Lêi nãi ®Çu
1. lý do chän ®Ò tµi.
HiÖn nay víi xu híng toµn cÇu ho¸ ®êi sèng kinh tÕ ®· t¹o ra
nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi mçi doanh nghiÖp, buéc c¸c
doanh nghiÖp ph¶i ®¬ng ®Çu víi sù c¹nh tranh kh«ng chØ trong níc
mµ cßn ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi thÞ trêng quçc tÕ. Víi xu híng
chuyÓn tõ c¹nh tranh gi¸ thµnh sang c¹nh tranh chÊt lîng s¶n phÈm.
V× vËy c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng
th× ph¶i giµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh mµ ®iÒu nµy chØ cã ®îc
khi chÊt lîng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ngµy cµng ®îc n©ng cao.
ChØ cã kh«ng ngõng ®¶m b¶o vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm th×
s¶n phÈm cña doanh nghiÖp míi ®îc kh¸ch hµng tin dïng, uy tÝn cña
doanh nghiÖp míi ®îc n©ng lªn.
Víi xu híng giµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh b»ng chÊt lîng s¶n
phÈm nh hiÖn nay c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm cã tÇm quan
träng rÊt lín ®Õn doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp
ph¶i quan t©m, ®a vÊn ®Ò chÊt lîng lªn hµng ®Çu tõ ®ã nhËn thøc
mét c¸ch ®óng ®¾n vÒ vÊn ®Ò qu¶n lý chÊt lîng, cÇn ph¶i hiÓu râ
c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng ¶nh hëng nh thÕ nµo ®èi víi doanh
nghiÖp cña m×nh tõ ®ã lªn kÕ ho¹ch chÊt lîng cho doanh nghiÖp
cña m×nh. Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn – VËt t ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña C« gi¸o: TS. TrÇn bÝch ngäc cïng sù gióp
®ì cña c¸c c« chó, anh chÞ ë Phßng Tæ chøc - Qu¶n trÞ, Phßng kü
thuËt vµ c¸c phßng ban kh¸c ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp em nghiªn
cøu ®Ò tµi: “Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý chÊt lîng ë XÝ
nghiÖp C¬ ®iÖn – VËt t vµ mét sè gi¶i ph¸p ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm”.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu.
C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng cho m×nh mét hÖ thèng
qu¶n lý chÊt lîng toµn diÖn nh»m c¶i thiÖn vµ n©ng cao chÊt lîng
s¶n phÈm cña doanh nghiÖp m×nh tõ ®ã ®¹t ®îc môc tiªu cña
m×nh ®ã lµ giµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh b»ng lîi thÕ vÒ chÊt lîng s¶n phÈm vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp m×nh. V× vËy kh«ng
ngõng n©ng cao vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng lµ mét vÊn
®Ò quan träng cÇn ph¶i quan t©m ®èi víi mçi doanh nghiÖp.
3
Víi nhËn thøc ®ã ®Ò tµi: Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý chÊt lîng
ë XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn – VËt t nh»m môc ®Ých sau:
VÒ lý thuyÕt: HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ chÊt lîng vµ chÊt lîng
s¶n phÈm.
VÒ thùc tiÔn: ¸p dông lý thuyÕt ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c«ng t¸c
qu¶n lý chÊt lîng cña XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn – VËt t ®a ra gi¶i ph¸p
nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l¬ng t¹i C«ng ty.
III. ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
§å ¸n ®· ¸p dông mét sè ph¬ng ph¸p thèng kª, biÓu b¶ng, tæng
hîp, ph©n tÝch lµm râ c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng t¹i XÝ nghiÖp C¬
®iÖn – VËt t vµ sö dông sè liÖu tæng hîp cña Phßng Tæ chøc – Qu¶n
trÞ, Phßng kü thuËt vµ c¸c phßng ban kh¸c cña XÝ nghiÖp.
Víi môc ®Ých nh vËy §å ¸n sÏ bao gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu
sau:
PhÇn 1: C¬ së lý luËn chung vÒ chÊt lîng vµ qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm.
PhÇn 2: Ph©n tÝch t×nh h×nh chÊt lîng s¶n phÈm.
PhÇn 3: BiÖn ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng
s¶n phÈm cho XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn – VËt t.
4
PhÇn 1
C¬ së lý luËn chung vÒ chÊt lîng vµ qu¶n lý chÊt lîng s¶n
phÈm
1.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ s¶n phÈm.
1.1.1. Kh¸i niÖm s¶n phÈm.
Theo ISO 9000:2000 trong phÇn thuËt ng÷ th× s¶n phÈm ®îc
®Þnh nghÜa lµ “kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng hay c¸c qu¸ tr×nh”. Nh
vËy, s¶n phÈm ®îc t¹o ra tõ tÊt c¶ mäi ho¹t ®éng bao gåm c¶ nh÷ng
ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra vËt phÈm vËt chÊt cô thÓ vµ c¸c dÞch vô.
S¶n phÈm ®îc h×nh thµnh tõ c¸c thuéc tÝnh vËt chÊt h÷u h×nh
vµ v« h×nh t¬ng øng víi 2 bé phËn cÊu thµnh lµ phÇn cøng (Hard
ware) vµ phÇn mÒm (soft ware) cña s¶n phÈm.
PhÇn cøng (H÷u h×nh) : Nãi lªn c«ng dông ®Ých thùc cña s¶n
phÈm.
PhÇn mÒm (V« h×nh) : XuÊt hiÖn khi cã tiªu thô mang thuéc
tÝnh thô c¶m, nã cã ý nghÜa rÊt lín.
C¶ hai phÇn trªn t¹o cho s¶n phÈm tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch
hµng.
1.1.2. Ph©n lo¹i s¶n phÈm.
S¶n phÈm nãi chung ®îc chia thµnh hai nhãm lín:
Nhãm s¶n phÈm thuÇn vËt chÊt: Lµ nh÷ng s¶n phÈm mang c¸c
®Æc tÝnh c¬ lý ho¸ nhÊt ®Þnh.
Nhãm s¶n phÈm phi vËt chÊt: ®ã lµ c¸c dÞch vô (DÞch vô lµ kÕt
qu¶ t¹o ra do c¸c ho¹t ®éng tiÕp xóc gi÷a ngêi cung øng vµ kh¸ch
hµng vµ c¸c lo¹i ho¹t ®éng néi bé cña ngêi cung øng ®Ó ®¸p øng
nhu cÇu cña kh¸ch hµng). V× vËy, mét s¶n phÈm hay mét dÞch vô
cã chÊt lîng cã nghÜa lµ nã ®¸p øng ®îc nhu cÇu tiªu dïng trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh víi nh÷ng chi phÝ x· héi vµ ¶nh hëng
®Õn m«i trêng thÊp nhÊt, cã thÓ kiÓm so¸t ®îc.
