Tài liệu Phân tích hiệu quả kinh tế chăn nuôi gà h' mông của nông hộ ở tỉnh vĩnh long

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ-QUẢN TRỊ KINH DOANH LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ KINH TẾ CHĂN NUÔI GÀ H' MÔNG CỦA NÔNG HỘ Ở TỈNH VĨNH LONG GVHD TRẦN THỊ THU DUYÊN Sinh viên thực hiện VƯƠNG HÀ MSSV: 4077548 Lớp: Kinh tế nông nghiệp 1 Khóa: 33 Cần Thơ - 2010 Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long LỜI CẢM TẠ Hơn ba năm học tập trong ngôi trường này em đã tích lũy cho bản thân được nhiều điều hữu ích. Và làm luận văn tốt nghiệp thực sự là một thử thách đáng nhớ. Trong suốt quá trình thực tập tốt nghiệp, em đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình của rất nhiều cá nhân và đơn vị có liên quan đến đề tài nghiên cứu của em. - Trước hết, xin chân thành cảm ơn Khoa Kinh tế - QTKD trường Đại học Cần Thơ đã tạo điều kiện cho em có cơ hội tiếp xúc thực tế sản xuất để em có cơ hội hiểu thêm về thực tế sản xuất sau thời gian học những lý thuyết trên lớp. - Xin chân thành cám ơn cô Trần Thị Thu Duyên đã tận tình hướng dẫn em trong quá trình thực hiện đề tài. - Xin chân thành cám ơn các cơ quan: Sở Nông nghiệp – Phát triển nông thôn tỉnh Vĩnh Long, Phòng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn huyện Mang Thít tỉnh Vĩnh Long đã tạo mọi điều kiện để em thu thập đủ số liệu cần thiết. - Xin chân thành cám ơn sự hợp tác và giúp đỡ của 14 hộ chăn nuôi gà H' Mông tại tỉnh Vĩnh Long , đặc biệt là sự giúp đỡ hết sức nhiệt tình của bác Lê Văn Lai. Cuối cùng em xin kính chúc quý thầy cô dồi dào sức khỏe, đạt được nhiều kết quả trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Kính chúc quý cô chú, anh chị ở phòng NN & PTNN huyện Mang Thít đạt được nhiều thắng lợi mới trong công việc và cuộc sống. Cần Thơ, ngày……tháng…..năm 2010 Sinh viên thực hiện Vương Hà GVHD: Trần Thị Thu Duyên i SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP Đề tài này đucợ thực hiện tại khoa Kinh tế - QTKD trường Đại học Cần Thơ ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Cần Thơ, ngày……tháng…..năm 2010 Giáo viên hướng dẫn ( đã ký) GVHD: Trần Thị Thu Duyên ii SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Cần Thơ, ngày……tháng…..năm 2010 Sinh viên thực hiện Vương Hà GVHD: Trần Thị Thu Duyên iii SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Họ và tên Giáo viên hướng dẫn : Trần Thị Thu Duyên Học vị : Cử nhân Chuyên ngành : Kinh tế nông nghiệp................... Cơ quan công tác: Trường Đại Học Cần Thơ. Họ và tên sinh viên : Vương Hà MSSV : 4077548 Chuyên ngành : Kinh tế nông nghiệp Tên đề tài : “Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long”. NỘI DUNG NHẬN XÉT 1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo: ........................................................................................................................................ 2. Hình thức: ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn, tính cấp thiết của đề tài: ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 4. Độ tin cậy của số liệu, tính hiện đại của luận văn: ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 5. Nội dung và kết quả đạt được: ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 6. Các nhận xét khác: ........................................................................................................................................ 7. Kết luận: ........................................................................................................................................ Cần Thơ, ngày……tháng…..năm 2010 Giáo viên hướng dẫn (đã ký) Trần Thị Thu Duyên GVHD: Trần Thị Thu Duyên iv SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN --------------------------------------................