................... 15 1.4. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ở trường tiểu học, trung học cơ sở ....................................................................... 22 1.4.1. Quy hoạch, phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ở trường tiểu học, trung học cơ sở............................................................ 22 1.4.2. Tuyển chọn, sử dụng và bổ nhiệm giáo viên làm tổng phụ trách đội ở trường tiểu học, trung học cơ sở............................................................ 23 1.4.3. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ở trường tiểu học, trung học cơ sở .............................................................................. 26 1.4.4. Thực hiện chế độ chính sách cho giáo viên làm Tổng phụ trách đội ở trường tiểu học, trung học cơ sở............................................................ 28 1.4.5. Kiểm tra, đánh giá công tác phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội ở trường tiểu học, trung học cơ sở ......................................... 31 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ................................................................................................. 32 1.5.1. Các yếu tố chủ quan................................................................................. 33 1.5.2. Các yếu tố khách quan ............................................................................. 34 Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 36 Chương 2: THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ VÀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN LÀM TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC, TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN PHÚ BÌNH, TỈNH THÁI NGUYÊN ............... 37 2.1. Khái quát chung về giáo dục tiểu học, trung học cơ sở và công tác đội tại huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên .................................................. 37 2.1.1. Tình hình giáo dục tiểu học, trung học cơ sở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên .......................................................................................... 37 2.1.2. Công tác đội tại huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên .............................. 37 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ....................................................................... 39 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 39 2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 39 2.2.3. Khách thể khảo sát và địa bàn khảo sát ................................................... 39 2.2.4. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 39 2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội tại các trường Tiểu học, THCS huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên ........................... 40 2.3.1. Thực trạng cơ cấu đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ................ 40 2.3.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên ....................................................... 42 2.3.3. Thực trạng phẩm chất, năng lực của giáo viên làm Tổng phụ trách đội ......... 46 2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội tại các trường tiểu học, trung học cơ sở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên ...... 51 2.4.1. Quy hoạch, phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội tại các trường tiểu học, trung học cơ sở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên ...... 51 2.4.2. Tuyển chọn và bổ nhiệm đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội tại các trường tiểu học, trung học cơ sở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên .................................................................................................. 53 2.4.3. Đào tạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội tại các trường tiểu học, trung học cơ sở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên .... 58 2.4.4. Về thực hiện chế độ chính sách cho đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội tại các trường tiểu học, trung học cơ sở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên ................................................................................... 60 2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá công tác phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội ở trường tiểu học, trung học cơ sở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên ......................................................................... 64 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội tại các trường tiểu học, trung học cơ sở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên .................................................................. 67 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 2.6. Đánh giá chung ........................................................................................... 68 2.6.1. Kết quả đạt được ...................................................................................... 68 2.6.2. Tồn tại, hạn chế ....................................................................................... 69 Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 71 Chương 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN LÀM TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC, TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN PHÚ BÌNH, TỈNH THÁI NGUYÊN .................................................... 