Tài liệu Phân tích thực trạng tài chính của cty kho vận ngoại thương vietrans

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Lêi më ®Çu ThÞ trêng giao nhËn lµ mét trong nh÷ng thÞ trêng s«i ®éng nhÊt ngµy nay. Trªn thÕ giíi th× thÞ trêng nµy ®· ra ®êi rÊt sím, nhÊt lµ khi ngo¹i th¬ng ph¸t triÓn m¹nh, ®Ó phôc vô cho nhu cÇu bu«n b¸n ngµy cµng lín trªn thÞ trêng. Vietrans lµ mét trong nh÷ng c«ng ty giao nhËn ®Çu tiªn ®îc thµnh lËp t¹i ViÖt Nam. Tuy ®· tr¶i qua h¬n 30 n¨m ho¹t ®éng víi nhiÒu thµnh c«ng ®¹t ®îc, nhng bªn canh ®ã lµ còng kh«ng Ýt gian nan mµ Vietrans ®· vît qua. KÓ tõ khi níc ta chuyÒn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cho ®Õn nay th× thÞ trêng nµy vÉn cßn lµ thÞ trêng non trÎ ë ViÖt Nam. Do ®ã, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tham gia thÞ trêng nµy vÉn cßn gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n, nhÊt lµ khi kinh doanh dÞch vô giao nhËn vËn t¶i ®ßi hái ph¶i cã vèn lín, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµ gi¸ thµnh dÞch vô thêng cao, viÖc më réng thÞ trêng cßn h¹n chÕ, thêng xuyªn bÞ ¶nh hëng cña tÝnh thêi vô, t×nh h×nh tµi chÝnh gÆp nhiÒu khã kh¨n, viÖc n¾m b¾t c¸c ®iÒu luËt quèc tÕ vÒ giao nhËn vËn t¶i vÉn cßn yÕu... do ®ã hiÖu qu¶ kinh doanh bÞ h¹n chÕ. §©y lµ mét th¸ch thøc kh«ng chØ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi tham gia thÞ trêng nµy mµ cßn lµ sù quan t©m cña c¸c cÊp c¸c ngµnh ®Ó lµm sao cho thÞ trêng tiÒm n¨ng nµy ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶. §Ó cã thÓ t×m hiÓu nh÷ng nÐt th¨ng trÇm trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty, em ®· chän ®Ò tµi: Ph©n tÝch thùc tr¹ng tµi chÝnh cña c«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng Vietrans. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò bao gåm Lêi më ®Çu Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp. Ch¬ng II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng tµi chÝnh cña C«ng ty Giao nhËn kho vËn Ngo¹i th¬ng. Ch¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh t¹i c«ng ty Vietrans. Trong thêi gian nghiªn cøu, t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty Giao nhËn kho vËn Ngo¹i th¬ng, víi sù gióp ®ì ©n cÇn cña c¸c c« chó trong c«ng ty Vietrans kÕt hîp víi nh÷ng kiÕn thøc ®· häc t¹i trêng vµ ®Æc biÖt lµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña ThÇy gi¸o §µm V¨n HuÖ ®· gióp em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy V× thêi gian cã h¹n vµ víi kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, nªn chuyªn ®Ò kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vµ thiÕu sãt. VËy kÝnh mong ®îc sù gióp ®ì, ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy, c« gi¸o ®Ó chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 1 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp 1.1. Kh¸i niÖm, ý nghÜa vµ ph¬ng ph¸p ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1.1.1. Kh¸i niÖm tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1.1.1.1. Kh¸i niÖm tµi chÝnh doanh nghiÖp. Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ hÖ thèng c¸c quan hÖ kinh tÕ cã liªn quan ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ sö dông tµi s¶n trong doanh nghiÖp. Tµi chÝnh ®îc biÓu hiÖn díi h×nh thøc tiÒn tÖ vµ cã liªn quan trùc tiÕp tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 2 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp, c¸c nhµ kinh tÕ ®· t×m kiÕm kh¸i niÖm tµi chÝnh trªn c¸c vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt nguyªn lý kh¸c nhau cña hä mµ thêng tËp trung vµo 5 nguyªn t¾c sau: + Nguån h×nh thµnh nªn tµi s¶n cña doanh nghiÖp + Sù b¶o ®¶m cã lîi Ých cho nh÷ng ngêi bá vèn díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. + KhÝa c¹nh thêi h¹n cña c¸c lo¹i vèn. + Sù diÔn gi¶i c¸c kh¸i niÖm vÒ vèn nh lµ tæng gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i tµi s¶n díi hai d¹ng vèn trõu tîng vµ vèn cô thÓ. + ChØ ra qu¸ tr×nh thay ®æi cña vèn trong c¸c trêng hîp t¨ng gi¶m vµ thay ®æi cÊu tróc cña nã. 1.1.1.2. Kh¸i niÖm vÒ ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp. Ph©n tÝch tµi chÝnh lµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. ViÖc ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh lµ qu¸ tr×nh t×m hiÓu c¸c kÕt qu¶ cña sù qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh tµi chÝnh ë doanh nghiÖp mµ ®îc ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®ã. Ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh lµ ®¸nh gi¸ nh÷ng g× ®· lµm ®îc, dù kiÕn nh÷ng g× sÏ vµ cã thÓ x¶y ra, trªn c¬ së ®ã kiÕn nghÞ c¸c biÖn ph¸p ®Ó khai th¸c triÖt ®Ó c¸c ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc vµ h¹n chÕ c¸c ®iÓm yÕu. Tãm l¹i, ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh lµ cÇn ph¶i lµm sao mµ th«ng qua c¸c con sè “ biÕt nãi ” trªn b¸o c¸o ®Ó cã thÓ gióp ngêi sö dông chóng hiÓu râ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ c¸c môc tiªu, c¸c ph¬ng ph¸p hµnh ®éng cña nh÷ng nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ®ã. 1.1.2. Môc tiªu, nhiÖm vô cña ph©n tÝch tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. 