Môc lôc
Danh môc c¸c b¶ng trong luËn ¸n
Danh môc c¸c h×nh vµ biÓu ®å trong luËn ¸n
Danh môc c¸c b¶n ®å vµ s¬ ®å trong luËn ¸n
Më ®Çu
TÝnh cÊp thiÕt cña luËn ¸n
Môc tiªu vµ nhiÖm vô
Nh÷ng luËn ®iÓm b¶o vÖ
Nh÷ng ®iÓm míi cña luËn ¸n
Ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn ¸n
ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn
CÊu tróc cña luËn ¸n
Trang
i
ii
iii
1
1
2
3
3
3
4
4
Ch−¬ng 1. C¬ së lý luËn nghiªn cøu sinh th¸i c¶nh quan
phôc vô ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch
huyÖn sa pa
1.1. LÞch sö nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan
1.1.1. T×nh h×nh nghiªn cøu sinh th¸i c¶nh quan
1.1.2. Tæng quan c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ë huyÖn Sa Pa
1.2. C¸c luËn ®iÓm vÒ sinh th¸i c¶nh quan nhiÖt ®íi-giã mïa ViÖt Nam øng dông
trong luËn ¸n
1.2.1. H−íng tiÕp cËn sinh th¸i c¶nh quan
1.2.2. C¸c luËn ®iÓm vÒ sinh th¸i c¶nh quan nhiÖt ®íi-giã mïa
1.2.3. Mèi quan hÖ liªn ngµnh n«ng-l©m-du lÞch trong l·nh thæ miÒn nói Sa Pa xÐt
theo quan ®iÓm sinh th¸i c¶nh quan
1.3. Quan ®iÓm, hÖ ph−¬ng ph¸p vµ m« h×nh kh¸i niÖm
1.3.1. C¸c quan ®iÓm nghiªn cøu
1.3.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
1.3.3. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn, thiÕt kÕ nghiªn cøu vµ m« h×nh kh¸i niÖm
KÕt luËn ch−¬ng 1
32
32
34
38
40
Ch−¬ng 2. Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh th¸i cña c¸c c¶nh
quan l·nh thæ huyÖn sa pa
41
2.1. VÞ trÝ ®Þa lý vµ ®Æc ®iÓm c¸c hîp phÇn trong cÊu tróc sinh th¸i c¶nh quan
huyÖn Sa Pa
2.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý
2.1.2. C¸c nh©n tè sinh th¸i c¶nh
2.1.3. Th¶m thùc vËt - nh©n tè chØ thÞ trong c¶nh quan
2.1.4. Con ng−êi víi c¸c ho¹t ®éng khai th¸c tµi nguyªn - nh©n tè thµnh t¹o c¸c
c¶nh quan v¨n hãa
5
5
5
11
19
19
27
31
41
41
42
57
60
2.2. Ph©n tÝch cÊu tróc c¶nh quan l·nh thæ huyÖn Sa Pa theo h−íng sinh th¸i häc
2.2.1. HÖ thèng ph©n lo¹i c¶nh quan ¸p dông cho thµnh lËp b¶n ®å sinh th¸i c¶nh
quan huyÖn Sa Pa tû lÖ lín
2.2.2. §Æc ®iÓm sinh th¸i cña c¸c ®¬n vÞ ph©n lo¹i c¶nh quan
2.2.3. §Æc ®iÓm c¸c tiÓu vïng sinh th¸i c¶nh quan
2.3. Nghiªn cøu diÔn thÕ sinh th¸i thø sinh phôc håi rõng trªn c¸c c¶nh quan ®iÓn
h×nh
KÕt luËn ch−¬ng 2
Ch−¬ng 3. ®¸nh gi¸ c¶nh quan phôc vô ®Þnh h−íng ph¸t
triÓn bÒn v÷ng n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch huyÖn Sa pa
3.1. §¸nh gi¸ kinh tÕ sinh th¸i c¸c c¶nh quan cho môc ®Ých ph¸t triÓn n«ng, l©m
nghiÖp vµ du lÞch t¹i huyÖn Sa Pa
61
61
63
75
81
88
89
89
89
3.1.1. Bµi to¸n ENTROPY c¶nh quan ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng −u tiªn b¶o vÖ vµ ph¸t
triÓn rõng
3.1.2. §¸nh gi¸ c¶nh quan phôc vô ph¸t triÓn c©y trång n«ng, l©m nghiÖp
3.1.3. §¸nh gi¸ c¶nh quan phôc vô ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i
3.1.4. §¸nh gi¸ c¶nh quan cho ph¸t triÓn liªn ngµnh n«ng-l©m-du lÞch
3.2. Ph©n tÝch sù biÕn ®æi c¶nh quan v¨n hãa vµ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn n«ng, l©m
nghiÖp, du lÞch t¹i l·nh thæ Sa Pa
99
112
117
3.2.1. §Æc ®iÓm ph©n bè téc ng−êi theo ®ai cao trong mèi quan hÖ víi h×nh thµnh
c¸c c¶nh quan v¨n hãa
3.2.2. Sù h×nh thµnh vµ biÕn ®æi c¶nh quan n«ng l©m vµ du lÞch trong lÞch sö
3.2.3. Ph©n tÝch hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch d−íi gãc
®é ph¸t triÓn bÒn v÷ng
122
3.3. §Þnh h−íng sö dông hîp lý c¶nh quan phôc vô ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng, l©m
nghiÖp vµ du lÞch huyÖn Sa Pa
3.3.1. §Þnh h−íng chung
3.3.2. §Þnh h−íng sö dông hîp lý c¶nh quan
3.3.3. C¸c m« h×nh hÖ kinh tÕ sinh th¸i −u tiªn ph¸t triÓn
KÕt luËn ch−¬ng 3
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
Danh môc c«ng tr×nh khoa häc cña t¸c gi¶ liªn quan ®Õn luËn ¸n
Tµi liÖu tham kh¶o
Phô lôc
119
119
127
133
133
137
143
145
146
151
152
Danh môc c¸c b¶ng trong luËn ¸n
Stt
Tªn vµ néi dung b¶ng
Trang
1
B¶ng 2.1. L−îng m−a trung b×nh th¸ng vµ n¨m (mm)
2
B¶ng 2.2. §Æc ®iÓm h×nh th¸i s«ng suèi l·nh thæ Sa Pa
52
3
B¶ng 2.3. Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt Fa
54
4
B¶ng 2.4. Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt Fl
54
5
B¶ng 2.5. Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt HFa
55
6
B¶ng 2.6. Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt HFj
55
7
B¶ng 2.7. Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt HA
55
8
B¶ng 2.8. Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt A
56
9
B¶ng 2.9. Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt P
56
10
B¶ng 2.10. Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt D
56
11
B¶ng 2.11. HÖ thèng ®¬n vÞ ph©n lo¹i c¶nh quan huyÖn Sa Pa
62
12
B¶ng 2.12. Ph©n tÝch ®Êt ®èi s¸nh trong lo¹t phôc håi nh©n t¸c
88
13
B¶ng 3.1. KÕt qu¶ ph©n tÝch ®a d¹ng c¶nh quan ë c¸c ®ai cao huyÖn Sa Pa
94
14
B¶ng 3.2. HiÖu qu¶ sinh th¸i cña trång vµ t¸i sinh rõng huyÖn Sa Pa
96
15
B¶ng 3.3. C¸c biÖn ph¸p −u tiªn b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng huyÖn Sa Pa
98
16
B¶ng 3.4a. B¶ng c¬ së ®¸nh gi¸ riªng møc ®é thÝch nghi sinh th¸i cña c¸c
d¹ng c¶nh quan ®èi víi c©y actiso (Cynara scolymus L.)
102b
17
B¶ng 3.4b. B¶ng c¬ së ®¸nh gi¸ riªng møc ®é thÝch nghi sinh th¸i cña c¸c
d¹ng c¶nh quan ®èi víi c©y chÌ Shan (Camellia sinensis)
102b
18
B¶ng 3.4c. B¶ng c¬ së ®¸nh gi¸ riªng møc ®é thÝch nghi sinh th¸i cña c¸c
d¹ng c¶nh quan ®èi víi c©y ®µo (Prunus persica (L.) Batsch)
102b
19
B¶ng 3.4d. B¶ng c¬ së ®¸nh gi¸ riªng møc ®é thÝch nghi sinh th¸i cña c¸c
d¹ng c¶nh quan ®èi víi c©y lª (Pyrus communis L.)
