Tài liệu On thi dai hoc lich su 12 on thi dh

Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn Lời Ngõ Các Sỹ Tử Cách ra đề mấy năm nay trở lại thì người ra đề thường : 1.Ở Giai đoạn 1945-1954,1654-1975 là 2 giai đoạn then chốt phải nắm thật kỹ các nội dung của thời kỳ này.Giai đoạn này chiếm 5 điểm trong đề 2.Các giai đoạn khác :1919-1930,1930-1939,1975-2000 thì chiếm 2 điểm ,Năm trước ra giai đoạn nào thì bỏ giai đoạn đó ,các giai đoạn này phải chú trọng vấn đề chủ chốt của giai đoạn. 3.Khi làm bài thì không nên viết lan man các ý phải rõ ràng ,diễn đạt cho người chấm hiểu,các mốc thời gian không nhớ thì không nên đưa vào bài làm. Lịch Sử Thế Giới VÊn ®Ò 1: Liªn x« vµ c¸c n-íc §«ng ¢u x©y dùng CNXH (tõ 1945 ®Õn n÷a ®Çu nh÷ng n¨m 70), nh÷ng thµnh tùu vµ ý nghÜa. C©u 1: Tr×nh bµy nh÷ng thµnh tùu trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë Liªn X« tõ n¨m 1945 ®Õn n÷a ®Çu nh÷ng n¨m 70. * Hoµn c¶nh: - Trong n-íc: + Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, uy tÝn chÝnh trÞ vµ ®Þa vÞ Liªn x« ®-îc n©ng cao trªn tr-êng quèc tÕ. Tuy nhiªn chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®· lµm cho nh©n d©n Liªn X« ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng hy sinh vµ tæn thÊt hÕt søc to lín trong cuéc chiÕn tranh chèng chñ nghÜa ph¸t xÝt. + H¬n 27 triÖu ng-êi chÕt, 1.710 thµnh phè vµ h¬n 70.000 lµng m¹c bÞ tiªu huû, 3.2000 nhµ m¸y, xÝ nghiÖp bÞ tµn ph¸; ®êi sèng nh©n d©n gÆp nhiÒu khã kh¨n, thiÕu thèn. - Bªn ngoµi: + C¸c n-íc ph-¬ng T©y do MÜ cÇm ®Çu, tiÕn hµnh bao v©y kinh tÕ, ch¹y ®ua vò trang, chuÈn bÞ chiÕn tranh tæng lùc nh»m tiªu diÖt Liªn X« vµ c¸c n-íc XHCN. + Phong trµo gi¶i phãng d©n téc ph¸t triÓn. Trong bèi c¶nh ®ã, nh©n d©n Liªn X« võa ra søc x©y dùng l¹i ®Êt n-íc, cñng cè quèc phßng, võa tÝch cùc gióp ®ì phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi . * Thµnh tùu: - VÒ kinh tÕ: + §Ó ®-a ®Êt n-íc v-ît qua thêi k× khã kh¨n, nh©n d©n Liªn x« ®· khÈn tr-¬ng tiÕn hµnh c«ng cuéc hµn g¾n vÕt th-¬ng chiÕn tranh, x©y dùng l¹i ®Êt n-íc, hoµn thµnh th¾ng lîi kÕ ho¹ch 5 n¨m kh«i Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn phôc kinh tÕ (1946-1950) trong thêi gian 4 n¨m 3 th¸ng. N¨m 1950, tæng s¶n l-îng c«ng nghiÖp t¨ng 72% so víi tr-íc chiÕn tranh. - Trong nh÷ng thËp kû 50, 60 vµ n÷a ®Çu 70, Liªn X« lµ c-êng quèc c«ng nghiÖp thø hai thÕ giíi (sau MÜ), gi÷a thËp kü 70 chiÕm gÇn 20% tæng s¶n l-îng c«ng nghiÖp toµn thÕ giíi. N¨m 1972 so víi n¨m 1922, s¶n l-îng c«ng nghiÖp t¨ng 321 lÇn, thu nhËp quèc d©n t¨ng 112 lÇn. §i ®Çu trong mét sè ngµnh c«ng nghiÖp míi: C«ng nghiÖp vò trô, c«ng nghiÖp ®iÖn nguyªn tö. - KHKT: §¹t nhiÒu thµnh tùu rùc rì: + 1949: ChÕ t¹o thµnh c«ng bom nguyªn tö. + N¨m 1957, lµ n-íc ®Çu tiªn phãng thµnh c«ng vÖ tinh nh©n t¹o cña tr¸i ®Êt. + N¨m 1961 phãng con tµu vò trô ph-¬ng §«ng ®-a nhµ du hµnh vò trô Gagarin bay vßng quanh tr¸i ®Êt, më ®Çu kü nguyªn chinh phôc vò trô cña loµi ng-êi, dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ chuyÕn bay dµi ngµy trong vò trô. + §øng ®Çu thÕ giíi vÒ tr×nh ®é häc vÊn cña nh©n d©n víi gÇn 3/4 d©n sè cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ trung häc, trªn 30 triÖu ng-êi lµm viÖc trÝ ãc, c«ng nh©n chiÕm 1/2 sè ng-êi lao ®éng trong c¶ n-íc. - VÒ qu©n sù: §Çu thËp kû 70, b»ng viÖc ký kÕt c¸c hiÖp -íc vÒ h¹n chÕ hÖ thèng tªn löa (ABM) vµ 1 sè biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ vò khÝ tiÕn c«ng chiÕn l-îc (SALT -1, SALT- 2). Liªn X« ®· ®¹t ®-îc thÕ c©n b»ng chiÕn l-îc vÒ søc m¹nh qu©n sù nãi chung vµ søc m¹nh lùc l-îng h¹t nh©n nãi riªng víi c¸c n-íc ph-¬ng T©y. * ý nghÜa cña nh÷ng thµnh tùu ®ã: - Lµm ®¶o lén toµn bé chiÕn l-îc toµn cÇu cña MÜ vµ ®ång minh cña MÜ. - ThÓ hiÖn tÝnh -u viÖt cña CNXH ë mäi lÜnh vùc: x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, quèc phßng, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. C©u 2: ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i vµ vÞ trÝ quèc tÕ cña Liªn x« sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai (1945) nh- thÕ nµo ? H·y nªu mét vµi dÉn chøng cô thÓ vÒ sù gióp ®ì cña Liªn x« ®èi víi ViÖt Nam tõ 19541991? ý nghÜa cña sù gióp ®ì ®ã ®èi víi sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ta ? - ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i: + Trªn c¬ së nh÷ng thµnh tùu ph¸t triÓn kinh tÕ, khoa häc kü thuËt, Liªn x« lu«n lu«n qu¸n triÖt chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i hoµ b×nh, gióp ®ì c¸c n-íc XHCN anh em vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn ®Ó x©y dùng CNXH. + Lu«n lu«n ñng hé sù nghiÖp ®Êu tranh v× ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c n-íc ¸, Phi, MÜ latinh. + Lu«n ®i ®Çu vµ ®Êu tranh kh«ng mÖt mâi cho nÒn hoµ b×nh vµ an ninh thÕ giíi. + Kiªn quyÕt chèng l¹i c¸c chÝnh s¸ch g©y chiÕn, x©m l-îc cña CN§Q vµ c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng quèc tÕ. - VÞ trÝ quèc tÕ cña Liªn X«. + Lµ n-íc tham gia s¸ng lËp vµ lµ uû viªn Héi ®ång B¶o an Liªn Hîp Quèc, ®· cã nhiÒu s¸ng kiÕn b¶o vÖ hoµ b×nh thÕ giíi.... + Liªn x« lµ n-íc XHCN lín nhÊt, hïng m¹nh nhÊt. Víi tiÒm lùc kinh tÕ, quèc phßng cña m×nh, víi chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i hoµ b×nh tÝch cùc, Liªn x« lµ chæ dùa cho c¸ch m¹ng thÕ giíi, lµ thµnh tr× cña hoµ b×nh thÕ giíi. - DÉn chøng vÒ sù gióp ®ì cña Liªn x«... - DÉn chøng: Liªn x« gióp ViÖt Nam x©y dùng bÖnh viÖn H÷u nghÞ Hµ Néi, cÇu Th¨ng Long, nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh, ®µo t¹o c¸n bé, gióp ®ì chuyªn gia vµ kÜ thuËt. - ý nghÜa: ChÝnh nhê cã sù gióp ®ì nµy, nh©n d©n ta ®· ®¸nh b¹i ®-îc chñ nghÜa ®Õ quèc, giµnh ®éc lËp d©n téc, hµn g¾n vÕt th-¬ng chiÕn tranh vµ tiÕn lªn x©y dùng CNXH. Ngµy nay nh÷ng c«ng tr×nh nªu trªn vÉn tiÕp tôc ph¸t huy t¸c dông trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, ®iÖn khÝ ho¸ trong c¶ n-íc. C©u 3: Nh÷ng thµnh tùu trong c«ng cuéc x©y dùng CNXH ë §«ng ¢u tõ 1950 - ®Õn nh÷ng n¨m 70 ? Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn - Hoµn c¶nh: + C«ng cuéc x©y dùng CNXH ë §«ng ¢u diÔn ra trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n, phøc t¹p: c¬ së vËt chÊt kü thuËt l¹c hËu, c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng trong vµ ngoµi n-íc ra søc chèng ph¸. + Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n ®ã c¸c n-íc §«ng ¢u cã thuËn lîi ®ã lµ: §-îc sù hæ trî cña Liªn x«, sù næ lùc cña nh©n d©n trong n-íc. - Thµnh tùu: - Bé mÆt ®Êt n-íc ngµy cµng thay ®æi, ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña nh©n d©n t¨ng lªn. Tr-íc chiÕn tranh Anbani lµ mét n-íc nghÌo, n¨m 1970 ®· hoµn thµnh ®iÖn khÝ hãa trªn toµn quèc; ë Balan, nh÷ng n¨m 70 s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng 20 lÇn so víi n¨m 1938; ë Bungari tæng s¶n phÈm c«ng nghiÖp n¨m 1975 t¨ng 55 lÇn so víi n¨m 1939; ë céng hoµ d©n chñ §øc sau 30 n¨m x©y dùng chÕ ®é míi, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp b»ng c¶ n-íc §øc n¨m 1939, Sau 20 n¨m x©y dùng Hungari trë thµnh mét n-íc c«ng nghiÖp cã v¨n ho¸ vµ khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn; Rumani tõ mét n-íc n«ng nghiÖp trë thµnh mét n-íc c«ng, n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chiÕm 70% thu nhËp quèc doanh. TiÖp kh¾c ®-îc xÕp vµo hµng c¸c n-íc c«ng nghiÖp trªn thÕ giíi. - TÊt c¶ c¸c ©m m-u chèng ph¸ do bän ®Õ quèc vµ c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng trong n-íc g©y ra ®Òu lÇn l-ît bÞ dËp t¾t. - ThiÕu sãt, sai lÇm: + RËp khu«n theo m« h×nh x©y dùng CNXH cña Liªn x«. + ThiÕu d©n chñ, c«ng b»ng x· héi, vi ph¹m ph¸p chÕ XHCN, lµm gi¶m sót lßng tin cña nh©n d©n. - ý nghÜa: + Lµm thay ®æi côc diÖn ch©u ¢u sau chiÕn tranh, trë thµnh c¸c n-íc c«ng - n«ng nghiÖp. DËp t¾t ©m m-u chèng ph¸ do ®Õ quèc vµ c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng trong n-íc g©y ra. + Chñ nghÜa x· héi trë thµnh hÖ thèng thÕ giíi, ngµy cµng ph¸t triÓn. + §êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n cã sù t¨ng lªn râ rÖt so víi tr-íc kia. C©u 4: Tr×nh h×nh chÝnh trÞ vµ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn x« tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ? - T×nh h×nh chÝnh trÞ: + Ba m-¬i n¨m ®Çu sau chiÕn tranh, t×nh h×nh chÝnh trÞ ë Liªn x« æn ®Þnh. + C¸c nhµ l·nh ®¹o Liªn x« ®· m¾c sai lÇm vÒ ®-êng lèi (chñ quan nãng véi, ®èt ch¸y giai ®o¹n.....) ®· diÔn ra cuéc ®Êu tranh trong néi bé §¶ng. + Do sù ñng hé cña nh©n d©n, c«ng cuéc x©y dùng CNXH vÉn ®-îc th¨ng tiÕn, ®êi sèng nh©n d©n vÉn ®-îc n©ng lªn, khèi ®oµn kÕt trong toµn liªn bang ®-îc duy tr×. * ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i: §-êng lèi ®èi ngo¹i cña Liªn x« sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai tËp trung ë 5 chÝnh s¸ch lín sau: - Gióp ®ì hîp t¸c víi c¸c n-íc XHCN anh em vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn, t¹o nªn nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c n-íc anh em tiÕn hµnh c¸ch m¹ng XHCN vµ x©y dùng CNXH. - Ph¸t triÓn quan hÖ h÷u nghÞ, b×nh ®¼ng víi c¸c n-íc míi gi¶i phãng. - Duy tr×, ph¸t triÓn quan hÖ víi c¸c n-íc TBCN trªn c¬ së chung sèng hßa b×nh, hîp t¸c cïng cã lîi. - §oµn kÕt quèc tÕ víi c¸c ®¶ng céng s¶n vµ c¸c ®¶ng D©n chñ c¸ch m¹ng, víi phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ vµ phong trµo ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc. - Kiªn quyÕt chãng l¹i c¸c chÝnh s¸ch g©y chiÕn, x©m l-îc cña CN§Q vµ c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng quèc tÕ. VÊn ®Ò 2: Quan hÖ hîp t¸c gi÷a Liªn x«, c¸c n-íc §«ng ¢u vµ c¸c n-íc XHCN kh¸c. Gi÷a Liªn x« vµ c¸c n-íc §«ng ¢u vµ c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa kh¸c cã nhiÒu mèi quan hÖ hîp t¸c vÒ mäi mÆt. Quan hÖ nµy nh×n chung tèt ®Ñp song còng cã nh÷ng bÊt ®ång. + Nh÷ng n¨m 50 quan hÖ Liªn x« vµ Trung Quèc lµ quan hÖ h÷u nghÞ. Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 60 trë ®i quan hÖ gi÷a hai n-íc nµy trë nªn ®èi ®Çu c¨ng th¼ng; ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 80 quan hÖ b×nh th-êng trë l¹i. Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn + Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 60 quan hÖ gi÷a Liªn x« vµ Anbani trë nªn c¨ng th¼ng ®èi ®Çu. §Çu n¨m 1991 quan hÖ b×nh th-êng trë l¹i. + Liªn x« vµ c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa kh¸c tÝch cùc gióp ®ì c¸c n-íc Céng hoµ d©n chñ nh©n d©n TriÒu Tiªn, Cuba, ViÖt Nam .... Trong cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp vµ x©y dùng ®Êt n-íc. VÊn ®Ò 3: Cuéc néi chiÕn (1946-1949) ë Trung Quèc ? C©u 1: Cuéc néi chiÕn c¸ch m¹ng ë Trung Quèc (1946-1949) diÔn ra nh- thÕ nµo ? Theo em trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn tíi th¾ng lîi cña nh©n d©n trong cuéc néi chiÕn c¸ch m¹ng 1946-1949 ë Trung Quèc, nguyªn nh©n nµo lµ chñ yÕu ? - Nguyªn nh©n cña cuéc néi chiÕn: + TiÒn ®Ò chñ quan: Sau khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng NhËt kÕt thóc n¨m 1945, ë Trung Quèc tån t¹i hai lùc l-îng ®èi lËp: §¶ng Céng s¶n Trung Quèc do Mao Tr¹ch §«ng lµ Chñ tÞch vµ Quèc d©n ®¶ng do T-ëng Giíi Th¹ch ®øng ®Çu. Lùc l-îng c¸ch m¹ng do §¶ng Céng s¶n l·nh ®¹o ®· lín m¹nh: Qu©n chñ lùc cã 120 v¹n ng-êi, khu c¨n cø chiÕm 1/4 ®Êt ®ai vµ 1/3 d©n sè c¶ n-íc; + TiÒn ®Ò kh¸ch quan: Ngoµi ra cßn ®-îc sù gióp ®ì cña Liªn X« (chuyÓn giao vïng §«ng B¾c Trung Quèc, chuyÓn toµn bé vò khÝ t-íc ®-îc cña 1 triÖu qu©n Quan §«ng cho qu©n gi¶i phãng nh©n d©n Trung Quèc). C¸ch m¹ng Trung Quèc ®· cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Tr-íc sù lín m¹nh cña lùc l-îng c¸ch m¹ng, tËp ®oµn thèng trÞ T-ëng Giíi Th¹ch ©m m-u ph¸t ®éng néi chiÕn nh»m tiªu diÖt §¶ng Céng s¶n vµ phong trµo c¸ch m¹ng. Hä ®· cÊu kÕt chÆt chÏ víi MÜ vµ dùa vµo MÜ ®Ó thùc hiÖn ý ®å nµy. VÒ phÝa MÜ, sau khi chiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc, MÜ ra søc gióp ®ì t-ëng Giíi Th¹ch ph¸t ®éng néi chiÕn, ©m m-u biÕn Trung Quèc thµnh thuéc ®Þa kiÓu míi cña MÜ. - DiÔn biÕn: Chia lµm 2 giai ®o¹n: + Giai ®o¹n phßng ngù tÝch cùc: (7-1946-6-1947) Ngµy 20-7-1946 T-ëng Giíi Th¹ch huy ®éng 160 v¹n qu©n chÝnh quy tÊn c«ng toµn diÖn vµo c¸c vïng gi¶i phãng. Do so s¸nh lùc l-îng lóc ®Çu cßn chªnh lÖch, tõ th¸ng 7-1946 ®Õn th¸ng 6-1947, qu©n gi¶i phãng nh©n d©n Trung Quèc thùc hiÖn chiÕn l-îc phßng ngù tÝch cùc, kh«ng gi÷ ®Êt mµ chñ yÕu tiªu diÖt sinh lùc ®Þch, ph¸t triÓn lùc l-îng m×nh. Sau 1 n¨m qu©n gi¶i phãng ®· tiªu diÖt 1.112.000 qu©n Quèc d©n ®¶ng, ph¸t triÓn lùc l-îng chñ lùc m×nh lªn 2 triÖu ng-êi. + Giai ®o¹n ph¶n c«ng: (6-1947- 4-1949) Tõ th¸ng 6-1947, qu©n gi¶i phãng chuyÓn sang ph¶n c«ng, gi¶i phãng c¸c vïng do Quèc d©n ®¶ng thèng trÞ. Tõ th¸ng 4-1948 ®Õn th¸ng 1 -1949, qu©n gi¶i phãng lÇn l-ît më ba chiÕn dÞch, tiªu diÖt h¬n 1.540.000 qu©n Quèc d©n ®¶ng, lµm cho lùc l-îng cña ®Þch vÒ c¬ b¶n ®· bÞ tiªu diÖt. Th¸ng 4-1949, qu©n gi¶i phãng v-ît Tr-êng Giang, ngµy 23-4, Nam Kinh - trung t©m thèng trÞ cña tËp ®oµn Quèc d©n ®¶ng ®-îc gi¶i phãng, nÒn thèng trÞ cña Quèc d©n ®¶ng sôp ®æ. T-ëng Giíi Th¹ch bá lôc ®Þa ch¹y ra ®¶o §µi Loan. Ngµy 1-10-1949, n-íc Céng hoµ nh©n d©n Trung Hoa tuyªn bè thµnh lËp do Mao Tr¹ch §«ng lµm Chñ tÞch, ®¸nh dÊu th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ Trung Quèc. - ý nghÜa lÞch sö: + KÕt thóc 100 n¨m Trung Quèc bÞ ®Õ quèc, phong kiÕn vµ t- s¶n m¹i b¶n thèng trÞ vµ ®-a nh©n d©n Trung Quèc b-íc vµo kÜ nguyªn míi, kÜ nguyªn ®éc lËp, tù do tiÕn lªn CNXH. + Víi diÖn tÝch 1/4 diÖn tÝch ch©u ¸, vµ chiÕm gÇn 1/4 d©n sè toµn nh©n lo¹i. Th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng Trung Quèc ®· t¨ng c-êng lùc l-îng cña CNXH trªn ph¹m vi thÕ giíi vµ cã ¶nh h-ëng s©u s¾c ®Õn sù ph¸t triÓn cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc trªn thÕ giíi . C©u 2: Nh÷ng nguyªn nh©n dÉn tíi th¾ng lîi cña nh©n d©n trong cuéc néi chiÕn c¸ch m¹ng 19461949 ë Trung Quèc, nguyªn nh©n nµo lµ chñ yÕu? Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn - Sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n Trung Quèc.... - Tinh thÇn yªu n-íc, c¨m thï bÌ lò T-ëng Giíi Th¹ch, tinh thÇn ®oµn kÕt, tinh thÇn chiÕn ®Êu hi sinh dòng c¶m... cña nh©n d©n Trung Quèc. C©u 3: Cuéc c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ ë Trung Quèc (1946-1949) thµnh c«ng ®· cã ¶nh h-ëng nh- thÕ nµo ®Õn sù nghiÖp c¸ch m¹ng Trung Quèc nãi riªng vµ c¸ch m¹ng thÕ giíi nãi chung. - Sù kiÖn ®ã cã ¶nh h-ëng ®Õn Trung Quèc: + §¸nh dÊu c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n ë Trung Quèc ®· thµnh c«ng. Víi th¾ng lîi nµy ®· kÕt thóc sù n« dÞch vµ thèng trÞ cña ®Õ quèc, phong kiÕn vµ t- b¶n m¹i b¶n kÐo dµi h¬n 100 n¨m qua. + Më ra cho nh©n d©n Trung Quèc mét kû nguyªn míi: kû nguyªn ®éc lËp, tù do vµ tiÕn lªn CNXH. + Tõ sau th¾ng lîi ®ã, nh©n d©n Trung Quèc d-íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n Trung Quèc liªn tiÕp giµnh nhiÒu th¾ng lîi trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n-íc. §Æc biÖt, tõ n¨m 1978 ®Õn nay, víi ®-êng lèi ®æi míi, §¶ng céng s¶n vµ nh©n d©n Trung Quèc ®· thu ®-îc nhiÒu th¾ng lîi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Cã thÕ nãi Trung Quèc lµ n-íc XHCN ®Çu tiªn tiÕn hµnh c¶i c¸ch më cöa thµnh c«ng. - Thµnh c«ng cña c¸ch m¹ng Trung Quèc cã ¶nh h-ëng ®Õn sù nghiÖp c¸ch m¹ng thÕ giíi. + Víi diÖn tÝch b»ng 1/4 diÖn tÝch ch©u ¸ vµ chiÕm gÇn 1/4 d©n sè toµn thÕ giíi, th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng Trung Quèc cã t¸c ®éng lín ®Õn c¸ch m¹ng thÕ giíi mµ tr-íc hÕt t¨ng c-êng lùc l-îng cho phe XHCN vµ ®éng viªn cæ vò phong trµo gi¶i phãng d©n téc trªn toµn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ c¸c n-íc ¸, Phi, MÜ latinh. + ViÖc Trung Quèc thu ®-îc nhiÒu th¾ng lîi tõ sau cuéc c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ(1946-1949) ®· ®Ó l¹i nhiÒu bµi häc cho c¸ch m¹ng c¸c n-íc, ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam: Mét n-íc gÇn Trung Quèc ®ang tiÕn hµnh c¶i c¸ch, më cöa vµ ®æi míi ®Êt n-íc. VÊn ®Ò 4: Tr×nh bµy c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng Lµo (1945-1954)? - Tõ 1945-1954: Giai ®o¹n kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p x©m l-îc. + Th¸ng 8-1945 lîi dông thêi c¬ NhËt ®Çu hµng, nh©n d©n Lµo næi dËy khëi nghÜa thµnh lËp chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng ë nhiÒu n¬i. Ngµy 12-10-1945 nh©n d©n thñ ®« Viªn Ch¨n khëi nghÜa giµnh chÝnh quyÒn, chÝnh phñ C¸ch m¹ng Lµo ra m¾t quèc d©n, tuyªn bè nÒn ®éc lËp cña Lµo. + Th¸ng 3-1946, thùc d©n Ph¸p quay trë l¹i x©m l-îc, nh©n d©n Lµo ®øng lªn kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. Ngµy 13-8-1950, MÆt trËn Lµo tù do vµ chÝnh phñ kh¸ng chiÕn Lµo thµnh lËp do hoµng th©n Xuphanuvong ®øng ®Çu. + Phèi hîp víi chiÕn tr-êng ViÖt Nam vµ C¨mpuchia, ®-îc sù gióp ®ì cña qu©n t×nh nguyÖn ViÖt Nam, qu©n d©n Lµo ®· giµnh ®-îc nhiÒu th¾ng lîi trong nh÷ng n¨m 1953-1954 buéc thùc d©n Ph¸p ph¶i ký hiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ c«ng nhËn ®éc lËp, chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ cña Lµo. - Tõ 1954 - 1975: Giai ®o¹n kh¸ng chiÕn chèng MÜ x©m l-îc. + Sau khi Ph¸p thÊt b¹i ®Õ quèc MÜ ph¸t ®éng chiÕn tranh x©m l-îc thùc d©n kiÓu míi, nh»m biÕn Lµo thµnh thuéc ®Þa kiÓu míi cña MÜ. + D-íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng nh©n d©n C¸ch m¹ng Lµo (thµnh lËp th¸ng 3-1955), qu©n d©n Lµo ®øng lªn kh¸ng chiÕn chèng MÜ. §Õn ®Çu nh÷ng n¨m 60 vïng gi¶i phãng chiÕm 2/3 diÖn tÝch, 1/3 d©n sè trong c¶ n-íc. Tõ 1964 ®Õn 1973 nh©n d©n Lµo ®· ®¸nh b¹i cuéc "ChiÕn tranh ®Æc biÖt" cña MÜ, buéc MÜ vµ tay sai ph¶i ký HiÖp ®Þnh Viªng Ch¨n (21-2-1973), lËp l¹i nÒn hoµ b×nh, thùc hiÖn hoµ hîp d©n téc ë Lµo. + Th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam 30-4-1975 ®· cæ vò vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸ch m¹ng Lµo tiÕn lªn giµnh th¾ng lîi hoµn toµn. D-íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Nh©n d©n C¸ch m¹ng Lµo tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 12-1975, nh©n d©n Lµo næi dËy giµnh chÝnh quyÒn trong c¶ n-íc. Ngµy 2-12-1975, n-íc Céng hoµ D©n chñ nh©n d©n Lµo chÝnh thøc thµnh lËp. - ý nghÜa lÞch sö c¸ch m¹ng Lµo: Th¾ng lîi cña 30 n¨m ®Êu tranh gian khæ cã ý nghÜa lÞch sö träng ®¹i cña n-íc Lµo. D-íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Nh©n d©n c¸ch m¹nh Lµo, qu©n ®éi vµ nh©n d©n Lµo ®·: Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn + §¸nh th¾ng bän thùc d©n x©m l-îc Ph¸p, vµ bän x©m l-îc MÜ, giµnh ®éc lËp, chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ. + ChÊm