Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Pham mem thiet ke va cham diem tu dong bieu mau thi trac ngh...

Tài liệu Pham mem thiet ke va cham diem tu dong bieu mau thi trac ngh

.PDF
123
91
119

Mô tả:

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BỘ MÔN CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM NGUYỄN QUỐC BẢO - NGUYỄN PHÚ CƯỜNG PHẦN MỀM THIẾT KẾ VÀ CHẤM ĐIỂM TỰ ĐỘNG BIỂU MẪU THI TRẮC NGHIỆM KHÓA LUẬN CỬ NHÂN TIN HỌC TP. HCM, 2005 TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BỘ MÔN CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM NGUYỄN QUỐC BẢO - 0112172 NGUYỄN PHÚ CƯỜNG - 0112177 PHẦN MỀM THIẾT KẾ VÀ CHẤM ĐIỂM TỰ ĐỘNG BIỂU MẪU THI TRẮC NGHIỆM KHÓA LUẬN CỬ NHÂN TIN HỌC GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Th.s TRẦN ĐỨC DUẨN NIÊN KHÓA 2001 - 2005 NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... LỜI CẢM ƠN [\ Chúng em xin cảm ơn Khoa Công Nghệ Thông Tin, trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên TPHCM đã tạo rất nhiều điều kiện thuận lợi cho chúng em thực hiện đề tài này. Chúng em cũng xin được gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến thầy Trần Đức Duẩn, người đã luôn tận tình chỉ bảo và hướng dẫn nhóm chúng em trong suốt thời gian nghiên cứu vừa qua. Bên cạnh đó, chúng em cũng rất cảm ơn các Thầy Cô trong Khoa đã tận tình giảng dạy và trang bị cho chúng em thật nhiều kiến thức bổ ích trong các năm học vừa qua, góp phần rất lớn vào việc nghiên cứu thành công luận văn này. Ngoài ra cũng xin được gửi lời cảm ơn đến hai bạn Phạm Thị Minh Chung (0112054) và Nguyễn Ngọc Duy Quang (0112194) trong việc đã hỗ trợ các trang thiết bị cần thiết cho quá trình thực hiện đề tài. Cuối cùng, chúng em xin gửi lòng biết ơn sâu sắc đến cha mẹ chúng em, các bậc sinh thành đã có công nuôi dưỡng và dạy dỗ cho chúng em đến ngày hôm nay, những người đã luôn hết lòng tận tụy chăm sóc, ủng hộ và động viên chúng em trong lúc khó khăn cũng như trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Dù đã cố gắng hoàn thành thật tốt luận văn trong phạm vi yêu cầu, nhưng chúng em biết có những thiếu sót chắc chắn không thể tránh khỏi. Chúng em mong sẽ nhận được sự thông cảm và tận tình chỉ bảo của quý Thầy Cô và các bạn. TP.Hồ Chí Minh, tháng 7 năm 2005 Nhóm sinh viên thực hiện: Nguyễn Phú Cường - Nguyễn Quốc Bảo Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm MỤC LỤC W X MỤC LỤC..................................................................................................................1 DANH MỤC CÁC HÌNH .........................................................................................5 DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................7 LỜI MỞ ĐẦU............................................................................................................9 Chương 1: TỔNG QUAN.......................................................................................11 1.1 Yêu cầu thực tế và lý do thực hiện đề tài: .......................................................11 1.2 Mục tiêu của đề tài:.........................................................................................12 1.3 Giải pháp hiện có: ...........................................................................................12 1.4 Hướng tiếp cận của luận văn ..........................................................................13 1.5 Nội dung thực hiện của đề tài: ........................................................................14 Chương 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT...........................................................................16 2.1 Lý thuyết cho phần thiết kế biễu mẫu thi trắc nghiệm: ...................................17 2.1.1 Phân tích các thành phần trên biểu mẫu trắc nghiệm: ..............................17 2.1.2 Tổ chức dữ liệu để biểu diễn và lưu trữ biểu mẫu....................................22 2.2 Lý thuyết cho phần chấm điểm tự động: .........................................................24 2.2.1 Tóm tắt quá trình thực hiện của phần chấm điểm tự động .......................24 2.2.2 Sơ Lược Các Lý Thuyết Về Xử Lý Ảnh Và Nhận Dạng .........................27 2.2.2.1 Xử lý ảnh:...........................................................................................27 2.2.2.1.1 Các thao tác xử lý ảnh cơ bản: ...................................................27 2.2.2.1.2 Tô màu bằng thuật toán dựa theo dòng quét cải tiến ................28 2.2.2.2 Nhận dạng: .........................................................................................32 2.2.2.2.1 Nhận dạng bốn góc của bài thi bằng thuật toán Hough Transform..................................................................................................32 2.2.2.2.2 Kiểm tra vùng tô ........................................................................39 2.2.2.2.3 Mạng nơ ron và ứng dụng vào nhận dạng chữ viết tay in..........42 Chương 3: THIẾT KẾ CHƯƠNG TRÌNH...........................................................45 3.1 PHÂN TÍCH: ...................................................................................................45 3.2 XÁC ĐỊNH YÊU CẦU:....................................................................................46 3.3 XÂY DỰNG MÔ HÌNH USE-CASE:...............................................................47 3.3.1 Xác định Actor và Use-Case: ...................................................................47 3.3.2 Mô hình Use-case: ....................................................................................47 3.3.3 Đặc tả Use-case: .......................................................................................48 3.3.3.1 THIETKEBIEUMAU: .......................................................................48 3.3.3.1.1 TAOMOI:...................................................................................49 3.3.3.1.2 SUABIEUMAU:........................................................................49 3.3.3.1.3 CHONDOITUONG: ..................................................................50 -1- Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm 3.3.3.1.4 THEMDOITUONGCOBAN: ....................................................50 3.3.3.1.4 THEMDOITUONGDOHOA:....................................................50 3.3.3.1.5 XOADOITUONG:.....................................................................51 3.3.3.1.6 CAPNHATDOITUONG:...........................................................51 3.3.3.2 SOANDAPAN:..................................................................................52 3.3.3.2.1 THEMDAPAN: .........................................................................53 3.3.3.2.2 CAPNHATDAPAN:..................................................................53 3.3.3.2.3 XOADAPAN: ............................................................................54 3.3.3.3 CHAMDIEM: ....................................................................................54 3.3.3.4 QUANLYKYTHI: .............................................................................55 3.3.3.4.1 THEMKYTHI:...........................................................................56 3.3.3.4.2 CAPNHATKYTHI: ...................................................................56 3.3.3.4.3 XOAKYTHI: .............................................................................57 3.3.3.5 QUANLYTHISINH:..........................................................................57 3.3.3.5.1 THEMTHISINH: .......................................................................58 3.3.3.5.2 CAPNHATTHISINH:................................................................58 3.3.3.5.3 XOATHISINH:..........................................................................59 3.3.3.6 QUANLYMONHOC:........................................................................60 3.3.3.6.1 THEMMONHOC: .....................................................................60 3.3.3.6.2 CAPNHATMONHOC:..............................................................61 3.3.3.6.3 XOAMONHOC: ........................................................................61 3.3.3.7 QUANLYBAILAM:..........................................................................62 3.3.3.6.1 THEMMONHOC: .....................................................................63 3.3.3.6.2 CAPNHATMONHOC:..............................................................63 3.3.3.6.3 XOAMONHOC: ........................................................................63 3.4 SƠ ĐỒ LỚP:....................................................................................................64 3.4.1 Sơ đồ: ........................................................................................................64 3.4.2 Mô tả một số lớp chính:............................................................................67 3.4.2.1 Lớp Entity: .........................................................................................67 3.4.2.2 Lớp Text:............................................................................................68 