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Cần Thơ, ngày……tháng…..năm 2010 Giáo viên phản biện GVHD: Trần Thị Thu Duyên v SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long MỤC LỤC Trang Chương 1: GIỚI THIỆU ................................................................................. 1 1.1. Đặt vấn đề nghiên cứu.............................................................................. 1 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu................................................................. 1 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn........................................................ 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................. 2 1.2.1. Mục tiêu chung ............................................................................. 2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể.............................................................................. 2 1.3. Câu hỏi nghiên cứu................................................................................... 2 1.4. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................. 2 1.4.1. Không gian ................................................................................... 2 1.4.2. Thời gian ....................................................................................... 2 1.4.3. Đối tượng nghiên cứu ................................................................... 2 1.5. Lược khảo tài liệu..................................................................................... 2 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................................................ 4 2.1. Phương pháp luận..................................................................................... 4 2.1.1. Một số khái niệm cơ bản............................................................... 4 2.1.2.Chi phí ........................................................................................... 6 2.1.3. Hiệu quả kinh tế ............................................................................ 8 2.1.4.Các chỉ tiêu tài chính...................................................................... 8 2.1.5. Phương pháp DEA ........................................................................ 9 2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 10 2.2.1.Phương pháp chọn vùng nghiên cứu.............................................. 10 2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu........................................................ 10 2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu...................................................... 11 Chương 3: THỰC TRẠNG MÔ HÌNH CHĂN NUÔI GÀ H' MÔNG CỦA NÔNG HỘ Ở TỈNH VĨNH LONG ....................................................... 12 3.1. Giới thiệu tổng quan về địa bàn nghiên cứu ............................................ 12 3.1.1. Giới thiệu tổng quan về tỉnh Vĩnh Long ....................................... 12 GVHD: Trần Thị Thu Duyên vi SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long 3.1.2. Giới thiệu tổng quát về tình hình chăn nuôi gia cầm của tỉnh Vĩnh Long .............................................................................................. 17 3.2. Tổng quan về tình hình chăn nuôi gà H' Mông tại tỉnh ........................... 18 3.2.1. Lí do chọn nuôi gà H' Mông của nông hộ .................................... 18 3.2.2. Tổng quan về các hộ nuôi gà H' Mông ở tỉnh Vĩnh Long ........... 18 3.2.3.Tình hình nuôi................................................................................ 20 3.2.4. Nguồn cung con giống .................................................................. 22 3.2.5. Đặc điểm chuồng trại .................................................................... 22 3.2.6. Đặc điểm kỹ thuật ........................................................................ 