Tài liệu Phân loại bài tập trong hóa học 8

Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng Môc lôc STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Danh môc A B Chuyªn ®Ò sè 1 Chuyªn ®Ò sè 2 Chuyªn ®Ò sè 3 Chuyªn ®Ò sè 4 Chuyªn ®Ò sè 5 Chuyªn ®Ò sè 6 Chuyªn ®Ò sè 7 Chuyªn ®Ò sè 8 Chuyªn ®Ò sè 9 Chuyªn ®Ò sè 10 Chuyªn ®Ò sè 11 Chuyªn ®Ò sè 12 Chuyªn ®Ò sè 13 C Néi dung danh môc Môc lôc §Æt vÊn ®Ò Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n trong hãa häc Nguyªn tö C«ng thøc hãa häc vµ ph¬ng tr×nh hãa häc §Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng Mol TØ khèi chÊt khÝ TÝnh theo c«ng thøc hãa häc T×m c«ng thøc hãa häc TÝnh theo ph¬ng tr×nh hãa häc To¸n lîng chÊt d Hçn hîp HiÖu suÊt Dung dÞch KÕt luËn Trang 1 2 2 3 5 8 17 20 25 28 31 35 41 43 47 50 85 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Ph©n lo¹i bµi tËp hãa häc 8 A. §Æt vÊn ®Ò Hãa häc 8 lµ mét m«n khoa häc cßn rÊt míi mÎ ®èi víi häc sinh THCS, ®«i khi kiÕn thøc l¹i kh¸ tr×u tîng ®ßi hái häc sinh cÇn cã sù tËp trung víi mét ý thøc cao míi lÜnh héi tèt nhÊt néi dung ch¬ng tr×nh cña m«n häc. Lµ mét gi¸o viªn cña mét trêng träng ®iÓm huyÖn Mü Hµo t«i thÊy r»ng ngoµi viÖc gi¶ng d¹y vÒ kiÕn thøc lý thuyÕt th× viÖc h×nh thµnh c¸c kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp cho häc sinh líp 8 lµ mét viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt bëi c¸c kÜ n¨ng ®ã sÏ theo c¸c em trong suèt nh÷ng n¨m häc tËp nghiªn cøu vÒ hãa häc ë c¸c cÊp häc mai sau. HiÖn nay lîng bµi tËp trong s¸ch gi¸o khoa, s¸ch bµi tËp thËm chÝ c¶ c¸c s¸ch tham kh¶o viÕt cho hãa häc 8 cßn rÊt ®¬n gi¶n cha cã sù ph©n lo¹i, ph©n d¹ng mét c¸ch hoµn chØnh, do ®ã sù h×nh thµnh kÜ n¨ng cña häc sinh trong gi¶i to¸n lµ rÊt khã kh¨n. 1 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng Trong viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay ®ã lµ ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh chñ ®éng, s¸ng t¹o trong viÖc tiÕp thu c¸c kiÕn thøc còng nh kÜ n¨ng. T«i cho r»ng gi¸o viªn nªn thùc hiÖn vai trß cña ngêi dÉn ®êng ®Ó cho häc sinh lµ ngêi t×m tßi kh¸m ph¸, hoµn thiÖn nhiÖm vô c«ng viÖc gi¸o viªn giao cho. Do ®ã viÖc ph©n lo¹i ph©n d¹ng c¸c lo¹i bµi tËp trong hãa häc theo chñ ®Ò lµ mét néi dung quan träng trong viÖc rÌn luyÖn tay nghÒ vµ nghiÖp vô s ph¹m. NhËn thøc ®îc ý nghÜa vµ tÇm quan träng cña vÊn ®Ò ®· nªu, t«i v¹ch ra nhiÖm vô vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu, t×m tßi, s¸ng t¹o ®Ó rót ra kinh nghiÖm trong viÖc rÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi tËp cho häc sinh líp 8 vµ coi ®©y lµ c¬ së khoa häc quyÕt ®Þnh ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao trong viÖc gi¶ng d¹y kiÕn thøc bé m«n hãa häc trêng THCS träng ®iÓm Lª H÷u Tr¸c. B. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. Ph©n lo¹i bµi tËp kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò qu¸ míi nhng thùc sù rÊt cÇn thiÕt ®èi víi häc sinh còng nh gi¸o viªn, mét hÖ thèng kiÕn thøc hîp lÝ ®îc s¾p xÕp khoa häc gióp cho häc sinh ph¸t triÓn tèt nhÊt t duy hãa häc còng nh kÜ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c d¹ng bµi tËp trong c¸c k× thi chän häc sinh giái c¸c cÊp. §Ó thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô trªn t«i chia nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ch¬ng tr×nh hãa häc 8 thµnh 13 chuyªn ®Ò, trong ®ã cã 1 chuyªn ®Ò rÌn luyÖn kiÕn thøc vµ 12 chuyªn ®Ò rÌn luyÖn kÜ n¨ng. Mçi chuyªn ®Ò rÌn luyÖn kÜ n¨ng lµ mét vÊn ®Ò mÊu chèt cña hãa häc 8. ë mçi chuyªn ®Ò ®ã t«i chñ ®éng khai th¸c tõ kiÕn thøc ®¬n gi¶n, c¬ b¶n ®Õn nh÷ng kiÕn thøc rÊt s©u, c¸ch thøc tiÕp cËn còng nh cung cÊp vÊn ®Ò vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò rÊt dÔ hiÓu, cã nhiÒu ph¬ng ph¸p lµm, cã nh÷ng vÝ dô mÉu, c¸ch gi¶i mÉu, c¸c c«ng thøc vµ mét lîng bµi tËp ®a d¹ng vµ chuyªn s©u, nã kh«ng chØ gióp häc sinh cñng cè s©u ®îc kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng mµ cßn ®em ®Õn cho häc sinh mét phong c¸ch tù häc míi ®ã lµ ®éc lËp nghiªn cøu vÊn ®Ò vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n trong hãa häc 1. VËt thÓ. VËt thÓ lµ nh÷ng ®èi tîng tån t¹i xung quanh chóng ta mµ chóng ta cã thÓ c¶m nhËn ®îc th«ng qua h×nh d¹ng kÝch thíc vµ khèi lîng. VËt thÓ chia thµnh hai lo¹i lµ vËt thÓ tù nhiªn vµ vËt thÓ nh©n t¹o. VËt thÓ tù nhiªn lµ nh÷ng vËt thÓ cã s½n trong tù nhiªn nh: mét ®¸m m©y; mét qu¶ nói.. VËt thÓ nh©n t¹o lµ nh÷ng vËt thÓ do con ngêi t¹o ra nh: cÆp s¸ch; ng«i nhµ.... ? Kh«ng khÝ cã ph¶i lµ vËt thÓ kh«ng? ? Mét häc sinh lµ vËt thÓ tù nhiªn hay nh©n t¹o? 2. ChÊt, hçn hîp. * ChÊt lµ nguyªn liÖu ban ®Çu cÊu t¹o nªn vËt thÓ. Cã nh÷ng vËt thÓ chØ ®îc cÊu t¹o tõ mét chÊt nhng cã nhiÒu vËt thÓ ®îc cÊu t¹o tõ nhiÒu chÊt kh¸c nhau. ? LÊy 6 VD vÒ. - 6 vËt thÓ ®îc cÊu t¹o tõ 1 chÊt. - 6 vËt thÓ ®îc cÊu t¹o tõ 6 chÊt kh¸c nhau. * Mét chÊt dï ®îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch nµo ®i n÷a th× còng cã thµnh phÇn vÒ khèi lîng kh«ng ®æi. * ChÊt chia thµnh hai lo¹i lµ ®¬n chÊt vµ hîp chÊt. §¬n chÊt lµ mét chÊt chØ do mét nguyªn tè hãa häc cÊu t¹o nªn. VD: S¾t Fe; khÝ oxi O2; khÝ ozon O3... Hîp chÊt lµ mét chÊt do tõ hai nguyªn tè hãa häc trë lªn cÊu t¹o nªn. VD: Níc H2O; ®¸ v«i CaCO3; xµ phßng C17H35COONa..... * Mçi chÊt cã nh÷ng tÝnh chÊt nhÊt ®Þnh bao gåm tÝnh chÊt vËt lÝ vµ tÝnh chÊt hãa häc. 2 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng - TÝnh chÊt vËt lÝ: Lµ nh÷ng tÝnh chÊt thÓ hiÖn tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi vÞ, tÝnh tan, tÝnh dÉn ®iÖn dÉn nhiÖt, nhiÖt ®é s«i nhiÖt ®é nãng ch¶y khèi lîng riªng. - TÝnh chÊt hãa häc: Lµ kh¶ n¨ng bÞ biÕn ®æi thµnh chÊt kh¸c. * NÕu xÐt theo ®é tinh khiÕt th× ngêi ta chia chÊt thµnh chÊt tinh khiÕt vµ chÊt kh«ng