3.4.2.3 Lớp TextCell: .....................................................................................69 3.4.2.4 Lớp TextField: ...................................................................................70 3.4.2.5 Lớp ChoiceElement: ..........................................................................71 3.4.2.6 Lớp Choice:........................................................................................72 3.4.2.7 Lớp AnswerCell:................................................................................72 3.4.2.8 Lớp AnswerSheet:..............................................................................74 3.4.2.9 Lớp Line:............................................................................................75 3.4.2.10 Lớp Rect:..........................................................................................76 3.4.2.11 Lớp Ellipse:......................................................................................77 3.4.2.12 Lớp ImageObj: .................................................................................78 3.4.2.13 Lớp Page: .........................................................................................78 3.4.2.14 Lớp Key: ..........................................................................................79 3.4.2.15 Lớp AnswerKey:..............................................................................80 -2- Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm 3.4.2.16 Lớp Rate:..........................................................................................81 3.4.2.17 Lớp Estimation:................................................................................81 3.4.2.18 Lớp Sentence:...................................................................................82 3.4.2.19 Lớp Answer:.....................................................................................83 3.4.2.20 Lớp Recognition: .............................................................................83 3.5 Thiết kế cơ sở dữ liệu: .....................................................................................84 3.5.1 Sơ đồ: ........................................................................................................84 3.5.2 Mô tả các bảng:.........................................................................................85 3.5.2.1 MauThi:..............................................................................................85 3.5.2.2 KyThi: ................................................................................................89 3.5.2.3 MonThi: .............................................................................................89 3.5.2.4 DeThi: ................................................................................................90 3.5.2.5 BaiLam:..............................................................................................91 3.5.2.6 ThiSinh:..............................................................................................92 3.6 Thiết kế giao diện một số màn hình chính: .....................................................92 3.6.1 Màn hình thiết kế biểu mẫu: .....................................................................92 3.6.2 Màn hình chấm điểm: ...............................................................................93 3.7 Cài đặt:............................................................................................................94 Chương 4: THỰC NGHIỆM, ĐÁNH GIÁ VÀ TỔNG KẾT ..............................95 4.1 Thực nghiệm:...................................................................................................95 4.2 Kết quả.............................................................................................................95 4.2.1 Phần thiết kế các biểu mẫu: ......................................................................95 4.2.2 Phần chấm điểm tự động: .......................................................................100 4.3 Đánh giá ........................................................................................................101 4.4 Kết luận .........................................................................................................102 4.5 Hướng phát triển:..........................................................................................102 PHỤ LỤC ...............................................................................................................104 