Tài liệu Phân tích tình hình tài chính của xí nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu i chi nhánh công ty cổ phần chế biến xuất nhập khẩu thủy sản tỉnh bà rịa vũng tàu (baseafood)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍ CH TÌ NH HÌ NH TÀI CHÍNH CỦA XÍ NGHIỆP CHẾ BIẾN THỦY SẢN XUẤT KHẨU ICHI NHÁNH CÔNG TY CỔ PHẦN CHẾ BIẾN XNK THỦY SẢN TỈNH BÀ RỊA-VŨNG TÀU (BASEAFOOD) Ngành: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀ NG Chuyên ngành: TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP Giảng viên hƣớng dẫn: TH.S NGUYỄN TRỌNG NGHĨA Sinh viên thực hiện: NGUYỄN THỊ KIỀU DIỄM MSSV:1154021361 Lớp: 11DTDN03 TP. Hồ Chí Minh, 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍ CH TÌ NH HÌ NH TÀI CHÍNH CỦA XÍ NGHIỆP CHẾ BIẾN THỦY SẢN XUẤT KHẨU ICHI NHÁNH CÔNG TY CỔ PHẦN CHẾ BIẾN XNK THỦY SẢN TỈNH BÀ RỊA-VŨNG TÀU (BASEAFOOD) Ngành: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀ NG Chuyên ngành: TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP Giảng viên hƣớng dẫn: TH.S NGUYỄN TRỌNG NGHĨA Sinh viên thực hiện: NGUYỄN THỊ KIỀU DIỄM MSSV:1154021361 Lớp: 11DTDN03 TP. Hồ Chí Minh, 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của tôi. Những kết quả và các số liệu trong khóa luận tốt nghiệp đƣợc thực hiện tại Xí nghiệp Chế biến Thủy sản Xuất khẩu I – Chi Nhánh Công Ty Cổ Phần Chế Biến XNK Thủy Sản Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (BASEAFOOD), không sao chép bất kỳ nguồn nào khác. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trƣớc nhà trƣờng về sự cam đoan này. Tp.HCM, ngày….tháng….năm…. Nguyễn Thị Kiều Diễm i LỜI CẢM ƠN Đầu tiên , em xin gƣ̉i lời cảm ơn đế n với toàn thể quý thầy cô trƣờng Đại Học Công Nghê ̣ TP .HCM nói chung và quý thầ y cô khoa Kế Toán -Tài Chính - Ngân Hàng nói riêng, đã ta ̣o điề u kiê ̣n cho em tham gia vào khóa luận tốt nghiệp hế t sƣ́c bổ ić h này, tạo điều kiện cho em có thêm kiế n thƣ́c về ngành ho ̣c mà em theo đuổ i, góp phần tạo nền tảng vững chắc cho bản thân em sau khi tốt nghiệp. Em cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến với toàn thế công nhân viên quý Xí nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I-Chi Nhánh Công Ty Cổ Phần Chế Biến XNK Thủy Sản Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, đã tạo điều kiện cho em có thời gian thực tập, nhờ sự giúp đỡ tận tình của quý Xí nghiệp, em đã có thêm nhiều điều kiện để hoàn thành tốt khóa luận này, một lần nữa xin cảm ơn quý Xí nghiệp. Đặc biê ̣t, em xin gƣ̉i lời cảm ơn sâu sắ c đế n với thầy NGUYỄN TRỌNG NGHĨA, thầy đã tâ ̣n tình chỉ da ̣y em tro ng suố t thời gian làm khóa luận, nhờ sƣ̣ chỉ da ̣y tâ ̣n tình đó em đã tiế p thu thêm nhiề u kiế n thƣ́c bổ ić h , góp phầ n làm cho khóa luận của em thêm chi tiế t và hoàn thiện hơn. Sau cùng, em xin gƣ̉i lời cảm ơn đế n gia đin ̀ h và ba ̣n bè đã góp phần tạo đô ̣ng lƣ̣c cho em và tro ng suố t thời gian làm khóa luận, bạn bè đã giúp đỡ em một số vấn đề mà em chƣa thâ ̣t sƣ̣ hiể u rõ , nhờ đó em mới có thể hoàn thành tố t khóa luận của mình . Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp với đề tài : “PHÂN TÍ CH TÌ NH HÌ NH TÀI CHÍNH CỦA XÍ NGHIỆP CHẾ BIẾN THỦY SẢN XUẤT KHẨU I-CHI NHÁNH CÔNG TY CỔ PHẦN CHẾ BIẾN XNK THỦY SẢN TỈNH BÀ RỊA-VŨNG TÀU” em đã trải qua quá trình tìm hiể u , phân tích , học hỏi , nhƣng do kiế n thƣ́c còn hạn chế , kinh nghiê ̣m chƣa nhiề u và mô ̣t số lý do khách quan khá c nên không tránh khỏi thiếu sót, em kính mong quý thầy cô n hâ ̣n xét và bổ sung , để khóa luận của em đƣợc hoàn thiện hơn. Em xin gƣ̉i đế n quý thầ y , cô cùng với gia đin ̀ h và ba ̣n bè lời chúc sƣ́c khoẻ , lời cảm ơn chân thành nhất , và chúc mọi ngƣời luôn thành công t rong công viê ̣c và cuô ̣c số ng. ii CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc Lập – Tự Do – Hạnh Phúc NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP Tên đơn vị thực tập: ................................................................................................. Địa chỉ: ....................................................................................................................... Điện