1.1.3. C¸c thuéc tÝnh cña s¶n phÈm.
Thuéc tÝnh biÓu thÞ mét ®Æc ®iÓm nµo ®ã cña s¶n phÈm vµ mçi
s¶n phÈm th× cã nhiÒu thuéc tÝnh kh¸c nhau. Ta cã thÓ ph©n
thuéc tÝnh cña s¶n phÈm thµnh c¸c nhãm sau:
Nhãm thuéc tÝnh môc ®Ých: C¸c thuéc tÝnh nµy quyÕt ®Þnh
c«ng dông chÝnh cña s¶n phÈm, ®Ó tho¶ m·n mét nhu cÇu nµo ®ã
trong ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh. §©y lµ phÇn cèt lâi cña mçi s¶n phÈm
5
lµm cho s¶n phÈm cã c«ng dông phï hîp víi tªn gäi cña nã. Nh÷ng
thuéc tÝnh nµy phô thuéc vµo b¶n chÊt cña s¶n phÈm, c¸c yÕu tè tù
nhiªn, kü thuËt, c«ng nghÖ ®ã lµ phÇn cøng cña s¶n phÈm.
Nhãm c¸c thuéc tÝnh h¹n chÕ: Nhãm c¸c thuéc tÝnh nµy quy
®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn khai th¸c vµ sö dông ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o
kh¶ n¨ng lµm viÖc, kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu cÇu, ®é an toµn cña s¶n
phÈm khi sö dông (C¸c th«ng sè kü thuËt, ®é an toµn, dung sai)
Nhãm c¸c thuéc tÝnh kinh tÕ - kü thuËt: Nhãm thuéc tÝnh nµy
quyÕt ®Þnh tr×nh ®é, nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó chÕ t¹o s¶n
xuÊt, tiªu dïng vµ th¶i bá mét s¶n phÈm.
Nhãm thuéc tÝnh thô c¶m: §èi víi nhãm thuéc tÝnh nµy rÊt khã lîng ho¸, nhng chÝnh chóng l¹i cã kh¶ n¨ng lµm cho s¶n phÈm hÊp
dÉn ngêi tiªu dïng. §ã lµ nh÷ng thuéc tÝnh mµ th«ng qua viÖc sö
dông vµ tiÕp xóc víi s¶n phÈm ngêi ta míi nhËn biÕt ®îc chóng nh sù
thÝch thó, sang träng, mü quan … Nhãm thuéc tÝnh nµy cã kh¶ n¨ng
lµm t¨ng gi¸ trÞ cña s¶n phÈm.
1.2. Kh¸i qu¸t vÒ chÊt lîng s¶n phÈm.
1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ chÊt lîng.
ChÊt lîng lµ mét kh¸i niÖm võa trõu tîng võa cô thÓ rÊt khã ®Ó
®Þnh nghÜa ®óng vµ ®Çy ®ñ vÒ chÊt lîng bëi díi c¸i nh×n cña c¸c
nhµ doanh nghiÖp, ngêi qu¶n lý, chuyªn gia, ngêi c«ng nh©n, ngêi
bu«n b¸n th× chÊt lîng l¹i ®îc hiÓu ë gãc ®é cña hä.
Trong bé tiªu chuÈn ISO 9000, phÇn thuËt ng÷ ISO 9000 ®· ®a
ra ®Þnh nghÜa chÊt lîng:”ChÊt lîng lµ møc ®é tho¶ m·n cña mét tËp
hîp c¸c thuéc tÝnh ®èi víi c¸c yªu cÇu”. Yªu cÇu cã nghÜa lµ nh÷ng
nhu cÇu hay mong ®îi ®îc nªu ra hay tiÒm Èn.
Theo tö ®iÓn tiÕng ViÖt phæ th«ng: ChÊt lîng lµ tæng thÓ
nh÷ng tÝnh chÊt, thuéc tÝnh c¬ b¶n cña sù vËt (sù viÖc) lµm cho sù
vËt (sù viÖc) nµy ph©n biÖt víi sù vËt (sù viÖc) kh¸c.
Theo chuyªn gia K Ishikawa: ChÊt lîng lµ kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu
cÇu cña thÞ trêng víi chi phÝ thÊp nhÊt.
Quan niÖm cña nhµ s¶n xuÊt: ChÊt lîng lµ sù hoµn h¶o vµ phï hîp
cña mét s¶n phÈm víi mét tËp hîp c¸c yªu cÇu hoÆc tiªu chuÈn, quy
c¸ch ®· ®îc x¸c ®Þnh tríc.
Quan niÖm cña ngêi b¸n hµng: ChÊt lîng lµ hµng b¸n hÕt, cã
kh¸ch hµng thêng xuyªn.
6
Quan niÖm cña ngêi tiªu dïng: ChÊt lîng lµ sù phï hîp víi mong
muèn cña hä. ChÊt lîng s¶n phÈm/dÞch vô ph¶i thÓ hiÖn c¸c khÝa
c¹nh sau:
(a) ThÓ hiÖn tÝnh n¨ng kü thuËt hay tÝnh h÷u dông cña nã;
(b) ThÓ hiÖn cïng víi chi phÝ;
(c)G¾n liÒn víi ®iÒu kiÖn tiªu dïng cô thÓ.
Tãm l¹i: Trong qu¶n lý chÊt lîng hiÖn ®¹i viÖc tiÕn hµnh ®Þnh
nghÜa chÊt lîng tÊt yÕu ph¶i xuÊt ph¸t tõ gãc ®é ngêi tiªu dïng. VÒ
ph¬ng diÖn nµy nhµ qu¶n lý chÊt lîng næi tiÕng D.Garvin ®· ®Þnh
nghÜa chÊt lîng nh sau: “ ChÊt lîng lµ tÝnh thÝch hîp sö dông”.
Chuyªn gia qu¶n lý chÊt lîng ngêi Mü , gi¸o s David Garvin ®· cô
thÓ ho¸ kh¸i niÖm tÝnh thÝch hîp sö dông thµnh 8 yÕu tè sau:
TÝnh n¨ng: Chøc n¨ng chñ yÕu cña s¶n phÈm ®¹t ®îc møc ®é
vµ ®¼ng cÊp kü thuËt.
TÝnh n¨ng kÌm theo: §Ó kh¸ch hµng thÊy thuËn tiÖn vµ tho¶i m¸i
víi chøc n¨ng s¶n phÈm ®îc t¨ng cêng.
Sù ®¸ng tin cËy: TÝnh chuÈn x¸c vµ x¸c suÊt cña chøc n¨ng quy
®Þnh hoµn thµnh s¶n phÈm.
TÝnh thèng nhÊt: Møc ®é s¶n phÈm phï hîp víi cuèn s¸ch híng
dÉn sö dông cña s¶n phÈm.
§é bÒn: S¶n phÈm cã ®¹t ®îc x¸c suÊt vÒ ®é bÒn sö dông quy
®Þnh hay kh«ng.
TÝnh b¶o vÖ: S¶n phÈm cã dÔ söa ch÷a vµ b¶o vÖ hay kh«ng.
TÝnh mü thuËt: H×nh d¸ng bªn ngoµi cña s¶n phÈm cã søc hÊp
dÉn vµ tÝnh nghÖ thuËt hay kh«ng.
TÝnh c¶m gi¸c: S¶n phÈm cã mang l¹i cho ngêi sö dông mèi liªn tëng tèt ®Ñp thËm chÝ lµ tuyÖt vêi hay kh«ng.
Tõ 8 ph¬ng diÖn trªn cã thÓ x¸c ®Þnh râ yªu cÇu ®èi víi s¶n
phÈm cña kh¸ch hµng ®ång thêi chuyÓn ho¸ yªu cÇu nµy thµnh c¸c
tiªu chuÈn cña s¶n phÈm.
1.2.2. Sù h×nh thµnh chÊt lîng s¶n phÈm.
ChÊt lîng s¶n phÈm cña mét s¶n phÈm bÊt kú nµo ®ã còng ®îc
h×nh thµnh qua nhiÒu qu¸ tr×nh vµ theo mét trËt tù nhÊt ®Þnh. RÊt
nhiÒu chu tr×nh h×nh thµnh nªn chÊt lîng s¶n phÈm ®îc nªu ra
song ®Òu thèng nhÊt lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh chÊt lîng s¶n phÈm
xuÊt ph¸t tõ thÞ trêng trë vÒ víi thÞ trêng trong mét chu tr×nh khÐp
kÝn.
7
H×nh 1.2.2: Chu tr×nh h×nh thµnh chÊt lîng s¶n phÈm.
1
2
1
1
1
0
9
1
2
Tríc s¶n
xuÊt
3
4
Tiªu
dïng
8
S¶n
xuÊt
7
5
6
Trong ®ã:
(1). Nghiªn cøu thÞ trêng: Nhu cÇu sè lîng, yªu cÇu vÒ chÊt lîng.
(2). ThiÕt kÕ s¶n phÈm: Khi x¸c ®Þnh ®îc nhu cÇu sÏ tiÕn hµnh
thiÕt kÕ x©y dùng c¸c quy ®Þnh, quy tr×nh kü thuËt.
(3). TriÓn khai: D©y truyÒn c«ng nghÖ, ®Çu t, s¶n xuÊt thö, dù
to¸n chi phÝ…
(4). S¶n xuÊt: ChÕ t¹o s¶n phÈm.
(5) (6) (7). KiÓm tra: KiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm, t×m biÖn
ph¸p ®¶m b¶o chÊt lîng quy ®Þnh, chuÈn bÞ xuÊt xëng.
(8). Tæ chøc: Dù tr÷, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn…
(9) (10). B¸n hµng, híng dÉn sö dông, b¶o hµnh …
(11) (12). Theo dâi, lÊy ý kiÕn kh¸ch hµng vÒ chÊt lîng s¶n phÈm
vµ lÆp l¹i.
1.2.3. C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm.
1.2.3.1. Nhãm yÕu tè bªn ngoµi (vÜ m«).
* T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi:
Trong nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XX vµ ®Çu thÕ kû XXI chÊt lîng ®·
trë thµnh ng«n ng÷ phæ biÕn chung trªn toµn cÇu, nh÷ng ®Æc
®iÓm cña giai ®o¹n ngµy nay ®· ®Æt c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan
t©m tíi vÊn ®Ò chÊt lîng lµ:
Xu híng toµn cÇu ho¸ víi sù tham gia héi nhËp cña doanh nghiÖp
vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi cña mäi quèc gia: §Èy m¹nh tù do th¬ng m¹i
quèc tÕ.
Sù thay ®æi nhanh chãng cña nh÷ng tiÕn bé x· héi víi vai trß
cña kh¸ch hµng ngµy cµng cao.
C¹nh tranh t¨ng lªn gay g¾t cïng víi sù b·o hoµ cña thÞ trêng.
Vai trß cña c¸c lîi thÕ vÒ n¨ng suÊt chÊt lîng ®ang trë thµnh
hµng ®Çu.
* T×nh h×nh thÞ trêng:
8
§©y lµ nh©n tè quan träng nhÊt, lµ xuÊt ph¸t ®iÓm, t¹o lùc hót
®Þnh híng cho sù ph¸t triÓn chÊt lîng s¶n phÈm.
Xu híng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn chÊt lîng s¶n phÈm phô thuéc
chñ yÕu vµo ®Æc ®iÓm vµ xu híng vËn ®éng cña nhu cÇu trªn thÞ
trêng (nhu cÇu cµng phong phó, ®a d¹ng vµ thay ®æi nhanh cµng
cÇn hoµn thiÖn chÊt lîng ®Ó thÝch øng kÞp thêi ®ßi hái ngµy cµng
cao cña kh¸ch hµng).
* Tr×nh ®é tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ:
TiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ t¹o ra kh¶ n¨ng kh«ng ngõng
n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm.
TiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ t¹o ph¬ng tiÖn ®iÒu tra, nghiªn
cøu khoa häc chÝnh x¸c h¬n, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n nhu cÇu vµ biÕn
®æi nhu cÇu thµnh ®Æc ®iÓm s¶n phÈm chÝnh x¸c h¬n nhê trang
bÞ nh÷ng ph¬ng tiÖn ®o lêng, dù b¸o, thÝ nghiÖm, thiÕt kÕ tèt
h¬n, hiÖn ®¹i h¬n.
Nhê tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ lµm xuÊt hiÖn c¸c nguån
nguyªn liÖu míi tèt h¬n, rÎ h¬n nguån nguyªn liÖu s½n cã.
Khoa häc qu¶n lý ph¸t triÓn h×nh thµnh nh÷ng ph¬ng ph¸p
qu¶n lý tiªn tiÕn hiÖn ®¹i gãp phÇn n¾m b¾t nhanh h¬n, chÝnh x¸c
h¬n nhu cÇu kh¸ch hµng vµ gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, tõ ®ã n©ng cao
chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng møc tho¶ m·n kh¸ch hµng.
* C¬ chÕ, chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ cña c¸c quèc gia:
M«i trêng ph¸p lý víi nh÷ng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh
tÕ cã t¸c ®éng trùc tiÕp vµ to lín ®Õn viÖc t¹o ra vµ n©ng cao chÊt
lîng s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp.
Mét c¬ chÕ phï hîp sÏ kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp ®Èy m¹nh
®Çu t, c¶i tiÕn, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ dÞch vô.
* C¸c yªu cÇu vÒ v¨n ho¸, x· héi:
Nh÷ng yªu cÇu vÒ v¨n ho¸, ®¹o ®øc, x· héi vµ tËp tôc truyÒn
thèng, thãi quen tiªu dïng cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi c¸c thuéc tÝnh
chÊt lîng cña s¶n phÈm, ®ång thêi cã ¶nh hëng gi¸n tiÕp th«ng qua
c¸c qui ®Þnh b¾t buéc mçi s¶n phÈm ph¶i tho¶ m·n nh÷ng ®ßi hái
phï hîp víi truyÒn thèng, v¨n ho¸, ®¹o ®øc, x· héi cña c¸c céng
®ång. 1.2.3.2. Nhãm yÕu tè bªn trong (vi m«).
Bèn yÕu tè trong tæ chøc ®îc biÓu thÞ b»ng qui t¾c 4M lµ:
Men: Con ngêi, lùc lîng lao ®éng (yÕu tè quan träng nhÊt).
Methods or Measure: Ph¬ng ph¸p qu¶n lý, ®o lêng.
9
Machines: Kh¶ n¨ng vÒ c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ.
Materials: VËt t, nguyªn nhiªn liÖu vµ hÖ thèng cung cÊp.
1.2.4. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt lîng s¶n phÈm.
1.2.4.1. Tr×nh ®é chÊt lîng - Tc: Lµ tû sè gi÷a lîng nhu cÇu cã
kh¶ n¨ng ®îc tho¶ m·n vµ chi phÝ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu. (ChØ tiªu
nµy dïng ®Ó ®¸nh gi¸ trong kh©u thiÕt kÕ)
Lnc
TC =
Gnc
Trong ®ã: Lnc : Nhu cÇu cã kh¶ n¨ng ®îc tho¶ m·n.