23 3.2.7.Tình hình tiêu thụ hiện nay ............................................................ 27 3.3. Hiệu quả kinh tế mô hình chăn nuôi gà H' Mông của nông hộ .............. 28 3.3.1. Phân tích chi phí nuôi ................................................................... 28 3.3.2. Doanh thu của hộ nuôi .................................................................. 30 3.3.3. Phân tích các tỷ số tài chính.......................................................... 31 Chương 4: PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ MÔ HÌNH CHĂN NUÔI GÀ H'MÔNG CỦA NÔNG HỘ BẰNG PHƯƠNG PHÁP DEA .......................................... 34 4.1. Phân tích hiệu quả kỹ thuật của hộ nuôi gà H' Mông ............................. 34 4.2. Phân tích hiệu quả phân phối của hộ nuôi gà H' Mông .......................... 37 4.3. Phân tích hiệu quả chi phí của hộ nuôi gà H' Mông ............................... 38 Chương 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ MÔ HÌNH CHĂN NUÔI GÀ H’ MÔNG Ở TỈNH VĨNH LONG ................. 40 4.1. Thuận lợi và khó khăn ............................................................................ 40 4.1.1.Thuận lợi ........................................................................................ 40 4.1.2. Khó khăn ....................................................................................... 40 4.2. Giải pháp Chương 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................... 43 6.1. Kết luận .................................................................................................... 43 6.2. Kiến nghị .................................................................................................. 44 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 45 PHỤ LỤC ........................................................................................................ 46 GVHD: Trần Thị Thu Duyên vii SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long DANH MỤC BIỂU BẢNG Trang Bảng 1: Lí do chọn nuôi gà H' Mông của nông hộ tại tỉnh Vĩnh Long .......... 18 Bảng 2: Số năm kinh nghiệm của hộ nuôi gà H' Mông ở tỉnh Vĩnh Long .............................................................................. 19 Bảng 3:Trình độ học vấn của hộ chăn nuôi gà ở tỉnh Vĩnh Long .................. 19 Bảng 4: Số lượng gà H' Mông được các hộ thả nuôi ở tỉnh Vĩnh Long ........ 20 Bảng 5: Một số chỉ tiêu về tình hình chăn nuôi gà H' Mông của nông hộ tại tỉnh Vĩnh Long......................................................... 21 Bảng 6: Nguồn vốn sản xuất của các hộ ......................................................... 22 Bảng 7: Các kiểu chuồng nuôi được nông hộ sử dụng ................................... 23 Bảng 8: Tỉ lệ hộ nuôi tham gia các lớp tập huấn ở địa phương ...................... 23 Bảng 9: Loại thức ăn được hộ nuôi sử dụng ................................................... 24 Bảng 10: Các loại nước nông hộ sử dụng cho gà uống................................... 25 Bảng 11: Chi phí con giống, thức ăn và lao động .......................................... 26 Bảng 12: Các loại chi phí khác........................................................................ 27 Bảng 13: Tổng hợp các chi phí chăn nuôi gà H' Mông của nông hộ .............. 28 Bảng 14: Tỉ trọng các loại chi phí ................................................................... 29 Bảng 15: Giá bán và doanh thu của hộ nuôi gà H' Mông .............................. 30 Bảng 16: Kết quả từ hoạt động chăn nuôi gà H' Mông .................................. 31 Bảng 17: Các tỷ số tài chính............................................................................ 32 Bảng 18: Hiệu quả kỹ thuật của các hộ nuôi gà H' Mông qua phân thích DEA ....................................................................... 34 Bảng 19: Mức chi phí đã bị lãng phí của mỗi yếu tố đầu vào......................... 35 Bảng 20: Hiệu quả phân phối của các hộ nuôi gà H' Mông qua phân thích DEA ....................................................................... 37 Bảng 21: Hiệu quả chi phí của các hộ nuôi gà H' Mông qua phân thích DEA ....................................................................... 38 Bảng 22: Số lượng tố đầu vào tối ưu để tối thiểu hóa chi phí......................... 41 GVHD: Trần Thị Thu Duyên viii SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long DANH MỤC HÌNH VẼ Trang Hình 1: Hiệu quả kỹ thuật và hiệu quả phân phối........................................... 9 Hình 2: Biểu đồ cơ cấu tỉ trọng các loại loại chi phí....................................... 30 GVHD: Trần Thị Thu Duyên ix SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long Chương 1 GIỚI THIỆU 1.1. Đặt vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu Nông nghiệp là thế mạnh của nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là đối với đồng bằng sông Cửu Long . Hiện có đến 80% trong số hơn 18 triệu dân của vùng sống ở nông thôn và làm nông nghiệp. Một trong những lợi thế của nông nghiệp đồng bằng sông Cửu Long là chăn nuôi. Các loại vật nuôi chính là bò (bao gồm bò lấy thịt và bò sữa) và gia cầm. Gia cầm ở đồng bằng sông Cửu Long rất phát triển, chủ yếu là gà và vịt. Trong đó chăn nuôi gà là nghề có nhiều ưu điểm, không đòi hỏi quá nhiều vốn đầu tư ban đầu, thời gian thu hồi vốn nhanh, đồng thời cung cấp nguồn sản phẩm phong phú và có giá trị dinh dưỡng cao. Do đó nhu cầu của thị trường ngày càng tăng. Kết quả là nghề chăn nuôi gà không ngừng mở rộng từ mô hình giản đơn ban đầu. Bên cạnh đó, nhờ vào thành tựu của khoa học kỹ thuật và các nghiên cứu, đã có thêm rất nhiều giống gà được đưa vào nuôi theo nhiều phương thức khác nhau mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nuôi. Gà H' Mông là một trong những giống gà mới nhất đang được thả nuôi hiện nay. Vĩnh Long là địa phương đầu tiên của đồng bằng sông Cửu Long thực hiện mô hình nuôi giống gà tiềm năng này. Gà H' Mông có nhiều ưu điểm nổi trội. Tuy nhiên, hiểu quả kinh tế của nó vẫn chưa được đánh giá một cách chi tiết nên mô hình vẫn chưa được phổ biến rộng khắp. Đây là lí do để em lựa chọn đề tài “Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H' Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long” để từ đó chính quyền địa phương và các nhà hoạch định chính sách có thêm thông tin để đưa ra các giải pháp hữu hiệu góp phần phát triển kinh tế. 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn Phong trào chăn nuôi gà của nông dân đồng bằng sông Cửu Long đã có từ rất lâu với qui mô hộ gia đình là chính theo phương thức thả tự do trong sân, vườn; tận dụng các thức ăn sẵn có trong thiên nhiên và sản phẩm phụ của trồng trọt. Tại tỉnh Vĩnh Long, chăn nuôi gà rất phổ biến bởi việc nuôi khá dễ dàng, lại có thể góp phần nâng cao thu nhập của hộ gia đình. GVHD: Trần Thị Thu Duyên 1 SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long Nhưng nuôi gà H' Mông vẫn là một mô hình rất mới mẻ với nhiều nông hộ dù hiệu quả kinh tế của mô hình này là rất đáng kể. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu chung Mục tiêu chung là phân tích hiệu quả của mô hình chăn nuôi gà H’Mông ở hộ gia đình của tỉnh Vĩnh Long. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm góp phần nâng cao hơn nữa hiệu quả của mô hình. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Phân tích tình hình chăn nuôi thực tế của các hộ nuôi gà H’ Mông ở tỉnh Vĩnh Long - Phân tích hiệu quả các mặt trong mô hình chăn nuôi của các hộ nuôi gà H' Mông ở tỉnh Vĩnh Long. - Đưa ra các giải pháp khắc phục khó khăn đồng thời nâng cao hiệu quả cho người nuôi. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu - Tình hình chăn nuôi hiện nay của các hộ nuôi gà H' Mông như thế nào? - Mô hình chăn nuôi gà H' Mông có đạt được hiệu quả kinh tê không? 1.4. Phạm vi nghiên cứu 1.4.1. Không gian Đề tài được thực hiện dựa trên kết quả điều tra tại tỉnh Vĩnh Long. 1.4.2. Thời gian - Số liệu được sử dụng cho luận văn là các vụ nuôi trong năm 2010 - Thời gian điều tra số liệu là từ đầu tháng 9 đến hết tháng 10 năm 2010. 1.4.3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là các hộ chăn nuôi gà H' Mông tại tỉnh Vĩnh Long. 1.5. Lược khảo tài liệu Quan Minh Nhựt (2008). “Phân tích hiệu quả phân phối nguồn lực và hiệu quả chi phí của mô hình canh tác trong và ngoài đê bao tại huyện Chợ Mới và Tri Tôn tỉnh An Giang năm 2005”. Đề tài sử dụng phương pháp DEA để đánh giá hiệu quả phân phối và hiệu quả chi phí của hai mô hình canh tác lúa trong và ngoài đê bao, kết quả cho thấy hộ sản xuất trong khu vực đê bao đạt hiệu quả cao GVHD: Trần Thị Thu Duyên 2 SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long hơn hộ sản xuất ở khu vực ngoài đê bao. Ngoài ra, cũng đề xuất cách sử dụng các yếu tố đầu vào hợp lí hơn nhưng không làm thay đổi sản lượng đầu ra. Nguyễn Thị Hồng Điệp (2007), “Phân tích hiệu quả chăn nuôi của hộ nuôi gà thịt công nghiệp tại huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre” luận văn tốt nghiệp khóa 29 khoa Kinh tê – QTKD trường đại học Cần Thơ. Đề tài sử dụng phương pháp thống kê mô tả và hàm thu nhập được xử lý thông qua phần mềm SPSS, kết quả nghiên cứu cho thấy hoạt động chăn nuôi gà công nghiệp lấy thịt tại huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre thực sự mang lại hiệu quả. GVHD: Trần Thị Thu Duyên 3 SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long Chương 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Phương pháp luận 2.1.1 .Một số khái niệm cơ bản v Nông hộ Hộ nông dân là hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh nông, lâm, ngư nghiệp, bao gồm một nhóm người có cùng huyết tộc hoặc quan hệ huyết tộc sống chung trong một mái nhà, có chung một nguồn thu nhập tiến hành các hoạt động sản xuất nông nghiệp với mục đích chủ yếu phục vụ cho nhu cầu của thành viên trong hộ. v Kinh tế nông hộ Nông hộ tiến hành sản xuất nông, lâm, ngư nghiêp,…để phục vụ cuộc sống và người ta gọi đó là kinh tế hộ gia đình. Kinh tế hộ gia đình là loại hình sản xuất có hiệu quả về kinh tế - xã hội, tồn tại và phát triển lâu dài có vị trí quan trọng trong sản xuất nông nghiệp và quá trình công nghiệp hóa hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn. Kinh tế hộ phát triển tạo ra sản lượng hàng hóa đa dạng, có chất lượng, giá trị ngày càng cao, góp phần tăng thu nhập cho mỗi gia đình nông dân, cải thiện đời sống mọi mặt ở nông thôn, cung cấp sản phẩm cho công nghiệp và xuất khẩu, đồng thời thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngay từ kinh tế hộ. Kinh tế nông hộ luôn gắn liền và chịu tác động mạnh mẽ của những yếu tố và điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội... của mỗi địa phương, mỗi vùng lãnh thổ. Sự khác nhau về đất đai, khí hậu, môi trường sinh thái cũng như về dân cư dân tộc, trình độ sản xuất và tập quán sinh sống giữa các vùng vừa tạo ra tính đa dạng trong kinh tế nông hộ đồng thời cũng tạo ra những nét khác biệt và đặc thù về cả qui mô, cấu trúc lẫn phương thức và trình độ phát triển. Trong điều kiện sản xuất hàng hóa và kinh tế thị trường, sự phát triển kinh tế nông hộ giữa các vùng kinh tế - sinh thái có sự tương tác và giao thoa lẫn nhau. Song, việc tăng cường khai thác các tiềm năng, thế mạnh và điều kiện đặc thù của mỗi vùng kinh tế nông hộ được Nhà nước khuyến khích và phát triển. Đặc trưng bao trùm của kinh tế nông hộ là các thành viên trong nông hộ làm việc một cách tự chủ, tự nguyện vì lợi ích kinh tế của bản thân gia đình GVHD: Trần Thị Thu Duyên 4 SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long mình. Mặt khác, kinh tế nông hộ là nền sản xuất nhỏ mang tính tự cung, tự túc hoặc có sản xuất hàng hóa với năng suất lao động thấp nhưng có vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất nông nghiệp ở các nước đang phát triển nói chung và nước ta nói riêng tính tự chủ trong kinh tế nông hộ được thể hiện ở những đặc điểm sau: - Làm chủ quá trình sản xuất và tái sản xuất trong nông nghiệp. - Sắp xếp điều hành phân công lao động trong quá trình sản xuất. - Quyết định phân phối sản phẩm làm ra sau khi đóng thuế cho nhà nước, được chọn quyền sử dụng phần còn lại. Nếu có sản phẩm dư thừa, hộ nông dân có thể đưa ra thị trường tiêu thụ đó là sản phẩm hàng hóa. v Chăn nuôi Chăn nuôi là một trong hai ngành sản xuất chủ yếu của nông nghiệp, chăn nuôi cung cấp nhiều sản phẩm có giá trị kinh tế và giá trị dinh dưỡng cao. Một xu hướng tiêu dùng có quy luật là khi xã hội càng phát triển thì nhu cầu tiêu dùng về các sản phẩm chăn nuôi ngày càng tăng lên cả về số lượng và chủng loại. Chăn nuôi còn là ngành cung cấp nhiều sản phẩm là nguyên liệu quý cho công nghiệp chế biến. Phát triển chăn nuôi còn có mối quan hệ khắng khít thúc đẩy phát triển ngành trồng trọt, tạo nên một nền nông nghiệp cân đối bền vững. Chăn nuôi là ngành sản xuất có đối tượng tác động là cơ thể sống đòi hỏi phải có đầu tư duy trì thường xuyên. Chăn nuôi có thể phát triển theo phương thức di động phân tán theo phương thức tự nhiên, song cũng có thể phát triển tập trung tĩnh tại theo phương thức công nghệp, sản phẩm của ngành chăn nuôi rất đa dạng có sản phẩm chính và sản phẩm phụ có giá trị kinh tế cao. v Con gà H' Mông Gà được Trung tâm Khoa học và sản xuất vùng Tây Bắc phát hiện và nuôi thử từ năm 1998. Cuối năm 1999, Viện Chăn nuôi Quốc gia nhận thấy đây là giống gà đặc biệt quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng cao nên quyết định đưa vào diện động vật quý hiếm cần được bảo tồn và phát triển. Đến nay, sau 4 năm tiến hành việc duy trì và chọn giống gà H’Mông đã được đảm bảo. Trước đây gà H’Mông được nuôi quảng canh nên tập tính còn tương đối hoang dã. Ban ngày, gà được thả rông tự kiếm ăn, tối về chuồng hoặc đậu trên GVHD: Trần Thị Thu Duyên 5 SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long cây để ngủ. Thức ăn là giun dế, ngô, thóc... người nuôi ít khi cho ăn thêm. Ở trại chăn nuôi, gà nhặt cả thức ăn rơi vãi xung quanh máng (do tập tính bới kiếm ăn). Gà thích uống nước chảy nên thường tập trung khi bơm hoặc vẩy nước. Thích phơi nắng lúc 7-9 giờ; thích bay chạy (1 ngày tuổi đã học bay, lúc đẻ gà thường bay đi tìm ổ). Gà gáy nhiều, hay đánh nhau; không sợ gió mưa hay sấm chớp, tiếng động nhưng sợ nhất bị đuổi bắt, bất ngờ mở cửa chuồng, sự chuyển động nhanh bất thường của con người... Gà H’Mông có thể trọng trung bình, tốc độ lớn nhanh hơn gà ri, đặc biệt trong điều kiện được chăm sóc tốt. Gà mái trưởng thành cân nặng 1,2-1,5kg, con trống nặng 1,5-2kg. Khả năng sản xuất thịt ở con gà 10 tuần tuổi là: thịt xẻ khoảng 75-78%, thịt đùi 34-35%, xấp xỉ các giống gà nội địa khác. Da dày giòn. Thịt không nhũn như gà công nghiệp, săn nhưng không dai như thịt vịt hoặc ngan. Đặc biệt lượng axit glutamic cao tới 3,87%, vượt trội hơn gà ri và gà ác nên thịt gà có vị ngọt đậm, nhưng lượng sắt lại thấp. Về giá trị hàng hoá, gà H’Mông thuộc nhóm gà thịt đen, xương đen, hàm lượng axit amin cao, được sử dụng như là thuốc bồi bổ cơ thể, chữa bệnh suy nhược, kích thích tình dục mạnh. Lượng colesteron thấp trong khi axit linoleic cao có giá trị dược liệu đặc biệt trong chữa trị bệnh tim mạch. Mật gà được dùng dể chữa bệnh ho cho trẻ em. Xương gà nấu thành cao để chữa bệnh run tay, run chân. Có thể nói gà H’Mông là một đặc