102b
20
B¶ng 3.4e. B¶ng c¬ së ®¸nh gi¸ riªng møc ®é thÝch nghi sinh th¸i cña c¸c
d¹ng c¶nh quan ®èi víi c©y mËn (Prunus salicina Lindley)
102b
21
B¶ng 3.4f. B¶ng c¬ së ®¸nh gi¸ riªng møc ®é thÝch nghi sinh th¸i cña c¸c
d¹ng c¶nh quan ®èi víi c©y th¶o qu¶ (Amomum tsaoko)
102b
22
B¶ng 3.4g. B¶ng c¬ së ®¸nh gi¸ riªng møc ®é thÝch nghi sinh th¸i cña c¸c
d¹ng c¶nh quan ®èi víi c©y tèng qu¸ sñ (Alnus nepanensis)
102b
23
B¶ng 3.4h. B¶ng c¬ së ®¸nh gi¸ riªng møc ®é thÝch nghi sinh th¸i cña c¸c
d¹ng c¶nh quan ®èi víi c©y su su (Sechium edule (Jacq) Swartz)
102b
24
B¶ng 3.5. Ph©n tÝch chi phÝ - lîi Ých cña c©y actiso
i
47b
105
25
B¶ng 3.6. §Çu t− cho thêi kú thiÕt kÕ c¬ b¶n 1 ha mËn trªn c¸c møc thÝch
nghi sinh th¸i kh¸c nhau
106
26
B¶ng 3.7. Ph©n tÝch chi phÝ - lîi Ých cña mét sè c©y trång nhiÖt ®íi
107
27
B¶ng 3.8. Chi phÝ thiÕt kÕ c¬ b¶n trång míi rõng
108
28
B¶ng 3.9. Chi phÝ thiÕt kÕ c¬ b¶n cho khoanh nu«i cã trång rõng bæ sung
108
29
B¶ng 3.10. KÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt ®èi s¸nh
109
30
B¶ng 3.11. §Þnh h−íng ph¸t triÓn c©y trång ¸ nhiÖt ®íi ®Æc s¶n huyÖn Sa Pa
111
31
B¶ng 3.12. §¸nh gi¸ c¸c ®iÒu kiÖn khÝ hËu huyÖn Sa Pa ®èi víi søc kháe con
ng−êi phôc vô du lÞch vµ nghØ d−ìng
112
32
B¶ng 3.13. §¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu sinh häc ®èi víi con ng−êi phôc vô du lÞch
vµ nghØ d−ìng ë huyÖn Sa Pa
112
33
B¶ng 3.14a. §¸nh gi¸ thµnh phÇn c¸c d¹ng tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn huyÖn
Sa Pa
114b
34
B¶ng 3.14b. §¸nh gi¸ thµnh phÇn c¸c d¹ng tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n
huyÖn Sa Pa (d¹ng tµi nguyªn lÞch sö - v¨n hãa)
114b
35
B¶ng 3.14c. §¸nh gi¸ thµnh phÇn c¸c d¹ng tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n
huyÖn Sa Pa (lÔ héi vµ c¸c ®èi t−îng g¾n víi d©n téc häc)
114b
36
B¶ng 3.14d. §¸nh gi¸ thµnh phÇn c¸c d¹ng tµi nguyªn du lÞch cã tÝnh ph©n
kiÓu huyÖn Sa Pa
114b
37
B¶ng 3.15. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tæng hîp c¶nh quan huyÖn Sa Pa cho môc ®Ých
ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i
116
38
B¶ng 3.16. Tû lÖ du kh¸ch th¨m quan c¸c ®iÓm du lÞch
116
39
B¶ng 3.17. §Æc ®iÓm ®a d¹ng nh©n v¨n trong c¶nh quan huyÖn Sa Pa
120
40
B¶ng 3.18. Ph©n tÝch t−¬ng quan gi÷a c¸c biÕn ph¸t triÓn víi biÕn d©n téc
122
41
B¶ng 3.19. Nguån thu tõ nghÒ rõng cña n«ng hé ë th«n SÝn Ch¶i (vïng lâi
V−ên Quèc gia Hoµng Liªn)
129
42
B¶ng 3.20. Nguån thu tõ nghÒ rõng cña n«ng hé ë th«n Hoµng Liªn (vïng
®Öm V−ên Quèc gia Hoµng Liªn)
130
43
B¶ng 3.19. Môc ®Ých ®Õn Sa Pa cña kh¸ch du lÞch
132
44
B¶ng 3.22. ý kiÕn cña céng ®ång vÒ lîi Ých tõ ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i
134
45
B¶ng 3.23. §Þnh h−íng tæ chøc c¸c ph©n khu chøc n¨ng trong huyÖn Sa Pa
138
46
B¶ng 3.24. Mét sè m« h×nh hÖ kinh tÕ sinh th¸i −u tiªn ph¸t triÓn
143
B¶ng phô lôc 1. Thèng kª ®Æc ®iÓm c¸c d¹ng c¶nh quan trong l·nh thæ
huyÖn Sa Pa
B¶ng phô lôc 2. C¸c kÕt qu¶ gi¶i bµi to¸n Entropy c¶nh quan
B¶ng phô lôc 3. C¬ së d÷ liÖu nhu cÇu sinh th¸i c¸c c©y trång
ii
B¶ng phô lôc 4. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ thÝch nghi sinh th¸i cña c¸c c©y trång n«ng
l©m nghiÖp (m« h×nh ALES-GIS)
B¶ng phô lôc 5. Ph−¬ng ¸n tæ chøc l·nh thæ du lÞch sinh th¸i huyÖn Sa Pa
B¶ng phô lôc 6. Sè liÖu mét sè mÉu ®iÒu tra ®Þa thùc vËt trªn thùc ®Þa t¹i
huyÖn Sa Pa
B¶ng phô lôc 7. C¬ së d÷ liÖu vÒ nh©n v¨n, kinh tÕ x· héi cho bµi to¸n ph©n
tÝch ®a biÕn (sè liÖu ®· ®−îc chuÈn hãa theo ph−¬ng sai-chuÈn hãa Z-core)
Danh môc c¸c h×nh vµ biÓu ®å trong luËn ¸n
Stt
Tªn vµ néi dung h×nh, biÓu ®å
Trang
1
H×nh 1.1. M« h×nh ph©n tÝch håi quy xu thÕ ph¸t triÓn cña STCQ B¾c Mü
2
H×nh 1.2. M« h×nh nghiªn cøu cÊu tróc c¶nh quan (a), ®Þa-sinh th¸i (b) vµ
sinh th¸i c¶nh quan (c)
22
3
H×nh 1.3. C¸ch tiÕp cËn STCQ trong luËn ¸n
27
4
H×nh 1.4. M« h×nh cÊu tróc STCQ vµ mèi quan hÖ ph¸t sinh sinh th¸i gi÷a
c¸c nh©n tè thµnh t¹o c¶nh quan huyÖn Sa Pa
5
H×nh 1.5. HÖ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
6
H×nh 1.6. M« h×nh kh¸i niÖm nghiªn cøu cña luËn ¸n
7
H×nh 2.1. BiÕn tr×nh n¨m cña (a) nhiÖt ®é, (b) ®é Èm, (c) biªn ®é nhiÖt, (d) sè
giê n¾ng vµ (e) l−îng m−a ë tr¹m khÝ t−îng Lµo Cai, Sa Pa, Hoµng Liªn S¬n
tiªu biÓu cho 3 kiÓu khÝ hËu ®ai nói thÊp, nói trung b×nh vµ nói cao Sa Pa
49
8
H×nh 2.2. BiÕn tr×nh nhiÖt ®é ngµy ®ªm theo c¸c ®ai cao (quan tr¾c cña luËn
¸n trong 24h, ngµy 17/03/2005)
50
9
H×nh 2.3. BiÕn tr×nh ®é Èm ngµy ®ªm theo c¸c ®ai cao (quan tr¾c cña luËn ¸n
trong 24h, ngµy 17/03/2005)
50
10
H×nh 2.4a. PhÉu ®å c¶nh quan trong lo¹t diÔn thÕ sinh th¸i thø sinh håi phôc
rõng trªn phô líp c¶nh quan nói thÊp huyÖn Sa Pa
82
11
H×nh 2.4b. PhÉu ®å c¶nh quan trong lo¹t diÔn thÕ sinh th¸i thø sinh håi phôc
rõng trªn phô líp c¶nh quan nói trung b×nh huyÖn Sa Pa
84
12
H×nh 2.4c. PhÉu ®å c¶nh quan trong lo¹t diÔn thÕ sinh th¸i thø sinh phôc håi
rõng trªn phô líp c¶nh quan nói cao huyÖn Sa Pa
85
13
H×nh 2.4d. PhÉu ®å c¶nh quan trong lo¹t phôc håi sinh th¸i nh©n t¸c trªn phô
líp c¶nh quan nói trung b×nh huyÖn Sa Pa
86
14
H×nh 2.5. DiÔn biÕn suy tho¸i c¶nh quan do xãi mßn ®Êt trong lo¹t diÔn thÕ
sinh th¸i thø sinh (a) vµ phôc håi nh©n t¸c (b)
87
15
H×nh 3.1. C¸c chØ sè h×nh häc vÒ m¶nh, biªn c¶nh quan vµ ý nghÜa sinh th¸i
93
16
H×nh 3.2. §é ®a d¹ng beta cña c¶nh quan vµ ý nghÜa sinh th¸i
94
8
30b
41
iii
39b
17
H×nh 3.3. ChiÒu h−íng t¨ng ®é ®a d¹ng c¶nh quan alpha