Gnc : Chi phÝ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu.
Gnc = Gsx + Gsd
Gsx : Chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm (hay gi¸ mua cña
s¶n phÈm).
Gsd : Chi phÝ sö dông s¶n phÈm.
1.2.4.2. ChÊt lîng toµn phÇn - QT: Lµ tû sè gi÷a hiÖu Ých khi sö
dông s¶n phÈm vµ chi phÝ ®Ó sö dông s¶n phÈm ®ã. (Dïng ®Ó
®¸nh gi¸ trong kh©u sö dông)
Hs
QT =
Gnc
Trong ®ã: Hs: HiÖu Ých khi sö dông s¶n phÈm.
Gnc : Chi phÝ ®Ó sö dông s¶n phÈm ®ã.
1.2.4 sö dông
.3.
s¶n
HiÖu
phÈm suÊt
( -> 1
:
Cµng
tèt).
TC
1.2.4.4. Tû lÖ s¶n phÈm ®¹t chÊt lîng.
Sè s¶n phÈm ®¹t chÊt lîng
Tû lÖ s¶n phÈm ®¹t chÊt
Tæng sè s¶n phÈm ®îc
lîng =
kiÓm tra
10
ChØ tiªu nµy cã u ®iÓm lµ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc møc chÊt
lîng ®ång ®Òu qua c¸c thêi kú (ChÊt lîng theo tiªu chuÈn ®Ò ra).
1.2.4.5. C¸c chØ tiªu s¶n phÈm sai háng.
* Tû lÖ sai háng tÝnh theo hiÖn vËt:
Sè s¶n phÈm háng
H1 =
X 100%
Tæng sè lîng s¶n
phÈm
* Tû lÖ sai háng tÝnh theo thíc ®o gi¸ trÞ:
Chi phÝ s¶n xuÊt cho s¶n phÈm
H2 =
háng
X
Tæng chi phÝ toµn bé s¶n phÈm 100%
hµng ho¸
1.3. Kh¸i qu¸t chung vÒ qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm.
1.3.1. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý chÊt lîng.
Tæ chøc tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ ISO 9000 cho r»ng: Qu¶n lý chÊt
lîng lµ mét ho¹t ®éng cã chøc n¨ng qu¶n lý chung nh»m môc ®Ých
®Ò ra chÝnh s¸ch, môc tiªu, tr¸ch nhiÖm vµ thùc hiÖn chóng b»ng
c¸c biÖn ph¸p nh ho¹ch ®Þnh chÊt lîng, kiÓm so¸t chÊt lîng, ®¶m
b¶o chÊt lîng vµ c¶i tiÕn chÊt lîng trong khu«n khæ mét hÖ thèng
chÊt lîng.
H×nh 1.3.1: Vßng trßn qu¶n lý chÊt lîng theo ISO 9000.
Cung øng vËt t
Nghiªn cøu ®æi
míi s¶n phÈm
DÞch vô
sau b¸n
hµng
B¸n vµ l¾p
®Æt
Kh¸ch
hµng
Tæ chøc
s¶n xuÊt
kinh
doanh
S¶n xuÊt thö
vµ d©y chuyÒn
Thö nghiÖm, kiÓm
tra
§ãng gãi, b¶o qu¶n
Môc tiªu c¬ b¶n cña qu¶n lý chÊt lîng: 3R (Right time, Right
price, Right quality).
ý tëng chiÕn lîc cña qu¶n lý chÊt lîng lµ: Kh«ng sai lçi (ZD - Zezo
Defect).
Ph¬ng ch©m: Lµm ®óng ngay tõ ®Çu (Do right the first time),
kh«ng cã tån kho (non stock production), hoÆc ph¬ng ph¸p cung
øng ®óng h¹n, kÞp thêi, ®óng nhu cÇu.
11
1.3.2. C¸c thuËt ng÷ c¬ b¶n trong kh¸i niÖm qu¶n lý chÊt lîng.
ChÝnh s¸ch chÊt lîng (QP - Quality policy): Lµ ý ®å vµ ®Þnh híng
chung vÒ chÊt lîng cña mét doanh nghiÖp, do cÊp l·nh ®¹o cao nhÊt
chÝnh thøc ®Ò ra vµ ph¶i ®îc toµn thÓ thµnh viªn trong tæ chøc
biÕt vµ kh«ng ngõng ®îc hoµn thiÖn.
Môc tiªu chÊt lîng (QO - Quality objectives): §ã lµ sù thÓ hiÖn
b»ng v¨n b¶n c¸c chØ tiªu, c¸c quyÕt t©m cô thÓ (®Þnh lîng vµ
®Þnh tÝnh) cña tæ chøc do ban l·nh ®¹o thiÕt lËp, nh»m thùc thi c¸c
chÝnh s¸ch chÊt lîng theo tõng giai ®o¹n.
Ho¹ch ®Þnh chÊt lîng (QP - Quality planning): C¸c ho¹t ®éng
nh»m thiÕt lËp c¸c môc tiªu vµ yªu cÇu ®èi víi chÊt lîng vµ ®Ó thùc
hiÖn c¸c yÕu tè cña hÖ thèng chÊt lîng. C¸c c«ng viÖc cô thÓ lµ:
- X¸c lËp nh÷ng môc tiªu chÊt lîng tæng qu¸t vµ chÝnh s¸ch chÊt
lîng;
- X¸c ®Þnh kh¸ch hµng;
- Ho¹ch ®Þnh c¸c ®Æc tÝnh cña s¶n phÈm tho¶ m·n nhu cÇu;
- Ho¹ch ®Þnh c¸c qu¸ tr×nh cã kh¶ n¨ng t¹o ra ®Æc tÝnh trªn;
- ChuyÓn giao kÕt qu¶ ho¹ch ®Þnh cho bé phËn t¸c nghiÖp.
KiÓm so¸t chÊt lîng (QC - Quality control): C¸c kü thuËt vµ c¸c
ho¹t ®éng t¸c nghiÖp ®îc sö dông ®Ó thùc hiÖn c¸c yªu cÇu chÊt lîng.
§¶m b¶o chÊt lîng (QA - Quality Assurance): Mäi ho¹t ®éng cã kÕ
ho¹ch vµ cã hÖ thèng chÊt lîng ®îc kh¼ng ®Þnh ®Ó ®em l¹i lßng
tin tho¶ m·n c¸c yªu cÇu ®èi víi chÊt lîng. C¸c ho¹t ®éng ®¶m b¶o
chÊt lîng bao gåm:
- Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng nh»m t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt lîng nh
yªu cÇu;
- §¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn chÊt lîng trong thùc tÕ doanh nghiÖp;
- So s¸nh chÊt lîng thùc tÕ víi kÕ ho¹ch ®Ó ph¸t hiÖn sai lÖch;
- §iÒu chØnh ®Ó ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu.
C¶i tiÕn chÊt lîng (QI - Quality Improvement): Lµ c¸c ho¹t ®éng
®îc thùc hiÖn trong toµn tæ chøc ®Ó lµm t¨ng hiÖu n¨ng vµ hiÖu
qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng vµ qu¸ tr×nh dÉn ®Õn t¨ng lîi nhuËn cho tæ
chøc vµ kh¸ch hµng. Ho¹t ®éng c¶i tiÕn chÊt lîng nµy bao gåm:
- Ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm;
- Thùc hiÖn c«ng nghÖ míi;
12
- Thay ®æi qu¸ tr×nh nh»m gi¶m khuyÕt tËt.
HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng (QMS - Quality Management System):
Gåm c¬ cÊu tæ chøc, thñ tôc, qu¸ tr×nh vµ nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó
thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng.
1.3.3. C¸c ph¬ng ph¸p qu¶n lý chÊt lîng.
Mét sè ph¬ng ph¸p sau ®©y ®îc ¸p dông trong qu¶n lý chÊt lîng:
1.3.3.1. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra chÊt lîng.
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc h×nh thµnh tõ l©u vµ chñ yÕu lµ tËp trung
vµo kh©u cuèi cïng (s¶n phÈm sau khi s¶n xuÊt). C¨n cø vµo c¸c yªu
cÇu kü thuËt, c¸c tiªu chuÈn ®· ®îc thiÕt kÕ hay c¸c quy íc cña hîp
®ång mµ bé phËn kiÓm tra chÊt lîng tiÕn hµnh kiÓm tra nh»m ng¨n
chÆn c¸c s¶n phÈm h háng vµ ph©n lo¹i s¶n phÈm theo c¸c møc
chÊt lîng. Do vËy, khi muèn n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ngêi ta
cho r»ng chØ cÇn n©ng cao c¸c tiªu chuÈn kü thuËt b»ng c¸ch t¨ng
cêng c«ng t¸c kiÓm tra. Tuy nhiªn víi c¸ch kiÓm tra nµy kh«ng khai
th¸c ®îc tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña tõng c¸ nh©n trong ®¬n vÞ ®Ó c¶i
tiÕn, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. H¬n n÷a viÖc kiÓm tra g©y
nhiÒu tèn kÐm trong khi ®ã lo¹i bá ®îc phÕ phÈm Ýt. MÆc dï vËy
ph¬ng ph¸p nµy còng cã mét sè t¸c dông nhÊt ®Þnh nh»m x¸c
®Þnh sù phï hîp cña mçi ®Æc tÝnh thùc tÕ (®èi tîng) so víi qui
®Þnh.
1.3.3.2. Ph¬ng ph¸p kiÓm so¸t chÊt lîng toµn diÖn.
ThuËt ng÷ kiÓm so¸t chÊt lîng toµn diÖn do Feigenbaum ®a ra
trong lÇn xuÊt b¶n cuèn s¸ch Total Quality Control (TQC) cña «ng
n¨m 1951. Trong lÇn t¸i b¶n lÇn thø ba n¨m 1983, ¤ng ®Þnh nghÜa
TQC nh sau: KiÓm so¸t chÊt lîng toµn diÖn lµ mét hÖ thèng cã hiÖu
qu¶ ®Ó nhÊt thÓ ho¸ c¸c nç lùc ph¸t triÓn vµ c¶i tiÕn chÊt lîng cña
c¸c nhãm kh¸c nhau vµo trong mét tæ chøc sao cho c¸c ho¹t ®éng
Marketing, kü thuËt vµ dÞch vô cã thÓ tiÕn hµnh mét c¸ch kinh tÕ
nhÊt, tho¶ m·n hoµn toµn kh¸ch hµng.
KiÓm so¸t chÊt lîng toµn diÖn huy ®éng nç lùc cña mäi ®¬n vÞ
trong c«ng ty vµo c¸c qu¸ tr×nh cã liªn quan tíi duy tr× vµ c¶i tiÕn
chÊt lîng. §iÒu nµy sÏ gióp tiÕt kiÖm tèi ®a trong s¶n xuÊt, dÞch vô,
®ång thêi tho¶ m·n nhu cÇu kh¸ch hµng.
Nh vËy, gi÷a kiÓm tra vµ kiÓm so¸t chÊt lîng cã kh¸c nhau. KiÓm
tra lµ sù so s¸nh, ®èi chiÕu gi÷a chÊt lîng thùc tÕ cña s¶n phÈm víi
13
nh÷ng yªu cÇu kü thuËt, tõ ®ã lo¹i bá c¸c phÕ phÈm. KiÓm so¸t lµ
ho¹t ®éng bao qu¸t h¬n, toµn diÖn h¬n. Nã bao gåm toµn bé c¸c
ho¹t ®éng Marketing, thiÕt kÕ, s¶n xuÊt, so s¸nh, ®¸nh gi¸ chÊt lîng
vµ dÞch vô sau b¸n hµng, t×m nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p kh¾c
phôc.
1.3.3.3. Ph¬ng ph¸p qu¶n lý chÊt lîng toµn diÖn (TQM- Total
Quality Managenment)
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sù ra ®êi cña nhiÒu kü thuËt qu¶n
lý míi, gãp phÇn n©ng cao ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt lîng, nh hÖ thèng
“võa ®óng lóc” (Just in time) ®· lµ c¬ së cho lý thuyÕt qu¶n lý chÊt
lîng toµn diÖn TQM.
Môc tiªu cña TQM lµ c¶i tiÕn chÊt lîng s¶n phÈm vµ tho¶ m·n
kh¸ch hµng ë møc tèt nhÊt cho phÐp. §Æc ®iÓm næi bËt cña TQM
so víi c¸c ph¬ng ph¸p qu¶n lý chÊt lîng tríc ®©y lµ nã cung cÊp mét
hÖ thèng toµn diÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ c¶i tiÕn mäi khÝa c¹nh
cã liªn quan ®Õn chÊt lîng vµ huy ®éng sù tham gia cña mäi bé
phËn vµ mäi c¸ nh©n ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu chÊt lîng ®· ®Æt ra.
Ph¬ng ph¸p TQM cã mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n:
Môc tiªu: Coi chÊt lîng lµ hµng ®Çu, lu«n híng tíi kh¸ch hµng.
Quy m«: TQM ph¶i kÕt hîp víi JIT nghÜa lµ ph¶i më réng diÖn
kiÓm so¸t.
C¬ së cña hÖ thèng TQM: B¾t ®Çu tõ con ngêi (Trong ba khèi
chÝnh cña s¶n xuÊt kinh doanh lµ m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng ph¸p
c«ng nghÖ, th«ng tin vµ nh©n sù). §iÒu nµy cã nghÜa lµ cÇn cã sù
hîp t¸c cña tÊt c¶ mäi ngêi trong doanh nghiÖp tõ cÊp l·nh ®¹o ®Õn
c«ng nh©n xuyªn suèt qu¸ tr×nh tõ nghiªn cøu - triÓn khai - thiÕt kÕ
- chuÈn bÞ - s¶n xuÊt - qu¶n lý - dÞch vô sau khi b¸n …
Kü thuËt thùc hiÖn: ¸p dông vßng trßn c¶i tiÕn chÊt lîng Deming:
PDCA.
Plan (LËp kÕ ho¹ch): X¸c ®Þnh c¸c ph¬ng ph¸p ®¹t môc tiªu.
Trong c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng thêng sö dông c¸c c«ng cô nh s¬
®å nh©n qu¶, biÓu ®å Pareto ®Ó t×m ra c¸c nguyªn nh©n, ph©n
tÝch vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp.
Do (Thùc hiÖn c«ng viÖc): Chó ý nguyªn t¾c tù nguyÖn vµ tÝnh
s¸ng t¹o cña mçi thµnh viªn. Thùc hiÖn nh÷ng t¸c ®éng qu¶n trÞ
thÝch hîp.
14
Check (KiÓm tra kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc): Môc tiªu lµ ®Ó
ph¸t hiÖn sai lÖch vµ ®iÒu chØnh kÞp thêi trong qu¸ tr×nh thùc
hiÖn. Trong c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng viÖc kiÓm tra ®îc tiÕn hµnh
nhê ph¬ng ph¸p thèng kª. HuÊn luyÖn vµ ®µo t¹o c¸n bé (tin vµo
lßng ngêi vµ kh«ng cÇn ph¶i kiÓm tra th¸i qu¸).
Act (§iÒu chØnh): Kh¾c phôc nh÷ng sai lÖch trªn c¬ së phßng
ngõa (ph©n tÝch, ph¸t hiÖn, lo¹i bá nguyªn nh©n vµ cã biÖn ph¸p
chèng t¸i diÔn).
Vßng trßn Deming lµ c«ng cô qu¶n lý chÊt lîng gióp cho c¸c
doanh nghiÖp kh«ng ngõng c¶i tiÕn, hoµn thiÖn vµ n©ng cao hiÖu
qu¶. Mçi chøc n¨ng cña vßng trßn Deming PDCA cã môc tiªu riªng
song chóng cã t¸c ®éng qua l¹i víi nhau vµ vËn ®éng theo híng nhËn
thøc lµ ph¶i quan t©m ®Õn chÊt lîng lµ tríc hÕt. Qu¸ tr×nh thùc
hiÖn vßng trßn PDCA ngêi ta ®a ra vßng trßn PDCA c¶i tiÕn.
H×nh 1.3.3.3: Vßng trßn Deming nh»m c¶i tiÕn chÊt lîng.
A
P
A
P
D
C
D
C
A
P
C
D
Vßng trßn
Deming
Vßng trßn Deming c¶i
tiÕn
1.4. C¸c c«ng cô c¬ b¶n trong qu¶n lý chÊt lîng.
Trong qu¶n lý chÊt lîng ngêi ta thêng dïng kü thuËt SQC
(Statistical Quality Control - KiÓm so¸t chÊt lîng b»ng thèng kª) tøc lµ
¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p thèng kª ®Ó thu thËp, tr×nh bµy, ph©n
tÝch c¸c d÷ liÖu mét c¸ch ®óng ®¾n, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi nh»m
theo dâi, kiÓm so¸t, c¶i tiÕn qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña mét qu¸
tr×nh, mét tæ chøc b»ng c¸ch gi¶m tÝnh biÕn ®éng cña nã.
1.4.1. PhiÕu kiÓm tra chÊt lîng.
Môc ®Ých cña phiÕu kiÓm tra chÊt lîng lµ thu thËp, ghi chÐp c¸c
d÷ liÖu chÊt lîng theo nh÷ng c¸ch thøc nhÊt ®Þnh ®Ó ®¸nh gi¸
t×nh h×nh chÊt lîng vµ ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh xö lý hîp lý.
15
C¨n cø vµo môc ®Ých môc tiªu sö dông, phiÕu kiÓm tra ®îc chia
thµnh hai lo¹i chñ yÕu lµ phiÕu kiÓm tra ®Ó ghi chÐp, phiÕu kiÓm
tra ®Ó kiÓm tra.
* PhiÕu kiÓm tra ®Ó ghi chÐp l¹i gåm cã:
PhiÕu kiÓm tra ®Ó nhËn biÕt, ®¸nh gi¸ sù ph©n bæ cña c¸c gi¸
trÞ ®Æc tÝnh.
PhiÕu kiÓm tra ®Ó nhËn biÕt ®¸nh gi¸ sai sãt theo chñng lo¹i.
PhiÕu kiÓm tra ®Ó nhËn biÕt, xem xÐt chç x¶y ra sai sãt.
* PhiÕu kiÓm tra ®Ó kiÓm tra gåm:
§Ó kiÓm tra ®Æc tÝnh.
§Ó kiÓm tra ®é an toµn.
§Ó kiÓm tra sù tiÕn bé.
1.4.2. BiÓu ®å Pareto.
Kh¸i niÖm: BiÓu ®å Pareto lµ ®å thÞ h×nh cét ph¶n ¸nh c¸c d÷
liÖu chÊt lîng thu thËp ®îc, s¾p xÕp theo thø tù tõ cao ®Õn thÊp,
chØ râ c¸c vÊn ®Ò cÇn ®îc u tiªn gi¶i quyÕt tríc.
T¸c dông: Nh×n vµo biÓu ®å ngêi ta thÊy râ kiÓu sai sãt phæ
biÕn nhÊt, thø tù u tiªn kh¾c phôc vÊn ®Ò còng nh kÕt qu¶ cña ho¹t
®éng c¶i tiÕn chÊt lîng. Nhê ®ã kÝch thÝch, ®éng viªn ®îc tinh
thÇn tr¸ch nhiÖm cña ngêi lao ®éng trong ho¹t ®éng c¶i tiÕn ®ã.
C¸ch thùc hiÖn:
- X¸c ®Þnh c¸c lo¹i sai sãt vµ thu thËp d÷ liÖu.
- S¾p xÕp d÷ liÖu trong b¶ng theo thø tù tõ lín ®Õn bÐ.
- TÝnh tû lÖ % cña tõng d¹ng sai sãt.
- X¸c ®Þnh tû lÖ % sai sè tÝch luü.
- VÏ ®å thÞ cét theo tû lÖ % cña c¸c d¹ng sai sãt võa tÝnh ë trªn.
Thø tù vÏ d¹ng sai sãt cã tû lÖ lín nhÊt tríc vµ theo thø tù nhá nhÊt.
- VÏ ®êng tÝch luü theo sè % tÝch luü ®· tÝnh.
- ViÕt tiªu ®Ò néi dung vµ ghi tãm t¾t c¸c d¹ng ®Æc trng cña sai
sãt lªn ®å thÞ.
H×nh 1.4.2: BiÓu ®å Pareto.
Tû lÖ
% c¸c
d¹ng
Khuy
Õt tËt
C¸c d¹ng khuyÕt
tËt
16
1.4.3. BiÓu ®å nh©n qu¶ (S¬ ®å Ishikawa).
Kh¸i niÖm: Lµ mét s¬ ®å biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶
vµ nguyªn nh©n g©y ra kÕt qu¶ ®ã. KÕt qu¶ lµ nh÷ng chØ tiªu
chÊt lîng cÇn theo dâi, ®¸nh gi¸, cßn nguyªn nh©n lµ nh÷ng yÕu tè
¶nh hëng ®Õn chØ tiªu chÊt lîng ®ã.
Môc ®Ých cña s¬ ®å nh©n qu¶: lµ t×m kiÕm, x¸c ®Þnh c¸c
nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng trôc trÆc vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, dÞch
vô hoÆc qu¸ tr×nh. Tõ ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc
nguyªn nh©n nh»m c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn chÊt lîng cña ®èi tîng
qu¶n lý.
C¸ch x©y dùng:
- X¸c ®Þnh ®Æc tÝnh chÊt lîng cô thÓ cÇn ph©n tÝch.
- VÏ chØ tiªu chÊt lîng lµ mòi tªn dµi biÓu hiÖn x¬ng sèng c¸,
®Çu mòi tªn ghi chØ tiªu chÊt lîng ®ã.