72 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 72 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích ......................................................... 72 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .......................................................... 72 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 72 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 72 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................................... 73 3.2. Các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội tại các trường tiểu học, trung học cơ sở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên ........ 73 3.2.1. Tổ chức thiết kết khung năng lực của giáo viên làm Tổng phụ trách Đội trong bối cảnh cụ thể ....................................................................... 73 3.2.3. Quản lý đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên làm Tổng phụ trách đội dựa vào năng lực .................................................................... 82 3.2.4. Hoàn thiện chính sách đối với đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ...... 87 3.2.5. Xây dựng đội ngũ đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội cốt cán tại các trường tiểu học, trung học cơ sở ................................................ 89 3.2.6. Tăng cường đánh giá giáo viên làm Tổng phụ trách đội qua thanh tra, kiểm tra công tác đội ............................................................................. 92 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 94 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội................................................... 94 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 94 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 94 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm ...................................................................... 95 3.4.2. Nội dung và cách tiến hành ..................................................................... 95 3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 96 Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 99 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................... 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 103 PHỤ LỤC ............................................................................................................... Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBQL Cán bộ quản lý GDĐT Giáo dục đào tạo GV Giáo viên HS Học sinh TNTP HCM Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh TPT Tổng phụ trách THCS Trung học cơ sở Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng 1.1. Mức tiền phụ cấp cho giáo viên làm Tổng phụ trách đội ............. 29 Bảng 2.1. Thực trạng cơ cấu giới tính, dân tộc của đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội huyện Phú Bình ............................................. 40 Bảng 2.2. Thâm niên của đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội huyện Phú Bình tính đến tháng 2/2020 .................................................... 41 Bảng 2.3. Trình độ của đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ............... 42 Bảng 2.4. Trình độ ngoại ngữ, tin học của đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội .................................................................................. 43 Bảng 2.5. Thực trạng chuẩn bị nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên trước khi làm Tổng phụ trách đội ở huyện Phú Bình ................................... 44 Bảng 2.6. Thực trạng chất lượng tổ chức các hoạt động đội ......................... 44 Bảng 2.7. Đánh giá của CBQL, GV về phẩm chất của giáo viên làm Tổng phụ trách đội .................................................................................. 46 Bảng 2.8. Tự đánh giá của GV làm Tổng phụ trách về năng lực làm Tổng phụ trách đội .................................................................................. 48 Bảng 2.9. Đánh giá của CBQL, GV về quy hoạch, phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ......................................................... 51 Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL, GV về tuyển chọn và bổ nhiệm đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ................................................. 53 Bảng 2.11. Đánh giá của CBQL, GV về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ......................................................... 58 Bảng 2.12. Đánh giá của CBQL, GV về tạo môi trường cho GV làm Tổng phụ trách đội .................................................................................. 62 Bảng 2.13. Thực trạng kiểm tra, đánh giá công tác phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội ........................................................... 64 Bảng 2.14. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ......................................................... 67 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Bảng 3.1. Kết quả thăm dò tính cần thiết của các biện pháp đã đề xuất ....... 96 Bảng 3.2. Kết quả thăm dò tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất .......... 97 Sơ đồ 1.1. Phát triển đội ngũ GV làm TPT đội .............................................. 