PL.1 Các thao tác xử lý ảnh cơ bản:...................................................................104 PL.1.1 Làm xám ảnh:......................................................................................104 PL.1.2 Chuyển sang ảnh nhị phân ...................................................................106 PL.1.3 Xoay ảnh. .............................................................................................108 PL.1.4 Biến đổi tỉ lệ ảnh (Scale)......................................................................110 PL.2 Lý thuyết về mạng nơron ............................................................................111 PL.2.1 Đặt vấn đề ............................................................................................111 PL.2.2 Định nghĩa............................................................................................111 PL.2.3 Sơ lược cấu tạo của mạng nơron..........................................................111 PL.2.4 Quá trình ánh xạ và quá trình học của mạng nơ ron ............................112 PL.2.4.1 Quá trình ánh xạ ............................................................................112 PL.2.4.2 Quá trình học .................................................................................113 PL.2.4.3 Lan truyền ngược sai số ................................................................114 PL.2.5 Hàm truyền...........................................................................................115 PL.2.6 Khởi tạo trọng ......................................................................................116 -3- Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm PL.2.7 Vấn đề quá khớp ..................................................................................116 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................118 -4- Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2-1: Mô hình chung cho toàn bộ phần mềm ...............................................16 Hình 2-2 : Mẫu bài thi TOEFL..............................................................................18 Hình 2-3: Mẫu thi của kỳ thi sát hạch Nhật Bản .................................................19 Hình 2-4: Phần văn bản trong đề thi mẫu ............................................................20 Hình 2-5: Phần ghi tên thí sinh trong đề thi mẫu ................................................21 Hình 2-6: Phần ghi mã số thí sinh trong đề thi mẫu............................................21 Hình 2-7: Phần lựa chọn giới tính trong đề thi mẫu............................................21 Hình 2-8: Phần trả lời câu hỏi của thí sinh trong đề thi mẫu .............................22 Hình 2-9: Sơ đồ tóm tắt quá trình chấm thi .........................................................27 Hình 2-10: quá trình thực hiện của thuật toán tô màu dựa theo đường biên ...29 Hình 2-11..................................................................................................................30 Hình 2-12..................................................................................................................31 Hình 2-13..................................................................................................................31 Hình 2-14..................................................................................................................32 Hình 2-15..................................................................................................................35 Hình 2-16..................................................................................................................36 Hình 2-17..................................................................................................................37 Hình 2-18..................................................................................................................37 Hình 2-19: khi chưa được tô ..................................................................................39 Hình 2-20: các dạng sau khi đã tô .........................................................................39 Hình 2-21: ảnh cần kiểm tra tô được phân thành 3 vùng ...................................40 Hình 2-22: cấu tạo của mạng nơ ron được áp dụng cho đề tài ...........................43 Hình 3-1: Mô hình Use-Case ..................................................................................48 Hình 3-2: Sơ đồ lớp xử lý chính .............................................................................65 Hình 3-3: Sơ đồ lớp truy cập cơ sở dữ liệu:..........................................................65 Hinh 3-4: CellStyle: Char.......................................................................................69 Hinh 3-5: CellStyle: Number..................................................................................69 Hinh 3-6: CellStyle: All...........................................................................................69 Hinh 3-7: AnswerStyles - Vertical .........................................................................73 Hinh 3-8: AnswerStyle - Vertical...........................................................................73 -5- Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm Hình 3-9: Mô hình cơ sở dữ liệu ............................................................................85 Hình 3-10: Màn hình thiết kế biểu mẫu................................................................93 Hình 3-11 : Màn hình chấm điểm tự động............................................................94 Hình 4.1: mẫu thi Institutional TOEFL thực tế ...................................................96 Hình 4-2: mẫu TOEFL được thiết kết bởi chương trình ....................................97 Hình 4-3: Mẫu của kỳ thi sát hạch chuẩn kỹ sư Nhật Bản. ................................98 Hình 4-4: Mẫu đề thi Mạng không dây và an ninh mạng ...................................99 Hình PL-1: ảnh trước khi được làm xám ...........................................................105 Hình PL-2: ảnh sau khi được làm xám ...............................................................105 Hình PL-3: ảnh xám trước khi được chuyển thành ảnh nhị phân...................107 Hình PL-4: ảnh sau khi chuyển thành ảnh nhị phân với ngưỡng là 128.........107 Hình PL-5: Bài thi trong file ảnh bị lệch. ...........................................................108 Hình PL-6: Bài thi sau khi xoay sẽ không còn bị lệch. ......................................109 Hình PL-7: ảnh trước khi biến đổi tỉ lệ...............................................................110 Hình PL-8: ảnh sau khi biến đổi tỉ lệ còn 60% so với ảnh ban đầu .................110 -6- Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3-1: Danh sách các lớp trong sơ đồ lớp .......................................................67 Bảng 3-2: Danh sách thuộc tính lớp Entity...........................................................67 Bảng 3-3: Danh sách phương thức lớp Entity ......................................................68 Bảng 3-4: Danh sách thuộc tính lớp Text .............................................................68 Bảng 3-5: Danh sách phương thức lớp Text.........................................................69 Bảng 3-6: Danh sách thuộc tính lớp TextCell.......................................................69 Bảng 3-7: Danh sách phương thức lớp TextCell ..................................................70 Bảng 3-8: Danh sách thuộc tính lớp TextField.....................................................70 Bảng 3-9: Danh sách phương thức lớp TextField ................................................71 Bảng 3-10: Danh sách thuộc tính lớp ChoiceElement .........................................71 Bảng 3-11: Danh sách phương thức lớp ChoiceElement.....................................72 Bảng 3-12: Danh sách thuộc tính lớp Choice .......................................................72 Bảng 3-13: Danh sách phương thức lớp Choice...................................................72 Bảng 3-14: Danh sách thuộc tính lớp AnswerCell ...............................................73 Bảng 3-15: Danh sách phương thức lớp AnswerCell...........................................74 Bảng 3-16: Danh sách thuộc tính lớp AnswerSheet.............................................74 Bảng 3-17: Danh sách phương thức lớp AnswerSheet ........................................75 Bảng 3-18: Danh sách thuộc tính lớp Line ...........................................................75 Bảng 3-19: Danh sách phương thức lớp Line.......................................................76 Bảng 3-20: Danh sách thuộc tính lớp Rect ...........................................................76 Bảng 3-21: Danh sách phương thức lớp Rect.......................................................77 Bảng 3-22: Danh sách thuộc tính lớp Ellipse........................................................77 Bảng 3-23: Danh sách phương thức lớp Ellipse ...................................................78 Bảng 3-24: Danh sách thuộc tính