Tài liệu Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện cầu kè, tỉnh trà vinh

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH KẾT QUẢ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH Giảng viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: ThS. VŨ THÙY DƢƠNG THẠCH KHAN MSSV: 4094753 LỚP: KTNN4 – K35 Cần Thơ, tháng 5/2013 Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh LỜI CẢM TẠ Sau thời gian học tập tại trƣờng Đại học Cần Thơ và qua thời gian thực hiện luận văn tốt nghiệp, em đã học hỏi đƣợc những kiến thức quý báu và những kinh nghiệm chuyên môn với sự chỉ dạy của các Thầy, Cô trong nhà trƣờng cùng với sự hƣớng dẫn nhiệt tình của Giáo viên hƣớng dẫn đã tạo điều kiện thuận lợi giúp em hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới tất cả thành viên trong gia đình. Gia đình đã hết lòng ủng hộ và chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức cần thiết cho tôi. Gia đình không chỉ tạo điêu kiện thuận lợi về vật chất mà còn là nguồn động viên về tinh thần vô cùng to lớn giúp tôi hoàn thành luận văn một cách tốt nhất. - Về phía nhà trƣờng: em xin cảm ơn ThS. Vũ Thùy Dƣơng đã hƣớng dẫn, chỉ dạy em trong suốt thời gian thực hiện luận văn. - Về phía Phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Cầu Kè: xin chân thành cảm ơn các Cô, các Chú cùng với các Anh, Chị đã tạo điều kiện cung cấp số liệu cho em hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp này. - Xin cảm ơn tất cả các hộ nông dân đã nhiệt tình giúp đỡ em trong quá trình thu thập số liệu. Em xin chân thành cảm ơn ! Ngày … tháng … năm 2013 Sinh viên thực hiện (Ký và ghi họ tên) Thạch Khan GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 2 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh LỜI CAM ĐOAN Em cam đoan rằng đề tài này do chính em thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày … tháng … năm 2013 Sinh viên thực hiện (Ký và ghi họ tên) Thạch Khan GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 3 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... Ngày ...............tháng.............. năm.................. Giáo viên hƣớng dẫn (Ký và ghi họ tên) ThS.Vũ Thùy Dƣơng GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 4 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... Ngày ...............tháng.............. năm.................. Giáo viên phản biện (Ký và ghi họ tên) GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 5 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh MỤC LỤC Trang CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU.....................................................................................1 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI...............................................................................1 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU........................................................................3 1.2.1. Mục tiêu chung ........................................................................................3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................3 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU...........................................................................3 1.3.1. Phạm vi không gian..................................................................................3 1.3.2. Phạm vi thời gian......................................................................................3 1.3.3. Đối tƣợng nghiên cứu...............................................................................3 1.4. LƢỢC KHẢO TÀI LIỆU............................................................................3 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................................................................................6 2.1. PHƢƠNG PHÁP LUẬN.............................................................................6 2.1.1. Hộ nông dân và kinh tế nông hộ..............................................................6 2.1.1.1. Hộ nông dân......................................................................................6 2.1.1.2. Kinh tế nông hộ.................................................................................6 2.1.1.3. Mô hình sản xuất...............................................................................7 2.1.1.4 Chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp.........................................7 2.1.2. Các chỉ tiêu kinh tế...................................................................................8 2.1.2.1. Chi phí...............................................................................................8 2.1.2.2. Tổng thu nhập, lợi nhuận...................................................................9 2.1.2.3. Một số chỉ tiêu dùng trong đánh giá kết quả sản xuất nông nghiệp ............................................................................................................................9 2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................................10 2.2.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu.................................................................10 2.2.1.1. Số liệu thứ cấp.................................................................................10 2.2.1.2. Số liệu sơ cấp...................................................................................11 GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 6 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh 2.2.2. Phƣơng pháp phân tích số liệu................................................................11 CHƢƠNG 3: GIỚI THIỆU ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU.......................................13 3.1. GIỚI THIỆU HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH..............................13 3.1.1. Đặc điểm tự nhiên...................................................................................13 3.1.2. Tình hình phát triển kinh tế năm 2012....................................................13 3.1.2.1. Sản xuất nông nghiệp.......................................................................14 3.1.2.2. Cơ sở vật chất phục vụ sản xuất.......................................................17 3.1.2.3. Chuyển giao khoa học kỹ thuật........................................................19 3.1.2.4. Tình hình kinh tế tập thể và xây dựng nông thôn mới.....................19 3.2. LỊCH THỜI VỤ SẢN XUẤT LÚA TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH.........................................................................................................................20 CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH............................................................................................22 4.1. MÔ TẢ MẪU ĐIỀU TRA.........................................................................22 4.1.1. Đặc điểm các nông hộ sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh....................................................................................................................22 4.1.2. Diện tích đất trồng lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh..........................................................................................................................24 4.1.3 Cơ cấu giống lúa gieo trồng trong 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh....................................................................................................................25 4.1.4. Tình hình sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón của nông dân huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh....................................................................................31 4.1.5. Ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất lúa 3 vụ năm 2012...........34 4.2. KẾT QUẢ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 CỦA HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH....................................................................................................35 4.2.1. Doanh thu đạt đƣợc từ sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 của nông dân huyện Cầu Kè.......................................................................................................................35 4.2.2. Phân tích chi phí sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 của nông dân huyện Cầu Kè..............................................................................................................................39 GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 7 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh 4.2.3. Phân tích lợi nhuận và thu nhập từ hoạt động sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 của nông dân huyện Cầu Kè.............................................................................44 4.2.3.1. Lợi nhuận..........................................................................................45 4.2.3.2. Thu nhập...........................................................................................48 4.2.4. Phân tích một số chỉ tiêu tài chính dùng để đánh giá kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vin.........................................................50 4.2.5. Tình hình tiêu thụ lúa 3 vụ trong năm 2012 của nông dân huyện Cầu Kè ...................................................................................................................................52 4.3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH.......................................53 4.3.1. Thuận lợi.................................................................................................53 4.3.2. Khó khăn.................................................................................................54 4.3.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè..............................................................................................................................55 CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................58 5.1. KẾT LUẬN.................................................................................................58 5.2. KIẾN NGHỊ................................................................................................59 5.2.1. Đối với nông dân.................................................................................. 59 5.2.2. Đối với Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, tổ chức khuyến nông và chính quyền địa phƣơng..............................................................................60 5.2.3. Đối với cơ quan quản lý Nhà nƣớc........................................................61 TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................62 PHỤ LỤC................................................................................................................64 GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 8 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh DANH MỤC BIỂU BẢNG Trang Bảng 1: CỠ MẪU THU THẬP TẠI XÃ PHONG THẠNH VÀ XÃ PHONG PHÚ, HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH....................................................................11 Bảng 2: KẾT QUẢ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH....................................................................................................15 BẢNG 3: THÔNG TIN NÔNG HỘ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH....................................................................22 BẢNG 4: DIỆN TÍCH ĐẤT TRỒNG LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH............................................................................................24 BẢNG 5: NGUYÊN NHÂN CHỌN GIỐNG IR 50404 VÀ OM 6976 TRONG SẢN XUẤT LÚA VỤ ĐÔNG – XUÂN NĂM 2012 -2013 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH..............................................................................................................28 BẢNG 6: NGUYÊN NHÂN CHỌN GIỐNG IR 50404 VÀ OM 6976 TRONG SẢN XUẤT LÚA VỤ HÈ - THU NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH...................................................................................................................... 29 BẢNG 7: NGUYÊN NHÂN CHỌN GIỐNG IR 50404 VÀ OM 6976 TRONG SẢN XUẤT LÚA VỤ THU - ĐÔNG NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH.......................................................................................................................3 0 BẢNG 8: TÌNH HÌNH SỬ DỤNG THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT TRONG VỤ LÚA ĐÔNG - XUÂN NĂM 2012 - 2013 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 9 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh VINH.......................................................................................................................3 1 BẢNG 9: TÌNH HÌNH SỬ DỤNG THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT TRONG VỤ LÚA HÈ - THU NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH.............32 BẢNG 10: TÌNH HÌNH SỬ DỤNG THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT TRONG VỤ LÚA THU - ĐÔNG NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH......32 BẢNG 11: TÌNH HÌNH THAM GIA TẬP HUẤN TRONG 3 VỤ LÚA NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ...........................................................................................34 BẢNG 12: TÌNH HÌNH ỨNG DỤNG KHOA HỌC KỸ THUẬT TRONG SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ.........................................35 BẢNG 13: TỔNG DOANH THU TỪ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ...................................................................................................36 BẢNG 14: NĂNG SUẤT BÌNH QUÂN TRÊN 1 HA ĐẤT TRỒNG LÚA TRONG 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ..............................................................37 BẢNG 15: GIÁ BÁN TRUNG BÌNH TRONG 3 VỤ LÚA NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ...................................................................................................37 BẢNG 16: DOANH THU TRUNG BÌNH TRÊN 1 HA ĐẤT SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ.................................................................38 BẢNG 17: TỔNG CHI PHÍ SẢN XUẤT TRONG 3 VỤ LÚA NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH....................................................................39 GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 10 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh BẢNG 18: CÁC KHOẢN MỤC CHI PHÍ TRONG SẢN XUẤT LÚA VỤ ĐÔNG - XUÂN NĂM 2012 - 2013 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH.................40 BẢNG 19: CÁC KHOẢN MỤC CHI PHÍ TRONG SẢN XUẤT LÚA VỤ HÈ - THU NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH...............................40 BẢNG 20: CÁC KHOẢN MỤC CHI PHÍ TRONG SẢN XUẤT LÚA VỤ THU - ĐÔNG NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH...........................41 BẢNG 21: CHI PHÍ TRUNG BÌNH/HA TRONG SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH...................................................42 BẢNG 22: LỢI NHUẬN TỪ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH..................................................................................45 BẢNG 23: LỢI NHUẬN TRUNG BÌNH TRÊN 1 HA ĐẤT SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH.................................47 BẢNG 24: TỶ TRỌNG THU NHẬP TỪ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ..................................................................................................48 BẢNG 25: THU NHẬP TRUNG BÌNH TRÊN 1 HA ĐẤT SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH........................................49 BẢNG 26: MỘT SỐ CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH........................................51 GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 11 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh BẢNG 27: THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN TRONG SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH.................................................52 DANH MỤC HÌNH GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 12 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh Trang Hình 1: LỊCH THỜI VỤ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ TRONG NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH.....................................................................20 Hình 2: CƠ CẤU TRÌNH ĐỘ HỌC VẤN CỦA NÔNG HỘ SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH...................................23 Hình 3: TỈ TRỌNG CÁC GIỐNG LÚA GIEO TRỒNG TRONG TỪNG VỤ LÚA NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH.........................................26 Hình 4: TỶ TRỌNG CÁC GIỐNG LÚA GIEO TRỒNG TRUNG BÌNH TRONG 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH..................................27 HÌNH 5: TỶ TRỌNG CHI PHÍ TRUNG BÌNH TRÊN 1 HA ĐẤT SẢN XUẤT LÚA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH...................................................44 Hình 6: TỶ TRỌNG LỢI NHUẬN CỦA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH...................................................................................................46 Hình 7: TỔNG DOANH THU, TỔNG CHI PHÍ, TỔNG LỢI NHUẬN CỦA 3 VỤ NĂM 2012 TẠI HUYỆN CẦU KÈ, TỈNH TRÀ VINH........................................50 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 13 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh - BNN: Bộ nông nghiệ - BVTV: Bảo vệ thực vật - GDP: Tổng sản phẩm trong nƣớc - IPM: Quản lý dịch hại tổng hợp - KHCN: Khoa học công nghệ - KHKT: Khoa học kỹ thuật - LĐSX: Lao động sản xuất - NC LĐGĐ: Ngày công lao động gia đình - NN – PTNT: Nông nghiệp – Phát triển Nông thôn - UBND: Ủy ban nhân dân - 1P5G: 1 phải 5 giảm - 3G3T: 3 giảm 3 tăng - 4 nhà: Nhà nƣớc, nhà nông, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 14 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh CHƢƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Lợi thế cạnh tranh và hiệu quả trong sản xuất là vấn đề quan trọng, quyết định đến sự phát triển và tồn tại của một ngành sản xuất trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế nhƣ hiện nay. Sản xuất lƣơng thực là ngành quan trọng nhất của nông nghiệp Việt Nam trong đó lúa là cây lƣơng thực quan trọng, chiếm diện tích gieo trồng lớn nhất cả nƣớc. Tuy nhiên, ngành sản xuất lúa nƣớc của Việt Nam nói chung và các tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng có sức cạnh tranh thấp so với các nƣớc trong khu vực và trên thế giới. Kinh nghiệm sản xuất của ngƣời nông dân thì không thiếu nhƣng vấn đề làm thế nào để giảm giá thành sản phẩm, tiết kiệm nguyên liệu đầu vào, nhân lực mà lợi ích mang lại ngày càng tăng là yêu cầu bức thiết đối với ngƣời sản xuất nông nghiệp và ngƣời trồng lúa nƣớc. Cây lúa, hạt gạo không chỉ có vai trò quan trọng trong việc bảo đảm an ninh lƣơng thực của Việt Nam mà còn góp phần tăng nguồn cung lƣơng thực trên thế giới. Theo chiến lƣợc phát triển Nông nghiệp Nông thôn Việt Nam 2011 2020 (MARD QĐ số 3310/BNN - KH ngày 12/10/2009) đối với ngành sản xuất lƣơng thực “Phát triển sản xuất lúa gạo Việt Nam trở thành mặt hàng xuất khẩu mũi nhọn có hiệu quả và đảm bảo an ninh lƣơng thực quốc gia” đảm bảo sản lƣợng lúa đến năm 2020 đạt hơn 41 triệu tấn lúa trên diện tích canh tác 3,7 triệu ha. Trong đó khu vực Đồng bằng sông Cửu Long sẽ ƣu tiên vào phát triển cây lúa. Theo báo cáo tình hình kinh tế - xã hội của Chính phủ, năm 2011 kinh tế nƣớc ta vẫn giữ đƣợc tốc độ tăng trƣởng khá, tổng sản phẩm trong nƣớc (GDP) tăng 5,89%, trong đó nông, lâm, thủy sản tăng 4%. Bƣớc vào năm 2012, nền kinh tế vĩ mô gặp nhiều khó khăn, tiềm ẩn nhiều rủi ro, thị trƣờng trong nƣớc thu hẹp, sức mua giảm mạnh, tốc độ tăng trƣởng GDP quý I năm 2012 chỉ đạt 4%, tuy nhiên sản xuất nông nghiệp vẫn tiếp tục phát triển ổn định, giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản quý I năm 2012 tăng 3,7% so với cùng kỳ năm trƣớc. Sản GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 15 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh xuất nông nghiệp trong tháng 7/2012 tập trung chủ yếu vào gieo cấy lúa mùa, lúa hè thu và thu hoạch lúa hè thu sớm. Tính đến 15/7/2012, cả nƣớc đã gieo cấy đƣợc 961,3 nghìn ha lúa mùa, bằng 121,9% cùng kỳ năm trƣớc trong đó các địa phƣơng phía Nam gieo cấy 192,1 nghìn ha, bằng 86,6% do ảnh hƣởng lũ rút chậm nên gieo cấy muộn so với lịch thời vụ. Nhờ có giải pháp phù hợp và sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và nhân dân trong việc phát huy tiềm năng, lợi thế ngành nông nghiệp đã nổi lên là khu vực đóng góp quan trọng vào tăng trƣởng của nền kinh tế và ổn định xã hội. Sản lƣợng lúa đạt mức kỷ lục 42,4 triệu tấn, lĩnh vực nông sản, thủy sản xuất khẩu đạt 23 tỷ USD, trong đó xuất khẩu trên 7 triệu tấn gạo, trị giá đạt khoảng 3,7 tỷ USD. Tuy nhiên thực tế hiện nay, mặc dù riêng ngành lúa gạo xuất khẩu đem lại giá trị lớn cho nƣớc ta nhƣng những ngƣời trồng lúa vẫn là những ngƣời nghèo nhất. Nguyên nhân chủ yếu là do sản xuất lúa gạo vẫn đang đứng trƣớc nhiều khó khăn, thách thức, nhất là trong bối cảnh dân số tăng nhanh, đất nông nghiệp ngày càng suy giảm, thiếu các giống có năng suất cao, chất lƣợng tốt cho xuất khẩu, nguồn nƣớc hạn chế, thiên tai, lũ lụt, hạn hán, dịch bệnh xảy ra với tần suất ngày càng cao và khốc liệt. Cùng với những khó khăn chung của ngành nông nghiệp cả nƣớc, Cầu Kè một huyện vùng sâu của tỉnh Trà Vinh, nền kinh tế chủ yếu là Nông - Lâm - Ngƣ nghiệp cũng gặp không ít khó khăn do tình hình thời tiết diễn biến bất thƣờng, giá cả thị trƣờng bất lợi cho sản xuất. Theo báo cáo của Ủy ban nhân dân huyện Cầu Kè năm 2012, năng suất bình quân đạt 5,880 tấn/ha và lợi nhuận bình quân 11,575 triệu đồng/ha/vụ, tỷ suất lợi nhuận 82 % so với giá thành sản xuất. Theo đánh giá của ngành NN - PTNT, giá thành sản xuất nhìn chung còn thấp do thói quen trồng lúa theo kinh nghiệm, ít áp dụng khoa học kỹ thuật nên hiệu quả sản xuất lúa ở huyện Cầu Kè chƣa cao. Để giải quyết các vấn đề đang tồn tại nêu trên và góp phần giúp cho nông dân nâng cao hiệu quả sản xuất và phát huy tiềm năng, lợi thế của của vùng em đã chọn đề tài: “Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh”. GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 16 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung Phân tích tình hình sản xuất và kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh, nhằm đề ra giải pháp để tăng hiệu quả sản xuất. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Phân tích tình hình sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh. - Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất lúa trong những năm kế tiếp tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh. 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1. Phạm vi không gian Số liệu đƣợc thu thập tại ấp 1, ấp 2, ấp 3, ấp Cả Chƣơng, ấp Xóm Giữa, ấp Bờ Bao, xã Phong Thạnh; ấp 1, ấp 2, ấp 3, ấp 4, ấp Kinh Xáng, ấp Mỹ Văn, xã Phong Phú, trong địa bàn huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh. 1.3.2. Phạm vi thời gian Đề tài nghiên cứu kết quả sản xuất lúa 3 vụ trong năm 2012 với thời gian nghiên cứu từ 2/2013 - 4/2013. 1.3.3. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là những hộ nông dân sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh. 1.4. LƢỢC KHẢO TÀI LIỆU Theo nghiên cứu của Phạm Lê Thông, Huỳnh Thị Đan Xuân, Trần Thị Thu Duyên (2010), đã đánh giá, so sánh hiệu quả kinh tế của 2 vụ lúa Hè - Thu và Đông - Xuân. Từ đó cung cấp thêm thông tin cho việc ra quyết định lựa chọn vụ mùa để tăng thu nhập cho nông hộ. Kết quả nghiên cứu cho thấy mức hiệu quả kinh tế mà nông dân đạt đƣợc trong 2 vụ là tƣơng đƣơng nhau khoảng 57%. Tuy nhiên vẫn có phần lợi nhuận bị mất đi do chƣa đạt đƣợc mức hiệu quả tối đa do GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 17 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh đó nông dân có thể cải thiện lợi nhuận nếu đƣợc tập huấn kỹ thuật đồng bộ và hƣớng dẫn lựa chọn đầu vào tối ƣu tƣơng ứng với giá cả thị trƣờng. Theo nghiên cứu của Trần Thị Cẩm Tú (2012), tác giả đã sử dụng phƣơng pháp thống kê mô tả để phân tích thực trạng sản xuất, kết hợp với các chỉ số tài chính để đánh giá hiệu quả sản xuất và phần mềm SPSS để tìm ra các yếu tố ảnh hƣởng đến năng suất lúa 2 vụ ở huyện Mỹ Xuyên. Qua kết quả nghiên cứu cho thấy vụ Đông - Xuân đạt năng suất cao hơn vụ Hè - Thu, yếu tố phân bón, lƣợng giống, diện tích, tổng ngày công có ảnh hƣởng đến năng suất lúa, tuy nhiên mức ảnh hƣởng của các yếu tố là khác nhau trong 2 vụ. Qua đó tác giả cũng đƣa ra một số giải pháp để giúp nông dân nâng cao năng suất lúa nhƣ thực hiện nghiêm lịch thời vụ, bón phân theo nguyên tắc 4 đúng, chọn giống phù hợp với thị hiếu và điều kiện địa phƣơng, chủ động trong nắm bắt thông tin thị trƣờng, tăng cƣờng công tác khuyến nông. Tuy nhiên, nghiên cứu chƣa đƣa ra biện pháp xử lý, phòng trừ dịch hại khi dịch hại xảy ra. Theo nghiên cứu của Trần Hữu Vĩnh (2012), tác giả phân tích tình hình sản xuất và hiệu quả sản xuất lúa của nông dân ở huyện Bình Tân từ đó nhận định đƣợc một số thuận lợi và khó khăn trong hoạt động sản xuất lúa và đề ra giải pháp tăng hiệu quả sản xuất. Kết quả cho thấy có 6 yếu tố đầu vào (tổng diện tích, mật độ gieo sạ, lƣợng phâm đạm, phân lân, số ngày công lao động và chi phí thuốc bảo vệ thực vật) và nhân tố loại giống có ảnh hƣởng đến năng suất lúa. Ngoài ra tác giả còn kết luận mô hình trồng lúa chất lƣợng cao có hiệu quả hơn mô hình trồng lúa IR50404. Tuy nhiên, việc sử dụng giống mới, công nghệ mới vào trong sản xuất của nông dân trong địa bàn còn gặp rất nhiều khó khăn do nông dân họ đã quen sử dụng giống địa phƣơng để sản xuất, hầu hết nông dân sản xuất lúa theo kinh nghiệm truyền thống nên họ rất e ngại khi phải thay đổi. Từ những kết quả trên tác giả đã đƣa ra một số giải pháp để nâng cao hiệu quả sản xuất lúa vụ Đông - Xuân ở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long nhƣ: Nông dân cần chủ động tiếp cận thông tin thị trƣờng, tham gia tập huấn và áp dụng vào sản xuất, đảm bảo nguyên tắc “4 đúng”, nhà kinh doanh cần hợp tác với nông dân bao GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 18 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh tiêu sản phẩm, cung cấp thông tin thị trƣờng cho nông dân, các tổ chức và cơ quan quản lý nhà nƣớc cần tạo ra giống mới, tăng cƣờng tập huấn cho nông dân, ngân hàng mở rộng cho vay sản xuất. Đối với đề tài nghiên cứu về kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh cho thấy nguồn thu nhập chủ yếu của các hộ nông dân trong huyện Cầu Kè là từ sản xuất lúa, mỗi năm nông dân trong vùng hầu hết đều canh tác lúa nƣớc với một năm 3 vụ mùa gồm các vụ: Đông - Xuân, Hè - Thu, Thu - Đông. Theo nghiên cứu tổng doanh thu đạt đƣợc từ việc sản xuất lúa trong năm 2012 tƣơng đối cao so với các vùng khác nhƣng tổng lợi nhuận lại tƣơng đối thấp, nguyên nhân chủ yếu là do chi phí sản xuất còn khá cao nên ảnh hƣởng đến lợi nhuận sau mỗi vụ lúa. Do đó, nghiên cứu đề ra một số giải pháp nhằm tăng năng suất, tăng sản lƣợng lúa sau mỗi vụ và giảm giá thành sản xuất bằng việc chọn giống mới có chất lƣợng cao, ít sâu bệnh, phù hợp với điều kiện tự nhiên của vùng. Áp dụng khoa học kỹ thuật mới vào trong sản xuất nhƣ: Sạ hàng, 3G3T, 1P5G, IPM,...Ngoài ra việc sử dụng thuốc BVTV và phân bón phải hợp lý, đúng liều lƣợng nhằm tránh tình trạng dƣ thừa, lãng phí. Đề xuất áp dụng mô hình liên kết “4 nhà” (nhà nƣớc, nhà khoa học, nhà nông, nhà doanh nghiệp) để tìm đầu ra cho nông sản đƣợc dễ dàng hơn và tránh tình trạng đƣợc mùa mất giá đã tồn tại từ lâu nay. GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 19 SVTH: Thạch Khan Phân tích kết quả sản xuất lúa 3 vụ năm 2012 tại huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh CHƢƠNG 2 PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƢƠNG PHÁP LUẬN 2.1.1. Hộ nông dân và kinh tế nông hộ 2.1.1.1. Hộ nông dân Hộ nông dân là hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh trong nông, lâm, ngƣ nghiệp, bao gồm một nhóm ngƣời có cùng huyết tộc hoặc quan hệ huyết tộc sống chung trong một mái nhà, có chung một nguồn thu nhập, tiến hành các hoạt động sản xuất nông nghiệp với mục đích chủ yếu phục vụ cho nhu cầu của các thành viên trong hộ. Hộ nông dân là tế bào kinh tế xã hội là hình thức tổ chức cơ sở của nông nghiệp ở nông thôn đã tồn tại từ lâu đời ở các nƣớc nông nghiệp. Hộ nông dân bao gồm chủ yếu cha mẹ và con cái, có hộ còn có cả ông bà và cháu chắt. Hộ nông dân có thể chuyên trồng trọt, làm nghề rừng, chăn nuôi hoặc nuôi trồng thủy sản. Trong cấu trúc nội tại của nông hộ, các thành viên cùng huyết tộc là chủ thể đích thực của hộ. Do đó ở trong hộ nông dân có sự thống nhất chặt chẽ giữa việc sở hữu, quản lý, sử dụng các yếu tố sản xuất, có sự thống nhất giữa quá trình sản xuất, trao đổi, phân phối, sử dụng và tiêu dùng trong một đơn vị kinh tế. Do đó hộ nông dân có thể thực hiện cùng một lúc nhiều chức năng mà các đơn vị khác không thể có đƣợc. Bản thân mỗi nông dân là một tế bào xã hội, là một đơn vị sản xuất và tiêu dùng, đơn vị tiêu dùng xét cả khía cạnh tiêu dùng cho sản xuất và tiêu dùng cho sinh hoạt. 2.1.1.2. Kinh tế nông hộ Kinh tế nông hộ giữ vai trò quan trọng trong nền sản xuất nông nghiệp của Việt Nam. Kinh tế nông hộ xuất phát từ nông hộ, là đơn vị sản xuất tự thực hiện quá trình tái sản xuất dựa trên phân bổ các nguồn lực. Đặc trƣng bao trùm của kinh tế nông hộ là hoạt động sản xuất của nông hộ sử dụng lao động gia đình là chủ yếu. Các thành viên trong hộ gắn bó với nhau GVHD: Ths. Vũ Thùy Dương 20 SVTH: Thạch Khan