tinh khiÕt. ChÊt tinh khiÕt lµ nh÷ng chÊt cã nh÷ng tÝnh chÊt nhÊt ®Þnh kh«ng ®æi . VD: níc s«i ë 1000C. ChÊt kh«ng tinh khiÕt lµ chÊt ®· bÞ lÉn t¹p nhiÒu chÊt kh¸c ngêi ta gäi ®ã lµ hçn hîp, hçn hîp cã nh÷ng tÝnh chÊt thay ®æi phô thuéc vµo thµnh phÇn cña c¸c chÊt cã trong hçn hîp ®ã. * Hçn hîp lµ s¶n phÈm cña 2 hay nhiÒu chÊt trén lÉn víi nhau mµ kh«ng x¶y ra ph¶n øng. Mçi chÊt trong hçn hîp ®îc gäi lµ 1 chÊt thµnh phÇn. Hçn hîp cã hai lo¹i lµ hçn hîp ®ång nhÊt vµ hçn hîp kh«ng ®ång nhÊt. *Ngêi ta cã thÓ dùa vµo tÝnh chÊt vËt lÝ vµ tÝnh chÊt hãa häc cña c¸c chÊt cã trong hçn hîp ®Ó t¸ch riªng tõng chÊt ra khái hçn hîp. C¸c ph¬ng ph¸p thêng xuyªn ®îc sö dông lµ: t¸ch, chiÕt, g¹n, läc, bay h¬i, chng cÊt, vµ dïng c¸c ph¶n øng hãa häc..... VD: Dïng ph¬ng ph¸p vËt lÝ h·y t¸ch riªng c¸c chÊt sau ra khái hçn hîp. - S¾t vµ ®ång - Bét g¹o vµ bét muèi. - GiÊm vµ rîu. 3. Nguyªn tè hãa häc. * Nguyªn tè hãa häc lµ nguyªn liÖu ban ®Çu cÊu t¹o nªn c¸c chÊt. VD: Níc: H2O do hai nguyªn tè lµ hi®ro vµ oxi cÊu t¹o nªn. §¸ v«i: CaCO3 do ba nguyªn tè lµ Canxi; Cacbon; vµ Oxi cÊu t¹o nªn. * Nhng xÐt vÒ mÆt b¶n chÊt nguyªn tè ho¸ häc t¹o thµnh tõ c¸c nguyªn tö cïng lo¹i(cã cïng sè p). PhÇn nµy sÏ nghiªn cøu s©u h¬n trong ch¬ng tr×nh cÊp III. * HiÖn nay c¸c nhµ khoa häc ®· t×m ra ®îc kho¶ng 120 nguyªn tè hãa häc trong ®ã cã kho¶ng trªn 90 nguyªn tè lµ kim lo¹i cßn l¹i lµ phi kim. Nguyªn tè cã tr÷ lîng lín nhÊt trªn vá qu¶ ®Êt lµ oxi, tiÕp ®Õn lµ silic; nh«m; s¾t canxi ... * Giíi thiÖu b¶ng mét sè nguyªn tè thêng gÆp 4. Nguyªn tö. * Theo quan niÖm tríc ®©y: Nguyªn tö lµ nh÷ng h¹t vi m« mµ kh«ng bÞ chia nhá trong ph¶n øng hãa häc. Tuy nhiªn xÐt ph¶n øng ph©n r· h¹t nh©n th× kh¸i niÖm ®ã kh«ng ®¹t yªu cÇu. * Theo quan ®iÓm hiÖn nay ®Æc biÖt khi nghiªn cøu vÒ cÊu t¹o nguyªn tö ngêi ta thÊy r»ng Nguyªn tö lµ nh÷ng h¹t trung hßa vÒ ®iÖn v× cã sè p = sè e. * Nguyªn tö khèi. Lµ khèi lîng cña nguyªn tö tÝnh b»ng ®¬n vÞ Cacbon ®vC. Quy íc 1®vC = 1/12 khèi lîng thùc cña mét nguyªn tö C. Khèi lîng thùc cña 1 nguyªn tö C = 1,9926.10-23 g. Suy ra 1®vC = 1,9926 .10-23 :12 = 1,6605.10-24 g vµ 1g = 6,02.1023 ®vC ? TÝnh khèi lîng thùc cña nguyªn tö mét sè nguyªn tè sau. Mg = 24 ®vC; Fe = 56 ®vC; Ag = 108 ®vC; Si = 28 ®vC; P = 31 ®vC. ? Cã 6 nguyªn tè hãa häc lµ A; B; C; D; E; F biÕt r»ng. Nguyªn tö F nÆng h¬n nguyªn tö C vµo kho¶ng 1,66 lÇn. Nguyªn tö C nÆng h¬n nguyªn tö D vµo kho¶ng 1,16 lÇn. Nguyªn tö D nÆng h¬n nguyªn tö B 1,4 lÇn. Nguyªn tö B nÆng h¬n nguyªn tö E vµo kho¶ng 2,875 lÇn. Nguyªn tö E nÆng h¬n nguyªn tö A vµo kho¶ng 1,166 lÇn. BiÕt nguyªn tö A cã nguyªn tö khèi lµ 12 ®vC. 5. Ph©n tö. C¸c nguyªn tö cïng lo¹i hoÆc nh÷ng nguyªn tö kh¸c lo¹i khi tham gia liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh ph©n tö chÊt. VD ph©n tö khÝ oxi: O2 do 2 nguyªn tö oxi liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh O = O. Ph©n tö níc: H2O do 2 nguyªn tö H liªn kÕt víi 1 nguyªn tö O t¹o thµnh H-O-H. Do ®ã ph©n tö lµ h¹t vi m« ®¹i diÖn cho chÊt vµ mang ®Çy ®ñ tÝnh chÊt hãa häc cña chÊt. NÕu ph©n tö bÞ chia nhá th× th× kh«ng cßn mang tÝnh chÊt cña chÊt. VD: H2O khi bÞ ph©n hñy t¹o thµnh H2 vµ O2. H2 vµ O2 cã tÝnh chÊt kh¸c h¼n víi H2O 3 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng ?C¸c c¸ch viÕt sau chØ ý g×? O; 3O; O2; O3; 2O2; 3O3; H2O; 5H2O. ? TÝnh PTK cña c¸c chÊt cã c«ng thøc sau: Fe2O3; Fe3O4; SO3; P2O5; Cl2O7; PCl3; H2SO4; CaCO3; C6H12O6; C12H22O11; Fe(OH)3; Al2(SO4)3; Ca3(PO4)2; Ba(ClO4)2; Ca(AlO2)2 6. §¬n chÊt. * Lµ mét chÊt do mét nguyªn tè hãa häc cÊu t¹o nªn. VD: S¾t:Fe; Cacbon: C; KhÝ oxi: O2; KhÝ ozon: O3; KhÝ clo: Cl2..... * Nh÷ng ®¬n chÊt ë ®iÒu kiÖn b×nh thêng tån t¹i ë tr¹ng th¸i r¾n th× c«ng thøc cña chóng chÝnh lµ kÝ hiÖu hãa häc cña chóng. * Nh÷ng ®¬n chÊt ë ®iÒu kiÖn b×nh thêng tån t¹i ë tr¹ng th¸i láng hoÆc khÝ(trõ Hg) th× c«ng thøc cña chóng tån t¹i d¹ng ph©n tö do hai hay ba nguyªn tö cïng lo¹i liªn kÕt t¹o thµnh. VD: Oxi: O2; Ozon: O3. * §¬n chÊt chia thµnh hai lo¹i lµ ®¬n chÊt kim lo¹i vµ ®¬n chÊt phi kim. §¬n chÊt kim lo¹i ë ®iÒu kiÖn thêng hÇu hÕt tån t¹i tr¹ng th¸i r¾n trõ thñy ng©n tr¹ng th¸i láng. C¸c ®¬n chÊt kim lo¹i thêng dÉn ®iÖn dÉn nhiÖt tèt vµ cã ¸nh kim. §¬n chÊt phi kim mét sè tån t¹i tr¹ng th¸i r¾n nh C; P; S; Si... mét sè tån t¹i tr¹ng th¸i láng nh br«m; i«t... mét sè tån t¹i tr¹ng th¸i khÝ nh H2; O2; N2; F2; Cl2... C¸c phi kim thêng kh«ng dÉn ®iÖn dÉn nhiÖt kh«ng cã ¸nh kim(trõ C) 7. Hîp chÊt. * Lµ mét chÊt do tõ hai nguyªn tè hãa häc trë lªn cÊu t¹o nªn. VD: Níc: H2O; KhÝ cacbonnic: CO2; §¸ v«i: CaCO3; §êng mÝa: C12H22O11... * Hîp chÊt chia thµnh hai lo¹i lµ hîp chÊt v« c¬ vµ hîp chÊt h÷u c¬. * ý nghÜa CTHH cña mét chÊt. Nh×n vµo CTHH cña mét chÊt ta biÕt ®îc: ChÊt ®ã lµ ®¬n chÊt hay hîp chÊt, chÊt ®ã do mÊy nguyªn tè hãa häc cÊu t¹o nªn, biÕt ®îc sè nguyªn tö mçi nguyªn tè cã trong 1 ph©n tö chÊt, tÝnh ®îc ph©n tö khèi cña chÊt ®ã. VD: Cho biÕt ý nghÜa hãa häc cña c¸c chÊt cã c«ng thøc ph©n tö sau. KhÝ nit¬: N2 S¾t tõ oxit: Fe3O4 Axit sunfuric: H2SO4 §êng glucoz¬: C6H12O6 Canxi photphat: Ca3(PO4)2 Nh«m sunfat: Al2(SO4)3 8. Hãa trÞ. Hãa trÞ cña mét nguyªn tè (hay mét nhãm nguyªn tö) lµ con sè biÓu thÞ kh¶ n¨ng liªn kÕt cña nguyªn tö nguyªn tè ®ã (hay mét nhãm nguyªn tö) víi nguyªn tö nguyªn tè kh¸c. Hãa trÞ ®îc viÕt b»ng sè La m·. nguyªn tö A. Bµi tËp x¸c ®Þnh tæng sè e trong mét ph©n tö chÊt. 1. VÝ dô. a. TÝnh tæng sè e cã trong ph©n tö H2O. b. TÝnh tæng sè e cã trong ph©n tö KClO4 c. TÝnh tæng sè e cã trong ph©n tö Mg(HCO3)2 Gi¶i mÉu. a. Ta thÊy mét nguyªn tö H cã 1e, mét nguyªn tö O cã 8e VËy sè e cã trong mét ph©n tö H2O lµ 1.2+8 = 10e. b. Mét nguyªn tö K cã 19e; mét nguyªn tö Cl cã 17e vµ mét nguyªn tö O cã 8e. 4 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng Tæng sè e cã trong mét ph©n tö KClO4 lµ: 19 + 17 + 4.8 = 68e c. Mét nguyªn tö Mg cã 12e; mét nguyªn tö H cã 1e; mét nguyªn tö C cã 6e; mét nguyªn tö O cã 8e. VËy tæng sè e cã trong mét ph©n tö Mg(HCO3)2 lµ: 12 + 2(1 + 6 + 8) = 42e 2. Bµi tËp vËn dông TÝnh tæng sè e cã trong ph©n tö c¸c chÊt sau. K2O; BaO; Al2O3 ; FeO; Fe2O3; Fe3O4 ; Cu2O; N2O; NO2; N2O3 ;N2O5; P2O3; P2O5; Cl2O7 ; NaOH; KNO3 ; CaSO3 ; BaCO3 ; MgSO4 ; H3PO4 ; H2CO3 ; HAlO2 ; MgZnO2 ; KClO3 ; NaH2PO4 ; FeHPO4 ;Al(OH)3 ; Zn(NO3)2 ; Fe2(SO4)3 ; Ca3(PO4)2 ; Ba(HSO4)2 ; Al(ClO4)3 ; Cu(H2PO4)2 ; Fe2(ZnO2)3 ; Ca(AlO2)2 ; B. Bµi tËp x¸c ®Þnh vµ vÏ cÊu t¹o vá nguyªn tö nguyªn tè. 1. Ph¬ng ph¸p Víi mét nguyªn tö cña mét nguyªn tè bÊt k× ta cã - Sè p = sè e = STT nguyªn tè ®ã trong b¶ng HTTH - Cã nguyªn tö nguyªn tè chØ cã mét e nhng cã nhiÒu nguyªn tö nguyªn tè cã nhiÒu e. C¸c e xÕp thµnh tõng líp theo møc n¨ng lîng tõ thÊp ®Õn cao nh líp 1; 2; 3; 4..... Mçi líp l¹i ®îc chia thµnh c¸c ph©n líp nh ph©n líp s; p; d; f....... Líp 1 cã 1 ph©n líp; 1s Líp 2 cã 2ph©n líp lµ: 2s,2p Líp 3 cã 3 ph©n líp lµ: 3s,3p,3d Líp 4 cã 4ph©n líp lµ : 4s,4p,4d,4f ………… Ph©n líp s chøa tèi ®a ®îc 2e Ph©n líp p chøa tèi ®a ®îc 6e Ph©n líp d chøa tèi ®a ®îc 10e Ph©n líp f chøa tèi ®a ®îc 14e ………….. Sù ph©n bè c¸c e vµo c¸c líp vµ c¸c ph©n líp tu©n thñ quy t¾c n¨ng lîng sau: 1s � 2s � 2p 4s 5s 6s 7s …. 3p 4p 5p 6p 7p ….. 3d 4d 5d 6d 7d ….. 4f 5f 6f 7f …. 3s � 2. Bµi tËp mÉu Bµi tËp sè 1. Tr×nh bµy vµ vÏ cÊu t¹o vá nguyªn tö nguyªn tè Clo biÕt Clo ë vÞ trÝ « sè 17 trong b¶ng HTTH Gi¶i mÉu. - Sè p = sè e =17 - Sù s¾p xÕp c¸c e vµo c¸c líp vµ ph©n líp 1s22s22p63s23p5 - NhËn xÐt Vá nguyªn tö nguyªn tè Clo cã 3 líp e Líp 1 cã 2e Líp 2 cã 8e Líp 3 cã 7e - VÏ cÊu t¹o 5 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng Bµi tËp sè 2. Tr×nh bµy vµ vÏ cÊu t¹o vá nguyªn tö nguyªn tè Mo biÕt Mo ë vÞ trÝ « sè 42 trong b¶ng HTTH Gi¶i mÉu. - Sè p = sè e = 42 - S¾p xÕp c¸c e vµo c¸c líp vµ ph©n líp. 1s22s22p63s23p64s23d104p65s24d4 XÕp l¹i: 1s22s22p63s23p63d104s24p64d45s2 - NhËn xÐt: Vá nguyªn tö nguyªn tè Mo cã 5 líp e. Líp 1 cã 2 e Líp 2 cã 8 e Líp 3 cã 18e Líp 4 cã 10e Líp 5 cã 2e - VÏ. 3. Bµi tËp vËn dông Bµi tËp sè 1. VÏ cÊu t¹o vá nguyªn tö c¸c nguyªn tè: O(« sè 6); Mg(« sè 12); Cl(« sè 17); K(« sè 19); Br(« sè 35); Mn(« sè 25; Sr(« sè 38) Cd(« sè 48); Ba(« sè 56) Bµi tËp sè 2. Nguyªn tö X cã tæng sè c¸c h¹t lµ 52 trong ®ã sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 16 h¹t a. X¸c ®Þnh sè p; n; e cã trong nguyªn tö X b. VÏ s¬ ®å vá nguyªn tö X Bµi tËp sè 3. Mét nguyªn tö Y cã tæng sè h¹t lµ 46 trong ®ã sè h¹t kh«ng mang ®iÖn b»ng 8 sè 15 h¹t mang ®iÖn. X¸c ®Þnh nguyªn tö nguyªn tè Y vµ vÏ cÊu t¹o vá nguyªn tö nguyªn tè Y. Bµi tËp sè 4. Nguyªn tö nguyªn tè Z cã tæng sè h¹t lµ 58 vµ cã nguyªn tö khèi < 40. Z lµ nguyªn tè nµo. VÏ s¬ ®å cÊu t¹o cña nguyªn tö Z 6 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng c«ng thøc hãa häc vµ ph¬ng tr×nh hãa häc A. PhÇn c¬ b¶n. I. Quy t¾c hãa trÞ. TQ. a b AxBy A; B lµ KHHH cña nguyªn tè. a; b lµ hãa trÞ t¬ng øng cña A; B Quy t¾c: a.x = b.y Néi dung: Trong hîp chÊt hai nguyªn tè tÝch gi÷a hãa trÞ vµ chØ sè nguyªn tö cña nguyªn tè nµy b»ng tÝch cña hãa trÞ vµ chØ sè nguyªn tö cña nguyªn tè kia. II. VËn dông quy t¾c hãa trÞ. 1. LËp CTHH cña hîp chÊt hai nguyªn tè khi biÕt hãa trÞ. Bíc 1: Gäi c«ng thøc tæng qu¸t cã d¹ng. a b AxBy Bíc 2: LËp ®¼ng thøc hãa trÞ. a.x = b.y x tèi gi¶n y x Bíc 4: Chän x; y khi tØ lÖ tèi gi¶n. y x b  y a Bíc 3: Rót tØ lÖ: Bíc 5: ViÕt c«ng thøc t×m ®îc. Lu ý: Trong bµi tËp lËp CTHH c¸c nguyªn tè H lu«n cã hãa trÞ kh«ng ®æi lµ I; vµ O cã hãa trÞ kh«ng ®æi lµ II. VÝ dô. LËp CTHH cña hîp chÊt cña S(VI) vµ O. Gi¶i mÉu. VI II Gäi CTHH hîp chÊt cÇn t×m lµ: SxOy ¸p dông quy t¾c hãa trÞ ta cã: x.VI = y.II � x II 2 1    y VI 6 3 Chän x = 1; y = 3 C«ng thøc hãa häc cña hîp chÊt cÇn t×m lµ SO3. Bµi tËp vËn dông. LËp CTHH cña c¸c chÊt cã thµnh phÇn nh sau. 1. Al(III) vµ O; 2. Ca(II) vµ O 3. K(I) vµ O 2. C(IV) vµ H 5. P(III) vµ H 6. S(II) vµ H 7. Ca(II) vµ NO3(I) 8. Ba(II) vµ PO4(III) 9. Al(III) vµ SO4(II) 2. TÝnh hãa trÞ cña mét nguyªn tè trong hîp chÊt hai nguyªn tè khi biÕt hãa trÞ cña nguyªn tè cßn l¹i. VÝ dô. T×m hãa trÞ cña nguyªn tè Fe trong hîp chÊt Fe2O3. Gi¶i mÉu. x II 7 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng Gäi hãa trÞ cña Fe trong hîp chÊt Fe2O3 lµ x: ¸p dông quy t¾c hãa trÞ ta cã: Fe2O3 x.2 = II.3 �x II .3  III 2 VËy hãa trÞ cña nguyªn tè Fe trong hîp chÊt Fe2O3 lµ III. Bµi tËp vËn dông. TÝnh hãa trÞ cña c¸c nguyªn tè sau trong hîp chÊt víi oxi sau: a. NO; N2O3; NO2; N2O; N2O5 b. CO2; CO; P2O5; P2O3; Ag2O 3. KiÓm tra c«ng thøc ®óng sai. VÝ dô. C«ng thøc hãa häc sau ®óng hay sai: Al3O2 Gi¶i mÉu. Gi¶ sö hãa trÞ cña Al lµ a. ¸p dông quy t¾c hãa trÞ ta cã a II Al3O2 a.3 = II.2 �a VËy Al3O2 lµ c«ng thøc sai. II .2 IV (v« lÝ)  3 III Bµi tËp vËn dông. Trong sè c¸c chÊt cã c«ng thøc sau. C«ng thøc nµo ®óng c«ng thøc nµo sai. NÕu sai h·y söa l¹i cho ®óng. MgO; Ca2O3; CuO; NO3; SO; Fe2O3; CO; AlCl2; Na2Cl; Al2SO4; Ca3(PO4)2; Ba(NO3)3. B. PhÇn n©ng cao I. C«ng thøc hãa häc. B¶ng c¸c nguyªn tè kim lo¹i thêng gÆp. STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Tªn NTHH Kali Bari Canxi Natri Magie Nh«m Mangan KÏm S¾t Niken ThiÕc Ch× §ång B¹c Thuû ng©n KHHH K Ba Ca Na Mg Al Mn Zn Fe Ni Sn Pb Cu Ag Hg Hãa trÞ I II II I II III II, IV, VII II II, III II II, IV II, IV I, II I II B¶ng c¸c nguyªn tè phi kim thêng gÆp STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Tªn NTHH Hi®r« Oxi Nit¬ Clo Flo Br«m Cacbon Photpho Lu huúnh Silic B¶ng c¸c gèc KHHH H O N Cl F Br C P S Si CTPT H2 O2 N2 Cl2 F2 Br2 8 NTK 39 137 40 23 24 27 55 65 56 59 119 207 64 108 201 Hãa trÞ I II I,II,III,IV,V I I I II, IV