Tài liệu Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại chi nhánh biti’s miền tây

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH  LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN VÀ CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI CHI NHÁNH BITI’S MIỀN TÂY Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện Nguyễn Ngọc Lam Nguyễn Hoàng Hoan Mã số SV: B070008 Lớp: Kế toán tổng hợp Khóa 33 Cần Thơ – 2010 LỜI CẢM TẠ Tôi chân thành cảm ơn quí thấy cô khoa Kinh Tế - Quản trị Kinh Doanh Trƣờng Đại Học Cần Thơ đã tận tình chỉ dẫn trong suốt thời gian tôi học tập tại trƣờng, đặc biệt là sự chỉ dẫn nhiệt tình của Thấy Nguyễn Ngọc Lam đã giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Qua đó tôi cũng chân thành cảm ơn các cô chú và anh chị trong Chi nhánh Công ty Biti’s tại Miền Tây đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời gian thực tập. Cuối lời tôi xin kính chúc qui thầy cô Khoa Kinh Tế - Quản trị Kinh doanh sức khỏe, vui vẻ, hạnh phúc và thành đạt trong sự nghiệp giáo dục, kính chúc các cô chú, anh chị trong Chi nhánh Biti’s Miền Tây sức khỏe, hạnh phúc và kinh doanh ngày càng có hiệu quả tốt trong tƣơng lai. Ngày 03 tháng 12 năm 2010 Sinh viên thực hiện Nguyễn Hoàng Hoan i LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan rằng đề tài này do chính tói thực hiện, các só liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kì đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày 03 tháng 12 năm 2010 Sinh viên thực hiện Nguyễn Hoàng Hoan ii NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ........................................................................................................................ ....... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. .................................................................................................................. ............. .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................ ................... Ngày tháng năm 2010 Thủ trƣởng đơn vị iii NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ........................................................................................................................ ....... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. .................................................................................................................. ............. .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................ ................... Ngày tháng năm 2010 Giáo viên hƣớng dẫn Nguyễn Ngọc Lam iv NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ............................................................................................................................ .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .................................................................................................................................. ............................................................................................................................... Ngày tháng năm 2010 Giáo viên phản biện v MỤC LỤC CHƢƠNG 1 GIỚI THIỆU ........................................................................................ 1 1.1. Đặt vấn đề nghiên cứu..................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................ 1 1.3. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................... 2 1.4. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 2 1.5. Lƣợc khảo tài liệu ............................................................................................ 2 CHƢƠNG 2 PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .. 3 2.1. PHƢƠNG PHÁP LUẬN ................................................................................ 3 2.1.1. Vốn kinh doanh ........................................................................................ 3 2.1.2. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ......................................................... 6 2.1.3. Phân tích tình hình biến động vốn và nguồn vốn kinh doanh ............ 9 2.1.4. Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản ...................................................... 10 2.1.5. Phân tích khả năng sinh lời của vốn .................................................... 14 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................. 17 2.2.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu ............................................................... 17 2.2.2. Phƣơng pháp phân tích số liệu ............................................................. 17 CHƢƠNG 3 GIỚI THIỆU VỀ CHI NHÁNH BITI’S MIỀN TÂY .................... 22 3.1. Lịch sử hình thành và phát triển .................................................................. 22 3.1.1. Tổng quan Công ty TNHH Sản Xuất Hàng Tiêu Dùng Bình Tiên . 22 3.1.2. Tổng quan Chi nhánh Biti’s Miền Tây ............................................... 23 3.2. Chức năng và nhiệm vụ chủ yếu của Chi nhánh Biti’s Miền Tây. .......... 24 3.2.1. Chức năng ............................................................................................... 24 3.2.2. Nhiệm vụ................................................................................................. 24 3.3. Sản phẩm Chi nhánh Biti’s Miền Tây phân phối ...................................... 24 3.4. Thuận lợi và khó khăn................................................................................... 25 3.4.1. Thuận lợi ................................................................................................. 25 3.4.2. Khó khăn ................................................................................................. 25 3.5. Mục tiêu và đƣờng hƣớng phát triển trong thời gian tới........................... 25 3.5.1. Mục tiêu .................................................................................................. 25 3.5.2. Phƣơng hƣớng phát triển thời gian tới ................................................ 25 3.6. Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh giai đo ạn 2007-6/2010 ......... 26 CHƢƠNG 4 PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI CHI NHÁNH BITI’S MIỀN TÂY ........................................................................................................ 30 vi 4.1. Phân tích tình hình biến động vốn và nguồn vốn kinh doanh .................. 30 4.1.1. Phân tích tình hình biến động tài sản .................................................. 30 4.1.2. Phân tích tình hình biến động nguồn vốn ........................................... 31 4.2. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn ................................................................... 34 4.2.1. Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản ...................................................... 34 4.2.2. Phân tích khả năng sinh lời của vốn .................................................... 44 4.2.3. Phân tích mô hình DUPONT ............................................................... 47 CHƢƠNG 5 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI CHI NHÁNH BITI’S MIỀN TÂY ............................................... 50 5.1. Thành tựu và hạn chế .................................................................................... 50 5.1.1. Những thành quả đạt đƣợc.................................................................... 50 5.1.2. Những hạn chế cần khắc phục ............................................................. 50 5.2. Một số giải pháp cải thiện tình hình hiệu quả sử dụng vốn tại Chi nhánh Biti’s Miền Tây ........................................................................................................... 51 Giải pháp 1: Tăng cƣờng công tác thu hồi nợ ............................................... 