thoại liên hệ: ..................................................................................................... Email: ......................................................................................................................... NHẬN XÉT VỀ QUÁ TRÌNH THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN: Họ và tên sinh viên: ................................................................................................... MSSV:......................................................................................................................... Lớp: ............................................................................................................................. Thời gian thực tập tại đơn vị: Từ ........................... đến ........................... Tại bộ phận thực tập: .................................. ............................................ Trong quá trình thực tập tại đơn vị sinh viên đã thể hiện: 1. Tinh thần trách nhiệm với công việc và ý thức chấp hành kỷ luật:  Tốt  Khá  Bình thƣờng  Không đạt 2. Số buổi thực tập thực tế tại đơn vị: >3 buổi/ tuần 1-2 buổi/tuần  Ít đến công ty 3. Đề tài phản ánh đƣợc thực trạng hoạt động của đơn vị:  Tốt  Khá  Trung bình  Không đạt 4. Nắm bắt đƣợc những quy trình nghiệp vụ chuyên ngành  Tốt  Khá  Trung bình  Không đạt ngày……tháng…..năm…… Đơn vị thực tập (ký tên và đóng dấu) iii NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN NHẬN XÉT VỀ QUÁ TRÌNH THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN Họ và tên sinh viên:................................................................................................... MSSV: ........................................................................................................................ Lớp: ............................................................................................................................ Thời gian thực tập: Từ ........................................... đến ........................... Tại đơn vị:................................................... ............................................ Trong quá trình viết báo cáo thực tập sinh viên đã thể hiện: 1. Thực hiện viết báo cáo thực tập theo quy đinh:  Tốt  Khá  Bình thƣờng  Không đạt 2. Thƣờng xuyên liên hệ và trao đổi chuyên môn với Giảng viên hƣớng dẫn:  Tốt  Khá  Bình thƣờng  Không đạt 3. Đề tài phản ánh đƣợc thực trạng hoạt động của đơn vị:  Tốt  Khá  Trung bình  Không đạt TP.HCM, ngày……tháng…..năm…… Giảng viên hƣớng dẫn (ký tên, ghi rõ họ tên) iv MỤC LỤC Lời mở đầu........................................................................................................................ 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1 Phân tích tài chính doanh nghiệp ............................................................................. 3 1.1.1 Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp ......................................................... 3 1.1.2 Mục đích phân tích tài chính doanh nghiệp .......................................................... 3 1.1.3 Vai trò của phân tích tài chính doanh nghiệp ........................................................ 4 1.1.4 Trình tự phân tích tài chính doanh nghiệp ............................................................ 5 1.2 Tài liệu và phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp .................................. 6 1.2.1 Tài liệu phân tích ..................................................................................................... 6 1.2.1.1 Thông tin từ hệ thống kế toán............................................................................. 6 1.2.1.2 Thông tin bên ngoài hệ thống kế toán ................................................................ 7 1.2.2 Phương pháp phân tích ........................................................................................... 8 1.2.2.1 Phân tích xu hƣớng .............................................................................................. 8 1.2.2.2 Phân tích cơ cấu ................................................................................................... 8 1.2.2.3 Phân tích tỷ số ...................................................................................................... 8 1.3 Nội dung phân tích ..................................................................................................... 9 1.3.1 Phân tích khái quát tình hình tài chính ................................................................. 9 1.3.1.1 Phân tích bảng cân đối kế toán ........................................................................... 9 1.3.1.2 Phân tích bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ................................. 11 1.3.2 Phân tích các tỷ số tài chính................................................................................. 12 1.3.2.1 Tỷ số thanh toán ................................................................................................. 13 1.3.2.2 Tỷ số quản lý nợ ................................................................................................. 14 1.3.2.3 Tỷ số hiệu quả hoạt động .................................................................................. 15 1.3.2.4 Tỷ số khả năng sinh lời ...................................................................................... 17 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA XÍ NGHIỆP CHẾ BIẾN THỦY SẢN XUẤT KHẨU I-CHI NHÁNH CÔNG TY CỔ PHẦN CHẾ BIẾN XNK THỦY SẢN TỈNH BÀ RỊA-VŨNG TÀU (BASEAFOOD) 2.1 Tổng quan về Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I-Chi Nhánh Công Ty Cổ Phần Chế Biến XNK Thủy Sản Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu ...................................... 20 2.1.1 Lịch sử hình thành, phát triển Công Ty BASEAFOOD và Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I .................................................................................................... 20 2.1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển công ty BASEAFOOD............................... 20 2.1.1.2 Lịch sử hình thành và phát triển Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I ........................................................................................................................................ 21 2.1.2 Cơ cấu tổ chức, quản lý ......................................................................................... 22 v 2.1.3 Lĩnh vực hoạt động kinh doanh ............................................................................ 24 2.1.4 Tình hình xuất khẩu thủy sản giai đoạn 2012-2014 ............................................ 25 2.1.5 Khái quát kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh giai đoạn 2012-2014 ........... 26 2.1.6 Chíến lược, phương hướng phát triển của xí nghiệp trong tương lai ................ 26 2.2 Phân tích thực trạng tình hình tài chính của Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I .................................................................................................................... 27 2.2.1 Phân tích khái quát tình hình tài chính của xí nghiệp ........................................ 27 2.2.1.1 Phân tích tình hình tài chính qua bảng cân đối kế toán của xí nghiệp giai đoạn 2012-2014 ............................................................................................................... 27 2.2.1.2 Phân tích tình hình tài chính qua bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của xí nghiệp giai đoạn 2012-2014 .................................................................... 40 2.2.2 Phân tích tình hình tài chính thông qua các tỷ số tài chính giai đoạn 2012-2014 .......................................................................................................................................... 48 2.2.2.1 Tỷ số thanh toán ................................................................................................. 48 2.2.2.2 Tỷ số quản lý nợ ................................................................................................. 50 2.2.2.3 Tỷ số hiệu quả hoạt động .................................................................................. 51 2.2.2.4 Tỷ số khả năng sinh lời ...................................................................................... 55 CHƢƠNG 3: NHẬN XÉT CHUNG VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM CẢI THIỆN TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA XÍ NGHIỆP CHẾ BIẾN THỦY SẢN XUẤT KHẨU I-CHI NHÁNH CÔNG TY CỔ PHẦN CHẾ BIẾN XNK THỦY SẢN TỈNH BÀ RỊA-VŨNG TÀU (BASEAFOOD) 3.1 Nhận xét chung tình hình tài chính của Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I ............................................................................................................................. 61 3.1.1 Điểm mạnh ............................................................................................................. 61 3.1.2 Điểm yếu – Nguyên nhân ...................................................................................... 62 3.2 Đề xuất kiến nghị nhằm nâng cao tình hình tài chính của Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I .................................................................................................. 63 KẾT LUẬN ..................................................................................................................... 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 67 PHỤ LỤC vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Tên viết tắt Nghĩa TS Tài sản DT Doanh thu LN Lợi nhuận CP Chi phí TN Thu nhập GVHB Giá vốn hàng bán HTK Hàng tồn kho NNH Nợ ngắn hạn TSNH Tài sản ngắn hạn TSDH Tài sản dài hạn TTS Tổng tài sản CĐKT Cân đối kế toán BCKQHĐKD Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Cơ cấu thị trƣờng xuất khẩu thủy sản giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.2: Khái quát kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.3: Tình hình biến động giá trị tài sản giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.4: Tình hình biến động hàng tồn kho giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.5: Tình hình biến động kết cấu tài sản giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.6: Tình hình biến động giá trị nguồn vốn giai doạn 2012-2014 Bảng 2.7: Tình hình biến động kết cấu nguồn vốn giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.8: Cân đối tài sản và nguồn vốn năm 2012 Bảng 2.9: Cân đối tài sản và nguồn vốn năm 2013 Bảng 2.10: Cân đối tài sản và nguồn vốn năm 2014 Bảng 2.11: Tình hình biến động giá trị doanh thu, chi phí, lợi nhuận giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.12: Tình hình biến động kết cấu doanh thu, chi phí, lợi nhuận giai đoạn 20122014 Bảng 2.13: Tỷ số thanh toán hiện thời giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.14: Tỷ số thanh toán nhanh giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.15: Tỷ số thanh toán nhanh bằng tiền giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.16: Tỷ số khả năng trả lãi giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.17: Vòng quay hàng tồn kho giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.18: Vòng quay khoản phải thu giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.19: Vòng quay khoản phải trả giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.20: Vòng quay tài sản ngắn hạn giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.21: Vòng quay tổng tài sản giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.22: Tỷ số lợi nhuận gộp giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.23: Tỷ số lợi nhuận hoạt động giai đoạn 2012-2014 viii Bảng 2.24: Tỷ số lợi nhuận ròng (ROS) giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.25: Tỷ số sức sinh lời căn bản giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.26: Tỷ số sinh lời của tài sản (ROA) giai đoạn 2012-2014 Bảng 2.27: Tóm tắt phân tích tỷ số tài chính giai đoạn 2012-2014 ix DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1: Cơ cấu bộ máy tổ chức của xí nghiệp Biểu đồ 2.1: Tình hình tài sản của xí nghiệp giai đoạn 2012 - 2014 Biểu đồ 2.2: Tình hình nguồn vốn của xí nghiệp giai đoạn 2012 - 2014 x LỜI MỞ ĐẦU 1.Lý do chọn đề tài Sau những công cuộc đổi mới, Việt Nam đã đạt đƣợc những thành tựu về nhiều mặt từ chính trị, ngoại giao đến kinh tế, đời sống văn hóa xã hội. Và sau khi trở thành thành viên của Tổ chức Thƣơng mại thế giới – WTO, các hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp trên cả nƣớc có điều kiện thuận lợi để vƣơn mình, phát triển cùng Đất nƣớc. Các doanh nghiệp đã vạch ra các chiến lƣợc phát triển cho mình thông qua việc phân tích tình hình tài chính nhằm hòa mình vào vòng chảy kinh tế xuyên suốt của cả Quốc gia. Phân tích tình hình tài chính không những cung cấp thông tin quan trọng nhất cho chủ doanh nghiệp trong việc đánh giá những tiềm lực vốn có của doanh nghiệp, xem xét khả năng và thế mạnh trong sản xuất kinh doanh, mà còn thông qua đó xác định đƣợc xu hƣớng phát triển của doanh nghiệp, tìm ra những bƣớc đi vững chắc, hiệu quả trong một tƣơng lai gần. Việc phân tích tài chính là một công cụ quan trọng cho công tác quản lý của chủ doanh nghiệp nói riêng và hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung. Nhận thấy tầm quan trọng của vấn đề phân tích tài chính, em đã chọn đề tài “Phân tích tình hình tài chính của Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I-Chi Nhánh Công Ty Cổ Phần Chế Biến XNK Thủy Sản Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (BASEAFOOD)” . 2.Mục đích nghiên cứu đề tài Bất kỳ hoạt động kinh doanh trong các điều kiện khác nhau nhƣ thế nào đi nữa cũng còn tiềm ẩn những khả năng tiềm tàng chƣa phát hiện đƣợc, chỉ thông qua phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp mới có thể phát hiện để kinh doanh có hiệu quả. Chính vì lẽ đó mà mục tiêu nghiên cứu của đề tài: “Phân tích tình hình tài chính của Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I-Chi Nhánh Công Ty Cổ Phần Chế Biến XNK Thủy Sản Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (BASEAFOOD)” là để đánh giá sức mạnh tài chính, hiệu quả hoạt động kinh doanh và những hạn chế còn tồn tại của xí nghiệp. Qua việc nghiên cứu đề tài em có thể vận dụng những kiến thức đã đƣợc học vào thực tiễn, tiến hành xem xét, tổng hợp phân tích các số liệu, các báo cáo tài chính đƣợc xí nghiệp cung cấp, từ các cơ sở đó đánh giá tình hình tài chính của xí nghiệp. Trên thực tế đó, em mạnh dạn đề xuất một số giải pháp với mong muốn đóng góp một phần nhỏ vào sự phát triển chung của xí nghiệp. 1 3.Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu: Thực trạng tài chính của Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu tình hình tài chính Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I thông qua phân tích các báo cáo tài chính của xí nghiệp trong giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2014. 4.Phƣơng pháp nghiên cứu - Phƣơng pháp thu thập số liệu: Số liệu đƣợc thu thập từ bảng cân đối kế toán, bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh qua 3 năm 2012, 2013, 2014 và các tài liệu khác. - Phƣơng pháp xử lý số liệu: tiến hành phân tích các số liệu thực tế thông qua các tài liệu, báo cáo tài chính của cơ quan thực tập. Sử dụng các phƣơng pháp phân tích theo chiều ngang, phân tích theo chiều dọc, phân tích các tỷ số chủ yếu để so sánh, phân tích, tổng hợp các biến số biến động qua các năm, qua đó có thể thấy đƣợc thực trạng của cơ quan thực tập trong những năm qua. - Phƣơng pháp thu thập thông tin: thu thập thông tin từ sách, giáo trình, internet… 5.Giới thiệu kết cấu đề tài Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp Chƣơng 2: Thực trạng tình hình tài chính của Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I-Chi Nhánh Công Ty Cổ Phần Chế Biến XNK Thủy Sản Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (BASEAFOOD) Chƣơng 3: Nhận xét chung và một số kiến nghị nhằm cải thiện tình hình tài chính của Xí Nghiệp Chế Biến Thủy Sản Xuất Khẩu I-Chi Nhánh Công Ty Cổ Phần Chế Biến XNK Thủy Sản Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (BASEAFOOD) 2 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1 Phân tích tài chính doanh nghiệp 1.1.1 Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính là một tập hợp các khái niệm, phƣơng pháp, công cụ theo một hệ thống nhất định, cho phép thu thập và xử lý các thông tin kế toán cũng nhƣ các thông tin khác trong quản lý doanh nghiệp, nhằm đƣa ra những đánh giá chính xác, đúng đắn về tình hình tài chính, khả năng và tiềm lực của doanh nghiệp, giúp nhà quản lý kiểm soát tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, cũng nhƣ dự đoán trƣớc những rủi ro có thể xảy ra trong tƣơng lai để đƣa ra các quyết định xử lý phù hợp tùy theo mục tiêu theo đuổi. Phân tích tài chính không chỉ là một quá trình tính toán các tỷ số mà còn là quá trình xem xét, kiểm tra, đối chiếu và so sánh số liệu về các kết quả hiện hành so với quá khứ nhằm đánh giá đúng thực trạng tài chính của doanh nghiệp, đánh giá những gì đã làm đƣợc, nắm vững tiềm năng, dự kiến những gì sẽ xảy ra, trên cơ sở đó kiến nghị các biện pháp để tận dụng triệt để các điểm mạnh, khắc phục các điểm yếu. 1.1.2 Mục đích phân tích tài chính doanh nghiệp - Cung cấp đầy đủ, kịp thời và trung thực các thông tin hữu ích cần thiết cho các chủ doanh nghiệp, nhà đầu tƣ, nhà cho vay, các đối tƣợng quan tâm khác để giúp họ có những quyết định đúng trong kinh doanh, quan hệ kinh tế. - Cung cấp những thông tin về tình hình sử dụng vốn, khả năng huy động nguồn vốn, các tỷ suất về đầu tƣ, các tỷ suất biểu hiện khả năng tự tài trợ, khả năng tiêu thụ sản phẩm, khả năng sinh lời và hiệu quả sản xuất kinh doanh. Từ đó giúp cho doanh nghiệp thấy rõ những mặt mạnh, mặt yếu, nguyên nhân tồn tại để đề ra những giải pháp hữu hiệu nhằm khắc phục và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. - Cung cấp thông tin về tình hình công nợ, khả năng thu hồi các khoản phải thu, khả năng thanh toán các khoản phải trả, giúp doanh nghiệp dự đoán chính xác quá trình phát triển, đồng thời giúp cho các cơ quan quản lý vĩ mô nắm chắc tình hình kế hoạch hƣớng dẫn, kiểm tra doanh nghiệp đƣợc hiệu quả. 3 1.1.3 Vai trò của phân tích tài chính doanh nghiệp Trong nền kinh tế thị trƣờng có sự quản lý của nhà nƣớc, có nhiều đối tƣợng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp nhƣ các nhà đầu tƣ, cung cấp tín dụng ngắn hạn và dài hạn, các nhà quản lý doanh nghiệp, cơ quan thuế, các cơ quan quản lý nhà nƣớc, ngƣời lao động…Các đối tƣợng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp ở các góc độ khác nhau. Phân tích tài chính giúp cho tất cả các đối tƣợng có thông tin phù hợp với mục đích của mình, trên cơ sở đó có thể đƣa ra các quyết định hợp lý trong kinh doanh. - Các nhà cung cấp tín dụng: Quan tâm đến khả năng doanh nghiệp có thể hoàn trả các khoản nợ hay không. Tuy nhiên, các chủ nợ ngắn hạn và dài hạn có mối lƣu tâm khác nhau. Các chủ nợ ngắn hạn thƣờng quan tâm đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp nhằm đáp ứng các yêu cầu chi trả ngắn hạn, còn các chủ nợ dài hạn lại quan tâm đến khả năng của doanh nghiệp có đáp ứng đƣợc yêu cầu chi trả tiền lãi và trả nợ gốc khi đến hạn không do đó họ phải chú trọng đến khả năng sinh lãi và cả sự ổn định lâu dài của doanh nghiệp. Trên cơ sở cung cấp những thông tin về các khía cạnh này, phân tích tài chính giúp cho chủ nợ đƣa ra các quyết định về khoản nợ nhƣ có chi vay không, thời hạn bao lâu, vay bao nhiêu. - Các nhà quản lý doanh nghiệp: Họ cần thông tin để kiểm soát và chỉ đạo tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp do vậy họ phải thƣờng xuyên quan tâm đến mọi khía cạnh phân tích tài chính. Phân tích giúp họ có định hƣớng cho các quyết định về đầu tƣ, cơ cấu nguồn tài chính, phân chia lợi nhuận, đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh để có biện pháp điều chỉnh phù hợp. - Cơ quan thuế: Quan tâm đến số thuế mà doanh nghiệp phải nộp. Thông tin tài chính giúp họ nắm bắt đƣợc tình hình thực hiện các nghĩa vụ nộp thuế đối với ngân sách, số phải nộp, đã nộp, còn phải nộp. - Cơ quan thống kê hay nghiên cứu: Thông qua phân tích tài chính có thể tổng hợp các chỉ tiêu kinh tế của toàn ngành, khu vực hay toàn bộ nền kinh tế để phân tích ở tầm vĩ mô, đƣa ra các chiến lƣợc phát triển dài hạn. - Ngƣời lao động: Họ cũng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp để đánh giá triển vọng của nó trong tƣơng lai…. 4 Nhƣ vậy, có thể thấy vai trò cơ bản của phân tích tài chính là giúp cho các đối tƣợng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp có cơ sở vững chắc, đƣa ra các quyết định phù hợp với mục đích của họ thông qua việc cung cấp các thông tin hữu ích. 1.1.4 Trình tự phân tích tài chính doanh nghiệp -Thu thập thông tin: Phân tích tài chính sử dụng mọi nguồn thông tin có khả năng lý giải và thuyết minh thực trạng tình hình tài chính của doanh nghiệp, phục vụ cho quá trình dự đoán tài chính. Nó bao gồm những thông tin nội bộ đến những thông tin bên ngoài, những thông tin kế toán và những thông tin quản lý khác, những thông tin về số lƣợng và giá trị ...trong đó các thông tin kế toán phản ánh tập trung trong các báo cáo tài chính doanh nghiệp, là những nguồn thông tin đặc biệt quan trọng. Do vậy, phân tích tài chính trên thực tế là phân tích các báo cáo tài chính doanh nghiệp. -Xử lý thông tin: giai đoạn tiếp theo của phân tích tài chính là quá trình xử lý thông tin đã thu thập đƣợc. Trong giai đoạn này, ngƣời sử dụng thông tin ở các góc độ nghiên cứu, ứng dụng khác nhau, có phƣơng pháp xử lý thông tin khác nhau phục vụ mục tiêu phân tích đã đặt ra: xử lý thông tin là quá trình sắp xếp các thông tin theo những mục tiêu nhất định nhằm tính toán so sánh, giải thích, đánh giá, xác định nguyên nhân các kết quả đã đạt đƣợc. -Đƣa ra quyết định: Thu thập và xử lý thông tin nhằm chuẩn bị những tiền đề và điều kiện cần thiết để ngƣời sử dụng thông tin dự đoán nhu cầu và đƣa ra quyết định tài chính. Đối với chủ doanh nghiệp, phân tích tài chính nhằm đƣa ra các quyết định liên quan tới mục tiêu hoạt động của doanh nghiệp là tối đa hoá giá trị tài sản của doanh nghiệp, tăng trƣởng, phát triển, tối đa hoá lợi nhuận. Đối với ngƣời cho vay và đầu tƣ vào doanh nghiệp thì đƣa ra các quyết định về tài trợ và đầu tƣ; đối với nhà quản lý thì đƣa ra các quyết định về quản lý doanh nghiệp. 5 1.2 Tài liệu và phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp 1.2.1 Tài liệu phân tích Tài liệu sử dụng trong phân tích tài chính doanh nghiệp bao gồm 2 nguồn cơ bản là thông tin từ hệ thống kế toán và thông tin bên ngoài hệ thống kế toán. 1.2.1.1 Thông tin từ hệ thống kế toán Thông tin từ hệ thống kế toán chủ yếu đƣợc sử dụng là bảng cân đối kế toán và bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát toàn bộ giá trị tài sản hiện có và nguồn hình thành tài sản đó của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định. Bảng cân đối kế toán có ý nghĩa quan trọng trong công tác quản lý doanh nghiệp. Số liệu trên bảng cân đối kế toán cho biết toàn bộ giá trị tài sản hiện có của doanh nghiệp theo cơ cấu tài sản; nguồn vốn và cơ cấu hình thành các tài sản đó. Thông qua bảng cân đối kế toán có thể nhận xét, nghiên cứu và đánh giá khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, có thể phân tích tình hình sử dụng vốn vào quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Các thành phần của bảng cân đối kế toán gồm: Phần tài sản: Phản ánh toàn bộ giá trị tài sản hiện có thuộc quyền quản lý và sử dụng của doanh nghiệp đến thời điểm lập báo cáo. Căn cứ vào số liệu này có thể đánh giá một cách tổng quát quy mô tài sản và kết cấu các loại vốn doanh nghiệp hiện có đang tồn tại dƣới hình thái vật chất. Xét về mặt pháp lý, số lƣợng của các chỉ tiêu bên phần tài sản thể hiện số vốn đang thuộc quyền quản lý và sử dụng của doanh nghiệp. Phần nguồn vốn: Phản ánh những nguồn vốn mà doanh nghiệp quản lý và đang sử dụng vào thời điểm lập báo cáo. Về mặt kinh tế, khi xem xét phần nguồn vốn các nhà quản trị có thể biết trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp đối với tài sản đang quản lý và sử dụng ở doanh nghiệp. Bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là một báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp. Số liệu trên