Tài liệu Phân tích hiệu sản xuất lúa 2 vụ của nông hộ ở xã phong nẫm huyện giồng trôm tỉnh bến tre a

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ QUẢN TRỊ KINH DOANH LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH HIỆU SẢN XUẤT LÚA 2 VỤ CỦA NÔNG HỘ Ở XÃ PHONG NẪM HUYỆN GIỒNG TRÔM TỈNH BẾN TRE Giáo viên hướng dẫn: Th.s LA NGUYỄN THÙY DUNG Cần Thơ, 2009 Sinh viên thực hiện: HUỲNH NGỌC MÀU MSSV : 4054171 Lớp : KTNN1-K31 LỜI CẢM TẠ Trong suốt quá trình học tập vừa qua được sự hướng dẫn của Quý thầy cô Khoa Kinh Tế - Quản trị kinh doanh Trường Đại học Cần Thơ em đã tiếp thu được rất nhiều kiến thức bổ ích, đặc biệt là trong quá trình thực hiện Luận văn tốt nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của cô La Nguyễn Thùy Dung và Quý thầy cô Khoa Kinh Tế - QTKD đã tạo điều kiện cho em thực hiện đề tài này. Em xin gởi lời cám ơn chân thành đến các cô chú cán bộ sở nông nghiệp Tỉnh Bến Tre các bác nông dân đã tạo điều kiện thuận lợi cho em khảo sát và thu thập số liệu tại địa bàn nghiên cứu. Sau cùng, em cũng xin gởi lời kính chúc Quý thầy cô, các cô chú cán bộ phòng nông nghiệp huyện cũng như các cô chú cán bộ xã, các bác nông dân luôn dồi dào súc khỏe. Ngày… tháng… năm 2009 Sinh viên thực hiện Huỳnh Ngọc Màu I LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện. Các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là hoàn toàn trung thực. Đề tài không trùng với bất cứ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày… tháng… năm 2009 Sinh viên thực hiện Huỳnh Ngọc Màu II NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Họ và tên người hướng dẫn: LA NGUYỄN THÙY DUNG Học vị: Thạc sĩ. Chuyên ngành: Marketting-Du lịch-Dịch vụ Cơ quan công tác: Bộ môn Marketting-Du lịch-Dịch vụ, Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh Họ và tên sinh viên: HUỲNH NGỌC MÀU Mã số sinh viên: 4054171. Chuyên ngành: Kinh tế Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tên đề tài: Phân tích hiệu quả sản xuất lúa 2 vụ của nông hộ ở xã Phong Nẫm huyện Giồng Trôm tỉnh Bến Tre. NỘI DUNG NHẬN XÉT 1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2. Về hình thức ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... III ..................................................................................................................................... 3. Ý nghĩa khoa học thực tiễn ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 5. Nội dung và các kết quả đạt được ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... IV ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 6. Nhận xét khác ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 7. Kết luận ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... Cần Thơ, ngày … tháng … năm 2009 Giáo viên hướng dẫn La Nguyễn Thùy Dung V MỤC LỤC Trang Tóm tắt ................................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1 ......................................................................................................... 2 GIỚI THIỆU ........................................................................................................ 2 1.1.Đặt vấn đề nghiên cứu ................................................................................... 2 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu.............................................................................. 2 1.1.2. Căn cứ vào khoa học và thực tiễn .............................................................. 3 1.2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................... 3 1.2.1. Mục tiêu chung .......................................................................................... 3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể........................................................................................... 3 1.3. Các giả thuyết kiểm định và câu hỏi nghiên cứu .......................................... 4 1.3.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................... 4 1.4. Phạm vi nghiên cứu....................................................................................... 4 1.4.1. Không gian ................................................................................................. 4 1.4.2. Thời gian .................................................................................................... 4 1.4.3. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 4 1.5. Lược khảo tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu ................................. 5 CHƯƠNG 2 ......................................................................................................... 6 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................... 6 2.1. Phương pháp luận ......................................................................................... 6 2.1.1. Khái niệm về sản xuất................................................................................ 6 2.1.1. Hàm sản xuất.............................................................................................. 6 2.1.2. Kinh tế sản xuất là gì ................................................................................. 6 2.1.3. Mục tiêu sản xuất ....................................................................................... 6 2.1.4. Một số khái niệm........................................................................................ 6 VI 2.1.4.1. Hiệu quả .................................................................................................. 6 2.1.4.2. Sản xuất theo kiểu luân canh .................................................................. 7 2.1.5. Các tỷ số tài chính...................................................................................... 7 2.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất lúa ................................................... 9 2.2. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 10 2.2.1. Phương pháp chon vùng nghiên cứu........................................................ 10 2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu................................................................... 11 2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu ................................................................. 11 2.2.3.1. Phương pháp thống kê mô tả ................................................................ 11 2.2.3.2. Phân tích hồi qui tương quan ................................................................ 12 2.2.3.3. Phân tích so sánh................................................................................... 13 CHƯƠNG 3 ....................................................................................................... 14 TỔNG QUAN TRÊN ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU............................................. 14 3.1. Sơ lược về huyện Giồng Trôm tỉnh Bến Tre .............................................. 14 3.1.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội ........................................................ 14 3.1.1.1. Điều kiện tự nhiên................................................................................. 14 3.1.1.2. Khinh tế xã hôi...................................................................................... 16 3.2. Tình hình sản xuất nông nghiệp trong huyện.............................................. 17 3.2.1. Tình hình sản xuất noogn nghiệp của huyện ........................................... 17 3.2.1.1. Trồng trọt .............................................................................................. 17 3.2.1.2. Chăn nuôi .............................................................................................. 18 3.2.1.3. Nuôi trồng thủy sản............................................................................... 18 3.2.1.4. Các công tác khuyến nông và bảo vệ thực vật...................................... 19 CHƯƠNG 4 ....................................................................................................... 20 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VÀ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT LÚA CỦA NÔNG HỘ Ở XÃ PHONG NẪM HUYỆN GIỒNG TRÔM TỈNH BẾN TRE VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ SẢN XUẤT LÚA CỦA VÙNG.. 20 4.1. Mô tả thực trạng sản xuất liên quan đến các nguồn lực của nông hộ ......... 20 4.1.1. Các nguồn lực của quá trình sản xuất của nông hộ.................................. 20 VII 4.1.1.1. Nguồn lực lao động............................................................................... 20 4.1.1.2. Nguồn lực vốn....................................................................................... 23 4.2. Phân tích hiệu quả sản xuất và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất lúa của vùng ....................................................................................................... 27 4.2.1. Phân tích các yếu tố đầu vào, đầu ra của quá trình sản xuất lúa của nông hộ trong vùng ..................................................................................................... 27 4.2.1.1. Yếu tố đầu vào ...................................................................................... 27 4.2.1.2. Yếu tố đầu ra ......................................................................................... 28 4.2.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí sản xuất lúa ........................ 28 4.2.3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất ........................................ 30 4.2.3.1. Yếu tố ảnh hưởng đến năng suất vụ Đông Xuân 2007-2008................ 30 4.2.3.2. Yếu tố ảnh hưởng đến năng suất vụ Hè Thu 2007-2008 ...................... 33 4.2.4. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận ........................................ 35 4.2.4.1. Lợi nhuận vụ Đông Xuân năm 2007-2008 .......................................... 35 4.2.4.2. Lợi nhuận vụ Hè Thu năm 2007-2008................................................. 38 4.2.5. Phân tích hiệu quả sản suất lúa của vùng................................................. 40 4.2.5.1. Tình hình sản xuất................................................................................. 40 4.2.5.2. Tình hình tiêu thụ.................................................................................. 41 4.2.6. Phân tích hiệu quả sản xuất lúa của nông hộ ........................................... 42 4.2.6.1. Hiệu qủa trên một đơn vị diện tích ....................................................... 42 4.2.6.2. Hiệu quả sản xuất trên một vụ .............................................................. 44 4.2.6.3. So sánh doanh thu, chi phí và lợi nhuận cả năm 2007-2008 ................ 47 4.3. Phân tích các tỷ số tài chính........................................................................ 50 CHƯƠNG 5 ....................................................................................................... 52 MỘT SỐ NHÂN ĐỊNH ĐƯỢC RÚT RA TRONG TÌNH HÌNH SẢN XUẤT LÚA CỦA NÔNG HỘ VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP ........................................... 52 5.1. Nhừng thuận lợi, khó khăn, cơ hội, và mối đe dọa trong sản xuất lúa của nông hộ............................................................................................................... 52 5.1.1. Thuận lợi .................................................................................................. 52 VIII 5.1.2. Khó khăn .................................................................................................. 52 5.1.3. Mối đe dọa ............................................................................................... 53 5.1.4. Cơ hội....................................................................................................... 53 5.2. Đề ra một số giải pháp đề nâng cao hiệu quả sản xuất lúa ........................ 54 5.2.1. Một số giải pháp cụ thể ............................................................................ 54 5.2.1.1. Về mặt kỹ thuật ..................................................................................... 54 5.2.1.2. Về vốn ................................................................................................... 55 5.2.1.3. Về thị trường ......................................................................................... 55 5.2.1.4. Về thông tin........................................................................................... 56 5.2.1.5. Về lao động ........................................................................................... 56 5.2.1.6. Về cơ sở hạ tầng.................................................................................... 56 5.2.1.7. Một số giải pháp khác ........................................................................... 56 KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ .................................................................................. 58 Kết luận .............................................................................................................. 58 Kiến nghị............................................................................................................ 59 1. Đối với nông hộ ............................................................................................. 59 2. Đối với chính quyền địa phương và các cơ quan ban nghành ....................... 59 3. Đối với nhà nước............................................................................................ 60 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 62 IX DANH MỤC BIỂU BẢNG Trang Bảng 1: Thống kê nguồn lực lao động của nông hộ .......................................... 20 Bảng 2: Tỷ lệ phần trăm (%) số nhân khẩu của hộ ............................................ 21 Bảng 3: Lao động gia đình tham gia sản xuất lúa.............................................. 21 Bảng 4: Trình độ văn hóa................................................................................... 22 Bảng 5: Nhu cầu vốn sản xuất của nông hộ trong một vụ trên một công.......... 23 Bảng 6: Diện tích đất trồng lúa cuả nông hộ ..................................................... 24 Bảng 7: Kinh nghiệm sản xuất trong nông nghiệp ............................................ 25 Bảng 8: Tổng hợp các hộ tham gia tập huấn kỹ thuật ....................................... 25 Bảng 9: Tổng hợp các mô hình kỹ thuật mới được các hộ áp dụng .................. 26 Bảng 10: Chi phí sản xuất lúa cả năm 2007-2008 ............................................. 29 Bảng 11. Kết quả phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất vụ Đông Xuân của nông hộ năm 2007 – 2008 ........................................................................... 31 Bảng 12. Kết quả phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất vụ Hè Thu của nông hộ năm 2007 – 2008.................................................................................. 34 Bảng 13. Kết quả phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận vụ Đông Xuân của nông hộ năm 2007 – 2008 ........................................................................... 36 Bảng 14. Kết quả phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận vụ Hè Thu của nông hộ năm 2007 – 2008.................................................................................. 38 Bảng 15: Các khoản mục chi phí bình quân vụ Đông Xuân của nông hộ năm 2007-2008 .......................................................................................................... 44 Bảng 16: Các khoản mục chi phí bình quân vụ Hè Thu của nông hộ năm 20072008.................................................................................................................... 45 Bảng 17: Doanh thu , chi phí, lợi nhuân cả năm 2007-2008 ............................. 47 Bảng 18: Một số chỉ tiêu về hiệu quả sản xuất/công đất trồng lúa của nông hộ năm 2007-2008 .................................................................................................. 50 X DOANH MỤC BIỂU ĐỒ Trang Hình 1: Chi phí bình quân cả năm ..................................................................... 30 Hình 2: Chi phí bình quân vụ Đông Xuân ......................................................... 44 Hình 3: Chi phí bình quân vụ Hè Thu................................................................ 46 Hình 4: Doanh thu, chi phí lợi nhuận và của cả năm......................................... 50 : XI GVHD: La Nguyễn Thùy Dung Luận Văn Tốt Nghiệp Tóm tắt 1. Sự cần thiết của đề tài Ngày nay, tuy công nghiệp và dịch vụ đã phát triển và dần dần chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nền kinh tế nhưng ngành nông nghiệp vẫn là chủ đạo. Xuất phát từ thực tế đó, tôi quyết định chọn đề tài: “Phân tích hiệu quả sản xuất lúa 2 vụ của các nông hộ xã Phong Nẫm huyện Giồng Trôm tỉnh Bến Tre” để thấy tính hiệu quả sản xuất cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất, lợi nhuận của nông hộ trên địa bàn. Một mặt giúp tôi hiểu rõ hơn về những điều kiện tự nhiên của vùng cũng như về mặt sản xuất của người dân đã mang lại hiệu quả sản xuất như thế nào cho gia đình cũng như mang hiệu quả kinh tế cho vùng. 2. Mục tiêu nghiên cứu: - Phân tích các yếu tố đầu vào, đầu ra của quá trình sản xuất lúa, chi phí, lợi nhuận, rủi ro, cơ hội trong quá trình sản xuất lúa ở địa phương. Đề xuất giải pháp *Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập số liệu +Số liệu thứ cấp: Niên giám thống kê huyện Giồng Trôm năm 2007 +Số liệu sơ cấp: Được phỏng vấn trực tiếp người nông dân. - Phương pháp phân tích số liệu Số liệu nhập trên phần mềm Excel, được xử lý bằng phần mềm SATA. Các phương pháp phân tích được sử dụng trong bài viết bao gồm: Phân tích thống kê mô tả, phân tích hồi qui tương quan, phân tích so sánh 3. Kết quả đạt được Qua quá trình phân tích và xử lý số liệu cũng gặp nhiều khó khăn và hiểu được vấn đề sản xuất của người dân vẩn còn gặp nhiều khó khăn và hiệu quả sản xuất lúa chưa cao. =>Giải pháp: Dịch sâu rầy càng tăng vì vậy chính quyền địa phương cần có biện pháp nhằm giúp nông dân xuống giống đồng loạt; có như vậy sẽ giảm được thiên địch và sâu bệnh. Cán bộ nông nghiệp xã cũng cần có sự hợp tác với các cơ quan thực hiện trong việc nắm bắt tình hình thực hiện các mô hình qua các năm. Các cơ quan ban ngành cần có sự hợp tác chặt chẽ với nhau trong quá trình thực hiện việc chuyển giao khoa học kỹ thuật đến nông dân. SVTH: Huỳnh Ngọc Màu -1- GVHD: La Nguyễn Thùy Dung Luận Văn Tốt Nghiệp CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu Ngày nay, tuy công nghiệp và dịch vụ đã phát triển và dần dần chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nền kinh tế nhưng ngành nông nghiệp vẫn là chủ đạo. Nông nghiệp, nông thôn tỉnh Bến Tre từ năm 2006 đến nay có những thay đổi rõ rệt, những thành tựu đạt được rất đáng khích lệ, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng chung của nền kinh tế. Trong đó nổi bật nhất là từng bước hoàn thiện dần nền nông nghiệp hàng hóa ngay càng quy mô lớn. Cây lúa không những đáp ứng đủ nhu cầu lương thực trong huyện, mà còn đem về cho đất nước nguồn ngoại tệ đáng kể từ việc xuất khẩu, đồng thời nâng cao thu nhập, góp phần khắc phục sự phân hóa giàu nghèo ngày càng diễn ra trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Như vậy, cây lúa giữ vai trò then chốt và là cơ sở cho sự phát triển đời sống, xã hội của nhân dân huyện Giồng Trôm nói riêng và của nhân dân cả nước nói chung. Thế nhưng trong thời gian gần đây, thế mạnh của cây lúa chưa được khai thác đúng mức, năng suất chưa cao, không ổn định, chất lượng lúa thấp làm giảm giá bán của người nông dân, từ đó dẫn đến lợi nhuận chưa cao. Đặc biệt trong thời gian gần đây do thiên tai và dịch bệnh đã làm cho năng suất lúa giảm xuống đáng kể làm ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân. Bên cạnh đó, nguồn lực của mỗi nông hộ khác nhau cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến những khác biệt này. Nếu nông hộ biết tận dụng tốt các nguồn lực sẵn có của mình kết hợp với việc ứng dụng các mô hình khoa học kỹ thuật mới trong sản xuất sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao đồng thời cũng nâng cao trình độ sản xuất cho bản thân. Xuất phát từ thực tế đó, tôi quyết định chọn đề tài như sau: “Phân tích hiệu sản xuất lúa 2 vụ của các nông hộ xã Phong Nẫm, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre” để thấy tính hiệu quả kinh tế vào sản xuất cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất, thu nhập ròng của nông hộ trên địa bàn nghiên cứu. SVTH: Huỳnh Ngọc Màu -2- GVHD: La Nguyễn Thùy Dung Luận Văn Tốt Nghiệp 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn Ngành nông nghiệp của tỉnh Bến Tre cũng như của cả nước, đã có từ lâu đời, nó không chỉ cung cấp lúa gạo phục vụ nhu cầu cơ bản của con người mà nó còn là nền tảng, là động lực cho phát triển kinh tế. Do đó nó rất quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế - xã hội. Trong các hội thảo về phát triễn kinh tế, lĩnh vực nông nghiệp luôn được trú trọng, coi phát triển nông nghiệp là nền tảng,là động lực cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nước ta là nước có thế mạnh về nông nghiệp, hơn 70% dân số sản xuất nông nghiệp, ngành nông nghiệp gắng bó với nhân dân ta rất lâu đời,do đó rất có kinh nghiệm trong sản xuất, với lực lượng lao động dồi giàu, lợi thế về điều kiện tự nhiên, sự quan tâm đầu tư khoa học kỹ thuật của nhà nước và trong tương lai ngành nông nghiệp không chỉ đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo mà sẽ vươn lên đứng đầu thế giới về ngành hàng gạo và còn nhiều mặt hàng khác. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊNCỨU 1.2.1. Mục tiêu chung Mục tiêu chung của đề tài là phân tích hiệu quả sản xuất lúa và xác định những thuận lợi, khó khăn trong quá trình sản xuất trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp liên quan đến việc sản xuất lúa đối với nông hộ và chính quyền địa phương. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Mô tả thực trạng sản xuất lúa của hộ nông dân liên quan với các nguồn lực sẳn có trong vùng. - Phân tích các yếu tố đầu vào, đầu ra của quá trình sản xuất lúa. - Phân tích về chi phí sản xuất của ngành sản xuất lúa. - Phân tích về lợi nhuận đã đạt được trong sản xuất - Phân tích những rui ro cũng như là cơ hội trong quá trình sản xuất lúa ở địa phương - Đánh giá hiệu quả sản xuất lúa của nông hộ - Đề xuất các giải pháp phát huy các mặt tích cực và khắc phục những hạn chế trong quá trình sản xuất của ngành nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả kinh tế của mô hình. SVTH: Huỳnh Ngọc Màu -3- GVHD: La Nguyễn Thùy Dung Luận Văn Tốt Nghiệp 1.3. CÁC GIẢ THUYẾT CẦN KIỂM ĐỊNH VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU 1.3.1. Câu hỏi nghiên cứu – Mô tả thực trạng sản xuất của nông hộ liên quan đến các nguồn lực sẵn có như thế nào ? – Phân tích những yếu tố đầu vào, đầu ra của quá trình sản xuất lúa như thế nào? - Phân tích về lợi nhuận đã đạt được trong sản xuất ra sao? - Phân tích những rui ro cũng như là cơ hội trong quá trình sản xuất lúa ở địa phương –Quá trình sản xuất lúa của nông hộ hiện nay có những thuận lợi, khó khăn trong quá trình sản xuất hiện tạị cũng như những cơ hội và thách thức trong tương lai ra sao? – Có những giải pháp nào để nâng cao hiệu quả sản xuất lúa ở xã Phong Nẫm huyyện Giồng Trôm tỉnh Bến Tre trong thời gian tới? 1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.4.1. Không gian Nghiên cứu tình hình sản xuất lúa ở địa bàn xã Phong Nẫm huyện Giồng Trôm tỉnh Bến Tre. 1.4.2. Thời gian Số liệu sơ cấp thì chỉ được thu thập trong niên vụ 2007-2008 . Còn số liệu thứ cấp thì có thể thu thập được trong giai đoạn 2006- 2008. Do phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu phán đoán, lựa chọn mâuc ngẫu nhiên những hộ có trồng lúa trong vùng và việc chọn hộ điều tra phụ thuộc vào cán bộ địa phương chọn ra những hộ sản xuất điển hình trong 4 ấp của xã Phong Nẫm. Kết quả được phân tích từ số liệu điều tra chỉ đúng cho những hộ được điều tra nhằm đánh giá hiệu quả sản xuất lúa của nông hộ. 1.4.3. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu tình hình sản xuất lúa của bà con nông dân ở 4 ấp của xã Phong Nẫm huyện Giồng Trôm tỉnh Bến Tre. SVTH: Huỳnh Ngọc Màu -4- GVHD: La Nguyễn Thùy Dung Luận Văn Tốt Nghiệp 1.5. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU - Thu thập thông tin có liên quan phòng nông nghiệp huyện Giồng Trôm tỉnh Bến Tre và Sở tào nguyên môi trường huyện. - Tài liệu được tham khảo của sinh viên Cao Thị Thanh Nhanh (2007). Luận văn tốt nghiệp “Phân tích tình hình sản xuất và tiêu thụ dừa ở huyện Mỏ Cày – tỉnh Bến Tre, Khoa Kinh tế và Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Cần Thơ. Trong bài lam của tác giả đã xem và dựa vào đó làm nền tảng và xây dựng lên thành bài của tôi. - Nội dumg của tài liệu là phân tích quá trình sản xuất kết hợp với mức tiêu thụ dừa ở huyện như thế nào? - Nội dung đề tài chỉ xoay quanh vấn đề tình hình sản xuất của nông hộ và đưa đến kết luận việc sản xuất lúa của nông hộ đat được trong năm như thế nào và đưa ra giải pháp. - Dựa vào số liệu thu thập qua bảng câu hỏi phỏng vấn trực tiếp 50 hộ xử lý số liệu và hoàn thành bài luận văn của tôi.. SVTH: Huỳnh Ngọc Màu -5- GVHD: La Nguyễn Thùy Dung Luận Văn Tốt Nghiệp CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN 2.1.1. Khái niệm về sản xuất Sản xuất là quá trình kết hợp các yếu tố đầu vào và quy trình biến đổi (inputs) để tạo ra một sản phẩm và dịch vụ nào đó (outputs). Mỗi quá trình sản xuất được mô tả bằng một hàm sản xuất. 2.1.2. Hàm sản xuất Hàm sản xuất dùng để mô tả định lượng các quy trình công nghệ kỹ thuật sản xuất khác nhau mà các nhà sản xuất có thể chọn lựa. Một hàm sản xuất cho biết số lượng sản phẩm cao nhất tại mỗi mức input sử dụng. Hàm sản xuất mô tả một quan hệ kỹ thuật nhằm chuyển đổi các nguồn lực đầu vào để sản xuất thành một sản phẩm cụ thể nào đó. Dạng tổng quát: Y = f(x1, x2, ..., xm) Trong đó: Y: mức sản lượng (outputs) X1, X2, ..., xm: các nguồn lực đầu vào (inputs) trong quá trình sản xuất. 2.1.2. Kinh tế sản xuất là gì? Kinh tế sản xuất đề cầp vấn đề liên quan đến các nguồn lực của nhà sản xuất hàng hóa trong nền kinh tế , hoạt động trong các ngành nghề khác nhau như nông nghiệp, công nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, … 2.1.3. Mục tiêu sản xuất Đối với các doanh nghiệp, mục tiêu sản xuất của họ là tối đa hóa lợi nhuận. Đối với nhà quản lý một ngành nghề nào đó từ cấp địa phương trở lên, họ quan tâm đến tổng giá trị sản phẩm của ngành đó để báo cáo lên cấp trên. 2.1.4. Một số khái niệm 2.1.4.1. Hiệu quả * Hiệu quả sản xuất Hiệu quả sản xuất được đo lường bằng sự so sánh kết quả sản xuất kinh doanh với chi phí bỏ ra để đạt được kết quả đó. SVTH: Huỳnh Ngọc Màu -6- GVHD: La Nguyễn Thùy Dung Luận Văn Tốt Nghiệp Hiệu quả sản xuất trong nông nghiệp được tính như sau: Hiệu quả sản xuất = Thu nhập trên một đơn vị diện tích – Tổng chi phí sản xuất trên một đơn vị diện tích  Trong đó:  Thu nhập trên một đơn vị diện tích = Giá bán * Sản lượng trên một đơn vị diện tích  Tổng chi phí sản xuất trên một đơn vị diện tích là tổng các chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất trên một đơn vị diện tích. Chi phí trong sản xuất lúa bao gồm: Chi phí chuẩn bị đất; chi phí giống; chi phí gieo sạ, cấy; chi phí phân bón; chi phí thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ; chi phí chăm sóc; chi phí nhiên liệu, năng lượng; chi phí vận chuyển trong sản xuất; chi phí thuê đất; chi phí lãi vay; chi phí thuế, phí; chi phí thu hoạch… 2.1.4.2. Sản xuất theo kiểu luân canh Luân canh là hình thức trồng luân phiên các loại cây trồng khác nhau trên cùng một diện tích canh tác. Lợi ích của việc luân canh là: – Duy trì độ phì nhiêu của đất đai – Khắc phục được tình trạng kháng thuốc của sâu bệnh – Đa dạng hóa sản phẩm của nông hộ góp phần tăng thu nhập Tuy nhiên, khi lựa chọn luân canh phải nghiên cứu kỹ cây trồng về:  Mức độ tiêu thụ dinh dưỡng: có nghĩa là sau một loại cây trồng cần dinh dưỡng cao thì trồng một loại cây trồng cần ít dinh dưỡng xếp theo mức độ dinh dưỡng từ thấp đến cao theo thứ tự cây họ đậu, cây lấy củ, cây rau, cây ăn quả, cây ngũ cốc… cây có mức độ tiêu thụ dinh dưỡng thấp nhất được đưa vào trồng, đưa cây họ đậu vào luân canh cho đất là biện pháp thích hợp nhất.  Tính chất chịu được bệnh hại: xếp theo tính chất chịu được bệnh hại của cây từ thấp đến cao là cây lấy củ, cây ngũ cốc, cây họ đậu, cây rau, cây ăn trái.  Hiệu quả kinh tế: hiệu quả kinh tế được đo lường bằng sự so sánh kết quả kinh doanh với chi phí để đạt được kết quả đó. 2.1.5. Các tỷ số tài chính – Thu nhập: là số tiền mà người sản xuất thu được sau khi bán sản phẩm. Thu nhập = Sản lượng * Đơn giá SVTH: Huỳnh Ngọc Màu -7- GVHD: La Nguyễn Thùy Dung Luận Văn Tốt Nghiệp – Tổng chi phí: là tất cả các khoản đầu tư mà nông hộ bỏ ra trong quá trình sản xuất và thu hoạch. Bao gồm: chi phí giống, phân bón, thuốc hóa học, chi phí thuê lao động, chi phí vận chuyển, chi phí nhiên liệu, năng lượng dùng trong sản xuất, chi phí thu hoạch… – Thu nhập ròng: là khoảng chênh lệch giữa thu nhập và tổng chi phí. Thu nhập ròng = Thu nhập – Tổng chi phí – Lao động gia đình: là số ngày công lao động mà người trực tiếp sản xuất bỏ ra để chăm sóc cây trồng hay vật nuôi. Lao động gia đình được tính bằng đơn vị ngày công (mỗi ngày công được tính là 8 giờ lao động). Để tính toán hiệu quả kinh tế, ta so sánh các tỷ số tài chính sau: – Thu nhập trên chi phí (TN/CP): Tỷ số này phản ánh một đồng chi phí đầu tư thì chủ thể đầu tư sẽ thu được bao nhiêu đồng thu nhập. Nếu chỉ số TN/CP nhỏ hơn 1 thì người sản xuất bị lỗ, nếu TN/CP bằng 1 thì hoà vốn, TN/CP lớn hơn 1 người sản xuất mới có lời. TN/CP = Thu nhập Chi phí – Thu nhập ròng trên chi phí (TNR/CP): Tỷ số này phản ánh một đồng chi phí bỏ ra thì chủ thể đầu tư sẽ thu lại đươc bao nhiêu đồng lợi nhuận. Nếu TNR/CP là số dương thì người sản xuất có lời, chỉ số này càng lớn càng tốt. TNR/CP = Thu nhập ròng Chi phí – Thu nhập ròng/thu nhập (TNR/TN): Thể hiện trong một đồng thu nhập có bao nhiêu đồng lợi nhuận, nó phản ánh mức lợi nhuận so với tổng thu nhập. TNR/TN = Thu nhập ròng Thu nhập – Thu nhập ròng trên ngày công lao động (TNR/NC): Chỉ tiêu này phản ánh trong một ngày công lao động của người trực tiếp sản xuất tạo được bao nhiêu đồng lợi nhuận sau khi trừ đi tổng chi phí trên một ngày công. SVTH: Huỳnh Ngọc Màu -8-