32 Sơ đồ 3.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ GV làm Tổng phụ trách đội .......... 79 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài đội ngũ giáo viên luôn được xem là lực lượng nòng cốt, quyết định chất lượng giáo dục. Đối với sự nghiệp giáo dục và đào tạo, giáo viên là nhân tố chủ chốt, quyết định việc nâng cao chất lượng giáo dục. Trong nhà trường, giáo viên là linh hồn của các hoạt động giáo dục. Do đó, phát triển đội ngũ giáo viên thuộc bất kỳ lĩnh vực chuyên môn nào cũng đều rất quan trọng và cần thiết. Phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh trong nhà trường cũng thế. Nghị quyết hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Trung Ương Đảng khóa VIII cũng đã xác định "Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục". Do đó, muốn phát triển giáo dục và đào tạo phải chăm lo xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên. Điều đó được thể hiện rõ trong Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; Chiến lược phát triển Kinh tế - xã hội (2011- 2020) đã định hướng: "Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược". Hiện nay, trước sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, tầm hoạt động và giao lưu của con người được mở rộng, học sinh bị phân tán vào nhiều hoạt động. Vì vậy, việc tập hợp, giáo dục đội viên thông qua các phong trào đội ngày càng khó khăn và phức tạp, đặc biệt trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh thiếu niên và nhi đồng hiện nay nhằm đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Để các em học sinh có thể hoàn thiện nhân cách trong một môi trường giáo dục tốt nhất, cần phải có sự phối kết hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục cho các em, trong đó các nhà quản lý giáo dục, các thầy cô giáo đóng vai trò chủ đạo, đặc biệt là lực lượng giáo viên làm tổng phụ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn trách đội, người mà thường xuyên, trực tiếp tác động đến các hoạt động giáo dục như: Quản lý nề nếp, tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, ngoại khóa, trải nghiệm, rèn kỹ năng sống và giá trị sống, văn hóa ứng xử, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao trong nhà trường…Vì vậy, đòi hỏi người giáo viên làm tổng phụ trách đội cần phải không ngừng học tập, nghiên cứu qua từng lĩnh vực để áp dụng vào thực tế hoạt động đội của mình. Muốn làm được điều đó, lực lượng giáo viên Tổng phụ trách cần phải nỗ lực trong công tác, phải có kiến thức sâu, rộng và có sự am hiểu trên mọi lĩnh vực của cuộc sống, những kỹ năng cần thiết để đáp ứng vào việc tổ chức các hoạt động của giáo dục qua từng chủ đề, chủ điểm tháng trong năm học của các nhà trường. Vì lẽ đó việc đòi hỏi lực lượng giáo viên làm tổng phụ trách đội cần có cách tổ chức khoa học nhiều phong trào thiết thực, phù hợp với địa phương của nhà trường để tập hợp thu hút các em học sinh vào phong trào của đội một cách thiết thực, vừa có ý nghĩa giáo dục vừa bổ ích cho các em. Xã hội càng có nhiều thay đổi và càng phức tạp thì công tác đội trong nhà trường càng có vai trò quan trọng. Chính vì lẽ đó mà các cấp, các ngành luôn quan tâm sát sao đến từng hoạt động bởi vì đây là lớp trẻ kế thừa những giá trị tốt đẹp của dân tộc, là những thế hệ đầy tiềm năng, là nguồn nhân lực chủ yếu tiếp thu khoa học một cách nhanh chóng để thực hiện được mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trước tình hình đó đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội vừa là thầy cô giáo vừa là người anh, chị của các em trong các hoạt động giáo dục nên phải luôn luôn trau dồi, rèn luyện kỹ năng nghiệp vụ để đáp ứng được nhu cầu của các em trong tình hình hiện nay. Xác định được vai trò của đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực, phát triển con người, trong những năm qua tại huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên có nhiều cố gắng trong việc đầu tư cho đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội: Tập huấn cho giáo viên làm tổng phụ trách vào đầu năm học mới, giao ban tổng phụ trách một lần/tháng, tổ chức thăm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn quan học tập kinh nghiệm tại tỉnh bạn một lần/ năm…Tuy nhiên việc tổ chức các hoạt động phong trào trong các nhà trường vẫn còn gặp không ít những khó khăn như: tình trạng bạo lực học đường, vi phạm đạo đức của nhà giáo, học sinh, công tác an ninh trật tự trong trường học nhất là sự ảnh hưởng của internet qua các trang mạng facebook đã có những luồng tư tưởng không lành mạnh du nhập vào trong nhà trường đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống, giá trị sống cho học sinh. Trong việc phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách, vấn đề chất lượng cần phải được quan tâm đúng mức, được giải quyết một cách căn bản để đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục và đào tạo trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo. Việc xác định vị trí vai trò của giáo viên làm tổng phụ trách đội trong nhà trường và tầm ảnh hưởng của giáo viên làm tổng phụ trách đội trong các hoạt động phong trào của nhà trường là nhiệm vụ then chốt, nó quyết định đến sự thành, bại trong các hoạt động của nhà trường. Xuất phát từ những lý do nêu trên, tôi chọn nghiên cứu đề tài: Phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội các trường Tiểu học, THCS huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở lý luận và thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội tại các trường Tiểu học, THCS huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên, đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội của huyện nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động quản lý của Phòng Giáo dục Đào tạo đối với Đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách Đội các trường Tiểu học, THCS. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội các trường Tiểu học, THCS huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 4. Giả thuyết khoa học Đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội của huyện Phú Bình tuy đã được quan tâm phát triển và bước đầu đã đáp ứng được yêu cầu trong việc trong việc tổ chức các hoạt động, phong trào cho thiếu niên, nhi đồng trong các trường Tiểu học, THCS trong huyện, song đội ngũ này còn nhiều bất cập về phẩm chất và năng lực do chưa được đào tạo chính quy về nghiệp vụ công tác đội, chỉ là giáo viên làm kiêm nhiệm, lại bị thay đổi hàng năm do sự phân công nhiệm vụ của hiệu trưởng). đội ngũ này sẽ phát triển đồng đều và có nghiệp vụ chuyên sâu nếu đề ra và áp dụng một số biện pháp phát triển phù hợp. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội ở trường Tiểu học, THCS. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội và thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội tại các trường Tiểu học, THCS huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên. 5.3. Đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội của các trường Tiểu học, THCS huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu Chủ thể quản lý đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội là Phòng Giáo dục Đào tạo cấp huyện và Hiệu trưởng các trường tiểu học, THCS thuộc Phòng. Đề tài nghiên cứu thực trạng đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách đội của huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên trong 3 năm học 2017-2018, 2018-2019, 2019-2020 và định hướng phát triển đến năm 2020. Giới hạn địa bàn nghiên cứu: Đề tài được triển khai nghiên cứu tới các trường Tiểu học, THCS, trong phạm vi huyện Phú Bình, tỉnh Thái nguyên, đó là các trường: Các trường tiểu học, THCS huyện Phú Bình: Tiểu học Dương Thành, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Tiểu học Thanh Ninh, Tiểu học Lương Phú, Tiểu học Kha Sơn, tiểu học Hương Sơn; THCS Dương Thành, THCS Thanh Ninh, THCS Lương Phú, THCS Kha Sơn, THCS Hương Sơn. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu có liên quan đến đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội và phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội, làm cơ sở để khảo sát thực trạng, đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn + Phương pháp điều tra: Phương pháp này được sử dụng trong đề tài với mục đích nhằm tìm hiểu thực trạng đội ngũ GV làm Tổng phụ trách đội, thực trạng phát triển đội ngũ GV làm Tổng phụ trách đội ở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên và nguyên nhân của thực trạng. + Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục: Phương pháp này sử dụng để thu thập các thông tin thực tế về đội ngũ GV làm Tổng phụ trách đội ở các trường tiểu học và THCS và kinh nghiệm phát triển đội ngũ GV làm Tổng phụ trách đội ở các trường tiểu học và THCS ở huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên. + Phương pháp phỏng vấn: Được sử dụng với mục đích tìm hiểu những nhận xét, đánh giá về đội ngũ GV làm Tổng phụ trách đội và phát triển đội ngũ GV làm Tổng phụ trách đội ở các trường tiểu học, THCS. + Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của cán bộ quản lý cấp Sở, cấp phòng, cán bộ quản lý các trường Tiểu học, THCS, cán bộ đoàn, Hội đồng đội, huyện đoàn, các giáo viên làm tổng phụ trách có kinh nghiệm. 7.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng phương pháp thống kê toán học nhằm sử lý các số liệu thu được. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 8. Cấu trúc luận văn Ngoài mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham, khảo và phụ lục, luận văn được chia thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội ở trường tiểu học, trung học cơ sở Chương 2: Thực trạng đội ngũ và phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội các trường tiểu học, THCS huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên Chương 3: Các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên làm Tổng phụ trách đội các trường tiểu học, THCS huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN LÀM TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC, TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài Nhiều nhà khoa học đã nghiên cứu về phát triển nhân lực, trong đó nhà xã hội học người Mỹ Leonard Nadler cho rằng: Phát triển nguồn nhân lực (Developing Human Resource) gồm có 3 nhiệm vụ chính là: giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực, sử dụng nguồn nhân lực và tạo môi trường thuận lợi cho nguồn nhân lực phát triển [dẫn theo 31, tr.10]. V. I. Lênin coi trọng các nghiên cứu về giáo viên và phát triển đội ngũ giáo viên, tác giả đề cao vị trí vai trò của giáo viên trong giáo dục, đào tạo và trong xã hội, đồng thời đề xuất biện pháp cần phải nâng cao một cách có hệ thống, đồng bộ về phẩm chất, năng lực của giáo