95
18
H×nh 3.4. ChiÒu h−íng t¨ng ®é ®a d¹ng c¶nh quan do ho¹t ®éng ph¸t triÓn
95
19
H×nh 3.5. Ph©n nhãm c¶nh quan theo hiÖu qu¶ t¸i sinh vµ trång rõng
(Ph−¬ng ph¸p: ph©n tÝch nhãm cã thø bËc)
97
20
H×nh 3.6. CÊu tróc m« h×nh ALES-GIS
100
21
H×nh 3.7. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ thÝch nghi sinh th¸i cña c¶nh quan huyÖn Sa Pa
®èi víi c©y trång n«ng, l©m nghiÖp
104
22
H×nh 3.8a. Lîi nhuËn rßng NPV cña c©y th¶o qu¶ trªn c¸c møc thÝch nghi
106
23
H×nh 3.8b. Tû suÊt chi phÝ - lîi Ých cña c©y th¶o qu¶ trªn c¸c møc thÝch nghi
106
24
H×nh 3.9. So s¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c hÖ thèng c©y trång n«ng nghiÖp
huyÖn Sa Pa
108
25
H×nh 3.10. HÖ sè chøc n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶nh quan Sa Pa
118
26
H×nh 3.11. BiÕn ®æi c¶nh quan do thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng
nghiÖp
124
27
H×nh 3.12. Xu h−íng biÕn ®æi c¶nh quan n«ng, l©m nghiÖp tõ c¸c ph−¬ng
thøc canh t¸c trªn ®Êt dèc ë huyÖn Sa Pa qua c¸c thêi kú
125
28
H×nh 3.13. C¬ cÊu sö dông ®Êt n¨m 2005
125
29
H×nh 3.14. ChuyÓn biÕn c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh cña huyÖn Sa Pa (1990-2005)
127
30
H×nh 3.15. DiÖn tÝch c¸c c©y trång ®Æc s¶n chÝnh vïng chuyªn canh thÞ trÊn
Sa Pa
128
31
H×nh 3.16. DiÖn tÝch c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ ë c¸c x· chuyªn canh
128
32
H×nh 3.17. DiÖn tÝch th¶o qu¶ ë c¸c x· canh t¸c lín nhÊt
128
33
H×nh 3.18. So s¸nh hiÖu qu¶ 4 m« h×nh hÖ kinh tÕ sinh th¸i cña nhãm c¸c
d©n téc
144
Danh môc c¸c b¶n ®å vµ s¬ ®å trong luËn ¸n
Stt
Tªn vµ néi dung b¶n ®å, s¬ ®å
Trang
1
S¬ ®å vÞ trÝ khu vùc nghiªn cøu
1a
2
B¶n ®å ®Þa m¹o huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
46a
3
S¬ ®å c¸c kiÓu khÝ hËu huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
52a
4
B¶n ®å thæ nh−ìng huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
56a
5
B¶n ®å hiÖn tr¹ng th¶m thùc vËt huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
60a
6
B¶n ®å sinh th¸i c¶nh quan huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
65a
7
B¶n ®å ph©n vïng sinh th¸i c¶nh quan huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
77a
iv
8
B¶n ®å xãi mßn tiÒm n¨ng cña c¶nh quan huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
88a
9
B¶n ®å xãi mßn thùc tÕ cña c¶nh quan huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
88a
10
S¬ ®å hiÖu qu¶ phñ xanh ®Êt trèng nói träc do trång vµ t¸i sinh rõng (chØ sè
TLA cña c¶nh quan rõng) huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
96a
11
S¬ ®å xu h−íng t¨ng ®é ®a d¹ng h×nh th¸i c¶nh quan do trång vµ t¸i sinh
rõng (chØ sè h×nh th¸i c¶nh quan MSI) huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
96a
12
S¬ ®å xu h−íng biÕn ®æi ®é ®a d¹ng c¶nh quan do trång vµ t¸i sinh rõng (chØ
sè ®a d¹ng c¶nh quan Shannon-Weaver) huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
96a
13
B¶n ®å ®¸nh gi¸ thÝch nghi sinh th¸i cña c¶nh quan ®èi víi c©y tèng qu¸ sñ
(Alnus nepalensis D.Don) huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
105a
14
B¶n ®å ®¸nh gi¸ thÝch nghi sinh th¸i cña c¶nh quan ®èi víi c©y lª (Pyrus
communis L.) huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
105a
15
B¶n ®å ®¸nh gi¸ thÝch nghi sinh th¸i cña c¶nh quan ®èi víi c©y su su
(Sechium edule (Jacq)Swartz) huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
105a
16
B¶n ®å ®¸nh gi¸ thÝch nghi sinh th¸i cña c¶nh quan ®èi víi c©y th¶o qu¶
(Amomum tsaoko) huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
105a
17
B¶n ®å ®¸nh gi¸ thÝch nghi sinh th¸i cña c¶nh quan ®èi víi c©y mËn (Prunus
salicina L.) huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
105a
18
B¶n ®å ®¸nh gi¸ thÝch nghi sinh th¸i cña c¶nh quan ®èi víi c©y ®µo (Prunus
persica (L.) Batsch) huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
105a
19
B¶n ®å ®¸nh gi¸ thÝch nghi sinh th¸i cña c¶nh quan ®èi víi c©y chÌ Shan
(Camellia sinensis O.Ktze) huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
105a
20
B¶n ®å ®¸nh gi¸ tæng hîp c¶nh quan cho môc ®Ých ph¸t triÓn du lÞch sinh
th¸i huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
116a
21
B¶n ®å ®a d¹ng nh©n v¨n cña c¶nh quan huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
122a
22
S¬ ®å xu h−íng gi¶m nghÌo trong thêi kú §æi míi huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
128a
23
B¶n ®å hiÖn tr¹ng tæ chøc du lÞch trªn c¸c tiÓu vïng sinh th¸i c¶nh quan
huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
132a
24
S¬ ®å l·nh thæ Sa Pa trong quan hÖ sinh th¸i-kinh tÕ liªn vïng
137a
25
B¶n ®å c¸c ph©n khu chøc n¨ng ph¸t triÓn n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch sinh
th¸i huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
139a
26
B¶n ®å ®Þnh h−íng sö dông c¶nh quan ph¸t triÓn n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch
sinh th¸i huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai
143a
v
B¶ng 2.1. L−îng m−a trung b×nh th¸ng vµ n¨m (mm)
(c¸c tr¹m ®o m−a trong néi vïng vµ l·nh thæ l©n cËn)
Tr¹m ®o m−a
(tr¹m vµ n¨m quan tr¾c)
§é cao
(m)
1. Lµo Cai 60 - 2000
2. Cèc San 60-90
3. T¶ Ph×n 60-90 (*)
4. ¤ Quy Hå 60-94 (*)
5. Hoµng L.S¬n 69-79 (*)
6. Sa Pa 60-2000 (*)
7. C¸t C¸t 60-79 (*)
8. T¶ Th¨ng 60-75
9. T¶ Van 60-90 (*)
10. Thanh Phó 60-78 (*)
11. T¶ Trung Hå 64-67
12. V¨n Bµn 60-92
13. B¸t S¸t 60-94;
14. B×nh L− 60-81;93;94