- X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè chÝnh ¶nh hëng ®Õn chØ tiªu chÊt lîng ®·
lùa chän; vÏ c¸c yÕu tè nµy nh nh÷ng x¬ng nh¸nh chÝnh cña c¸.
- T×m tÊt c¶ c¸c yÕu tè kh¸c cã ¶nh hëng ®Õn nhãm yÕu tè
chÝnh võa x¸c ®Þnh
- Trªn mçi nh¸nh x¬ng cña tõng yÕu tè chÝnh, vÏ thªm c¸c nh¸nh
x¬ng d¨m cña c¸ thÓ hiÖn c¸c yÕu tè trong mèi quan hÖ hä hµng,
trùc tiÕp gi¸n tiÕp.
- Ghi tªn c¸c yÕu tè vµ chØ tiªu chÊt lîng trªn s¬ ®å.
§Ó s¬ ®å nh©n qu¶ chÝnh x¸c, ph¸t huy t¸c dông tèt, cÇn cã sù
hîp t¸c phèi hîp chÆt chÏ víi nh÷ng ngêi trùc tiÕp t¹o ra chØ tiªu chÊt
lîng ®ã. §Õn tËn n¬i x¶y ra sù viÖc ®Ó nghiªn cøu t×m hiÓu nguyªn
nh©n vµ khuyÕn khÝch mäi thµnh viªn tham gia vµo viÖc ph¸t hiÖn,
t×m kiÕm nguyªn nh©n vµ l¾ng nghe ý kiÕn cña hä.
H×nh 1.4.3: BiÓu ®å x¬ng c¸.
Ngêi
Tr×nh
®é
N.V.LiÖu
ThiÕt
bÞ
Khu«n
Tuæi
P.Ph¸p
§éng
c¬
ChØ
tiªu
chÊt l
îng
17
1.4.4. BiÓu ®å kiÓm so¸t.
BiÓu ®å kiÓm so¸t biÓu thÞ díi d¹ng ®å thÞ sù thay ®æi cña
chØ tiªu chÊt lîng ®Ó ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã ë tr¹ng th¸i
kiÓm so¸t hay chÊp nhËn ®îc kh«ng. Trong biÓu ®å kiÓm so¸t cã
c¸c ®êng giíi h¹n kiÓm so¸t vµ cã ghi c¸c gi¸ trÞ thèng kª ®Æc trng
thu thËp tõ c¸c nhãm mÉu ®îc chän ra liªn tiÕp trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña biÓu ®å kiÓm so¸t:
- Cã sù kÕt hîp gi÷a ®å thÞ vµ c¸c ®êng kiÓm so¸t. C¸c ®êng
kiÓm so¸t lµ nh÷ng ®êng giíi h¹n trªn vµ giíi h¹n díi thÓ hiÖn kho¶ng
sai lÖch cao vµ thÊp nhÊt mµ c¸c gi¸ trÞ chÊt lîng cßn n»m trong sù
kiÓm so¸t.
- §êng t©m thÓ hiÖn gi¸ trÞ b×nh qu©n cña c¸c d÷ liÖu thu thËp
®îc.
- §å thÞ lµ ®êng thÓ hiÖn c¸c ®iÓm ph¶n ¸nh c¸c sè liÖu b×nh
qu©n trong tõng nhãm mÉu hoÆc ®é ph©n t¸n, hoÆc gi¸ trÞ cña
tõng chØ tiªu chÊt lîng cho biÕt t×nh h×nh biÕn ®éng cña qu¸
tr×nh.
Th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhËn ®îc nhê
quan tr¾c mét mÉu tõ qu¸ tr×nh. C¸c gi¸ trÞ ®Æc trng cña mÉu nh
gi¸ trÞ trung b×nh, ®é lÖch chuÈn, sè khuyÕt tËt … ®îc ghi lªn ®å
thÞ. VÞ trÝ cña c¸c ®iÓm nµy sÏ cho biÕt kh¶ n¨ng vµ tr¹ng th¸i cña
qu¸ tr×nh.
Kh¶ n¨ng cña qu¸ tr×nh ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a ®é lÖch tÊt
nhiªn cña qu¸ tr×nh vµ c¸c th«ng sè thiÕt kÕ. Mèi quan hÖ nµy thêng ®îc biÓu hiÖn b»ng chØ sè kh¶ n¨ng qu¸ tr×nh ®îc ký hiÖu lµ
Cp. ChØ sè kh¶ n¨ng qu¸ tr×nh chÝnh lµ tû sè ph¶n ¸nh ®é réng cña
c¸c th«ng sè thùc tÕ so víi th«ng sè tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh.
UTL - LTL
Cp =
6
UTL: Gi¸ trÞ ®o thùc tÕ lín nhÊt (®îc tÝnh tuú theo lµ lo¹i biÓu
®å g×).
18
LTL: Gi¸ trÞ ®o thùc tÕ nhá nhÊt (®îc tÝnh tuú theo lµ lo¹i biÓu
®å g×).
lµ ®é lÖch chuÈn cña qu¸ tr×nh
n
_
( xi x) 2
i 1
n
Cp > 1,33 : Qu¸ tr×nh cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t
1 Cp 1,33 : Qu¸ tr×nh cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t chÆt chÏ
Cp < 1,0 : Qu¸ tr×nh kh«ng cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t
H×nh 1.4.4: BiÓu ®å kiÓm so¸t.
UTL
§êng
TB
LTL
Môc ®Ých chung nhÊt cña biÓu ®å kiÓm so¸t lµ ph¸t hiÖn
nh÷ng biÕn ®éng cña qu¸ tr×nh ®Ó ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng qu¸
tr×nh ®îc kiÓm so¸t, ®îc chÊp nhËn hay kh«ng kiÓm so¸t ®îc, tõ
®ã t×m ra nguyªn nh©n lo¹i bá.
T¸c dông cña biÓu ®å kiÓm so¸t lµ cho biÕt nh÷ng biÕn ®éng
cña qu¸ tr×nh trong suèt thêi gian ho¹t ®éng vµ xu thÕ biÕn ®æi
cña nã, qua ®ã cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra
sù bÊt thêng ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p xö lý nh»m kh«i phôc qu¸
tr×nh vÒ tr¹ng th¸i chÊp nhËn ®îc hoÆc gi÷ qu¸ tr×nh ë tr¹ng th¸i
míi tèt h¬n.
1.4.5. S¬ ®å lu tr×nh.
S¬ ®å lu tr×nh lµ h×nh thøc thÓ hiÖn toµn bé c¸c ho¹t ®éng
cÇn thùc hiÖn cña mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc cung cÊp s¶n phÈm
vµ dÞch vô th«ng qua nh÷ng s¬ ®å khèi vµ c¸c ký hiÖu nhÊt ®Þnh.
19
Nã ®îc sö dông ®Ó nhËn biÕt, ph©n tÝch qu¸ tr×nh ho¹t ®éng,
nhê ®ã ph¸t hiÖn c¸c h¹n chÕ, c¸c ho¹t ®éng thõa l·ng phÝ vµ c¸c
ho¹t ®éng kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ gia t¨ng trong doanh nghiÖp.
S¬ ®å lu tr×nh lµ mét c«ng cô ®¬n gi¶n nhng rÊt tiÖn lîi, gióp
nh÷ng ngêi thùc hiÖn hiÓu râ qu¸ tr×nh, biÕt ®îc vÞ trÝ cña m×nh
trong qu¸ tr×nh vµ x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ cÇn söa
®æi. Cã thÓ biÓu diÔn s¬ ®å tãm lîc nh sau:
H×nh 1.4.5: S¬ ®å lu tr×nh tæng qu¸t.
B¾t
®Çu
C¸c ho¹t
®éng
QuyÕt
®Þnh
KÕt thóc
1.5. Sù cÇn thiÕt cña mét hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng trong
doanh nghiÖp.
Doanh nghiÖp lµ tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, gi÷ vai trß
tèi cÇn thiÕt cho sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ®Êt níc v× vËy viÖc ¸p
dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng ®ång bé t¹i c¸c doanh nghiÖp nãi
chung vµ ë XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn-VËt t nãi riªng lµ cÇn thiÕt
®Ó ®¹t ®îc:
HÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ thèng nhÊt: Qu¶n lý chÊt lîng lµ qu¶n lý
mÆt chÊt cña hÖ thèng trong mèi liªn quan ®Õn mäi bé phËn, mäi
ngêi vµ mäi c«ng viÖc trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp. §Ó ®¹t ®îc møc chÊt lîng cao nhng Ýt tèn kÐm nhÊt, cÇn
ph¶i qu¶n lý vµ kiÓm so¸t mäi yÕu tè cña qui tr×nh, ®ã lµ môc tiªu
lín nhÊt cña c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng trong doanh nghiÖp ë mäi quy
m«.
Th¾ng lîi trong c¹nh tranh: ViÖc ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng ®ång bé trong doanh nghiÖp sÏ cho ra nh÷ng s¶n phÈm chÊt lîng cao vµ ®©y chÝnh lµ chiÕn lîc, vò khÝ c¹nh tranh c¬ b¶n cña
doanh nghiÖp.
Sù c©n b»ng gi÷a chÊt lîng vµ m«i trêng: Do kinh tÕ t¨ng trëng
nhanh, con ngêi ®· lµm c¹n kiÖt c¸c nguån tµi nguyªn, lµm « nhiÔm
m«i trêng, c¸c nhµ s¶n xuÊt cÇn ph¶i cã mét hÖ thèng qu¶n lý tèt tõ
kh©u thiÕt kÕ, thÈm ®Þnh, lËp kÕ ho¹ch ®Õn s¶n xuÊt, tiªu dïng vµ
viÖc xö lý c¸c s¶n phÈm sau khi tiªu dïng.
20
TiÕt kiÖm trong s¶n xuÊt, chèng l·ng phÝ trong tiªu dïng: TiÕt
kiÖm lµ t×m gi¶i ph¸p tèi u cho viÖc sö dông hîp lý nguyªn vËt liÖu,
lo¹i bá chÊt th¶i, s¶n xuÊt ra nh÷ng mÆt hµng chÊt lîng cao, cã hµm
lîng chÊt x¸m cao h¬n. Do ®ã, doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông nh÷ng
ph¬ng ph¸p tæ chøc, qu¶n lý hÖ thèng cã hiÖu qu¶ ®Ó tËn dông tèi
®a c¸c nguån lùc. Nhµ níc vµ doanh nghiÖp ph¶i cã nhËn thøc ®óng
®¾n vÒ gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ huÊn luyÖn con ngêi.
HiÖn nay xu híng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ buéc c¸c doanh
nghiÖp ph¶i ®¬ng ®Çu víi sù c¹nh tranh kh«ng chØ trong níc mµ
cßn ph¶i c¹nh tranh khèc liÖt víi thÞ trêng quèc tÕ. Víi xu híng
chuyÓn tõ c¹nh tranh gi¸ thµnh sang c¹nh tranh chÊt lîng s¶n phÈm.
V× vËy c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng
th× ph¶i th¾ng lîi trong c¹nh tranh mµ ®iÒu nµy chØ cã ®îc khi
chÊt lîng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ngµy cµng ®îc n©ng cao.
ChØ cã kh«ng ngõng ®¶m b¶o vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm
th× s¶n phÈm cña doanh nghiÖp míi ®îc kh¸ch hµng tin dïng, uy tÝn
cña doanh nghiÖp míi ®îc n©ng lªn.
§èi víi XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn - VËt t c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng vµ
c¶i tiÕn n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vÉn ®ang lµ vÊn ®Ò khã kh¨n
¶nh hëng nhiÒu ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh nªn XÝ nghiÖp
cÇn ph¶i ®Çu t vµ cã gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ®¶m b¶o vµ n©ng cao
chÊt lîng s¶n phÈm. Cã nh vËy míi ®¸p øng ®îc ®ßi hái cña thÞ trêng vµ môc tiªu phôc vô cho ngµnh ®iÖn.
21
PhÇn 2
Ph©n tÝch t×nh h×nh chÊt lîng s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp
c¬ ®iÖn – vËt t
2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ xÝ nghiÖp c¬ ®iÖn - vËt t.
2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña XÝ nghiÖp C¬
®iÖn - VËt t.
Tªn doanh nghiÖp: XÝ NghiÖp C¬ ®iÖn – VËt t trùc thuéc C«ng ty
®iÖn lùc 1.
§Þa chØ: 508 – Hµ Huy TËp – Yªn Viªn – Gia L©m – Hµ Néi.
C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 14/CP ngµy 27 th¸ng 1 n¨m 1995 cña
ChÝnh phñ vÒ viÖc thµnh lËp vµ ban hµnh §iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t
®éng cña Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam;
Theo ®Ó nghÞ cña «ng Gi¸m ®èc C«ng ty §iÖn lùc 1 t¹i c«ng v¨n
sè 8414/EVN/§L1-3 ngµy 7/12/1999;
C¨n cø NghÞ quyÕt cña Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty, phiªn
häp thø 36-99 ngµy 3 th¸ng 12 n¨m 1999;
Theo ®Ò nghÞ cña «ng Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty ®iÖn lùc
ViÖt Nam th× Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng C«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam
quyÕt ®Þnh:
Thµnh lËp XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn – VËt t trùc thuéc C«ng ty ®iÖn
lùc 1 trªn c¬ së hîp nhÊt Nhµ m¸y söa ch÷a c¬ ®iÖn Yªn Phô vµ XÝ
nghiÖp cung øng vËt t thuéc c«ng ty ®iÖn lùc 1. XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn
– VËt t lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc trong c«ng ty §iÖn lùc 1, cã t
c¸ch ph¸t nh©n, ®îc sö dông con dÊu riªng, ®îc më tµi kho¶n riªng
t¹i Ng©n hµng, Kho b¹c nhµ níc ®Ó ho¹t ®éng theo sù ph©n cÊp vµ
uû quyÒn cña C«ng ty ®iÖn lùc .
XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn – VËt t trùc thuéc C«ng ty ®iÖn lùc 1 lµ mét
®¬n vÞ n»m trong Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam lµ mét doanh
nghiÖp cã vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n .
2.1.2. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn - VËt t.
Theo néi qui Tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn –
VËt t ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè : 981 EVN/CT§L1-P3 ngµy
16 th¸ng 3 n¨m 2000 cña C«ng ty ®iÖn lùc 1 qui ®Þnh nh sau :
XÝ nghiÖp C¬ ®iÖn – VËt t cã nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh trªn
®Þa bµn l·nh thæ
toµn quèc trªn c¸c lÜnh vùc sau:
22
- Xem thêm -
.PDF 
93 
52 
146 