1.1.2.1 Môc tiªu cña ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp bao gåm nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau: x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ vèn cña doanh nghiÖp, t×m kiÕm vµ huy ®éng nguån vèn ®¸p øng tèt nhu cÇu vµ sö dông vèn hîp lý, ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Ho¹t ®éng tµi chÝnh ®ãng vai trß quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong viÖc h×nh thµnh, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Vai trß ®ã thÓ hiÖn ngay tõ khi thµnh lËp doanh nghiÖp, trong viÖc thiÕt lËp c¸c dù ¸n ®Çu t ban ®Çu, dù kiÕn ho¹t ®éng, gäi vèn ®Çu t. §Ó cã thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, th× c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét lîng vèn nhÊt ®Þnh, bao gåm: vèn cè ®Þnh, vèn lu ®éng vµ c¸c vèn chuyªn dïng kh¸c. Ngoµi ra doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó tæ chøc huy ®éng vµ sö dông vèn sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt trªn c¬ së t«n träng c¸c 3 TrÇn v¨n Toµn Tµi chÝnh c«ng 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nguyªn t¾c tµi chÝnh, tÝn dông vµ chÊp hµnh luËt ph¸p. ViÖc tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn thÊy râ thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng tµi chÝnh, x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ vµ ®óng ®¾n c¸c nguyªn nh©n, møc ®é ¶nh hëng cña tõng nh©n tè ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã, cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nh»m æn ®Þnh vµ n©ng cao t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc ë níc ta hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã quyÒn b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt trong kinh doanh th× ngêi ta chØ quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trªn c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau nh: c¸c nhµ ®Çu t, nhµ cho vay, nhµ cung cÊp, kh¸ch hµng...Nhng vÊn ®Ò mµ ngêi ta quan t©m nhiÒu nhÊt lµ kh¶ n¨ng t¹o ra c¸c dßng tiÒn mÆt, kh¶ n¨ng sinh lêi, kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ møc lîi nhuËn tèi ®a cña doanh nghiÖp. Bëi vËy, trong ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp th× cÇn ph¶i ®¹t ®îc c¸c môc tiªu chñ yÕu sau ®©y: + Mét lµ: Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, trung thùc hÖ thèng nh÷ng th«ng tin h÷u Ých, cÇn thiÕt phôc vô cho chñ doanh nghiÖp vµ c¸c ®èi tîng quan t©m kh¸c nh: c¸c nhµ ®Çu t, héi ®ång qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ngêi cho vay, c¸c c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn vµ nh÷ng ngêi sö dông th«ng tin tµi chÝnh kh¸c, gióp hä cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t, quyÕt ®Þnh cho vay. + Hai lµ: Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin quan träng nhÊt cho c¸c chñ doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t, nhµ cho vay vµ nh÷ng ngêi sö dông th«ng tin tµi chÝnh kh¸c trong viÖc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vµ tÝnh ch¾c ch¾n cña c¸c dßng tiÒn vµo, ra vµ t×nh h×nh sö dông vèn kinh doanh, t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. + Ba lµ: Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin vÒ nguån vèn chñ së h÷u, c¸c kho¶n nî, kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh, sù kiÖn, c¸c t×nh huèng lµm biÕn ®æi c¸c nguån vèn vµ c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp. 1.1.2.2. NhiÖm vô ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp: NhiÖm vô cña ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ë doanh nghiÖp lµ c¨n cø trªn nh÷ng nguyªn t¾c vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc tr¹ng vµ triÓn väng cña ho¹t ®éng tµi chÝnh, chØ ra ®îc nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ cña viÖc thu chi tiÒn tÖ, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ møc ®é ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè. Trªn c¬ së ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 4 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp chñ yÕu ®ã, nhiÖm vô c¬ b¶n cña ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ: + Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. + Ph©n tÝch diÔn biÕn sö dông tµi s¶n vµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n. + Ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. + Ph©n tÝch t×nh h×nh dù tr÷ TSL§. + Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cña doanh nghiÖp. + Ph©n tÝch c¸c chØ sè ho¹t ®éng. + Ph©n tÝch c¸c hÖ sè sinh lêi. 1.1.3. C¸c ph¬ng ph¸p sö dông trong ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1.1.3.1 Ph¬ng ph¸p so s¸nh. Ph¬ng ph¸p so s¸nh lµ ph¬ng ph¸p ®îc sö dông phæ biÕn trong ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh. Cã ba nguyªn t¾c c¬ b¶n khi sö dông ph¬ng ph¸p nµy, ®ã lµ: * Lùa chän tiªu chuÈn ®Ó so s¸nh. Tiªu chuÈn ®Ó so s¸nh lµ chØ tiªu cña mét kú ®îc lùa chän lµm c¨n cø ®Ó so s¸nh, tiªu chuÈn ®ã cã thÓ lµ: Tµi liÖu cña n¨m tríc (kú tríc), nh»m ®¸nh gi¸ xu híng ph¸t triÓn cña c¸c chØ tiªu. C¸c môc tiªu ®· dù kiÕn (kÕ ho¹ch, dù to¸n, ®Þnh møc), nh»m ®µnh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn so víi kÕ ho¹ch, dù to¸n, ®Þnh møc. C¸c chØ tiªu cña kú ®îc so s¸nh víi kú gèc ®îc gäi lµ chØ tiªu kú thùc hiÖn vµ lµ kÕt qu¶ mµ doanh nghiÖp ®· ®¹t ®îc. * §iÒu kiÖn so s¸nh ®îc. §Ó phÐp so s¸nh cã ý nghÜa th× ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt lµ c¸c chØ tiªu ®îc sö dông ph¶i ®ång nhÊt. Trong thùc tÕ, thêng ®iÒu kiÖn cã thÓ so s¸nh ®îc gi÷a c¸c chØ tiªu kinh tÕ cÇn ®îc quan t©m h¬n c¶ lµ vÒ thêi gian vµ kh«ng gian. + VÒ mÆt thêi gian: lµ c¸c chØ tiªu ®îc tÝnh trong cïng mét kho¶ng thêi gian h¹ch to¸n ph¶i thèng nhÊt trªn ba mÆt sau: - Ph¶i cïng ph¶n ¸nh néi dung kinh tÕ. - Ph¶i cïng mét ph¬ng ph¸p ph©n tÝch. - Ph¶i cïng mét ®¬n vÞ ®o lêng TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 5 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp + VÒ mÆt kh«ng gian: c¸c chØ tiªu cÇn ph¶i ®îc quy ®æi vÒ cïng quy m« vµ ®iÒu kiÖn kinh doanh t¬ng tù nhau. Tuy nhiªn, thùc tÕ Ýt cã c¸c chØ tiªu ®ång nhÊt ®îc víi nhau. §Ó ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt ngêi ta cÇn ph¶i quan t©m tíi ph¬ng diÖn ®îc xem xÐt møc ®é ®ång nhÊt cã thÓ chÊp nhËn ®îc, ®é chÝnh x¸c cÇn ph¶i cã, thêi gian ph©n tÝch ®îc cho phÐp. * Kü thuËt so s¸nh. C¸c kü thuËt so s¸nh c¬ b¶n lµ: + So s¸nh b»ng sè tuyÖt ®èi: lµ hiÖu sè gi÷a trÞ sè cña kú ph©n tÝch so víi kú gèc cña c¸c chØ tiªu kinh tÕ, kÕt qu¶ so s¸nh biÓu hiÖn khèi lîng quy m« t¨ng gi¶m cña c¸c hiÖn tîng kinh tÕ. + So s¸nh b»ng sè t¬ng ®èi: lµ th¬ng sè gi÷a trÞ sè cña kú ph©n tÝch so víi kú gèc cña c¸c chØ tiªu kinh tÕ, kÕt qu¶ so s¸nh biÓu hiÖn kÕt cÊu, mèi quan hÖ, tèc ®é ph¸t triÓn, møc phæ biÕn cña c¸c hiÖn tîng kinh tÕ. + So s¸nh b»ng sè b×nh qu©n: sè b×nh qu©n lµ d¹ng ®Æc biÖt cña sè tuyÖt ®èi, biÓu hiÖn tÝnh chÊt ®Æc trng chung vÒ mÆt sè lîng, nh»m ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm chung cña mét ®¬n vÞ, mét bé phËn hay mét tæng thÓ chung, cã cïng mét tÝnh chÊt. + So s¸nh møc biÕn ®éng t¬ng ®èi ®iÒu chØnh theo híng quy m« ®îc ®iÒu chØnh theo hÖ sè cña chØ tiªu cã liªn quan theo híng quyÕt ®Þnh quy m« chung. C«ng thøc x¸c ®Þnh : Møc biÕn ®éng t¬ng ®èi HÖ ChØ tiªu sè ®iÒu x kú gèc chØn h Tuú theo môc ®Ých, yªu cÇu cña ph©n tÝch, tÝnh chÊt vµ néi dung ph©n tÝch cña c¸c chØ tiªu kinh tÕ mµ ngêi ta sö dông kü thuËt so s¸nh thÝch hîp. Qu¸ tr×nh ph©n tÝch theo kü thuËt cña ph¬ng ph¸p so s¸nh cã thÓ thùc hiÖn theo ba h×nh thøc: - So s¸nh theo chiÒu däc: lµ qu¸ tr×nh so s¸nh nh»m x¸c ®Þnh tû lÖ quan hÖ t¬ng quan gi÷a c¸c chØ tiªu tõng kú cña c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n-tµi chÝnh, nã cßn gäi lµ ph©n tÝch theo chiÒu däc (cïng cét cña b¸o c¸o). - So s¸nh chiÒu ngang: lµ qu¸ tr×nh so s¸nh nh»m x¸c ®Þnh tû lÖ vµ chiÒu híng biÕn ®éng c¸c kú trªn b¸o c¸o kÕ to¸n tµi chÝnh, nã cßn gäi lµ ph©n tÝch theo chiÒu ngang (cïng hµng trªn b¸o c¸o). TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A ChØ = sè kú ph©n tÝch 6 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - So s¸nh x¸c ®Þnh xu híng vµ tÝnh liªn hÖ cña c¸c chØ tiªu: c¸c chØ tiªu riªng biÖt hay c¸c chØ tiªu tæng céng trªn b¸o c¸o ®îc xem trªn mèi quan hÖ víi c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh quy m« chung vµ chóng cã thÓ ®îc xem xÐt nhiÒu kú (tõ 3 ®Õn 5 n¨m hoÆc l©u h¬n) ®Ó cho ta thÊy râ xu híng ph¸t triÓn cña c¸c hiÖn tîng nghiªn cøu. C¸c h×nh thøc sö dông kü thuËt so s¸nh trªn thêng ®îc ph©n tÝch trong c¸c ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh- kÕ to¸n, nhÊt lµ b¶n b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¶ng lu chuyÓn tiÒn tÖ lµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®Þnh kú cña doanh nghiÖp. 1.1.3.2. Ph¬ng ph¸p chi tiÕt. Mäi kÕt qu¶ kinh doanh ®Òu cÇn thiÕt vµ cã thÓ chi tiÕt theo nh÷ng híng kh¸c nhau. Th«ng thêng trong ph©n tÝch, ph¬ng ph¸p chi tiÕt ®îc thùc hiÖn theo nh÷ng híng sau: + Chi tiÕt theo c¸c bé phËn cÊu thµnh chØ tiªu: Mäi kÕt qu¶ kinh doanh biÓu hiÖn trªn c¸c chØ tiªu ®Òu bao gåm nhiÒu bé phËn. Chi tiÕt c¸c chØ tiªu theo c¸c bé phËn cïng víi sù biÓu hiÖn vÒ lîng cña c¸c bé phËn ®ã sÏ gióp Ých rÊt nhiÒu trong viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kÕt qu¶ ®¹t ®îc. Víi ý nghÜa ®ã, ph¬ng ph¸p chi tiÕt theo bé phËn cÊu thµnh ®îc sö dông réng r·i trong ph©n tÝch mäi mÆt kÕt qu¶ kinh doanh. Trong ph©n tÝch kÕt qu¶ kinh doanh nãi chung, chØ tiªu gi¸ trÞ s¶n lîng (hay gi¸ trÞ dÞch vô trong x©y l¾p, trong vËn t¶i, du lÞch …) th êng ®îc chi tiÕt theo c¸c bé phËn cã ý nghÜa kinh tÕ kh¸c nhau + Chi tiÕt theo thêi gian: kÕt qu¶ kinh doanh bao giê còng lµ kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh. Do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan hoÆc kh¸ch quan kh¸c nhau, tiÕn ®é thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®ã trong tõng ®¬n vÞ thêi gian x¸c ®Þnh thêng kh«ng ®Òu. Chi tiÕt theo thêi gian sÏ gióp Ých cho viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kinh doanh ®îc s¸t, ®óng vµ t×m ®îc c¸c gi¶i ph¸p cã hiÖu lùc cho c«ng viÖc kinh doanh. Tuú ®Æc tÝnh cña qu¸ tr×nh kinh doanh, tuú néi dung kinh tÕ cña chØ tiªu ph©n tÝch vµ tuú môc ®Ých ph©n tÝch, kh¸c nhau cã thÓ lùa chän kho¶ng thêi gian cÇn chi tiÕt kh¸c nhau vµ chØ tiªu kh¸c nhau ph¶i chi tiÕt. + Chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ do c¸c bé phËn, c¸c ph©n xëng, ®éi, tæ s¶n xuÊt kinh doanh thùc hiÖn. Bëi vËy, ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc øng dông réng r·i trong ph©n tÝch kinh doanh trong c¸c trêng hîp sau: TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 7 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Mét lµ, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh néi bé. Trong trêng hîp nµy, tuú chØ tiªu kho¸n kh¸c nhau cã thÓ chi tiÕt møc thùc hiÖn kho¸n ë c¸c ®¬n vÞ cã cïng nhiÖm vô nh nhau. - Hai lµ, ph¸t hiÖn c¸c ®¬n vÞ tiªn tiÕn hoÆc l¹c hËu trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh doanh. Tuú môc tiªu ®Ò ra cã thÓ chän c¸c chØ tiªu chi tiÕt phô hîp vÒ c¸c mÆt: n¨ng suÊt, chÊt lîng, gi¸ thµnh… - Ba lµ, khai th¸c c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng vÒ sö dông vËt t, lao ®éng, tiÒn tån, ®Êt ®ai…trong kinh doanh. 