51 Gải pháp 2: Tăng số vòng quay hàng tồn kho .............................................. 52 Giải pháp 3: Chú trọng đào tạo nguồn nhân lực ........................................... 53 Giải pháp 4: Tiết kiệm chi phí bán hàng........................................................ 55 Giải pháp 5: Hoàn thiện tổ chức công tác phân tích hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh............................................................................................................... 55 CHƢƠNG 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................... 57 6.1. Kết luận ........................................................................................................... 57 6.2. Kiến nghị......................................................................................................... 58 6.2.1. Đối với Chi nhánh Biti’s Miền Tây..................................................... 58 6.2.2. Đối với Công ty Biti’s ........................................................................... 58 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 59 PHỤ LỤC.................................................................................................................... 60 vii DANH MỤC BIỂU BẢNG BẢNG 1. BẢNG PHÂN TÍCH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH 4 NĂM 2007-2010 .......................................................................................................... 29 BẢNG 2. BẢNG PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH BIẾN ĐỘNG TỔNG VỐN KINH DOANH 4 NĂM 2007-2010 (6T) ............................................................................. 33 BẢNG 3. BẢNG PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TỔNG TÀI SẢN ........ 36 BẢNG 4. BẢNG PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN CỐ ĐỊNH .. 39 BẢNG 5. BẢNG PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN LƢU ĐỘNG ........................................................................................................................................ 43 BẢNG 6. BẢNG PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG SINH LỜI CỦA VỐN ................. 46 BẢNG 7. BẢNG TỔNG HỢP SỐ LIỆU PHÂN TÍCH MÔ HÌNH DUPONT HAI NĂM 2008-2009 ................................................................................................. 47 BẢNG 8. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH MÔ HÌNH DUPONT ĐỐI VỚI ROA......... 47 BẢNG 9. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH MÔ HÌNH DUPONT ĐỐI VỚI ROE ......... 48 BẢNG 10. BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CHI NHÁNH Biti’s MIỀN TÂY QUA CÁC NĂM 2007-2010..................................................... 60 BẢNG 11. BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN CỦA Chi nhánh Biti’s Miền Tây QUA CÁC NĂM 2007-2010 ................................................................................................ 61 viii DANH MỤC HÌNH HÌNH 1. SƠ ĐỒ PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG SINH LỜI CỦA VỐN CHỦ SỞ HỮU THEO PHƢƠNG TRÌNH DUPONT ............................................................. 21 HÌNH 2. BIỂU ĐỒ TĂNG GIẢM MỘT SỐ CHỈ TIÊU TRONG BẢNG BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ................................................... 28 HÌNH 3. SỰ BIẾN ĐỘNG VỀ QUI MÔ VÀ TỈ TRỌNG CÁC CHỈ TIÊU TRONG TỔNG TÀI SẢN NGẮN HẠN.................................................................. 31 HÌNH 4. SỰ BIẾN ĐỘNG VỀ QUI MÔ VÀ TỈ TRỌNG CÁC CHỈ TIÊU TRONG TỔNG NGUỒN VỐN................................................................................. 32 HÌNH 5. BIỂU ĐỒ TĂNG GIẢM SỨC SẢN XUẤT CỦA TỔNG TÀI SẢN .. 35 HÌNH 6. BIỂU ĐỒ TĂNG GIẢM SỨC SINH LỜI CỦA TỔNG TÀI SẢN...... 35 HÌNH 7. BIỂU ĐỒ TĂNG GIẢM SỨC SẢN XUẤT CỦA TSCĐ ..................... 