lớp ImageObj..................................................78 Bảng 3-25: Danh sách phương thức lớp ImageObj .............................................78 Bảng 3-26: Danh sách thuộc tính lớp Page ...........................................................79 Bảng 3-27: Danh sách phương thức lớp Page ......................................................79 Bảng 3-28: Danh sách thuộc tính lớp Key ............................................................79 Bảng 3-29: Danh sách phương thức lớp Key........................................................80 Bảng 3-30: Danh sách thuộc tính lớp AnswerKey ...............................................80 -7- Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm Bảng 3-31: Danh sách phương thức lớp AnswerKey...........................................80 Bảng 3-32: Danh sách thuộc tính lớp Rate ...........................................................81 Bảng 3-33: Danh sách phương thức lớp Rate.......................................................81 Bảng 3-34: Danh sách thuộc tính lớp Estimation.................................................82 Bảng 3-35: Danh sách phương thức lớp Estimation ............................................82 Bảng 3-36: Danh sách thuộc tính lớp Sentence ....................................................82 Bảng 3-37: Danh sách phương thức lớp Sentence................................................83 Bảng 3-38: Danh sách thuộc tính lớp Answer ......................................................83 Bảng 3-39: Danh sách phương thức lớp Answer..................................................83 Bảng 3-40: Danh sách thuộc tính lớp Recognition...............................................84 Bảng 3-41: Danh sách phương thức lớp Recognition ..........................................84 Bảng 3-42: Danh sách các trường trong bảng MauThi.......................................85 Bảng 3-43: Danh sách các trường trong bảng KyThi..........................................89 Bảng 3-44: Danh sách các trường trong bảng MonThi.......................................90 Bảng 3-45: Danh sách các trường trong bảng DeThi ..........................................90 Bảng 3-46: Danh sách các trường trong bảng BaiLam .......................................91 Bảng 3-47: Danh sách các trường trong bảng ThiSinh .......................................92 Bảng 4-1 : So sánh chấm bằng tay và chấm bằng máy......................................101 -8- Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm LỜI MỞ ĐẦU Hiện nay thi trắc nghiệm là một hình thức thi rất phổ biến tại các nước trên thế giới. Nhờ vào đặc điểm luôn có sự rõ ràng của đáp án mà những tranh cãi nhọc nhằn trong việc tính điểm được giảm đi rất nhiều. Điều này dẫn đến việc nâng cao tính chính xác, khách quan trong việc đưa ra kết quả bài thi. Bên cạnh đó thời gian để chấm từng bài thi trắc nghiệm là tương đối nhanh, cho nên sẽ làm tăng tính hiệu quả trong việc tổ chức thi cử. Hình thức thi trắc nghiệm thường được áp dụng cho các môn học thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên, các môn ngoại ngữ, tức những dạng kiến thức không đòi hỏi ở khả năng tự luận. Do đó, nền giáo dục của nước ta hiện nay đã ý định chuyển những môn thi có thể sang hình thức trắc nghiệm vào năm 2007, 2008. Đối với Khoa Công Nghệ Thông Tin cùng những Khoa khác của trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên TP. HCM cũng vậy, việc chuyển đổi những môn thi thích hợp sang thi trắc nghiệm là một quy luật tất yếu, nhằm có thể đánh giá chính xác hơn kiến thức của sinh viên (tuy rằng đã có một số môn được áp dụng sang thi trắc nghiệm - chẳng hạn như tiếng Anh, Hợp Ngữ...). Mặc dù đã được ghi nhận nhiều về những ích lợi như vậy, thế nhưng, hình thức thi này đến nay vẫn chưa thể được áp dụng rộng rãi tại Việt Nam. Các giải pháp – bao gồm bộ thiết bị chuyên dụng và phần mềm đi kèm – thường có giá thành khá cao, chỉ thích hợp cho các kỳ thi lớn và quan trọng. Ngoài ra, còn phải kể đến sự cứng nhắc trong định dạng của các mẫu bài thi. Điều này có nghĩa rằng mẫu thi phải cố định, đối với mỗi thiết bị chấm chỉ dùng được cho các mẫu có sẵn của riêng thiết bị đó mà thôi. Từ những bất cập như trên, giải pháp được luận văn lựa chọn là tận dụng các thiết bị thường thấy trong điều kiện Việt Nam để áp dụng vào việc thi trắc nghiệm. Đó chính là những chiếc máy tính cá nhân, máy scan đang được sử dụng rộng rãi hàng ngày trong từng công sở, trường học, thậm chí ngay cả các hộ gia đình. Chúng sẽ đóng vai trò như những thiết bị đầu vào và xử lý