sản không những thích hợp với khẩu vị của người châu Á mà còn được các đoàn khách phương Tây rất ưa chuộng. Nhưng trước mắt, gà H’Mông cũng như nhiều nông phẩm của nước ta, cần phải có một thương hiệu để đủ sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và nước ngoài trong một tương lai gần. 2.1.2.Chi phí Bao gồm chí phí cố định, chi phí biến đổi, chi phí hỗn hợp, chi phí cơ hội. v Chi phí cố định ( Fixed cost ) Chi phí cố định hay định phí là những mục chi phí ít thay đổi hoặc không thay đổi theo mức độ hoạt động của đơn vị. Nếu xét trên tổng chi phí, định phí GVHD: Trần Thị Thu Duyên 6 SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long không thay đổi, ngược lại nếu quan sát chúng trên một đơn vị mức độ hoạt động, định phí tỉ lệ nghịch với mức độ hoạt động. Như vậy dù doanh nghiệp có hoạt động hay không hoạt động thì vẫn tồn tại định phí; ngược lại khi doanh nghiệp gia tăng mức động hoạt động thì định phí trên một mức độ hoạt động sẽ giảm dần. Theo định nghĩa này thì chi phí cố định trong chăn nuôi gà: chi phí công cụ dụng cụ dùng làm chuồng trại, chi phí lãi vay, chi phí vận chuyển con giống. v Chi phí biến đổi ( Variable cost ) Chi phí biến đổi là những chi phí mà giá trị của nó sẽ tăng lên, giảm theo sự tăng giảm về mức độ hoạt động. Tổng số của chi phí biến đổi sẽ tăng khi mức độ hoạt động tăng và ngược lại. Tuy nhiên nếu tính trên một đơn vị của mức độ hoạt động thì chi phí biến đổi lại không đổi trong phạm vi phù hợp. Chi phí biến đổi chỉ phát sinh khi có hoạt động. Trong hoạt động chăn nuôi gà chi phí biến đổi bao gồm chi phí con giống, chi phí thức ăn, chi phí thuốc thú y, chi phí điện, chi phí nước và một số chi phí khác. v Chi phí hỗn hợp ( Mixed cost ) Chi phí hỗn hợp là chi phí mà thành phần của nó bao gồm cả yếu tố bất biến và yếu tố khả biến. v Chi phí cơ hội ( Opportunity cost ) Ngoài ra đối với các nhà kinh tế, một trong những chi phí quan trọng nhất là chi phí cơ hội. Chi phí cơ hội dựa trên cơ sở là: mọi đầu vào hay yếu tố sản xuất đều có một cách sử dụng thay thế ngay cả khi nó không được sử dụng. Khi một đầu vào được sử dụng cho mục đích cụ thể đó, thì nó không thể sẵn sàng để sử dụng cho bất kỳ phương án nào khác và thu nhập từ phương án thay thế này sẽ bị mất đi. Chi phí cơ hội có thể được định nghĩa theo hai cách: Thứ nhất: chi phí cơ hội là giá trị của sản phẩm không được sản xuất vì một đầu vào đã được sử dụng cho một mục đích khác. Thứ hai: chi phí cơ hội là thu nhập sẽ nhận được nếu nguồn lực đầu vào này được sử dụng cho phương án khác và đem lại lợi nhuận cao nhất. 2.1.3 .Hiệu quả kinh tế GVHD: Trần Thị Thu Duyên 7 SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long Trong sản xuất kinh doanh thường phải đối mặt với các giới hạn trong việc sử dụng nguồn lực sản xuất. Do đó họ cần phải xem xét và lựa chọn thứ tự ưu tiên các hoạt động cần thực hiện dựa vào các nguồn lực đó sao cho đạt kết quả cao nhất. Thuật ngữ mà chúng ta thường dùng để chỉ kết quả đạt được đó là hiệu quả. Hiệu quả là một thuật ngữ tương đối và luôn liên qua đến một vài chỉ tiêu cụ thể. Hiệu quả kinh tế được hiểu là mối tương quan so sánh giữa lượng kết quả đạt được và lượng chi phí bỏ ra, nó là một phạm trù kinh tế chung nhất, liên quan trực tiếp tới nền kinh tế hàng hoá và với tất cả các phạm trù, các quy luật kinh tế khác. Một phương án có hiệu quả kinh tế cao hoặc một giải pháp kỹ thuật có hiệu quả kinh tế cao là một phương án đạt được tương quan tối ưu giữa kết quả đem lại và chi phí đầu tư. Bản chất của hiệu quả kinh tế xuất phát từ mục đích của sản xuất và phát triển kinh tế xã hội, là đáp ứng ngày càng cao nhu cầu về vật chất và tinh thần của mọi thành viên trong xã hội. 2.1.4.Các chỉ tiêu tài chính 2.1.4.1. Một số chỉ tiêu kinh tế v Chi phí là tất cả những chi phí bỏ ra để thu được những sản phẩm từ gà. Chi phí = chi phí cố định + chi phí lao động + chi phí biến đổi khác Trong đó: Chi phí cố định = chi phí chuồng trại + chi phí trang thiết bị + chi phí dụng cụ chăn nuôi + chi phí cố định khác. Chi phí biến đổi = chi phí thức ăn + chi phí thuốc thú y + chi phí điện + chi phí nước + các loại chi phí biến đổi khác Chi phí lao động = (số lao động nhà + số lao động thuê) x công nhật v Doanh thu là toàn bộ số tiền sẽ thu được do tiêu thụ sản phẩm, tức là tổng số tiền mà các hộ chăn nuôi gà thịt nhận được khi bán gà. Doanh thu = số lượng sản phẩm (chính, phụ) x giá bán tương ứng với loại sản phẩm đó v Thu nhập là số tiền mà người chăn nuôi nhận được khi bán gà đã trừ đi các khoản chi phí nhưng không tính công lao động nhà Thu nhập = Tổng doanh thu - Tổng chi phí chưa tính lao động nhà GVHD: Trần Thị Thu Duyên 8 SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long v Lợi nhuận là số tiền mà người chăn nuôi nhận được khi bán gà đã trừ đi các khoản chi phí có tính lao động nhà. Lợi nhuận = Tổng doanh thu – Tổng chi phí tính công lao động nhà 2.1.4.1. Một số chỉ tiêu tài chính v Tỷ số giữa doanh thu và chi phí cho ta biết tổng số tiền thu được khi bỏ ra 1 đồng chi phí đầu tư. DT / CP = Doanh thu / Tổng chi phí v Tỷ số giữa lợi nhuận và chi phí cho ta biết lợi nhuận của hộ thu được khi bỏ ra 1 đồng chi phí đầu tư. LN / CP = Lợi nhuận / Tổng chi phí v Tỷ số giữa lợi nhuận và doanh thu cho ta biết trong 1 đồng doanh thu có bao nhiêu đồng lợi nhuận. LN / DT = Lợi nhuận / Doanh thu 2.1.5. Phương pháp DEA Phương pháp DEA không đòi hỏi bất kì dạng hàm số nào, có thể được dùng để đo lường hiệu quả kĩ thuật (TE),hiệu quả phân phối (AE), hiệu quả chi phí (CE), hiệu quả qui mô (SE). Cơ sở xây dựng mô hình để ước lượng TE, AE, CE: x2/q S Isoquant curve/ frontier ·A P R · Isocost line B · · B’ S’ 0 P’ x1/q HÌNH 1: HIỆU QUẢ KỸ THUẬT VÀ HIỆU QUẢ PHÂN PHỐI - Từ số liệu thu thập được (A, B và B’) chương trình xây dựng được đường giới hạn khả năng sản xuất SS’ căn cứ vào các đơn vị đạt hiệu quả cao nhất. GVHD: Trần Thị Thu Duyên 9 SVTH: Vương Hà Phân tích hiệu quả chăn nuôi gà H’ Mông của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long B và B’ nằm trên đường SS’ là những đơn vị sản xuất đạt hiệu quả kĩ thuật - cao nhất trong nhóm à B và B’ đạt hiệu quả kĩ thuật (TE) Xét A không nằm trên SS’ nên không đạt TE - o Hệ số hiệu quả kĩ thuật của A là TE= OB/OA o Hệ số hiệu quả kĩ thuật của B và B’ là TE = 1 = 100% Với x1, x2 là chi phí chi phí các yếu tố đầu vào xây dựng đường đẳng phí - PP’ bao gồm những đơn vị sản xuất phân phối sử dụng các yếu tố đầu vào hợp lí với giá cả của chúng. Đơn vị sản xuất nào nằm trên PP’ là đạt hiệu quả phân phối AE ( sử dụng - nguồn lực hợp lí với các mức giá cả) Xét B không nằm trên PP’ nên không đạt AE - o Hệ số hiệu quả phân phối của B là AE= OR/OB o Hệ số hiệu quả phân phối của B’ là AE = 1 = 100% Xét B’ đồng thời đạt AE và TE nên đạt hiệu quả chi phí CE - Ta có: CE= TE x AE 2.2. Phương pháp nghiên cứu 2.2.1.Phương pháp chọn vùng nghiên cứu Vĩnh Long là một trong các tỉnh có phong trào chăn nuôi gà phổ biến ở đồng bằng sông Cửu Long. Đây cũng là địa phương đầu tiên thả nuôi giống gà H' Mông. Vì vậy đề tài này chọn Vĩnh Long làm vùng nghiên cứu. 2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu - Số liệu sơ cấp được thu thập bằng cách tiến hành phỏng vấn trực tiếp các hộ chăn nuôi gà H' Mông tại địa bàn nghiên cứu. Nội dung phỏng vấn: + Một số thông tin tổng quát về hộ, tình hình chăn nuôi (số lượng, kỹ thuật, phương thức chăn nuôi,…) và tình hình vay vốn của các hộ chăn nuôi. + Các chi phí chăn nuôi bao gồm chi phí con giống, thức ăn, thuốc thú y, lao động, chuồng trại, máy móc, thiết bị, dụng cụ,… + Tình hình tiêu thụ sản phẩm gà thịt. + Một số đề xuất của nông hộ. GVHD: Trần Thị Thu Duyên 10 SVTH: Vương Hà