1.1.3.3. Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ. Trong ph©n tÝch kinh doanh, nhiÒu trêng hîp nghiªn cøu ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh nhê ph¬ng ph¸p lo¹i trõ. Lo¹i trõ lµ mét ph¬ng ph¸p nh»m x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña tõng nh©n tè ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh, b»ng c¸ch khi x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña nh©n tè nµy, th× lo¹i trõ ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè kh¸c. + C¸ch thø nhÊt: cã thÓ dùa trùc tiÕp vµo møc ®é biÕn ®éng cña tõng nh©n tè vµ ®îc gäi lµ ph¬ng ph¸p “sè chªnh lÖch”. - Ph¬ng ph¸p tÝnh sè chªnh lÖch lµ mét d¹ng ®Æc biÖt cña ph¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn, nh»m ph©n tÝch nh©n tè thuËn, ¶nh hëng ®Õn sù biÕn ®éng cña c¸c chØ tiªu kinh tÕ. - Lµ d¹ng ®Æc biÖt cña ph¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn, nªn ph¬ng ph¸p tÝnh sè chªnh lÖch t«n träng ®Çy ®ñ néi dung c¸c bíc tiÕn hµnh cña ph¬ng ph¸p liªn hoµn. Chóng chØ kh¸c ë chç lµ khi x¸c ®Þnh c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®¬n gi¶n h¬n, chØ viÖc nhãm c¸c sè h¹ng vµ tÝnh chªnh lÖch c¸c nh©n tè sÏ ¶nh hëng cho ta møc ®é ¶nh hëng cña tõng nh©n tè ®Õn chØ tiªu ph©n tÝch. Nh vËy ph¬ng ph¸p sè chªnh lÖch chØ ®îc ¸p dông trong trêng hîp c¸c nh©n tè cã quan hÖ víi chØ tiªu b»ng tÝch sè vµ còng cã thÓ ¸p dông trong trêng hîp c¸c nh©n tè cã quan hÖ víi chØ tiªu b»ng th¬ng sè. + C¸ch thø hai: Cã thÓ dùa vµo phÐp thay thÕ sù ¶nh hëng lÇn lît tõng nh©n tè vµ ®îc gäi lµ ph¬ng ph¸p “thay thÕ liªn hoµn”. Ph¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn lµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña tõng nh©n tè ®Õn sù biÕn ®éng cña tõng chØ tiªu ph©n tÝch. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ph¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn gåm c¸c bíc sau: - Bíc 1: X¸c ®Þnh ®èi tîng ph©n tÝch lµ møc chªnh lÖch chØ tiªu kú ph©n tÝch so víi kú gèc. - Bíc 2: ThiÕt lËp mèi quan hÖ cña c¸c nh©n tè víi chØ tiªu ph©n tÝch vµ s¾p xÕp c¸c nh©n tè theo tr×nh tù nhÊt ®Þnh, tõ nh©n tè lîng ®Õn nh©n tè chÊt 8 TrÇn v¨n Toµn Tµi chÝnh c«ng 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Bíc 3: LÇn lît thay thÕ c¸c nh©n tè kú ph©n tÝch vµo kú gèc theo tr×nh tù s¾p xÕp ë bíc 2. - Bíc 4: X¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña tõng nh©n tè ®Õn ®èi tîng ph©n tÝch b»ng c¸ch lÊy kÕt qu¶ thay thÕ lÇn sau so víi kÕt qu¶ thay thÕ lÇn tríc (lÇn tríc cña nh©n tè ®Çu tiªn lµ so víi gèc) ta ®îc møc ¶nh hëng cña nh©n tè míi vµ tæng ®¹i sè cña c¸c nh©n tè ®îc x¸c ®Þnh b¨ng ®èi tîng ph©n tÝch. 1.1.3.4. Ph¬ng ph¸p liªn hÖ. Mäi kÕt qu¶ kinh doanh ®Òu cã liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau gi÷a c¸c mÆt, c¸c bé phËn. §Ó lîng ho¸ c¸c mèi liªn hÖ ®ã, ngoµi c¸c ph¬ng ph¸p ®· nªu, trong ph©n tÝch kinh doanh cßn sö dông phæ biÕn c¸c c¸ch nghiªn cøu liªn hÖ phæ biÕn nh liªn hÖ c©n ®èi, liªn hÖ tuyÕn tÝnh vµ liªn hÖ phi tuyÕn Liªn hÖ c©n ®èi cã c¬ së lµ sù c©n b»ng vÒ lîng gi÷a hai mÆt cña c¸c yÕu tè vµ qu¸ tr×nh kinh doanh: gi÷a tæng sè vèn vµ tæng sè nguån, gi÷a nguån thu, huy ®éng vµ t×nh h×nh sö dông c¸c quü, c¸c lo¹i vèn gi÷a nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n, gi÷a nguån mua s¾m vµ t×nh h×nh sö dông c¸c lo¹i vËt t, gi÷a thu víi chi vµ kÕt qu¶ kinh doanh…mèi liªn hÖ c©n ®èi vèn cã vÒ l îng cña c¸c yÕu tè dÉn ®Õn sù c©n b»ng c¶ vÒ møc biÕn ®éng (chªnh lÖch) vÒ lîng gi÷a c¸c mÆt cña c¸c yÕu tè vµ qu¸ tr×nh kinh doanh. Dùa vµo nguyªn t¾c ®ã, còng cã thÓ x¸c ®Þnh díi d¹ng “tæng sè” hoÆc “hiÖu sè” b»ng liªn hÖ c©n ®èi, lÊy liªn hÖ gi÷a nguån huy ®éng vµ sö dông mét lo¹i vËt t Liªn hÖ trùc tiÕp: lµ mèi liªn hÖ theo mét híng x¸c ®Þnh gi÷a c¸c chØ tiªu ph©n tÝch. Ch¼ng h¹n lîi nhuËn cã quan hÖ cïng chiÒu víi lîng hµng b¸n ra, gi¸ b¸n cã quan hÖ ngîc chiÒu víi gi¸ thµnh, tiÒn thuÕ. C¸c mèi liªn hÖ chñ yÕu lµ: + Liªn hÖ trùc tiÕp gi÷a c¸c chØ tiªu nh gi÷a lîi nhuËn víi gi¸ b¸n, gi¸ thµnh, tiÒn thuÕ. Trong nh÷ng trêng hîp nµy, c¸c mèi quan hÖ kh«ng qua mét chØ tiªu liªn quan nµo: gi¸ b¸n t¨ng (hoÆc gi¸ thµnh hay tiÒn thuÕ gi¶m) sÏ lµm lîi nhuËn t¨ng. + Liªn hÖ gi¸n tiÕp lµ quan hÖ gi÷a c¸c chØ tiªu trong ®ã møc ®é phô thuéc gi÷a chóng ®îc x¸c ®Þnh b»ng mét hÖ sè riªng. + Liªn hÖ phi tuyÕn tÝnh lµ mèi liªn hÖ gi÷a c¸c chØ tiªu trong ®ã møc liªn hÖ kh«ng ®îc x¸c ®Þnh theo tû lÖ vµ chiÒu híng liªn hÖ lu«n biÕn ®æi. 1.2. Tµi liÖu phôc vô cho ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1.2.1. C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh 1.2.1.1. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 9 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp B¶ng c©n ®èi kÕt to¸n lµ b¸o c¸o tæng hîp, cho biÕt t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp t¹i nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n BiÓu 1.1 Tµi s¶n vµ nguån vèn cña doanh nghiÖp Tµi s¶n Nguån vèn Tµi s¶n lu ®éng Nî ph¶i tr¶ Vèn b»ng tiÒn Nî ng¾n h¹n Kho¶n ph¶i thu Nî dµi h¹n Tån kho Tµi s¶n cè ®Þnh Vèn chñ së h÷u - H÷u h×nh -Vèn kinh doanh - V« h×nh - quÜ vµ dù tr÷ - Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh - L·i cha ph©n phèi - §Çu t dµi h¹n 1.2.1.2. B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµ b¸o c¸o tæng hîp cho biÕt t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp t¹i nh÷ng thêi kú nhÊt ®Þnh B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh BiÓu 1.2 Tæng doanh thu - VAT ®Çu ra, thuÕ TT§B ®Çu ra = Doanh thu thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n = L·i gép - Chi phÝ b¸n hµng vµ qu¶n lý = L·i thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh - L·i (lç) tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ bÊt thêng = Tæng l·i c¸c ho¹t ®éng – thuÕ TNDN = Thùc l·i thuÇn cña doanh nghiÖp 1.2.1.3. B¸o c¸o lu chuyÓn tiÒn tÖ ( BCLCTT) BCLCTT ph¶n ¸nh c¸c luång tiÒn ra, vµo trong doanh nghiÖp, t×nh h×nh tµi trî, ®Çu t b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú. BiÓu 1.3 B¸o c¸o lu chuyÓn tiÒn tÖ Lu chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng kinh doanh Ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp Lîi nhuËn rßng sau thuÕ Doanh thu b»ng tiÒn + Kho¶n ®iÒu chØnh: khÊu hao, + C¸c nî th¬ng m¹i ®· thu dù phßng... TiÒn ®· tr¶ c«ng nh©n, TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 10 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi s¶n lu ®éng: nhµ cung cÊp C¸c kho¶n ph¶i thu TiÒn l·i vµ thuÕ ®· tr¶ Hµng tån kho ± C¸c kho¶n thu chi bÊt th± C¸c kho¶n ph¶i tr¶ êng + C¸c kho¶n bÊt thêng (båi thêng, ph¹t...) Lu chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng ®Çu t - Mua tµi s¶n, nhµ xëng thiÕt bÞ + Thu do b¸n tµi s¶n cè ®Þnh + L·i thu ®îc Lu chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh + TiÒn vay, t¨ng vèn C¸c kho¶n ®i vay ®· tr¶ L·i cæ phÇn ®· tr¶ 1.2.2. ThuyÕt minh c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ThuyÕt minh c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®îc lËp nh»m cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt, kinh doanh cha cã trong hÖ thèng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, ®ång thêi gi¶i thÝch thªm mét sè chØ tiªu mµ trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cha ®îc tr×nh bµy, gi¶i thÝch mét c¸ch râ rµng, cô thÓ. 1.3. néi dung ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp 1.3.1. Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp sÏ cung cÊp mét c¸ch tæng qu¸t nhÊt t×nh h×nh trong kú kinh doanh lµ kh¶ quan hay kh«ng kh¶ quan. KÕt qu¶ ph©n tÝch nµy sÏ cho phÐp c¸c nhµ qu¶n lý, chñ doanh nghiÖp thÊy râ thùc chÊt cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ dù ®o¸n ®îc kh¶ n¨ng ph¸t triÓn hay cã chiÒu híng suy tho¸i cña doanh nghiÖp. Trªn c¬ së ®ã, cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu cho c«ng t¸c t¨ng cêng qu¶n lý doanh nghiÖp. Néi dung ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp bao gåm: Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh vèn vµ nguån vèn, t×nh h×nh thu, chi trong doanh nghiÖp + DiÔn biÕn nguån vèn, sö dông vèn, luång tiÒn vµo, ra trong doanh nghiÖp + T×nh h×nh vèn lu ®éng vµ nhu cÇu vèn lu ®éng + C¸c chØ tiªu trung gian tµi chÝnh trong b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh - Ph©n tÝch c¸c nhãm chØ tiªu ®Æc trng tµi chÝnh doanh nghiÖp 1.3.2. Ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 11 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ViÖc ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn nh»m ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tµi trî vÒ mÆt tµi chÝnh còng nh møc ®é tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh hay nh÷ng víng m¾c ph¸t sinh mµ doanh nghiÖp gÆp ph¶i. Th«ng qua xem xÐt tû träng cña tõng lo¹i nguån vèn trong tæng sè nguån vèn còng nh xu híng biÕn ®éng cña chóng. NÕu nguån vèn chñ së h÷u chiÕm tû träng cao trong tæng nguån vèn th× doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng b¶o ®¶m vÒ mÆt tµi chÝnh vµ møc ®é ®éc lËp cña doanh nghiÖp ®èi víi c¸c chñ nî lµ cao. Ngîc l¹i, nÕu nî ph¶i tr¶ chiÕm tû träng cao trong tæng sè nguån vèn th× kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vÒ mÆt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp sÏ thÊp. §Ó thÊy râ tû träng cña t¨ng lo¹i nguån vèn trong tæng sè nguån vèn ta lËp b¶ng ph©n tÝch cã d¹ng sau: B¶ng 1.1: Ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn ChØ tiªu è tiÒn A: nî ph¶i tr¶ I. Nî ng¾n h¹n CSH Sè ®Çu n¨m Sè cuèi kú S S Tû träng (%) è tiÒn Tû träng (%) Cuèi kú so víi ®Çu n¨m S Tû è tiÒn träng (%) II. Nî dµi h¹n III. Nî kh¸c B. Nguån vèn I. Nguån vèn, quü II. Nguån kinh phÝ, quü kh¸c Tæng céng 1.3.3. Ph©n tÝch t×nh h×nh diÔn biÕn nguån vèn vµ sö dông vèn TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 12 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Ph©n tÝch t×nh h×nh diÔn biÕn nguån vèn vµ sö dông vèn lµ xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ sù thay ®æi c¸c chØ tiªu cuèi kú so víi ®Çu kú trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vÒ nguån vèn vµ c¸ch sö dông vèn cña doanh nghiÖp §Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch diÔn biÕn nguån vèn vµ sö dông vèn tríc tiªn, ngêi ta tr×nh bµy BC§KT díi d¹ng b¶ng c©n ®èi b¸o c¸o( tr×nh bµy mét phÝa) tõ tµi s¶n ®Õn nguån vèn. Sau ®ã so s¸nh sè liÖu cuèi kú so víi ®Çu kú trong tõng chØ tiªu cña b¶ng c©n ®èi ®Ó x¸c ®Þnh t×nh h×nh t¨ng gi¶m vèn trong doanh nghiÖp theo nguyªn t¾c: + Sö dông vèn lµ t¨ng tµi s¶n, gi¶m nguån vèn + Nguån vèn lµ gi¶m tµi s¶n, t¨ng nguån vèn + Nguån vèn vµ sö dông vèn ph¶i c©n ®èi víi nhau Cuèi cïng tiÕn hµnh s¾p xÕp c¸c chØ tiªu vÒ nguån vèn vµ sö dông vèn theo nh÷ng tr×nh tù nhÊt ®Þnh tuú theo môc tiªu ph©n tÝch vµ ph¶n ¸nh vµo b¶ng biÓu tho mÉu sau: B¶ng 1.2: t×nh h×nh diÔn biÕn nguån vèn vµ sö dông vèn BiÓu 1.4 ChØ tiªu Sè tiÒn Tû träng 1. Sö dông vèn .......... Céng sö dông vèn 2. Nguån vèn .......... Céng nguån vèn Néi dung ph©n tÝch nµy cho ta biÕt trong mét kú kinh doanh nguån vèn t¨ng( gi¶m) bao nhiªu? t×nh h×nh sö dông vèn nh thÕ nµo?... 1.3.4. Vèn lu©n chuyÓn ( VLC ) vµ nhu cÇu vèn lu©n chuyÓn 1.3.4.1. Vèn lu©n chuyÓn: Vèn lu©n chuyÓn (VLC) lµ mét phÇn cña vèn dµi h¹n (VTX) dïng ®Ó tµi trî cho mét phÇn tµi s¶n lu ®éng (TSL§). KÕt cÊu VLC phô thuéc vµo thêi kú ph©n tÝch . Theo th«ng lÖ, viÖc ph©n tÝch tµi chÝnh thêng ®îc thùc hiÖn theo thêi kú tÝnh b»ng n¨m th× kÕt cÊu VLC lµ t¬ng øng víi ®Þnh nghÜa ®· nªu. 13 TrÇn v¨n Toµn Tµi chÝnh c«ng 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Nh vËy, tÝnh tõ thêi ®iÓm ®¸nh gi¸, nÕu thêi kú ph©n tÝch lµ kho¶ng thêi gian T th× VLC chÝnh lµ phÇn nguån vèn cã thêi h¹n T V > T nhng kh«ng dïng ®Ó tµi trî cho TSC§. C¸ch x¸c ®Þnh vèn lu©n chuyÓn: VLC còng cã thÓ ®Þnh nghÜa theo hai c¸ch kh¸c cho phÐp x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña nã nh sau: * TiÕp cËn tõ phÇn dµi h¹n cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n th× VLC lµ phÇn vèn dµi h¹n kh«ng dïng ®Ó tµi trî cho TSC§. TiÕp cËn nµy cho thÊy nguån gèc cña VLC. VLC = Nguån vèn dµi h¹n (VTX) – Tµi s¶n cè ®Þnh = Tµi s¶n lu ®éng – Nî ng¾n h¹n * TiÕp cËn tõ phÇn ng¾n h¹n cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n th× VLC lµ gi¸ trÞ cña phÇn TSL§ kh«ng ®îc tµi trî b»ng c¸c nguån ng¾n h¹n, qua ®ã thÓ hiÖn c¸ch thøc sö dông VLC. VLC = TSL§ - Nî ng¾n h¹n VLC lµ mét chØ tiªu rÊt quan träng cho viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. ChØ tiªu nµy cho biÕt hai ®iÒu cèt yÕu lµ: tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp cã ®îc tµi trî mét c¸ch v÷ng ch¾c hay kh«ng? Doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n kh«ng . Thùc tÕ VLC cã thÓ nhËn gi¸ trÞ sau: VLC > 0: trong trêng hîp nµy thÓ hiÖn viÖc tµi trî c¸c nguån vèn lµ tèt. Toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh ®îc tµi trî tõ nguån vèn dµi h¹n nghÜa lµ mét c¸ch rÊt æn ®Þnh. §iÒu ®ã chøng tá doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng thanh to¸n tèt, cã thÓ trang tr¶i ®îc c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n víi tµi s¶n quay vßng nhanh. VLC < 0: trong trêng hîp nµy thÓ hiÖn tµi s¶n cè ®Þnh lín h¬n nguån vèn dµi h¹n. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®· dïng nguån vèn ng¾n h¹n ®Ó tµi trî cho ®Çu t dµi h¹n. §iÒu nµy lµ kh¸ nguy hiÓm bëi khi hÕt h¹n vay th× ph¶i t×m ra nguån vèn kh¸c ®Ó thay thÕ. VLC lµ mét chØ tiªu cèt yÕu trong ph©n tÝch vµ qu¶n lý tµi chÝnh. Theo nguyªn t¾c VLC ph¶i d¬ng, Ýt nhÊt b»ng 0. Nh vËy lµ tµi s¶n cè ®Þnh ®îc h×nh thµnh mét c¸ch æn ®Þnh tõ c¸c nguån vèn dµi h¹n vµ tµi s¶n lu ®éng lín h¬n hoÆc Ýt nhÊt b»ng nî ng¾n h¹n, b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp. 1.3.4.2. Nhu cÇu vèn lu©n chuyÓn (NCVLC) Nhu cÇu vèn lu©n chuyÓn lµ lîng vèn mµ doanh nghiÖp cÇn ®Ó tµi trî cho mét phÇn cña tµi s¶n lu ®éng gåm hµng ho¸ tån kho vµ c¸c kho¶n ph¶i thu. 14 TrÇn v¨n Toµn Tµi chÝnh c«ng 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp C«ng thøc tÝnh nh sau: NCVLC = (Tån kho + Ph¶i thu ) – Ph¶i tr¶ Trong thùc tÕ cã thÓ x¶y ra nh÷ng trêng hîp sau: NCVLC < 0 : tøc lµ kho¶n tån kho vµ c¸c kho¶n ph¶i thu nhá h¬n kho¶n ph¶i tr¶. ChÝnh v× vËy, c¸c nguån vèn ng¾n h¹n tõ bªn ngoµi d thõa vµ bï ®¾p ®ñ cho c¸c sö dông ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp kh«ng cÇn vèn ®Ó tµi trî cho chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. NCVLC ©m lµ mét t×nh tr¹ng rÊt tèt víi doanh nghiÖp, víi ý nghÜa lµ doanh nghiÖp ®îc c¸c chñ nî ng¾n h¹n cung cÊp vèn cÇn thiÕt cho chu kú s¶n xuÊt kinh doanh NCVLC > 0: tøc lµ tån kho vµ c¸c kho¶n ph¶i thu lín h¬n nî ng¾n h¹n. Trong trêng hîp nµy, c¸c sö dông ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp lín h¬n c¸c nguån vèn ng¾n h¹n mµ doanh nghiÖp cã tõ bªn ngoµi. V× vËy, doanh nghiÖp ph¶i dïng nguån vèn dµi h¹n ®Ó tµi trî cho phÇn chªnh lÖch. §Ó gi¶m NCVLC biÖn ph¸p tÝch cùc nhÊt lµ gi¶i phãng tån kho vµ gi¶m c¸c kho¶n ph¶i thu. Tuy nhiªn khi xem xÐt ®Ó gi¶m NCVLC cÇn lu ý ®Õn c¸c t¸c ®éng ngîc chiÒu cña nã. VÝ dô nÕu gi¶m thêi gian tr¶ chËm cña kh¸ch mua hµng cã thÓ lµm gi¶m doanh sè b¸n vµ kh«ng ®¹t ®îc môc tiªu ph¸t triÓn b¸n hµng cña doanh nghiÖp. 