Tài liệu Phân tích doanh thu tại công ty tnhh hoan phúc

Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại TÓM LƢỢC Trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, một doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển phải là doanh nghiệp có được cái nhìn toàn diện về ưu nhược điểm và vị thế của mình trên thị trường. Do đó, công tác phân tích kinh tế nói chung, phân tích doanh thu nói riêng đang là vấn đề được các doanh nghiệp quan tâm. Công tác này sẽ giúp doanh nghiệp đánh giá đúng đắn, toàn diện, khách quan và kịp thời tình hình, hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mình, để từ đó có những chiến lược kinh doanh hợp lý. Nhận thức được tầm quan trọng và tính cấp thiết của công tác phân tích doanh thu trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, em đã nghiên cứu và hoàn thiện khóa luận “Phân tích doanh thu tại Công ty TNHH Hoan Phúc”. Khóa luận trình bày khái quát những lý luận chung nhất về doanh thu và phân tích doanh thu. Trình bày các khái niệm cơ bản về doanh thu, ý nghĩa của việc tăng doanh thu, nguồn hình thành doanh thu, các nội dung phân tích doanh thu. Dựa trên cơ sở số liệu doanh thu và đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty cổ TNHH Hoan Phúc khóa luận tiến hành phân tích thực trạng doanh thu tại công ty, phân tích khái quát biến động của doanh thu, phân tích doanh thu theo nghiệp vụ, nhóm hàng, … làm rõ mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến doanh thu. Từ đó, trình bày những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong công tác quản lý và thực hiện các chỉ tiêu doanh thu để làm cơ sở đề xuất một số giải pháp nhằm tăng doanh thu tại Công ty TNHH Hoan Phúc. GVHD:Th.s Đặng Thị Thư i SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại trường Đại học Thương mại, nhờ sự chỉ bảo dạy dỗ nhiệt tình của các thầy, cô giáo tôi đã trang bị được cho mình những kiến thức lý luận cơ bản nhất. Qua nghiên cứu thực tiễn tình hình doanh thu tại công ty TNHH Hoan Phúc, tôi đã có cơ hội vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn làm việc. Do trình độ và thời gian có hạn, tôi không thể đi sâu vào nghiên cứu từng khía cạnh trong hoạt động kinh doanh mà tôi chỉ tập trung nghiên cứu về tình hình thực hiện doanh thu của công ty. Qua đó, tôi đã nắm bắt được tình hình thực hiện doanh thu cũng như việc xây dựng các hệ thống bảng biểu nhằm theo dõi doanh thu. Bên cạnh đó, tôi cũng nhận thấy được những điểm chưa phù hợp, chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý trong việc thực hiện doanh thu . Do vậy, tôi đã đưa ra những ý kiến đề xuất nhằm nâng cao hơn nữa doanh thu của công ty. Tôi xin chân thành cảm ơn sự chỉ bảo tận tình của cô giáo Th.s Đặng Thị Thư đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu tại trường. Cám ơn toàn thể các anh chị trong công ty TNHH Hoan Phúc đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực tập tại công ty. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy, cô giáo và các bạn. GVHD:Th.s Đặng Thị Thư ii SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại MỤC LỤC TÓM LƢỢC ............................................................................................................... i DANH MỤC BẢNG BIỂU ..................................................................................... vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ ........................................................................... vii DANH MỤC VIẾT TẮT ....................................................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết, ý nghĩa của đề tài ............................................................................ 1 2. Mục tiêu cụ thể cần giải quyết trong đề tài ............................................................ 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 2 4. Phương pháp thực hiện đề tài. ................................................................................ 2 5. Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp gồm có 3 chương: ............................................. 5 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DOANH THU VÀ PHÂN TÍCH DOANH THU TRONG DOANH NGHIỆP ........................................................................... 6 1.1 Một số lý luận cơ bản về doanh thu và phân tích doanh thu ................................ 6 1.1.1 Khái niệm của doanh thu và ý nghĩa việc tăng doanh thu ................................. 6 1.1.1.1 Khái niệm ....................................................................................................... 6 1.1.1.2 Ý nghĩa của việc tăng doanh thu. ................................................................... 7 1.1.2 Nguồn hình thành doanh thu ............................................................................. 9 1.1.2.1 Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ:...................................................... 9 1.1.2.2 Doanh thu từ hoạt động tài chính: .................................................................. 9 1.1.2.3 Doanh thu từ hoạt động khác: ..................................................................... 10 1.1.3 Nguyên tắc xác định doanh thu ....................................................................... 11 1.1.4 Chỉ tiêu phản ánh doanh thu ........................................................................... 12 1.1.5 Nhân tố ảnh hưởng tới doanh thu .................................................................... 12 1.2 Nội dung phân tích doanh thu. ........................................................................... 14 1.2.1 Ý nghĩa việc phân tích doanh thu. .................................................................. 14 1.2.2 Các nội dung phân tích doanh thu. ................................................................. 15 1.2.2.1 Phân tích xu hướng biến động của doanh thu qua các năm ........................ 15 1.2.2.2 Phân tích doanh thu theo nghiệp vụ kinh doanh .......................................... 15 1.2.2.3 Phân tích tình hình thực hiện doanh thu theo phương thức bán ................... 16 1.2.2.4 Phân tích tình doanh thu theo nhóm mặt hàng ............................................. 16 GVHD:Th.s Đặng Thị Thư iii SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại 1.2.2.5 Phân tích tình hình thực hiện doanh thu bán hàng theo phương thức thanh toán. .......................................................................................................................... 17 1.2.2.6 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới doanh thu ........................................... 18 CHƢƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG DOANH THU TẠI CÔNG TY TNHH HOAN PHÚC ............................................................................................. 20 2.1 Tổng quan về tình hình và ảnh hưởng của nhân tố môi trường tới doanh thu của Công ty TNHH Hoan Phúc....................................................................................... 20 2.1.1. Tổng quan về Công ty TNHH Hoan Phúc ..................................................... 20 2.1.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Công ty TNHH Hoan Phúc ............. 20 2.1.1.3. Đặc điểm tổ chức quản lý của công ty TNHH Hoan Phúc....................... 21 2.1.1.4 Khái quát vê kết quả hoạt dộng sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH Hoan Phúc giai đoạn 2012- 2013 ............................................................................. 23 2.1.2 Ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến doanh thu của công ty TNHH Hoan Phúc .......................................................................................................................... 24 2.1.2.1 Các nhân tố khách quan ................................................................................ 24 2.1.2.2 Nhân tố chủ quan .......................................................................................... 25 2.2 Kết quả phân tích thực trạng công ty TNHH Hoan Phúc ................................... 27 2.2.1 Kết quả phân tích qua dữ liệu sơ cấp............................................................... 27 2.2.1.1 Kết quả phiếu điều tra.................................................................................. 27 2.2.1.2 Kết quả phỏng vấn ....................................................................................... 28 2.2.2 Kết quả phân tích qua dữ liệu thứ cấp .......................................................... 29 2.2.2.1 Phân tích khái quát biến động doanh thu qua các kỳ ................................... 29 2.2.2.2 Phân tích doanh thu theo nghiệp vụ kinh doanh .......................................... 32 2.2.2.3 Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức bán................................... 33 2.2.2.4 Phân tích chung tình hình thực hiện doanh thu theo mặt hàng .................... 34 2.2.2.5 Phân tích doanh thu theo phương thức thanh toán ....................................... 36 2.2.2.6 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu tại công ty TNHH Hoan Phúc .......................................................................................................................... 38 CHƢƠNG III: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO DOANH THU TẠI CÔNG TY TNHH HOAN PHÚC ........................................ 43 GVHD:Th.s Đặng Thị Thư iv SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại 3.1 Các kết luận và phát hiện qua nghiên cứu tình hình thực hiện doanh thu tại công ty TNHH Hoan Phúc ................................................................................................ 43 3.1.1 Những kết quả đạt được của công ty ............................................................... 43 3.1.2.Những tồn tại và nguyên nhân......................................................................... 44 3.2 Một số giải pháp nhằm góp phần tăng doanh thu tại công ty TNHH Hoan Phúc .................................................................................................................................. 45 3.2.1 Giải pháp 1:Nâng cao hiệu quả hoạt động của đội ngũ bán hàng đẩy mạnh phương thức .............................................................................................................. 45 3.2.2 Giải pháp 2: Tăng cường công tác quảng, marketing .................................... 47 3..2.3 Giải pháp 3: Tổ chức và đào tạo tốt lực lượng lao động, khuyến khích lợi ích cho cán bộ công nhân viên ....................................................................................... 48 3.3 Một số kiến nghị ................................................................................................. 49 3.3.1 Đối với cơ quan nhà nước ............................................................................... 49 3.3.2 Với doanh nghiệp ............................................................................................ 49 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 51 TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... 52 PHỤ LỤC ................................................................................................................ 53 GVHD:Th.s Đặng Thị Thư v SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại DANH MỤC BẢNG BIỂU 1/ Biểu 2.1 : Kết quả doanh thu trong 2 năm 2012 - 2013 2/ Biểu 2.2 : Phân tích khái quát doanh thu qua 5 năm 2009 :2013 3,Biểu 2.3: Phân tích doanh thu bán hàng theo nghiệp vụ kinh doanh 4/ Biểu 2.4 :Phân tích doanh thu theo phương thức bán 5/ Biểu 2.5 : Phân tích doanh thu bán hàng theo nhóm mặt hàng 6/ Biểu 2.6: Phân tích daonh thu bán hàng theo phương thức thanh toán 7, Biểu 2.7: Ảnh hưởng của giá bán, lượng bán tới doanh thu 8, Biểu 2.8: Ảnh hưởng của lao động, năng suất lao động tới doanh thu GVHD:Th.s Đặng Thị Thư vi SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ 1/ Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy công ty GVHD:Th.s Đặng Thị Thư vii SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại DANH MỤC VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Từ viết đầy đủ 1 DT Doanh thu 2 CNH-HĐH Công nghiệp hóa hiện đại hóa 3 TSCĐ Tài sản cố định 4 VCSH Vốn chủ sở hữu 5 LN 6 BTC 6 Lợi nhuận Bộ tài chính Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất BC KQHĐKD kinh doanh GVHD:Th.s Đặng Thị Thư viii SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết, ý nghĩa của đề tài Phân tích doanh thu và biện pháp nhằm tăng doanh thu là một vấn đề không mới nhưng vai trò của nó rất là quan trọng và đòi hỏi phải luôn luôn được quan tâm. Mọi doanh nghiệp muốn tồn tại, phát triển và hơn nữa là có tầm vóc trên thị trường thì phải luôn luôn ý thức được điều này. Sự khác biệt lớn nhất giữa một doanh nghiệp thành công và một doanh nghiệp không khẳng định được mình ngoài nhiều yếu tố khác thì việc giải bài toán về tăng doanh thu là yếu tố rất quan trọng, đóng vai trò chủ chốt. Khi mà thế giới đang dần khôi phục sau cuộc khủng hoảng kinh tế lớn nhất trong vòng 80 năm trở lại đây thì việc làm thế nào để tăng doanh thu giúp doanh nghiệp có lãi để vực dậy nền kinh tế lại càng trở nên quan trọng. Nâng cao doanh thu có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với nhu cầu tăng trưởng và phát triển kinh tế. Khi chuyển sang nền kinh tế thị trường với quy luật cạnh tranh khắc nghiệt của nó thì việc tăng doanh thu còn là một trong những yếu tố quan trọng để nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp, từ nó nâng cao vị thế của doanh nghiệp không chỉ trong thị trường trong nước mà có thể giành được lợi thế trong các quan hệ quốc tế. Việt Nam đang trong quá trình chuyển sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và như vậy cần đặc biệt chú ý đến vấn đề nâng cao hiệu quả kinh doanh mà cụ thể là việc tăng doanh thu. Đó có thể là con đường rút ngắn để chúng ta xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và có cơ sở để thực hiện tốt hơn nữa các chính sách ưu việt của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Qua thời gian thực tập và nghiên cứu tại công ty TNHH Hoan Phúc em thấy rằng vấn đề tăng doanh thu là vấn đề hết sức cấp thiết, luôn làm đau đầu lãnh đạo của công ty. Xuất phát từ cơ sở lý luận và yêu cầu thực tiễn nêu trên, dựa trên kiến thức thu nhận được của bản thân qua quá trình học tập và nghiên cứu, được sự đồng ý của Ban lãnh đạo công ty cùng với sự giúp đỡ của tập thể nhân viên phòng kế toán- tài chính, em đã lựa chọn đi sâu nghiên GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 1 SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại cứu đề tài “Phân tích doanh thu tại Công ty TNHH Hoan Phúc” làm khóa luận tốt nghiệp của mình 2. Mục tiêu cụ thể cần giải quyết trong đề tài Nghiên cứu đề tài “Phân tích doanh thu tại Công ty TNHH Hoan Phúc" khóa luận tập trung vào các mục tiêu sau: - Hệ thống hóa các lý luận về doanh thu và phương pháp phân tích tình hình doanh thu. - Sử dụng các phương pháp phân tích, đánh giá thực trạng doanh thu tại Công ty TNHH Hoan Phúc. Qua đó nhằm mục đích nắm bắt và đánh giá toàn diện, khách quan tình hình thực hiện các chỉ tiêu doanh thu, làm rõ mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến doanh thu của công ty. - Đưa ra những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong công tác quản lý và thực hiện các chỉ tiêu doanh thu của Công ty TNHH Hoan Phúc - Đề xuất các giải pháp cụ thể và có tính khả thi nhằm tăng doanh thu cho công ty trong thời gian tới. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu lý luận về phân tích tình hình doanh thu và các giải pháp tăng doanh thu tại công ty TNHH Hoan Phúc. - Không gian: Phân tích doanh thu tại công ty TNHH Hoan Phúc. Do doanh nghiệp là doanh nghiệp thương mại nên doanh thu chủ yếu được phân tích là doanh thu bán hàng - Thời gian: nghiên cứu số liệu các năm 2009 - 2013 4. Phƣơng pháp thực hiện đề tài. - Phương pháp thu thập tổng hợp Để thu thập tài liệu trong điều tra thống kê, người ta có thể dùng nhiều phương pháp khác nhau. Tuỳ theo điều kiện thực tế về đặc điểm của hiện tượng nghiên cứu, khả năng về tài chính, thời gian, kinh nghiệm, trình độ của người tổ chức và điều tra viên… để lựa chọn phương pháp điều tra thích hợp. GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 2 SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại Phương pháp phỏng vấn Phỏng vấn là phương pháp điều tra thống kê được sử dụng nhiều nhất, theo đó việc ghi chép, thu thập tài liệu ban đầu được thực hiện thông qua quá trình hỏi đáp giữa nhân viên điều tra và người cung cấp thông tin. Phỏng vấn trong thống kê phải tuân thủ theo mục tiêu nghiên cứu, theo đối tượng, khách thể, nội dung nghiên cứu đã xác định rõ trong chương trình, phương án điều tra. Do đó, cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kỹ năng phỏng vấn, về năng lực phỏng vấn, về năng lực chuyên môn, sự am hiểu về các nội dung, về đối tượng điều tra. Ngay việc ghi chép cũng phải thực hiện nghiêm chỉnh theo tất cả các hướng dẫn, các quy định của phiếu điều tra để tạo điều kiện thuận lợi cho việc xử lý, tổng hợp thông tin sau này. Phương pháp nghiên cứu tài liệu: - Tiến hành nghiên cứu các tài liệu tài chính của công ty, bao gồm Báo cáo tài chính các năm 2010, 2011; sổ kế toán các tài khoản liên quan; các bản tin nội bộ, quy định nội bộ… để từ đó có được những số liệu cần thiết cho việc cho việc phân tích doanh thu của công ty. - Nghiên cứu các giáo trình chuyên ngành trong và ngoài trường; các báo, tạp chí (Tạp chí kế toán, tạp chí kinh tế và dự báo; tạp chí khoa học thương mại...), các website: www.tapchiketoan.com.vn, www.business.gov.vn... Phương pháp phiếu điều tra Phiếu điều tra là phương pháp thu thập tài liệu ban đầu được thực hiện bằng cách người được hỏi nhận phiếu điều tra, tự mình ghi câu trả lời vào phiếu điều tra rồi trả lại cho cơ quan điều tra. Ưu điểm của phương pháp là dễ tổ chức, tiết kiệm chi phí và điều tra viên. Tuy nhiên, lại khó có thể kiểm tra đánh giá được độ chuẩn xác của các câu trả lời, tỷ lệ thu hồi phiếu điều tra trong nhiều trường hợp là không cao, nội dung điều tra còn bị hạn chế. Phương pháp này cũng chỉ thực hiện được trong điều kiện dân trí cao. Ngoài ra, trong điều tra thống kê, người ta còn sử dụng nhiều phương pháp khác để thu thập nguồn tài liệu như: phương pháp quan sát, phương pháp thu GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 3 SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại thập thông tin qua những nguồn có sẵn, phương pháp đăng ký qua chứng từ sổ sách…. - Phân tích dữ liệu Phương pháp tính tỷ lệ, tỷ trọng: Tỷ lệ là một chỉ tiêu tương đối phản ảnh mức độ tăng giảm của kỳ này so với kỳ trước của một chỉ tiêu kinh tế. Tỷ trọng là một chỉ tiêu phản ánh tỷ lệ phần trăm của một chỉ tiêu cá thể so với chỉ tiêu tổng thể. Trong khóa luận, phương pháp này được sử dụng để phân tích tình hình thực hiện doanh thu theo nghiệp vụ kinh doanh, theo nhóm hàng, theo theo phương thức thanh toán, theo phương thức bán . Phương pháp so sánh: Phương pháp so sánh là phương pháp cơ bản, giúp nhận thức được các hiện tượng kinh tế phát sinh nhằm mục đích thấy được sự giống nhau và khác nhau giữa các sự vật, hiện tượng. Phương pháp so sánh được sử dụng để so sánh số liệu thực hiện kỳ báo cáo với số liệu thực hiện cùng kỳ gốc để thấy được sự biến động của doanh thu qua thời gian, mức độ tăng giảm của các chỉ tiêu phân tích giữa hai thời gian. Trong khóa luận, phương pháp so sánh được sử dụng để phân tích tình hình khái quát biến động của doanh thu qua các kỳ; phân tích doanh thu theo nghiệp vụ kinh doanh, theo nhóm hàng, theo đơn vị trực thuộc, theo phương thức thanh toán, theo phương thức bán, theo quý. Phương pháp thay thế liên hoàn: Phương pháp thay thế liên hoàn được sử dụng để tính toán, đánh giá mức độ, tính chất của các nhân tố ảnh hưởng tới các chỉ tiêu nghiên cứu. Phương pháp này được áp dụng đối với những chỉ tiêu phân tích có liên hệ với nhân tố ảnh hưởng bằng các công thức toán học giúp chúng ta giải thích được nguyên nhân của sự tăng giảm chỉ tiêu phân tích. Trong khóa luận, phương pháp này được dùng để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu. GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 4 SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại 5. Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp gồm có 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về doanh thu và phân tích doanh thu trong doanh nghiệp Chƣơng 2: Phân tích thực trạng doanh thu tại công ty Chƣơng 3: Kết luận và đề xuất giải pháp kiến nghị nhằm tăng doanh thu tại công ty TNHH HoanPhúc . GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 5 SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DOANH THU VÀ PHÂN TÍCH DOANH THU TRONG DOANH NGHIỆP 1.1 Một số lý luận cơ bản về doanh thu và phân tích doanh thu 1.1.1 Khái niệm của doanh thu và ý nghĩa việc tăng doanh thu 1.1.1.1 Khái niệm Mục đích cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp là tiêu thụ được sản phẩm và thu được lợi nhuận, tức là có lãi. Bán hàng là quá trình trao đổi hàng hóa - trong đó người bán giao hàng còn người mua có nhiệm vụ thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán. Bán hàng là khâu quan trọng của hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nó kết thúc quá trình sản xuất kinh doanh và mở ra chu trình sản xuất kinh doanh mới. Trong mỗi doanh nghiệp thì chỉ tiêu bán hàng được xác định bằng chỉ tiêu doanh thu. Trong tài liệu tham khảo Phan Công Nghĩa, 2000, “Giáo trình thống kê kinh tế”, NXB Giáo dục, Hà Nội, trang 207: “Doanh thu là toàn bộ số tiền bán sản phẩm, hàng hóa, cung ứng dịch vụ sau khi trừ khoản giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại (nếu có chứng từ hợp lệ) được khách hàng chấp nhận thanh toán (không phân biệt đã thu hay chưa thu được tiền)” Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 “Doanh thu và thu nhập khác” được ban hành và công bố theo quyết định số 149/200/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2001 của Bộ trưởng Bộ tài chính, doanh thu được định nghĩa như sau: “Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần làm phát triển vốn chủ sở hữu”. Trong phân tích kinh tế: Doanh thu là khoản tiền mà doanh nghiệp đã thu về hoặc có quyền đòi về từ việc tiêu thụ các sản phẩm hàng hóa và cung cấp dịch vụ được coi là hoàn thành. Thời điểm xác định là hoàn thành khi GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 6 SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại người mua thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán, ký nhận nợ. Trong quá trình xác định doanh thu, thời điểm xác định doanh thu là vấn đề quan trọng nhất .Như vậy tóm lại có thể hiểu doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp đã thu được hoặc chắc chắn thu được trong tương lai. Các khoản thu hộ bên thứ ba không phải là nguồn lợi ích kinh tế, không làm tăng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sẽ không được coi là doanh thu. 1.1.1.2 Ý nghĩa của việc tăng doanh thu. Trong cơ chế thị trường để đứng vững doanh nghiệp tồn tại và phát triển là một điều không dễ đối với các doanh nghiệp thương mại. Song khi đã sản xuất và kinh doanh có hiệu quả thì doanh nghiệp sẽ có những đóng góp đáng kể đối với sự phát triển kinh tế của đất nước. Khi doanh thu của doanh nghiệp tăng lên có nghĩa là doanh nghiệp đã góp phần thỏa mãn cung cầu về hàng hóa trên thị trường, ổn định giá cả và thị trường, khuyến khích tiêu dùng. Doanh thu tăng lên tức là doanh nghiệp đã đáp ứng các nhu cầu vật chất cho xã hội làm cho đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện. Ngoài ra việc tăng doanh thu còn có tác dụng thúc đẩy sản xuất, làm cho nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, thực hiện tốt chu kỳ tái sản xuất xã hội. Việc tăng doanh thu ảnh hưởng trực tiếp đến quy mô sản xuất kinh doanh cũng như sự tồn tài và phát triển của mỗi doanh nghiệp. Tăng doanh thu có ý nghĩa là doanh nghiệp đã thực hiện tốt chức năng và nhiệm vụ của mình. Doanh thu tăng nói lên doanh nghiệp đang làm ăn có hiệu quả và thỏa mãn một cách tối ưu nhu cầu tiêu dùng của khách hàng. Tăng doanh thu sẽ làm tăng lượng vốn lưu động của doanh nghiệp, doanh nghiệp sẽ giảm bớt được khoản vay bên ngoài để kinh doanh. Doanh thu tăng lên là điều kiện để doanh nghiệp thu hồi vốn, bù đắp các khoản chi phí phát sinh trong quá trình kinh doanh. Lợi nhuận biểu hiện kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, khi tiến hành kinh doanh tất cả các doanh nghiệp đều cùng có chung một mục đích là tối đa hóa lợi nhuận. Muốn có lợi GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 7 SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại nhuận cao thì các doanh nghiệp cần phải tìm ra các biện pháp tăng doanh thu một cách có hiệu quả nhất. Để thực hiện tốt nghĩa vụ đối với Nhà nước và các ngành, trước hết doanh nghiệp phải có nguồn thu và tăng doanh thu là điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp hoàn thành tốt các nghĩa vụ trên.Việc tăng doanh thu vừa có ý nghĩa với xă hội vừa có ý nghĩa đối với doanh nghiệp. Cụ thể: * Đối với xă hội: Tăng doanh thu bán hàng tạo điều kiện để doanh nghiệp thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ kinh doanh, thực hiện tốt nghĩa vụ đối với nhà nước. Đồng thời tăng doanh thu bán hàng sẽ tăng lợi nhuận từ đó sẽ tăng thu nhập của người lao động. - Doanh thu tăng có nghĩa là doanh nghiệp đáp ứng được các nhu cầu về vật chất cho xă hội, làm cho đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện, nhờ đó mà đời sống tinh thần cũng được nâng lên. Đồng thời kho doanh thu của doanh nghiệp tăng cũng có nghĩa là doanh nghiệp đa có chỗ đứng vững trên thị trường, đa chiếm được thị phần thu lợi nhuận, tạo vị thế và uy tín của mìnhtrên thương trường. * Đối với doanh nghiệp: Doanh thu tăng đồng nghĩa với việc doanh thu bán hàng tăng giúp thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng hàng hóa xã hội, thúc đẩy sản xuất phát triển, đảm bảo cung cầu ổn định giá cả và mở rộng giao lưu kinh tế giữa các khu vực vùng miền và trên thế giới. Tăng doanh thu là điều kiện để doanh nghiệp thực hiện tốt chức năng kinh doanh, thu hồi vốn nhanh, bù đắp các chi phí sản xuất kinh doanh, thực hiện tốt nghĩa vụ đối với Nhà nước. Cụ thể: - Doanh thu tăng giúp cho doanh nghiệp có điều kiện thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của mình và là điều kiện để đạt được mục đích kinh doanh mà doanh nghiệp đề ra đồng thời nó là điều kiện cơ bản để tăng thu nhập nhằm tái mở rộng và cải thiện đời sống vật chất tinh thần cho cán bộ công nhân viên. GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 8 SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại - Doanh thu là nguồn tài chính quan trọng giúp doanh nghiệp trang trải các khoản chi phí trong quá t nh sản xuất, kinh doanh góp phần đảm bảo cho quá t nh kinh doanh của doanh nghiệp liên tục và tạo ra lợi nhuận. Do đó khi doanh thu tăng thì doanh nghiệp có khả năng tự chủ về vốn, không phải phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài và làm giảm chi phí về vốn. -Việc tăng doanh thu sẽ giúp cho doanh nghiệp giải quyết tốt những vấn đề tài chính như chi phí sản xuất kinh doanh được trang trải, vốn được thu hồi và góp phần tăng thu nhập cho các quỹ của doanh nghiệp từ đó mở rộng quy mô sản xuất. Đồng thời doanh thu tăng tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ của mình đối với Nhà nước. 1.1.2 Nguồn hình thành doanh thu 1.1.2.1 Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là toàn bộ số tiền sẽ thu được từ giao dịch và các nghiệp vụ kinh tế phát sinh doanh thu như: Bán sản phẩm hàng hóa, cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho khách hàng, bao gồm các khoản phụ thu và chi phí thu them ngoài giá bán (nếu có)- Chế độ kế toán doanh nghiệp, ban hành theo quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/3/2006 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Chỉ tiêu doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ được xác định bằng công thức n sau: DT = q i 1 i * pi Trong đó: M: Doanh thu tiêu thụ. qi: Khối lượng sản phẩm, hàng hóa i đã tiêu thụ hoặc khối lượng dịch vụ hoàn thành đã cung cấp. pi: Giá bán đơn vị hàng hóa, dịch vụ cung cấp. i: Loại hàng hóa, dịch vụ mà doanh nghiệp đã cung cấp. 1.1.2.2 Doanh thu từ hoạt động tài chính: Doanh thu từ hoạt động đầu tư tài chính là doanh thu thu từ hoạt động GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 9 SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại đầu tư vốn ra bên ngoài doanh nghiệp như: Góp vốn liên doanh, liên kết, mua bán trái phiếu, cổ phiếu; cho thuê tái sản, lãi tiền gửi và lãi cho vay thuộc vốn kinh doanh… Doanh thu hoạt động tài chính bao gồm: - Tiền lãi: Lãi cho vay, lãi tiền gửi ngân hàng, lãi bán hàng trả chậm, trả góp, lãi đầu tư trái phiếu, chiết khấu thanh toán được hưởng do mua hàng hóa và dịch vụ… - Cổ tức lợi nhuận được chia. - Thu nhập về hoạt động đầu tư mua, bán chứng khoán ngắn hạn, dài hạn. - Thu nhập về thu hồi hoặc thanh lý các khoản vốn góp liên doanh, đầu tư vào công ty liên kết, công ty con, đầu tư vốn khác. - Lãi tỷ giá hối đoái. - Chênh lệch lãi do bán ngoại tệ. - Chênh lệch lãi chuyển nhượng vốn. - Các khoản doanh thu hoạt động tài chính khác. 1.1.2.3 Doanh thu từ hoạt động khác: Doanh thu từ hoạt động khác là các khoản thu nhập khác ngoài hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Những khoản thu nhập này phát sinh không thường xuyên, doanh nghiệp không dự kiến trước hoặc có dự kiến trước nhưng ít có khả năng thực hiện. Thu nhập khác của doanh nghiệp bao gồm: - Thu từ nhượng bán, thanh lý tài sản cố định. - Chênh lệch lãi do đánh giá lại vật tư, hàng hóa, tài sản cố định đưa đi góp vốn liên doanh, đầu tư vào công ty liên kết, đầu tư dài hạn khác. - Thu nhập từ nghiệp vụ bán và thuê lại tài sản - Thu tiền được phạt do khách hàng vi phạm hợp đồng. - Thu các khoản nợ khó đòi và xử lý - Các khoản thuế được Ngân sách nhà nước hoàn lại. GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 10 SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại - Thu các khoản nợ phải trả không xác định được chủ. - Các khoản tiền thưởng của khách hàng liên quan đến tiêu thụ hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ không tính trong doanh thu (nếu có). - Thu nhập quà biếu, quà tặng bằng tiền, hiện vật của các tổ chức, cá nhân tặng cho doanh nghiệp. Các khoản thu nhập khác ngoài các khoản nêu trên (Chế độ kế toán doanh nghiệp, ban hành theo quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/3/2006 của Bộ trưởng Bộ Tài chính) 1.1.3 Nguyên tắc xác định doanh thu - Đối với sản phẩm hàng hóa, dịch vụ của hoạt động sản xuất kinh doanh, tài chính hoặc hoạt động khác thuộc đối tượng chịu thuế GTGT + Nếu tính thuế theo phương pháp khấu trừ thì doanh thu là số tiền thu được từ các hoạt động không bao gồm thuế VAT đầu vào. + Nếu tính thuế theo phương pháp trực tiếp thì doanh thu là tổng số tiền thu được từ các hoạt đông (tổng giá thanh toán). - Đối với sản phẩm hàng hóa, cung ứng dịch vụ của hoạt động kinh doanh, tài chính bất thường không thuộc đối tương chịu thuế GTGT thì doanh thu hoặc thu nhập là số tiền thu được từ các hoạt động trên. - Đối với hàng hóa bán theo phương pháp trả góp thì doanh thu hoạt động kinh doanh là doanh thu theo giá bán trả 1 lần, không bao gồm lãi trả chậm. Lãi trả chậm tính vào thu nhập hoạt động tài chính hàng năm. - Đối với sản phẩm hàng hóa dùng để trao đổi hàng hóa dịch vụ khác thì doanh thu tính theo giá bán của sản phẩm hàng hóa dịch vụ cùng loại hoặc tương đương tại thời điểm đó. - Đối với hàng hóa mà doanh nghiệp sản xuất ra để biếu tặng hoặc dùng cho sản xuất nội bộ doanh nghiệp thì doanh thu tính theo giá thành sản xuất (hoặc giá vốn) sản phẩm hàng hóa đó. - Đối với hoạt động cho thuê tài sản có nhận trước tiền cho thuê của nhiều năm thì doanh thu của từng năm là tổng số tiêng cho thuê chia cho số GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 11 SVTH: Nguyễn Thị Mai Khoa Kế toán - Kiểm toán Trường Đại Học Thương Mại năm thuê tài sản đó. - Đối với hoạt động bán hàng đại lý thì doanh thu là khoản phải thu về hoa hồng đại lý. - Đối với hoạt động gia công thì doanh thu tính theo giá gia công ghi trên hóa đơn của khối lượng sản phẩm gia công hoàn thành trong kỳ. - Đối với sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất nông lâm nghiệp nếu thu bằng tiền thì doanh thu là số tiền phải thu ghi trong hợp đồng giao nhận khoán đến hạn trả, nếu thu bằng hiện vật thì khi bán sản phẩm khoán đó mới hạch toán doanh thu và tính theo giá thực tế. - Đối với hoạt động tín dụng, doanh thu là lãi tiền cho vay đến hạn thu trong kỳ. - Đối với hoạt động bảo hiểm doanh thu là phí bảo hiểm phải thu trong kỳ. - Đối với sản phẩm xây lắp thi công trong nhiều năm thì doanh thu một năm là giá trị phải thu tương ứng với giá trị khối lượng công việc hạng mục công trình xây lắp hoàn thành bàn giao trong năm đó. 1.1.4 Chỉ tiêu phản ánh doanh thu Tổng doanh thu: Là tổng số tiền ghi trên hóa đơn bán hàng và cung cấp dịch vụ. Trên hợp đồng cung cấp hàng hóa, dịch vụ có thể là tổng giá thanh toán (đối với doanh nghiệp tính VAT theo phương pháp trực tiếp cũng như các đối tượng chịu thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt) hoặc giá bán không có thuế VAT (đối với doanh nghiệp tính thuế theo phương pháp khấu trừ). Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ: Là doanh thu về bán hàng và cung cấp dịch vụ sau khi đã trừ đi các khoản giảm trừ, các khoản thuế. Các khoản giảm trừ bao gồm giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại, chiết khấu thương mại. 1.1.5 Nhân tố ảnh hưởng tới doanh thu - Tình hình sản xuất trong và ngoài nước: Nếu trong nước và ngoài nước có ít hãng sản xuất mặt hàng mà doanh nghiệp đang tiến hành sản xuất và GVHD:Th.s Đặng Thị Thư 12 SVTH: Nguyễn Thị Mai