Tài liệu Phân tích hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần dược phẩm tv.pharm năm 2017

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI TRẦN NGỌC TRÚC PHƯƠNG PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC PHẨM TV.PHARM NĂM 2017 LUẬN VĂN THẠC SĨ DƯỢC HỌC HÀ NỘI 2018 -1- BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI TRẦN NGỌC TRÚC PHƯƠNG PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC PHẨM TV.PHARM NĂM 2017 LUẬN VĂN THẠC SĨ DƯỢC HỌC CHUYÊN NGÀNH: TỔ CHỨC QUẢN LÝ DƯỢC MÃ SỐ: 8720212 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Song Hà Thời gian thực hiện: từ tháng 07 năm 2017 đến tháng 04 năm 2018 HÀ NỘI 2018 -2- LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, em xin chân thành cảm ơn tất cả Quý Thầy Cô trong Trường Đại học Dược Hà Nội – những người đã dạy dỗ và truyền đạt kiến thức cho em trong suốt khóa học vừa qua. Em xin gửi lời cảm ơn tới Quý Thầy Cô Bộ môn Quản lý và Kinh tế Dược đã tạo điều kiện cho em thực hiện luận văn tốt nghiệp. Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Cô PGS.TS Nguyễn Thị Song Hà, Trưởng phòng sau Đại học, Trường Đại học Dược Hà Nội, đã trực tiếp tận tình dìu dắt, hướng dẫn, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp em hoàn thành tốt nhất đề tài luận văn. Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các anh chị trong Ban giám đốc Công ty cổ phần dược phẩm TV.PHARM đã tạo điều kiện thuận lợi và giúp đỡ em trong quá trình làm việc, thu thập tài liệu cho luận văn này. Mặc dù đã nổ lực, cố gắng hết sức mình để hoàn thành luận văn, song do kiến thức và kinh nghiệm còn lại hạn chế nên không thể tránh khỏi thiếu sót trong bài. Em kính mong nhận được sự thông cảm và góp ý tận tình của Quý Thầy Cô để luận văn được hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2018 Học viên TRẦN NGỌC TRÚC PHƯƠNG -3- DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CBCNV CN CPBH CPDP CPQLDN CPTC DN DT DTT ĐTTCNH ETC GMP GT GTTT GVHB HĐKD HTK LN NSLĐ OTC ROA ROE ROS TCCL TDV TDV TNBQ TNDN TNHH TSCĐ : Cán bộ công nhân viên : Chi nhánh : Chi phí bán hàng : Cổ phần dược phẩm : Chi phí quản lý doanh nghiệp : Chi phí tài chính : Doanh nghiệp : Doanh thu : Doanh thu thuần : Đầu tư tài chính ngắn hạn : Ethical Channel – Kênh bán thuốc kê toa : Good Manufaturing Practice – Thực hành sản xuất tốt : Gía trị : Gía trị gia tăng : Gía vốn hàng bán : Hoạt động kinh doanh : Hàng tồn kho : Lợi nhuận : Năng suất lao động : Over The Counter – Kênh bán thuốc không kê toa – Kênh ngoài bện viện : Tỷ suất lợi nhuận ròng trên tổng tài sản : Tỷ suất lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu : Tỷ suất lợi nhuận ròng trên doanh thu : Tiêu chuẩn chất lượng : Trình dược viên : Trình dược viên : Thu nhập bình quân : Thu nhập doanh nghiệp : Trách nhiệm hữu hạn : Tài sản cố định -4- TSLĐ TT TTS TTYT TPHCM UBND USD VCSH VLĐ WHO : Tài sản lưu động : Tỷ trọng : Tổng tài sản : Trung tâm Y tế : Thành phố Hồ Chí Minh : Uỷ ban nhân dân : Đô la Mỹ : Vốn chủ sở hữu : Vốn lưu động : World Health Organization – Tổ chức Y tế Thế giới -5- DANH MỤC BẢNG Ký hiệu Nội dung Trang Bảng 2.1 Biến số nghiên cứu 23 Bảng 3.3 Doanh thu công ty 33 Bảng 3.3 Chi phí hoạt động của Công ty 34 Bảng 3.4 Kết cấu nguồn vốn của Công ty 36 Bảng 3.5 Vốn lưu động thường xuyên 36 Bảng 3.6 Tình hình phân bổ tài sản của Công ty 37 Bảng 3.7 Phân tích các chỉ số đánh giá hiệu quả sử dụng vốn 38 Bảng 3.8 Khả năng thanh toán của Công ty 40 Bảng 3.9 Bảng phân tích lợi nhuận của Công ty 41 Bảng 3.10 Bảng phân tích tỷ suất lợi nhuận của Công ty 42 Bảng 3.11 Năng suất lao động bình quân của CBCNV 43 Bảng 3.12 Thu nhập bình quân của CBCNV 44 Bảng 3.13 Nộp ngân sách nhà nước 45 Bảng 3.14 Doanh số mua và cơ cấu nguồn mua của công ty 45 Bảng 3.15 Doanh số mua và doanh thu thuần bán hàng 46 Bảng 3.16 Doanh thu của Công ty năm 2017 47 Bảng 3.17 Doanh số bán theo thị trường 47 Bảng 3.18 Doanh số bán theo chi nhánh bán hàng trực thuộc 48 Bảng 3.19 Doanh số bán theo kênh bệnh viện, kênh ngoài bệnh viện 49 Bảng 3.20 Doanh số bán theo nhóm hàng 50 Bảng 3.21 Các mặt hàng có doanh số bán cao nhất 51 Bảng 3.22 Cơ cấu doanh số bán xuất khẩu 52 -6- DANH MỤC HÌNH Ký hiệu Nội dung Trang Hình 1.1 Biểu đồ Doanh thu và tăng trưởng của Ngành Dược Việt Nam 9 Hình 1.2 Biểu đồ Kim ngạch nhập khẩu 2016 - 2017 10 Hình 1.3 Biểu đồ Nhập khẩu dược phẩm theo quốc gia năm 2016 10 Hình 1.4 Biểu đồ Tỷ lệ dược phẩm nội trong tổng giá trị thị trường 11 Hình 1.5 Biểu đồ Tỷ lệ dược phẩm nội trong hệ thống kênh bệnh viện 12 Hình 1.6 Biểu đồ Chi tiêu tiền thuốc bình quân năm 2025 - 2017 12 Hình 1.7 Sơ đồ tổ chức của Công ty CPDP TV.PHARM 19 Hình 1.8 Cơ cấu lao động theo trình độ học vấn 20 Hình 1.9 Cơ cấu lao động theo khối 20 Hình 2.10 Sơ đồ thiết kế nghiên cứu 22 Hình 3.11 Biểu đồ tỷ lệ GVHB trên doanh thu thuần bán hàng 42 Hình 3.12 Biểu đồ tỷ lệ CPBH trên doanh thu thuần bán hàng 43 Hình 3.13 Biểu đồ tỷ suất lợi nhuận 49 -7- MỤC LỤC Trang DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC HÌNH DANH MỤC BẢNG ĐẶT VẤN ĐỀ ……………………………………………………………… CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ……………………………………………….. 1.1. TỔNG QUAN PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH………. 1.1.1. Khái niệm phân tích hoạt động kinh doanh ……….………………… 1.1.2. Ý nghĩa của phân tích hoạt động kinh doanh …..…….…………….. 1.1.3. Yêu cầu của phân tích hoạt động kinh doanh ……………………….. 1.1.4. Nhiệm vụ của phân tích hoạt động kinh doanh ……………………… 1.2. CÁC CHỈ TIÊU THƯỜNG DÙNG TRONG PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH………………………………………………. 1.2.1. Doanh số mua, cơ cấu nguồn mua ………………………...…………. 1.2.2. Doanh số bán và tỷ lệ bán buôn, bán lẻ …………………………….... 1.2.3. Phân tích tình hình sử dụng phí ………………..…………………….. 1.2.4. Phân tích vốn ……………………………………….………………... 1.2.5. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận ……………………………………… 1.2.6. NSLĐ bình quân CBCNV…………………………………………… 1.2.7. Thu nhập bình quân CBCNV ……………………………………….. 1.2.8. Nộp ngân sách Nhà nước ……………………………………………. 1.3. TỔNG QUAN NGÀNH DƯỢC VIỆT NAM ……………………….. 1.3.1. Thị trường Dược phẩm Việt Nam năm 2016 – 2017 ………………… 1.3.2. Chi tiêu tiền thuốc bình quân đầu người ở Việt Nam từ năm 2005 và dự báo đến năm 2027 ………………………………………………… 1.4. THỰC TRẠNG KINH DOANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP DƯỢC PHẨM VIỆT NAM ………………………………………….. 1.5. VÀI NÉT VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC PHẨM TV.PHARM 1.5.1. Lịch sử hình thành …………………………………………………… 1.5.2. Phạm vi hoạt động kinh doanh ………………………………………. 1.5.3. Sơ đồ tổ chức ………………………………………………………… -8- 1 3 3 3 3 4 4 5 5 5 6 6 8 8 8 9 9 9 12 13 18 18 18 19 1.5.4. Cơ cấu lao động ……………………………………………………… 20 1.6. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ……………………………….….. 21 22 CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU … 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU …………………………………..….. 22 2.2. THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU ………………….….. 22 2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………………………..………… 22 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu ………………………………………………….. 22 2.3.2. Biến số nghiên cứu …………………………………………………… 23 2.4. PHƯƠNG PHÁP THU THẬP – XỬ LỲ VÀ PHÂN TÍCH SỐ LIỆU 29 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ………………………...……… 33 3.1. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH CHỈ TIÊU TÀI CHÍNH………………….. 3.1.1. Doanh thu ………………………..…………………............................ 3.1.2. Chỉ tiêu tình hình sử dụng phí………….…….………………….……. 3.1.3. Chỉ tiêu nguồn vốn …………………………………………….…….. 3.1.4. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn …………………………….. 3.1.5. Chỉ tiêu đánh giá khả năng thanh toán………………………………. 3.1.6. Chỉ tiêu lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận …………………………… … 3.1.7. Năng suất lao động bình quân CBCNV………… ……..……………. 3.1.8. Thu nhập bình quân CBCNV………… ……..………………………. 3.1.9. Nộp ngân sách Nhà nước ………… ……..….…………….…………. 34 35 36 38 39 41 44 44 45 3.2. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH CHI TIẾT DOANH SỐ MUA, DOANH SỐ BÁN THEO NHÓM HÀNG, MẶT HÀNG………………………………. 3.2.1. Phân tích doanh số mua, cơ cấu nguồn mua …………………………. 3.2.2. Phân tích doanh số bán theo thị trường ……….……………………… 3.2.3. Phân tích doanh số bán theo chi nhánh trực thuộc …………………… 3.2.4. Phân tích doanh số bán theo kênh bệnh viện, kênh ngoài bênh viện… 3.2.5. Phân tích doanh số bán theo nhóm hàng ……………..……………… 3.2.6. Các mặt hàng có doanh số bán cao nhất……………………………... 3.2.7. Cơ cấu doanh số bán xuất khẩu……………………………….……... 45 45 46 47 48 49 50 52 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ..…….......................………………………….. 53 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT..……...............……………………………….. 61 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC -9- ĐẶT VẤN ĐỀ Trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, tạo được lợi thế cạnh tranh giữa các công ty càng khó, duy trì lợi thế cạnh tranh lâu dài còn khó khăn hơn nhiều. Đứng trước những cơ hội và thách thức các doanh nghiệp phải không ngừng cạnh tranh, không ngừng hoàn thiện để tồn tại và phát triển. Để có thể đứng vững trong cơ chế thị trường, các doanh nghiệp phải không ngừng nắm bắt nhu cầu của người tiêu dùng, nâng cao chất lượng sản phẩm, nâng cao uy tín,… nhằm tiến tới mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận. Do đó, đạt hiệu quả kinh doanh và nâng cao hiệu quả kinh doanh luôn là vấn đề được quan tâm của doanh nghiệp và trở thành điều kiện sống còn để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển trên thương trường. Kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thể hiện năng lực hoạt động trong quá trình hoạt động kinh doanh, đánh dấu sự phát triển của doanh nghiệp qua mỗi thời kỳ. Như vậy kết quả kinh doanh rất quan trọng để doanh nghiệp xác định chiến lược cho tương lai và khắc phục những tồn tại thiếu sót. Được thành lập năm 1992, trải