1.3.5. Ph©n tÝch tèc ®é lu©n chuyÓn cña TSL§ (tµi s¶n lu ®éng) TSL§ lu th«ng ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, ®îc tiÕn hµnh b×nh thêng. Qua mçi chu kú s¶n xuÊt, TSL§ tr¶i qua nhiÒu h×nh th¸i kh¸c nhau. Tèc ®é lu©n chuyÓn cña TSL§ lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông TSL§. NÕu hiÖu qu¶ sö dông TSL§ cao th× tèc ®é lu©n chuyÓn t¨ng, nÕu hiÖu qu¶ sö dông TSL§ thÊp th× tèc ®é lu©n chuyÓn cña TSL§ gi¶m. Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, TSL§ vËn ®éng kh«ng ngõng. §Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn cho doanh nghiÖp, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, cÇn ®Èy nhanh téc ®é lu©n chuyÓn cña TSL§. Sè vßng Tæng sè doanh quay = thu tuÇn cña TSL§ TSL§ b×nh qu©n ChØ tiªu nµy cho biÕt, trong chu kú kinh doanh TSL§ quay ®îc mÊy vßng. HiÖu qu¶ sö dông TSL§ t¨ng khi sè vßng quay cña TSL§ t¨ng vµ ngîc l¹i, khi hÖ sè vßng quay cña TSL§ gi¶m, hiÖu qu¶ sö dông TSL§ gi¶m. Thêi gian mét = Thêi gian cña kú ph©n tÝch vßng TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 15 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp lu©n chuyÓn sè vßng quay cña TSL§ trong kú Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn thÓ hiÖn sè thêi gian cÇn thiÕt ®Ó cho TSL§ quay ®îc mét vßng. Thêi gian cµng nhá th× tèc ®é lu©n chuyÓn cña TSL§ cµng lín. HÖ sè ®¶m TSL§ b×nh nhiÖm = qu©n Tæng doanh thu TSL§ thuÇn HÖ sè ®¶m nhiÖm TSL§ cµng nhá chøng tá hiÖu qu¶ sö dông TSL§ cµng cao, sè vèn tiÕt kiÖm ®îc cµng nhiÒu. ChØ tiªu nµy còng cho biÕt ®Ó cã mét ®ång lu©n chuyÓn th× cÇn mÊy ®ång TSL§. Trong ®ã ta cã: Tæn Tæng doanh Tæng thu Tæng thu g nhËp doa thu thuÇn tõ thuÇn tõ nhËp kh¸c = + + nh thu ho¹t ®éng SXKD ho¹t ®éng tµi thuÇn chÝnh 1.3.6. C¸c chØ tiªu tµi chÝnh c¬ b¶n vµ ý nghÜa cña chóng C¸c hÖ sè tµi chÝnh ®îc chia lµm 4 nhãm chÝnh, ®ã lµ: - C¸c hÖ sè vÒ cÊu tróc. - C¸c hÖ sè vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n. - C¸c hÖ sè vÒ ho¹t ®éng. - C¸c hÖ sè vÒ kh¶ n¨ng sinh lîi. 1.3.6.1. C¸c hÖ sè vÒ cÊu tróc 1.3.6.1.1. C¸c hÖ sè cÊu tróc bªn tµi s¶n: §Ó ®¸nh gi¸ cÊu tróc tµi s¶n cña doanh nghiÖp ta cã c¸c hÖ sè sau:  Tû träng cña TSC§ h÷u h×nh T1 T1 = TSC§ h÷u h×nh (gi¸ trÞ cßn l¹i) Tæng tµi s¶n HÖ sè nµy phô thuéc ngµnh nghÒ kinh doanh cña doanh nghiÖp, nã cho ta biÕt kh¶ n¨ng thu håi vèn cña doanh nghiÖp nhanh hay chËm nªn ®îc xem lµ chØ sè ®¸nh gi¸ “®é ú” cña doanh nghiÖp.  Tû träng cña c¸c kho¶n ®Çu t tµi chÝnh dµi h¹n T2 TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A T2 = §Çu t tµi chÝnh dµi h¹n Tæng16 tµi s¶n Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp HÖ sè nµy thêng chØ ®¸ng kÓ ë c¸c doanh nghiÖp t¬ng ®èi lín, nã thÓ hiÖn mèi liªn hÖ cña doanh nghiÖp víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c th«ng qua gãp vèn liªn doanh hay ®Çu t trªn thÞ trêng chøng kho¸n.  Tû träng hµng tån kho T3 Hµng tån kho Tæng tµi s¶n HÖ sè nµy kÐm æn ®Þnh vµ phô thuéc vµo biÕn ®éng cña thÞ trêng còng nh quyÕt ®Þnh cña chÝnh doanh nghiÖp. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt hÖ sè nµy phô thuéc vµo ®ång thêi thêi gian c«ng nghÖ toµn bé vµ thêi gian lu kho hµng ho¸. T3 =  Tû träng c¸c kho¶n ph¶i thu T4: C¸c kho¶n ph¶i thu T4 = Tæng tµi s¶n HÖ sè nµy thÓ hiÖn chÝnh s¸ch chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña doanh nghiÖp vµ phÇn nµo phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.  Tû träng cña tiÒn vµ c¸c kho¶n ®Çu t tµi chÝnh ng¾n h¹n T5: TiÒn vµ c¸c kho¶n ®Çu t tµi chÝnh ng¾n h¹n Tæng tµi s¶n HÖ sè nµy còng cã ®Æc ®iÓm kh«ng æn ®Þnh. NÕu ta cã hÖ sè nµy cao th× doanh nghiÖp cã ®é an toµn cao trong thanh to¸n, cã tÝnh linh ho¹t cao nhng l¹i g©y ø ®äng l·ng phÝ vèn v× kh«ng ®a ®îc nguån lùc tµi chÝnh nµy vµo c¸c ho¹t ®éng cã kh¶ n¨ng sinh lîi cao h¬n so víi l·i suÊt cña thÞ trêng tµi chÝnh. 1.3.6.1.2. C¸c hÖ sè cÊu tróc bªn nguån vèn: §Ó ®¸nh gi¸ cÊu tróc bªn nguån vèn ta cã c¸c hÖ sè sau. T5 =  V1 = §é æn ®Þnh cña nguån tµi trî V1 vµ V2: VTX (Vèn chñ + Nî dµi h¹n) Tæng nguån vèn vµ V2 = Nî ng¾n h¹n Tæng nguån vèn Trong ®ã vèn sö dông thêng xuyªn (VTX) gåm vèn chñ së h÷u (VC) vµ nî dµi h¹n. Nh vËy ta cã hÖ sè V2 = 1- V1 v× tæng vèn gåm vèn thêng xuyªn vµ TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 17 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nî ng¾n h¹n. NÕu ta cã hÖ sè V1 cao th× t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ an toµn do c¸c tµi s¶n ®îc tµi trî b»ng c¸c nguån dµi h¹n vµ ngîc l¹i nÕu cã hÖ sè V2 cao th× t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ kh«ng an toµn do c¸c tµi s¶n ®îc tµi trî b»ng c¸c nguån ng¾n h¹n .  §é tù chñ tµi chÝnh tæng qu¸t V3 vµ V4: V3 = vµ Vèn chñ së h÷u Tæng nguån vèn V4 = Nî ph¶i tr¶ Tæng nguån vèn Nh vËy ta còng cã hÖ sè V4 = 1- V3 vµ V3 cßn ®îc gäi lµ hÖ sè tù chñ vÒ vèn. HÖ sè V4 cho ta thÊy tû lÖ tµi s¶n ®îc ®Çu t bëi nguån vèn ®i chiÕm dông.  §é tù chñ tµi chÝnh dµi h¹n V5 , V6 vµ V7: Vµ V5 = Vèn chñ së h÷u VTX V6 = Nî dµi h¹n VTX Ta còng cã V6 = 1- V5 . V7 = Nî dµi h¹n VC Ta cã hÖ sè V7 chÝnh lµ hÖ sè ®ßn bÈy dïng ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu øng ®ßn bÈy tµi chÝnh vµ còng ®Ó ®¸nh gi¸ n¨ng lùc sinh nî cña doanh nghiÖp. 