III, V II, IV, VI IV NTK 1 16 14 35,5 19 80 12 31 32 28 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 KHHH OH Cl Br S NO2 NO3 SO4 CO3 PO4 CH3COO AlO2 ZnO2 ClO ClO2 ClO3 ClO4 HS HSO3 HCO3 HSO4 HPO4 H2PO4 Hãa trÞ I I I II I I II II III I I II I I I I I I I I II I L¹i Quèc Dòng Tªn axit Tªn muèi Clohi®ric Br«mhi®ric Sunfuhi®ric Nitr¬ Nitric Sunfuric Cacbonic Photphoric Axetic Alumilic Zincic Hipoclor¬ Clor¬ Cloric Pecloric Clorua Br«mua Sunfua Nitrit Nitrat Sunfat Cacbonat Photphat Axetat Alumilat Zincat Hipoclorit Clorit Clorat Peclorat Hi®r« sunfua Hi®r« sunfit Hi®r« cacbonat Hi®r« sunfat Hi®r« photphat §ihi®r« photphat Tªn baz¬ Hi®r«xit II. LËp c«ng thøc hãa häc. Khi lËp CTHH qua 5 bíc mét c¸ch thµnh th¹o, khi träng t©m cña vÊn ®Ò kh«ng cßn lµ lËp CTHH n÷a th× cã thÓ dùa vµo hãa trÞ cña nguyªn tö hoÆc nhãm nguyªn tö ®Ó nhÈm ra CTHH. 1. Oxit. Lµ hîp chÊt hai nguyªn tè trong ®ã cã mét nguyªn tè lµ oxi. a. Oxit kim lo¹i. Tªn oxit kim lo¹i = Tªn kim lo¹i + oxit. VD: Natri oxit : I II Na O � VD: Bari oxit: Na2O Do tØ lÖ I 1  ®· tèi gi¶n. II 2 II II Ba O � BaO Do tØ lÖ II 2 1   II 2 1 §èi víi kim lo¹i cã nhiÒu hãa trÞ th× khi ®äc tªn cÇn kÌm theo hãa trÞ. VD: S¾t(III)oxit: III II Fe O � Fe2O3 b. Oxit phi kim. Tªn gäi cña oxit phi kim khi ®äc cÇn kÌm theo c¸c tiÒn tè. 2: ®i 3: tri 4: tetra 5: penta. VD: Cacbon ®ioxit : CO2 §i photpho penta oxit P2O5 2. Axit. Lµ hîp chÊt mµ ph©n tö gåm mét hay nhiÒu nguyªn tö H liªn kÕt víi gèc axit. VD: Axit clohi®ric: I I H Cl � HCl VD: Axit sunfuric: I II H SO4 � H2SO4 VD: Axit photphoric: I III H PO4 � H3PO4 3. Baz¬. Lµ hîp chÊt mµ ph©n tö gåm mét nguyªn tö kim lo¹i liªn kÕt víi mét hay nhiÒu nhãm hi®roxit. VD: Natri hi®r«xit: I I 9 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c VD: Bari hi®roxit: VD: Nh«m hi®roxit: L¹i Quèc Dòng Na OH � NaOH. II I Ba OH � Ba(OH)2 III I Al OH � Al(OH)3 4. Muèi. Lµ hîp chÊt mµ ph©n tö gåm nguyªn tö kim lo¹i liªn kÕt víi gèc axit. VD: Natri sunfat: I II Na SO4 � Na2SO4 VD: Bari cacbonat: II II Ba CO3 � BaCO3 VD: Canxi photphat : II III Ca PO4 � Ca3(PO4)2 III. Ph¬ng tr×nh hãa häc. LËp c¸c PTHH sau: 1. Natri + oxi � Natri oxit. 2. Bari + oxi � Bari oxit. 3. Nh«m + oxi � Nh«m oxit. 4. S¾t + oxi � S¾t tõ oxit (Fe3O4) 5. Phèt pho + oxi � §iphotpho trioxit. 6. Photpho + oxi � §iphotpho penta oxit. 7. Nit¬ + oxi � Nit¬ oxit. 8. Nit¬ + oxi � Nit¬ ®ioxit. 9. Nit¬ + oxi � §init¬ trioxit. 10. Nit¬ + oxi � §init¬ penta oxit. 11. Cacbon + oxi � Cacbon oxit. 12. Cacbon oxit + oxi � Cacbon ®ioxit. 13. Lu huúnh ®ioxit + oxi � Lu huúnh trioxit. 14. Nit¬ oxit + oxi � Nit¬ ®ioxit. 15. Kali + clo � Kaliclorua. 16. Canxi + clo � Canxi clorua. 17. Nh«m + clo � Nh«m clorua. 18. Ph«t pho + clo � Photpho tri clorua. 19. Photpho + clo � Photpho penta clorua. 20. Natri + lu huúnh � Natri sunfua. 21. Magie + lu huúnh � Magie sunfua. 22. Nh«m + lu huúnh � Nh«m sunfua. 23. Kali + Cacbon � Kalicacbua ( K2C) 24. Canxi + cacbon � Canxi cacbua ( CaC2) 25. Nh«m + cacbon � Nh«m cacbua (Al4C3) 26. Canxi + nit¬ � Canxi nitrua ( Ca3N2) 27. Nh«m + nit¬ � Nh«m nitrua ( AlN) 28. Hi®r« + oxi � Níc 29. Hi®r« + clo � Axit clohi®ric 30. Hi®r« + lu huúnh � Hi®r« sunfua 31. Hi®r« + cacbon � Metan (CH4) 32. Hi®r« + Photpho � Photphin (PH3) 33. Hi®r« + nit¬ � Amoni¨c (NH3) 34. Hi®r« + B¹c oxit � B¹c + níc. 35. Hi®r« + S¾t(III) oxit � S¾t + níc. 36. Hi®r« + S¾t(II) oxit � S¾t + níc. 37. Hi®r« + S¾t tõ oxit � S¾t + níc. 38. Cacbon + S¾t(II)oxit � S¾t + Cacbon ®ioxit 39. Cacbon + S¾t(III)oxit � S¾t + Cacbon ®ioxit 40. Cacbon + S¾t tõ oxit � S¾t + Cacbon ®ioxit 41. Cacbon + B¹c oxit � B¹c + Cacbon ®ioxit 42. Cacbon oxit + S¾t(II)oxit � S¾t + Cacbon ®ioxit 43. Cacbon oxit + S¾t(III)oxit � S¾t + Cacbon ®ioxit 44. Cacbon oxit + S¾t tõ oxit � S¾t + Cacbon ®ioxit 45. Cacbon oxit + B¹c oxit � B¹c + Cacbon ®ioxit 10 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng 46. Nh«m + S¾t(II)oxit � S¾t + Nh«m oxit 47. Nh«m + S¾t(III)oxit � S¾t + Nh«m oxit 48. Nh«m + S¾t tõ oxit � S¾t + Nh«m oxit 49. Nh«m + B¹c oxit � B¹c + Nh«m oxit 50. Natri + níc � Natri hi®roxit + Hi®r« 51. Canxi + níc � Canxi hi®roxit + Hi®r« 52. Nh«m + níc � Nh«m hi®roxit + Hi®r« 53. §iphotpho trioxit + níc � Axit photphor¬ (H3PO3) 54. §iphotpho penta oxit + níc � Axit photphoric. 55. §init¬ trioxit + níc � Axit nitr¬ (HNO2) 56. §init¬ penta oxit + níc � Axit nitric 57. Nit¬ ®ioxit + níc � Axit nitr¬ + Axit nitric 58. Clo + níc � Axit clohi®ric + axit hipoclor¬ 59. Clo + níc � Axit clohi®ric + oxi 60. Kali oxit + níc � Kali hi®roxit 61. Bari oxit + níc � Bari hi®roxit 62. Kali + axit clohi®ric � Kali clorua + hi®ro 63. Magie + axit clohi®ric � Magie clorua + hi®ro 64. Nh«m + axit clohi®ric � Nh«m clorua + hi®ro 65. Natri + axit sunfuric � Natri sunfat + hi®ro 66. Nh«m + axit sunfuric � Nh«m sunfat + hi®ro 67. Natri + axit photphoric � Natri photphat + hi®ro 68. Canxi + axit photphoric � Canxi photphat + hi®ro 69. Nh«m + axit photphoric � Nh«m photphat + hi®ro 70. B¹c oxit + axit clohi®ric � B¹c clorua + níc 71. §ång(II) oxit + axit clohi®ric � §ång(II) clorua + níc 72. Nh«m oxit + axit clohi®ric � Nh«m clorua + níc 73. S¾t tõ oxit + axit photphoric � S¾t(II) photphat + S¾t(III)photphat + níc 74. Natri oxit + axit photphoric � Natri photphat + níc 75. Magie oxit + axit photphoric � Magie photphat + níc 76. S¾t(III) oxit + axit photphoric � S¾t(III) photphat + níc 77. Kali oxit + axit sunfuric � Kali sunfat + níc 78. Nh«m oxit + axit sunfuric � Nh«m sunfat + níc 79. Nh«m cacbua + níc � Nh«m hi®roxit + metan 80. Nh«m cacbua + axit clohi®ric � Nh«m clorua + metan 81. Nh«m cacbua + axit sunfuric � Nh«m sunfat + metan 82. Nh«m cacbua + axit photphoric � Nh«m photphat + metan 83. Nh«m cacbua + axit nitric � Nh«m nitrat + metan 84. Canxi cacbua + níc � Canxi hi®roxit + axetilen (C2H2) 85. Canxi cacbua + axit clohi®ric � Canxi clorua + axetilen 86. Canxi cacbua + axit nitric � Canxi nitrat + axetilen 87. Canxi cacbua + axit sunfuric � Canxi sunfat + axetilen 88. Canxi cacbua + axit photphoric � Canxi photphat + axetilen 89. Nh«m nitrua + níc � Nh«m hi®roxit + amoniac 90. Nh«m nitrua + axit clohi®ric � Nh«m clorua + amoniac 91. Nh«m nitrua + axit nitric � Nh«m nitrat + amoniac 92. Nh«m nitrua + axit sunfuric � Nh«m sunfat + amoniac 93. Nh«m nitrua + axit photphoric � Nh«m photphat + amoniac 94. Natri hi®roxit + axit clohi®ric � Natri clorua + níc 95. Natri hi®roxit + axit nitric � Natri nitrat + níc 96. Natri hi®roxit + axit sunfuric � Natri sunfat + níc 97. Natri hi®roxit + axit photphoric � Natri photphat + níc 98. Canxi hi®roxit + axit nitric � Canxi nitrat + níc 99. Canxi hi®roxit + axit clohi®ric � Canxiclorua + níc 100. Canxi hi®roxit + axit sunfuric � Canxi sunfat + níc 101. Canxi hi®roxit + axit photphoric � Canxi photphat + níc 102. Nh«m hi®roxit + axit nitric � Nh«m nitrat + níc 103. Nh«m hi®roxit + axit clohi®ric � Nh«m clorua + níc 104. Nh«m hi®roxit + axit sunfuric � Nh«m sunfat + níc 105. Nh«m hi®roxit + axit photphoric � Nh«m photphat + níc 11 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng 106. Nh«m + natri hi®roxit + níc � Natri aluminat + hi®ro 107. Nh«m + bari hi®roxit + níc � Bari aluminat + hi®ro 108. KÏm + kali hi®roxit � Kali zincat + hi®ro 109. KÏm + canxi hi®roxit � Canxi zincat + hi®ro 110. Nh«m oxit + kali hi®roxit � Kali aluminat + níc 111. Nh«m oxit + Canxi hi®roxit � Canxi aluminat + níc 112. KÏm oxit + natri hi®roxit � natri zincat + níc 113. KÏm oxit + bari hi®roxit � bari zincat + níc 114. KÏm hi®roxit + Kali hi®roxit � Kali zincat + níc 115. KÏm hi®roxit + Canxi hi®roxit � Canxi zincat + níc 116. Nh«m hi®roxit+ natri hi®roxit � Natri aluminat + níc 117. Nh«m hi®roxit + bari hi®roxit � Bari aluminat + níc 118. Nh«m + S¾t(III) oxit � Nh«m oxit + S¾t tõ oxit 119. Nh«m + s¾t tõ oxit � Nh«m oxit + s¾t (II) oxit 120. Hi®ro + S¾t(III) oxit � S¾t tõ oxit + níc 121. Hi®ro + s¾t tõ oxit � s¾t(II) oxit + níc 122. Cacbon + S¾t(III) oxit � Cacbon ®ioxit + s¾t tõ oxit 123. Cacbon + s¾t tõ oxit � Cacbon ®ioxit + s¾t(II) oxit 124. Cacbon oxit + S¾t(III) oxit � Cacbon ®ioxit + s¾t tõ oxit 125. Cacbon oxit + s¾t tõ oxit � Cacbon ®ioxit + s¾t (II) oxit 126. S¾t + oxi + níc � S¾t(III) hi®roxit 127. S¾t(II) hi ®roxit + oxi + níc � S¾t(III)hi®roxit 128. S¾t(II) sunfat + clo � S¾t(III) sunfat + s¾t(III)clorua 129. S¾t(III) sunfat + ®ång � S¾t(II)sunfat + ®ång(II)sunfat 130. S¾t tõ oxit + axit clohi®ric � s¾t(II)clorua + s¾t(III)clorua + níc 131. S¾t tõ oxit + axit sunfuric � S¾t(II)sunfat + s¾t(III)sunfat + níc 132. Clo + kali hi®roxit � Kaliclorua + kaliclorat + níc 133. Clo + níc + lu huúnh ®ioxit � axit clohi ®ric + axit sunfuric 134. Brom + níc + lu huúnh ®ioxit � axit brom hi®ric + axit sunfuric 135. §ång + oxi + axit clohi®ric � §ång(II) clorua + níc 136. §ång + oxi + axit sunfuric � §ång(II) sunfat + níc 137. Natri + níc + ®ång(II)sunfat � Natri sunfat + ®ång(II)hi®roxit + hi®ro 138. Natri hi®roxit � Natri + oxi + níc 139. Natri clorua + níc � Natri hi®roxit + hi®ro + clo 140. Pirit s¾t(FeS2) + oxi � S¾t(III)oxit + lu huúnh ®ioxit 141. Natri nitrat � Natri nitrit + oxi 142. Nh«m nitrat � Nh«m oxit + nit¬ ®ioxit + oxi 143. B¹c nitrat � B¹c + nit¬ ®ioxit + oxi 144. Nh«m sunfat � Nh«m oxit + lu huúnh ®ioxit + oxi 145. S¾t(II) sunfat � S¾t(III) oxit + lu huúnh ®ioxit + oxi 146. Nh«m oxit + cacbon � Nh«m cacbua + cacbon oxit 147. B¹c + axit sunfuric � B¹c sunfat + lu huúnh ®ioxit + níc 148. §ång + axit sunfuric � §ång(II) sunfat + lu huúnh ®ioxit + níc 149. Nh«m + axit sunfuric � Nh«m sunfat + lu huúnh ®ioxit + níc 150. Nh«m + axit nitric � Nh«m nitrat + nit¬ ®ioxit + níc 151. Nh«m + axit nitric � Nh«m nitrat + nit¬ oxit + níc 152. S¾t(II) oxit + axit nitric � S¾t(III) nitrat + nit¬ ®ioxit + níc 153. S¾t(II) hi®roxit + axit nitric � S¾t(III) nitrat + nit¬ ®ioxit + níc 154. S¾t(II) oxit + axit sunfuric � S¾t(III) sunfat + lu huúnh ®ioxit + níc 155. S¾t(II) hi®roxit + axit sunfuric � S¾t(III)sunfat + lu huúnh ®ioxit + níc 156. Bari aluminat + axit clohi®ric � Bari clorua + nh«m clorua + níc 157. Nh«m clorua + amoniac + níc � Nh«m hi®roxit + amoni clorua(NH4Cl) 158. Nh«m sunfua + níc � Nh«m hi®roxit + hi®rosunfua(H2S) 159. Canxi aluminat + axit clohi ®ric � Nh«m clorua + canxiclorua + níc 160. Natri aluminat + axit clohi®ric � Nh«m clorua + natriclorua + níc 161. Natri aluminat + cacbon ®ioxit + níc � Nh«m hi®roxit +natricacbonat 162. Bari aluminat + axit sunfuric � Bari sunfat + nh«m sunfat + níc 163. S¾t(II) hi®roxit + axit nitric � S¾t(III)nitrat + nit¬ oxit + níc 164. S¾t(II) hi®roxit + axit sunfuric � S¾t(III) sunfat + lu huúnh ®ioxit +níc 165. S¾t(II)nitrat + axitnitric � S¾t(III)nitrat + nit¬ oxit + níc 12 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng 166. S¾t(II) sunfat + axit sunfuric � S¾t(III) sunfat + lu huúnh ®ioxit + níc. 167. S¾t(II)cacbonat+axit sunfuric � S¾t(III)sunfat+cacbon ®ioxit+lu huúnh ®ioxit+ +níc 168. S¾t(II)cacbonat + axit nitric � S¾t(III) nitrat + cacbon ®ioxit + nit¬ oxit + níc 169. S¾t tõ oxit + axit clohi®ric + clo � S¾t(III)clorua + níc. 170. S¾t(II) hi®r«xit + oxi � S¾t(III)oxit + níc 171. Ximetit(Fe3C) + axit nitric � S¾t(III)nitrat + nit¬ ®ioxit + cacbon ®ioxit + níc. 172. S¾t(II) sunfua + oxi � S¾t(III) oxit + lu huúnh ®ioxit. 173. S¾t(III)clorua + Nh«m � S¾t(II)clorua + Nh«m clorua. 