Tài liệu Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại nhno ptnt huyện châu thành a hậu giang

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ-QUẢN TRỊ KINH DOANH ---    --- LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Đề tài: PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN VÀ CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI NHNo & PTNT HUYỆN CHÂU THÀNH A – HẬU GIANG Giáo viên hướng dẫn: NGUYỄN THỊ LƯƠNG Sinh viên thực hiện: CHU THỊ NGỌC THÚY MSSV: 4054285 LỚP: Kinh tế nông nghiệp 1-K31 Cần thơ, 4/2009 LỜI CẢM TẠ -----Qua 4 năm học tập tại trường Đại Học Cần Thơ, khoa Kinh Tế - Quản Trị Kinh Doanh em đã được thầy cô truyền đạt nguồn kiến thức phong phú về nhiều lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh lực kinh tế. Trãi qua 3 tháng thực tập tại Ngân hàng đã giúp cho em có thêm nhiều hiểu biết mới. Chính nhờ sự kết hợp này đã giúp cho em hoàn thành luận văn. Em xin chân thành cảm ơn: - Ban giám hiệu trường Đại Học Cần Thơ, Ban lãnh đạo khoa Kinh Tế Quản Trị Kinh Doanh cùng tất cả quý thầy, cô đã tận tình truyền đạt kiến thức quý báo cho em làm hành trang bước vào cuộc sống. - Cô Nguyễn Thị Lương, đã giành nhiều thời gian hướng dẫn, giúp đỡ, đóng góp ý kiến cho em, sữa chữa sơ sót cho em và giúp em hoàn thành bài viết. - Ban lãnh đạo Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông Thôn huyện Châu Thành A, cùng toàn thể lãnh đạo các phòng, ban đã tạo điều kiện cho em được thực tập tại cơ quan. Các cán bộ, công nhân viên đang công tác tại phòng tín dụng đã nhiệt tình giúp đỡ, hướng dẫn em. Xin kính chúc sức khỏe quý thầy, cô, Ban lãnh đạo Ngân hàng, toàn bộ các cán bộ và nhân viên đang làm việc tại các phòng, ban được dồi dào sức khỏe và nhiều thắng lợi mới trong công tác. Cần Thơ, ngày 27 tháng 04 năm 2009 Người cảm tạ Chu Thị Ngọc Thúy LỜI CAM ĐOAN -----Tôi cam đoan rằng đề tài này do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Cần Thơ, ngày 27 tháng 04 năm 2009 Người cam đoan Chu Thị Ngọc Thúy BẢN NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Họ và Tên người hướng dẫn: .............................................................................. Học vị: ............................................................................................................... Chuyên nghành:.................................................................................................. Cơ quan công tác:............................................................................................... Tên học viên:...................................................................................................... Mã số sinh viên: ................................................................................................. Chuyên nghành:.................................................................................................. Tên đề tài: .......................................................................................................... ........................................................................................................................... NỘI DUNG NHẬN XÉT 1. Tính phù hợp với chuyên ngành đào tạo: ........................................................ ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 2. Về hình thức:.................................................................................................. ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài:.................................. ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn: ....................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 5. Nội dung và các kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu): ...................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 6. Các nhận xét khác:.......................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 7. Kết luận (cần nghi rõ mức độ đồng ý hay không đồng ý nội dung đề tài và các yêu cầu chỉnh sửa,...) .......................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... Cần Thơ, ngày.........tháng..........năm 2009 Giáo viên hướng dẫn NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN -----……………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Cần Thơ, ngày….tháng …. năm 2009 Giáo viên phản biện Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A MỤC LỤC Trang Chương 1: GIỚI THIỆU..........................................................................................1 1.1. Sự cần thiết của đề tài .........................................................................................1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................2 1.2.1. Mục tiêu chung.............................................................................................2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể.............................................................................................2 1.3. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................3 1.3.1. Phạm vi về không gian .................................................................................3 1.3.2. Phạm vi về thời gian.....................................................................................3 1.3.3. Phạm vi về nội dung.....................................................................................3 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....4 2.1. Phương pháp luận................................................................................................4 2.1.1. Khái quát về tín dụng ...................................................................................4 2.1.1.1. Khái niệm tín dụng................................................................................4 2.1.1.2. Các hình thức tín dụng ..........................................................................4 2.1.1.3. Rũi ro tín dụng ......................................................................................6 2.1.2. Khái niệm cơ bản về vốn của ngân hang.......................................................10 2.1.2.1. Kết cấu và tính chất vốn ........................................................................11 2.1.3. Vai trò của vốn đối với kinh doanh ngân hang..............................................15 GVHD: Nguyễn Thị Lương SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A 2.1.4. Các hình thức tạo vốn của NHTM ................................................................15 2.1.5. Ý nghĩa của việc phân tích hiệu quả sử dụng vốn .........................................15 2.1.6. Các chỉ tiêu dùng để phân tích hiệu quả sử dụng vốn của ngân hàng ............16 2.2. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................20 2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu........................................................................20 2.2.2. Phương pháp phân tích số liệu......................................................................20 Chương 3: GIỚI THIỆU VỀ NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHÂU THÀNH A ..............................................................22 3.1. Tổng quan về NHNo & PTNT Châu Thành A .....................................................22 3.1.1. Lịch sử hình thành........................................................................................22 3.1.2. Cơ cấu tổ chức quản lý .................................................................................22 3.1.3. Chức năng nhiệm vụ từng phòng, ban ..........................................................23 3.1.4. Tình hình nhân sự của chi nhánh Ngân hàng ................................................25 3.1.5. Qui trình xét duyệt cho vay tại chi nhánh .....................................................26 3.2. Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A từ 2006-2008 ...............................................................................................27 Chương 4: PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI CHI NHÁNH NHNo & PTNT CHÂU THÀNH A TỪ 2006-2008 .................................................30 4.1. Phân tích tình hình nguồn vốn tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A từ 2006-2008..............................................................................................................30 4.1.1. Tình hình nguồn vốn của chi nhánh..............................................................30 4.1.2. Tình hình vốn huy động của chi nhánh Ngân hàng .......................................35 GVHD: Nguyễn Thị Lương SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A 4.2. Phân tích tình hình sử dụng vốn tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A từ 2006-2008 ..........................................................................................................39 4.2.1. Phân tích doanh số cho vay ..........................................................................41 4.2.1.1. Theo thời hạn tín dụng .........................................................................42 4.2.1.2. Theo ngành kinh tế................................................................................46 4.2.2. Phân tích tình hình thu nợ.............................................................................49 4.2.2.1. Theo thời hạn tín dụng ..........................................................................50 