1.3.6.2. C¸c chØ sè vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n: §©y lµ nhãm c¸c chØ sè quan träng nã ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp th«ng qua mét sè hÖ sè sau:  HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n tæng qu¸t: HÖ sè thanh Tæng tµi s¶n = to¸n tæng qu¸t Nî ph¶i tr¶ HÖ sè nµy thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a tæng tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp so víi tæng sè nî ph¶i tr¶. HÖ sè nµy cµng thÊp th× kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp cµng kÐm, cßn khi hÖ sè nµy lín h¬n mét th× míi ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp.  HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n: Kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n = Tæng tµi s¶n lu ®éng Tæng nî ng¾n h¹n HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n lµ th¬ng sè gi÷a tµi s¶n ng¾n h¹n víi c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n. Nã thÓ hiÖn møc ®é ®¶m b¶o TSL§ víi nî ng¾n h¹n. TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A 18 Tµi chÝnh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp NÕu hÖ sè nµy xÊp xØ mét th× doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n.  HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh: HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh = Tæng TSL§-Hµng tån kho Tæng nî ng¾n h¹n HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh lµ kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ngay cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp cã hÖ sè thanh to¸n nhanh lín h¬n 0,5 th× cã kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî tíi vµ qu¸ h¹n t¬ng ®èi tèt cßn c¸c doanh nghiÖp cã hÖ sè nµy díi 0,5 th× cã thÓ gÆp khã kh¨n trong viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî tíi vµ qu¸ h¹n. Trêng hîp lý tëng lµ doanh nghiÖp cã hÖ sè nµy b»ng mét. §©y lµ nhãm c¸c hÖ sè quan träng, nã ph¶n ¸nh râ nhÊt t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm xem xÐt. C¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp c¨n cø vµo nhãm c¸c hÖ sè nµy ®Ó ®a ra c¸c ®èi s¸ch vÒ viÖc cã cÇn huy ®éng thªm hay kh«ng c¸c nguån tµi chÝnh mét c¸ch thÝch hîp, kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o an toµn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp.  HÖ sè nî ph¶i thu vµ nî ph¶i tr¶: HÖ sè nî ph¶i tr¶, C¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ = nî ph¶i thu C¸c kho¶n nî ph¶i thu HÖ sè nµy ®èi víi mét doanh nghiÖp cã t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh thêng xÊp xØ b»ng 1.NÕu hÖ sè nµy > 1 thÓ hiÖn r»ng doanh nghiÖp chiÕm dông ®îc vèn cña ngêi kh¸c cßn ngîc l¹i hÖ sè nµy <1 thÓ hiÖn doanh nghiÖp bÞ ngêi kh¸c chiÕm dông vèn. 1.3.6.3. C¸c hÖ sè vÒ ho¹t ®éng: C¸c hÖ sè nµy dïng ®Ó ®o lêng hiÖu qu¶ sö dông vèn, tµi s¶n cña doanh nghiÖp b»ng c¸ch so s¸nh doanh thu víi viÖc bá vèn vµo kinh doanh díi c¸c tµi s¶n kh¸c nhau.  Sè vßng quay hµng tån kho: Sè vßng quay Doanh thu thuÇn = Hµng tån kho b×nh qu©n hµng tån kho Sè vßng quay hµng tån kho lµ sè lÇn mµ hµng tån kho b×nh qu©n lu chuyÓn trong kú. Sè vßng quay hµng tån kho cµng cao th× viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cµng ®îc ®¸nh gi¸ tèt do doanh nghiÖp chØ ®Çu t cho hµng tån kho thÊp mµ vÉn thu ®îc doanh sè cao. 19 TrÇn v¨n Toµn Tµi chÝnh c«ng 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp  Sè ngµy mét vßng quay hµng tån kho: Sè ngµy cña mét vßng Sè ngµy trong kú = quay hµng tån kho Sè vßng quay hµng tån kho HÖ sè nµy ph¶n ¸nh sè ngµy trung b×nh cña mét vßng quay hµng tån kho. Sè ngµy trong kú ®èi víi mét niªn kim lµ 360 ngµy.  HÖ sè vßng quay tµi s¶n lu ®éng: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh trong kú TSL§ quay ®îc bao nhiªu vßng vµ cho ta biÕt øng víi mét ®ång TSL§ sÏ t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu. Sè vßng quay tµi s¶n lu ®éng  = Doanh thu thuÇn Tµi s¶n lu ®éng b×nh qu©n HÖ sè sè ngµy mét vßng quay tµi s¶n lu ®éng: ChØ tiªu nµy cho ta biÕt mét vßng quay TSL§ hÕt bao nhiªu ngµy. Sè ngµy mét vßng quay TSL§ =  360 (ngµy) Sè vßng quay TSL§ HÖ sè vßng quay toµn bé vèn (cßn ®îc gäi lµ vßng quay tæng tµi s¶n): Sè vßng quay vèn Doanh thu thuÇn = Vèn kinh doanh b×nh qu©n kinh doanh HÖ sè nµy ph¶n ¸nh vèn cña doanh nghiÖp trong mét kú quay ®îc bao nhiªu vßng. Qua hÖ sè nµy ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng sö dông tµi s¶n cña doanh nghiÖp, doanh thu thuÇn sinh ra tõ tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ®· ®Çu t. 1.3.6.4. C¸c hÖ sè vÒ kh¶ n¨ng sinh lîi. C¸c hÖ sè vÒ kh¶ n¨ng sinh lîi sinh lîi lu«n lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh quan t©m. Chóng lµ c¬ së quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét kú nhÊt ®Þnh, chóng ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh doanh vµ còng lµ c¨n cø quan träng ®Ó c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh trong t¬ng lai.  Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh trong mét ®ång doanh thu mµ doanh nghiÖp bá ra trong kú th× thu vÒ ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. C¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh rÊt quan t©m ®Õn lîi nhuËn tríc thuÕ vµ lîi nhuËn sau thuÕ vµ cã thÓ xem xÐt, ®¸nh gi¸ chóng th«ng qua hai chØ tiªu sau: Tû suÊt lîi nhuËn tríc thuÕ trªn doanh thu TrÇn v¨n Toµn c«ng 43A = Lîi nhuËn tríc thuÕ Doanh thu thuÇn 20 Tµi chÝnh