cho quá trình chấm thi. Khi sử -9- Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm dụng các thiết bị này, hình thức thi trắc nghiệm sẽ giảm được giá thành, cũng như tăng thêm tính khả dụng, khi có thể áp dụng tại hầu hết mọi nơi tại Việt Nam. Luận văn này gồm 4 chương có nội dung như sau: o Chương 1. Tổng quan: giới thiệu bối cảnh, lý do thực hiện đề tài cũng như các giải pháp hiện thời có liên quan, từ đó rút ra hướng tiếp cận của luận văn để thực hiện đề tài. o Chương 2. Cơ sở lý thuyết: trình bày sơ lược về các lý thuyết của xử lý ảnh, của mạng nơron, cũng như ứng dụng của chúng trong đề tài. o Chương 3. Thiết kế phần mềm: tài liệu phân tích và thiết kế chương trình. o Chương 4. Thực nghiệm, đánh giá và tổng kết: nêu đánh giá về toàn bộ đề tài, trình bày những kết quả đã đạt được cũng như các hạn chế của đề tài, từ đó đề xuất những hướng nghiên cứu trong tương lai. - 10 - Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm Chương 1: TỔNG QUAN 1.1 Yêu cầu thực tế và lý do thực hiện đề tài: Trong những năm gần đây, việc thi cử luôn là một chủ đề thời sự rất được quan tâm. Chuyện gian lận quay cóp trong các kỳ thi, kết quả điểm thi không chính xác, thường theo ý kiến chủ quan của người chấm thi dẫn đến việc khiếu kiện, đáp án kỳ thi tuyển sinh không nhất quán, rõ ràng, v.v..., hầu như năm nào cũng xảy ra, gây nhiều bức xúc. Do đó, nhu cầu cần có một phương pháp thi – chủ yếu áp dụng với các môn khoa học tự nhiên - cho kết quả chính xác hơn được đặt ra. Trong bối cảnh đó, thi trắc nghiệm - dạng thi mà mỗi bài thi có một đáp án rõ ràng kèm theo – là một giải pháp được nhắc đến. Đối với một kỳ thi trắc nghiệm được tổ chức và quản lý tốt, minh bạch, kết quả thi của thí sinh sẽ khách quan, không còn phụ thuộc nhiều vào người chấm bài nữa. Ngoài ra, việc chấm thi sẽ mau lẹ. Tuy nhiên, câu hỏi lại được đặt ra rằng: khi phương pháp thi trắc nghiệm có những ưu điểm như vậy nhưng tại sao vẫn chưa được phổ biến ở Việt Nam. Bộ Giáo Dục Việt Nam đã từng có ý định chuyển các môn thi thích hợp trong kỳ thi tuyển sinh đại học sang hình thức thi trắc nghiệm, thế rồi đã phải dời lại cho đến tận năm 2008, cột mốc mà đến giờ hiện vẫn còn chưa chắc chắn. Ngay như Khoa Công Nghệ Thông Tin của trường Khoa Học Tự Nhiên của chúng ta, tuy đã áp dụng ở một số môn như Tiếng Anh, Hợp Ngữ..., thi trắc nghiệm vẫn còn tương đối xa lạ. Sau khi phân tích đi tìm các nguyên nhân, ta nhận thấy rằng dù đã từng áp dụng thi trắc nghiệm ở một số môn tại nhiều nơi, thế nhưng nước ta vẫn còn thực hiện cách thức chấm bài thủ công, nguyên nhân chính là do ở kinh phí. Và vì chấm như vậy, cho nên kết quả được đưa ra rất chậm và đôi lúc còn chưa khách quan (do người chấm nhầm lẫn trong lúc chấm ...), không đảm bảo được tính chính xác như bản chất của hình thức thi trắc nghiệm. Trong khi đó, để có thể chấm tự động, đòi - 11 - Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm hỏi phải có thiết bị chuyên dụng với giá thành tương đối cao (vì thường có giải pháp phần mềm riêng đi kèm). Muốn vậy, kỳ thi phải lớn và thu lệ phí đầu vào cao. Điều này là không khả thi trong điều kiện của Việt Nam. Tiếp nữa, các mẫu bài thi có sẵn cho các thiết bị chuyên dụng đó thường cố định, không khả chuyển, việc tạo ra các mẫu mới là có nhưng khá khó khăn, phức tạp và tốn kém. Do vậy, đòi hỏi cần có một giải pháp giải quyết toàn diện các bất cập đó là một đòi hỏi chính đáng. 1.2 Mục tiêu của đề tài: Mục tiêu của đề tài là nhằm đưa ra một giải pháp cho phép tổ chức thi trắc nghiệm, sao cho giá thành rẻ, có thể áp dụng ngay vào các trường học, chẳng hạn như Khoa Công Nghệ Thông Tin của chúng ta. Ngoài ra, giải pháp còn phải cho phép khả năng tạo lập, chỉnh sửa các biểu mẫu thi để phù hợp với nhu cầu trong từng môn thi của mỗi kỳ thi. 1.3 Giải pháp hiện có: Tại Việt Nam cũng như trên thế giới, các dụng cụ chuyên dụng dùng cho việc thi trắc nghiệm đã có từ khá lâu, mà phổ biến nhất là máy chấm carbon dùng cho các kỳ thi TOEFL hay IELTS. Đây là một thiết bị cho phép chấm bài hàng loạt nhưng yêu cầu bài thi phải theo mẫu cố định ứng với máy chấm bài và đòi hỏi phải có thiết bị in ấn chuyên biệt đi kèm. Bài thi sau khi được in ấn và xử lý bởi thiết bị in ấn chuyên dụng sẽ có hình dạng nhất định theo quy định sẵn của máy chấm, có các đánh dấu carbon trên nhiều vị trí của bài thi. Máy chấm carbon nhờ vào những thành phần chuyên dụng đo nồng độ carbon, sẽ xác định đựơc các vị trí đánh dấu. Từ đó tính toán ra được các vị trí để lấy thông tin thí sinh cũng như xác định kết quả bài thi. Tuy nhiên, để