4.2.2.2. Theo ngành kinh tế................................................................................52 4.2.3. Phân tích dư nợ cho vay ...............................................................................56 4.2.3.1. Theo thời hạn tín dụng .........................................................................57 4.2.3.2. Theo ngành kinh tế................................................................................58 4.2.4. Phân tích nợ xấu...........................................................................................62 4.2.5. Phân tích tình hình sử dụng vốn của Ngân hàng vào các hoạt động khác ......64 4.3. Phân tích tình hình thu nhập, chi phí và lợi nhuận của chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A từ 2006-2008 ...........................................................................64 4.3.1. Về thu nhập ..................................................................................................65 4.3.2. Về chi phí.....................................................................................................68 4.3.3. Về lợi nhuận.................................................................................................72 4.4. Phân tích các chỉ số dùng để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của Ngân hàng .......73 4.4.1. Nhóm phản ánh cơ cấu, tình hình huy động vốn của Ngân hàng...................74 4.4.2. Nhóm phản ánh chất lượng tín dụng của chi nhánh Ngân hàng.....................76 GVHD: Nguyễn Thị Lương SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A 4.4.3. Nhóm các chỉ số sinh lời của chi nhánh Ngân hàng ......................................79 Chương 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI CHI NHÁNH NHNo & PTNT CHÂU THÀNH A ....................84 5.1. Những khó khăn, thuận lợi của chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A ..........84 5.1.1. Khó khăn......................................................................................................84 5.1.2. Thuận lợi......................................................................................................85 5.2. Nguyên nhân làm phát sinh rủi ro trong hoạt động tín dụng tại chi nhánh Ngân hàng..................................................................................................................85 5.3. Nguyên nhân ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn và giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại chi nhánh.............................................................................89 5.3.1. Nguyên nhân làm giảm hiệu quả ..................................................................89 5.3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả.........................................................................91 Chương 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...............................................................94 6.1. Kết luận...............................................................................................................94 6.2. Kiến nghị.............................................................................................................95 6.2.1. Đối với NHNN .............................................................................................95 6.2.2. Đối với NHNo & PTNT cấp trên..................................................................96 6.2.3. Đối với chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A .......................................96 6.2.4. Đối với chính quyền địa phương...................................................................96 TÀI LIỆU THAM KHẢO GVHD: Nguyễn Thị Lương SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A DANH MỤC BIỂU BẢNG Bảng 1: Trình độ cán bộ, công nhân viên của NHNo & PTNT huyện Châu Thành A từ 2006-2008 ..........................................................................................................25 Bảng 2: Kết quả hoạt động kinh doanh của NHNo & PTNT huyện Châu Thành A từ 2006-2008..............................................................................................................27 Bảng 3: Tình hình nguồn vốn tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A qua 3 năm từ 2006 -2008 .....................................................................................................31 Bảng 4: Tình hình huy động vốn tại chi nhánh NHNo & PTNT huyện Châu Thành A từ 2006-2008 ...............................................................................................36 Bảng 5: Doanh số cho vay tại chi nhánh NHNo & PTNT huyện Châu Thành A từ 2006-2008 ..................................................................................................................42 Bảng 6: Doanh số cho vay theo ngành kinh tế tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A từ 2006-2008 ......................................................................................45 Bảng 7: Doanh số thu nợ tại chi nhánh NHNo & PTNT huyện Châu Thành A (2006-2007) ...............................................................................................................50 Bảng 8: Doanh số thu nợ theo ngành kinh tế tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A (2006-2008).................................................................................................53 Bảng 9: Doanh số dư nợ tại chi nhánh NHNo & PTNT huyện Châu Thành A (2006-2008) ...............................................................................................................56 Bảng 10: Doanh số dư nợ theo ngành kinh tế tại chi nhánh NHNo & PTNT huyện Châu Thành A (2006-2008) .............................................................................59 Bảng 11: Nợ xấu tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A (2006-2008) .............62 Bảng 12: Thu nhập của chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A từ 2006-2008 .......65 Bảng 13: Chi phí của chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A từ 2006-2008 ..........68 GVHD: Nguyễn Thị Lương SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A Bảng 14: Phân tích lợi nhuận của chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A qua 3 năm từ 2006 -2008 ..................................................................................................72 Bảng 15: Các chỉ số dùng để đánh giá công tác huy động vốn tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A (2006-2008)..............................................................74 Bảng 16: Các chỉ số phản ánh chất lượng tính dụng tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A (2006-2008)........................................................................................76 Bảng 17: Các chỉ số tài chính của chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A (2006-2008) ...............................................................................................................79 GVHD: Nguyễn Thị Lương SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A DANH MỤC HÌNH Hình 1: Tổ chức bộ máy quản lý chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A...............23 Hình 2: Qui trình cho vay tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A ...................26 Hình 3: Kết quả hoạt động kinh doanh tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A từ 2006-2008 ..........................................................................................................28 Hình 4: Cơ cấu nguồn vốn của chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A từ 2006-2008 ..................................................................................................................33 Hình 5: Doanh số cho vay phân theo kỳ hạn tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A từ 2006-2008 ...............................................................................................43 Hình 6: Doanh số thu nợ theo thời hạn tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A (2006-2008)............................................................................................................51 Hình 7: Dư nợ theo thời hạn tại chi nhánh NHNo & PTNT Châu Thành A (20062008) ......................................................................................................................57 GVHD: Nguyễn Thị Lương SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Trong bối cảnh kinh tế hội nhập như hiện nay, để hòa nhập vào sự phát triển của nền kinh tế thế giới, các quốc gia không ngừng phấn đấu, vươn lên để đưa đất nước mình phát triển, tiến sâu vào quá trình hội nhập của thế giới. Tuy nhiên, mỗi quốc gia đều có đặc điểm về kinh tế - xã hội, về đường lối - chính sách cũng như về điểm xuất phát của nền kinh tế khác nhau. Việt Nam là một quốc gia với hơn 80% dân số sống ở nông thôn. Vì vậy bên cạnh việc đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ, xuất nhập khẩu,...thì việc thúc đẩy một nền nông nghiệp phát triển vững chắc là vấn đề hết sức quan trọng và cấp bách. Nó là tiền đề, là cơ sở cho sự phát triển của một nền kinh tế ổn định và bền vững. Khi nền kinh tế phát triển ổn định thì đời sống của người dân được nâng cao, xã hội càng tiến bộ, đất nước càng văn minh từng bước theo kịp với sự phát triển của toàn cầu. Để làm được điều đó thì cần có sự quan tâm của Nhà nước, sự