viên theo quan điểm thường xuyên, liên tục và một trong những biện pháp đó là phải quan tâm đến đời sống vật chất, tinh thần của giáo viên nhằm tạo động lực để giáo viên phát triển, tác giả thể hiện quan điểm: “Chúng ta phải làm cho giáo viên ở nước ta có một địa vị mà trước đây họ chưa từng có, hiện nay vẫn không có... Và yêu cầu phải nâng cao một cách có hệ thống, kiên trí, liên tục trình độ, tinh thần của giáo viên... Nhưng điều chủ yếu, chủ yếu và chủ yếu là cải thiện đời sống vật chất cho họ” [dẫn theo 13, tr.8]. N.L Boodurep trong “Chuẩn bị cho sinh viên làm công tác giáo dục ở trường phổ thông” đã nhấn mạnh đến vai trò của kĩ năng sư phạm đối với người giáo viên trong nghề dạy học, trong đó có kĩ năng được hình thành và củng cố trong quá trình hoạt động thực tiễn để tổ chức thành công hoạt động giáo dục [dẫn theo 17]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Macarenco là người đã đề cập đến sự hình thành và phát triển năng lực tổ chức hoạt động thông qua tập thể và bằng tập thể. đội TNTP ra đời và phát triển mạnh ở một số nước trước đây như Liên Xô, Đức, Hunggari [dẫn theo 23]. Các giáo viên đã nghiên cứu nghiệp vụ thông qua cuốn “Sổ tay cho người phụ trách”. Bên cạnh đó, với tác phẩm “Bài ca sư phạm”, ông nhấn mạnh: Cần phải đào tạo con người mới theo cách mới" - đó là nguyên tắc giáo dục của người thầy lỗi lạc Makarenko. Không phải là "nhấn chìm" lũ trẻ với những lầm lạc trong quá khứ mà phải biết khơi dậy - thức tỉnh - động viên - ủng hộ những mầm mống của nhân phẩm chân chính, tốt đẹp. Phải có phương thức, biện pháp cụ thể để "thiết kế cái tốt" trong mỗi bản thân con người [dẫn theo 10]. 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước Trong bài: “Nghề và Nghiệp của người GV”, tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc đã nhấn mạnh đến vấn đề “lí tưởng sư phạm”- cái tạo nên động cơ cho việc giảng dạy của GV, khuyến khích GV sáng tạo, không ngừng tự học, học hỏi, nâng cao trình độ. Tác giả đề xuất cần phải xây dựng tập thể sư phạm theo mô hình “đồng thuận” để trong quan hệ giữa GV với nhau có sự chia sẻ “bí quyết nhà nghề”. Theo đó, năng lực chuyên môn của GV là nền tảng của mô hình đào tạo GV thế kỉ XXI: sáng tạo và hiệu quả [15]. Trong bài viết “Chất lượng GV”, tác giả Trần Bá Hoành đã đưa ra cách tiếp cận chất lượng GV từ các khía cạnh như đặc điểm lao động của người GV, sự thay đổi chức năng của người GV trước yêu cầu đổi mới giáo dục, mục tiêu sử dụng GV, chất lượng từng GV và ĐNGV. Theo tác giả, có 3 yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng GV, đó là: quá trình đào tạo - sử dụng - bồi dưỡng GV, hoàn cảnh, điều kiện lao động sư phạm của GV, ý chí thói quen và năng lực tự học của GV. Đồng thời, tác giả cũng đưa ra 3 giải pháp cho vấn đề GV: phải đổi mới công tác đào tạo, công tác bồi dưỡng và đổi mới việc sử dụng GV [14]. Theo Lưu Thị Định Nghĩa với công trình Quản lý bồi dưỡng giáo viên Tổng phụ trách đội của Phòng GDĐT quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng đáp Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn ứng yêu cầu đổi mới giáo dục [17] đã phân tích vai trò, vị trí của tổ chức đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh trong nhà trường phổ thông và nghiệp vụ, kĩ năng của Tổng phụ trách đội; Phương pháp, kỹ năng của Tổng phụ trách đội để tổ chức các hoạt động đội hiệu quả đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Theo Nguyễn Hữu Quảng với công trình Bồi dưỡng giáo viên Tổng phụ trách đội các trường trung học cơ sở trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên [22], tác giả khẳng định giáo viên - Tổng phụ trách đội là những người nòng cốt trong việc hướng dẫn, tổ chức hoạt động của đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục của Đảng cộng sản Việt Nam, trực tiếp là mục tiêu giáo dục của đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh. Tác giả cũng phân tích những phẩm chất, năng lực cơ bản của giáo viên làm Tổng phụ trách đội như: Phẩm chất chính trị, lòng yêu mến học sinh, trình độ và kiến thức về khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, trình độ, nghiệp vụ kĩ năng công tác đội thành thạo; Những năng lực cơ bản như năng lực lôi cuốn HS vào các hoạt động phong trào, năng lực tập hợp và chăm sóc giáo dục HS… Theo Nguyễn Thị Linh Sa trong Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác đội cho giáo viên - Tổng phụ trách đội ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên [23] đã nhấn mạnh tới vị trí, vai trò của Tổng phụ trách đội đối với công tác đội và phong trào thiếu nhi trong trường học. Để bồi dưỡng nghiệp vụ công tác đội cho giáo viên - Tổng phụ trách đội, tác giả đã đề xuất các biện pháp như: Tổ chức khảo sát, đánh giá năng lực nghiệp vụ công tác đội của giáo viên - Tổng phụ trách đội để xác định nội dung, chương trình, hình thức bồi dưỡng; Bồi dưỡng nghiệp vụ thông qua tập huấn định kỳ hàng năm; Bồi dưỡng nghiệp vụ thông qua tổ chức giao lưu, học hỏi kinh nghiệm; Bồi dưỡng nghiệp vụ thông qua hỗ trợ, cung cấp tài liệu hướng dẫn… Ngoài ra còn có các công trình nghiên cứu như: Hà Nhật Thăng với tài liệu “Tổ chức hoạt động đội thông qua tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường phổ thông” [dẫn theo 23], trong đó nhấn mạnh “hoạt động ngoài giờ lên lớp giúp học sinh có điều kiện sử dụng tri Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn