Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Phát huy tính tích cực học tập của học sinh qua tiết dạy “hồi trống cổ thành” tr...

Tài liệu Phát huy tính tích cực học tập của học sinh qua tiết dạy “hồi trống cổ thành” trong chương trình văn học lớp 10

.DOC
10
103
101

Mô tả:

  Ñeà taøi : SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM NAÊM HOÏC 2003 – 2004  Ñôn vò : Tröôøng THPT Chaâu Vaên Lieâm Giaùo vieân : NGUYEÃN VAÊN ÑAÈNG PHAÙT HUY TÍNH TÍCH CÖÏC HOÏC TAÄP CUÛA HOÏC SINH QUA TIEÁT DAÏY “HOÀI TROÁNG COÅ THAØNH” TRONG CHÖÔNG TRÌNH VAÊN HOÏC LÔÙP 10 I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ : Phaùt huy tính tích cöïc trong hoïc taäp cuûa hoïc sinh laø moät xu theá môùi cuûa giaùo duïc hieän ñaïi maø tính hieäu quaû cuûa noù cuõng ñöôïc coâng nhaän. Nhöng trong thöïc teá giaûng daïy ñaëc bieät ñoái vôùi vaên hoïc, vieäc vaän duïng phöông phaùp tích cöïc vaãn coøn khoâng ít giaùo vieân ñöùng lôùp baên khoaên, luùng tuùng. Vaãn coøn coù nhöõng giôø daïy maø thaày ban phaùt kieán thöùc baèng hình thöùc thuyeát giaûng ñôn ñieäu. Vai troø chuû theå cuûa hoïc sinh khoâng ñöôïc chuù yù, nhieàu maët naêng löïc cuûa hoïc sinh khoâng ñöôïc phaùt huy trong vieäc tìm toøi, khaùm phaù, caûm thuï vaø theå hieän taùc phaåm…, khoâng taïo ñöôïc khoâng khí laøm vieäc, hoïc taäp haøo höùng, haïn cheá trong vieäc hình thaønh nhieàu kieán thöùc vaø kyõ naêng… Töø thöïc teá treân vaø döïa vaøo nhöõng keát quaû thöû nghieäm töø caùc tieát daïy chuyeân ñeà HÑBM, tieát daïy cuûa caùc ñoàng nghieäp, toâi xin trình baøy laïi thieát keá baøi daïy “Hoài troáng coå thaønh” trong chöông trình Vaên hoïc lôùp 10, nhö moät tieáng noùi khaúng ñònh veà öu theá cuûa phöông phaùp phaùt huy tính tích cöïc trong hoïc taäp cuûa hoïc sinh trong giaûng daïy vaên. II. CÔ SÔÛ CUÛA VAÁN ÑEÀ : -1- - Hoài troáng coå thaønh ñöôïc trích giaûng sau tieát giôùi thieäu khaùi quaùt veà tieåu thuyeát coå ñieån Trung Quoác cuøng vôùi giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa Tam Quoác Dieãn Nghóa. Do ñoù hoïc sinh coù cô sôû tieàn ñeà thuaän lôïi ñeå chuû ñoäng ñi saâu vaøo ñoaïn trích ñoàng thôøi hình thaønh ñöôïc caùc naêng löïc cuï theå hoùa, khaùi quaùt hoùa… - Ñoaïn trích tieâu bieåu cho nhieàu giaù trò ngheä thuaät cuûa tieåu thuyeát chöông hoài nhö xaây döïng caùc tình huoáng maâu thuaån xung ñoät ñaày kòch tính, haáp daãn, tính caùch nhaân vaät ñöôïc theå hieän thaät sinh ñoäng qua haønh ñoäng, ngoân ngöõ, thaùi ñoä… Do ñoù coù nhieàu höôùng ñeå khai thaùc taùc phaåm nhö ñoïc taùi hieän, xaây döïng heä thoáng caâu hoûi, neâu caâu hoûi giaûi quyeát tình huoáng coù vaán ñeà, thaûo luaän phaùt bieåu, bình giaù, hình thöùc minh hoïa dieãn kòch… taát caû seõ taïo neân khoâng khí hoïc taäp vui töôi, haøo höùng. Vai troø cuûa chuû theå hoïc sinh seõ ñöôïc phaùt huy trong vieäc tieáp thu kieán thöùc, caûm nhaän ñöôïc giaù trò taùc phaåm vaên chöông vaø töø ñoù cuõng reøn luyeän ñöôïc nhieàu naêng löïc vaø kyõ naêng. III. THIEÁT KEÁ BAØI DAÏY : A. Yeâu caàu : - Laøm roõ yù nghóa vieäc döïng leân vaø caùch giaûi quyeát caùc maâu thuaån xung ñoät trong ñoaïn trích, neùt ñeïp vaø giaù trò caùc hình töôïng nhaân vaät Tröông Phi, Quan Coâng. - Böôùc ñaàu tìm hieåu nhöõng ñaëc ñieåm ngheä thuaät tieâu bieåu cuûa loaïi tieåu thuyeát chöông hoài. - Giaùo duïc moät soá quan ñieåm thaåm myõ veà ñaïo ñöùc, nhaân sinh. - Reøn luyeän naêng löïc phaân tích, ñoïc, noùi vaø phaùt bieåu thaûo luaän, bình luaän … B. Coâng vieäc chuaån bò : * Giaùo vieân : -2- - Phaân coâng hoïc sinh luyeän ñoïc, phaân vai caùc nhaân vaät trong ñoaïn trích. - Chuaån bò kòch baûn, chuyeån theå ñoaïn trích Hoài troáng coå thaønh vaø nhoùm hoïc sinh thöïc hieän. * Hoïc sinh : Ñoïc tröôùc ñoaïn trích vaø soaïn caùc caâu hoûi chuaån bò baøi hoïc. C. Tieán trình tieát hoïc : * Tieát 1 : HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY Lôøi daãn vaøo baøi : Xöa nay noùi ñeán tình baïn maãu möïc, ngöôøi ta vaãn thöôøng nhaéc ñeán moái tình ñaøo vieân keát nghóa cuûa 3 anh em Löu – Quang – Tröông. Tuy nhieân thöïc teá laø hoï khoâng phaûi khoâng coù nhöõng luùc xung ñoät maø phaûi ñuïng ñeán ñao kieám ñeå giaûi quyeát maâu thuaån. Hoï coù phaûi laø nhöõng ngöôøi baïn toát ? * Döïa vaøo chuù thích, cho bieát vò trí ñoaïn trích naøy ? HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ NOÄI DUNG BAØI HOÏC I/ GIÔÙI THIEÄU ÑOAÏN TRÍCH : 1. Vò trí : Hoài thöù 28. Quan Coâng töø traïi Taøo Thaùo treân ñöôøng sang Nhöõ Nam tìm caùc anh em, baát ngôø gaëp Tröông - HS tìm ñaïi Phi taïi coå thaønh. - HS ñoïc chuù thích trang 97. - Toùm laïi yù chính -3- yù ñoaïn trích 2/ Ñaïi yù : Xung ñoät giöõa vaø phaân Tröông Phi vaø Quan Coâng do * Toùm taét ngaén goïn ñoaïn. Tröông Phi cho laø Quan Coâng ñaïi yù ñoaïn trích. boäi nghóa. 3/ Boá cuïc : 3 phaàn * Neâu noäi dung chính - QC gaëp TP vaø xung ñoät xaûy caùc ñoaïn. ra - HS trình - QC cheùm Saùi Döông baøy ñöôïc 2 - Tröông Phi nhaän loãi. GV : Tieåu thuyeát maâu thuaån II. PHAÂN TÍCH : chöông hoài haáp daãn xung ñoät: 1/ Maâu thuaån xung ñoät giöõa ngöôøi ñoïc ôû ngheä + TP vaø QC Tröông Phi – Quan Coâng : thuaät xaây döïng lieân + QC vaø SD tieáp nhöõng maâu thuaån xung ñoät. Trong ñoaïn trích naøy em nhaän ra maáy xung ñoät vaø giöõa ai vôùi ai ? a) Dieãn bieán xung ñoät : * Cho bieát thaùi ñoä vaø TP QC haønh ñoäng cuûa Tröông - Khi nghe tin Phi qua töøng chaëng : QC : Chaúng noùi - Khi nghe tin QC ? naêng gì, maëc aùo ? giaùp,vaùc xaø maâu leân ngöïa, daãn quaân ñi taét. - Khi ñoái maët QC: Maét troøn xoe, raâu veãnh ngöôïc, hoø heùt, muùa xaø maâu  ñaâm Quan - Khi ñoái maët vôùi QC -4- - Möøng rôõ tieáp ñoùn - Bò baát ngôø, giaät mình voäi traùnh hoûi - Khi moïi ngöôøi ñöùng ra giaûi thích ? - Duøng 1 loaït lieân tieáp nhieàu ñoäng töø chæ haønh * Em coù nhaän xeùtgì veà ñoäng  laøm caùch mieâu taû haønh vò ngöõ  ñoäng cuûa TP ? Coù giaù bieåu thò thaùi trò gì trong vieäc theå ñoä noùng giaän hieän tính caùch nhaân muoán gieát vaät ? töôi QC cho * Toång hôïp moïi haønh haû daï. ñoäng cuûa TP qua dieãn - Thaûo luaän bieán xung ñoät. Em nhoùm nhoû  thaáy TP laø moät ngöôøi yù kieán cheâ nhö theá naøo ? Haõy  haønh thaûo luaän vaø cho 1 lôøi ñoäng thoâ loã, bình veà nhaân vaät naøy hoà ñoà (TP tö caùch laø moät con  tai haïi, ngöôøi ? Tö caùch laø moät maát tình ngöôøi em keát nghóa) nghóa, hoøa khí nguy hieåm. - Khen : * YÙ nghóa cuûa vieäc haønh ñoäng xaây döïng maâu thuaån ñuùng, khoâng xung ñoät vaø mieâu taû vì rieâng tö. tính caùch Tröông Phi - YÙ dung hoøa -5- Coâng  cho QC laø boäi nghóa, haøng TT ñöôïc phong thaàn… - Khi 2 phu nhaân vaø Toân Caøn giaûi thích veà QC - Vaãn khoâng nghe nguyeân côù - QC khoù bieän giaûi  Cho QC löøa doái vaø ñeán ñaây ñeå baét mình  quyeát ñaâm, lieàu soáng cheát gieát thaèng phuï nghóa. b) Tính caùch Tröông Phi : - Ñoaïn trích theå hieän sinh ñoäng tính caùch TP. Ñoù laø moät con ngöôøi boäc tröïc, noùng naûy nhöng loøng daï ngay thaúng, cöông tröïc, ñen traéng phaûi traùi phaân minh, anh em baïn thuø roõ raøng, xem caùi xaáu, caùi aùc nhö keû thuø, khoâng chòu ñöïng ñöôïc ñieàu baát nghóa, khoâng chaáp nhaän ñöôïc söï phaûn boäi. Trung thaàn, thaø cheát chöù khoâng chòu nhuïc. Tröôïng phu khoâng thôø 2 chuû. - Ñaët TP vaøo tình huoáng caêng thaúng vôùi thaùi ñoä quyeát lieät döùt khoaùt cuûa mình. Taùc giaû muoán khaúng ñònh giaù trò HS phaân tích ñaïo ñöùc con ngöôøi nhaát laø * GV ñoïc lôøi bình veà daãn chöùng trong thôøi buoåi xaõ hoäi ñaûo TP cuûa GS Löông Duy ñieân. Thöù * Maâu thuaån xung ñoät giöõa TP vaø QC phaùt trieån ñeán ñænh ñieåm khi naøo ? Tình theá QC ra sao ? c) Phaùt trieån kòch tính : Quaân Taøo xuaát hieän ñaët QC GV: Lôøi buoäc toäi cuûa vaøo tình theá khoù noùi vaø khoù TP ñaët QC vaøo tình xöû. (Quaân Taøo xuaát hieän laø theá nan giaûi. chöùng cöù maø TP cho laø söï - Khoù noùi vieäc haøng phaûn boäi) Haùn chöù khoâng haøng Taøo, khoù noùi noãi oan cuûa moät ngöôøi trung nghóa maø moïi haønh ñoäng ñeàu vì anh em. Khoù noùi vieäc mình HS ñöa ra ñeán ñaây baét TP vì xuaát moät soá giaûi hieän ñoaøn quaân Taøo phaùp : + QC xuoâi tieáp öùng. - Khoù xöû : ngöôøi ñoùn tay ñaàu, doàn mình vaøo choã + QC vaø TP cheát laø ngöôøi em keát ñaùnh nhau (daïy TP baøi nghóa. * Em coù caùch naøo ñeå hoïc) giaûi quyeát tình theá naøy + Boû chaïy cuûa QC ? (caâu hoûi neâu + Giaûng hoøa vaán ñeà) -6- * Tieát 2 : GV cho thaáy nhöõng haïn cheá hoaëc khoâng oån cuûa caùc giaûi phaùp vaø neâu ra caùch giaûi quyeát cuûa taùc giaû. - QC yeâu caàu ñöôïc gieát SD ñeå chöùng minh loøng trung thaønh (maâu thuaån taïm thôøi bôùt caêng thaûng nhöng laïi choàng theâm maâu thuaån khaùc laøm cho caâu chuyeän theâm gaây go). * Em coù nhaän thaáy maâu thuaån xung ñoät laàn naøy laø quyeát lieät ? * Phaân tích : - Hoùa giaûi Vì sao ? heát caùc maâu thuaån xung * Caùch giaûi quyeát ñoät. maâu thuaån ? Haõy chæ - Noåi baät caùch ra caùi kheùo leùo ñaëc tính QC saéc cuûa caùch gôõ nuùt? - 3 hoài troáng laø 1 thôøi quaù * Em thöû bình veà gian tính caùch nhaân vaät ngaén nguûi -7- 2/ Maâu thuaån xung ñoät giöõa QC vaø Saùi Döông : - Maâu thuaån xung ñoät quyeát lieät. Ñoù laø cuoäc quyeát ñaáu : + SD muoán gieát QC  traû thuø chaùu + QC phaûi gieát SD ñeå chöùng minh loøng trung. Tình huoáng caêng thaúng: QC höùa vôùi TP thôøi gian quyeát ñaáu khoâng quaù 3 hoài troáng. * Giaûi quyeát : Troáng chöa döùt 1 hoài, ñaàu SD ñaõ laên xuoáng ñaát. * Maâu thuaån xung ñoät môû ra kheùo leùo ñoàng thôøi cuõng giaûi quyeát maâu thuaån thöù nhaát : QC ñaõ chöùng minh ñöôïc loøng trung nghóa cuûa mình vaø boäc loä tính caùch uy duõng cuûa 1 vieân ñaïi töôùng ñöùng ñaàu nguõ hoå töôùng. QC ? ñoái vôùi vieäc chieán thaéng 1 vieân ñaïi töôùng (thuû phaùp khoa tröông  caûm höùng  xaây döïng nhaân vaät * Hoaøn thieän tính caùch Tröông * Ñoïc, bình luaän veà anh huøng. Phi : QC cuûa giaùo sö Löông Duy Thöù * Thaùi ñoä cuûa TP nhö theá naøo khi hieåu söï thaät veà QC? * Giôùi thieäu moät soá caâu chuyeän veà tính caùch phuïc thieän cuûa - HS toång hôïp traû lôøi TP. * Qua caùch xaây döïng vaø giaûi quyeát maâu thuaån xung ñoät treân, - HS döïa em hieåu chuû ñeà ñoaïn baøi hoïc vaø trích ? quan saùt vaên baûn traû * Ñoaïn trích theå lôøi hieän ñaëc ñieåm gì cuûa tieåu thuyeát chöông hoài ? -8- Sau khi hieåu ra söï thaät veà QC, TP roû nöôùc maét khoùc, thuïp xuoáng laïy  thaúng thaéng nhaän caùi sai.  Taùc giaû khoâng keå veà tính caùch nhaân vaät maø TP, QC ñaõ theå hieän mình thoâng qua caùch giaûi quyeát caùc maâu thuaån… 3/ Chuû ñeà : Döïng ñoaïn vaên vôi nhieàu xung ñoät kích tính, LQT khaéc hoïa ñaäm neùt taám loøng cöông tröïc thuûy chung cuûa TP vaø söï trung nghóa, uy duõng cuûa QC. 4/ Ñaëc ñieåm ngheä thuaät : Ñoaïn trích tieâu bieåu cho nhöõng ñaëc ñieåm ngheä thuaät tieâu bieåu cuûa tieåu thuyeát chöông hoài Trung Quoác : - Keát caáu hoaøn chænh - Tính caùch nhaân vaät ñöôïc LG: Caâu chuyeän coù keát caáu: gaây nuùt, phaùt trieån ñieåm ñænh, môû nuùt luùc cao traøo. LG: Chöa ñaày 4 caâu, taùc giaû mieâu taû moät maïch 10 ñoäng taùc cuûa TP khaån tröông, döùt khoaùt, kieân quyeát muoán gieát QC. Nhöng khi hieåu ra TP “roû nöôùc maét khoùc, thuïp xuoáng laïy …” ñoäng taùc HS döïng laïi nhanh nheïn, phuïc hoaït caûnh Hoài troáng thieän. coå thaønh hình thaønh töø haønh ñoäng cuûa chính nhaân vaät, ít chuù yù mieâu taû taâm lyù vaø giôùi thieäu daøi doøng. - Caùc vai nhaân vaät phuï goùp phaàn naâng cao kòch tính vaø laøm roõ theâm tính caùch cuûa nhaân vaät chính… III. TOÅNG KEÁT : - Ca ngôïi nhöõng hình töôïng TP, QC, khaúng ñònh vaø bieåu döông nhöõng giaù trò ñaïo ñöùc xaõ hoäi. - Tieâu bieåu cho ngheä thuaät ñaëc saéc cuûa tieåu thuyeát chöông hoài. IV. KEÁT QUAÛ HOÏC TAÄP : - Khoâng khí hoïc taäp soâi ñoäng. HS thaûo luaän, tranh luaän, neâu ñöôïc nhieàu yù kieán caù nhaân hoaëc nhoùm thuù vò. - Caûm thuï, caûm xuùc taùc phaåm vaên hoïc ñöôïc naâng cao. - Kieán thöùc baøi hoïc ñöôïc khaéc saâu moät caùch thoaûi maùi, nheï nhaøng. - HS coù ñieàu kieän töï theå hieän mình, töï tin. -9- luaän. - Reøn luyeän ñöôïc nhieàu maët kyõ naêng : ñoïc, phaùt bieåu, thaûo V. KINH NGHIEÄM RUÙT RA : - Phöông phaùp coù theå vaän duïng treân taát caû caùc lôùp vôùi ñuû trình ñoä khaùc nhau. Tuy nhieân caàn gôïi yù traû lôøi ñoái vôùi HS yeáu vaø trung bình. - Caàn daën doø hoïc sinh chuaån bò baøi toát. - Caùc tieát muïc dieãn kòch minh hoïa, caàn giao cho nhoùm hoïc sinh coù khaû naêng vaø nhieät tình. (caàn thieát coù söï goùp yù cuûa giaùo vieân) - Noäi dung kieán thöùc caàn ñöôïc laøm roõ theâm qua lôøi giaûng cuûa giaùo vieân, nhöõng daãn chöùng töø truyeän TQDN vaø nhöõng lôøi bình cuûa caùc nhaø nghieân cöùu. 2005 Myõ Luoâng, ngaøy 20 thaùng 4 naêm Ngöôøi vieát Nguyeãn Vaên Ñaèng - 10 -
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan