Tài liệu Pháp luật về đánh giá công chức hành chính ở việt nam hiện nay (tt)

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI HOÀNG THỊ GIANG PHÁP LUẬT VỀ ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC HÀNH CHÍNH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 9 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT Hà Nội, năm 2018 Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lương Thanh Cường TS. Hoàng Thị Ngân Phản biện 1: Phản biện 2: Phản biện 3: Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện tại Học viện Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, 477 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội. Vào hồi……giờ…….phút, ngày ……tháng……năm 2018 Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: - Thư viện Học viện Khoa học xã hội - Thư viện Quốc gia Việt Nam MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đội ngũ công chức (CC) có vai trò quan trọng trong quá trình thực thi công vụ, thực hiện quyền lực nhà nước và trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân ở Việt Nam. Đội ngũ CC đặt dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam và chịu sự điều chỉnh trực tiếp của hệ thống pháp luật công vụ. Đổi mới và nâng cao chất lượng đội ngũ CC là một trong những nội dung cơ bản của công cuộc hoàn thiện bộ máy nhà nước (BMNN), cải cách nền hành chính nhà nước, nhằm xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, có đủ năng lực, hiệu lực, hiệu quả. Yếu tố quyết định đến nội dung trên chính là con người – các công chức nhà nước, sở dĩ như vậy vì công chức là những người thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước trong quá trình xây dựng nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Là một bộ phận của pháp luật Việt Nam xã hội chủ nghĩa, pháp luật công chức có vai trò quan trọng thể hiện trong việc điều chỉnh, định hướng trong hoạt động quản lý, sử dụng công chức; đối với các quan hệ pháp luật và hành vi của chủ thể là vai trò của pháp luật; điều chỉnh, định hướng trong quản lý, sử dụng công chức của pháp luật công chức thể hiện ở việc xác định các nguyên tắc quản lý công chức; quy định về quyền và nghĩa vụ công chức; các điều kiện đảm bảo thi hành công vụ....Do vậy, pháp luật công chức có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ CCHC từ Trung ương đến địa phương góp phần thực hiện nội dung cải cách hành chính nhà nước hiện nay. Cùng với những đặc điểm chung của pháp luật, pháp luật công chức có những đặc điểm riêng thể hiện trong các quy định cụ thể, phù hợp với yêu cầu, điều kiện, thực tế phát triển của mỗi giai đoạn. Những yêu cầu, đòi 1 hỏi của thực tiễn trên đặt ra trước khoa học Luật Hiến pháp và Luật Hành chính có nhiệm vụ phải tiếp tục nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc hoàn thiện pháp luật về ĐGCCHC, cung cấp các cơ sở khoa học cho quá trình hoàn thiện đó, góp phần tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, đầy đủ, phù hợp với yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn, tạo cơ sở cho việc xây dựng đội ngũ CBCC phẩm chất, năng lực, đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng, phát triển đất nước. Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Pháp luật về đánh giá công chức hành chính ở Việt Nam hiện nay” làm luận án Tiến sĩ Luật, đề tài có ý nghĩa lý luận và thực tiễn hiện nay. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu: Mục đích nghiên cứu của Luận án là đề xuất một số quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luật về ĐGCCHC ở Việt Nam hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Thứ nhất, làm rõ cơ sở lý luận của pháp luật về đánh giá CCHC; Thứ hai, phân tích thực tiễn pháp luật về ĐGCCHC ở Việt Nam; Thứ ba, xác định yêu cầu đòi hỏi, đề xuất quan điểm và giải pháp hoàn thiện pháp luật về ĐGCCHC ở Việt Nam hiện nay 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Về đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của Luận án là những vấn đề lý luận và thực tiễn của pháp luật về ĐGCCHC ở Việt Nam hiện nay. 3.2. Về phạm vi nghiên cứu: Về thời gian: Luận án nghiên cứu pháp luật về ĐGCCHC từ năm 1945 đến 2018. Về không gian: Luận án nghiên cứu pháp luật về ĐGCCHC trong các cơ quan hành chính nhà nước. 2 Luận án không nghiên cứu pháp luật về ĐHCCHC trong các cơ quan lập pháp, tư pháp, đơn vị sự nghiệp công lập. Về nội dung: Luận án nghiên cứu những vấn đề lý luận và pháp luật về đánh giá công chức hành chính. Nghiên cứu thực trạng pháp luật về đánh giá công chức hành chính và thực tiễn áp dụng pháp luật về đánh giá công chức hành chính trong các cơ quan hiện nay ở Việt Nam. Luận án nghiên cứu yêu cầu, quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luật về đánh giá công chức hành chính ở Việt Nam hiện nay. 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án: Luận án tập trung sử dụng các phương pháp nghiên cứu: thu thập thông tin; phỏng vấn; phân tích, so sánh, đối chiếu; so sánh luật học; tổng hợp, quy nạp, diễn dịch; thống kê mô tả. Các phương pháp này có thể sử dụng độc lập hoặc đan xen tùy thuộc vào việc triển khai các nội dung và vấn đề phân tích để nhằm đạt được mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án 5.1. Đóng góp mới về lý luận: Một là, Luận án làm sáng tỏ và sâu sắc thêm những vấn đề lý luận về pháp luật đánh giá công chức hành chính. Luận án đưa ra một số khái niệm khoa học, một số kết luận mang tính khoa học, góp phần hoàn thiện lý luận và là cơ sở để xây dựng và thực thi pháp luật về ĐGCCHC. Hai là, Luận án làm rõ nội dung liên quan pháp luật về ĐGCCHC; Nghiên cứu kinh nghiệm pháp luật về ĐGCCHC của một số nước trên thế giới và giá trị tham khảo cho Việt Nam. 5.2. Đóng góp mới về thực tiễn: Một là, Luận án góp phần thay đổi nhận thức và hành động trong quá trình thực thi công vụ của các nhà lãnh 3 đạo, quản lý, CBCC, người dân trong việc sử dụng, bố trí, đánh giá cán bộ, công chức. Hai là, Luận án đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về ĐGCCHC ở nước ta và phù hợp với thông lệ quốc tế. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án: Kết quả nghiên cứu của luận án là những bổ sung quan trọng vào sự phát triển của lý luận về thể chế pháp luật, góp phần nâng cao nhận thức lý luận về vai trò, giá trị của pháp luật về ĐGCCHC. Luận án dùng làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy và học tập môn công chức, công vụ trong hệ thống các học viện, làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy tại các lớp ĐTBD nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác tổ chức cán bộ các cấp và cho CBCC làm nhiệm vụ trong các CQHCNN. 7. Cơ cấu của luận án; Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Phụ lục, Luận án gồm 4 chương: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu Chương 2: Những vấn đề lý luận và pháp luật về đánh giá công chức hành chính. Chương 3: Thực trạng pháp luật về đánh giá công chức hành chính và thực tiễn áp dụng pháp luật về đánh giá công chức hành chính trong các cơ quan hiện nay ở Việt Nam. Chương 4: Yêu cầu, quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luật về đánh giá công chức hành chính ở Việt Nam hiện nay. 4 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1. Tình hình nghiên cứu 1.1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước Nhìn chung, nhóm nghiên cứu về cơ sở lý luận pháp luật về đánh giá công chức hành chính đã đề cập đến khái niệm công chức, đánh giá công chức, nội dung đánh giá, đánh giá công chức thep kết quả thực thi công vụ….Tuy nhiên, các quy định của PL về đánh giá công chức hành chính chưa được đề cập. Đối với nhóm nghiên cứu về thực trạng pháp luật đánh giá công chức hành chính, các công trình trước đã đề cập đến thực tiễn phương pháp và nguyên tắc đánh giá công chức trên một địa bàn nhất định (Quảng Bình), đối tượng cụ thể (công chức cấp xã); hoặc đánh giá công chức theo kết quả thực thi công vụ. Việc đi sâu phân tích, nghiên cứu thực tiễn pháp luật đánh giá công chức hành chính ở Việt Nam thì các công trình chưa đề cập đến. Nhìn chung, nhóm công trình giải pháp về pháp luật đánh giá công chức hành chính, các tác giả đã đề xuất đến quy trình, nguyên tắc, phương pháp đánh giá công chức. Những giải pháp này ít nhiều đã đem lại những lý luận cần thiết cho các hướng nghiên cứu về pháp luật đánh giá công chức hành chính hiện nay. Tuy nhiên, các nghiên cứu này chưa có tác giả nào nghiên cứu một cách toàn diện và khoa học các giải pháp hoàn thiện thể chế PL, giải pháp thực hiện pháp luật về pháp luật đánh giá công chức hành chính trên phương diện khoa học Luật Hiến pháp và Luật Hành chính. 1.1.2. Tình hình nghiên cứu nước ngoài Tháng 5/2000 hai học giả của trường Đại học tổng hợp Hannover (CHLB Đức) là Ridder, Hans- Gerd và Hoon, Christina đã công bố công trình “Strategisches Personalmanagement in offentlichen Verwaltungen” (tạm dịch là “Chiến lược quản lý cá nhân trong offentlichen Verwaltungen”) 5 nhằm nhấn mạnh chiến lược quản lý nhân sự trong nền hành chính công của một thế giới trong xu thế toàn cầu hóa, những vướng mắc gặp phải của nhà nước khi giải quyết mâu thuẫn trong việc thu hút nguồn lực có chất lượng cao giữa khu vực công và khu vực tư; U.S.Department of the Interior (2004),“Performance Appraisal Handbook”. 1.2. Đánh giá tình hình nghiên cứu Thứ nhất, đa số các công trình nghiên cứu nhóm thứ nhất đã đề cập đến các khái niệm: công chức, công vụ, vị trí, vai trò của cán bộ, công chức trong các CQHCNN; các nguyên tắc, tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện pháp luật công vụ, công chức…. Thứ hai, các công trình nghiên cứu của nhóm thứ hai đã phân tích, đánh giá việc áp dụng các phương pháp, tiêu chí vào ĐGCCHC; thực trạng quá trình ĐGCC trong các cơ quan; phân tích kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân. Thứ ba, nhóm công trình nghiên cứu giải pháp về pháp luật đánh giá công chức hành chính có cách tiếp cận vĩ mô hơn. Các giải pháp như: hoàn thiện chế độ về tuyển dụng, sử dụng, ĐTBD, khen thưởng, kỷ luật, thanh tra công chức… Đây là cơ sở để đề tài “Pháp luật về đánh giá công chức hành chính ở Việt Nam hiện nay” được lựa chọn và kế thừa một cách chọn lọc những kết quả nghiên cứu trước đây, đồng thời góp phần lấp đầy những “khoảng trống” như đã đề cập ở trên. 1.3. Những vấn đề đặt ra được tiếp tục nghiên cứu 1.3.1. Vấn đề tiếp tục nghiên cứu Thứ nhất, có thể nói, các công trình nghiên cứu nước ngoài là những tài liệu tham khảo quan trọng trong việc hoàn thiện pháp luật đối với công chức của các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. 6 Thứ hai, tại Việt Nam, các nghiên cứu đã chỉ ra một bức tranh tổng quan về pháp luật đánh giá đội ngũ CBCC nói chung, ĐGCCHC nói riêng. Nếu đánh giá pháp luật về ĐGCCHC cho thấy pháp luật về lĩnh vực này có rất nhiều hạn chế và bất cập. Thứ ba, từ các kết quả nghiên cứu trên cho thấy ở Việt Nam vấn đề pháp luật ĐGCCHC đã và đang được quan tâm hơn trong nghiên cứu cũng như trong thực tiễn. Tuy nhiên, mỗi công trình có phương pháp nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu khác nhau. Thứ tư, luận án cần tiếp tục nghiên cứu, luận giải ở các khía cạnh khác, kể cả về lý luận và thực tiễn để có những giải pháp phù hợp là rất cần thiết hiện nay. Cụ thể như sau: Một là, luận án tiếp tục nghiên cứu pháp luật về ĐGCC trên cơ sở những quan điểm về hoàn thiện pháp luật quản lý công chức, có sự phân tích và so sánh với quy định pháp luật và thực tiễn về ĐGCC qua các thời kỳ của Việt Nam và của một số nước. Hai là, luận án tiếp tục nghiên cứu các tiêu chí cụ thể của PL về ĐGCC hành chính. Phân tích thực tiễn việc thực hiện các tiêu chí trong đánh giá CCHC của các CQHCNN dưới góc độ pháp lý. Ba là, việc nghiên cứu các phương pháp, cách thức tiến hành ĐGCC nhằm đề xuất các phương pháp ĐGCC hiệu quả, từ đó nhằm đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện các phương pháp đánh giá CCHC hiện nay. Bốn là, luận án tiếp tục nghiên cứu một cách khách quan các nguyên tắc, quy trình đánh giá CC hành chính; vấn đề phát sinh sau khi đánh giá CC. Bên cạnh đó, việc khiếu nại, tố cáo sau khi đánh giá sai, chưa đúng được tác giả đề cập trong luận án. Năm là, đánh giá một cách khách quan pháp luật về ĐGCCHC trong những năm qua: việc tổ chức xây dựng; vấn đề tổ chức thực hiện pháp luật 7 về ĐGCCHC những kết quả đã đạt được, hạn chế và nguyên nhân tồn tại, hạn chế. Sáu là, luận án đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về ĐGCC hành chính như: các giải pháp hoàn thiện pháp luật; các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật Bảy là, luận án tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các tiêu chí, cách thức đánh giá CC trong các CQHCNN; nghiên cứu các hệ quả pháp lý trong việc hoàn thiện PL về đánh giá CCHC, có tác động trong việc nâng cao đội ngũ công chức hiện nay. 1.3.2. Câu hỏi nghiên cứu Từ “khoảng trống” của các công trình nghiên cứu liên quan, NCS xác định các câu hỏi nghiên cứu của luận án bao gồm: 1) Nội dung pháp luật về đánh giá công chức hành chính là gì, Các yếu tố nào ảnh hưởng đến pháp luật đánh giá công chức hành chính? 2)Thực trạng về pháp luật ĐGCC hành chính ở Việt Nam từ năm 1945 đến nay được quy định như thế nào? 3)Các yêu cầu, quan điểm, giải pháp để tăng cường và hoàn thiện pháp luật về ĐGCC hành chính Việt Nam đáp ứng yêu cầu hiện nay? 1.3.3. Giả thuyết nghiên cứu Giả thuyết 1. Pháp luật về ĐGCCHC có vai trò quan trọng trong việc quản lý, sử dụng, bổ nhiệm, điều động công chức; ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ công chức. Tuy nhiên, pháp luật về ĐGCCHC ở nước ta hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Giả thuyết 2. Việc hoàn thiện pháp luật về ĐGCCHC để đảm bảo đánh giá công chức theo hướng: Xuyên suốt, liên tục, đa chiều, theo tiêu chí cụ thể, bằng sản phẩm, thông qua khảo sát, công khai kết quả và so sánh với chức danh tương đương; gắn đánh giá cá nhân với tập thể và kết quả thực hiện nhiệm vụ của địa phương, cơ quan, đơn vị. 8 Chương 2 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁP LUẬT ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC HÀNH CHÍNH 2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò và nội dung pháp luật về đánh giá công chức hành chính 2.1.1. Khái niệm pháp luật đánh giá công chức hành chính Pháp luật về ĐGCCHC là hệ thống các quy phạm pháp luật điều chỉnh về đánh giá công chức hành chính, bao gồm: Nguyên tắc đánh giá công chức; căn cứ ĐGCCHC; nội dung đánh giá; thời điểm đánh giá; tiêu chí đánh giá công chức; trình tự, thủ tục đánh giá công chức; kết quả đánh giá công chức; khiếu nại của người được đánh giá. 2.1.2. Đặc điểm pháp luật về đánh giá công chức hành chính Pháp luật về đánh giá công chức hành chính lệ thuộc vào chính trị và hệ thống chính trị; điều chỉnh các quan hệ xã hội và tạo nền nếp trong hoạt động của nền hành chính; mang tính liên tục, thích ứng, năng động; mang tính liên ngành, đa dạng các chế định. 2.1.3. Vai trò pháp luật về đánh giá công chức hành chính Pháp luật về đánh giá công chức hành chính là công cụ xây dựng đội ngũ công chức hành chính, ghi nhận thành quả hoạt động của công chức, là khung pháp lý điều chỉnh hoạt động công vụ của công chức 2.1.4. Nội dung pháp luật về đánh giá công chức hành chính Nội dung pháp luật về đánh giá công chức hành chính là: nguyên tắc, căn cứ, thời điểm, tiêu chí, trình tự, thủ tục, kết quả đánh giá công chức hành chính; Thông báo kết quả và lưu giữ tài liệu đánh giá, phân loại CBCC; Khiếu nại của người được đánh giá. 9 2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến pháp luật đánh giá công chức hành chính Các yếu tố ảnh hưởng đến pháp luật đánh giá công chức hành chính đó là yếu tố chính trị; kinh tế - xã hội; chính sách; Tổ chức và hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước; sự tác động của dư luận xã hội; Ảnh hưởng của mô hình quản lý công mới 2.3. Quy định pháp luật của một số nước về đánh giá công chức hành chính và giá trị tham khảo cho Việt Nam. 2.3.1. Quy định pháp luật về đánh giá công chức hành chính của một số nước: Theo mô hình chức nghiệp; vị trí việc làm; hỗn hợp. 2.3.2. Giá trị tham khảo cho Việt Nam Chương 3 THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC HÀNH CHÍNH VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC HÀNH CHÍNH TRONG CÁC CƠ QUAN HIỆN NAY Ở VIỆT NAM 3.1. Khái quát các quy định của pháp luật về đánh giá công chức hành chính ở Việt Nam từ năm 1945 đến nay 3.1.1. Khái quát pháp luật về đánh giá cán bộ, công chức Luận án đã nghiên cứu pháp luật đánh giá công chức từ năm 1945 đến 2018. 3.1.2. Thực trạng pháp luật về đánh giá công chức hành chính Nhìn chung, căn cứ vào các quy định trong các văn bản đã ban hành về PL đánh giá công chức hành chính thì nội dung PL đã thể hiện trên các mặt: Nguyên tắc; mục đích; thẩm quyền; căn cứ; thời điểm đánh giá, phân loại; trình tự; thông báo kết quả; lưu giữ tài liệu đánh giá; khiếu nại của người được đánh giá; tính hiệu quả; tính đồng bộ và tính minh bạch. 10 Hình thức các VBQPL quy định về ĐGCCHC đầy đủ các thành phần thể thức theo quy định của PL hiện hành. 3.2. Thực tiễn áp dụng pháp luật về đánh giá công chức hành chính trong các cơ quan hiện nay. 3.2.1. Tổ chức chỉ đạo thực hiện pháp luật về đánh giá công chức hành chính 3.2.2. Thực hiện pháp luật về đánh giá công chức hành chính trong một số cơ quan hành chính Trên cơ sở số liệu tác giả thu thập của một số CQHCNN như: Bộ Nội vụ, Bộ Tài nguyên và Môi trường, thành phố Hà Nội, tỉnh Quảng Ninh, Đà Nẵng, Đồng Tháp, tác giả tổng hợp thành những nhận định, đánh giá, phân tích nội dung PL về ĐHCCHC của các cơ quan trên với yêu cầu của PL quy định. 3.3. Đánh giá chung pháp luật về đánh giá công chức hành chính Việt Nam hiện nay 3.3.1. Những kết quả đã đạt được Một là, về tính toàn diện. Trong những năm qua, hệ thống văn bản pháp luật về ĐGCC được ban hành là do yêu cầu thực tế quản lý CBCC đòi hỏi phải tách cán bộ, CC trong các CQNN và cán bộ trong các đơn vị sự nghiệp. Ba là, về tính phù hợp. Ở góc độ này chúng ta xem xét đến sự điều chỉnh của pháp luật về CC liên quan đến tính kịp thời thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, với đặc điểm đội ngũ CC Việt Nam và với xu hướng phát triển của pháp luật CC các nước trên thế giới. Bốn là, trình tự kỹ thuật pháp lý khi xây dựng các VBQPPL: Trình độ kỹ thuật pháp lý đảm bảo chất lượng văn bản. Pháp luật về ĐGCC được quy định trong nhiều VBQPPL, nhưng đòi hỏi phải được sắp xếp theo một 11 trật tự, thứ bậc và có mối quan hệ chặt chẽ với nhau như: Hiến pháp, các luật, Pháp lệnh, Nghị định, Thông tư. 3.3.2. Những hạn chế, bất cập và nguyên nhân 3.3.2.1.Những hạn chế, bất cập Pháp luật quy định về các tiêu chí còn chung chung, áp dụng cho nhiều đối tượng, nhiều nhóm công chức, chưa cụ thể hoá cho từng loại hoạt động công vụ, do chúng ta đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống danh mục vị trí việc làm. Về tiêu chí, trong Luật CBCC 2008 đưa ra 6 tiêu chí đánh giá CC, nhưng chỉ có 1 tiêu chí đề cập đến kết quả thực hiện nhiệm vụ; còn lại là các tiêu chí tiềm năng, đặc điểm cá nhân như chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống, tinh thần đoàn kết, mối quan hệ, trình độ, năng lực… và chủ yếu mang tính chất định tính, thiếu tính định lượng, rất khó xác định mức độ cụ thể. Thời điểm đánh giá công chức. Theo quy định các cơ quan chỉ đánh giá công chức khi kết thúc một năm làm việc để có căn cứ khen thưởng, kỷ luật công chức, chúng ta chưa có quy định đánh giá công chức trước khi bổ nhiệm, luân chuyển hoặc thăng hạng công chức. Về tính đồng bộ. Tính đồng bộ của PL về ĐGCC nhìn chung còn bộc lộ nhiều hạn chế. Do đặc điểm chế độ chính trị nước ta và chế độ nền công vụ bắt nguồn từ một thực tế khách quan là Đảng lãnh đạo công tác cán bộ, nhà nước có bộ máy của nhà nước, nhưng tất cả dưới sự lãnh đạo của Đảng. Về quy trình đánh giá còn mang tính khép kín. Quy trình đánh giá đã đề cập một cách khá chi tiết về mục đích, yêu cầu, thẩm quyền, trách nhiệm đánh giá cán bộ. Hiện nay, trong các CQHCNN, việc ĐGCC hàng năm thường mang tính hình thức và chủ yếu là đồng nghiệp đánh giá lẫn nhau. 12 Nhìn chung hệ thống VBQPPL về ĐGCC vẫn còn nhiều điểm chưa phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay. Chúng ta đã có Pháp lệnh CBCC, Luật CBCC, Luật Viên chức và phân loại rõ nhóm đối tượng này. Nhưng quy định về ĐG thì lại chưa rõ ràng. Tất cả thực hiện theo Nghị định 56 và Nghị định 88. Một số tiêu chí không phù hợp với tình hình thực tiễn và đối tượng được ĐG. Tính phù hợp của hệ thống PL nói chung, PL về ĐGCC nói riêng luôn xuất phát từ thực tiễn, từ đòi hỏi của cuộc sống đưa vào thực tiễn kiểm nghiệm để rút ra những chân lý đúng đắn và nó không chỉ phù hợp với hiện tại mà còn vượt cả thời gian để thích ứng với tương lai. 3.3.2.2. Nguyên nhân tồn tại, hạn chế: Thứ nhất, do nhận thức. Thứ hai, do hạn chế của việc xây dựng hệ thống văn bản đánh giá chưa hoàn chỉnh. Hiện nay, những văn bản hướng dẫn công tác đánh giá chưa còn chung chung.Thứ ba, do hạn chế về việc áp dụng khoa học công nghệ vào công tác đánh giá công chức. Thứ tư, do môi trường tổ chức: vấn đề chia tách, sáp nhập địa giới hành chính Nhà nước là hoạt động cần thiết trong quản lý. Thứ năm, về chất lượng đội ngũ CC. Đại bộ phận công chức được đào tạo và trưởng thành trong cơ chế tập trung, bao cấp nên bị thiếu hụt nhiều kiến thức và kinh nghiệm QLNN, quản lý xã hội theo cơ chế mới. Thứ sáu, do thiếu nhân lực làm công tác đánh giá. Hiện nay người làm công tác ĐGCCHC vừa thiếu về số lượng, thiếu kỹ năng, nghiệp vụ về công tác ĐGCC. 13 Chương 4 YÊU CẦU, QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC HÀNH CHÍNH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 4.1. Yêu cầu hoàn thiện pháp luật về đánh giá công chức hành chính 4.1.1. Những tồn tại về đánh giá công chức hành chính trong các cơ quan nhà nước 4.1.2. Nhu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền và nền kinh tế thị trường 4.1.3. Đáp ứng yêu cầu nền công vụ theo vị trí việc làm 4.1.4. Đáp ứng yêu cầu của pháp chế xã hội chủ nghĩa 4.1.5. Đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế 4.2. Quan điểm hoàn thiện pháp luật về đánh giá công chức hành chính ở Việt Nam hiện nay 4.2.1. Hoàn thiện pháp luật về đánh giá công chức hành chính để đảm bảo đánh giá công chức theo hướng: Xuyên suốt, liên tục, đa chiều, theo tiêu chí cụ thể, bằng sản phẩm, thông qua khảo sát, công khai kết quả và so sánh với chức danh tương đương; gắn đánh giá cá nhân với tập thể và kết quả thực hiện nhiệm vụ của địa phương, cơ quan, đơn vị 4.2.2. Bảo đảm tính đồng bộ và khả thi của pháp luật về đánh giá hoạt động công vụ của công chức hành chính 4.2.3. Tiếp thu có chọn lọc yếu tố hợp lý về đánh giá công chức trong nền công vụ các nước 14 4.3. Tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện của pháp luật về đánh giá công chức hành chính 4.3.1. Tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện về nội dung của pháp luật 4.3.2. Tiêu chí trình độ kỹ thuật pháp lý khi xây dựng VBQPPL về ĐGCC 4.4. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về đánh giá công chức hành chính ở Việt Nam hiện nay Trong các công trình nghiên cứu trước [15], [23], [24], [37],[38],[64], [77] các tác giả đã đề cập đến một số giải pháp liên quan đến đánh giá công chức. Tuy nhiên, trong đề tài “Pháp luật về đánh giá công chức hành chính ở Việt Nam hiện nay”, tác giả xin đề xuất một số nhóm giải pháp sau: 4.4.1. Các giải pháp hoàn thiện pháp luật 4.4.1.1. Hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá công chức Mục tiêu giải pháp: Việc hoàn thiện các tiêu chí đánh giá theo vị trí việc làm sẽ giúp việc đánh giá công chức chính xác, hiệu quả. Xây dựng các quy trình đánh giá phù hợp với thực tiễn sẽ giúp cho việc đánh giá công chức khách quan, không thiên vị. Nội dung, cách thực hiện Thứ nhất, xây dựng bộ tiêu chí đánh giá công chức theo vị trí việc làm. Một là, “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”: Cần quy định điểm đánh giá đạt từ 90 đến 100 điểm; trong đó điểm của nội dung đánh giá về Kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao phải đạt từ 55 điểm trở lên; Hai là, “Hoàn thành tốt nhiệm vụ”: Cần quy định tổng điểm đánh giá phải đạt từ 70 đến 89 điểm; trong đó điểm của nội dung đánh giá về Kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao phải đạt 50 điểm trở lên; Ba là, “Hoàn thành nhiệm vụ nhưng còn hạn chế về năng lực”: Cần quy định tổng điểm đánh giá phải đạt từ 50 đến 69 điểm; trong đó điểm của nội dung đánh giá về Kết quả thực hiện nhiệm 15 vụ được giao phải đạt 45 điểm trở lên; Bốn là, “Không hoàn thành nhiệm vụ”: Đạt dưới 50 điểm hoặc điểm của nội dung đánh giá về Kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao đạt dưới 30 điểm. Thứ hai, xây dựng bộ tiêu chí đánh giá theo chức danh cụ thể: Một là, đối với công chức lãnh đạo, quản lý; Hai là, đối với công chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. Các tiêu chí để ĐGCC thừa hành; Ba là, đối với công chức tham mưu, tổng hợp (chuyên viên, cán sự trở lên); Bốn là, đối với công chức công chức phường, xã. Thứ ba, cụ thể hóa quy trình đánh giá: Hoàn thiện thiết kế tổ chức phù hợp với từng loại hình đánh giá; Xây dựng quy trình ĐGCC định kỳ dựa trên cơ sở kết quả đầu ra; Chuẩn hóa các bước quy trình đánh giá CC theo tiêu chuẩn Quản lý chất lượng ISO 9001:2015 trong quản lý hành chính. Thứ tư, hoàn thiện nội dung đánh giá: Đánh giá hiệu quả làm việc của CC trong cơ quan; Đánh giá năng lực và trình độ chuyên môn nghiệp vụ của CC trong cơ quan; Đánh giá tiềm năng; Đánh giá động cơ làm việc của người CC trong các cơ quan. Điều kiện thực hiện Để thực hiện giải pháp trên thì các tiêu chí phù hợp với từng vị trí việc làm trong các cơ quan, tổ chức. Khi đánh giá công chức, các cơ quan tổ chức phải lấy các tiêu chí làm căm cứ, thước đo để đánh giá công bằng, khách quan. 4.4.1.2. Tăng cường công tác rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật về đánh giá công chức hành chính Mục tiêu giải pháp: bãi bỏ các văn bản đã hết hiệu lực, hoặc có nội dung không còn phù hợp với yêu cầu ĐGCCHC trong giai đoạn hiện nay. Thông qua việc hệ thống hóa chúng ta có thể rút được kinh nghiệm, từ việc xây dựng các VBQPPL đã hết hiệu lực nhưng vẫn còn giá trị. Thông qua 16 công tác bày nhằm sửa đổi, bổ sung kịp thời những nội dung sai sót, bất hợp lý không còn phù hợp với thực tiễn. Nội dung, cách thực hiện Rà soát và hệ thống hóa các VBQPPL theo từng lĩnh vực còn giúp cho việc dễ dàng loại bỏ những văn bản không còn hiệu lực hoặc có những vấn đề chưa được điều chỉnh để kịp thời ban hành văn bản mới. Trong thời gian qua, văn bản về ĐGCC ban hành chậm, như: khi có Luật CBCC năm 2008, sau 7 năm có Nghị định 56 (2015) và 2 năm sau Nghị định 88 (2017) được ban hành sửa đổi Nghị định 56. Như vậy, việc rà soát, ban hành VB chậm sẽ ảnh hưởng đến chất lượng ĐGCC hiện nay. Điều kiện thực hiện: Để công tác rà soát văn bản QPPL về ĐGCCHC có hiệu quả, cơ quan nhà nước có thẩm quyền và cá nhân trực tiếp sửa văn bản có trình độ chuyên môn, am hiểu về công tác cán bộ. Cần có kinh phí cho công tác rà soát văn bản QPPL về ĐGCC. 4.4.1.3. Tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật về đánh giá công chức. Mục tiêu giải pháp: Tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra đánh giá văn bản là nội dung quan trọng của công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống VBQPPL nói chung, VBQPPL về đánh giá công chức nói riêng. Hoạt động kiểm tra, giám sát giúp cho phát hiện ra những thiếu sót bất hợp lý để kịp thời điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung, thay thế. Nội dung, cách thực hiện: Bộ Nội vụ hàng năm thường xuyên lấy ý kiến của các cơ quan về quy định trong hệ thống VB đánh giá công chức. Tổ chức các hội nghị, hội thảo liên quan đến đánh giá công chức để các cơ quan triển khai đúng chủ trương và học hỏi kinh nghiệm của nhau. Chủ tịch HĐND, Chủ tịch UBND các cấp cần quan tâm, đôn đốc, chỉ đạo và kiểm tra thực hiện VBQPPL về ĐGCC của địa phương mình. Tổ chức thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật về ban hành và 17 kiểm tra và xử lý văn bản QPPL và các văn bản pháp luật liên quan đến ĐGCC. Sở Nội vụ có trách nhiệm triển khai VB về ĐGCC theo đúng nội dung, tiến độ. Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm tổ chức thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về ban hành và kiểm tra văn bản QPPL về ĐGCC; Đôn đốc, chỉ đạo công tác kiểm tra và xử lý văn bản ở địa phương mình. Điều kiện thực hiện: Để thực hiện có hiệu quả việc chỉ đạo, kiểm tra việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật về đánh giá công chức cần có sự quyết liệt của các nhà lãnh đạo, quản lý trong các CQHCNN. Thực hiện thường xuyên, không làm theo chiến dịch, phong trào. 4.4.2. Các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật 4.4.2.1. Nhận thức đúng về công tác đánh giá công chức hành chính Mục tiêu giải pháp:Mục đích cơ bản của ĐGCCHC là để xác định hiệu quả thực thi công vụ mà CCHC đạt được. Hệ thống đánh giá phải được sử dụng như là một tài liệu hướng dẫn và giám sát công việc của người CCHC. Từ đó, tạo cơ sở, căn cứ để thực hiện các mục tiêu khác trong quản lý cán bộ, bố trí, sử dụng, bổ nhiệm, đề bạt, ĐTBD, thực hiện chính sách khen thưởng, kỷ luật…đối với CC. Nội dung, cách thực hiện: Đánh giá công chức chỉ có thể thực hiện hiệu quả khi nhà quản lý cùng CC xác định mục tiêu, kết quả cần đạt được trong công việc, theo dõi và thu thập thông tin về tình hình thực hiện công việc của CC để có hỗ trợ, điều chỉnh kịp thời trong quá trình đạt được mục tiêu. Cần có sự chuyển biến sang cách đánh giá cá nhân trong một quá trình chứ không chỉ trong một khung thời gian nhất thời. Khi đánh giá cán 18