99
120
1300
1800
2170
1570
600-700
1700-1800
900
400
120
636
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
N¨m
24.3
21.1
34.5
60.6
63.8
62.9
67.9
28.0
67.4
27.7
53.5
29.4
15.6
28.5
33.5
36.8
57.2
67.5
71.8
81.3
77.7
41.9
85.2
42.3
35.1
35.2
26.0
50.7
57.0
51.1
73.8
108.0
82.0
106.5
82.8
63.2
93.5
46.4
38.3
45.1
42.3
63.7
119.1
138.0
175.2
170.6
219.6
210.3
211.3
146.1
212.1
146.2
149.2
136.7
96.0
154.1
187.9
153.9
208.8
320.1
416.6
345.2
354.8
135.2
292.6
157.6
145.9
150.5
159.5
255.8
253.0
218.6
335.2
440.7
564.9
406.9
403.7
289.6
345.5
258.1
176.5
191.1
208.6
499.7
295.8
256.8
289.2
496.1
680.0
468.4
477.0
282.6
350.4
234.1
224.3
209.3
281.4
532.4
328.5
296.8
328.9
458.7
632.1
454.0
481.6
333.8
322.7
284.8
176.3
247.6
259.3
356.1
223.5
176.4
209.8
338.3
418.2
313.9
303.5
288.2
242.2
188.1
102.2
182.0
156.3
147.7
140.7
144.1
169.0
176.0
235.7
226.2
214.4
154.5
162.7
140.2
142.8
134.4
84.0
109.9
60.6
57.9
74.2
77.9
101.4
115.2
98.8
59.3
99.8
41.1
59.9
40.8
43.3
59.9
24.3
25.8
31.2
57.4
66.4
61.6
74.5
29.3
47.6
31.7
41.9
29.8
15.1
35.9
1748.3
1577.1
1986.9
2771.8
3552.5
2852.3
2848.1
1851.6
2321.8
1598.2
1345.9
1431.9
1387.4
2294.5
(Nguån: NguyÔn Khanh V©n, 2006; (*): c¸c tr¹m trong huyÖn Sa Pa)
Mïa
kiÖt
(<25
mm)
2
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
Mïa
h¹n
(<50
mm)
3
3
2
0
0
0
0
3
1
5
3
5
5
2
Mïa
Ýt m−a
(<100
mm)
5
5
5
4
4
3
5
5
4
5
5
5
7
5
Mïa
m−a
(>100
mm)
7; IV-X
7; IV-X
7; IV-X
8; III-X
8; IV-XI
9; III-XI
7; IV-X
7; IV-X
8; IV-XI
7; IV-X
7; IV-X
7; IV-X
5; V-IX
7; IV-X
B¶ng 3.14a. §¸nh gi¸ thµnh phÇn c¸c d¹ng tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn huyÖn Sa Pa
§Þa h×nh, tæ hîp ®Þa h×nh
TL
Mïa
vô
4-10
Th¸c T×nh yªu
T
Th¸c C¸t C¸t
V−ên Quèc gia (VQG)
↑
rõng tróc lïn
T
Mïa
vô
1-12
4-10
↑
rõng ”c¶nh tiªn”
T
T
4-10
↑
rõng nguyªn sinh(*)
§Ønh Fanxip¨ng
TL
1-12
→
thùc vËt ®Æc h÷u (*)
§Ønh Hµm Rång
TL
1-12
§Ønh Hµ Tao San
TL
1-12
§Ønh T¶ Giµng Ph×nh
TL
1-12
↓
T
1-12
↑
B¸n b×nh nguyªn Sa Pa
TD
1-12
↑
B¸n b×nh nguyªn Sa P¶
T
1-12
↑
Thung lòng M−êng Hoa
T
1-12
↓
§Ìo M©y
T
1-12
↑
Tæ hîp nói (*)
T
1-12
↓
Tæ hîp nói-s«ng (*)
T
1-12
↓
Tæ hîp nói-hå (*)
T
1-12
↓
§iÓm du lÞch
Th¸c B¹c
Hang T¶ Ph×n
Gi¸ trÞ
Suèi kho¸ng, suèi, hå
→
suèi T¾c K«
D
Mïa
vô
**
1-12
→
suèi M−êng Hoa
TL
4-10
↓
T
1-12
→
suèi C¸t C¸t
T
4-10
↑
T
1-12
→
ngßi Bo
T
4-10
↑
↑
suèi T¶ Trung Hå
T
4-10
→
↓
suèi Vµng
T
4-10
→
Kh¶ n¨ng
§iÓm du lÞch
Gi¸ trÞ
Kh¶ n¨ng
§iÓm du lÞch
Gi¸ trÞ
(Ghi chó: (*) c¸c ®iÓm du lÞch kh«ng cã ®Þa danh mang tÝnh ph©n kiÓu)
Gi¸ trÞ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh DLST:
Mïa vô du lÞch:
Kh¶ n¨ng khai th¸c:
T: th¨m quan ng¾m c¶nh; L: du lÞch thÓ thao (leo nói, m¹o hiÓm - trekking); D: nghØ d−ìng.
1-3: 3 th¸ng, tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 3;
1-12: quanh n¨m;
**: ch−a cã d÷ liÖu x¸c ®Þnh
↑ rÊt thuËn lîi → t−¬ng ®èi thuËn lîi
↓ khã kh¨n
Kh¶ n¨ng
→
B¶ng 3.14b. §¸nh gi¸ thµnh phÇn c¸c d¹ng tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n huyÖn Sa Pa
(D¹ng tµi nguyªn lÞch sö - v¨n hãa)
Di tÝch v¨n hãa kh¶o cæ (di chØ kh¶o cæ)
Ruéng bËc thang (*)
Gi¸
trÞ
V
Mïa
vô
1-12
B·i ®¸ cæ HÇu Thµo
V
1-12
§iÓm du lÞch
Kh¶
n¨ng
Di tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng
Gi¸
trÞ
V
Mïa
vô
1-12
V
1-12
B¶n Kim
V
1-12
B¶n LÕch
V
CÇu §«i
T¶ Ph×n
Di tÝch v¨n hãa nghÖ thuËt
Kh¶
n¨ng
↑
Nhµ thê thÞ trÊn
V
Mïa
vô
1-12
↑
Nhµ thê T¶ Ph×n
V
1-12
→
Nhµ thê HÇu Thµo
V
1-12
1-12
→
Nhµ thê Lao Ch¶i
V
V
1-12
↓
Phè Xu©n Viªn
V
1-12
↓
§Òn MÉu
§Ìo M©y
V
1-12
↓
¤ Quy Hå
V
1-12
↓
§iÓm du lÞch
↑
Th«n C¸t C¸t
↑
B¶n M−êng Bo
§iÓm du lÞch
Gi¸
trÞ
Danh lam th¾ng c¶nh
Kh¶
n¨ng
↑
Tr¹m thñy ®iÖn C¸t C¸t
V
Mïa
vô
1-12
↑
CÇu M©y
V
1-12
↑
↓
V−ên sinh th¸i Hµm Rång
V
1-12
↑
1-12
↓
Tr¹m thñy ®Þa T¶ Giµng Ph×nh
T
1-12
↑
V
1-12
↑
Tr¹m thñy ®iÖn SÐo Mý Tû
T
1-12
↑
V
1-12
↑
§iÓm du lÞch
(Ghi chó: (*) c¸c ®iÓm du lÞch kh«ng cã ®Þa danh mang tÝnh ph©n kiÓu)
Gi¸ trÞ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh DLST:
Mïa vô du lÞch:
Kh¶ n¨ng khai th¸c:
V: v¨n hãa;
N: nghØ ng¬i; T: th¨m quan
1-3: 3 th¸ng, tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 3;
1-12: quanh n¨m;
**: ch−a cã d÷ liÖu x¸c ®Þnh
↑ rÊt thuËn lîi
→ t−¬ng ®èi thuËn lîi
↓ khã kh¨n
Gi¸
trÞ
Kh¶
n¨ng
↑
B¶ng 3.14c. §¸nh gi¸ thµnh phÇn c¸c d¹ng tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n huyÖn Sa Pa
(lÔ héi vµ c¸c ®èi t−îng g¾n víi d©n téc häc)
LÔ héi
§iÓm du lÞch
TÕt Nh¶y cña ng−êi Dao
®á T¶ Ph×n
Héi GÇu Tµo (®¹p nói)
cña ng−êi H'M«ng (*)
Héi Lång Tång cña ng−êi
Tµy (*)
Héi xuèng ®ång (héi cÇu
mïa) cña ng−êi Gi¸y T¶
Van
H¸t giao l−u vµ h¸t giao
duyªn trong tiÖc r−îu cña
ng−êi Gi¸y T¶ Van
Móa mõng ®−îc mïa cña
ng−êi X¸ Phã (*)
LÔ héi ¨n thÒ b¶o vÖ rõng
cña c¸c d©n téc (*)
Héi r−íc ®Ìn móa l©n, tÕ
lÔ cña ng−êi Kinh thÞ trÊn
C¸c b¶n d©n téc thiÓu sè, c¸c m« h×nh biÖt
thù cña ng−êi Kinh
Gi¸ Mïa Kh¶
§iÓm du lÞch
trÞ
vô
n¨ng
Gi¸
trÞ
Mïa
vô
Kh¶
n¨ng
V
2-3
↓
B¶n ng−êi H’M«ng (*)
VN
1-12
→
V
2-3
↓
B¶n ng−êi Dao (*)
VN
1-12
→
V
2-3
↓
B¶n ng−êi Gi¸y (*)
VN
1-12
↑
V
2-3
↓
B¶n ng−êi Tµy (*)
VN
1-12
↑
V
1-12
↑
B¶n ng−êi X¸ Phã (*)
VN
1-12
→
V
**
↓
BiÖt thù ng−êi Kinh (*)
VN
1-12
↑
V
**
↓
1-12
2-3
9-10
V
↑
V
§iÓm du lÞch cã ®é ®a
d¹ng v¨n hãa d©n téc
cao (*)
↓
C¸c lµng nghÒ truyÒn thèng
§iÓm du lÞch
Lµng v¨n hãa S¶
SÐng (T¶ Ph×n)
C¸c ngµnh nghÒ
thñ c«ng trong
b¶n d©n téc Ýt
ng−êi (C¸t C¸t,
SÝn Ch¶i, B¶n
DÒn, T¶ Van
D¸y...)
C¸c chî phiªn
Gi¸
trÞ
Mïa
vô
Kh¶
n¨ng
V
1-12
↑
V
1-12
Gi¸
trÞ
Mïa
vô
Kh¶
n¨ng
Chî t×nh Sa Pa
V
1-12
↑
Chî B¶n DÒn cña
ng−êi Tµy
V
1-12
↓
§iÓm du lÞch
↑
(Ghi chó: (*) c¸c ®iÓm du lÞch kh«ng cã ®Þa danh mang tÝnh ph©n kiÓu)
Gi¸ trÞ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh DLST:
Mïa vô du lÞch:
Kh¶ n¨ng khai th¸c:
V: v¨n hãa;
N: nghØ ng¬i
1-3: 3 th¸ng, tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 3;
1-12: quanh n¨m;
↑ rÊt thuËn lîi → t−¬ng ®èi thuËn lîi
↓ khã kh¨n
**: ch−a cã d÷ liÖu x¸c ®Þnh
B¶ng 3.14d. §¸nh gi¸ thµnh phÇn c¸c d¹ng tµi nguyªn du lÞch cã tÝnh ph©n kiÓu huyÖn Sa Pa
§iÒu kiÖn tù
nhiªn, nh©n v¨n
(1) Tæ hîp ®Þa h×nh
Stt
TiÓu vïng
sinh th¸i
c¶nh quan
§é chia
c¾t s©u
(m/km2)
Tæ
hîp
nói
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
I.1(HLSon)
I.2(OQHo)
I.3(TGPhin)
I.4(BHNCang)
II.1(Bkhoang)
II.2(Tphin)
II.3(Tchai)
III.1(Ttran)
III.2(Suoiho)
III.3(Sapa)
III.4(Lchai)
IV.1(Ssaho)
IV.2(Tvan)
IV.3(Hthao)
IV.4(Cthang)
V.1(Ttrungho)
V.2(Ncang)
V.3(Sthau)
VI.1(Bho)
VII.1(Bphung)
>500
200-300
200-300
>300
50-100
100-200
100-200
<10
10-50
50-100
10-50
100-200
100-200
50-100
>300
200-300
100-200
50-100
10-50
50-100
•
•
•
•
Chó thÝch:
•
•
•
•
•
•
•
•
§é chia
c¾t
ngang
(km/km2)
0,618
0,847
0,707
0,585
0,740
0,831
0,737
0,828
0,839
0,762
0,838
0,847
0,944
0,713
0,534
0,825
0,889
0,739
0,864
0,590
Tæ
hîp
nóis«ng
Tæ
hîp
nóihå
•
(2) VQG
(3) HÖ canh t¸c
CQ rõng
nguyªn
sinh
CQ
rõng
trång l¸
kim
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ruéng
bËc
thang
(4) M« h×nh hÖ KTST trang tr¹i
Rau,
h¹t
gièng
C©y
thuèc
(actiso)
C©y
th¶o
qu¶
C©y
¨n
qu¶
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
(5) D©n téc
C©y
hoa
hång
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
§é ®a
d¹ng
nh©n
v¨n(*)
0,00
1,00
0,00
1,00
1,99
1,98
1,99
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
2,14
1,50
1,00
1,00
1,81
1,66
2,49
1,87
Thµnh
phÇn
d©n téc
K
M
M,D
M,D
M,D
M
K
M
M
M
M,D,G
M,T
M
D
M,D
M,D
T,XP
M,D
D¹ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ nh©n v¨n ®−îc ®¸nh gi¸ lµ tµi nguyªn du lÞch sinh th¸i; Thµnh phÇn d©n téc: Kinh (K), H’m«ng (M),
n
Dao (D), Gi¸y (G), Tµy (T), X¸ Phã (XP); (*): ®é ®a d¹ng nh©n v¨n ®−îc x¸c ®Þnh b»ng chØ sè ®a d¹ng Shannon-Weaver: SDI = −∑ pi log 2 pi
i =1
C¸c yÕu tè hµnh tinh
C¸c yÕu tè ®Þa ph−¬ng
Nh©n tè h÷u sinh
nh©n tè v« sinh
Khu hÖ thùc vËt:
- M· Lai-In®«
- V©n Nam-Quý
Ch©u-Himalaya
- Ên-MiÕn
- B¶n ®Þa
- NhËp néi
- Kh¸c
céng ®ång c− d©n ®Þa ph−¬ng: d©n téc vµ
ho¹t ®éng kinh tÕ n«ng l©m nghiÖp, du lÞch
Quy luËt kinh tÕ vµ x· héi
QuÇn x·
sinh vËt
Quy luËt
§Þa sinh th¸i
§Þa h×nh
- §ai cao
- H−íng s−ên
§¹i khÝ hËu
Quy luËt §Þa lý
§¸ mÑ
Ho¹t ®éng
l©m nghiÖp
Ho¹t ®éng
n«ng nghiÖp
Ho¹t ®éng
du lÞch
thùc vËt: Nh©n tè hÖ qu¶
(1)
(2)
KiÓu th¶m thùc vËt
khÝ hËu (hoÆc thæ
nh−ìng - khÝ hËu)
(3) (4) (5)
phô KiÓu thø
sinh nh©n t¸c
§éng
vËt
(6)
(7)
(8)
N«ng QuÇn
hîp
phô KiÓu nu«i
trång nh©n t¹o
DiÔn thÕ sinh th¸i thø sinh
Sinh th¸i c¶nh (lËp ®Þa): nÒn t¶ng
r¾n, dinh d−ìng vµ nhiÖt Èm
KhÝ hËu, thñy
v¨n ®Þa ph−¬ng
Vá phong
hãa
Vi sinh
vËt
(I)
DiÔn thÕ sinh th¸i nguyªn sinh
VÞ trÝ ®Þa lý
(kinh ®é, vÜ ®é, ®é cao tuyÖt ®èi)
C− d©n di tró:
- H'm«ng-Dao
- H¸n-T¹ng
- Th¸i-Ka®ai
(II)
Ph¸t triÓn bÒn v÷ng
(II)+(III): BÒn v÷ng sinh
th¸i: møc ®é thÝch nghi sinh
th¸i cña c©y trång n«ng l©m
(III) nghiÖp ®èi víi cÊu tróc sinh
th¸i c¶nh.
Thæ
nh−ìng
n
H = ∑ pi log 2 pi
biÕn
Kh«ng
gian
(x, y, z)
i =1
Céng ®ång c− d©n
Th¶m thùc vËt
CQ b¶o tån
Sinh th¸i c¶nh
c¶nh quan tù nhiªn
CQ n«ng
l©m kÕt hîp
CQ n«ng
nghiÖp
c¬ së
tµi nguyªn
du lÞch
c¶nh quan v¨n hãa
Ranh giíi l·nh thæ nghiªn cøu
(sinh quyÓn)
biÕn thêi gian (t)
tr¹ng th¸i t0
Quan hÖ ph¸t sinh
CQ rõngthø sinh
chiÒu h−íng t¨ng møc ®é thèng trÞ cña c¸c yÕu tè nh©n sinh m(t), t¨ng chØ sè ®a d¹ng
c¶nh quan Shannon (H) vµ gi¶m ®é ®a d¹ng sinh häc trong cÊu tróc sinh th¸i c¶nh quan
m(t) >1
m(t) = 0
m(t) =1
H×nh 1.4. M« h×nh cÊu tróc STCQ vµ mèi quan hÖ ph¸t sinh sinh th¸i
gi÷a c¸c nh©n tè thµnh t¹o c¶nh quan huyÖn Sa Pa
(1)..(8 ): C¸c ho¹t ®éng
ph¸t triÓn: (1) B¶o tån; (2)
Du lÞch sinh th¸i; (3) Du
canh du c−, ®èt n−¬ng lµm
rÉy, ph¸ rõng lÊy ®Êt canh
t¸c; (4) Du lÞch kh«ng bÒn
v÷ng ; (5) Khai th¸c l©m
s¶n, chÆt tr¾ng ; (6) Trång
rõng, t¸i sinh, khoanh nu«i,
phôc håi ; (7) canh t¸c
n«ng nghiÖp d−íi t¸n
rõng ; (8) canh t¸c n«ng
nghiÖp
(trÝ quyÓn)
tr¹ng th¸i t1
(I)+(II): BÒn v÷ng x· héi:
mçi d©n téc cã tËp qu¸n lùa
chän canh t¸c nh÷ng loµi c©y
trång n«ng l©m nghiÖp ®Þa
ph−¬ng ®Æc thï.