báo cáo 6 này cung cấp những thông tin tổng hợp nhất về tình hình và kết quả sử dụng các tiềm năng về vốn, lao động, kỹ thuật và kinh nghiệm quản lý kinh doanh của doanh nghiệp. Kết cấu báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh gồm: Phần I: Lãi, lỗ: Phần này phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp sau một kỳ hoạt động (lãi hoặc lỗ). Các chỉ tiêu này liên quan đến doanh thu, chi phí và các nghiệp vụ bất thƣờng để xác định kết quả của từng loại hoạt động cũng nhƣ toàn bộ kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Phần II: Tình hình thực hiện nghĩa vụ với nhà nƣớc: Phản ánh tình hình thực hiện nghĩa vụ với nhà nƣớc về thuế và các khoản phải nộp khác. 1.2.1.2 Thông tin bên ngoài hệ thống kế toán Thông tin từ bên ngoài hệ thống kế toán đƣợc sử dụng để phân tích nguyên nhân ảnh hƣởng, các yếu tố ảnh hƣởng của môi trƣờng kinh doanh cũng nhƣ các chính sách của doanh nghiệp tác động đến tình hình tài chính của doanh nghiệp nhƣ thế nào. Các thông tin này chia thành 3 nhóm : thông tin chung về tình hình kinh tế, thông tin về ngành kinh doanh của doanh nghiệp và thông tin về đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp: - Thông tin chung về tình hình kinh tế: phản ánh tình hình chung về kinh tế tại một thời kì nhất định có liên quan đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, các thông tin về tăng trƣởng hay suy thoái kinh tế, tỉ lệ lạm phát, thông tin về lãi suất ngân hàng, tỷ giá hối đoái… - Thông tin về ngành kinh doanh của doanh nghiệp: Tính chất cạnh tranh của thị trƣờng, mức độ yêu cầu công nghệ của ngành… - Thông tin về đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp: Mỗi một doanh nghiệp có đặc điểm riêng trong tổ chức hoạt động nên để đánh giá chính xác tình hình tài chính, cần nghiên cứu các đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp nhƣ mối liên hệ giữa doanh nghiệp với các đơn vị khác, chính sách đầu tƣ… 7 1.2.2 Phương pháp phân tích 1.2.2.1 Phân tích xu hƣớng Phân tích xu hƣớng là tính số tiền chênh lệch và tỷ lệ phần trăm chênh lệch từ năm này so với năm trƣớc, các tỷ lệ chênh lệch đƣợc tính cho nhiều năm ( từ 3 đến 5 năm hoặc lâu hơn) để thấy đƣợc quy mô thay đổi tƣơng quan ra sao với quy mô của số tiền liên quan. Phân tích xu hƣớng còn giúp đánh giá các tỷ số tài chính đang biến động theo chiều hƣớng tốt đẹp hay trở nên xấu đi khi so sánh các tỷ số trong nhiều năm. Phân tích xu hƣớng quan trọng bởi vì nó có thể chỉ ra những thay đổi cơ bản về bản chất của hoạt động kinh doanh. 1.2.2.2 Phân tích cơ cấu Phân tích cơ cấu là xác định quan hệ tỷ lệ giữa các khoản mục xuất hiện trên cùng một cột các báo cáo so sánh với một chỉ tiêu tổng thể nào đó. Đối với báo cáo kết quả kinh doanh, phân tích cơ cấu đƣợc thực hiện bằng cách tính và so sánh tỷ trọng của từng khoản mục so với doanh thu qua các năm để thấy đƣợc khuynh hƣớng thay đổi của từng khoản mục. Tƣơng tự, trong phân tích cơ cấu bảng cân đối kế toán chúng ta cũng tính toán và so sánh tỷ trọng của từng khoản mục tài sản với tổng tài sản và từng khoản mục của nguồn vốn so với tổng nguồn vốn. Phân tích cơ cấu có ích trong việc so sánh tầm quan trọng của các thành phần nào đó trong hoạt động kinh doanh và trong việc chỉ ra những thay đổi quan trọng về cơ cấu của một năm so với năm tiếp theo . 1.2.2.3 Phân tích tỷ số Phân tích tỷ số tài chính là việc xác định và sử dụng các tỷ số tài chính để đo lƣờng, đánh giá tình hình hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Có nhiều loại tỷ số tài chính khác nhau. Dựa vào cách thức sử dụng số liệu để xác định, tỷ số tài chính có thể chia thành ba loại: tỷ số tài chính đƣợc xác định từ bảng cân đối kế toán, tỷ số tài chính đƣợc xác định từ bảng báo cáo kết quả kinh doanh và tỷ số tài chính đƣợc xác định từ cả hai báo cáo trên. Dựa vào mục tiêu phân tích, các tỷ số tài chính có thể chia thành: tỷ số thanh toán, tỷ số quản lý nợ, tỷ số hiệu quả hoạt động, tỷ số khả năng sinh lời... Mỗi tỷ số tài chính phản ánh một nội dung khác nhau về tình hình tài chính của doanh nghiệp. Thực trạng tài 8