qua hơn 25 năm hình thành và phát triển, Công ty cổ phần Dược phẩm TV.PHARM đã có những bước phát triển trong lực vực hoạt động sản xuất kinh doanh. Công ty đã xây dựng được mạng lưới phân phối rộng khắp cả nước, đầu tư được nhiều trang thiết bị hiện đại cho sản xuất. Hoạt động của Công ty trong thời gian qua đã đạt được những thành tựu nhất định song cũng có những khó khăn và thách thức không nhỏ. Việc phân tích thường xuyên hoạt động kinh doanh của Công ty sẽ giúp cho nhà lãnh đạo đánh giá đầy đủ, chính xác mọi diễn biến và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, để biết được những mặt mạnh, mặt yếu của Công ty đồng thời tìm ra các giải pháp khắc phục những thiếu sót và nâng cao hiệu quả kinh doanh của Công ty. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Phân tích hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần Dược phẩm TV.PHARM năm 2017” Đề tài thực hiện với hai mục tiêu sau: 1. Phân tích kết quả tài chính của Công ty cổ phần dược phẩm TV.PHARM năm 2017. 2. Phân tích chi tiết doanh số mua, doanh số bán theo cơ cấu nhóm hàng, mặt hàng của Công ty cổ phần dược phẩm TV.PHARM năm 2017. -1- Từ việc phân tích, đánh giá về hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty từ đó đưa ra một số ý kiến bàn luận và đề xuất cho Công ty giúp hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty có hiệu quả hơn trong những năm tới. -2- CHƯƠNG I: TỔNG QUAN 1.1. TỔNG QUAN PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH 1.1.1. Khái niệm phân tích hoạt động kinh doanh Hoạt động kinh doanh là hoạt động tạo ra doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp. Với mục đích kiếm lời, các doanh nghiệp thuộc các loại hình và các hình thức sở hữu khác nhau hoạt động trong bất kỳ lĩnh vực nào cũng đều tiến hành các hoạt động kinh doanh [14], [10]. “Phân tích hoạt động kinh doanh là quá trình nghiên cứu để đánh giá toàn bộ quá trình và kết quả hoạt động kinh doanh; các nguồn tiềm năng cần khai thác ở doanh nghiệp, trên cơ sở đó đề ra các phương án và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp” [10]. Phân tích hoạt động kinh doanh gắn liền với mọi hoạt động của sản xuất kinh doanh của con người. Ban đầu, trong điều kiện sản xuất chưa phát triển, yêu cầu thông tin cho quản lý doanh nghiệp chưa nhiều, công việc phân tích chỉ là những phép tính cộng trừ đơn giản. Khi nền kinh tế càng phát triển, những đòi hỏi về quản lý kinh tế không ngừng tăng lên. Để đáp ứng nhu cầu quản lý kinh doanh ngày càng cao và phức tạp, phân tích hoạt động kinh doanh được hình thành ngày càng hoàn thiện với hệ thống lý luận độc lập [14]. Như vậy “Phân tích hoạt động kinh doanh là quá trình nghiên cứu để đánh giá toàn bộ quá trình và kết quả hoạt động kinh doanh tại doanh nghiệp nhằm làm rõ chất lượng hoạt động kinh doanh và các nguồn tiềm năng cần khai thác từ đó đề ra các phương án và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh” [10], [14]. 1.1.2. Ý nghĩa của phân tích hoạt động kinh doanh Trong cơ chế thị trường hiện nay, đối với bất kỳ doanh nghiệp nào mục tiêu cơ bản trong hoạt động sản xuất kinh doanh là tối đa hóa lợi nhuận. Ngoài ra một doanh nghiệp hoạt động ngoài mục tiêu lợi nhuận còn phải có trách nhiệm đối với xã hội. Để đạt được mục tiêu của mình các doanh nghiệp cần phải xác định phương hướng, mục tiêu đầu tư, sử dụng các yếu tố sản xuất một cách khoa học và hiệu quả. Phân tích hoạt động kinh doanh cho thấy bức tranh toàn cảnh trình độ tổ chức sử dụng các yếu tố sản xuất, các nguồn lực tài chính trong hiện tại, từ đó giúp các nhà quản trị đưa ra các quyết định tương lai cho doanh nghiệp mình [19]. -3- Phân tích hoạt động kinh doanh còn là cơ sở kiểm tra, kiểm soát các hoạt động tài chính và hoạt động quản lý của mọi cấp quản trị. Thông qua việc phân tích sẽ góp phần hoàn thiện cơ chế tài chính, thúc đẩy hoạt động kinh doanh trong các doanh nghiệp [14]. Từ những ý nghĩa trên, ta thấy phân tích kinh doanh có vai trò rất quan trọng đối với mọi nhà quản trị trong nền kinh tế thị trường có quan hệ mật thiết với nhau. Đó là công cụ hữu ích được dùng để xác định giá trị kinh tế, đánh giá các điểm mạnh, điểm yếu trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó phát hiện ra các nguyên nhân khách quan, chủ quan giúp cho nhà quản trị lựa chọn và đưa ra các quyết định phù hợp với mục tiêu mà họ quan tâm. Do vậy, phân tích hoạt động kinh doanh là công cụ đắc lực cho các nhà quản trị trong doanh nghiệp đạt kết quả và hiệu quả cao nhất [10], [5]. 1.1.3. Yêu cầu của phân tích hoạt động kinh doanh Tính đầy đủ: Nội dung và kết quả phân tích phụ thuộc nhiều vào sự đầy đủ nguồn tài liệu phục vụ cho công tác phân tích. Đảm bảo tính toán tất cả các chỉ tiêu cần thiết thì mới đánh giá đúng được đối tượng phân tích [14]. Tính chính xác: Chất lượng của công tác phân tích phụ thuộc nhiều vào tính chính xác về nguồn số liệu, sự chính xác trong lựa chọn phương pháp phân tích, chỉ tiêu dùng để phân tích [14]. Tính kịp thời: Sau mỗi chu kỳ hoạt động kinh doanh phải kịp thời tổ chức phân tích đánh giá tình hình hoạt động, kết quả và hiệu quả đạt được, để nắm bắt được những mặt mạnh, những tồn tại trong hoạt động kinh doanh [14]. Thông qua đó đề xuất những giải pháp cho thời kỳ hoạt động kinh doanh tiếp theo có kết quả và hiệu quả cao hơn. Mặt khác, quá trình kiểm tra, đánh giá có được cơ sở để định hướng nghiên cứu sâu hơn ở các bước sau nhằm làm rõ các vấn đề mà doanh nghiệp cần quan tâm [19]. 1.1.4. Nhiệm vụ của phân tích hoạt động kinh doanh Kiểm tra và đánh giá kết quả hoạt động qua các chỉ tiêu kinh tế.  Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh và tìm nguyên nhân gây nên các mức độ ảnh hưởng đó. Biến động của chỉ tiêu là do ảnh hưởng trực tiếp của các nhân tố gây nên, do đó phải xác định trị số của các nhân tố và tìm nguyên nhân gây nên các mức độ ảnh hưởng đó. -4-  Đề xuất các giải pháp nhằm khai thác tiềm năng và khắc phục những tồn tại yếu kém của quá trình hoạt động kinh doanh. Phân tích kết quả kinh doanh không chỉ đánh giá kết quả chung chung, mà phải từ cơ sở nhận thức đo phát hiện các tiềm năng cần phải được khai thác và những tồn tại yếu kém, nhằm đề xuất giải pháp phát huy thế mạnh và khắc phục tồn tại ở doanh nghiệp của mình.  Xây dựng phương án kinh doanh căn cứ vào kết quả đạt được Quá trình kiểm tra và đánh giá kết quả kinh doanh là để nhận biết tiến độ thực hiện và phát hiện những thay đổi có thể xảy ra. Định kỳ doanh nghiệp phải tiến hành kiểm tra và đánh giá mọi khía cạnh hoạt động, đồng thời căn cứ vào các tác đọng ở bên ngoài để xác định vị trí và hướng đi của doanh nghiệp, các phương án kinh doanh có còn thích hợp nữa hay không? Nếu không phù hợp thì cần phải điều chỉnh kịp thời. 1.2. CÁC CHỈ TIÊU KINH TẾ THƯỜNG DÙNG TRONG PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH 1.2.1. Doanh số mua và cơ cấu nguồn mua Doanh số mua thể hiện năng lực luân chuyển hàng hóa của doanh nghiệp. Nghiên cứu cơ cấu nguồn mua xác định được nguồn hàng đồng thời tìm ra được dòng “hàng nóng” mang lại nhiều lợi nhuận (doanh số mua bao gồm cả doanh số sản xuất) và thể hiện được cái nhìn sắc bén nhạy cảm của những người làm công tác kinh doanh. Việc phân tích nguồn mua và cơ cấu nguồn mua là một chỉ tiêu phân tích trong hoạt động doanh nghiệp [14], [5] 1.2.2. Doanh số bán ra và tỷ lệ bán buôn, bán lẻ Doanh số bán có ý nghĩa quan trọng với sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Xem xét doanh số bán và tỷ lệ bán buôn, bán lẻ để hiểu thực trạng doanh nghiệp để từ đó đưa ra một tỷ lệ tối ưu nhằm khai thác hết thị trường, đảm bảo lợi nhuận cao [14], [5] Doanh số bán bao gồm: - Tổng doanh số bán của doanh nghiệp - Doanh số bán theo cơ cấu nhóm hàng - Doanh số bán theo kênh phân phối - Nhóm hàng có tỷ trọng lớn nhất - Doanh số bán buôn … -5- - Doanh số bán lẻ. So sánh tỷ trọng từng phần với tổng doanh số bán xem doanh nghiệp đó chủ yếu là bán buôn hay bán lẻ. 1.2.3. Phân tích tình hình sử dụng phí Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp luôn gắn liền với thị trường và cách ứng xử các yếu tố chi phí đầu vào, đầu ra nhằm đạt được mức tối đa lợi nhuận trong kinh doanh. Phân tích tình hình sử dụng phí giúp cho doanh nghiệp nhận diện các hoạt động sinh ra chi phí và khai triển các khoản chi phí dựa trên hoạt động. Nó có ý nghĩa quan trọng trong việc kiểm soát chi phí để lập kế hoạch và ra các quyết định kinh doanh cho tương lai. Các chỉ tiêu thường được quan tâm trong phân tích như sau [17], [19]: + Giá vốn hàng bán + Chi phí bán hàng + Chi phí quản lý doanh nghiệp + Chi phí tài chính 1.2.4. Phân tích vốn Để đạt được lợi nhuận tối đa doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao trình độ quản lý sản xuất kinh doanh, trong đó quản lý và sử dụng vốn là một bộ phận rất quan trọng, có ý nghĩa quyết định. Qua phân tích sử dụng vốn doanh nghiệp có thể khai triển tiềm năng sẵn có, biết mình đang ở cung đoạn nào trong quá trình phát triển (thịnh vượng, suy thoái) hay đang ở vị trí nào trong quá trình cạnh tranh với đơn vị khác, nhằm có biện pháp tăng cường quản lý [19], [20]. Phân tích vốn nhằm xem xét tính chất hợp lý của việc sử dụng vốn của doanh nghiệp như thế nào. Với số vốn đã có, doanh nghiệp phân bổ cho các loại tài sản có hợp lý không, sự thay đổi kết cấu vốn có ảnh hường đến quá trình kinh doanh và dịch vụ của doanh nghiệp hay không + Kết cấu nguồn vốn Tổng nguồn vốn của doanh nghiệp Nguồn nợ phải trả: bao gồm Nợ ngắn hạn và Nợ dài hạn Nguồn vốn chủ sở hữu: - Vốn cố định - Vốn lưu động - Vốn từ các quỹ khác -6- So sánh tổng số vốn đầu kỳ với cuối kỳ, xác định tỷ trọng từng nguồn vốn cụ thể trong tổng số nguồn vốn. Từ đó có thể biết được khả năng tự tài trợ về mặt tài chính, mức độ tự chủ trong sản xuất kinh doanh hoặc những khó khăn mà doanh nghiệp gặp phải trong việc khai thác vốn. + Tình hình phân bổ vốn: VLĐ thường xuyên = Tài sản ngắn hạn – Nguồn vốn ngắn hạn = Nguồn vốn dài hạn – Tài sản dài hạn Vốn lưu động thường xuyên < 0 chứng tỏ nguồn vốn dài hạn không đủ đầu tư cho tài sản cố định. Doanh nghiệp phải đầu tư vào tài sản cố định một phần nguồn vốn ngắn hạn. Tài sản lưu động không đáp ứng đủ nhu cầu thanh toán nợ ngắn hạn, cán cân thanh toán của doanh nghiệp mất cân đối. Vốn lưu động thường xuyên > 0 chứng tỏ nguồn vốn dài hạn dư thừa sau khi đầu tư vào tài sản cố định, phần thừa đó đầu tư vào tài sản lưu động, đồng thời tài sản lưu động lớn hơn nguồn vốn ngắn hạn do vậy khả năng thanh toán của doanh nghiệp tốt. Vốn lưu động thường xuyên = 0 có nghĩa là nguồn vốn dài hạn tài trợ đủ cho tài sản cố định và tài sản lưu động đủ cho doanh nghiệp trả các khoản ngắn hạn, chi phí tài chính như vậy là lành mạnh. Nguồn vốn ngắn hạn = Nợ ngắn hạn + Nợ khác Nguồn vốn dài hạn = Nợ dài hạn + Nguồn vốn chủ sở hữu Nhu cầu vốn lưu động thường xuyên = HTK và các khoản phải thu - Nợ ngắn hạn Nhu cầu vốn lưu động thường xuyên > 0 tức là hàng tồn kho (HTK) và các khoản phải thu lớn hơn nợ ngắn hạn. Tại đây các sử dụng ngắn hạn của doanh nghiệp lớn hơn các nguồn vốn ngắn hạn mà doanh nghiệp có được từ bên ngoài, doanh nghiệp phải dùng nguồn vốn dài hạn để tài trợ vào phần chênh lệch. Nhu cầu vốn lưu động thường xuyên < 0 tức là nguồn vốn ngắn hạn bên ngoài đã dư thừa để tài trợ các sử dụng ngắn hạn của doanh nghiệp, doanh nghiệp không cần nhận vốn ngắn hạn để tài trợ cho chu kỳ kinh doanh. + Hiệu quả sử dụng vốn - Chỉ tiêu luân chuyển hàng tồn kho - Chỉ tiêu luân chuyển vốn lưu động - Chỉ tiêu luân chuyển tài sản cố định -7- - Chỉ tiêu luân chuyển tổng tài sản + Khả năng thanh toán: - Hệ số về khả năng thanh toán ngắn hạn: nói lên mối liên hệ tài sản ngắn hạn và các khoản nợ ngắn hạn. Hệ số này thể hiện mức độ đảm bảo của tài sản lưu động với nợ ngắn hạn. - Hệ số về khả năng thanh toán nhanh: là thước đo về khả năng trả nợ ngay, không dựa vào việc phải bán các loại vật tư hàng hóa. 1.2.5. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận Kinh doanh là một hoạt động kiếm lời. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận là mục tiêu hàng đầu của mỗi doanh nghiệp Dược trong nền kinh tế thị trường. Khi phân tích, đánh giá hoạt động doanh nghiệp Dược, chỉ tiêu này đánh giá tổng hợp hiệu quả và chất lượng kinh doanh, giúp các nhà đầu tư đánh giá mục đích đầu tư của mình có đạt hay không [10]. Lợi nhuận là kết quả tài chính cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Phân tích xem xét mức độ biến động của tổng số lợi nhuận trong kỳ so với các chỉ tiêu + Các tỷ suất lợi nhuận: - Tỷ suất lợi nhuận trên vốn cố định - Tỷ suất lợi nhuận trên vốn lưu động - Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu - Tỷ suất lợi nhuận/Tổng chi phí Các chỉ tiêu lợi nhuận nói lên một đồng vốn hoặc một đồng doanh thu trong kỳ mang lại bao nhiêu đồng lợi nhuận. Trên cơ sở so sánh các chỉ tiêu lợi nhuận giữa các năm có thể đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp [20]. 1.2.6. Năng suất lao động bình quân CBCNV Năng suất lao động bình quân được thể hiện bằng chỉ tiêu doanh số bán ra chia cho tổng số cán bộ công nhân trong sản xuất và kinh doanh. Năng suất lao động tăng thể hiện hoạt động của DN có hiệu quả và ngược lại [14]. 1.2.7. Thu nhập bình quân CBCNV Phân tích hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp Dược không phải chỉ tính đến lợi nhuận thu được mà còn phải tính đến việc đảm bảo đời sống CBCNV thông qua thu nhập bình quân của họ. Thu nhập bình quân của CBCNV là lương và các khoản thu nhập khác, ví dụ các khoản tiền thưởng quý, năm, lễ, tết...Thu nhập -8- bình quân của CBCNV thể hiện lợi ích, sự gắn bó của người lao động với doanh nghiệp và chứng tỏ doanh nghiệp hoạt động ổn định hay không [14]. 1.2.8. Nộp Ngân sách Nhà Nước Là mức đóng góp thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước, thể hiện hiệu quả đầu tư của Nhà nước vào các doanh nghiệp, là điều kiện để doanh nghiệp tồn tại và hoạt động có hiệu quả [14]. 1.3. TỔNG QUAN NGÀNH DƯỢC VIỆT NAM 1.3.1. Thị trường Dược phẩm Việt Nam năm 2016 - 2017 Năm 2016 – 2017 được đánh giá là giai đoạn quan trọng của ngành dược phẩm Việt Nam, đặc biệt đối với các doanh nghiệp lớn như Dược Hậu Giang, Traphaco, Domesco,…Sau khi chịu tác động tiêu cực từ việc thắt chặt quy định liên quan tới hoạt động đấu thầu tập trung kênh bệnh viện của Bộ Y tế, các doanh nghiệp trong ngành đã từng bước vượt qua khó khăn, thực hiện tái cơ cấu lại hệ thống phân phối, sản phẩm nhằm duy trì tốc độ tăng trưởng doanh thu như kế hoạch. Theo ước tính sơ bộ, tổng doanh thu ngành dược năm 2017 đạt 5,2 tỷ USD, tăng trưởng 11% so với năm 2016 và được dự đoán sẽ tiếp tục tăng trưởng hai con số trong vòng 5 năm tới. Nguồn: Business Monitor International Hình 1.1. Biểu đồ Doanh thu và tăng trưởng của Ngành Dược Việt Nam -9- Nguồn: Tổng cục Hải quan Hình 1.2. Biểu đồ Kim ngạch nhập khẩu 2016 - 2017 Nguồn: Tổng cục thống kê Hình 1.3. Biểu đồ Nhập khẩu dược phẩm theo quốc gia năm 2016 Luật dược sửa đổi số 105/2016/QH13 áp dụng từ 1/1/2017 định hướng hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam trong hoạt động đấu thầu bệnh viện, ưu tiên nguồn nguyên liệu trong nước cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc đăng ký sản phẩm thuốc Generic đã phần nào giúp các doanh nghiệp ngành dược chống lại sự canh tranh gay gắt của dòng thuốc nhập khẩu giá rẻ từ Ấn Độ, Trung Quốc. Tuy nhiên, theo số liệu thống kê tháng 11 năm 2017 của Tổng cục Hải Quan, tổng giá trị nhập khẩu dược phẩm vẫn tiếp tục tăng nhanh, đạt 2.540 triệu USD, tăng trưởng 8,5% so - 10 - với cùng kỳ 2016, chủ yếu đến từ các khu vực quen thuộc như Ấn Độ, Đức, Pháp,… Về nguyên phụ liệu dược phẩm chính, Việt Nam đã nhập khẩu 332 triệu USD trong đó hơn 56% tổng kim ngạch được nhập khẩu từ Trung Quốc. Việc phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu khiến ngành dược dễ chịu ảnh hưởng từ các yếu tố bên ngoài như biến động tỷ giá hay những cú sốc về nguồn hàng cung cấp; cộng thêm chi phí nhập khẩu khiến giá thành xuất khẩu thuốc của Việt Nam cao hơn khoảng 20-25% so với Trung Quốc, Ấn Độ [9]. Hiện tại các nhà sản xuất thuốc trong nước đang lép vế so với các đối thủ nước ngoài. Bên cạnh việc phải nhập khẩu tới 90% nguyên liệu (đặc biệt là nguyên liệu tân dược), các doanh nghiệp trong nước chỉ chiếm được khoảng một nữa thị trường thuốc trong nước. Phân nữa thị phần còn lại thuộc về các sản phẩm nước ngoài, trong đó đáng kể là thuốc của các tập đoàn dược phẩm hàng đầu có giá và chất lượng cao hơn hẳn. Tính riêng kênh bệnh viện, tỷ lệ hàng nhập khẩu chiếm tỷ lệ cao hơn hàng trong nước [9]. Nguồn: IMS Health Market Prognosis Hình 1.4. Biểu đồ Tỷ lệ dược phẩm nội trong tổng giá trị thị trường - 11 -