døt nÒn qu©n chñ phong kiÕn, thµnh lËp Nhµ n-íc céng hßa d©n chñ nh©n d©n. + Hoµn thµnh th¾ng lîi cuéc c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ, ®-a n-íc Lµo b-íc sang thêi kú ph¸t triÓn míi. + §¸nh dÊu th¾ng lîi míi cña t×nh ®oµn kÕt gi÷a ba n-íc §«ng D-¬ng trong cuéc ®Êu tranh chèng ®Õ quèc, giµnh ®éc lËp tù do vµ x©y dùng ®Êt n-íc. T×nh ®oµn kÕt h÷u nghÞ ViÖt Lµo ®· ®-îc thö th¸ch trong khãi l÷a chiÕn tranh, ngµy cµng ph¸t triÓn trong c«ng cuéc x©y dùng hßa b×nh. VÊn ®Ò 5: Nh÷ng biÕn ®æi vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi ë §«ng Nam ¸ tr-íc vµ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai. - Tr-íc chiÕn tranh: Lµ nh÷ng n-íc thuéc ®Þa, lÖ thuéc vµo c¸c n-íc t- b¶n ph-¬ng T©y, bÞ c¸c n-íc t- b¶n ph-¬ng T©y ra søc bèc lét tµn b¹o Phong trµo ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc tuy diÔn ra m¹nh mÏ nh-ng ®Òu thÊt b¹i... - Tõ sau chiÕn tranh: LÇn l-ît c¸c n-íc ®Òu giµnh ®-îc ®éc lËp d©n téc víi c¸c chÕ ®é chÝnh trÞ phï hîp cho mçi n-íc. Tõ sau khi giµnh ®-îc ®éc lËp d©n téc c¸c n-íc ®Òu ra søc x©y dùng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ x· héi cña m×nh, nhiÒu n-íc ®¹t ®-îc nhiÒu thµnh tùu to lín (NIC, con rång); c¸c n-íc §«ng Nam ¸ chuyÓn tõ ®èi ®Çu sang ®èi tho¹i vµ hîp t¸c, ®Òu trë thµnh thµnh viªn cña ASEAN. VÊn ®Ò 6: Qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ph¸t triÓn cña HiÖp héi c¸c n-íc §«ng Nam ¸ (ASEAN). C¬ héi th¸ch thøc ViÖt Nam khi gia nhËp tæ chøc nµy ? C©u 1: Qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ph¸t triÓn cña HiÖp héi c¸c n-íc §«ng Nam ¸ (ASEAN) ? C¬ héi th¸ch thøc ViÖt Nam khi gia nhËp tæ chøc nµy ? - Hoµn c¶nh ra ®êi: + Sau khi giµnh ®éc ®éc lËp, c¸c n-íc §«ng Nam ¸ ra søc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong khi 3 n-íc §«ng D-¬ng ph¶i tiÕn hµnh cuéc chiÕn tranh cøu n-íc gian khæ. + Th¸ng 8-1967, "HiÖp héi c¸c n-íc §«ng Nam ¸" (ASEAN) thµnh lËp t¹i B¨ng Cèc (Th¸i Lan) gåm c¸c n-íc: In®«nªsia, Malaixia, Xingapo, Th¸i Lan vµ Philippin. HiÖn nay sè thµnh viªn cña ASEAN lµ 10 n-íc. ViÖt Nam gia nhËp tæ chøc ASEAN vµo th¸ng 7-1995. Trong t-¬ng lai, §«ng timo còng sÏ lµ thµnh viªn cña "HiÖp héi c¸c n-íc §«ng Nam ¸" + Môc tiªu cña ASEAN: N¨m 1976, Héi nghÞ cÊp cao ASEAN häp ë Bali (In®«nªxia) ký hiÖp -íc h÷u nghÞ vµ nªu râ môc ®Ých cña ASEAN lµ: Môc ®Ých: X©y dùng mèi quan hÖ hoµ b×nh, h÷u nghÞ vµ hîp t¸c gi÷a c¸c n-íc trong khu vùc, t¹o nªn mét céng ®ång §«ng Nam ¸ hïng m¹nh trªn c¬ së tù c-êng khu vùc. ThiÕt lËp mét khu vùc hoµ b×nh, tù do, trung lËp ë §«ng Nam ¸. Nh- vËy, ASEAN lµ tæ chøc Liªn minh chÝnh trÞ - kinh tÕ cña khu vùc §«ng Nam ¸. - Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn: Ho¹t ®éng cña ASEAN tr¶i qua c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn chÝnh: + Tõ 1967 ®Õn 1975: ASEAN cßn lµ mét tæ chøc khu vùc non yÕu, ch-¬ng tr×nh hîp t¸c gi÷a c¸c n-íc thµnh viªn cßn rêi r¹c. + Th¸ng 2-1976, c¸c n-íc ASEAN ®· ký "HiÖp -íc h÷u nghÞ vµ hîp t¸c" (t¹i Héi nghÞ cÊp cao ë Bali, In®«nªxia) nªu râ môc tiªu x©y dùng nh÷ng mèi quan hÖ h÷u nghÞ hîp t¸c gi÷a c¸c n-íc trong khu vùc t¹o nªn mét céng ®ång §NA hïng m¹nh trªn c¬ së tù c-êng khu vùc, thiÕt lËp mét khu vùc hoµ b×nh, tù do, trung lËp ë §NA. ASEAN trë thµnh mét tæ chøc chÝnh trÞ - kinh tÕ cña khu vùc §NA. + 1979 ASEAN cã quan hÖ ®èi ®Çu víi ba n-íc §«ng D-¬ng (chñ yÕu xoay quanh vÊn ®Ò Campuchia). §Õn cuèi thËp niªn 80 ASEAN ®· chuyÓn sang ®èi tho¹i, hîp t¸c trong cïng tån t¹i hoµ b×nh víi ba n-íc §«ng D-¬ng. Sau khi vÊn ®Ò Campuchia ®-îc gi¶i quyÕt, ASEAN vµ ba n-íc §«ng D-¬ng ®· ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp t¸c trªn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, v¨n ho¸, khoa häc... + N¨m 1995, ViÖt Nam gia nhËp ASEAN, sau ®ã lµ gia nhËp cña c¸c n-íc Lµo, Mianma (1997), Campuchia (1999). ASEAN gåm 10 n-íc ®· trë thµnh "ASEAN toµn §NA" - Thêi c¬, th¸ch thøc ViÖt Nam khi gia nhËp tæ chøc nµy: Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn + Thêi c¬: T¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam ®-îc hoµ nhËp vµo céng ®ång khu vùc, vµo thÞ tr-êng c¸c n-íc §«ng Nam ¸. Thu hót ®-îc vèn ®Çu t-, më ra c¬ héi giao l-u häc tËp, tiÕp thu tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt, c«ng nghÖ vµ v¨n ho¸.... ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n-íc ta. + Th¸ch thøc: ViÖt Nam ph¶i chÞu sù c¹nh tranh quyÕt liÖt, nhÊt lµ vÒ kinh tÕ. Hoµ nhËp nÕu kh«ng ®øng v÷ng th× dÔ bÞ tôt hËu vÒ kinh tÕ vµ bÞ "hoµ tan" vÒ chÝnh trÞ, v¨n ho¸ x· héi... + Th¸i ®é: B×nh tÜnh, kh«ng bá lì thêi c¬. CÇn ra søc häc tËp, n¾m v÷ng khoa häc kÜ thuËt.... C©u 2: Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®Õn nay §«ng Nam ¸ cã nh÷ng biÕn ®æi to lín g× ? Theo Anh (chÞ) trong nh÷ng biÕn ®æi lín ®ã th× biÕn ®æi lín nµo lµ quan träng nhÊt ? V× sao ? - Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai §«ng Nam ¸ cã nh÷ng biÕn ®æi lín sau ®©y: + BiÕn ®æi thø nhÊt: C¸c n-íc §«ng Nam ¸ tõ th©n phËn c¸c n-íc thuéc ®Þa, n÷a thuéc ®Þa vµ lÖ thuéc ®· trë thµnh nh÷ng n-íc ®éc lËp. (KÓ tãm t¾t 10 n-íc §«ng Nam ¸ vµ cho biÕt thuéc ®Þa cña n-íc nµo, vµ giµnh ®éc lËp n¨m nµo theo gîi ý sau) - BiÕn ®æi thø hai: Tõ sau khi giµnh l¹i ®éc lËp, c¸c n-íc §«ng Nam ¸ ®Òu ra søc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ - x· héi cña m×nh vµ ®¹t nhiÒu thµnh tùu to lín: nh- Xingapo, In®«nªxia, Th¸i Lan, Malaixia, ®Æc biÖt lµ Xingapo, n-íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhÊt ë khu vùc §NA vµ ®-îc xÕp vµo hµng n-íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. - BiÕn ®æi thø ba: Cho ®Õn th¸ng 4-1999, c¸c n-íc §NA ®Òu gia nhËp HiÖp héi c¸c n-íc §NA, gäi t¾t lµ ASEAN nh»m môc tiªu x©y dùng nh÷ng mèi quan hÖ hoµ b×nh, h÷u nghÞ hîp t¸c gi÷a c¸c n-íc trong khu vùc. Trong nh÷ng biÕn ®æi ®ã biÕn ®æi nµo lµ quan träng nhÊt: Lµ biÕn ®æi tõ th©n phËn c¸c n-íc thuéc ®Þa, n÷a thuéc ®Þa vµ lÖ thuéc ®· trë thµnh nh÷ng n-íc ®éc lËp. Nhê cã biÕn ®æi ®ã c¸c n-íc §NA míi cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña m×nh ngµy cµng phån vinh. C©u 4: H·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ tæ chøc ASEAN ? Sù gia nhËp cña ViÖt Nam vµo ASEAN ? - Hoµn c¶nh ra ®êi: Sau khi giµnh ®éc ®éc lËp, nhiÒu n-íc §«ng Nam ¸ dù ®Þnh thµnh lËp mét tæ chøc khu vùc nh»m hîp t¸c, gióp ®ì lÉn nhau vÒ kinh tÕ, khoa häc kÜ thuËt vµ v¨n ho¸, ®ång thêi ®Ó h¹n chÕ ¶nh h-ëng cña c¸c n-íc lín ®èi víi c¸c n-íc trong khu vùc. Ngµy 8- 8-1967, "HiÖp héi c¸c n-íc §«ng Nam ¸" (ASEAN) thµnh lËp t¹i B¨ng Cèc (Th¸i Lan) gåm c¸c n-íc: In®«nªsia, Malaixia, Xingapo, Th¸i Lan vµ Philippin. HiÖn nay sè thµnh viªn cña ASEAN lµ 10 n-íc. ViÖt Nam gia nhËp tæ chøc ASEAN vµo th¸ng 7-1995. - Môc tiªu: T-¬ng trî, hîp t¸c vÒ kinh tÕ; x©y dùng mét §«ng Nam ¸ thÞnh v-îng, an ninh, hoµ b×nh trung lËp vµ cïng ph¸t triÓn. Nh- vËy, ASEAN lµ tæ chøc Liªn minh chÝnh trÞ – kinh tÕ cña khu vùc §«ng Nam ¸. - C¬ cÊu tæ chøc: + Héi nghÞ th-îng ®Ønh: 3 n¨m häp 1 lÇn. + Héi nghÞ ngo¹i tr-ëng: mçi n¨m häp 1 lÇn + Uû ban th-êng trùc: ®¶m nhËn c«ng viÖc gi÷a hai kú häp cña héi nghÞ ngo¹i tr-ëng. + HÖ thèng c¸c Uû ban th-êng trùc phô tr¸ch c¸c ngµnh. - C¸c giai ®o¹n chÝnh: + Giai ®o¹n ®Çu (1967-1975) - Tõ 1967 - 1975: ASEAN cßn non yÕu, ch-a cã ho¹t ®éng næi bËt, mäi ng-êi Ýt biÕt ®Õn. - Tõ 1976 ®Õn nay: ASEAN ngµy cµng ph¸t triÓn, cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. HiÖn nay ASEAN trë thµnh mét tæ chøc cña tÊt c¶ c¸c n-íc trong khu vùc: N¨m 1984, brun©y trë thµnh thµnh viªn thø s¸u cña ASEAN, n¨m 1995 ViÖt Nam lµ thµnh viªn thø chÝnh thøc cña ASEAN, n¨m 1997, Lµo vµ Mianma còng gia nhËp ASEAN, n¨m 1999 Campuchia, thµnh viªn thø 10, thµnh viªn thø cuèi cïng cña ASEAN ®-îc kÕt n¹p. * Mèi quan hÖ ViÖt Nam víi ASEAN. Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn - Tõ 1967-1972: Do mét sè n-íc dÝnh lÝu vµo cuéc chiÕn tranh cña MÜ ë ViÖt Nam nªn quan hÖ ViÖt Nam - ASEAN rÊt h¹n chÕ. - Tõ 1973-1986: T×nh h×nh khu vùc cã nhiÒu chuyÓn biÕn. Quan hÖ ViÖt Nam - ASEAN ®· ®-îc c¶i thiÖn. Tuy nhiªn do "vÊn ®Ò Campuchia" mµ mèi quan hÖ gi÷a ViÖt Nam - ASEAN vÉn cßn c¨ng th¼ng. - Tõ 1986, nhÊt lµ tõ cuèi thËp niªn 80, do"vÊn ®Ò Campuchia" ®· ®-îc gi¶i quyÕt nªn quan hÖ ViÖt Nam - ASEAN ®· chuyÓn sang ®èi tho¹i, th©n thiÖn hîp t¸c. - HiÖn nay, quan hÖ ViÖt Nam - ASEAN ngµy cµng ph¸t triÓn toµn diÖn, cã hiÖu qu¶. ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn thø 7 cña ASEAN (7-1995) vµ cã vai trß tÝch cùc trªn nhiÒu lÜnh vùc trong ASEAN. * Sù gia nhËp cña ViÖt Nam vµo ASEAN ? - T¸n thµnh nh÷ng nguyªn t¾c cña tæ chøc ASEAN, th¸ng 7-1992, t¹i Manila (Philippin) ViÖt Nam vµ Lµo ®· gia nhËp HiÖp -íc Bali, trë thµnh quan s¸t viªn chÝnh thøc cña ASEAN. - Ngµy 28-07-1995, ViÖt Nam ®· gia nhËp ASEAN. ®-a sè thµnh viªn cña tæ chøc nµy lªn 7 n-íc. §©y lµ mét sù kiÖn quan träng trong viÖc thóc ®Èy xu thÕ hoµ b×nh, æn ®Þnh vµ hîp t¸c ë khu vùc §«ng Nam ¸. - Ngµy 23-7-1997, HiÖp héi c¸c n-íc §«ng Nam ¸ kÕt n¹p thªm Lµo, Mianma. Tõ ngµy 30-41999, Campuchia lµ thµnh viªn thø 10 cña tæ chøc nµy. Nh- vËy, ASEAN ®· trë thµnh "ASEAN toµn §«ng Nam ¸". H¬n 30 n¨m, kÓ tõ khi ra ®êi, ASEAN ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu to lín vµ tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ cao, t¹o nªn nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi c¸c n-íc thµnh viªn. MÆc dï cã nh÷ng b-íc th¨ng trÇm, vai trß quèc tÕ ASEAN (víi t- c¸ch lµ mét tæ chøc chÝnh trÞ kinh tÕ khu vùc) ngµy cµng t¨ng. VÊn ®Ò 7: C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ th¾ng lîi cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë Ch©u Phi tõ 1945 ®Õn nay ? - Nh÷ng nÐt chung: + Ch©u Phi cã 57 quèc gia víi diÖn tÝch 30,3 triÖu km2 (gÊp 3 lÇn ch©u ¢u, xÊp xØ ch©u MÜ vµ b»ng 3/4 ch©u ¸). Víi d©n sè kho¶ng 650 triÖu ng-êi. Ch©u Phi cã tµi nguyªn phong phó vµ nhiÒu n«ng s¶n quý. Nh-ng d-íi ¸ch thèng trÞ cña thùc d©n ph-¬ng T©y trong nhiÒu thÕ kÜ ch©u Phi trë thµnh nghÌo nµn, l¹c hËu h¬n nhiÒu so víi ch©u lôc kh¸c. + Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, phong trµo c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc bïng næ vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë ch©u Phi. Ch©u phi trë thµnh "Lôc ®Þa míi trçi dËy" trong cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa ®Õ quèc, chñ nghÜa thùc d©n. - C¸c giai ®o¹n: Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®Õn nay, phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë ch©u Phi ®· tr¶i qua c¸c giai ®o¹n sau: + 1945-1954: Phong trµo bïng næ ®Çu tiªn ë B¾c Phi víi th¾ng lîi më ®Çu lµ cuéc chÝnh biÕn c¸ch m¹ng cña binh lÝnh vµ sÜ quan yªu n-íc Ai CËp (3-7-1952), lËp ®æ v-¬ng triÒu Pharóc vµ nÒn thèng trÞ cña thùc d©n Anh, thµnh lËp n-íc Céng hoµ Ai CËp (18-6-1953). + 1954-1960: Do ¶nh h-ëng cña chiÕn th¾ng lÞch sö §iÖn Biªn Phñ n¨m 1954 lµm rung chuyÓn hÖ thèng thuéc ®Þa cña Ph¸p ë B¾c Phi, T©y Phi, nh©n d©n ch©u Phi ®· vïng dËy, më ®Çu b»ng cuéc ®Êu tranh vò trang cña nh©n d©n Angiªri vµo th¸ng 11 -1954. Sau ®ã nhiÒu quèc gia ®· giµnh ®-îc ®éc lËp d©n téc nh-: Tuyni®i (1956), Marèc (1956), Xu ®¨ng (1956), Gana (1956), Ghinª (1958)... Trong nh÷ng n¨m 1954 ®Õn 1960, hÇu hÕt c¸c n-íc B¾c Phi vµ T©y Phi giµnh ®-îc ®éc lËp. + 1960 -1975: N¨m 1960, 17 n-íc ch©u Phi giµnh ®-îc ®éc lËp - lÞch sö gäi "n¨m ch©u Phi"; tiÕp ®ã lµ th¾ng lîi cña nh©n d©n Angªri (3-1962), £ti«pi (1974), M«d¨mbÝch (1975), ®Æc biÖt lµ th¾ng lîi cña nh©n d©n ¡ng«la dÉn ®Õn sù ra ®êi cña n-íc Céng hßa (11-1975) ®¸nh dÊu sù sôp ®æ vÒ c¬ b¶n hÖ thèng thuéc ®Þa cña chñ nghÜa thùc d©n. + 1975 - nay: Giai ®o¹n hoµn thµnh cuéc ®Êu tranh chèng ¸ch thèng trÞ cña chñ nghÜa thùc d©n cò ®Ó giµnh ®éc lËp d©n téc víi sù ra ®êi cña n-íc Céng hßa Namibia (3-1991). Tuy nhiªn sau khi giµnh l¹i ®éc lËp d©n téc, trong sù nghiÖp x©y dùng ®Êt n-íc, còng cè ®éc lËp d©n téc hiÖn nay, nhiÒu n-íc ch©u Phi ®ang gÆp nh÷ng khã kh¨n: sù x©m nhËp cña chñ nghÜa thùc d©n Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn míi, nî chång chÊt, n¹n mï ch÷, ®ãi rÐt, bÖnh tËt lu«n x·y ra, d©n sè qu¸ ®«ng, t×nh h×nh chÝnh trÞ kh«ng æn ®Þnh (do xung ®ét c¸c phe ph¸t, bé téc...) - §Æc ®iÓm phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë ch©u Phi: So víi ch©u ¸ vµ MÜlatinh, phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë ch©u Phi cã 1 sè ®Æc ®iÓm riªng nhsau: - C¸c n-íc ch©u Phi ®· ®oµn kÕt víi nhau trong cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc th«ng qua Tæ chøc thèng nhÊt ch©u Phi gi÷ vai trß quan träng trong viÖc phèi hîp hµnh ®éng vµ thóc ®Èy sù nghiÖp ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña c¸c n-íc ch©u Phi. - L·nh ®¹o phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë c¸c n-íc ch©u Phi hÇu hÕt ®Òu do c¸c chÝnh ®¶ng hoÆc c¸c tæ chøc chÝnh trÞ cña giai cÊp t- s¶n d©n téc, cßn giai cÊp v« s¶n ch-a tr-ëng thµnh, hoÆc ch-a cã chÝnh ®¶ng ®éc lËp. - H×nh thøc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp chñ yÕu lµ th«ng qua ®Êu tranh chÝnh trÞ hîp ph¸p ®Ó ®-îc c«ng nhËn ®éc lËp: c¸c n-íc ch©u Phi giµnh ®-îc ®éc lËp ë nhiÒu møc ®é kh¸c nhau vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi còng rÊt kh¸c nhau tõ sau khi giµnh ®-îc ®éc lËp (vïng B¾c Phi ph¸t triÓn nhanh, vïng ch©u Phi xÝch ®¹o ph¸t triÓn chËm...) C©u 2: Tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë ch©u Phi tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®Õn nay. Ph©n tÝch nh÷ng nÐt kh¸c biÖt c¬ b¶n vÒ ®èi t-îng vµ môc tiªu ®Êu tranh gi÷a c¸c phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë ch©u Phi, ch©u ¸ víi khu vùc MÜ latinh trong thêi kú lÞch sö nµy. - C¸c n-íc ch©u Phi ®· ®oµn kÕt víi nhau trong cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc th«ng qua Tæ chøc thèng nhÊt ch©u Phi gi÷ vai trß quan träng trong viÖc phèi hîp hµnh ®éng vµ thóc ®Èy sù nghiÖp ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña c¸c n-íc ch©u Phi. - L·nh ®¹o phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë c¸c n-íc ch©u Phi hÇu hÕt ®Òu do c¸c chÝnh ®¶ng hoÆc c¸c tæ chøc chÝnh trÞ cña giai cÊp t- s¶n d©n téc, cßn giai cÊp v« s¶n ch-a tr-ëng thµnh, hoÆc ch-a cã chÝnh ®¶ng ®éc lËp. - H×nh thøc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp chñ yÕu lµ th«ng qua ®Êu tranh chÝnh trÞ hîp ph¸p ®Ó ®-îc c«ng nhËn ®éc lËp: c¸c n-íc ch©u Phi giµnh ®-îc ®éc lËp ë nhiÒu møc ®é kh¸c nhau vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi còng rÊt kh¸c nhau tõ sau khi giµnh ®-îc ®éc lËp (vïng B¾c Phi ph¸t triÓn nhanh, vïng ch©u Phi xÝch ®¹o ph¸t triÓn chËm...) * NÐt kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë ch©u ¸, ch©u Phi víi khu vùc MÜ latinh. - Nh©n d©n ch©u ¸, ch©u Phi ®Êu tranh chèng l¹i bän ®Õ quèc, thùc d©n vµ tay sai ®Ó gi¶i phãng d©n téc, giµnh l¹i ®éc lËp chñ quyÒn. - Khu vùc MÜ latinh ®Êu tranh chèng l¹i c¸c thÕ lùc th©n MÜ ®Ó thµnh lËp c¸c chÝnh phñ d©n téc, d©n chñ, qua ®ã giµnh l¹i ®éc lËp vµ chñ quyÒn thùc sù cho d©n téc. VÊn ®Ò 8: C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ th¾ng lîi cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë MÜ la tinh tõ 1945 ®Õn nay ? Khu vùc MÜ latinh bao gåm Mªhic« (B¾c MÜ), toµn bé Trung vµ Nam MÜ; rÊt giµu vÒ n«ng s¶n, L©m s¶n vµ kho¸ng s¶n. - Tr-íc chiÕn tranh thÕ giíi thø hai vÒ h×nh thøc, h¬n 20 n-íc céng hoµ ë MÜ latinh ®Òu lµ nh÷ng quèc gia ®éc lËp; trªn thùc tÕ lµ thuéc ®Þa kiÓu míi - trë thµnh "s©n sau" cña MÜ. - Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë MÜ latinh ph¸t triÓn m¹nh mÏ (®-îc gäi lµ "®¹i lôc nói l÷a"), thÓ hiÖn qua ba giai ®o¹n. + 1945-1959: Cao trµo c¸ch m¹ng næ ra hÇu kh¾p c¸c n-íc MÜ latinh d-íi nhiÒu h×nh thøc b¶i c«ng cña c«ng nh©n (Chilª), næi dËy cña n«ng d©n (Pªru, Ecua®o, Mªhic«, Baraxin, Vªnªxuªla..., khëi nghÜa vò trang (Panama, B«livia) vµ ®Êu tranh nghÞ viÖn (Goatªmala, Achentina, Vªnªxuªla)... + 1959 ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 80: C¸ch m¹ng Cuba th¾ng lîi (1959) ®¸nh dÊu b-íc ph¸t triÓn míi cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc, cæ vò cuéc ®Êu tranh cña c¸c n-íc MÜ latinh. TiÕp ®ã phong trµo ®Êu tranh vò trang bïng næ nhiÒu n-íc... MÜ latinh trë thµnh "lôc ®Þa bïng ch¸y". Do ¸p lùc ®Êu tranh cña quÇn chóng (d-íi nhiÒu h×nh thøc), c¸c chÝnh quyÒn ph¶n ®éng tay sai cña MÜ lÇn l-ît bÞ lËt ®æ, c¸c chÝnh phñ d©n téc d©n chñ ®-îc thµnh lËp ®Ó còng cè ®éc lËp vµ chñ quyÒn d©n téc míi giµnh ®-îc. Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn + Tõ cuèi thËp niªn 80 ®Õn 1991: Do nh÷ng biÕn ®éng kh«ng cã lîi cho phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi ë Liªn x« vµ §«ng ¢u, MÜ t¨ng c-êng chèng l¹i phong trµo c¸ch m¹ng ë MÜ latinh (Grªna®a, Panama...), uy hiÕp vµ ®e do¹ c¸c m¹ng ë Nicaragoa, t×m mäi c¸ch ph¸ ho¹i chñ nghÜa x· héi ë Cuba... Qua h¬n 4 thËp niªn ®Êu tranh, c¸c n-íc MÜ latinh ®· kh«i phôc l¹i ®éc lËp, chñ quyÒn vµ b-íc lªn vò ®µi quèc tÕ víi t- thÕ ®éc lËp, tù chñ, kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn (Braxin, Mªhic«..) * C¸ch m¹ng Cuba 1953-1961. Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, phong trµo c¸ch m¹ng Cuba ph¸t triÓn. MÜ t×m mäi c¸ch ng¨n chÆn, lËp ra chÕ ®é ®éc tµi Batixta. - 26-7-1953: 135 thanh niªn yªu n-íc do Phi®en Caxtr«n l·nh ®¹o tÊn c«ng vµo tr¹i lÝnh M«nca®a, ph¸t ®éng nh©n d©n næi dËy lËt ®æ chÕ ®é ®éc tµi Batixta. - Cuéc khëi nghÜa M«nca®a thÊt b¹i, nhiÒu ng-êi bÞ tµn s¸t, Phi®en Caxtr«n bÞ cÇm tï, nh-ng ®· më ra mét giai ®o¹n míi cña C¸ch m¹ng Cuba (®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn) d-íi sù l·nh ®¹o cña tæ chøc "Phong trµo 26-7". - N¨m 1955, Phi®en Caxtr«n ®-îc tr¶ tù do vµ bÞ trôc xuÊt sang Mªhic«. ¤ng ®· tËp hîp nh÷ng thanh niªn yªu n-íc, mua s¾m vò khÝ... luyÖn tËp qu©n sù. - 25-11-1956, Phi®en Caxtr«n cïng 81 chiÕn sÜ tõ Mªhic« trë vÒ tæ quèc..., x©y dùng c¨n cø c¸ch m¹ng ë vïng Xie Maext¬ra. - 1957-1958, ChiÕn tranh du kÝch ph¸t triÓn mäi miÒn, lùc l-îng vò trang ph¸t triÓn, ®¸nh b¹i cuéc cµn quÐt cña Batixta, lo¹i khái vßng chiÕn ®Êu h¬n 1000 tªn ®Þch. - 12-1958, nghÜa qu©n tÊn c«ng kh¾p trªn mÆt trËn, gi¶i phãng nhiÒu vïng ®Êt ®ai, chiÕm ®-îc ph¸o ®µi Xanta C¬lara. Ngµy 30-12-1958, Batixta bá ch¹y ra n-íc ngoµi. Ngµy 1-1-1959, nghÜa qu©n chiÕm La Habana, chÕ ®é ®éc tµi Batixta sôp ®æ. - 1959-1961, C¸ch m¹ng Cuba hoµn thµnh triÖt ®Ó nh÷ng c¶i c¸ch d©n chñ, c¶i c¸ch ruéng ®Êt, quèc h÷u ho¸ hÕt c¸c xÝ nghiÖp cña t- b¶n n-íc ngoµi, thùc hiÖn c¸c quyÒn tù do d©n chñ... Tõ 1961, Cu ba tiÕn hµnh c¸ch m¹ng XHCN vµ x©y dùng CHXH. - §Ó ®¸p øng yªu cÇu l·nh ®¹o C¸ch m¹ng trong giai ®o¹n míi §¶ng x· héi d©n chñ nh©n d©n Cuba vµ Ban chØ ®¹o phong trµo 13 th¸ng Ba ®· hîp nhÊt thµnh "Tæ quèc c¸ch m¹ng thèng nhÊt"(26-71961) vµ 1965 ®æi tªn thµnh §¶ng Céng s¶n Cuba. * ý nghÜa lÞch sö cña c¸ch m¹ng Cuba. - §¸nh dÊu b-íc ph¸t triÓn míi cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë MÜ latinh. - Lµm thÊt b¹i ©m m-u cña MÜ trong viÖc chinh phôc Cuba. - Cæ vò phong trµo ®Êu tranh cña c¸c n-íc trong khu vùc. - Xøng ®¸ng lµ l¸ cê ®Çu cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë Milatinh. * NÐt kh¸c nhau cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë MÜ latinh vêi phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë ch©u ¸, ch©u Phi ? Ch©u ¸, ch©u Phi MÜ latinh - Cuèi thÕ kû XIX, hÇu hÕt trë thµnh - §Çu thÕ kû XIX, hÇu hÕt c¸c n-íc thuéc ®Þa hoÆc n÷a thuéc ®Þa cña c¸c n-íc t- giµnh ®-îc ®éc lËp d©n téc. b¶n ph-¬ng T©y. - Lµ thuéc ®Þa kiÓu cò - Lµ thuéc ®Þa kiÓu míi. - Liªn tôc næ ra c¸c cuéc ®Êu tranh cña - Tõ n¨m 1945 buéc ph¶i tham gia c¸c nh©n d©n chèng thùc d©n x©m l-îc. hiÖp -íc do MÜ so¹n th¶o, vÒ danh nghÜa lµ ®éc lËp nh-ng trªn thùc tÕ lµ thuéc ®Þa kiÓu míi - Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai mét sè - §Êu tranh chèng chñ nghÜa thùc d©n n-íc giµnh ®-îc ®éc lËp d©n téc. kiÓu míi cã nh÷ng ®Æc ®iÓm: - Ch©u ¸: Cuèi nh÷ng n¨m 60 hÇu hÕt c¸c + Sù ph¸t triÓn cña gi¶i cÊp c«ng nh©n n-íc giµnh ®-îc ®éc lËp d©n téc. + Xo¸ bá chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt lín. Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn + Ch©u Phi: Gi÷a nh÷ng n¨m 70 hÇu hÕt + §Êu tranh vò trang mang tÝnh toµn lôc c¸c n-íc giµnh ®-îc ®éc lËp d©n téc d©n téc. ®Þa + MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt thµnh lËp vµ ph¸t triÓn. - C¸c giai ®o¹n ®Êu tranh. - C¸c giai ®o¹n ®Êu tranh: 1945-1959, 1959-1980, 1980- nay. + Ch©u ¸: 1945-1949,1949-1954, 19541975, 1975- nay. + Ch©u Phi: 1945-1954,1954-1960, 1960-1975,1975- nay. VÊn ®Ò 9: T×nh h×nh n-íc MÜ sau ChiÕn tranh thÕ giíi thø ®Õn nay C©u 1: Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai nÒn kinh tÕ, khoa kÜ thuËt MÜ ph¸t triÓn ph¸t triÓn nhanh chãng nh- thÕ nµo? Nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ MÜ? Nguyªn nh©n nµo lµ quan träng nhÊt? - Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ MÜ: Trong khi c¸c ®ång minh ch©u ©u cña MÜ bÞ chiÕn tranh tµn ph¸, th× MÜ l¹i cã ®iÒu kiÖn hoµ b×nh, an toµn ®Ó ra søc ph¸t triÓn kinh tÕ. + S¶n l-îng c«ng nghiÖp trung b×nh hµng n¨m t¨ng 14%, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng 27 % so víi thêi kú 1935 - 1939. + Trong nh÷ng n¨m 1945 - 1949 s¶n l-îng c«ng nghiÖp MÜ lu«n lu«n chiÕm h¬n mét n÷a s¶n l-îng c«ng nghiÖp toµn thÕ giíi ( 56,4% n¨m 1948). + N¾m 3/4 dù tr÷ vµng cña thÕ giíi; 50% tµu bÌ ®i l¹i trªn c¸c biÓn. Trong hai thËp niªn ®Çu sau chiÕn tranh, MÜ lµ trung t©m kinh tÕ, tµi chÝnh duy nhÊt cña thÕ giíi. * Së dÜ MÜ cã b-íc ph¸t triÓn nhanh chãng vÒ kinh tÕ nh- thÕ lµ do: + Dùa vµo nh÷ng thµnh tùu c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt, MÜ ®iÒu chØnh l¹i hîp lý c¬ cÊu s¶n xuÊt, c¶i tiÕn kü thuËt vµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. + Nhê tr×nh ®é tËp trung s¶n xuÊt vµ tËp trung t- b¶n cao. + Qu©n sù ho¸ nÒn kinh tÕ ®Ó bu«n b¸n vò khÝ thu lîi nhuËn cao. + Ngoµi ra c¸c ®iÒu kiÖn tµi nguyªn phong phó, nh©n c«ng dåi dµo, ®Êt n-íc kh«ng bÞ chiÕn tranh tµn ph¸...còng lµ nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho nÒn kinh tÕ MÜ ph¸t triÓn nhanh chãng. - Nh÷ng mÆt h¹n chÕ vµ nh-îc ®iÓm: + VÞ trÝ kinh tÕ cña MÜ ngµy cµng bÞ gi¶m sót trªn thÕ giíi: C¸c n-íc T©y ¢u vµ NhËt B¶n ngµy cµng trë thµnh ®èi thñ c¹nh tranh gay g¾t, nguy hiÓm cña MÜ. + Kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng ho¸ cña MÜ ngµy cµng sót kÐm. + Tuy ph¸t triÓn nhanh nh-ng kh«ng æn ®Þnh v× th-êng xuyªn x¶y ra nh÷ng cuéc suy tho¸i vÒ kinh tÕ. - Nguyªn nh©n nµo lµ quan träng nhÊt. Dùa vµo nh÷ng thµnh tùu c¸ch m¹ng khoa häc -kü thuËt, MÜ ®iÒu chØnh l¹i hîp lý c¬ cÊu s¶n xuÊt, c¶i tiÕn kü thuËt vµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt. *Nh÷ng thµnh tùu cña nÒn khoa häc - kü thuËt MÜ: RÊt nhiÒu nhµ khoa häc lçi l¹c trªn thÕ giíi ®· ch¹y sang MÜ (ë ®©y cã ®iÒu kiÖn hoµ b×nh vµ ph-¬ng tiÖn ®Çy ®ñ nhÊt ®Ó lµm viÖc) nªn MÜ lµ n-íc ®· khëi ®Çu cho cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt lÇn thø hai cña nh©n lo¹i vµ ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu kú diÖu: ®i ®Çu trong viÖc s¸ng t¹o ra c«ng cô s¶n xuÊt míi(m¸y tÝnh, m¸y tù ®éng vµ hÖ thèng m¸y tù ®éng...), nguån n¨ng l-îng míi (nguyªn tö, nhiÖt h¹ch, mÆt trêi,...), nh÷ng vËt liÖu míi (chÊt P«lime, vËt liÖu tæng hîp...), cuéc "c¸ch m¹ng xanh" trong n«ng nghiÖp, c¸ch m¹ng giao th«ng vµ th«ng tin liªn l¹c, trong khoa häc chinh phôc vò trô vµ s¶n xuÊt vò khÝ hiÖn ®¹i. ChÝnh nhê nh÷ng thµnh tùu khoa häc nµy mµ nÒn kinh tÕ MÜ ph¸t triÓn nhanh chãng vµ ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn nh©n d©n MÜ ®-îc n©ng cao. Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn C©u 2: T¹i sao sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, kinh tÕ MÜ ph¸t triÓn m¹nh mÏ ? Em cã suy nghÜ g× vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ n-íc ta ? - T¹i sao sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, kinh tÕ MÜ ph¸t triÓn m¹nh mÏ: + BiÕt dùa vµo nh÷ng thµnh tùu c¸ch m¹ng khoa häc -kü thuËt, MÜ ®iÒu chØnh l¹i hîp lý c¬ cÊu s¶n xuÊt, c¶i tiÕn kü thuËt vµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. + Nhê tr×nh ®é tËp trung s¶n xuÊt vµ tËp trung t- b¶n cao. + Qu©n sù ho¸ nÒn kinh tÕ ®Ó bu«n b¸n vò khÝ thu lîi nhuËn cao. + Ngoµi ra c¸c ®iÒu kiÖn tµi nguyªn phong phó, nh©n c«ng dåi dµo, ®Êt n-íc kh«ng bÞ chiÕn tranh tµn ph¸...còng lµ nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho nÒn kinh tÕ MÜ ph¸t triÓn nhanh chãng. + Song nguyªn nh©n quan träng nhÊt lµ biÕt sö dông thµnh tùu khoa häc kü thuËt (nguyªn nh©n chñ quan lµ chñ yÕu). - Em cã suy nghÜ g× vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ n-íc ta. + Tr-íc xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ nh÷ng bµi häc lÞch sö, sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ ViÖt Nam vµ c¸c n-íc trong khu vùc cÇn ®-îc ®iÒu chØnh ®Ó phï hîp víi c¬ cÊu kinh tÕ thÕ giíi. + Khai th¸c thÕ m¹nh thiªn nhiªn vµ con ng-êi. + Sö dông thµnh tùu míi nhÊt cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt. + §a d¹ng ho¸ quan hÖ ®Ó tranh thñ sù ñng hé vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ hoÆc thu hót ®Çu t-. C©u 3: Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, v× sao MÜ ph¸t ®éng chiÕn tranh l¹nh ? - Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt c¸c n-íc th¾ng trËn chñ yÕu Anh, Ph¸p, MÜ ®· häp héi nghÞ ë VÐc xai ®Ó chia phÇn th¾ng lîi vµ kÝ c¸c hiÖp -íc víi c¸c n-íc b¹i trËn §øc, ¸o, Hung. Lóc ®ã, Liªn x« n»m trong vßng v©y cña chñ nghÜa ®Õ quèc. - Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, tr-íc ¶nh h-ëng ngµy cµng lín m¹nh cña Liªn x«, cña CNXH trªn toµn thÕ giíi, MÜ vµ c¸c n-íc t- b¶n ph-¬ng T©y ®· cÊu kÕt víi nhau ®Ó chèng l¹i "sù ®e do¹ cña chñ nghÜa céng s¶n". - NÕu ph¸t ®éng "chiÕn tranh nãng" mang tÝnh chÊt toµn cÇu th× víi sù huû diÖt cña bom nguyªn tö, c¶ MÜ vµ Liªn x« ®Òu thÊt b¹i. C©u 4: ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña MÜ tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®Õn cuèi thËp niªn 80 ? - Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, MÜ lu«n lu«n theo ®uæi m-u ®å b¸ chñ thÕ giíi. Th¸ng 3 1947 tæng thèng MÜ Truman ®Ò ra "chñ nghÜa Tê ruman", më ®Çu thêi kú bµnh tr-íng v-¬n lªn b¸ chñ thÕ giíi, c«ng khai nªu"sø m¹ng" cña MÜ lµ "l·nh ®¹o thÕ giíi tù do", chèng l¹i sù bµnh tr-íng cña chñ nghÜa céng s¶n, xóc tiÕn viÖc thµnh lËp c¸c liªn minh qu©n sù; ch¹y ®ua vò trang, chuÈn bÞ chiÕn tranh tæng lùc nh»m tiªu diÖt Liªn X« vµ c¸c n-íc XHCN, mÆt kh¸c, th«ng qua viÖn trî kinh tÕ, qu©n sù cho c¸c n-íc ®ång minh cña MÜ ®Ó khèng chÕ c¸c n-íc nµy. TiÕn hµnh chiÕn tranh tæng lùc tiªu diÖt Liªn x« vµ c¸c n-íc XHCN. C¸c Tæng thèng MÜ nèi tiÕp nhau (Aixenhao, Kenn¬®i, Gi«nx¬n, NÝchx¬n, Cat¬, Rig©n...) ®Òu lÇn l-ît ®-a ra häc thuyÕt hoÆc ®-êng lèi cña m×nh ®Ó thùc hiÖn "ChiÕn l-îc toµn cÇu"cña MÜ - Dï néi dung, biÖn ph¸p cã kh¸c nhau gi÷a c¸c ®êi Tæng thèng, nh-ng chiÕn l-îc toµn cÇu cña MÜ ®Òu thùc hiÖn thèng nhÊt ba môc tiªu: 1. Ng¨n chÆn, ®Èy lïi, tiÕn tíi tiªu diÖt c¸c n-íc XHCN. 2. §µn ¸p phong trµo gi¶i phãng d©n téc, phong trµo c«ng nh©n, phong trµo hoµ b×nh d©n chñ vµ tiÕn bé trªn thÕ giíi. 3. Khèng chÕ, n« dÞch, ®iÒu khiÓn c¸c n-íc ®ång minh. §Ó ®¹t ®-îc môc tiªu trªn, MÜ thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¬ b¶n lµ "ChÝnh s¸ch thùc lùc", lËp ra c¸c khèi qu©n sù, ch¹y ®ua vò trang, ph¸t ®éng nhiÒu cuéc chiÕn tranh x©m l-îc, can thiÖp vµo nhiÒu n-íc, nhiÒu khu vùc trªn thÕ giíi. - Trong viÖc thùc hiÖn chiÕn l-îc toµn cÇu, MÜ ®· vÊp ph¶i nh÷ng thÊt b¹i nÆng nÒ (ë Trung Quèc (1949), TriÒu Tiªn, Cu Ba (1959), Iran...