phấn đấu của người dân, sự hố trợ của các Doanh nghiệp và Ngân hàng. Đặc biệt là vai trò của NHNo & PTNT hết sức to lớn. Hậu Giang - một tỉnh mới được thành lập vào 01/01/2004. Trong bộn bề khó khăn và thách thức của một tỉnh còn non trẻ, Hậu Giang vẫn tạo được những bước phát triển tiêu biểu và khả quan, hứa hẹn nhiều cho sự đổi mới phồn vinh và tiến bộ. Bước tiến ấn tượng của kinh tế Hậu Giang là hợp lực của tấc cả các ngành, các lĩnh vực, các thành phần kinh tế trong quá trình chuyển đổi cơ cấu, nâng cao chất lượng, hiệu quả để cùng tăng tốc hội nhập. Là mạch máu giao thông, là nơi giao lưu, trao đổi về kinh tế - văn hóa – xã hội giữa các tỉnh trong vùng và cả nước. Hậu Giang có hệ thống ngân hàng tập trung ngày càng nhiều. Thông qua hệ thống này, dòng vốn đầu tư đã được khơi thông, điều chuyển và đi sâu vào tất cả các lĩnh vực, các ngành, các thành phần kinh tế và các địa phương góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh theo định hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. GVHD: Nguyễn Thị Lương Trang 1 SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A Nắm bắt cơ hội này, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện châu Thành A với phương châm “Mang phồn thịnh đến với khách hàng ” cũng đã sẵn sàng đương đầu với những thử thách mới trong sự cạnh tranh khốc liệt với các Ngân hàng hay các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước. Không giống như các Ngân hàng khác, NHNo & PTNT không chỉ làm nhiệm vụ như một ngân hàng bình thường với chức năng huy động và cho vay vốn mà còn là nơi đại diện của Nhà nước để hố trợ và giúp đỡ cho người nông dân. Vậy, bằng cách nào để Ngân hàng có thể tồn tại và phát triển được trong một môi trường cạnh tranh khốc liệt như hiện nay ? Dòng vốn của Ngân hàng sử dụng có đạt hiệu quả hay không ? Thực trạng và kết quả hoạt động của Ngân hàng như thế nào ? Đồng thời những biện pháp và phương hướng hoạt động trong thời gian tới ra sao ? Đó là những lý do em chọn nghiên cứu đề tài “Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện châu Thành A”. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung Phân tích tình hình sử dụng vốn của Ngân hàng trong 3 năm qua. Để thấy được hiệu quả sử dụng vốn của Ngân hàng, những thuận lợi cũng như khó khăn còn tồn tại và từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp và kịp thời nhằm giúp cho Ngân hàng hoạt động đạt hiệu quả hơn. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể  Phân tích hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Châu Thành A từ 2006 – 2008.  Phân tích tình hình nguồn vốn của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Châu Thành A từ 2006 – 2008.  Phân tích tình hình sử dụng vốn của Ngân hàng từ 2006 – 2008, bao gồm doanh số cho vay, doanh số thu nợ cho vay, dư nợ cho vay, nợ quá hạn.  Phân tích các chỉ tiêu dùng để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn như tỷ lệ dư nợ cho vay trên vốn hoạt động, hệ số thu nợ cho vay, tỷ lệ nợ quá hạn, các chỉ số sinh lời,… GVHD: Nguyễn Thị Lương Trang 2 SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A  Đánh giá chung về tình hình của Ngân hàng. Từ đó nhìn thấy những thuận lợi và khó khăn, cũng như những thách thức và cơ hội để đề xuất một số giải pháp nhằm khắc phục và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cho Ngân hàng. 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1. Phạm vi về không gian Nghiên cứu giữa lý luận và thực tế hoạt động kinh doanh tại chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Châu Thành A – Hậu Giang. 1.3.2. Phạm vi về thời gian + Thông tin số liệu được sử dụng cho luận văn là thông tin số liệu thu thập qua 3 năm từ năm 2006 – 2008 và kế hoạch năm 2009. + Luận văn được thực hiện trong thời gian từ ngày 02/02/2009 đến ngày 01/05/2009. 1.3.3. Phạm vi về nội dung Vì thời gian thực hiện đề tài có giới hạn, kiến thức tích luỹ ở ghế nhà trường là chủ yếu mà lĩnh vực về Ngân hàng thì rất rộng và sâu nên luận văn chỉ giới hạn nghiên cứu ở một số nội dung sau:  Phân tích quá trình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng từ 2006 – 2008, bao gồm doanh số cho vay, thu nợ, dư nợ, nợ quá hạn để thấy được tình hình hoạt động của Ngân hàng như thế nào.  Tập trung phân tích và đánh giá hiệu quả sử dụng vốn tại chi nhánh NHNo & PTNT huyện Châu Thành A qua các năm từ 2006 - 2008 để thấy rõ thực trạng sử dụng vốn của ngân hàng đạt hiệu quả hay không.  Từ việc phân tích và đánh giá nhằm rút ra những điểm mạnh và điểm yếu của Ngân hàng để đưa ra phương hướng khắc phục cũng như tìm ra những nguyên nhân ảnh hưởng đến mặt hạn chế đó.  Đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cho Ngân hàng, giúp cho Ngân hàng hoạt động hiệu quả hơn, thu hút ngày càng nhiều khách hàng, hạn chế rủi ro trong cho vay và tạo thêm uy tín cho chi nhánh. GVHD: Nguyễn Thị Lương Trang 3 SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN 2.1.1. Khái quát về tín dụng 2.1.1.1. Khái niệm tín dụng Tín dụng là một phạm trù kinh tế tồn tại và phát triển qua nhiều hình thái kinh tế - xã hội. Ngày nay, tín dụng được hiểu theo những định nghĩa sau: a/. Định nghĩa 1: Tín dụng là quan hệ kinh tế được biểu hiện dưới hình thái kinh tế hay hiện vật, trong đó người đi vay phải trả cho người cho vay cả gốc và lãi sau một thời gian nhất định. b/. Định nghĩa 2: Tín dụng là phạm trù kinh tế, phản ánh quan hệ sử dụng vốn lẫn nhau giữa các pháp nhân và thể nhân trong nền kinh tế hàng hóa. c/. Định nghĩa 3: Tín dụng là một giao dịch giữa hai bên, trong đó một bên (trái chủ - người cho vay) cấp tiền, hàng hóa, dịch vụ, chứng khoán… dựa vào lời hứa thanh toán lại trong tương lai của bên kia. Như vậy, “tín dụng” có thể được diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau nhưng nội dung cơ bản của những định nghĩa này là thống nhất. Chúng đều phản ánh một bên là người cho vay, còn bên kia là người đi vay. Quan hệ giữa hai bên được ràng buộc bởi cơ chế tín dụng và pháp luật hiện tại. Cụ thể hơn, tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng vốn giữa một bên là các tổ chức tín dụng, còn bên kia là những chủ thể kinh tế khác trong xã hội trên cơ sở hoàn trả và có lãi. 2.1.1.2. Các hình thức tín dụng a/. Căn cứ vào thời hạn tín dụng - Tín dụng ngắn hạn: là những khoản vay có thời hạn dưới 1 năm, thường được sử dụng để cho vay bổ sung thiếu hụt tạm thời vốn lưu động và phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của cá nhân. GVHD: Nguyễn Thị Lương Trang 4 SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A - Tín dụng trung hạn: là những khoản vay có thời hạn từ 1 năm đến 5 năm, được cung cấp để mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kỹ thuật, mở rộng và xây dựng các công trình nhỏ có thời gian thu hồi vốn nhanh. - Tín dụng dài hạn: là những khoản vay có thời hạn trên 5 năm. Loại tín dụng này được sử dụng để cung cấp vốn cho xây dựng cơ bản, cải tiến và mở rộng sản xuất với quy mô lớn. b/. Căn cứ vào đối tượng tín dụng - Tín dụng vốn lưu động: được sử dụng để hình thành vốn lưu động của các tổ chức kinh tế như cho vay để dự trữ hàng hóa, mua nguyên vật liệu cho sản xuất… - Tín dụng vốn cố định: được sử dụng để hình thành tài sản cố định. c/. Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn - Tín dụng sản xuất và lưu thông hàng hóa: là loại cấp phát tín dụng cho các doanh nghiệp và các chủ thể kinh tế khác tiến hành sản xuất và lưu thông hàng hóa. - Tín dụng tiêu dùng: là hình thức cấp phát tín dụng cho cá nhân để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. - Tín dụng học tập: là hình thức cấp phát tín dụng để phục vụ việc học tập của sinh viên. Ngoài ra, căn cứ vào mục đích sử dụng vốn còn có thể có nhiều hình thức tín dụng khác. d/. Căn cứ vào chủ thể tín dụng  Tín dụng thương mại: + Là quan hệ tín dụng giữa các nhà doanh nghiệp được biểu hiện dưới hình thức mua bán chịu hàng hóa. + Đáp ứng nhu cầu vốn cho những doanh nghiệp tạm thời thiếu vốn, đồng thời giúp cho các doanh nghiệp tiêu thụ được hàng hóa của mình.  Tín dụng ngân hàng: + Là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng, các tổ chức tín dụng khác với các doanh nghiệp và cá nhân. GVHD: Nguyễn Thị Lương Trang 5 SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A + Không chỉ đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn để dự trữ vật tư, hàng hóa, trang trải các chi phí sản xuất và thanh toán các khoản nợ mà còn tham gia cấp vốn cho đầu tư xây dựng cơ bản và đáp ứng một phần đáng kể nhu cầu tín dụng tiêu dùng cá nhân.  Tín dụng Nhà Nước: + Là quan hệ tín dụng mà trong đó Nhà Nước biểu hiện là người đi vay, người cho vay là dân chúng, các tổ chức kinh tế, ngân hàng và nước ngoài. + Mục đích đi vay của tín dụng Nhà Nước là bù đắp khoản bội chi ngân sách. e/. Căn cứ vào đối tượng trả nợ - Tín dụng trực tiếp: là hình thức tín dụng mà trong đó người đi vay cũng là người trực tiếp trả nợ. - Tín dụng gián tiếp: là hình thức tín dụng mà trong đó người đi vay và người trả nợ là hai đối tượng khác nhau. f/. Căn cứ vào tính chất của khoản vay - Tín dụng có đảm bảo: các khoản vốn tín dụng phát ra đều có hàng hóa, vật tư, tài sản tương đương đảm bảo. - Tín dụng không có đảm bảo: các khoản tín dụng phát ra không cần có hàng hóa, vật tư, tài sản đảm bảo mà chỉ dựa vào uy tín, sự tín nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân để cấp vốn tín dụng. 2.1.1.3. Rủi ro tín dụng a/. Khái niệm Rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động của ngân hàng do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết hay nói cách khác là xác suất mà khách hàng vay trì hoãn trả hoặc thậm chí không trả các khoản vay đã đến hạn như trong cam kết. b/. Phân loại rủi ro tín dụng: Rủi ro tín dụng có thể được phân loại theo nhiều cách tùy mô hình hoạt động và tiêu thức phân loại của mỗi ngân hàng: - Phân loại theo đối tượng vay có: Rủi ro khách hàng cá thể, rủi ro công ty, rủi ro quốc gia. GVHD: Nguyễn Thị Lương Trang 6 SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A - Phân loại theo sản phẩm có: Rủi ro của sản phẩm nội bảng (cho vay, thấu chi, chiết khấu), rủi ro của các sản phẩm ngoại bảng trong tài trợ thương mại (trong thanh toán L/C, bảo lãnh…). - Phân loại theo giai đoạn phát sinh rủi ro có: Rủi ro phát sinh trong giai đoạn thẩm định, rủi ro phát sinh trong giai đoạn giải ngân và rủi ro phát sinh trong giai đoạn quản lý khoản vay của khách hàng. c/. Những thiệt hại do rủi ro tín dụng gây ra - Đối với Ngân hàng: Rủi ro tín dụng sẽ tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của Ngân hàng như thiếu chi trả cho khách hàng, nguồn vốn Ngân hàng bị suy giảm, lợi nhuận ngày càng giảm, dẫn đến lỗ và mất khả năng thanh toán. - Đối với xã hội: Hoạt động của ngân hàng có liên quan đến toàn bộ hoạt động của nền kinh tế. Vì vậy, khi rủi ro tín dụng xảy ra có thể làm phá sản một vài ngân hàng nào đó, có khả năng lây lan các ngân hàng khác tạo cho dân chúng một tâm lý bất an nên đua nhau đến ngân hàng rút tiền trước thời hạn. Trong tình trạng này, ngân hàng đang gặp khó càng khó thêm. Điều này tất yếu sẽ dẫn đến phá sản của các ngân hàng và sẽ tác động xấu đến nền kinh tế. Rủi ro tín dụng là vấn đề mà Chính phủ phải quan tâm, đặc biệt là ngân hàng Trung Ương phải kịp thời can thiệp giải quyết trước khi xảy ra tình huống xấu nhất, và thường xuyên khuyến cáo thông qua công tác kiểm tra, thanh tra, chiết khấu, tái chiết khấu và sẵn sàng tài trợ cho các ngân hàng Thương Mại khi có các biến cố rủi ro xảy ra. d/. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng  Nguyên nhân từ khách hàng vay vốn + Đối với khách hàng là cá nhân: Một số nguyên nhân có thể làm cho khách hàng không thể trả nợ cho ngân hàng là thu nhập không ổn định, bị thất nghiệp, tai nạn lao động, thiên tai, hỏa hoạn, sử dụng vốn vay sai mục đích… + Đối với khách hàng là các doanh nghiệp thường không trả được nợ là do khả năng tài chính của doanh nghiệp bị suy giảm và lỗ trong kinh doanh, sử dụng vốn vay sai mục đích, thị trường cung cấp vật tư bị đột biến, bị cạnh tranh và mất thị trường tiêu thụ, sự thay đổi trong chính sách của Nhà nước,…. GVHD: Nguyễn Thị Lương Trang 7 SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NHNo Châu Thành A  Những nguyên nhân do chính bản thân ngân hàng Rủi ro tín dụng xảy ra không chỉ do khách hàng mà còn có thể là do chính bản thân ngân hàng tạo ra. Những nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng do ngân hàng tạo ra có thể là những nguyên nhân sau: - Do ngân hàng chạy theo lợi nhuận, đặt mong ước về lợi nhuân cao hơn các khoản cho vay lành mạnh. - Ngân hàng vi phạm các nguyên tắc cho vay, cho vay vượt tỷ lệ an toàn, thiếu tài sản thế chấp và cầm cố, cho vay khống… - Sai lầm trong việc phân tích, đánh giá khách hàng, quyết định cho vay thiếu thông tin sát thực. - Cán bộ ngân hàng vi phạm đạo đức kinh doanh.  Nguyên nhân khách quan  Thiên tai: Do bão lụt, hạn hán, dịch bệnh,…  Tình hình kinh tế trong nước Hoạt động cho vay của Ngân hàng là một hoạt động rất nhạy cảm với những biến động của nền kinh tế - xã hội. Trong giai đoạn kinh tế suy thoái, có nhiều biến động thường xuất hiện như hiện nay là nguyên nhân khách quan dẫn đến doanh nghiệp bị thua lỗ và phá sản, từ đó có các khoản tiền vay Ngân hàng không trả được. Điều này làm cho nợ quá hạn trong ngân hàng tăng nhanh chóng. Ở Việt Nam, thực tế vào những thập niên 90 trở về trước các doanh nghiệp quốc doanh kinh doanh không có hiệu quả, thua lỗ và phá sản làm cho những khoản nợ xấu của ngân hàng xuất hiện ở mức rất cao. Trong giai đoạn nền kinh tế có lạm phát cao và ngày càng gia tăng cũng có thể dẫn đến rủi ro tín dụng bởi vì trong giai đoạn này người gửi tiền có tâm lý lo sợ đồng tiền của mình bị mất giá khi gửi trong ngân hàng, cho nên họ muốn rút tiền ra khỏi ngân hàng. Trong khi đó những người đi vay thì lại muốn gia tăng nhu cầu vay vốn và muốn kéo dài thời hạn vay. Điều này cũng ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn vốn hoạt động của ngân hàng cũng như những khoản đầu tư của ngân hàng GVHD: Nguyễn Thị Lương Trang 8 SVTH: Chu Thị Ngọc Thúy