174. S¾t(II)cacbonat + oxi � S¾t(III) oxit + cacbon ®ioxit 175. S¾t(II)clorua + axit sunfuric � S¾t(III)sunfat + axit clohi®ric+lu huúnh ®ioxit + + níc 176. §ång + axit clohi®ric + oxi � §ång(II)clorua + níc. 177. §ång(II) oxit + amoniac � §ång + nit¬ + níc 178. Mangan ®ioxit + axit clohi®ric � Mangan(II)clorua + clo + níc 179. Kalipemanganat + axit clohi®ric � Kali clorua + mangan(II)clorua +clo + níc 180. Kali clorat + axit clohi®ric � Kaliclorua + clo + níc 181. Photpho + kali clorat � §i photpho pentaoxit + kali clorua 182. Natri hipoclor¬ � Natriclorua + natri clorat 183. Natri clorat + axit clohi®ric � Natriclorua + Clo + níc 184. Clo + kali hi®roxit � Kali clorua + kali clorat + níc 185. S¾t tõ oxit + axit clohi®ric + s¾t � S¾t(II)clorua + níc 186. Kali clorat � Kali clorua + kali peclorat 187. Lu huúnh + kali clorat � Lu huúnh ®i oxit + kali clorua 188. Lu huúnh + axit sunfuric � Lu huúnh ®ioxit + níc 189. Lu huúnh + axit nitric � Axit sunfuric + Nit¬ ®ioxit + níc 190. Lu huúnh + cacbon + kali nirtat � Kali sunfua + cacbon ®ioxit + nit¬ 191. Hi®ro sunfua + oxi � níc + lu huúnh 192. Hi®ro sunfua + oxi � níc + lu huúnh ®ioxit 193. Hi®ro sunfua + lu huúnh ®ioxit � níc + lu huúnh 194. Hi®ro sunfua + axit sunfuric � níc + lu huúnh + lu huúnh ®ioxit 195. Hi®ro sunfua + axit nitric � níc + lu huúnh ®ioxit + nit¬ ®ioxit 196. Hi®ro sunfua + ®ång oxit � níc + lu huúnh ®ioxit + ®ång. 197. Hi®ro sunfua + s¾t(III)clorua � S¾t(II) clorua + lu huúnh + axit clohi®ric. 198. Hi ®ro sunfua + clo � axit clohi®ric + lu huúnh 199. Hi®ro sunfua + clo + níc � Axit sunfuric + axit clohi®ric. 200. Lu huúnh + axit sunfuric � Lu huúnh ®ioxit + níc. 201. Photpho + axit sunfuric � Axit photphoric + lu huúnh ®ioxit + níc 202. Cacbon + axit sunfuric � Cacbon ®ioxit + lu huúnh ®ioxit + níc 203. Axit brom hi®ric + axit sunfuric � Brom + lu huúnh ®ioxit + níc 204. Hi®ro sunfua + axit sunfuric � Lu huúnh ®ioxit + níc H SO 205. §êng saccaroz¬(C12H22O11) ��� � Than(C) + níc 206. Cacbon ®ioxit + níc � §êng glucoz¬( C6H12O6) + oxi 207. Lu huúnh + axit nitric � Nit¬ ®ioxit + níc + axit sunfuric 208. Photpho + axit nitric + níc � Axit photphoric + nit¬ oxit 209. Cacbon + axit nitric � Cacbon ®ioxit + nit¬ ®ioxit+níc 210. S¾t(III)clorua + natri cacbonat + níc � S¾t(III)hi®roxit+natriclorua + +cacbon®ioxit 2 4 * Mét sè ph¬ng tr×nh c©n b»ng cã hÖ sè ch÷. C©n b»ng c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng sau. 1. CnH2n + O2 � CO2 + H2O 2. CnH2n+2 + O2 � CO2 + H2O 3. CnH2n-2 + O2 � CO2 + H2O 4. CxHy + O2 � CO2 + H2O 5. CxHyNt + O2 � CO2 + H2O + N2 6. CxHyOz + O2 � CO2 + H2O 7. CxHyOzNt + O2 � CO2 + H2O + N2 8. FexOy + H2 � Fe + H2O 9. FexOy + CO � Fe + CO2 10. FexOy + Al � Fe + Al2O3 13 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l îng A.Néi dung ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng. Trong mét ph¶n øng tæng khèi lîng cña c¸c chÊt ph¶n øng b»ng tæng khèi lîng cña c¸c chÊt s¶n phÈm. TQ: A+ B � C + D mA + mB = mC + mD B. Gi¶i thÝch. B¶n chÊt cña mét ph¶n øng ho¸ häc ®ã chÝnh lµ sù thay ®æi liªn kÕt gi÷a c¸c nguyªn tö hay nhãm nguyªn tö trong ph©n tö chÊt. Do ®ã sè lîng nguyªn tö cña mçi nguyªn tè tríc vµ sau ph¶n øng ®îc b¶o toµn nªn khèi lîng mçi nguyªn tè tríc vµ sau ph¶n øng ®îc b¶o toµn mµ sè lîng c¸c nguyªn tè tríc vµ sau ph¶n øng kh«ng ®æi VËy tæng khèi lîng cña c¸c chÊt ph¶n øng b»ng tæng khèi lîng cña c¸c chÊt s¶n phÈm.. Lu ý r»ng rÊt nhiÒu bµi tËp sö dông b¶o toµn khèi lîng nguyªn tè vµ b¶o toµn sè nguyªn tö mçi nguyªn tè. C. Bµi tËp. I. Bµi tËp cho khèi lîng cña n-1 chÊt trong mét ph¬ng tr×nh cã n chÊt. TÝnh khèi lîng cña chÊt cßn l¹i. VÝ dô 1. Ph©n huû 10 g ®¸ v«i ë nhiÖt ®é cao thu ®îc 5,6g v«i sèng, ngoµi ra cßn mét lîng khÝ ®éc cacbonic tho¸t ra. TÝnh khèi lîng khÝ cacbonic ®ã. Gi¶i mÉu. PTHH: §¸ v«i �� � V«i sèng + khÝ cacbonic ¸p dông §LBTKL ta cã m®¸ v«i = mv«i sèng + mcacbonic 10 = 5,6 + mcacbonic m Suy ra cacbonic = 10 - 5,6 = 4,4 g to VÝ dô 2. NhiÖt ph©n hoµn toµn mét lîng muèi nh«m nitrat thu ®îc 20,4g nh«m oxit, 55,2g nit¬ ®ioxit vµ 9,6g oxi. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng b. TÝnh khèi lîng nh«m nitrat ph¶n øng. Gi¶i mÉu. a. PTHH 4Al(NO3)3 � 2Al2O3 + 12NO2 + 3O2 b. ¸p dông §LBTKL ta cã. mAl(NO ) = mAl O + mNO + mO 3 3 2 3 2 2 mAl(NO ) = 20,4 + 55,2 + 9,6 = 85,2g 3 3 Bµi tËp vËn dông. Bµi tËp sè 1. TÝnh khèi lîng muèi nh«m clorua sinh ra khi cho 5,4g nh«m t¸c dông hÕt víi 21,9g axit clohi®ric. BiÕt sau ph¶n øng cßn cã 0,6g khÝ hi®ro sinh ra. Bµi tËp sè 2. Cho 13,8g Natri t¸c dông víi 19,6g axit photphoric t¹o thµnh natri photphat vµ 0,6g khÝ hi®ro. 14 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng b. TÝnh khèi lîng natri photphat t¹o thµnh. Bµi tËp sè 3. Cho 13g kÏm t¸c dông hÕt víi axit clohi®ric t¹o thµnh 27,2g kÏm clorua vµ 0,4g khÝ hi®ro. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng b. TÝnh khèi lîng axit clohi®ric ®· dïng. Bµi tËp sè 4. Ph©n huû 34,2g b¹c nitrat ë nhiÖt ®é cao thu ®îc b¹c, 9,2g nit¬ ®ioxit vµ 3,2g oxi. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng b. TÝnh khèi lîng b¹c thu ®îc Bµi tËp sè 5. Cho ®ång(II)sunfat t¸c dông víi 8g natri hi®roxit thu ®îc 9,8g ®ång(II)hi®roxit vµ 14,2g natri sunfat. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng b. TÝnh khèi lîng ®ång(II) sunfat ®· ph¶n øng. Bµi tËp sè 6. Cho 5,4g nh«m t¸c dông víi 29,4g axit sunfuric thu ®îc nh«m sunfat vµ 0,6g khÝ hi®ro. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng b. TÝnh khèi lîng nh«m sunfat thu ®îc. II. D¹ng to¸n cho biÕt mèi quan hÖ gi÷a c¸c chÊt ph¶n øng hoÆc c¸c chÊt s¶n phÈm. VÝ dô 1. Cho magie t¸c dông víi axit sunfuric sinh ra 36g magie sunfat vµ 0,6g hi®ro. TÝnh khèi lîng mçi chÊt ®· tham gia ph¶n øng, biÕt lîng axit sunfuric dïng nhiÒu h¬n magie lµ 22,2g. Gi¶i mÉu. � MgSO4 + H2 PTHH: Mg + H2SO4 ¸p dông §LBTKL ta cã mMg + mH SO = mMgSO + mH 2 4 4 2 mMg + mH SO = 36 + 0,6 = 36,6g 2 4 mµ mH2SO4 - mMg = 22,2 g Suy ra mH2SO4 = (36,6 + 22,2) : 2 = 58,8 : 2 = 29,4 g mH = 36,6 -29,4 = 7,2 g 2 VÝ dô 2. NhiÖt ph©n hoµn toµn 31,6g kali pemanganat thu ®îc c¸c chÊt lµ kali manganat, mangan ®ioxit, vµ khÝ oxi cã khèi lîng lÇn lît tØ lÖ víi 197:87:32. TÝnh khèi lîng mçi chÊt s¶n phÈm. Gi¶i mÉu. PTHH: 2KMnO4 �� � K2MnO4 + MnO2 + O2 ¸p dông §LBTKL ta cã. mKMnO = mK MnO + MnO + O 4 2 4 2 2 31,6 = mK2MnO4 + MnO2 + O2 Mµ mK2MnO4 : MnO2 : O2 = 197 : 87 : 32 Suy ra mK2MnO4 = 31,6:( 197 + 87 + 32) . 197 = 19,7 g mMnO = 31,6 : (197 + 87 + 32) . 87 = 8,7 g 2 mO = 31,6 - 19,7 - 8,7 = 3,2 g 2 to Bµi tËp vËn dông. Bµi tËp sè 1. Cho 13,8g kali cacbonat t¸c dông hÕt víi 11,1g canxi clorua sinh ra lîng kali clorua b»ng 1,49 lÇn lîng canxi cacbonat. TÝnh khèi lîng mçi chÊt s¶n phÈm sinh ra. Bµi tËp sè 2. Khö s¾t tõ oxit b»ng khÝ cacbonoxit thu ®îc 16,8g s¾t vµ 17,6g khÝ cacbonic. TÝnh khèi lîng cña mçi chÊt ®· tham gia ph¶n øng biÕt khèi lîng s¾t tõ oxit b»ng 29/14 lîng khÝ cacbon oxit ®· dïng. Bµi tËp sè 3. §Ó t¹o thµnh 48,6g canxi hi®rocacbonat ngêi ta ph¶i cho khÝ cacbonic; níc; canxi cacbonat t¸c dông víi nhau theo tØ lÖ khèi lîng lµ 22:9:50. TÝnh khèi lîng 15 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng mçi chÊt ph¶n øng. Bµi tËp sè 4. Ngêi ta cho s¾t t¸c dông víi oxi vµ níc theo tØ lÖ khèi lîng lÇn lît lµ 56:24:27 ®Ó t¹o ra s¾t(III) hi®roxit. TÝnh khèi lîng s¾t(III)hi®roxit sinh ra biÕt lîng s¾t dïng nhiÒu h¬n lîng oxi lµ 12,8g III. D¹ng to¸n sö dông ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè. VÝ dô. Cho 10,8g nh«m t¸c dông hoµn toµn víi axit clohi®ric sau ph¶n øng thu ®îc muèi nh«m clorua vµ khÝ hi®ro. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng b.TÝnh khèi lîng muèi nh«m clorua, khèi lîng axit clohi®ric vµ khèi lîng khÝ hi®ro thu ®îc. Gi¶i mÉu. 2Al + 6HCl � 2AlCl3 + 3H2 b. ¸p dông §LBTKL ta cã mAl tríc ph¶n øng = mAl cã trong AlCl = 10,8g 3 mµ PTKAlCl3 = 27 + 3.35,5 = 133,5 a. suy ra mCl trong AlCl3 = 100,5 27 m Al = 10,8. 100,5 = 42,6g 27 mµ mCl trong AlCl3 = mCl trong HCl = 42,6g PTKHCl = 1 + 35,5 = 36,5 Suy ra mH trong HCl = 1 33,5 m Cl = 1 . 42,6 = 1,2g 33,5 Suy ra mH2 sau ph¶n øng = mH trong HCl = 1,2g Bµi tËp vËn dông Bµi tËp sè 1. Cho 51,2 g khÝ oxi t¸c dông hÕt víi s¾t t¹o thµnh s¾t tõ oxit. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng b. TÝnh khèi lîng oxit s¾t tõ t¹o thµnh vµ khèi lîng s¾t tham gia ph¶n øng. Bµi tËp sè 2. Cho 2,4g cacbon t¸c dông hÕt víi khÝ oxi t¹o thµnh khÝ cacbonic. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng b. TÝnh khèi lîng khÝ cacbonic t¹o thµnh vµ lîng khÝ oxi ®· tham gia ph¶n øng. Bµi tËp sè 3. Cho nh«m t¸c dông víi oxit s¾t tõ thu ®îc nh«m oxit vµ s¾t. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng. b. TÝnh khèi lîng c¸c chÊt ph¶n øng biÕt khèi lîng s¾t sinh ra lµ 5,04g Bµi tËp sè 4. Cho magie t¸c dông víi axit clohi®ric thu ®îc magie clorua vµ khÝ hi®ro. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng b. TÝnh khèi lîng magie ®· ph¶n øng biÕt khèi lîng axit clohi®ric ®· dïng nhiÒu h¬n khèi lîng khÝ hi®ro sinh ra lµ 14,2g Bµi tËp sè 5. NhiÖt ph©n hoµn toµn b¹c sunfat thu ®îc b¹c, khÝ lu huúnh ®ioxit vµ khÝ oxi. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng b. TÝnh khèi lîng khÝ lu huúnh ®ioxit thu ®îc biÕt khèi lîng b¹c vµ khèi lîng khÝ oxi sinh ra lÇn lît lµ 21,6g vµ 3,2g MOL 16 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng I. §Þnh nghÜa. Mol lµ lîng chÊt chøa 6.1023 nguyªn tö chÊt hoÆc ph©n tö chÊt. II.Mét sè c«ng thøc cÇn lu ý. 1. C«ng thøc sè 1. Sè pt chÊt (nguyªn tö chÊt) = n . 6.1023 � n = Sè pt chÊt : 6.1023 2. C«ng thøc sè 2. m=n.M � n = m : M trong ®ã: m lµ khèi lîng chÊt (thay ®æi theo n) M lµ khèi lîng mol (kh«ng ®æi) n lµ sè mol chÊt 3.C«ng thøc sè 3. V khÝ ®kc = n . 22,4 � n = V khÝ ®kc : 22,4 trong ®ã V lµ thÓ tÝch chÊt khÝ ë ®kc. 4. C«ng thøc sè 4. V khÝ ®kt = n . 24 � n = V khÝ ®kt : 24 Tæng qu¸t V khÝ ®kt Sè pt n m V khÝ ®kc 5. C«ng thøc sè 5. Mét ph©n tö chÊt AxByCz cã x nguyªn tö A; y nguyªn tö B; z nguyªn tö C. Suy ra sè ntö A = x. Sè ph©n tö AxByCz Sè ntö B = y. Sè ph©n tö AxByCz Sè ntö C = z. Sè ph©n tö AxByCz Suy ra : nA = x nAxByCz nB = y nAxByCz nC = z nAxByCz NÕu sè pt A = k sè pt B th×: nA = k.nB VA = k. VB ( NÕu A; B lµ chÊt khÝ ë cïng mét ®iÒu kiÖn) VD: Hîp chÊt C6H12O6. Cø 1 ph©n tö C6H12O6 cã 6 nguyªn tö C; 12 nguyªn tö H vµ 6 nguyªn tö O. � Sè ntö C = 6 lÇn sè ph©n tö C6H12O6 � nC = 6 nC6H12O6 � Sè ph©n tö C6H12O6 = III. Bµi tËp. 1 sè ntö C 6 � nC6H12O6 = Bµi tËp sè 1: TÝnh sè nguyªn tö mçi nguyªn tè: VÝ dô. TÝnh sè nguyªn tö mçi nguyªn tè cã trong: a. 0,6 mol Fe b. 0,8 mol P2O5 c. 0,9 mol Mg(NO3)2 d. 3,6 mol CuSO4.5H2O e. 6,8 gam CaCO3 a. Cho nFe = 0,6 mol TÝnh sè nguyªn tö nguyªn tè Fe =? BL: Gi¶i mÉu. 17 1 n C 6 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng Sè nguyªn tö Fe = Fe . 6.10 = 0,6.6.10 = 3,6.10 nguyªn tö b. Cho nP2O5 = 0,8 mol TÝnh sè nguyªn tö nguyªn tè : P; O =? BL: Sè ph©n tö P2O5 = nP2O5 . 6.1023 = 0,8 . 6.1023 = 4,8.1023 ph©n tö Sè nguyªn tö P = 2 sè ph©n tö P2O5 = 2.4,8.1023 = 9,6.1023 nguyªn tö Sè nguyªn tö O = 5 sè ph©n tö P2O5 = 5.4,8.1023 = 24.1023 nguyªn tö c. Cho nMg(NO3)2 = 0,9 mol TÝnh sè nguyªn tö: Mg; N; O =? BL: Sè ph©n tö Mg(NO3)2 = nMg(NO3)2.6.1023 = 0.9.6.1023 = 5,4.1023 ph©n tö Sè nguyªn tö Mg = sè ph©n tö Mg(NO3)2 = 5,4.1023 nguyªn tö Sè nguyªn tö N = 2 sè ph©n tö Mg(NO3)2 = 2.5,4.1023 = 10,8.1023 nguyªn tö Sè nguyªn tö O = 6 sè ph©n tö Mg(NO3)2 = 6.5,4.1023 = 32,4.1023 nguyªn tö d. Cho nCuSO4.5H2O = 3,6 mol TÝnh sè nguyªn tö: Cu; S; O; H =? BL: Sè ph©n tö CuSO4.5H2O = nCuSO4.5H2O.6.1023= 3,6.6.1023= 21,6.1023 ph©n tö Sè nguyªn tö Cu = Sè ph©n tö CuSO4.5H2O = 21,6.1023 nguyªn tö Sè nguyªn tö S = Sè ph©n tö CuSO4.5H2O = 21,6.1023 nguyªn tö Sè nguyªn tö H = 10.Sè ph©n tö CuSO4.5H2O = 10.21,6.1023 = 216.1023nguyªn tö Sè nguyªn tö O = 9.Sè ph©n tö CuSO4.5H2O = 9.21,6.1023 = 194,4.1023nguyªn tö e. Cho mCaCO3 = 6,8g TÝnh sè nguyªn tö Ca; C; O =? BL: Ta cã nCaCO3 = mCaCO3 : MCaCO3 = 6,8 : 100 = 0,068 mol Sè pt CaCO3 = nCaCO3 . 6.1023 = 0,068 . 6.1023 = 0,408.1023 pt Sè nguyªn tö Ca = sè pt CaCO3 = 0,408.1023 nguyªn tö Sè nguyªn tö C = sè pt CaCO3 = 0,408.1023 nguyªn tö Sè nguyªn tö O = 3. sè pt CaCO3 = 3.0,408.1023 nguyªn tö = 1,224.1023 nguyªn tö n 23 23 23 Bµi tËp vËn dông. TÝnh sè nguyªn tö cña mçi nguyªn tè cã trong. a. 0,3 mol Cu 1,2 mol Al 1,6 mol P 3,3 mol S 1,28 mol Zn 3,68 mol Na b. 0,6 mol Al2O3 0,8 mol Fe3O4 0,86 mol C6H12O6 2,3 mol Ca3(PO4)2 1,8 mol Al2(SO4)3 0,36 mol Al2(SO4)3.18H2O c. 12,02 gam Ba3(PO4)2 54,72 gam Al2(SO4)3 14,52 gam Fe(NO3)3 15 gam CuSO4.5H2O Bµi tËp sè 2: TÝnh sè mol cña c¸c chÊt. VÝ dô. TÝnh sè mol cña c¸c chÊt cã trong. a. 9,3 . 1023 nguyªn tö Mg b. 1,218.1024 ph©n tö Ca(AlO2)2 c. 13,44 lit khÝ CH4 ®kc d. 38,4 lit khÝ C2H2 ®kt e. 4,9g H3PO4 Gi¶i mÉu. a. Cho sè nguyªn tö Mg = 9,3.1023 nguyªn tö TÝnh nMg = ? BL: nMg = sè nguyªn tö Mg : 6.1023 = 9,3.1023 : 6.1023 = 1,55 mol b. Cho sè ph©n tö Ca(AlO2)2 = 1,218.1024 ph©n tö TÝnh nCa(AlO2)2 = ? BL: nCa(AlO ) = sè ph©n tö Ca(AlO ) : 6.1023 = 1,218.1024 : 6.1023 = 2,03 mol 2 2 2 2 18 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng c. Cho CH4 ®kc = 13,44 lit TÝnh nCH4 =? BL: nCH =VCH ®kc : 22,4 = 13,44 : 22,4 = 0,6 mol 4 4 d. Cho VC2H2 ®kt = 38,4 lit TÝnh nC2H2 = ? BL: nC H = VC H ®kt : 24 = 38,4 : 24 = 1,6 mol 2 2 2 2 e. Cho mH3PO4 = 4,9 g TÝnh sè mol nH3PO4 = ? BL: nH PO = mH PO : MH PO = 4,9 : 98 = 0,05 mol 3 4 3 4 3 4 V Bµi tËp vËn dông. TÝnh sè mol cña c¸c chÊt cã trong. a. 3,06 . 1023 nguyªn tö K 18,33. 1024 nguyªn tö Fe 0,096 .1027 nguyªn tö C 9,66 .1022 ph©n tö CaCO3 b. 2,24 lÝt khÝ O2 ®kc 17,92 lit khÝ CO2 ®kc 4,32 lit khÝ SO3 ®kt c. 16,32 gam Al2O3 3,2 gam CuSO4 86,8 gam Ca3(PO4)2 Bµi tËp sè 3: TÝnh khèi lîng mçi nguyªn tè. 12,9 .1022 nguyªn tö Ag 0,156 .1026 nguyªn tö S 6,3.1023 ph©n tö H2SO4 18,63. 1025 ph©n tö Ba(ClO4)2 33,6 lit khÝ SO2 ®kc 20,64 lit khÝ NO2 ®kt 6,24 lit khÝ NH3 ®kt 28,8 gam Fe2O3 35,28 gam H2SO4 27,36 gam Al2(SO4)3 VÝ dô. TÝnh khèi lîng mçi chÊt vµ mçi nguyªn tè cã trong. a. 0,5 mol Cu b. 0,8 mol C6H12O6 c. 7,392 lit khÝ C4H10 ®kc d. 21,12 lit khÝ CO2 ®kt e. 0,129. 1025 pt Ca(NO3)2 Gi¶i mÉu. a. Cho nCu = 0,5 mol TÝnh mCu = ? BL: mCu = nCu.MCu = 0,5 . 64 = 32 g b. Cho nC6H12O6 = 0,8 mol mH =? g mO = ? g TÝnh mC6H12O6 =? g mC =? g BL: mC H O = nC H O . MC H O = 0,8 . 180 =144 g 6 12 6 6 12 6 6 12 6 nC = 6.nC H O = 6.0,8 = 4,8 mol 6 12 6 mC = nC . MC = 4,8.12 = 57,6 g nH = 12.nC H O = 12.0,8 = 9,6 mol 6 12 6 mH = nH . MH = 9,6.1 = 9,6 g mO = 144 - 57,6 - 9,6 = 76,8 g c. Cho VC4H10 ®kc = 7,392 lit mC =? g mH =?g TÝnh mC4H10 =?g BL: nC H = VC H ®kc : 22,4 = 7,392 : 22,4 = 0,33 mol 4 10 4 10 mC H = nC H . MC H = 0,33.58 = 19,14 g 4 10 4 10 4 10 nC = 4nC H = 4.0,33 = 1.32 mol 4 10 mC = nC.MC = 1,32.12 =15,84 g mH = 19,14 - 15,84 = 3,3 g d. Cho VCO2 ®kt = 21,12 lit mC =? g mO =? g TÝnh mCO2 =? g BL: nCO ®kt = VCO ®kt : 24 = 21,12 : 24 = 0,88 mol 2 2 mCO = nCO . MCO = 0,88.44 = 38,72 g 2 2 2 19 Trêng THCS Lª H÷u Tr¸c L¹i Quèc Dòng C = CO2 = 0,88 mol C = nC . MC = 0,88.12 = 10,56 g mO = 38,72 -10,56 = 28,16 g e. Cho sè pt Ca(NO3)2 = 0,129.1025 ph©n tö mCa =? mN =? mO =? TÝnh mCa(NO3)2 =? BL: nCa(NO ) = sè pt Ca(NO ) : 6.1023 = 0,129.1025 : 6.1023 = 2,15 mol 3 2 3 2 mCa(NO ) = nCa(NO ) . MCa(NO ) = 2,15 . 164 =352,6 g 3 2 3 2 3 2 nCa = nCa(NO ) = 2,15 mol 3 2 mCa = nCa . MCa = 2,15.40 = 86 g nN = 2nCa(NO ) = 2.2,15 = 4,3 mol 3 2 mN = nN.MN = 4,3.14 = 60,2 g mO = 352,6 - 86 - 60,2 = 206,4 g n n m Bµi tËp vËn dông. TÝnh khèi lîng mçi nguyªn tè cã trong. a. 0,16 mol Fe3O4 0,83 mol C12H22O11 0,68 mol Cu(NO3)2 1,5 mol Ca3(PO4)2 b. 36,512 lit khÝ SO3 ®kc 8,832 lit khÝ NH3 ®kt 18,592 lit khÝ C3H8 ®kc 15,84 lit khÝ C2H6 ®kt c. 0,9.1023 pt Mg(ClO4)2 933,612.1021 pt Fe(ClO3)3 21 153.10 pt Ba(H2PO4)2 31215.1020 pt Al2(SO4)3 Mét sè bµi tËp khã. Bµi tËp sè 1. Cã 3 mol hçn hîp gåm H2O vµ CO2. TÝnh sè ph©n tö, sè nguyªn tö mçi nguyªn tè cã trong hçn hîp biÕt r»ng. a. Sè pt H2O = 2 sè pt CO2 b. Sè pt H2O - sè pt CO2 = 1,8.1023 c. Sè nguyªn tö C = 4,8.1023 d. Sè nguyªn tö H = 15,6.1023 e. Sè nguyªn tö O = 21,6.1023 Gi¶i mÉu c©u e. e. Cho nH2O +nCO2 = 3 mol Sè nguyªn tö O = 21,6.1023 TÝnh sè ph©n tö H2O; CO2 TÝnh sè nguyªn tö H; C; O cã trong hçn hîp BL: Ta cã nH2O +nCO2 = 3 mol Suy ra sè pt H2O + sè pt CO2 = 3.6.1023 = 18.1023 pt (1) V× sè nguyªn tö O trong hçn hîp b»ng 21,6.1023 Suy ra sè pt H2O + 2. sè pt CO2 = 21,6.1023 pt (2) LÊy (2)-(1) ta cã sè pt CO2 = 21,6.1023 - 18.1023 = 3,6.1023 pt Suy ra sè pt H2O = 14,4.1023 pt VËy sè nguyªn tö C = sè pt CO2 = 3,6.1023 nguyªn tö Sè nguyªn tö H = 2. sè pt H2O = 2.14,4.1023 = 28,8.1023 nguyªn tö Sè nguyªn tö O = 21,6.1023 nguyªn tö. Bµi tËp sè 2. Mét hçn hîp gåm Al2(SO4)3 vµ Ca3(PO4)2 cã tæng sè nguyªn tö oxi lµ 43,2.1023 nguyªn tö vµ sè nguyªn tö P = 2 sè nguyªn tö S. a. TÝnh khèi lîng mçi chÊt cã trong hçn hîp. b. TÝnh khèi lîng cña mçi nguyªn tè cã trong hçn hîp ®ã. Bµi tËp sè 3. Mét hçn hîp gåm 8,4.1023 ph©n tö Ca3(PO4)2 vµ Al2(SO4)3 trong ®ã khèi lîng nguyªn tè oxi lµ 230,4 gam. TÝnh khèi lîng mçi nguyªn tè cã trong hçn hîp ®ã. Bµi tËp sè 4. Mét hçn hîp gåm Mg(ClO4)2 vµ Ba(HCO3)2 cã tæng khèi lîng nguyªn tè oxi lµ 54,4 gam vµ mC - mMg = 2,4 gam. TÝnh khèi lîng mçi nguyªn tè cã trong hçn hîp. Bµi tËp sè 5. Cã 145,2 gam hçn hîp Ca(NO3)2 vµ CuSO4 víi tæng sè ph©n tö lµ 5,4.1023 ph©n tö. TÝnh khèi lîng mçi chÊt vµ khèi lîng mçi nguyªn tè cã trong hçn hîp ®ã. Bµi tËp sè 6. 20