(I)+(II)+(III): Ph¸t triÓn
bÒn v÷ng: hÖ canh t¸c n«ng
l©m nghiÖp tèi −u, hÖ qu¶ cña
sù vËn hµnh t−¬ng thÝch gi÷a
c¸c hîp phÇn trong c¶nh quan
(1) TÝnh cÊp thiÕt, tæng quan vµ lý luËn:
- X¸c ®Þnh môc tiªu, nhiÖm vô, luËn ®iÓm b¶o vÖ
- Giíi h¹n quy m« vµ tû lÖ nghiªn cøu
- Tæng quan c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu liªn quan
®Õn l·nh thæ Sa Pa.
- Lý luËn vÒ STCQ: lÞch sö nghiªn cøu, luËn ®iÓm
lý thuyÕt, bµi to¸n øng dông
- C¸ch tiÕp cËn vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
D©n téc
Nh©n tè
nh©n v¨n
L·nh thæ
l©n cËn
TiÓu vïng
sinh th¸i
c¶nh quan
HuyÖn Sa Pa
(2) ChuÈn hãa c¸c líp th«ng tin GIS vÒ STCQ
Sö dông ®Êt
C¬ së h¹ tÇng
Kinh tÕ x· héi
CÊu tróc
STCQ
Nh©n tè
tù nhiªn
Thùc vËt
Thæ nh−ìng
KhÝ hËu - thñy v¨n
§Þa chÊt - ®Þa h×nh
Thêi gian (t)
KiÓm nghiÖm yªu
cÇu thùc tiÔn vµ
yªu cÇu ®èi víi
luËn ¸n tiÕn sü
(3a) Ph©n tÝch nh©n tè tù
nhiªn thµnh t¹o c¶nh quan
- CÊu tróc ®øng: vÞ trÝ ®Þa lý
vµ c¸c nh©n tè thµnh t¹o cÊu
tróc STCQ.
- CÊu tróc ngang: ph©n kiÓu
vµ ph©n vïng STCQ.
- CÊu tróc tæ thµnh loµi:
ngo¹i m¹o th¶m thùc vËt vµ
tæ thµnh loµi −u thÕ.
- CÊu tróc thêi gian: sù ph¸t
triÓn cña c¶nh quan, diÔn
thÕ sinh th¸i cña c¶nh quan.
(6) Tæ chøc kh«ng gian ph¸t triÓn kinh
tÕ n«ng l©m nghiÖp vµ du lÞch
- Ph©n tÝch kh«ng gian liªn hÖ vïng
- Tæ chøc kh«ng gian l·nh thæ cÊp huyÖn
(4) §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng ph¸t
triÓn n«ng l©m nghiÖp vµ du lÞch
cña l·nh thæ
- §¸nh gi¸ c¶nh quan rõng: qu¸
tr×nh biÕn ®æi entropy.
- §¸nh gi¸ kinh tÕ sinh th¸i c¸c
nhãm c©y trång n«ng l©m nghiÖp
- §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng du lÞch
sinh th¸i: møc ®é thuËn lîi víi
(5) X¸c ®Þnh c¸c c¬ së ®Þnh h−íng
tæ chøc kh«ng gian vµ x©y dùng
c¸c m« h×nh hÖ kinh tÕ sinh th¸i
(7) §Ò xuÊt c¸c m« h×nh hÖ kinh tÕ
sinh th¸i n«ng l©m vµ du lÞch
- Quy m« hé gia ®×nh
- Quy m« trang tr¹i
- Quy m« lµng b¶n
(3b) Ph©n tÝch c¸c nh©n tè
nh©n v¨n trong c¶nh quan
- Vai trß thµnh t¹o c¶nh quan
nh©n v¨n cña yÕu tè con
ng−êi.
- Ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng l©m
nghiÖp vµ du lÞch liªn quan
®Õn biÕn ®æi CQ v¨n hãa.
- HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh
tÕ n«ng l©m nghiÖp vµ du lÞch
- CÊu tróc c¸c m« h×nh hÖ
kinh tÕ sinh th¸i n«ng l©m vµ
du lÞch hiÖn tr¹ng.
- Quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng
n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, du lÞch
vµ ph¸t triÓn liªn ngµnh ë l·nh thæ
Sa Pa
H×nh 1.6. M« h×nh kh¸i niÖm nghiªn cøu cña luËn ¸n
c¸c lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i
- §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn
liªn ngµnh: x¸c ®Þnh hÖ sè chøc
n¨ng kinh tÕ cña CQ
Më ®Çu
TÝnh cÊp thiÕt cña luËn ¸n
§Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, con ng−êi ®· t¸c ®éng vµo c¸c hÖ sinh th¸i tù
nhiªn dÉn tíi nguy c¬ tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ khai th¸c qu¸ kh¶ n¨ng phôc håi,
m«i tr−êng suy tho¸i nghiªm träng, thiÕu n¨ng l−îng... ®e do¹ ®êi sèng d©n c− ë
nhiÒu vïng [219]. Tr−íc t×nh tr¹ng ®ã, ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®−îc ®−a ra lµ môc tiªu
thiªn niªn kû kh«ng chØ toµn cÇu mµ cßn cña mçi ®Þa ph−¬ng nh»m kÕt hîp hµi hoµ
gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ vµ b¶o vÖ m«i tr−êng [76, 136]. §Æc biÖt, ®èi víi c¸c l·nh thæ miÒn
nói - n¬i cã quü sinh th¸i ph©n hãa ®a d¹ng nh−ng t−¬ng ®èi nh¹y c¶m víi céng ®ång
d©n téc thiÓu sè ®Þa ph−¬ng cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kÐm nhÊt trong c¶ n−íc, th× vÊn ®Ò
ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ nhu cÇu cÇn thiÕt ®−îc −u tiªn quan t©m nghiªn cøu.
L·nh thæ huyÖn Sa Pa, n¬i cã ®Ønh Fanxip¨ng 3143,5m cao nhÊt §«ng D−¬ng
n»m trong líp c¶nh quan nói Hoµng Liªn S¬n thuéc hÖ c¶nh quan ViÖt Nam nhiÖt
®íi giã mïa, ®Æc tr−ng bëi c¸c c¶nh quan nói cao rÊt ®éc ®¸o, ®a d¹ng vÒ tµi nguyªn
tù nhiªn vµ nh©n v¨n, ®Æc biÖt lµ c¸c ho¹t ®éng n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch phô
thuéc chÆt chÏ vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu tõ tr−íc ®Õn nay ®·
®¸nh gi¸, Sa Pa lµ mét l·nh thæ miÒn nói giÇu tiÒm n¨ng cho ph¸t triÓn n«ng, l©m
nghiÖp ¸ nhiÖt ®íi, mét trong ba ®iÓm nghØ d−ìng ®Çu tiªn cña n−íc ta ®−îc ng−êi
Ph¸p ph¸t hiÖn, ®ång thêi còng lµ mét trong hai m−¬i ®iÓm du lÞch ®Ñp nhÊt cña ViÖt
Nam. Dùa trªn nh÷ng tiÒm n¨ng ®ã, c¸c ngµnh n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch cña
huyÖn Sa Pa ph¸t triÓn cã vÞ trÝ quan träng ®Æc biÖt trong c¬ cÊu kinh tÕ, chiÕm 94%
c¬ cÊu GDP vµo n¨m 2005 [181].
Võa lµ mét l·nh thæ giÇu tiÒm n¨ng khai th¸c tµi nguyªn cho ph¸t triÓn kinh
tÕ, võa cã nh÷ng hÖ sinh th¸i nguyªn sinh nh¹y c¶m cÇn ph¶i ®−îc b¶o vÖ nghiªm
ngÆt, ®iÒu ®ã t¹o cho l·nh thæ Sa Pa nh÷ng th¸ch thøc n¶y sinh ra gi÷a m«i tr−êng vµ
ph¸t triÓn, c¶ ë quy m« néi vïng vµ liªn hÖ víi c¸c l·nh thæ l©n cËn. Tõ ®Çu thÕ kû
XX, ng−êi Ph¸p lµ nh÷ng ng−êi tiªn phong khai th¸c l·nh thæ Sa Pa ®Ó ph¸t triÓn
n«ng nghiÖp quy m« trang tr¹i vµ du lÞch nghØ d−ìng cã c¬ së khoa häc, ®¹t hiÖu qu¶
cao, phï hîp víi tÝnh ®Æc thï vÒ ph©n hãa l·nh thæ. Tuy nhiªn, môc ®Ých khai th¸c tµi
nguyªn cña ng−êi Ph¸p ë l·nh thæ Sa Pa chØ mang l¹i nh÷ng lîi Ých cho “mÉu quèc”
Ph¸p, cßn c¸c d©n téc thiÓu sè ®Þa ph−¬ng hÇu nh− kh«ng ®−îc h−ëng lîi. Do ®ã,
1
tÝnh bÒn v÷ng x· héi trong ph−¬ng thøc khai th¸c tµi nguyªn trong thêi kú Ph¸p
thuéc kh«ng ®−îc b¶o ®¶m. Tõ sau hßa b×nh lËp l¹i, ph−¬ng thøc khai th¸c l·nh thæ
kh«ng hîp lý do ch−a dùa trªn c¬ së khoa häc ®· dÉn tíi mèi quan hÖ céng sinh gi÷a
con ng−êi vµ c¶nh quan bÞ ph¸ vì, th¸ch thøc sù ph¸t triÓn cña thÕ hÖ t−¬ng lai. HiÖn
nay, mÆc dï nh÷ng ®Þnh h−íng chiÕn l−îc t¹i huyÖn Sa Pa ®· hai lÇn ®−îc x©y dùng
trong Quy ho¹ch Tæng thÓ Ph¸t triÓn Kinh tÕ X· héi vµ Quy ho¹ch KiÕn tróc §« thÞ
®Õn n¨m 2010 víi ý t−ëng cña c¸c kiÕn tróc s− ng−êi Ph¸p [177], nh−ng c¬ së khoa
häc mµ c¸c ph−¬ng ¸n ®−a ra ch−a thùc sù ®¸p øng ®−îc môc tiªu ph¸t triÓn bÒn
v÷ng - ®ã lµ ph¶i ®¶m b¶o hµi hßa vÒ tÝnh bÒn v÷ng m«i tr−êng, kinh tÕ vµ x· héi.
V× vËy, nghiªn cøu sö dông hîp lý l·nh thæ n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch trë
nªn cÇn thiÕt trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn nay ®èi víi huyÖn Sa Pa nh»m qu¶n lý
tæng hîp tµi nguyªn vµ h−íng tíi viÖc b¶o vÖ m«i tr−êng theo tõng ®¬n vÞ l·nh thæ cô
thÓ, ®ã lµ c¸c ®¬n vÞ c¶nh quan. Víi lßng mong muèn ®−îc gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t
triÓn bÒn v÷ng ë huyÖn miÒn nói Sa Pa, t¸c gi¶ chän ®Ò tµi “Ph©n tÝch cÊu tróc sinh
th¸i c¶nh quan phôc vô ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch huyÖn
Sa Pa, tØnh Lµo Cai" ®Ó ®Þnh h−íng nghiªn cøu trong luËn ¸n.
Môc tiªu cña luËn ¸n lµ: "X¸c lËp nh÷ng c¬ së khoa häc cho sö dông hîp lý
tµi nguyªn phôc vô ph¸t triÓn bÒn v÷ng ngµnh n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch trªn c¬ së
nghiªn cøu quy luËt h×nh thµnh cÊu tróc sinh th¸i c¶nh quan l·nh thæ huyÖn Sa Pa".
§Ó lµm s¸ng tá môc tiªu cña luËn ¸n, n¨m nhiÖm vô nghiªn cøu ®−îc ®Æt ra:
1. Tæng quan c¸c h−íng nghiªn cøu sinh th¸i c¶nh quan (STCQ) vµ x©y dùng
luËn ®iÓm STCQ nhiÖt ®íi-giã mïa phï hîp víi môc tiªu sö dông hîp lý c¶nh quan
n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch huyÖn Sa Pa.
2. Ph©n tÝch mèi quan hÖ cña ba hîp phÇn sinh th¸i c¶nh-quÇn x· sinh vËtcéng ®ång c− d©n trong cÊu tróc STCQ l·nh thæ Sa Pa.
3. Nghiªn cøu diÔn thÕ sinh th¸i cña c¸c c¶nh quan ®iÓn h×nh lµm c¬ së nhËn
biÕt tÝnh biÕn ®éng vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr−êng.
4. X©y dùng mét sè bµi to¸n ®Þa lý ®Þnh l−îng vµ m« h×nh hãa GIS ®Ó ®¸nh
gi¸ c¶nh quan.
5. §Ò xuÊt ®Þnh h−íng tæ chøc kh«ng gian ph¸t triÓn n«ng, l©m nghiÖp vµ du
lÞch phï hîp víi cÊu tróc STCQ l·nh thæ huyÖn Sa Pa.
2
Nh÷ng luËn ®iÓm b¶o vÖ
- LuËn ®iÓm 1: N»m trong hÖ c¶nh quan nhiÖt ®íi-giã mïa ViÖt Nam vµ líp
c¶nh quan nói Hoµng Liªn S¬n, cÊu tróc STCQ l·nh thæ Sa Pa ®−îc ®Æc thï bëi sù
ph©n hãa c¶nh quan ®a d¹ng theo ®ai cao (gåm 87 d¹ng thuéc 3 phô líp, 8 kiÓu, 11
phô kiÓu c¶nh quan vµ 20 tiÓu vïng STCQ) chi phèi ®Æc ®iÓm ph©n bè cña c¸c quÇn
x· sinh vËt tù nhiªn cïng ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¸c nhãm c− d©n ®Þa ph−¬ng.
- LuËn ®iÓm 2: HÖ thèng c¶nh quan tù nhiªn, c¶nh quan v¨n hãa ë l·nh thæ
Sa Pa cã chøc n¨ng ®Æc thï vÒ ph¸t triÓn n«ng, l©m nghiÖp ¸ nhiÖt ®íi vµ du lÞch
sinh th¸i miÒn nói. §¸nh gi¸ ®Þnh l−îng c¸c c¶nh quan nµy theo tiÕp cËn kinh tÕ sinh
th¸i lµ c¨n cø khoa häc ®Þnh h−íng sö dông hîp lý tµi nguyªn nh»m ®¶m b¶o c¸c
tiªu chÝ cña ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
Nh÷ng ®iÓm míi cña luËn ¸n
1. Víi viÖc tÝch hîp h−íng STCQ ®Þnh l−îng cña tr−êng ph¸i B¾c Mü-T©y ¢u
víi h−íng c¶nh quan ph¸t sinh cña tr−êng ph¸i Liªn X« (cò)-ViÖt Nam, luËn ¸n ®·
cô thÓ hãa h−íng tiÕp cËn sinh th¸i häc, ®Þa lý ®Þnh l−îng, m« h×nh hãa GIS trong
ph©n tÝch cÊu tróc vµ chøc n¨ng c¶nh quan cña mét l·nh thæ miÒn nói huyÖn Sa Pa.
2. LÇn ®Çu tiªn thµnh lËp b¶n ®å STCQ huyÖn Sa Pa tû lÖ lín (1:50.000), thÓ
hiÖn cô thÓ sù ph©n hãa l·nh thæ theo ®ai cao vµ gi¶i thÝch ®Æc ®iÓm ®a d¹ng sinh
häc, ®a d¹ng c¶nh quan vµ diÔn thÕ sinh th¸i ë l·nh thæ Sa Pa.
3. X¸c lËp c¬ së khoa häc tæ chøc l·nh thæ n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch huyÖn
Sa Pa theo h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ®−îc minh häa cô thÓ b»ng tËp b¶n ®å chuyªn
®Ò ®¸nh gi¸ vµ kiÕn nghÞ sö dông c¶nh quan.
Ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn ¸n
Ph¹m vi kh«ng gian: Giíi h¹n trong l·nh thæ hµnh chÝnh huyÖn Sa Pa, tû lÖ
nghiªn cøu 1:50.000. Nghiªn cøu l·nh thæ Sa Pa vµ phô cËn (khu vùc Lµo Cai, B¶o
Th¾ng, B¸t X¸t, Than Uyªn) trong mèi quan hÖ liªn vïng ë tû lÖ 1:100.000.
Ph¹m vi khoa häc: Víi môc tiªu vµ nhiÖm vô ®· ®Æt ra, luËn ¸n chØ giíi h¹n
ph¹m vi nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò sau:
- TËp trung nghiªn cøu cÊu tróc STCQ vµ ®¸nh gi¸ cho ph¸t triÓn n«ng, l©m
nghiÖp vµ du lÞch ®iÓn h×nh huyÖn Sa Pa.
3
- §Þnh h−íng tæ chøc l·nh thæ n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch trªn ®¬n vÞ l·nh
thæ c¬ së lµ d¹ng c¶nh quan vµ tiÓu vïng STCQ.
ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn
- ý nghÜa khoa häc: ph¸t triÓn lý luËn vÒ STCQ nhiÖt ®íi giã mïa ViÖt Nam
vµ h−íng tiÕp cËn ®Þa lý ®Þnh l−îng trong c«ng t¸c ®iÒu tra tæng hîp l·nh thæ. Nh÷ng
kÕt qu¶ nghiªn cøu mÉu t¹i huyÖn Sa Pa thÓ hiÖn tÝnh ®iÓn h×nh vÒ quy luËt ph©n ho¸
STCQ nhiÖt ®íi giã mïa theo ®ai cao ë tû lÖ lín (1:50.000).
- ý nghÜa thùc tiÔn: hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu, c¸c kÕt luËn nghiªn cøu vµ tËp
b¶n ®å chuyªn ®Ò cña luËn ¸n lµ nh÷ng tµi liÖu khoa häc cã gi¸ trÞ mµ c¸c nhµ qu¶n
lý cã thÓ tham kh¶o khi ra quyÕt ®Þnh quy ho¹ch l·nh thæ theo h−íng ph¸t triÓn bÒn
v÷ng t¹i huyÖn Sa Pa.
CÊu tróc cña luËn ¸n
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn ¸n gåm 3 ch−¬ng ®−îc tr×nh bµy trong
150 trang ®¸nh m¸y, cã sö dông 46 b¶ng, 33 h×nh vµ biÓu ®å, 26 b¶n ®å chuyªn ®Ò
®Ó minh häa.
- Ch−¬ng 1: C¬ së lý luËn nghiªn cøu STCQ phôc vô ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng,
l©m nghiÖp vµ du lÞch huyÖn Sa Pa.
- Ch−¬ng 2: Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh th¸i cña c¶nh quan l·nh thæ huyÖn Sa Pa.
- Ch−¬ng 3: §¸nh gi¸ c¶nh quan phôc vô ®Þnh h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng,
l©m nghiÖp vµ du lÞch huyÖn Sa Pa.
4
Ch−¬ng 1
C¬ së lý luËn nghiªn cøu sinh th¸i
c¶nh quan phôc vô ph¸t triÓn bÒn v÷ng
n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch huyÖn sa pa
Ch−¬ng nµy tr×nh bµy tæng quan c¸c c«ng tr×nh ®· nghiªn cøu vÒ lý luËn
STCQ, h−íng ®Þa lý tæng hîp phôc vô ph¸t triÓn n«ng, l©m nghiÖp vµ du lÞch liªn
quan ®Õn l·nh thæ Sa Pa; ph©n tÝch c¸c c¸ch tiÕp cËn STCQ trªn thÕ giíi lµm c¬ së
ph¸t triÓn luËn ®iÓm STCQ nhiÖt ®íi-giã mïa ViÖt Nam øng dông trong luËn ¸n.
1.1. LÞch sö nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan
1.1.1. T×nh h×nh nghiªn cøu sinh th¸i c¶nh quan
a) Trªn thÕ giíi
* Giai ®o¹n tõ n¨m 1939 ®Õn 1980: §©y lµ giai ®o¹n STCQ ra ®êi vµ ph¸t triÓn
ë T©y ¢u, nh−ng "hoµn toµn v¾ng bãng" trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ë B¾c Mü.
Nhµ ®Þa lý sinh vËt ng−êi §øc Carl Troll lµ ng−êi ®Çu tiªn ®Ò xuÊt thuËt ng÷
“sinh th¸i c¶nh quan” (landscape ecology) vµo n¨m 1939. Trªn quan ®iÓm hÖ sinh
th¸i (ecosystem) cña Tansley (1935), nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu ®Þa lý vïng vµ ®Þa
thùc vËt b»ng ¶nh hµng kh«ng, Troll nh×n nhËn STCQ lµ mét h−íng tiÕp cËn tæng
hîp vµ liªn ngµnh khi nghiªn cøu c¸c hiÖn t−îng tù nhiªn phøc t¹p. N¨m 1963, ®Þnh
nghÜa STCQ ®−îc Troll ®−a ra trong mét b¸o c¸o t¹i héi th¶o “QuÇn x· thùc vËt vµ
STCQ” t¹i Stolzenau-Weser (§øc). N¨m 1968, «ng ®· thay thÕ thuËt ng÷ sinh th¸i
c¶nh quan b»ng thuËt ng÷ ®Þa sinh th¸i (eco-geography) [247, 251, 266].
Trong giai ®o¹n nµy, STCQ øng dông ®−îc ph¸t triÓn m¹nh trong céng ®ång
c¸c n−íc nãi tiÕng §øc vµ Hµ Lan, phôc vô quy ho¹ch c¶nh quan t¹i T©y §øc (n¨m
1968), Hµ Lan (1972), ¸o vµ Ba Lan (1974). §Õn n¨m 1975, Woebse c«ng bè sæ tay
h−íng dÉn vÒ STCQ dµnh cho kiÕn tróc s− víi c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng duy
tr× chøc n¨ng, cÊu tróc tù nhiªn vµ c©n b»ng sinh th¸i cña c¶nh quan ë b¶n ®å tû lÖ
nhá (1:200.000) cho quy m« cÊp vïng vµ tû lÖ lín (1:25.000) cho quy m« cÊp ®Þa
ph−¬ng [247]. T¹i Hµ Lan, hiÖp héi STCQ thµnh lËp n¨m 1972 víi ®a sè héi viªn lµ
c¸c nhµ khoa häc b¶o tån vµ chuyªn gia quy ho¹ch, do vËy STCQ gi÷ vai trß mét
5
c«ng cô khoa häc chñ ®¹o cho nh÷ng ho¹t ®éng nµy. Trong b¸o c¸o cña Van der
Maarel vµ Stumpel (1975), chØ trong ba n¨m (1972-1974), kh¶o s¸t STCQ ®· ®−îc
thùc hiÖn t¹i 5 trong tæng sè 11 tØnh cña Hµ Lan vµ cã tíi 60 dù ¸n kh¸c nhau ®·
®−îc thùc hiÖn bëi c¸c nhãm nghiªn cøu víi kho¶ng 100 thµnh viªn [266].
* Giai ®o¹n tõ 1980 ®Õn 1990: MÆc dï chØ trong thêi gian 10 n¨m, nh−ng ®©y
l¹i lµ giai ®o¹n ®¸ng chó ý nhÊt trong lÞch sö ph¸t triÓn STCQ thÕ giíi, ®−îc ®¸nh
dÊu b»ng sù kiÖn ra ®êi HiÖp héi Sinh th¸i C¶nh quan Quèc tÕ (IALE) vµ sù h×nh
thµnh tr−êng ph¸i nghiªn cøu STCQ B¾c Mü.
Tõ ®Çu thËp kû 80, nh÷ng luËn ®iÓm vÒ mèi quan hÖ gi÷a cÊu tróc c¶nh quan
vµ qu¸ tr×nh sinh th¸i ®· ®−îc c¸c nhµ khoa häc Hµ Lan vµ TiÖp Kh¾c thèng nhÊt
(theo Tjallingii vµ Veer, 1982). Th¸ng 10/1982, HiÖp héi STCQ Quèc tÕ (IALE The International Association of Landscape Ecology) ®−îc thµnh lËp t¹i Héi th¶o
quèc tÕ lÇn thø VI ë Piestany (TiÖp Kh¾c cò), lµ ®iÓm mèc quan träng minh chøng
STCQ ph¸t triÓn víi t− c¸ch lµ mét khoa häc liªn ngµnh vµ cã tÇm ¶nh h−ëng quèc
tÕ. N¨m 1983, héi th¶o ®Çu tiªn vÒ STCQ ®−îc tæ chøc ë V−ên Quèc gia Allerton
(Illinois, Hoa Kú) thÓ hiÖn xu h−íng ph¸t triÓn ®éc lËp vÒ lÜnh vùc khoa häc nµy ë
B¾c Mü. N¨m 1987, t¹p chÝ STCQ cña IALE ra ®êi, t¹o nªn mét diÔn ®µn l©u dµi
cho c¸c nhµ STCQ trªn toµn thÕ giíi.
Nh÷ng c«ng tr×nh c«ng bè trong giai ®o¹n nµy ®Æt nÒn mãng cho STCQ lý
thuyÕt ë B¾c Mü vµ T©y ¢u. Forman vµ Godron (1981) ®Ò xuÊt c¸c kh¸i niÖm h×nh
th¸i c¶nh quan vÒ m¶nh (patch), hµnh lang (corridor), nÒn (matrix) [221]. Naveh
(1982) c«ng bè nh÷ng luËn ®iÓm vÒ lý thuyÕt STCQ, c¸ch tiÕp cËn hÖ thèng vµ lÇn
®Çu tiªn lµm râ vai trß cña con ng−êi trong c¶nh quan. Forman (1983) cho r»ng
STCQ thÝch hîp trong c¸c øng dông tiªn phong cña thêi ®¹i. VÒ sau nh÷ng t− t−ëng
nµy tiÕp tôc ®−îc ph¸t triÓn thµnh nh÷ng Ên phÈm tiªu biÓu vÒ STCQ lý thuyÕt vµ øng
dông (Naveh vµ Lieberman, 1984, 1986, 1994; Forman vµ Godron, 1986; Turner,
Gardner vµ O'Neill, 2002; Bastian vµ Steinhardt, 2002) [221, 246, 247, 248].
* Giai ®o¹n tõ 1990 ®Õn nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XXI: lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh
mÏ cña STCQ trªn thÕ giíi, ®−îc ®¸nh dÊu b»ng sù kiÖn t¸i thµnh lËp c¸c chi héi
IALE cã truyÒn thèng l©u ®êi cña ch©u ¢u lµ §øc, Céng hßa SÐc vµ Slovakia; sù
6
- Xem thêm -