cho kết quả được chính xác, thí sinh khi làm bài trên các mẫu thi này, cần phải dùng bút chì carbon. Như ta đã thấy, các thiết bị này còn có khuyết điểm lớn là giá thành cao, do phải đi kèm với nhiều thiết bị chuyên biệt khác, và độ khả chuyển kém. Ứng với mỗi bài thi sẽ là một cặp máy chấm và máy in riêng biệt. Điều này không phù hợp - 12 - Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm với thực tế của Việt Nam ta khi mà thu nhập bình quân so với các nước khác còn kém rất xa. Ưu điểm và khuyết điểm của giải pháp dùng máy chấm carbon: ¾ Ưu điểm: chấm rất nhanh và rất chính xác, thích hợp cho các kỳ thi lớn và rất lớn. ¾ Khuyết điểm: chỉ dùng cho một mẫu bài thi cụ thể đối với từng thiết bị chấm và in chuyên biệt. Do thiết bị không phổ biến nên giá thành cao. 1.4 Hướng tiếp cận của luận văn Giải pháp được đưa ra là sử dụng các thiết bị phổ biến sẵn có trong điều kiện Việt Nam hiện nay như máy tính cá nhân, máy in và máy scan để giảm giá thành. Trong giải pháp này, máy tính cá nhân sẽ đóng vai trò trung tâm, thực hiện việc thiết kế các biểu mẫu, sau đó dùng máy in để in chúng ra. Máy tính cũng đồng thời đóng vai trò thực hiện việc chấm điểm các bài thi thông qua thiết bị scan. Thiết bị scan này có thể là máy scan thường thấy. Tuy nhiên trong thực tế, do số lượng bài thi nhiều, cần được chấm điểm toàn bộ, nên thiết bị scan được khuyến khích là các máy scan có chức năng cho phép scan hàng loạt. Ngoài ra, vì không dùng thiết bị in ấn chuyên biệt, nên việc in màu cho bài thi là không khả thi. Giải pháp đưa ra sẽ là dùng máy in đen trắng in hàng loạt, hoặc tiết kiệm chi phí hơn bằng cách in bản mẫu và dùng máy photocopy để sao chép ra. Vì dùng máy scan, nên việc bắt buộc bài thi đầu vào để chấm điểm phải đặt chính xác vị trí quy định là điều không khả thi. Bài thi sẽ được chấm chính xác khi scan lệch không quá 5 độ. Từ các vị trí đánh dấu góc của bài thi được nhận dạng, máy tính sẽ tính ra được các vị trí khác cần thiết trong bài nhờ vào các thông tin trong bản mẫu thiết kế - hay còn gọi là mẫu chấm bài. Tuy nhiên, do giải pháp này không dùng các thiết bị chuyên dụng để chấm bài, nên các bài thi đầu vào cho máy tính sẽ không được chuẩn, từ đó việc chấm bài sẽ tốn khá nhiều thời gian cho việc chuẩn hoá lại bài thi (thông qua nhận dạng) cũng - 13 - Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm như kết quả chấm sẽ có lúc không được chính xác hoàn toàn như khi thực hiện bằng thiết bị chuyên dụng. Các ưu điểm và khuyết điểm của giải pháp mà luận văn đã chọn: ¾ Ưu điểm: giá thành cho thiết bị sẽ rẻ hơn, do đã có sẵn. Các mẫu bài thi cũng khả chuyển hơn, được thiết kế tuỳ theo nhu cầu của người dùng, có khả năng ứng dụng tại bất kỳ nơi nào miễn có các thiết bị thông thường như máy in, máy scan và máy tính cá nhân. ¾ Khuyết điểm: chấm điểm chậm hơn các máy chuyên dụng, và không được chính xác bằng. Không khả thi với các kỳ thi quá lớn vì chi phí cho việc quét tất cả các bài thi là rất cao. Phần mềm cần thực hiện 2 nhiệm vụ chính: thiết kế các biểu mẫu và chấm điểm tự động bài thi. Dựa vào các mẫu đề thi trắc nghiệm có sẵn (TOEFL, TOEIC, IELTS...), ta nhận thấy những công việc chính yếu trong việc thiết kế một bài thi trắc nghiệm bao gồm: chỉnh sửa trình bày bài thi; lưu và đọc lại các mẫu đã tạo; soạn đáp án; thực hiện in mẫu. Giải pháp dùng công nghệ XML được cân nhắc chọn lựa. Trong khi đó, đối với công việc chấm thi, ta cần thực hiện: chỉnh sửa ảnh bài thi đầu vào theo một chuẩn quy định; thực hiện các xử lý trên từng vùng của ảnh để phân tích thông tin như kiểm tra tô, nhận dạng chữ viết tay; so với đáp án có sẵn để cho ra kết quả; lưu kết quả vào database. 1.5 Nội dung thực hiện của đề tài: Các công việc chính của đề tài bao gồm: 9 Thu thập và tìm hiểu về các mẫu bài thi trắc nghiệm thông dụng như TOEFL, IELTS... từ đó đưa ra các phần thường được dùng đi dùng lại trong bài thi. - 14 - Phần mềm thiết kế và chấm điểm tự động biểu mẫu thi trắc nghiệm 9 Phân tích, thiết kế và thực thi viết mã lệnh cho các thành phần của chương trình tạo biễu mẫu bài thi trắc nghiệm. 9 Phân tích, xây dựng và tổ chức cơ sở dữ liệu để lưu trữ thông tin của mẫu bài thi cũng như các đáp án đi kèm với mẫu bài thi đó. 9 Tìm hiểu các lý thuyết về xử lý ảnh, về nhận dạng giúp chuẩn hoá và đưa ra kết quả cho các bài thi. 9 Tìm hiểu và ứng dụng mạng nơron trong việc nhận dạng chữ viết tay in từ các bài thi. Chương tiếp theo sẽ bàn về các lý thuyết được ứng dụng trong việc xây dựng chương trình. - 15 -
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan