Tài liệu Pham quang thinh hoan chinh 26 4 2015 chính 01

MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ ...................................................... v DANH MỤC VIẾT TẮT ......................................................................................... vi MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 CHƢƠNG I: TỔNG QUAN VỀ VỐN LƢU ĐỘNG VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƢU ĐỘNG ..................................................................................................... 2 1.1. Tổng quan của vốn lƣu động ............................................................................. 2 1.1.1. Khái niệm vốn lƣu động ................................................................................. 2 1.1.2. Đặc điểm của vốn lƣu động ............................................................................ 4 1.1.3. Phân loại vốn lƣu động ................................................................................... 4 1.1.4. Vai trò của vốn lƣu động ................................................................................ 7 1.1.5. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động ..................................................... 8 1.2. Nội dung kết cấu vốn lƣu động ....................................................................... 10 1.2.1. Xác định đúng đắn nhu cầu sử dụng vốn lƣu động ................................... 10 1.2.2. Vốn bằng tiền ................................................................................................. 13 1.2.3. Hàng tồn kho dự trữ ..................................................................................... 16 1.2.4. Các khoản phải thu, phải trả ....................................................................... 17 1.2.5. Vốn lƣu độngkhác ......................................................................................... 18 1.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lƣu động .................................. 19 1.3.1. Tốc độ luân chuyển vốn lƣu động ................................................................ 19 1.3.2. Mức tiết kiệm vốn lƣu động ......................................................................... 20 1.3.3. Hiệu suất sử dụng vốn lƣu động .................................................................. 21 1.3.4. Hàm lƣợng vốn lƣu động .............................................................................. 21 1.3.5. Mức doanh lợi vốn lƣu động ........................................................................ 21 1.4. Chỉ tiêu đánh giá khả năng thanh toán .......................................................... 21 1.4.1. Hệ số thanh toán ngắn hạn ........................................................................... 21 1.4.2. Hệ số thanh toán nhanh ................................................................................ 22 1.5. Sự cần thiết nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động ................................. 22 GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa i SVTH: Phạm Quang Thịnh 1.5.1.Xuất phát từ mục đích của doanh nghiệp .................................................... 22 1.5.2. Xuất phát từ vai trò của vốn lƣu động trong hoạt động kinh doanh ....... 23 1.5.3. Xuất phát từ yêu cầu nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động............... 23 1.5.4. Xuất phát từ thực tế kinh doanh của doanh nghiệp .................................. 24 1.6. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản trị vốn lƣu động ......................................... 24 1.6.1. Môi trƣờng vĩ mô .......................................................................................... 24 1.6.2. Môi trƣờng tác nghiệp .................................................................................. 25 1.6.3. Môi trƣờng bên trong ................................................................................... 26 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG VỐN LƢU ĐỘNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƢ THƢƠNG MẠI VÀ PHÁT TRIỂN NAM KHÁNH .......................................................................................... 28 2.1 Khái quát chung về công ty cổ phần đầu tƣ thƣơng mại và phát triển Nam Khánh ....................................................................................................................... 28 2.1.1 Thông tin chung về công ty ........................................................................... 28 2.1.2 Quá trình hình thành và phát triển của công ty.......................................... 28 2.2 Chức năng, nhiệm vụ, ngành nghề kinh doanh và một số công trình của doanh nghiệp............................................................................................................ 29 2.2.1 Chức năng: ...................................................................................................... 29 2.2.2 Nhiệm vụ: ........................................................................................................ 29 2.2.3 Ngành nghề kinh doanh ................................................................................. 30 2.3 Tổ chức bộ máy quản lý.................................................................................... 30 2.4 Tình hình quản lý và sử dụng VLĐ của công ty: ........................................... 33 2.4.1 Tình hình kết quả hoạt động SXKD của công ty trong 3 năm 2012 – 2014: ..................................................................................................................... 33 2.4.2 Tình hình quản lý và kết quả sử dụng VKD: .............................................. 36 2.5 Hiệu quả sử dụng vốn lƣu động của công ty ................................................... 40 2.5.1 Các chỉ tiêu phản ánh khả năng thanh toán ................................................ 40 2.5.2 Tình hình quản lý các khoản phải thu: ........................................................ 41 2.5.3 Tình hình quản lý hàng tồn kho ................................................................... 43 GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa ii SVTH: Phạm Quang Thịnh 2.5.4 Tốc độ luân chuyển VLĐ:.............................................................................. 43 2.5.5 Các chỉ tiêu phản ánh khả năng sinh lời ...................................................... 44 2.6 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lƣu động tại công ty ................ 45 Tốc độ luân chuyển vốn lƣu động (Vòng quay VLĐ) ............................... 45 2.6.2 Kì luân chuyển vốn lƣu động (K) ................................................................. 45 2.6.3 Mức tiết kiệm vốn lƣu động .......................................................................... 46 2.6.4 Hàm lƣợng vốn lƣu động (mức đảm nhận VLĐ) ........................................ 46 2.6.5 Mức doanh lợi vốn lƣu động (Tỷ suất lợi nhuận VLĐ) .............................. 47 2.7 Một số hệ số thanh toán của công ty................................................................ 47 2.7.1 Hệ số thanh toán ngắn hạn ............................................................................ 47 2.7.2 Hệ số thanh toán nhanh ................................................................................. 48 2.8 Đánh giá tình hình sử dụng vốn lƣu động tại công ty cổ phần đầu tƣ thƣơng mại và phát triển Nam Khánh. .............................................................................. 50 2.8.1 Những kết quả đạt đƣợc ................................................................................ 50 2.8.2 Điểm mạnh, điểm yếu .................................................................................... 51 2.8.3 Những hạn chế và nguyên nhân .................................................................... 53 CHƢƠNG 3 CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƢU ĐỘNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƢ THƢƠNG MẠI VÀ PHÁT TRIỂN NAM KHÁNH ............................................................................... 54 3.1. Định hƣớng phát triển của công ty trong thời gian tới................................. 54 3.2. Một số giải pháp nhằm g p phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động của công ty ............................................................................................................... 55 3.2.1. Xác định nhu cầu vốn lƣu động thƣờng xuyên của công ty ...................... 55 3.2.1. Hoàn thiện công tác tổ chức vốn bằng tiền. ................................................ 58 3.2.2. Hoàn thiện công tác quản trị hàng tồn kho. ............................................... 59 3.2.3. Quản lý các khoản phải thu. ........................................................................ 60 3.2.4. Quan tâm đến đào tạo, bồi dƣ ng, nâng cao trình độ cán bộ. .................. 64 3.2.5. Thực hiện tốt công tác kế hoạch h a vốn lƣu động.................................. 65 3.2.6. Thực hiện tốt công tác quản lý chi phí. ....................................................... 66 GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa iii SVTH: Phạm Quang Thịnh 3.2.7. Hoàn thiện quy chế, quy trình, hệ thống thông tin quản lý ...................... 67 3.3. Một số kiến nghị mang tính chất h trợ nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động tại công ty.......................................................................................... 68 3.3.1. Kiến nghị đối với công ty . ............................................................................ 68 3.3.2. Kiến nghị với nhà nƣớc................................................................................. 68 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 72 GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa iv SVTH: Phạm Quang Thịnh DANH MỤC BẢNG BIỂU SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Bảng 2.1: Báo cáo KQ HĐKD của công ty .............................................................. 33 Bảng 2.2: Cơ cấu VKD của công ty CP đầu tư thương mại và phát triển Nam Khánh ........................................................................................................................ 36 Bảng 2.3: Cơ cấu VLĐ của công ty trong 3 năm 2012 – 2014:................................ 38 Bảng 2.4: Các chỉ tiêu phản ánh khả năng thanh toán .............................................. 40 Bảng 2.5: Tình hình quản lý các khoản phải thu của công ty trong 3 năm 2012, 2013, 2014 ................................................................................................................. 42 Bảng 2.6: Tình hình quản lý hàng tồn kho của công ty trong 3 năm 2012, 2013, 2014 ........................................................................................................................... 43 Bảng 2.7: Tốc độ luân chuyển VLĐ của công ty trong 3 năm 2012 – 2014 ............ 43 Bảng 2.8: Các chỉ tiêu phản ánh khả năng sinh lời ................................................... 44 Bảng 2.9: Bảng tổng hợp các chỉ tiêu thể hiện hiệu quả sử dụng VLĐ ................... 49 Biểu đồ thể hiện sự tang trưởng kinh tế Nam Khánh giai đoạn 2012-2014 ............. 34 Biểu đồ VKD năm 2012 ............................................................................................ 36 Biểu đồ VKD năm 2013 ............................................................................................ 37 Biểu đồ VKD năm 2014 ............................................................................................ 37 Biểu đồ: cơ cấu VLĐ của công ty trong 3 năm 2012-2014 ...................................... 39 Sơ đồ 1: Mô hình tổ chức của Công ty đầu tư thương mại và phát triển Nam Khánh ....................................................................................................................... 31 Hình 3.1: Mô hình nới lỏng chính sách bán chịu ...................................................... 61 Hình 3.2: Mô hình thắt chặt chính sách bán chịu...................................................... 61 GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa v SVTH: Phạm Quang Thịnh DANH MỤC VIẾT TẮT BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế CBNV Cán bộ nhân viên ĐHĐCĐ Đại hội đồng cổ đông HĐQT Hội đồng quản trị KH Kế hoạch LNST Lợi nhuận sau thuế PTNH Phải thu ngắn hạn TNDN Thu nhập doanh nghiệp TSCĐ Tài sản cố định SXKD Sản xuất kinh doanh UBND Ủy ban nhân dân VAT Thuế giá trị gia tăng VLĐ Vốn lưu động GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa vi SVTH: Phạm Quang Thịnh MỞ ĐẦU Trong các doanh nghiệp, vốn là một bộ phận quan trọng cho việc đầu tư vào sản xuất kinh doanh. Quy mô của vốn, trình độ quản lý và sử dụng vốn là yếu tố ảnh hưởng quyết định đến quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Do vị trí then chốt như vậy nên việc quản lý và sử dụng vốn được coi là một trọng điểm của công tác quản lý tài chính của doanh nghiệp. Việc bước vào sân chơi lớn của thế giới mở ra cho Việt Nam rất nhiều cơ hội song cũng phải đối phó với không ít thách thức, khó khăn. Đó là việc mở cửa của thị trường hàng hóa, dịch vụ cho các tổ chức, doanh nghiệp nước ngoài tự do vào Việt Nam cạnh tranh trực tiếp với các tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam trong mọi lĩnh vực của nền kinh tế như công nghiệp, nông nghiệp, thương mại, dịch vụ... Hơn nữa trong bối cảnh nền kinh tế thế giới nói chung và nền kinh tế của Việt Nam nói riêng có rất nhiều khó khăn như thâm hụt ngân sách, nợ công, giá cả hàng hóa của các hàng hóa trọng yếu như điện, xăng dầu, than...không ngừng leo thang, thị trường chứng khoán ảm đạm, bất động sản đóng băng, chính sách tiền tệ thắt chặt, thị trường tài chính thiếu vắng dòng tiền, thiên tai địch họa xảy ra liên tiếp... Mặt khác, trong điều kiện đổi mới cơ chế quản lý hiện nay, các doanh nghiệp thực sự là một đơn vị kinh tế tự chủ, tự tổ chức quá trình sản xuất kinh doanh, tự chủ trong việc tìm đầu vào và đầu ra của sản xuất kinh doanh, tự chủ về vốn. Chính vì vậy việc “Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động tại Công ty cổ phần đầu tƣ thƣơng mại và phát triển Nam Khánh ” có ý nghĩa thực tiễn, thiết thực. Để đạt được mục tiêu đề tài, luận văn ngoài phần mở đầu và kết luận được chia làm 3 chương: Chương 1. Tổng quan về vốn lưu động và hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Chương 2. Thực trạng sử dụng vốn lưu động tại Công ty cổ phần đầu tư thương mại và phát triển Nam Khánh. Chương 3. Các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty cổ phần đầu tư thương mại và phát triển Nam Khánh. GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 1 SVTH: Phạm Quang Thịnh CHƢƠNG I: TỔNG QUAN VỀ VỐN LƢU ĐỘNG VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƢU ĐỘNG 1.1. Tổng quan của vốn lƣu động 1.1.1. Khái niệm vốn lưu động Khi nghiên cứu quy luật sản xuất giá trị thặng dư dưới Chủ nghĩa tư bản, C.mác đã khái quát phạm trù vốn qua phạm trù tư bản: “ Tư bản là giá trị mang lại giá trị thặng dư” Theo lý thuyết kinh tế vi mô của Rober S.Pindyck và Daniel L.Rubinfeld “ Vốn là một trong các yếu tố đầu vào để sản xuất kinh doanh ( đất đai, tài nguyên). Vốn bao gồm các sản phẩm lâu bền đươc chế tạo ra để thực hiện sản xuất kinh doanh ( máy móc, thiết bị, nhà xưởng, nguyên vật liệu) ( trang 212, 213 – Rober S.Pindyck và Daniel L.Rubinfeld, kinh tế vi mô, nhà xuất bản khoa học kĩ thuật, Hà Nội_ 1994). Theo quan điểm này, vốn được nhìn nhận theo góc độ hiện vật là chủ yếu. Ưu điểm của quan điểm này là đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với trình độ quản lý thấp. Quan điểm này không tính đến phần vốn tài chính( tiền, chứng khoán, tín phiếu), đây là nhược điểm lớn nhất mà quan điểm này gặp phải, nhất là trong nền kinh tế thị trường vốn tài chính có ý nghĩa rất quan trọng đối với quá trình quản lý và sử dụng. Theo Paul.A. Samuelson & Wiliam D. Nordphaus thì: Vốn là khái niệm thường dùng để chỉ các hàng hóa làm vốn nói chung, một nhân tố của sản xuất. Một hàng hóa làm vốn khác với các nhân tố sơ yếu ( đất đau, lao động) ở chỗ: Nó là một đầu vào mà bản thân là một đầu ra của nền kinh tế gồm: Vốn vật chất ( nhà máy thiết bị, kho tàng,...), vốn tài chính (Paul.A. Samuelson & Wiliam D. Nordphaus, kinh tế học, viện quan hệ quốc tế, 1989). Theo quan điểm này, vốn gồm: Vốn vật chất và vốn tài chính. Từ đó cho ta biết rõ nguồn gốc hinh thành của vốn va trạng thái biểu hiện của vốn, nhưng hạn chế cơ bản là chưa cho ta thấy rõ mục đích sử dụng vốn. Vốn lưu động là giá trị những tài sản lưu động mà doanh nghiệp đã đầu tư vào quá trình sản xuất kinh doanh, đó là số vốn bằng tiền ứng ra để mua sắm các tài sản lưu động sản xuất và các tài sản lưu động lưu thông nhằm đảm bảo cho quá trình tái sản xuất của doanh nghiệp được thực hiện thường xuyên, liên tục. GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 2 SVTH: Phạm Quang Thịnh Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh ngoài các tư liệu lao động các doanh nghiệp còn có các đối tượng lao động. Khác với các tư liệu lao động, các đối tượng lao động (như nguyên, nhiên, vật liệu, bán thành phẩm…) chỉ tham gia vào một chu kỳ sản xuất và không giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu, giá trị của nó được chuyển dịch toàn bộ một lần vào giá trị sản phẩm. Những đối tượng lao động nói trên nếu xét về hình thái hiện vật được gọi là các tài sản lưu động, còn về hình thái giá trị được gọi là vốn lưu động của doanh nghiệp. Là biểu hiện bằng tiền của tài sản lưu động nên đặc điểm vận động của vốn lưu động luôn chịu sự chi phối bởi những đặc điểm của tài sản lưu động. Trong các doanh nghiệp người ta thường chia tài sản lưu động thành hai loại: tài sản lưu động sản xuất và tài sản lưu động lưu thông. Tài sản lưu động sản xuất bao gồm các loại nguyên, nhiên, vật liệu; phụ tùng thay thế, bán thành phẩm, sản phẩm dở dang... đang trong quá trình dự trữ sản xuất, chế biến. Còn tài sản lưu động lưu thông bao gồm các sản phẩm thành phẩm chờ tiêu thụ, các loại vốn bằng tiền, các khoản vốn trong thanh toán, các khoản chi phí chờ kết chuyển, chi phí trả trước... Trong quá trình sản xuất kinh doanh các tài sản lưu động sản xuất và tài sản lưu động lưu thông luôn vận động, thay thế và chuyển hoá lẫn nhau, đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh được tiến hành liên tục và thuận lợi. Vốn lưu động được chuyển hoá qua nhiều hình thái khác nhau, bắt đầu là tiền tệ sang hình thái vật tư, hàng hoá dự trữ. Khi vật tư dự trữ được đưa vào sản xuất, chúng ta chế tạo thành các bán thành phẩm. Sau khi sản phẩm sản xuất ra được tiêu thụ, vốn lưu động quay về hình thái tiền tệ ban đầu của nó. Quá trình sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục, không ngừng, cho nên vốn lưu động cũng tuần hoàn không ngừng có tính chất chu kỳ tạo thành sự chu chuyển của vốn lưu động. Do có sự chu chuyển không ngừng nên vốn lưu động thường xuyên có các bộ phận tồn tại cùng một lúc dưới các hình thái khác nhau trong sản xuất và lưu thông. Vốn lưu động là điều kiện vật chất không thể thiếu được của quá trình tái sản xuất, là một bộ phận trực tiếp hình thành nên thực thể của sản phẩm. Trong cùng một lúc, vốn lưu động của doanh nghiệp được phổ biến khắp các giai đoạn luân GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 3 SVTH: Phạm Quang Thịnh chuyển và tồn tại dưới nhiều hình thái khác nhau. Muốn cho quá trình tái sản xuất được liên tục, doanh nghiệp phải có đủ lượng vốn lưu động đầu tư vào các hình thái khác nhau đó, khiến cho các hình thái có được mức tồn tại hợp lý và đồng bộ với nhau. Như vậy, sẽ khiến cho chuyển hoá hình thái của vốn trong quá trình luân chuyển được thuận lợi. Vốn lưu động còn là công cụ phản ánh và đánh giá quá trình vận động của vật tư, cũng tức là phản ánh và kiểm tra quá trình mua sắm, dự trữ sản xuất, tiêu thụ của doanh nghiệp. Nhưng mặt khác, vốn lưu động luân chuyển nhanh hay chậm còn phản ánh số lượng vật tư sử dụng tiết kiệm hay không, thời gian nằm ở khâu sản xuất và lưu thông sản phẩm có hợp lý không? Bởi vậy, thông qua quá trình luân chuyển vốn lưu động còn có thể đánh giá một cách kịp thời đối với các mặt như mua sắm, dự trữ sản xuất và tiêu thụ của doanh nghiệp. 1.1.2. Đặc điểm của vốn lưu động Phù hợp với các đặc điểm trên của tài sản lưu động, vốn lưu động của các doanh nghiệp cũng không ngừng vận động qua các giai đoạn của chu kỳ kinh doanh: dự trữ sản xuất, sản xuất và lưu thông. Quá trình này được diễn ra liên tục và thường xuyên lặp lại theo chu kỳ và được gọi là quá trình tuần hoàn, chu chuyển của vốn lưu động. Vốn lưu động có hai đặc điểm: Thứ nhất, vốn lưu động tham gia vào một chu kỳ sản xuất kinh doanh và bị hao mòn hoàn toàn trong quá trình sản xuất đó. Giá trị của nó chuyển hết một lần vào giá trị sản phẩm để cấu thành nên giá trị sản phẩm. Thứ hai, qua mỗi giai đoạn của chu kỳ kinh doanh vốn lưu động thường xuyên thay đổi hình thái biểu hiện, từ hình thái vốn tiền tệ ban đầu chuyyển sang vốn vật tư hàng hoá dự trữ và vốn sản xuất, rồi cuối cùng lại trở về hình thái vốn tiền tệ. Sau mỗi chu kỳ tái sản xuất, vốn lưu động hoàn thành một vòng chu chuyển. 1.1.3. Phân loại vốn lưu động Trong doanh nghiệp vấn đề tổ chức và quản lý vốn lưu động có một vai trò quan trọng. Có thể nói, quản lý vốn lưu động là bộ phận trọng yếu của công tác GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 4 SVTH: Phạm Quang Thịnh quản lý hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Quản lý vốn lưu động nhằm đảm bảo sử dụng vốn lưu động hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả. Doanh nghiệp sử dụng vốn lưu động càng có hiệu quả thì càng có thể sản xuất được nhiều loại sản phẩm, nghĩa là càng tổ chức được tốt quá trình mua sắm, quá trình sản xuất và tiêu thụ. Do vốn lưu động có rất nhiều loại mà lại tham gia vào một chu kỳ sản xuất kinh doanh và thường xuyên thay đổi hình thái vật chất. Vì vậy, muốn quản lý tốt vốn lưu động, người ta phải tiến hành phân loại vốn lưu động theo các tiêu thức sau: + Phân loại theo vai trò từng loại vốn lƣu động trong qúa trình sản xuất kinh doanh: - Vốn lưu động trong khâu dự trữ sản xuất: Bao gồm giá trị các khoản nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, động lực, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ. - Vốn lưu động trong khâu sản xuất: Bao gồm các khoản giá trị sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, các khoản chi phí chờ kết chuyển. - Vốn lưu động trong khâu lưu thông: Bao gồm các khoản giá trị thành phẩm, vốn bằng tiền (kể cả vàng bạc, đá quý...); các khoản vốn đầu tư ngắn hạn (dầu tư chứng khoán ngắn hạn, cho vay ngắn hạn...) các khoản thế chấp, ký cược, ký quỹ ngắn hạn; các khoản vốn trong thanh toán (các khoản phải thu, các khoản tạm ứng...) Cách phân loại này cho thấy vai trò và sự phân bố của vốn lưu động trong từng khâu của quá trình sản xuất kinh doanh. Từ đó có biện pháp điều chỉnh cơ cấu vốn lưu động hợp lý sao cho có hiệu quả sử dụng cao nhất + Phân loại vốn lƣu động theo hình thái biểu hiện: - Vốn vật tư, hàng hoá: Là các khoản vốn có hình thái biểu hiện bằng hiện vật cụ thể như nguyên, nhiên, vật liệu, sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, thành phẩm... - Vốn bằng tiền: Bao gồm các khoản vốn tiền tệ như tiền mặt tồn quỹ, tiền gửi ngân hàng, các khoản vốn trong thanh toán, các khoản đầu tư chứng khoán ngắn hạn... - Các khoản phải thu, phải trả: + Các khoản phải thu: bao gồm các khoản mà doanh nghiệp phải thu của khách hàng và các khoản phải thu khác. GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 5 SVTH: Phạm Quang Thịnh + Các khoản phải trả: là các khoản vốn mà doanh nghiệp phải thanh toán cho khách hàng theo các hợp đồng cung cấp, các khoản phải nộp cho Ngân sách Nhà nước hoặc thanh toán tiền công cho người lao động. - Vốn lưu động khác: bao gồm các khoản dự tạm ứng, chi phí trả trước, cầm cố, ký quỹ, ký cược... Cách phân loại này giúp cho các doanh nghiệp xem xét, đánh giá mức tồn kho dự trữ và khả năng thanh toán của doanh nghiệp. + Phân loại theo quan hệ sở hữu về vốn: Tài sản lưu động sẽ được tài trợ bởi hai nguồn vốn đó là vốn chủ sở hữu và các khoản nợ. Trong đó, các khoản nợ tài trợ cơ bản cho nguồn vốn lưu động của doanh nghiệp. Còn nguồn vốn chủ sở hữu chỉ tài trợ một phần cho nguồn vốn lưu động của doanh nghiệp mà thôi. Bởi vì nguồn vốn chủ sở hữu tài trợ cơ bản cho tài sản cố định. - Vốn chủ sở hữu: Là số vốn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, doanh nghiệp có đầy đủ các quyền chiếm hữu, sử dụng, chi phối và định đoạt. Tuỳ theo loại hình doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau mà vốn chủ sở hữu có nội dung cụ thể riêng như: Vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước; vốn do chủ doanh nghiệp tư nhân bỏ ra; vốn góp cổ phần trong công ty cổ phần; vốn góp từ các thành viên trong doanh nghiệp liên doanh; vốn tự bổ sung từ lợi nhuận doanh nghiệp... - Các khoản nợ: Là các khoản được hình thành từ vốn vay các ngân hàng thương mại hoặc các tổ chức tài chính khác; vốn vay thông qua phát hành trái phiếu; các khoản nợ khách hàng chưa thanh toán. Doanh nghiệp chỉ có quyền sử dụng các khoản nợ này trong một thời hạn nhất định. Cách phân loại này cho thấy kết cấu vốn lưu động của doanh nghiệp được hình thành bằng vốn của bản thân doanh nghiệp hay từ các khoản nợ. Từ đó có các quyết định trong huy động và quản lý, sử dụng vốn lưu động hợp lý hơn, đảm bảo an ninh tài chính trong sử dụng vốn của doanh nghiệp. + Phân loại theo nguồn hình thành: Nếu xét theo nguồn hình thành thì tài sản lưu động sẽ được tài trợ bởi các nguồn vốn sau: GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 6 SVTH: Phạm Quang Thịnh - Nguồn vốn điều lệ: Là số vốn được hình thành từ nguồn vốn điều lệ ban đầu khi thành lập hoặc nguồn vốn điều lệ bổ sung trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nguồn vốn này cũng có sự khác biệt giữa các loại hình doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau. - Nguồn vốn tự bổ sung: Là nguồn vốn do doanh nghiệp tự bổ sung trong quá trình sản xuất kinh doanh như từ lợi nhuận của doanh nghiệp được tái đầu tư. - Nguồn vốn liên doanh, liên kết: Là số vốn được hình thành từ vốn góp liên doanh của các bên tham gia doanh nghiệp liên doanh. Vốn góp liên doanh có thể bằng tiền mặt hoặc bằng hiện vật là vật tư, hàng hoá theo thoả thuận của các bên liên doanh. - Nguồn vốn đi vay: Vốn vay của các ngân hành thương mại hoặc tổ chức tín dụng, vốn vay của người lao động trong doanh nghiệp, vay các doanh nghiệp khác. - Nguồn vốn huy động từ thị trường vốn bằng việc phát hành cổ phiếu, trái phiếu. Việc phân chia vốn lưu động theo nguồn hình thành giúp cho doanh nghiệp thấy được cơ cấu nguồn vốn tài trợ cho nhu cầu vốn lưu động trong kinh doanh của mình. Từ góc độ quản lý tài chính mọi nguồn tài trợ đều có chi phí sử dụng của nó. Do đó doanh nghiệp cần xem xét cơ cấu nguồn tài trợ tối ưu để giảm thấp chi phí sử dụng vốn của mình. 1.1.4. Vai trò của vốn lưu động Trong mỗi doanh nghiệp vốn đóng vai trò vô cùng quan trọng, khi muốn thành lập thì một trong những điều kiện đầu tiên là doanh nghiệp phải có một lượng vốn nhất định, lượng vốn đó phải lớn hơn hoặc bằng mức vốn pháp định, khi đó thì về mặt pháp lý doanh nghiệp mới được công nhận. Ngược lại thì việc thành lập doanh nghiệp là không thể thực hiện được. Trường hợp trong quá trình hoạt động kinh doanh vốn của doanh nghiệp không đủ điều kiện mà pháp luật quy định thì doanh nghiệp sẽ bị dừng hoạt động. Như vậy, vốn có thể được xem như là một trong những cơ sở quan trọng nhất để đảm bảo sự hình thành và tồn tại về tư cách pháp lý của doanh nghiệp trước pháp luật. VLĐ là một bộ phận cấu thành nên vốn cũng giữ vai trò rất quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhất là đối với những doanh nghiệp thương mại. GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 7 SVTH: Phạm Quang Thịnh VLĐ là yếu tố quan trọng quyết định đến năng lực sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và xác lập vị thế của doanh nghiệp trên thương trường. Điều này càng thể hiện rõ hơn trong nền kinh tế thị trường hiện nay với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt, các doanh nghiệp phải không ngừng cải tiến máy móc thiết bị, đầu tư hiện đại hoá công nghệ... tất cả những yếu tố này muốn đạt được thì đòi hỏi doanh nghiệp phải có một lượng VLĐ đủ lớn. VLĐ là yếu tố cơ bản để tăng quy mô hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hoá, dịch vụ. VLĐ còn là bộ phận chủ yếu cấu thành nên giá thành sản phẩm do đặc điểm luân chuyển toàn bộ một lần vào giá trị sản phẩm. Giá trị của hàng hoá bán ra được tính toán trên cơ sở bù đắp được giá thành sản phẩm cộng thêm một phần lợi nhuận. Do đó, VLĐ đóng vai trò quyết định trong việc tính giá cả hàng hoá bán ra. Với vai trò đặc biệt quan trọng của VLĐ đối với sự hình thành và phát triển của doanh nghiệp nên việc quản lý và sử dụng VLĐ sao cho đạt hiệu quả cao nhất chính là mục tiêu của tài chính doanh nghiệp. Vì vậy trong quá trình hoạt động doanh nghiệp phải thường xuyên phân tích tình hình tài chính để thấy được nhu cầu VLĐ và thực trạng sử dụng VLĐ của doanh nghiệp từ đó đưa ra các giải pháp sử dụng VLĐ một cách hiệu quả hơn. 1.1.5. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động 1.1.5.1 Hiệu quả sử dụng vốn lưu động Hiệu quả là một khái niệm luôn được đề cập trong nền kinh tế thi trường: Các doanh nghiệp luôn hướng tới hiệu quả kinh tế, chính phủ nỗ lực đạt hiệu quả kinh tế- xã hội. Theo nghĩa chung nhất, hiệu quả là một khái niệm phản ánh trình độ sử dụng các yếu tố cần thiết để tham gia vào các một hoạt động nào đó với những mục đích xác định do con người đặt ra. Như vậy, có thể hiểu hiệu quả sử dụng vốn là một phạm trù kinh tế đánh giá trình độ sử dụng các nguồn lực của doanh nghiệp để đạt kết quả cao nhất trong quá trình sản xuất kinh doanh với tổng chi phí thấp nhất. Do đó, hiệu quả sử dụng vốn lưu động là một phạm trù kinh tế đánh giá trình độ sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp để đạt được kết quả cao nhất trong quá trình sản xuất kinh doanh với mức vốn lưu động hợp lý. GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 8 SVTH: Phạm Quang Thịnh Như đã trình bày ở trên, vốn lưu động của doanh nghiệp được sử dụng cho các quá trình dự trữ, sản xuất và lưu thông. Quá trình vận động của vốn lưu động bắt đầu từ việc dùng tiền tệ mua sắm tư liệu dự trữ cho sản xuất, tiến hành sản xuất, và khi sản xuất xong doanh nghiệp tổ chức tiêu thụ để thu về một số vốn dưới hình thái tiền tệ ban đầu với giá trị tăng thêm. Mỗi lần vận động như vậy được gọi là một vòng luân chuyển của vốn lưu động. Doanh nghiệp sử dụng vốn đó càng có hiệu quả bao nhiêu thì càng có thể sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nhiều bấy nhiêu. Vì lợi ích kinh doanh đòi hỏi các nhà doanh nghiệp phải sử dụng hợp lý, hiệu quả hơn từng đồng vốn lưu động, làm cho mỗi đồng vốn lưu động hàng năm có thể mua sắm nguyên, nhiên, vật liệu nhiều hơn; sản xuất ra sản phẩm và tiêu thụ được nhiều hơn. Nhưng việc đó cũng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp nâng cao tốc độ luân chuyển vốn lưu động ( số vòng quay vốn lưu động trong năm). Để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động chúng ta có thể sử dụng nhiều chỉ tiêu khác nhau nhưng tốc độ luân chuyển vốn lưu động là chỉ tiêu cơ bản và tổng hợp nhất phản ánh trình độ sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp. 1.1.5.2.Vai trò nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động Ý nghĩa đối với nền kinh tế: Mỗi doanh nghiệp là một tế bào của nền kinh tế, vì vậy doanh nghiệp phải hoạt động hiệu quả thì nền kinh tế mới phát triển. - Sử dụng VLĐ có hiệu quả sẽ làm tăng lợi nhuận của doanh nghiệp từ đó làm tăng khoản đóng góp cho nền kinh tế biểu hiện bằng việc nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. - Mỗi doanh nghiệp trong nền kinh tế nếu hoạt động bền vững cũng sẽ làm cho nền kinh tế càng trở nên ổn định, vững mạnh hơn. Ý nghĩa đối với doanh nghiệp: - Đảm bảo quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được diễn ra liên tục, thường xuyên và hiệu quả. Nếu VLĐ không được quản lý và sử dụng hợp lý sẽ làm gián đoạn quá trình kinh doanh từ đó gây lãng phí VLĐ cũng như làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp. GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 9 SVTH: Phạm Quang Thịnh - Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn giúp doanh nghiệp tiết kiệm được tối đa khoản vốn đầu tư, hướng tới những cơ hội đầu tư mới, giúp giảm chi phí sản xuất kinh doanh, giảm giá thành và từ đó nâng cao lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp - Nâng cao hiệu quả sử dụng VLĐ sẽ tạo tiền đề và cơ hội cho doanh nghiệp trong việc mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ, từ đó thúc đẩy tiến độ của quá trình sản xuất kinh doanh. Ý nghĩa đối với ngƣời lao động: Việc sử dụng VLĐ có hiệu quả với số vốn nhất định doanh nghiệp sẽ thu được lợi nhuận cao hơn, doanh nghiệp có điều kiện lập quỹ khen thưởng, phúc lợi... để động viên, khuyến khích công nhân viên, cán bộ của doanh nghiệp. 1.2. Nội dung kết cấu vốn lƣu động Là một trong hai thành phần của vốn sản xuất, vốn lưu động bao gồm tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn, các khoản phải thu, phải trả, hàng hoá tồn kho và tài sản lưu động khác. Vốn lưu động đóng một vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do vậy, muốn tồn tại và phát triển được thì nhiệm vụ của các doanh nghiệp là phải sử dụng vốn lưu động sao cho có hiệu quả nhất. 1.2.1. Xác định đúng đắn nhu cầu sử dụng vốn lưu động Để xác định nhu cầu vốn lưu động thường xuyên cần thiết doanh nghiệp có thể sử dụng các phương pháp khác nhau. Tuỳ theo điều kiện cụ thể doanh nghiệp có thể lựa chọn phương pháp thích hợp. Sau đây là một số phương pháp chủ yếu : 1.2.1.1. Phương pháp trực tiếp: Nội dung chủ yếu của phương pháp này là căn cứ vào các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến việc dự trữ vật tư , sản xuất và tiêu dùng sản phẩm để xác định nhu cầu của từng khoản vốn lưu động trong từng khâu rồi tổng hợp lại toàn bộ nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp. Sau đây là phương pháp xác định nhu cầu VLĐ cho từng khâu kinh doanh của doanh nghiệp: GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 10 SVTH: Phạm Quang Thịnh Xác định nhu cầu VLĐ cho khâu dự trữ sản xuất: VLĐ trong khâu dự trữ sản xuất bao gồm: giá trị các loại nguyên vật liệu chính , vật liệu phụ , nhiên liệu phụ tùng thay thế, vật đóng gói, công cụ, dụng cụ. Xác định nhu cầu vốn vật liệu chính: Vnl= Mn x Nl (CT 1.1) Trong đó: Vnl: Nhu cầu vốn NVL chính năm kế hoạch Mn: Mức tiêu dùng bình quân 1 ngày về chi phí VLC Nl: Số ngày dự trữ hợp lý Xác định nhu cầu vốn vật liệu khác: Nếu vật liệu này sử dụng thường xuyên và khối lượng lớn thì cách tính như vật liệu chính , nếu sử dụng không thường xuyên thì tính theo công thức : Vnk = Mk x T% (CT 1.2) Trong đó : Vnk: Nhu cầu vật liệu phụ khác Mk: Tổng mức luân chuyển từng loại vốn T%: Tỉ lệ phần trăm từng loại vốn chiếm trong tổng số Xác định nhu cầu VLĐ cho khâu sản xuất: - Xác định nhu cầu vốn sản phẩm đang chế tạo Công thức tính như sau : Vdc = Pn x Ck x Hs (CT 1.3) Trong đó: Vdc: Nhu cầu vốn sản phẩm đang chế tạo Pn: Mức chi phí sản xuất bình quân ngày Ck: Chu kì sản xuất sản phẩm Hs: hệ số sản phẩm đang chế tạo - Xác định nhu cầu vốn chi phí chờ kết chuyển: Công thức : Vpb = Vpđ + Vpt - Vpg GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa (CT 1.4) 11 SVTH: Phạm Quang Thịnh Trong đó: Vpb: Vốn chi phí chờ kết chuyển trong kỳ kế hoạch Vpđ: Vốn chi phí chờ kết chuyển đầu kỳ kế hoạch Vpt: Vốn chi phí chờ kết chuyển tăng trong kỳ KH Vpg: Vốn chi phí chờ kết chuyển được phân bổ vào giá thành sản phẩm trong kỳ kế hoạch. Xác định nhu cầu vốn trong khâu lƣu thông: VLĐ trong khâu lưu thông bao gồm VLĐ để lưu giữ bảo quản sản phẩm trong kho và vốn lưu đông trong khâu thanh toán . Công thức: Vtp = Zsx x Ntp (CT 1.5) Trong đó: Vtp: Vốn thành phẩm kỳ kế hoạch Zsx: Giá thành sản xuất bình quân ngày Ntp: Số ngày luân chuyển của vốn thành phẩm 1.2.1.2. Phương pháp gián tiếp: Đặc điểm của phương pháp này là dựa vào số VLĐ bình quân năm báo cáo , nhiệm vụ sản xuất kinh doanh năm kế hoạch và khả năng tăng tốc độ luân chuyển VLĐ năm kế hoạch . Công thức tính như sau : Vnc = VLD0 x M 0 x (1 M1 t%) (CT 1.6) Trong đó: Vnc: Nhu cầu VLĐ năm kế hoạch VLD0: Số dư bình quân VLĐ năm báo cáo M 0,1: Tổng mức luân chuyển VLĐ năm báo cáo , kế hoạch t%: Tỷ lệ tăng (giảm) số ngày luân chuyển VLĐ năm kế hoạch so với năm báo cáo. GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 12 SVTH: Phạm Quang Thịnh K1- K2 t% = x 100% K0 (CT 1.7) Trong đó: K1: Kỳ luân chuyển VLĐ năm kế hoạch K2 : Kỳ luân chuyển VLĐ năm báo cáo . Trên thực tế để ước đoán nhanh nhu cầu VLĐ năm kế hoạch các doanh nghiệp thường sử dụng phương pháp tính toán căn cứ vào tổng mức luân chuyển vốn và số vòng quay VLĐ dự tính năm kế hoạch . Phương pháp tính như sau : M1 Vnc = (CT 1.8) L1 Trong đó: M1: Tổng mức luân chuyển vốn kế hoạch L1: Số vòng quay VLĐ kỳ kế hoạch 1.2.2. Vốn bằng tiền Tiền mặt tại quỹ, tiền đang chuyển và tiền gửi ngân hàng, các khoản đầu tư chứng khoán ngắn hạn là một bộ phận quan trọng cấu thành nên vốn bằng tiền của doanh nghiệp. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp luôn có nhu cầu dự trữ vốn tiền mặt ở một quy mô nhất định. Nhu cầu dự trữ vốn tiền mặt trong các doanh nghiệp thông thường là để đáp ứng yêu cầu giao dịch hàng ngày như mua sắm hàng hoá, vật liệu, thanh toán các khoản chi phí cần thiết. Ngoài ra còn xuất phát từ nhu cầu dự phòng để ứng phó với những nhu cầu vốn bất thường chưa dự đoán được và động lực trong việc dự trữ tiền mặt để sẵn sàng sử dụng khi xuất hiện các cơ hội kinh doanh có tỷ suất lợi nhuận cao. Việc duy trì một mức dự trữ vốn tiền mặt đủ lớn còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp có cơ hội thu được chiết khấu trên hàng mua trả đúng kỳ hạn, làm tăng hệ số khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp. Quy mô vốn tiền mặt là kết quả thực hiện nhiều quyết định kinh doanh trong các thời kỳ trước, song việc quản trị vốn tiền mặt không phải là một công việc thụ động. GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 13 SVTH: Phạm Quang Thịnh Nhiệm vụ quản trị vốn tiền mặt do đó không phải chỉ là đảm bảo cho doanh nghiệp có đủ lượng vốn tiền mặt cần thiết để đáp ứng kịp thời các nhu cầu thanh toán mà quan trọng hơn là tối ưu hóa số vốn tiền mặt hiện có, giảm tối đa các rủi ro về lãi suất hoặc tỷ giá hối đoái và tối ưu hóa việc đi vay ngắn hạn hoặc đầu tư kiếm lời. 1.2.2.1. Xác định mức dự trữ vốn tiền mặt hợp lý Mức dự trữ vốn tiền mặt hợp lý cần được xác định sao cho doanh nghiệp có thể tránh được các rủi ro do không có khả năng thanh toán ngay, phải gia hạn thanh toán nên bị phạt hoặc phải trả lãi cao hơn, không làm mất khả năng mua chịu của nhà cung cấp, tận dụng các cơ hội kinh doanh có lợi nhuận cao cho doanh nghiệp. Phương pháp đơn giản thường dùng để xác định mức dự trữ ngân quỹ hợp lý là lấy mức xuất ngân quỹ trung bình hàng ngày nhân với số lượng ngày dự trữ ngân quỹ. Người ta cũng có thể sử dụng phương pháp tổng chi phí tối thiểu trong quản trị vốn tồn kho dự trữ để xác định mức dự trữ vốn tiền mặt hợp lý của doanh nghiệp. Bởi vì giả sử doanh nghiệp có một lượng tiền mặt và phải sử dụng nó để đáp ứng các khoản chi tiêu tiền mặt một cách đều đặn. Khi lượng tiền mặt đã hết, doanh nghiệp có thể bán các chứng khoán ngắn hạn (có tính thanh khoản cao) để có được lượng tiền mặt như lúc đầu. Có hai loại chi phí cần được xem xét khi bán chứng khoán: một là chi phí cơ hội của việc giữ tiền mặt, đó chính là mức lợi tức chứng khoán doanh nghiệp bị mất đi; hai là chi phí cho việc bán chứng khoán mỗi lần, đóng vai trò như là chi phí mỗi lần thực hiện hợp đồng. Trong điều kiện đó mức dự trữ vốn tiền mặt tối đa của doanh nghiệp chính bằng số lượng chứng khoán cần bán mỗi lần để có đủ lượng vốn tiền mặt mong muốn bù đắp được nhu cầu chi tiêu tiền mặt. 1.2.2.2. Dự đoán và quản lý các luồng nhập, xuất vốn tiền mặt (ngân quỹ): Dự đoán ngân quỹ là tập hợp các dự kiến về nguồn và sử dụng ngân quỹ. Ngân quỹ hàng năm được lập vừa tổng quát, vừa chi tiết cho từng tháng và tuần. Dự đoán các luồng nhập ngân quỹ bao gồm luồng thu nhập từ kết quả kinh doanh; từ kết quả hoạt động tài chính; luồng đi vay và các luồng tăng vốn khác. Trong các luồng nhập ngân quỹ kể trên, luồng nhập ngân quỹ từ kết quả kinh doanh là quan trọng nhất. Nó được dự đoán dựa trên cơ sở các khoản doanh thu bằng tiền mặt dự kiến trong kỳ. GVHD: Th.S Ngô Thị Thanh Hoa 14 SVTH: Phạm Quang Thịnh