38 HÌNH 8. BIỂU ĐỒ TĂNG GIẢM SỨC SINH LỜI CỦA TSCĐ......................... 38 HÌNH 9. BIỂU ĐỒ TĂNG GIẢM SỨC SẢN XUẤT CỦA TÀI SẢN LƢU ĐỘNG ........................................................................................................................... 41 HÌNH 10. BIỂU ĐỒ TĂNG GIẢM SỨC SINH LỜI CỦA TÀI SẢN LƢU ĐỘNG ........................................................................................................................... 42 HÌNH 11. BIỂU ĐỒ TĂNG GIẢM TỐC ĐỘ LUÂN CHUYỂN HÀNG TỒN KHO .............................................................................................................................. 42 HÌNH 12. BIỂU ĐỒ TĂNG GIẢM SỐ NGÀY LUÂN CHUYỂN HÀNG TỒN KHO .............................................................................................................................. 42 HÌNH 13. BIỂU ĐỒ SỰ BIẾN ĐỘNG CÁC CHỈ SỐ SINH LỜI........................ 45 HÌNH 14. SƠ ĐỒ PHÂN TÍCH DUPONT CHI NHÁNH BITI’S MIỀN TÂY NĂM 2009 .................................................................................................................... 49 ix DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BCKQHĐKD: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh CP: chi phí CPBH: chi phí bán hàng CPQLDN: chi phí quản lí doanh nghiệp GVHB: giá vốn hàng bán DT: doanh thu DTT: doanh thu thuần ĐBSCL: Đồng bằng sông Cửu Long HTD: hàng tiêu dùng HTX: hợp tác xã KD: kinh doanh KQHĐKD: Kết quả hoạt động kinh doanh LN: lợi nhuận LNG: lợi nhuận gộp SX: sản xuất TNHH: trách nhiệm hữu hạn .đ: đồng (Việt Nam Đồng) ng.đ: nghìn đồng tr.đ: triệu đồng TPHCM: Thành phố Hồ Chí Minh x CHƢƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Để có một hiệu quả sản xuất kinh doanh tốt thì ngay từ đầu quả trình sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải có vốn để đầu tƣ và sử dụng vốn đó sao cho hiệu quả, sao cho hợp lí và có thể tiết kiệm đƣợc vốn mà hiệu quả sản xuất kinh doanh vẫn cao, khi đầu tƣ có hiệu quả ta có thể thu hồi vốn nhanh và có thể tiếp tục quay vòng vốn, số vòng quay vốn càng nhiều thì càng có lợi cho doanh nghiệp và có thể chiến thắng đối thủ trong cạnh tranh. Bởi vậy, bất kì một doanh nghiệp nào muốn tồn tại và phát triển phải quan tâm đến vấn đề tạo lập vốn, quản lí vốn và sử dụng vốn sao cho có hiệu quả nhất nhằm đem lại lợi nhuận cao nhất cho doanh nghiệp. Cho nên việc tổ chức và sử dụng hiệu quả vốn kinh doanh có ý nghĩa hết sức quan trọng, là điều kiện tiên quyết để các doanh nghiệp khẳng định đƣợc vị trí của mình, tìm chỗ đứng vững chắc trên thị trƣờng. Việc phân tích tình hình sử dụng vốn và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn là vấn đề cấp bách có tầm quan trọng đặc biệt đối với Chi nhánh của Công ty Biti’s tại Miền Tây, nhất là trong tình hình hiện nay công tác phân tích tình hình và hiệu quả sử dụng vốn của Chi nhánh dẫu đã đƣợc chú trọng song còn nhiều hạn chế, nội dung phân tích còn sơ sài nên doanh nghiệp chƣa có đƣợc cách sử dụng nguồn lực một cách hợp lí nhất. Chính vì lẽ đó, tôi đã chọn chủ đề “Phân tích hiệu quả sử dụng vốn và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Chi nhánh Biti’s Miền Tây” làm luận văn tốt nghiệp của mình. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung Đề tài tập trung phân tích đánh giá thực trạng hiệu quả sử dụng vốn của Chi nhánh, từ đó đề xuất các giải pháhp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Chi nhánh Biti’s Miền Tây. GVHD: Nguyễn Ngọc Lam 1 SVTH: Nguyễn Hoàng Hoan 1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Mục tiêu 1: Tổng quan về tình hình sử dụng vốn. - Mục tiêu 2: Phân tích hiệu quả sử dụng vốn tại Chi nhánh Biti’s Miền Tây trong khoảng thời gian 2007-6/2010. Mục tiêu 3: Đƣa ra một số kiến nghị và giải pháp nhằm nâng cao - hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh cho Chi nhánh. 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU - Tình hình hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Chi nhánh Biti’s Miền Tây mấy năm qua diễn ra nhƣ thế nào? - Giải pháp nào nhằm cải thiện và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh cho Chi nhánh trong thời gian sắp tới? 1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.4.1. Không gian - Đề tài nghiên cứu đƣợc thực hiện tại Chi nhánh Biti’s Miền Tây. - Các số liệu dùng phân tích do phòng Kế toán, Tổng hợp cung cấp. 1.4.2. Thời gian - Đề tài căn cứ vào số liệu trong các bảng báo cáo cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt dộng kinh doanh trong 3 năm 2007, 2008 và 2009 và 6 tháng đầu năm 2010 để phân tích. 1.4.3. Đối tƣợng nghiên cứu - Phân tích hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp qua các chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng tài sản, nguồn vốn v.v.., từ đó đƣa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cho doanh nghiệp. 1.5. LƢỢC KHẢO TÀI LIỆU Trong quá trình lƣợc khảo tài liệu, tác giả có tham khảo đề tài “Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của Chi nhánh Công ty TNHH sản xuất hàng tiêu dùng Bình Tiên tại Miền Tây” của tác giả Nguyễn Thị Ngọc Yển thực hiện năm 2009. Đề tài đã phân tích khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh trong 3 năm 2007-2009 thông qua các chỉ tiêu doanh thu, chi phí và lợi nhuận mà Chi nhánh đạt đƣợc. Bên cạnh đó, đề tài cũng tiến hành phân tích một số chỉ số tài chính: chỉ số hiệu quả hoạt động và chỉ số khả năng sinh lời qua đó đề xuất một vài giải pháp nâng cao hiệu quả các hoạt động này. GVHD: Nguyễn Ngọc Lam 2 SVTH: Nguyễn Hoàng Hoan CHƢƠNG 2 PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƢƠNG PHÁP LUẬN 2.1.1. Vốn kinh doanh 2.1.1.1. Khái niệm Vốn kinh doanh của doanh nghiệp thƣờng xuyên vận động và chuyển hóa từ hình thái ban đầu là tiền chuyển sang hình thái hiện vật và cuối cùng lại trở về hình thái ban đầu là tiền. Sự vận động của vốn kinh doanh nhƣ vậy đƣợc gọi là sự tuần hoàn của vốn. Quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra liên tục, không ngừng. Do đó, sự tuần hoàn của vốn kinh doanh cũng diễn ra liên tục, lặp đi lặp lại có tính chất chu kỳ tạo thành sự chu chuyển của vốn kinh doanh. Sự chu chuyển của vốn kinh doanh chịu sự chi phối rất lớn bởi đặc điểm kinh tế - kỹ thuật của ngành kinh doanh. Từ những phân tích trên có thể rút ra: “Vốn kinh doanh của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ giá trị tài sản đƣợc huy động, sử dụng vào hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm mục đích sinh lời”. 2.1.1.2. Phân loại vốn kinh doanh a) Căn cứ theo nguồn hình thành vốn: - Vốn chủ sở hữu Là số tiền vốn của các chủ sở hữu, các nhà đầu tƣ đóng góp, số vốn vay này không phải là một khoản nợ. Doanh nghiệp không phải cam kết thanh toán, không phải trả lãi suất. Vốn chủ sở hữu đƣợc xác định là phần còn lại trong tài sản của doanh nghiệp sau khi trừ đi toàn bộ nợ phải trả tuỳ theo loại hình doanh nghiệp. Vốn chủ sở hữu đƣợc hình thành theo các cách khác nhau thông thƣờng nguồn vốn này bao gồm: + Vốn góp Là số vốn đóng góp của các thành viên tham gia thành lập doanh nghiệp sử dụng vào mục đích kinh doanh. Đối với các công ty liên doanh thì cần vốn góp GVHD: Nguyễn Ngọc Lam 3 SVTH: Nguyễn Hoàng Hoan của các đối tác liên doanh, số vốn này có thể bổ sung hoặc rút bớt trong quá trình kinh doanh. + Lợi nhuận chưa phân phối Là số vốn có từ nguồn gốc lợi nhuận, là phần chênh lệch giữa một bên là doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh, từ hoạt động tài chính và từ hoạt động bất thƣờng khác và một bên là chi phí. Số lãi này trong khi chƣa phân phối cho các chủ đầu tƣ, trích quỹ thì đƣợc sử dụng trong kinh doanh vốn chủ sở hữu. - Vốn vay Là khoản vốn đầu tƣ ngoài vốn pháp định đƣợc hình thành từ nguồn đi vay, đi chiếm dụng từ các đơn vị, cá nhân, sau một thời gian nhất định doanh nghiệp phải hoàn trả cho ngƣời cho vay cả gốc lẫn lãi. Vốn vay có thể sử dụng hai nguồn chính: Vay của các tổ chức tài chính và phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Doanh nghiệp càng sử dụng nhiều vốn vay thì mức độ rủi ro càng cao nhƣng để phục vụ sản xuất kinh doanh thì đây là một nguồn vốn huy động lớn tuỳ thuộc vào khả năng thế chấp tình hình kinh doanh của doanh nghiệp. Thông thƣờng một doanh nghiệp phải phối hợp cả hai nguồn vốn trên để đảm bảo cho nhu cầu vốn kinh doanh của doanh nghiệp, kết hợp lý hai nguồn vốn này phụ thuộc vào ngành mà doanh nghiệp hoạt động cũng nhƣ quyết định của ngƣời quản lý trên cơ sở xem xét tình hình chung của nền kinh tế cũng nhƣ tình hình thực tế tại doanh nghiệp. b) Căn cứ vào công dụng kinh tế của vốn + Vốn cố định Là một bộ phận vốn đầu tƣ ứng trƣớc về tài sản cố định và tài sản đầu tƣ cơ bản mà điểm luân chuyển từng phần trong chu kỳ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, hình thành một vòng tuần hoàn khi tài sản cố định hết thời hạn sử dụng. + Vốn lưu động Là bộ phận sản xuất kinh doanh ứng ra để mua sắm các tƣ liệu lao động nhằm phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. GVHD: Nguyễn Ngọc Lam 4 SVTH: Nguyễn Hoàng Hoan 2.1.1.3. Tầm quan trọng của vốn trong hoạt động sản xuất kinh doanh Trong nền kinh tế thị trƣờng, mọi vận hành kinh tế đều đƣợc tiền tệ hoá, do vậy bất kỳ một quá trình sản xuất kinh doanh nào dù bất cứ cấp độ nào, gia đình, doanh nghiệp hay quốc gia luôn cần một lƣợng vốn nhất định dƣới dạng tiền tệ, tài nguyên đã đƣợc khai thác, bản quyền phát hành… Vốn là điều kiện tiền đề quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Vốn là cơ sở xác lập địa vị pháp lý của doanh nghiệp, vốn đảm bảo cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp theo mục tiêu đã định. + Về mặt pháp lý: Mỗi doanh nghiệp khi muốn thành lập thì điều kiện đầu tiên là doanh nghiệp đó phải có một lƣợng vốn nhất định, lƣợng vốn đó tối thiểu phải bằng lƣợng vốn pháp định (lƣợng vốn tối thiểu mà pháp luật quy định cho từng loại doanh nghiệp) khi đó địa vị pháp lý mới đƣợc công nhận. Ngƣợc lại, việc thành lập doanh nghiệp không thể thực hiện đƣợc. Trƣờng hợp trong quá trình hoạt động kinh doanh, vốn của doanh nghiệp không đạt điều kiện mà pháp luật quy định, doanh nghiệp sẽ chấm dứt hoạt động nhƣ phá sản, sát nhập vào doanh nghiệp khác… Nhƣ vậy, vốn đƣợc xem là một trong những cơ sở quan trọng nhất để đảm bảo sự tồn tại tƣ cách pháp nhân của một doanh nghiệp trƣớc pháp luật . + Về kinh tế: Trong hoạt động sản xuất kinh doanh vốn là mạch máu của doanh nghiệp quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Vốn không những đảm bảo khả năng mua sắm máy móc thiết bị, dây chuyền công nghệ phục vụ cho quá trình sản xuất mà còn đảm bảo cho hoạt động kinh doanh diễn ra một cách liên tục, thƣờng xuyên. Vốn là yếu tố quyết định đến mở rộng phạm vi hoạt động của doanh nghiệp. Để có thể tiến hành tái sản xuất mở rộng thì sau một chu kỳ kinh doanh vốn của doanh nghiệp phải sinh lời, tức là hoạt động kinh doanh phải có lãi đảm bảo cho doanh nghiệp đƣợc bảo toàn và phát triển. Đó là cơ sở để doanh nghiệp tiếp tục đầu tƣ sản xuất, thâm nhập vào thị trƣờng tiềm năng từ đó mở rộng thị trƣờng tiêu thụ, nâng cao uy tín của doanh nghiệp trên thƣơng trƣờng. GVHD: Nguyễn Ngọc Lam 5 SVTH: Nguyễn Hoàng Hoan Nhận thức đƣợc vai trò quan trọng của vốn nhƣ vậy thì doanh nghiệp mới có thể sử dụng tiết kiệm, có hiệu quả hơn và luôn tìm cách nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. 2.1.2. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh 2.1.2.1. Khái niệm hiệu quả sử dụng vốn Hiệu quả sản xuất kinh doanh là một phạm trù kinh tế biểu hiện tập trung của sự phát triển kinh tế chiều sâu, thể hiện trình độ khai thác các nguồn lực và trình độ chi phí các nguồn lực đó trong quá trình tái sản xuất nhằm thực hiện mục tiêu kinh doanh. Công thức tổng quát xác định hiệu quả kinh doanh: Kết quả đầu ra Hiệu quả kinh doanh = Chi phí đầu vào Hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là chỉ tiêu phản ánh kết quả tổng hợp nhất quá trình sử dụng các loại vốn. Đó là sự tối thiểu hoá vốn cần sử dụng và tối đa hoá kết quả hay khối lƣợng nhiệm vụ sản xuất kinh doanh trong một giới hạn nguồn nhân tài, vật lực, phù hợp với kinh tế hiệu quả nói chung. Hiệu quả sử dụng vốn đƣợc lƣợng hoá thông qua hệ thống chỉ tiêu về khả năng hoạt động, khả năng sinh lời độ luân chuyển vốn… Nó phản ánh quan hệ giữa đầu vào và đầu ra của quá trình sản xuất kinh doanh thông qua thƣớc đo tiền tệ. Công thức xác định là: Trong đó: Hv: Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp G: Sản lƣợng sản phẩm hàng hoá tiêu thụ hoặc doanh thu bán hàng V: Vốn sản xuất bình quân dùng vào sản xuất kinh doanh trong kỳ Theo công thức trên, Hv càng lớn chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh càng cao. Việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp phải đảm bảo các điều kiện sau: GVHD: Nguyễn Ngọc Lam 6 SVTH: Nguyễn Hoàng Hoan - Phải khai thác nguồn lực một cách triệt để, nghĩa là không để nhàn rỗi không sinh lời. - Phải sử dụng vốn một cách hợp lý và tiết kiệm. - Phải quản lý vốn một cách chặt chẽ, nghĩa là không để vốn bị sử dụng sai mục đích, không để vốn thất thoát do buông lỏng quản lý. 2.1.2.2. Ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn Để đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp cần phải có ba yếu cơ bản là vốn, lao động và kỹ thuật - công nghệ. Cả ba yếu tố này đều đóng vai trò quan trọng, song vốn là điều kiện tiên quyết không thể thiếu. Bởi vì hiện nay, đang có một nguồn lao động dồi dào, việc thiếu lao động chỉ xảy ra ở các ngành nghề cần đòi hỏi chuyên môn cao, nhƣng vấn đề này có thể khắc phục đƣợc trong một thời gian ngắn nếu chúng ta có tiền để đào tạo hay đào tạo lại. Vấn đề là công nghệ cũng không gặp khó khăn phức tạp vì chúng ta có thể nhập chúng cùng kinh nghiệm quản lý tiên tiến trên thế giới, nếu chúng ta có khả năng về vốn, ngoại tệ hoặc có thể tạo ra nguồn vốn, ngoại tệ. Nhƣ vậy, yếu tố cơ bản của doanh nghiệp nƣớc ta hiện nay là vốn và quản lý sử dụng vốn có hiệu quả trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nhƣ chúng ta đã biết hoạt động kinh doanh là hoạt động kiếm lời, lợi nhuận là mục tiêu hàng đầu của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trƣờng. Để đạt đƣợc ợi nhuận tối đa các doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao trình độ sản xuất kinh doanh, trong đó quản lý và sử dụng vốn là một bộ phận quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến hiệu quả sản xuất kinh doanh. Các doanh nghiệp phải có một chế độ bảo toàn vốn trƣớc hết từ đổi mới cơ chế quản lý tài chính đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Trƣớc đây trong cơ chế kinh tế tập trung quan liêu bao cấp, doanh nghiệp coi nguồn vốn từ ngân sách Nhà Nƣớc cấp cho nên doanhnghiệp sử dụng không quan tâm đến hiệu quả, kinh doanh thua lỗ đã có Nhà Nƣớc bù đắp, điều này gây ra tình trạng vô chủ trong quản lý và sử dụng vốn dẫn tới lãng phí vốn, hiệu quả kinh tế thấp. Từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trƣờng, các doanh nghiệp quốc doanh hoạt động theo phƣơng thức hạch toán kinh doanh. Nhà Nƣớc không tiếp tục bao cấp về vốn cho doanh nghiệp nhƣ trƣớc đây. Để duy trì và phát triển sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp phải bảo toàn, giữ gìn số vốn Nhà Nƣớc giao, tức là kinh doanh ít nhất cũng phải hoà GVHD: Nguyễn Ngọc Lam 7 SVTH: Nguyễn Hoàng Hoan vốn, bù đắp đƣợc số vốn đã bỏ ra để tái sản xuất giản đơn. Đồng thời doanh nghiệp phải kinh doanh có lãi để tích luỹ bổ sung vốn, là đòi hỏi với tất cả các doanh nghiệp. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn sẽ đảm bảo an toàn tài chính cho doanh nghiệp. Hoạt động trong cơ chế thị trƣờng doanh nghiệp luôn đề cao tính an toàn tài chính. Đây là vấn đề có ảnh hƣởng đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Việc sử dụng hiệu quả các nguồn vốn giúp cho doanh nghiệp nâng cao khả năng huy động các nguồn vốn tài trợ dễ dàng hơn, khả năng thanh toán của doanh nghiệp đƣợc bảo toàn, doanh nghiệp có đủ nguồn lực để khắc phục những khó khăn và rủi ro trong kinh doanh. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng cạnh tranh. Đáp ứng yêu cầu cải tiến công nghệ, nâng cao chất lƣợng sản phẩm, đa dạng hoá mẫu mã sản phẩm…doanh nghiệp phải có vốn trong khi đó vốn của doanh nghiệp chỉ có hạn vì vậy nâng cao hiệu quả sử dụng vốn là rất cần thiết. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn sẽ giúp cho doanh nghiệp đạt đƣợc mục tiêu tăng giá trị tài sản của chủ sở hữu và các mục tiêu khác của doanh nghiệp nhƣ nâng cao uy tín của sản phẩm trên thị trƣờng, nâng cao mức sống của ngƣời lao động… vì khi hoạt động kinh doanh mang lại lợi nhuận thì doanh nghiệp có thể mở rộng quy mô sản xuất, tạo thêm công ăn việc làm cho ngƣời lao động và mức sống của ngƣời lao động ngày càng cải thiện. Điều đó giúp cho năng xuất lao động ngày càng đƣợc nâng cao, tạo cho sự phát triển của doanh nghiệp và các ngành khác có liên quan. Đồng thời nó cũng làm tăng các khoản đóng góp cho Nhà Nƣớc. Thông thƣờng các chỉ tiêu hiệu quả sử dụng vốn cố định và vốn lƣu động đƣợc xác định bằng cách so sánh giữa kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất inh doanh nhƣ doanh thu, lợi nhuận… với số vốn cố định, vốn lƣu động để đạt đƣợc kết quả đó. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh cao nhất khi bỏ vốn vào kinh tìm biện pháp làm cho chi phí về vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh ít nhất mà đem lại kết quả cuối cùng cao nhất. Từ công thức: Lợi nhuận = Doanh thu – chi phí Cho ta thấy: với một lƣợng doanh thu nhất định, chi phí càng nhỏ lợi nhuận càng lớn. Các biện pháp giảm chi phí tăng lợi nhuận, nâng cao hiệu quả sử dụng GVHD: Nguyễn Ngọc Lam 8 SVTH: Nguyễn Hoàng Hoan vốn phải dựa trên cơ sở phản ánh chính xác, đầy đủ các loại chi phí trong điều kiện nền kinh tế luôn biến động về giá. Do đó để đảm bảo kết quả hoạt động sản suất kinh doanh của doanh nghiệp. Vì hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh cũng đƣợc xác định bằng cách so sánh giữa kết quả đạt đƣợc với chi phí bỏ ra trong đó chi phí về vốn là chủ yếu. 2.1.3. Phân tích tình hình biến động vốn và nguồn vốn kinh doanh Phân tích tình hình biến động vốn và nguồn vốn kinh doanh thông qua phân tích bảng cân đối kế toán, ngoài việc so sánh tổng số vốn cuối kì so với đầu kì, cần phải xem xét từng khoản vốn của doanh nghiệp chiếm trong tổng số tài sản, để thấy đƣợc mức độ đảm bảo cho quả trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 2.1.3.1. Phân tích tình hình biến động qui mô của tài sản Xem xét sự biến động của tổng tài sản cũng nhƣ chi tiết theo từng loại tài sản thông qua việc so sánh giữa số cuối kỳ với số đầu năm cả về số tuyệt đối lẫn số tƣơng đối. Qua đó, thấy đƣợc sự biến động về qui mô và năng lực kinh doanh của doanh nghiệp. Khi xem xét vấn đề này, cần quan tâm để ý đến tác động của từng loại tài sản đối với quá trình kinh doanh và chính sách tài chính của doanh nghiệp trong việc tổ chức huy động vốn. Cụ thể: - Sự biến động của tiền và đầu tƣ tài chính ngắn hạn ảnh hƣởng đến khả năng ứng phó đối với các khoản nợ đến hạn. - Sự biến động của hàng tồn kho chịu ảnh hƣởng lớn bởi quá trình sản xuất kinh doanh từ khâu dự trữ đến khâu bán hàng. - Sự biến động của các khoản phải thu chịu ảnh hƣởng của công việc thanh toán và chính sách tín dụng của doanh nghiệp đối với khách hàng. Điều đó ảnh hƣởng lớn đến việc quản lý và sử dụng vốn. - Sự biến động của tài sản cố định cho thấy qui mô và năng lực sản xuất hiện có của doanh nghiệp,... GVHD: Nguyễn Ngọc Lam 9 SVTH: Nguyễn Hoàng Hoan