®Æc biÖt lµ thÊt b¹i lµ trong chiÕn tranh x©m l-îc ViÖt Nam (1975). MÆt kh¸c, MÜ còng ®¹t ®-îc mét sè thµnh c«ng, tiªu biÓu: Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn - G©y chiÕn tranh x©m l-îc ë c¸c n-íc §«ng D-¬ng, TriÒu Tiªn... - Bao v©y, cÊm vËn c¸c n-íc XHCN, viÖn trî kinh tÕ cho c¸c n-íc §ång Minh vµ c¸c n-íc chËm ph¸t triÓn. - Gãp phÇn quan träng trong viÖc thóc ®Èy sù sôp ®æ CNXH ë Liªn x« vµ §«ng ¢u. C©u 5: Tr×nh bµy chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña MÜ ®èi víi ViÖt Nam tõ 1945-1975? - Tõ 1945-1954: + Tõ 1941-1946: MÜ gióp lùc l-îng ViÖt Minh chèng NhËt. C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m thµnh c«ng, MÜ cã ®¹i diÖn t¹i Hµ Néi. + Tõ 1946-1954: MÜ gióp Ph¸p më réng vµ kÐo dµi chiÕn tranh §«ng D-¬ng. + 1949, MÜ gióp Ph¸p thùc hiÖn kÕ ho¹ch R¬ve, kho¸ chÆt biªn giíi ViÖt Trung, lËp hµnh lang §«ng – T©y. + 12-1950, lËp ph¸i ®oµn cè vÊn ViÖn trî qu©n sù (MAAG): N¨m 1950, viÖn trî MÜ chiÕm 19% ng©n s¸ch chiÕn tranh §«ng D-¬ng, 1952 lµ 35%, 1953 lµ 42%. + MÜ gióp Ph¸p thùc hiÖn kÕ ho¹ch Nava, x©y dùng tËp ®oµn cø ®iÓm §iÖn Biªn Phñ, viÖn trî khi §iÖn Biªn Phñ s¾p thÊt b¹i. - Tr× ho·n, kÐo dµi Héi nghÞ Gi¬nev¬, kh«ng kÝ vµo v¨n b¶n HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬. * Tõ 1954-1975: - Ph¸ ho¹i HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬, biÕn miÒn Nam thµnh thuéc ®Þa kiÓu míi vµ c¨n cø qu©n sù cña MÜ. + Ngµy 25-6-1954, tr-íc khi kÝ HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬, MÜ ®· ®-a Ng« §×nh DiÖm lµ ng-êi do MÜ ®µo t¹o n¾m chÝnh quyÒn ë miÒn Nam. + Ngµy 23-7-1954, Bé tr-ëng Bé Ngo¹i giao §alÐt tuyªn bè: Kh«ng më ®-êng cho chñ nghÜa céng s¶n bµnh tr-íng xuèng §«ng ¸ vµ Th¸i B×nh D-¬ng. + MÜ gióp DiÖm tæ chøc "tr-ng cÇu d©n ý", bÇu cö "quèc héi", hîp ph¸p ho¸ chÝnh quyÒn Ng« §×nh DiÖm, x©y dùng ë miÒn Nam mét chÝnh quyÒn ®èi lËp víi chÝnh phñ ViÖt Nam d©n chñ Céng hoµ tr¸i víi tinh thÇn HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬. + Th¸ng 7 –1956, DiÖm cù tuyÖt hiÖp th-¬ng víi miÒn B¾c nh»m t×m kiÕm viÖc thèng nhÊt ®Êt n-íc. - Thùc hiÖn c¸c chiÕn l-îc chiÕn tranh x©m l-îc ViÖt Nam. + Tõ 1954-1960: Thùc hiÖn chiÕn l-îc "chiÕn tranh mét phÝa", th«ng qua viÖn trî kinh tÕ ®iÒu khiÓn chÝnh quyÒn tay sai ®µn ¸p phong trµo c¸ch m¹ng miÒn Nam. + Tõ 1961-1965: Thùc hiÖn chiÕn l-îc "ChiÕn tranh ®Æc biÖt" ®-a cè vÊn qu©n sù vµo miÒn Nam ViÖt Nam ®Ó trùc tiÕp ®iÒu kiÓn cuéc chiÕn, thùc hiÖn kÕ ho¹ch Xtal©y –Taylo. + Tõ 1965- 1968: Thùc hiÖn chiÕn l-îc: "ChiÕn tranh côc bé" ë miÒn Nam, ®-a qu©n MÜ vµ qu©n ch- hÇu trùc tiÕp tham chiÕn cïng víi qu©n Ngôy; g©y chiÕn tranh ph¸ ho¹i lÇn thø nhÊt ®èi víi miÒn B¾c. + Tõ 1969-1973: MÜ thùc hiÖn chiÕn l-îc "ViÖt Nam ho¸" chiÕn tranh, thay qu©n MÜ b»ng qu©n Nguþ, hç trî nguþ vÒ ho¶ lùc, g©y chiÕn tranh ph¸ ho¹i lÇn thø hai ®èi víi miÒn B¾c. + 21-1-1973, MÜ kÝ hiÖp ®Þnh Pari c«ng nhËn ®éc lËp thèng nhÊt, chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ ViÖt Nam, cam kÕt rót hÕt qu©n MÜ vÒ n-íc. + Tõ 1973 ®Õn 1975, MÜ vÉn tiÕp tôc viÖn trî cho ThiÖu mµ thùc chÊt lµ tiÕp tôc "ViÖt Nam ho¸" chiÕn tranh. + Víi §¹i th¾ng mïa Xu©n 1975 cña nh©n d©n ta, chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña MÜ ®èi víi ViÖt Nam tõ 1954-1975 bÞ thÊt b¹i hoµn toµn. + HiÖn nay, chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña §¶ng ta "lµ b¹n cña tÊt c¶ c¸c n-íc", víi MÜ ta chñ tr-¬ng "khÐp l¹i qu¸ khø h-íng tíi t-¬ng lai". Thùc hiÖn chñ tr-¬ng nµy quan hÖ ViÖt - MÜ ngµy cµng ®-îc c¶i thiÖn. §Ò 10: T×nh h×nh n-íc NhËt B¶n tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®Õn nay. C©u 1: Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai kinh tÕ, khoa häc kÜ thuËt NhËt B¶n ph¸t triÓn nh¶y vät nh- thÕ nµo ? Nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ NhËt B¶n ? Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn * Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n: - Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, lµ n-íc chiÕn b¹i, nÒn kinh tÕ bÞ tµn ph¸...s¶n xuÊt c«ng nghiÖp n¨m 1946 chØ b»ng 1/4 so víi tr-íc chiÕn tranh. Tõ sau khi MÜ ph¸t ®éng chiÕn tranh x©m l-îc TriÒu Tiªn (6 -1950) vµ ViÖt Nam (nh÷ng n¨m 60), kinh tÕ NhËt B¶n ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¼n lªn nhê nh÷ng ®¬n ®Æt hµng qu©n sù cña MÜ. NhËt ®uæi kÞp råi v-ît c¸c n-íc T©y ¢u v-¬n lªn hµng thø hai (sau MÜ) trong thÕ giíi t- b¶n chñ nghÜa. Trong c«ng nghiÖp: Gi¸ trÞ s¶n l-îng c«ng nghiÖp n¨m 1950 lµ 4,1 tû ®« la, ®Õn n¨m 1960 v-¬n lªn 56,4 tû ®« la. Trong n«ng nghiÖp: N¨m 1969 cung cÊp 80% nhu cÇu trong n-íc. §Õn n¨m 1973, tæng s¶n phÈm quèc d©n ®¹t 402 tû ®« la. Trong kho¶ng 20 n¨m tæng s¶n phÈm quèc d©n t¨ng 20 lÇn, n¨m 1989, tæng s¶n phÈm quèc d©n ®¹t 2.828,3 tû ®« la. N¨m 1990 thu nhËp b×nh qu©n tÝnh theo ®Çu ng-êi lµ 23.796 ®« la, ®øng thø hai thÕ giíi (sau Thôy SÜ). Nh- vËy chØ sau vµi ba thËp kü, NhËt B¶n ®· v-¬n lªn thµnh mét siªu c-êng kinh tÕ, lµ mét trong ba trung t©m kinh tÕ, tµi chÝnh cña thÕ giíi. NhiÒu ng-êi gäi ®ã lµ "thÇn kú NhËt B¶n". - Nh÷ng nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ NhËt B¶n lµ: + BiÕt lîi dông nguån vèn n-íc ngoµi tËp trung ®Çu t- vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp then chèt, Ýt chi tiªu qu©n sù, biªn chÕ Nhµ n-íc gän nhÑ. + BiÕt lîi dông thµnh tùu khoa häc - kü thuËt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, c¶i tiÕn kü thuËt vµ h¹ gi¸ thµnh hµng ho¸. + BiÕt "len l¸ch" x©m nhËp thÞ tr-êng c¸c n-íc kh¸c, qua ®ã ®Ó më réng thÞ tr-êng thÕ giíi. + Nh÷ng c¶i c¸ch d©n chñ sau chiÕn tranh t¹o ®iÒu kiÖn vµ thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. + TruyÒn thèng "tù lùc tù c-êng" cña nh©n d©n vµ tµi n¨ng ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ cña giíi kinh doanh vµ nh÷ng nhµ l·nh ®¹o NhËt B¶n. - VÒ khoa häc kÜ thuËt: + Coi träng ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, võa chó träng ph¸t triÓn c¸c c¬ së nghiªn cøu trong n-íc, võa chó ý mua c¸c ph¸t minh cña n-íc ngoµi. + HiÖn nay NhËt B¶n ®øng ®Çu vÒ tr×nh ®é KHKT ®Æc biÖt trong c¸c lÜnh vùc d©n dông. + Quan t©m ®Õn c«ng t¸c gi¸o dôc, ®µo t¹o nh÷ng con ng-êi cã n¨ng lùc, gi÷ v÷ng nh÷ng b¶n s¾c v¨n ho¸ cña d©n téc, cã ý chÝ v-¬n lªn trong mäi hoµn c¶nh. C©u 2: Tr×nh bµy nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai? Theo em, trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ NhËt B¶n kÓ trªn, th× nguyªn nh©n nµo lµ quan träng nhÊt vµ nguyªn nh©n ®ã cã thÓ gióp Ých g× cho c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn trong viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ cña m×nh ? - Nh÷ng nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ NhËt B¶n lµ: + BiÕt lîi dông nguån vèn n-íc ngoµi tËp trung ®Çu t- vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp then chèt, Ýt chi tiªu qu©n sù, biªn chÕ Nhµ n-íc gän nhÑ. + BiÕt lîi dông thµnh tùu khoa häc - kü thuËt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, c¶i tiÕn kü thuËt vµ h¹ gi¸ thµnh hµng ho¸. + BiÕt "len l¸ch" x©m nhËp thÞ tr-êng c¸c n-íc kh¸c, qua ®ã ®Ó më réng thÞ tr-êng thÕ giíi. + Nh÷ng c¶i c¸ch d©n chñ sau chiÕn tranh. + TruyÒn thèng "tù lùc tù c-êng" cña nh©n d©n vµ tµi n¨ng ®iÒu hµnh kinh tÕ cña giíi kinh doanh vµ nh÷ng nhµ l·nh ®¹o NhËt B¶n. * Nguyªn nh©n quan träng nhÊt: BiÕt lîi dông thµnh tùu khoa häc - kü thuËt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, c¶i tiÕn kü thuËt vµ h¹ gi¸ thµnh hµng ho¸. *Gióp Ých cho c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn: NhËn râ vai trß quan träng cña cuéc CMKHKT trong viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ cña m×nh. C©u 3: Trong c¸c nguyªn nh©n ph¸t triÓn kinh tÕ NhËt B¶n vµ kinh tÕ MÜ tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, cã nh÷ng nguyªn nh©n chung vµ nguyªn nh©n riªng. H·y tr×nh bµy vµ ph©n tÝch nguyªn nh÷ng nh©n ®ã. Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn Nguyªn nh©n chung: + BiÕt lîi dông thµnh tùu khoa häc - kü thuËt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, c¶i tiÕn kü thuËt vµ h¹ gi¸ thµnh hµng ho¸. + Bèc lét nh©n d©n trong n-íc vµ c¸c n-íc nhá yÕu vµ c¹nh tranh víi c¸c n-íc lín. Nguyªn nh©n riªng cña: + BiÕt dùa vµo nh÷ng thµnh tùu c¸ch m¹ng khoa häc -kü thuËt, MÜ ®iÒu chØnh l¹i hîp lý c¬ cÊu s¶n xuÊt, c¶i tiÕn kü thuËt vµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. + Qu©n sù ho¸ nÒn kinh tÕ ®Ó bu«n b¸n vò khÝ thu lîi nhuËn cao. + Ngoµi ra c¸c ®iÒu kiÖn tµi nguyªn phong phó, nh©n c«ng dåi dµo, ®Êt n-íc kh«ng bÞ chiÕn tranh tµn ph¸...còng lµ nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho nÒn kinh tÕ MÜ ph¸t triÓn nhanh chãng. Nguyªn nh©n riªng cña NhËt B¶n: + BiÕt lîi dông nguån vèn n-íc ngoµi tËp trung ®Çu t- vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp then chèt, Ýt chi tiªu qu©n sù, biªn chÕ Nhµ n-íc gän nhÑ. + BiÕt "len l¸ch" x©m nhËp thÞ tr-êng c¸c n-íc kh¸c, qua ®ã ®Ó më réng thÞ tr-êng thÕ giíi. + Nh÷ng c¶i c¸ch d©n chñ sau chiÕn tranh t¹o ®iÒu kiÖn vµ thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. + TruyÒn thèng "tù lùc tù c-êng" cña nh©n d©n vµ tµi n¨ng ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ cña giíi kinh doanh vµ nh÷ng nhµ l·nh ®¹o NhËt B¶n. VÊn ®Ò11: Héi nghÞ Ianta vµ viÖc h×nh thµnh trËt tù thÕ giíi míi sau chiÕn tranh? C©u 1: Héi nghÞ Ianta vµ viÖc h×nh thµnh trËt tù thÕ giíi míi sau chiÕn tranh? - Bèi c¶nh lÞch sö: §Çu n¨m 1945, Côc diÖn chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®· b-íc vµo giai ®o¹n chãt, nhiÒu m©u thuÉn, nhiÒu tranh chÊp trong néi bé phe ®ång minh chèng ph¸t xÝt næi lªn gay g¾t, trong ®ã næi bËt lªn ba vÊn ®Ò bøc thiÕt cÇn gi¶i quyÕt: 1. ViÖc nhanh chãng kÕt thóc chiÕn tranh ë Ch©u ¢u vµ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D-¬ng. 2. ViÖc tæ chøc l¹i trËt tù thÕ giíi míi sau chiÕn tranh 3. ViÖc ph©n chia khu vùc chiÕm ®ãng theo chÕ ®é qu©n qu¶n ë c¸c n-íc ph¸t xÝt chiÕn b¹i vµ ph©n chia ph¹m vi ¶nh h-ëng cña c¸c n-íc tham gia chiÕn tranh chèng ph¸t xÝt. Héi nghÞ cÊp cao ba c-êng quèc Liªn X«, MÜ, Anh häp ë Ianta (Liªn X«) tõ ngµy 4 ®Õn 12-21945. - Nh÷ng quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ: 1. VÒ viÖc kÕt thóc chiÕn tranh ë Ch©u ¢u vµ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D-¬ng, 3 c-êng quèc ®· thèng nhÊt môc ®Ých lµ tiªu diÖt tËn gèc chñ nghÜa ph¸t xÝt §øc vµ chñ nghÜa qu©n phiÖt NhËt B¶n, nhanh chãng kÕt thóc chiÕn tranh ë Ch©u ¢u, Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D-¬ng vµ Liªn X« sÏ tham gia chiÕn tranh chèng NhËt ë Ch©u ¸- Th¸i B×nh D-¬ng sau khi chiÕn tranh kÕt thóc ë Ch©u ¢u. 2. Ba c-êng quèc thèng nhÊt thµnh lËp tæ chøc Liªn Hîp Quèc dùa trªn nÒn t¶ng vµ nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ sù nhÊt trÝ gi÷a 5 c-êng quèc Liªn X«, MÜ, Anh, Ph¸p vµ Trung Quèc ®Ó g×n gi÷ hoµ b×nh, an ninh vµ trËt tù thÕ giíi sau chiÕn tranh. 3. Héi nghÞ ®· ®i ®Õn tho¶ thuËn viÖc ®ãng qu©n t¹i c¸c n-íc nh»m gi¶i gi¸p qu©n ®éi ph¸t xÝt vµ ph©n chia ph¹m vi ¶nh h-ëng ë ch©u ¢u vµ ch©u ¸. ë Ch©u ¢u, qu©n ®éi Liªn X« sÏ chiÕm ®ãng §«ng §øc, §«ng BÐclin vµ c¸c n-íc §«ng ¢u do Liªn X« gi¶i phãng. Cßn qu©n ®éi MÜ, Anh, Ph¸p chiÕm ®ãng miÒn T©y §øc, T©y Beclin, Italia vµ mét sè n-íc T©y ¢u kh¸c, vïng §«ng ¢u thuéc ph¹m vi ¶nh h-ëng cña Liªn X«, vïng T©y ¢u thuéc ph¹m vi ¶nh h-ëng cña MÜ, trong ®ã, ¸o, PhÇn Lan trë thµnh hai n-íc trung lËp. ë Ch©u ¸, héi nghÞ chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó ®¸p øng viÖc Liªn X« tham gia chiÕn tranh chèng NhËt, bao gåm: 1. B¶o vÖ nguyªn tr¹ng vµ c«ng nhËn nÒn ®éc lËp cña M«ng Cæ. 2. Tr¶ l¹i Liªn X« nh÷ng quyÒn lîi cña ®Õ quèc Nga ë ViÔn §«ng tr-íc chiÕn tranh Nga - NhËt n¨m 1904 cô thÓ: tr¶ l¹i Liªn X« miÒn Nam ®¶o Xakharin vµ tÊt c¶ c¸c ®¶o nhá thuéc ®¶o nµy; quèc tÕ ho¸ th-¬ng c¶ng §¹i Liªn (Trung Quèc) vµ kh«i phôc viÖc Trung Quèc thuª c¶ng L÷ ThuËn (Trung Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn Quèc) lµm c¨n cø h¶i qu©n; tr¶ l¹i Liªn X« ®-êng s¾t Xibiri - Tr-êng Xu©n; cïng sö dông ®-êng s¾t Hoa §«ng vµ ®-êng s¾t Nam M·n - §¹i Liªn. 3. Liªn X« chiÕm 4 ®¶o Curin. Ngoµi ra 3 c-êng quèc còng ®· tho¶ thuËn: Qu©n ®éi MÜ chiÕm ®ãng NhËt B¶n, qu©n ®éi Liªn X« chiÕm ®ãng miÒn B¾c TriÒu Tiªn vµ qu©n ®éi MÜ chiÕm ®ãng miÒn Nam TriÒu Tiªn, lÊy vÜ tuyÕn 38o lµm ranh giíi; NhËt B¶n thuéc ph¹m vi ¶nh h-ëng cña MÜ; Trung Quèc tiÕn tíi thµnh lËp ChÝnh phñ liªn hiÖp vµ MÜ cã quyÒn lîi ë Trung Quèc; c¸c vïng cßn l¹i cña Ch©u ¸ vÉn thuéc ph¹m vi ¶nh h-ëng cña c¸c n-íc ph-¬ng T©y. Nh÷ng quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ cÊp cao Ianta th¸ng 2-1945 ®· trë thµnh nh÷ng khu«n khæ cña trËt tù thÕ giíi míi tõng b-íc ®-îc thiÕt lËp trong nh÷ng n¨m 1945 - 1947 sau khi chiÕn tranh kÕt thóc th-êng gäi lµ "TrËt tù hai cùc Ianta" (hai cùc chØ MÜ vµ Liªn X« ph©n chia nhau ph¹m vi ¶nh h-ëng trªn c¬ së tho¶ thuËn Ianta). VÊn ®Ò 12: Môc ®Ých, nguyªn t¾c ho¹t ®éng vµ tæ chøc Liªn Hîp Quèc, kÓ tªn mét sè tæ chøc chuyªn m«n cña Liªn Hîp Quèc ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam ( Ýt nhÊt 3 tæ chøc) * Hoµn c¶nh ra ®êi: - ChiÕn tranh thÕ giíi s¾p kÕt thóc, phe ph¸t xÝt s¾p thÊt b¹i; c¸c n-íc ®ång minh vµ nh©n d©n thÕ giíi cã nguyÖn väng g×n gi÷ hoµ b×nh, ng¨n chÆn nh÷ng cuéc chiÕn tranh míi. - Héi nghÞ Ianta (2-1945) gi÷a c¸c vÞ ®øng ®Çu 3 c-êng quèc Liªn X«, MÜ, Anh ®· nhÊt trÝ vÒ sù cÇn thiÕt thµnh lËp mét tæ chøc quèc tÕ ®Ó g×n gi÷ hoµ b×nh, an ninh vµ trËt tù thÕ giíi sau chiÕn tranh. - Tõ 25 - 4 ®Õn 26-6-1945, ®¹i biÓu 50 n-íc ®· häp t¹i Xanph¬ranxixc« (MÜ) ®Ó th«ng qua HiÕn ch-¬ng Liªn Hîp Quèc. - Ngµy 24 - 10 - 1945 phiªn häp ®Çu tiªn cña Liªn Hîp Quèc ®-îc triÖu tËp t¹i Lu©n ®«n vµ ®-îc coi lµ ngµy chÝnh thøc thµnh lËp Liªn Hîp Quèc. - Môc ®Ých: Duy tr× hoµ b×nh, an ninh thÕ giíi , thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c, h÷u nghÞ gi÷a c¸c n-íc trªn c¬ së t«n träng quyÒn ®éc lËp tù quyÕt vµ quyÒn b×nh ®¼ng gi÷a c¸c quèc gia. - Nguyªn t¾c ho¹t ®éng: + T«n träng quyÒn b×nh ®¼ng cña c¸c quèc gia vµ quyÒn tù quyÕt cña c¸c d©n téc. + T«n träng toµn vÑn l·nh thæ vµ ®éc lËp chÝnh trÞ cña tÊt c¶ c¸c n-íc. + Gi¶i quyÕt tranh chÊp quèc tÕ b»ng ph-¬ng ph¸p hoµ b×nh. + Ph¶i cã sù nhÊt trÝ cña 5 c-êng quèc: Liªn X« (nay lµ Liªn Bang Nga), Anh, Ph¸p, MÜ, Trung Quèc. + Liªn Hîp Quèc kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña bÊt cø n-íc nµo. - C¸c tæ chøc chÝnh: + §¹i héi ®ång: Lµ héi nghÞ cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn mçi n¨m häp mét lÇn. + Héi ®ång B¶o an: Lµ c¬ quan chÝnh trÞ quan träng nhÊt vµ ho¹t ®éng th-êng xuyªn cña Liªn Hîp Quèc, chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh vÒ duy tr× hoµ b×nh vµ an ninh thÕ giíi , bao gåm 5 thµnh viªn th-êng trùc lµ Nga, Anh, MÜ, Ph¸p, Trung Quèc vµ 6 thµnh viªn kh«ng th-êng trùc nhiÖm kú 2 n¨m. Mäi nghÞ quyÕt cña Héi ®ång B¶o an chØ ®-îc th«ng qua khi ®-îc sù nhÊt trÝ cña c¶ 5 uû viªn th-êng trùc. + Ban th- ký: Lµ c¬ quan hµnh chÝnh cña Liªn Hîp Quèc ®øng ®Çu lµ Tæng Th- ký do §¹i héi ®ång bÇu ra, nhiÖm kú 5 n¨m. Ngoµi ra Liªn Hîp Quèc cßn cã hµng tr¨m tæ chøc chuyªn m«n kh¸c nh- Héi §ång Kinh TÕ vµ X· Héi, Toµ ¸n quèc tÕ, Héi ®ång Qu¶n thóc,Tæ chøc Gi¸o dôc-Khoa häc - V¨n ho¸... - Vai trß: Liªn Hîp Quèc lµ tæ chøc quèc tÕ lín nhÊt, gi÷ vai trß quan träng trong viÖc g×n gi÷ hoµ b×nh, an ninh thÕ giíi, thóc ®Èy viÖc gi¶i quyÕt c¸c vô tranh chÊp, xung ®ét khu vùc, ®Èy m¹nh c¸c mèi giao l-u, hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi . Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn ViÖt Nam gia nhËp Liªn Hîp Quèc th¸ng 9 - 1977. * ë ViÖt Nam, cã c¸c tæ chøc sau ®©y ®ang ho¹t ®éng tÝch cùc: Ch-¬ng tr×nh L-¬ng thùc (PAM), Quü nhi ®ång (UNICEF), Tæ chøc N«ng nghiÖp vµ L-¬ng thùc (FAO), Tæ chøc V¨n ho¸ vµ Gi¸o dôc (UNESCO), Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi (WHO). * Vai trß cña Liªn hîp Quèc trong t×nh h×nh hiÖn nay. Liªn hîp Quèc Liªn Hîp Quèc lµ tæ chøc quèc tÕ lín nhÊt, gi÷ vai trß quan träng trong viÖc g×n gi÷ hoµ b×nh, an ninh thÕ giíi, thóc ®Èy viÖc gi¶i quyÕt c¸c vô tranh chÊp, xung ®ét khu vùc, ®Èy m¹nh c¸c mèi giao l-u, hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi lµ mét tæ chøc quèc tÕ lín nhÊt cã vai trß to lín HiÖn nay Liªn hîp Quèc vÇn ch-a gi¶i quyÕt tranh chÊp, xung ®ét khu vùc c¸c n-íc lín trªn thÕ giíi. VÊn ®Ò 13: Cuéc "chiÕn tranh vµ ©m m-u cña MÜ: - Hoµn c¶nh lÞch sö : Th¸ng 3- 1947, Tæng thèng MÜ Truman ®· ph¸t ®éng "chiÕn tranh l¹nh". Trong bµi diÔn v¨n ®äc tr-íc Quèc héi MÜ, «ng ta cho r»ng: Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, " Chñ nghÜa céng s¶n ®ang ®e däa thÕ giíi tù do" vµ " Nga X« ®ang bµnh tr-íng thuéc ®Þa ë ch©u ¢u" , MÜ vµ ph-¬ng T©y ph¶i liªn kÕt ®Ó chèng l¹i sù "®e däa" ®ã. - Môc tiªu: MÜ "®¶m nhËn sø m¹ng thÕ giíi tù do", gióp ®ì c¸c d©n téc trªn thÕ giíi chèng l¹i sù "®e däa cña chñ nghÜa céng s¶n", chèng l¹i "sù bµnh tr-íng cña Nga X«". *Hµnh ®éng vµ biÖn ph¸p cña MÜ trong thêi kú " chiÕn tranh l¹nh": - MÜ vµ ph-¬ng T©y ra søc "ch¹y ®ua vò trang" víi ng©n s¸ch qu©n sù khæng lå ®Ó chuÈn bÞ cho cuéc "chiÕn tranh tæng lùc" nh»m tiªu diÖt Liªn X« vµ c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa. - MÜ lËp ra c¸c khèi qu©n sù : NATO, SEATO, ANZUS, CENTO, Liªn minh qu©n sù MÜ- NhËt, Liªn minh qu©n sù T©y b¸n cÇu, x©y dùng hµng ngµn c¨n cø qu©n sù h¶i, lôc, kh«ng qu©n kh¾p thÕ giíi. - MÜ ph¸t ®éng c¸c cuéc chiÕn tranh x©m l-îc: ViÖt Nam, Lµo, Campuchia, can thiÖp Grªna®a (1983), vµ Panama (1990); bao v©y kinh tÕ vµ ho¹i vÒ chÝnh trÞ qu©n sù ë Cuba... Ngoµi ra, MÜ cßn bao v©y, cÊm vËn vÒ kinh tÕ, c« lËp vÒ chÝnh trÞ vµ ho¹t ®éng ph¸ ho¹i: ®¶o chÝnh, lËt ®æ, chiÕn tranh t©m lÝ...g©y t×nh tr¹ng ®èi ®Çu, lu«n lu«n c¨ng th¼ng víi c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa. MÜ ®· ¸p dông "chÝnh s¸ch bªn miÖng hè chiÕn tranh", ®èi ®Çu gi÷a hai khèi NATO, vµ V¸cxava..., lµm cho c¸c mèi quan hÖ lu«n lu«n phøc t¹p, gay g¾t. VÊn ®Ò 14: Nguån gèc, néi dung, thµnh tùu chÝnh cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai - Nguån gèc: + Do yªu cÇu cña cuéc sèng con ng-êi, cô thÓ lµ yªu cÇu cña kü thuËt vµ cña s¶n xuÊt trë thµnh ®éng lùc vµ lµ nguån gèc s©u xa dÉn tíi cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp thÕ kü XVIII-XIX vµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt hiÖn nay. + Do sù bïng næ d©n sè vµ nhu cÇu sinh ho¹t ngµy cµng cao cña con ng-êi, mÆt kh¸c do tµi nguyªn thiªn nhiªn cung cÊp cho cuéc sèng con ng-êi ngµy cµng v¬i c¹n mét c¸ch nghiªm träng, v× vËy viÖc t×m ra c«ng cô s¶n xuÊt míi cã kü thuËt cao, nh÷ng nguån n¨ng l-îng vµ nh÷ng vËt liÖu míi thay thÕ ®-îc ®Æt ra mét c¸ch bøc thiÕt ®èi víi con ng-êi. + Do yªu cÇu cña cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, c¸c bªn tham chiÕn ph¶i ®i s©u nghiªn cøu KH - KT ®Ó c¶i tiÕn vò khÝ vµ s¸ng t¹o ra lo¹i vò khÝ míi cã søc huû diÖt lín h¬n nh»m giµnh th¾ng lîi vÒ m×nh. + Nh÷ng thµnh tùu vÒ KH - KT cuèi thÕ kü XIX ®Çu thÕ kü XX còng t¹o tiÒn ®Ò vµ thóc ®Èy sù bïng næ cña cuéc c¸ch m¹ng KH - KT lÇn thø hai. - §Æc ®iÓm: Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt lÇn thø hai cã sù kÕt hîp vµ g¾n bã chÆt chÏ gi÷a c¸ch m¹ng khoa häc vµ c¸ch m¹ng kü thuËt. HÇu nh- tÊt c¶ nh÷ng khuynh h-íng chñ yÕu cña khoa häc c¬ b¶n ®Òu g¾n liÒn víi lÜnh vùc s¶n xuÊt, nh- kho häc vËt lÝ h¹t nh©n vµ n¨ng l-îng nguyªn tö, ®iÒu khiÓn häc vµ tù ®éng ho¸. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc – kü thuËt lÇn nµy ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh chãng, quy m« réng lín vµ ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu kú diÖu ch-a tõng thÊy trong lÞch sö nh©n lo¹i. * Néi dung vµ thµnh tùu cña cuéc c¸ch m¹ng KH - KT lÇn thø hai. - Néi dung: Cuéc c¸ch m¹ng KH - KT diÔn ra trong mäi ngµnh mäi lÜnh vùc. + VÒ khoa häc c¬ b¶n: To¸n häc, VËt lý häc, Ho¸ häc, Sinh vËt häc. + NhiÒu ngµnh khoa häc míi nh- khoa häc vò trô vµ khoa häc du hµnh vò trô... + Nh÷ng ngµnh khoa häc míi kÕt hîp khoa häc tù nhiªn víi kü thuËt míi nh- ®iÒu khiÓn häc, ph©n tö... + Gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch vÒ KH vµ KT phôc vô cuéc sèng con ng-êi nh- vÊn ®Ò n¨ng l-îng, c«ng cô s¶n xuÊt, vËt liÖu míi, kh¾c phôc c¸c bÖnh tËt cña con ng-êi... - Thµnh tùu: + Trong lÜnh vùc khoa häc c¬ b¶n con ng-êi ®· thu ®-îc nh÷ng thµnh tùu hÕt søc to lín; ®¸nh dÊu nh÷ng b-íc nh¶y vät ch-a tõng cã trong lÞch sö ë c¸c ngµnh To¸n häc, VËt lý häc, Ho¸ häc, Sinh vËt häc. To¸n häc ®· cã nh÷ng ph¸t minh lín vµ x©m nhËp vµo c¸c ngµnh khoa häc kh¸c, t¹o thµnh qu¸ tr×nh To¸n häc ho¸ ®èi víi VËt lý häc, Ho¸ häc, Sinh vËt häc, c¶ Ng«n ng÷, LÞch sö... Ho¸ häc cã nh÷ng thµnh tùu lín t¸c ®éng vµo kü thuËt vµ s¶n xuÊt, më ra ph-¬ng ph¸p míi ®Ó s¶n xuÊt "VËt liÖu ho¸ häc". Trong VËt lý víi nh÷ng ph¸t minh vÒ lý thuyÕt h¹t nh©n, sãng ®iÖn tõ, tr-êng ®iÖn tõ, gãp phÇn s¶n xuÊt nh÷ng c«ng cô míi, vËt liÖu míi...Nh÷ng ph¸t minh trong Sinh häc dÉn ®Õn sù biÕn ®æi lín lao trong n«ng nghiÖp, ®Õn sù ra ®êi cña c«ng nghÖ sinh häc... + Ph¸t minh lín vÒ nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt míi, ®¸ng chó ý lµ m¸y tÝnh, m¸y tù ®éng (R« bèt), hÖ thèng m¸y tù ®éng. + T×m ra nguån n¨ng l-îng míi phong phó v« tËn: n¨ng l-îng nguyªn tö, n¨ng l-îng nhiÖt h¹ch, n¨ng l-îng mÆt trêi... + ChÕ t¹o nh÷ng vËt liÖu míi thay thÕ cho nguyªn liÖu thiªn nhiªn ®ang ngµy cµng v¬i c¹n, quan träng nhÊt lµ chÊt P«lime. + Cuéc "C¸ch m¹ng xanh" trong n«ng nghiÖp, nhê ®ã con ng-êi ®· t×m ra ®-îc ph-¬ng h-íng ®Ó cã thÓ kh¾c phôc ®-îc n¹n ®ãi ¨n, thiÕu thùc phÈm. + Nh÷ng ph¸t minh trong lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i vµ th«ng tin liªn l¹c (m¸y bay siªu ©m hiÖn ®¹i, tµu ho¶ tèc ®é cao, hÖ thèng ph¸t sãng truyÒn h×nh hiÖn ®¹i qua vÖ tinh...). + Thµnh tùu chinh phôc vò trô (tµu vò trô, tµu con thoi, con ng-êi ®Æt ch©n lªn mÆt tr¨ng...) VÊn ®Ò15: VÞ trÝ vµ ý nghÜa cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt lÇn thø hai. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam tr-íc sù ph¸t triÓn cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn nay. * VÞ trÝ vµ ý nghÜa: + §· lµm thay ®æi mét c¸ch c¬ b¶n c¸c nh©n tè s¶n xuÊt nh- c«ng cô vµ c«ng nghÖ, nguyªn liÖu, n¨ng l-îng, th«ng tin vËn t¶i, ...nhê ®ã con ng-êi ®· t¹o ra nh÷ng lùc l-îng s¶n xuÊt nhiÒu h¬n, ®å sé h¬n lùc l-îng s¶n xuÊt cña tÊt c¶ c¸c thÕ hÖ tr-íc céng l¹i. + §-a loµi ng-êi chuyÓn sang mét nÒn v¨n minh míi, v¨n minh hËu c«ng nghiÖp hay cßn gäi v¨n minh trÝ tuÖ. + NÒn kinh tÕ thÕ giíi ngµy cµng ®-îc quèc tÕ ho¸ cao, thÞ tr-êng toµn thÕ giíi ®ang h×nh thµnh bao gåm tÊt c¶ c¸c n-íc cã chÕ ®é x· héi kh¸c nhau, võa hîp t¸c, võa ®Êu tranh víi nhau trong cïng tån t¹i hoµ b×nh. + G©y nªn nh÷ng hËu qu¶ tiªu cùc mµ con ng-êi hiÖn nay ch-a kh¾c phôc ®-îc: ViÖc chÕ t¹o vò khÝ huû diÖt nh»m s¸t h¹i con ng-êi vµ n¹n « nhiÔm m«i tr-êng, tai n¹n giao th«ng, bÖnh tËt do KHKT mang l¹i. Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn * C¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam tr-íc sù ph¸t triÓn cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn nay. - C¬ héi: NÕu quèc gia nµo tiÕp cËn ®-îc nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt th× quèc gia ®ã sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn. - Th¸ch thøc: §Ó dùa vµo nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn ®Êt n-íc th× thùc tÕ ®· chøng minh c¸c n-íc trªn thÕ giíi. NÕu biÕt tËn dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt th× kh· n¨ng tiÒm lùc kinh tÕ ph¸t triÓn. NÕu kh«ng n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng thµnh tùu khoa häc th× sÏ tôt hËu. C©u 1: Nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt vµ t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt lÇn thø hai ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi. * §Æc ®iÓm næi bËt. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt lÇn thø hai cã sù kÕt hîp vµ g¾n bã chÆt chÏ gi÷a c¸ch m¹ng khoa häc vµ c¸ch m¹ng kü thuËt. HÇu nh- tÊt c¶ nh÷ng khuynh h-íng chñ yÕu cña khoa häc c¬ b¶n ®Òu g¾n liÒn víi lÜnh vùc s¶n xuÊt, nh- khoa häc vËt lÝ h¹t nh©n vµ n¨ng l-îng nguyªn tö, ®iÒu khiÓn häc vµ tù ®éng ho¸. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc – kü thuËt lÇn nµy ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh chãng, quy m« réng lín vµ ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu kú diÖu ch-a tõng thÊy trong lÞch sö nh©n lo¹i. * T¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®èi víi sù ph¸t triÓn x· héi loµi ng-êi. - Nhê cã nh÷ng thµnh tùu kú diÖu cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®· t¹o ra b-íc ph¸t triÓn nh·y vät ch-a tõng thÊy trong lùc l-îng s¶n xuÊt vµ n¨ng xuÊt lao ®éng. Con ng-êi t¹o ra nh÷ng lùc l-îng s¶n xuÊt nhiÒu h¬n vµ ®å sé h¬n lùc l-îng s¶n xuÊt cña tÊt c¶ c¸c thÕ hÖ tr-íc céng l¹i. - Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®· ®-a loµi ng-êi b-íc sang mét nÒn v¨n minh míi, sau nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp vµ nÒn v¨n minh míi hiÖn nay lµ nÒn v¨n minh trÝ tuÖ (hay nÒn v¨n minh hËu c«ng nghiÖp, v¨n minh truyÒn tin...) NÒn v¨n minh míi nµy t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó con ng-êi ph¸t triÓn h¬n, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn, nh-ng còng ®ßi hái con ng-êi ph¶i s¸ng t¹o, n¨ng ®éng vµ th«ng minh h¬n. - Nh÷ng thµnh tùu to lín cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®· lµm cho nÒn kinh tÕ thÕ giíi ng¯y c¯ng “quèc tÕ ho²” cao, ®ang h×nh th¯nh trÞ tr­êng to¯n thÕ giíi bao gåm nh÷ng n-íc cã chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c nhau, võa hîp t¸c, võa ®Êu tranh trong cïng tån t¹i hoµ b×nh. - MÆt kh¸c, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt còng t¹o ra sù giao l-u, trao ®æi v¨n ho¸, du lÞch, v¨n ho¸ nghÖ thuËt, sù hîp t¸c víi nhau trªn nhiÒu lÜnh vùc: y tÕ, d©n sè, khoa häc kü thuËt... gi÷a c¸c quèc gia, d©n téc trªn thÕ giíi ngµy cµng ph¸t triÓn vµ g¾n bã chÆt chÏ víi nhau. - Cuéc c¸ch m¹ng ®· dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi lín lao vÒ c¬ cÊu d©n c- víi xu h-íng d©n sè lao ®éng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp sÏ gi¶m ®i, d©n sè trong ngµnh dÞch vô t¨ng lªn. - Bªn c¹nh nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt còng cã nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi, nh- viÖc chÕ t¹o ra vò khÝ huû diÖt (bom nguyªn tö, vò khÝ ho¸ häc, vò khÝ sinh häc, tªn l÷a v-ît ®¹i ch©u...) n¹n « nhiÓm m«i tr-êng, bÖnh hiÓm nghÌo; tai n¹n giao th«ng, tai n¹n lao ®éng. PhÇn lÞch sö ViÖt Nam VÊn ®Ò 1: T×nh h×nh ph©n ho¸ x· héi ViÖt Nam sau chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt kh¶ n¨ng c¸ch m¹ng cña tõng tÇng líp, giai cÊp? Do t¸c ®éng cña "Ch-¬ng tr×nh khai th¸c thø hai" cña thùc d©n Ph¸p, x· héi ViÖt Nam cã sù biÕn ®æi s©u s¾c, bªn c¹nh giai cÊp cò, xuÊt hiÖn nh÷ng tÇng líp, giai cÊp míi. Mçi giai cÊp, tÇng líp cã ®Þa vÞ vµ quyÒn lîi kh¸c nhau nªn th¸i ®é chÝnh trÞ vµ kh· n¨ng c¸ch m¹nh cñng kh¸c nhau. - Giai cÊp ®Þa chñ phong kiÕn: Lµ chæ dùa cña ®Õ quèc Ph¸p, cµng ngµy cÊu kÕt chÆt chÏ víi ®Õ quèc, tha hå chiÕm ®o¹t ruéng ®Êt, bèc lét kinh tÕ vµ ®µn ¸p vÒ chÝnh trÞ ®èi víi n«ng d©n. Tuy nhiªn còng cã mét bé phËn, nhÊt lµ ®Þa chñ nhá vµ võa cã tinh thÇn yªu n-íc, tham gia c¸c phong trµo yªu n-íc khi cã ®iÒu kiÖn. - Giai cÊp t- s¶n: H×nh thµnh tõ tr-íc vµ trong chiÕn tranh, mÊy n¨m sau chiÕn tranh míi trë thµnh mét giai cÊp. Giai cÊp t- s¶n ViÖt Nam dÇn dÇn ph©n ho¸ thµnh hai bé phËn: TÇng líp t- s¶n m¹i b¶n cã quyÒn lîi g¾n liÒn víi ®Õ quèc, cÊu kÕt chÆt chÏ víi ®Õ quèc; tÇng líp t- s¶n d©n téc cã khuynh h-íng kinh Gia sư Thành Được Gia Sư Thành Được www.daythem.com.vn doanh ®éc lËp, Ýt nhiÒu cã tinh thÇn d©n téc d©n chñ, chèng ®Õ quèc phong kiÕn nh-ng th¸i ®é l¹i kh«ng kiªn ®Þnh dÔ tho¶ hiÖp, c¶i l-¬ng khi ®Õ quèc m¹nh. - C¸c tÇng líp tiÓu t- s¶n: Bao gåm nh÷ng ng-êi bu«n b¸n, chñ x-ëng nhá ®Õn viªn chøc, trÝ thøc häc sinh, sinh viªn...sau chiÕn tranh ph¸t triÓn nhanh vÒ sè l-îng. Hä bÞ t- s¶n Ph¸p chÌn Ðp b¹c ®·i, ®êi sèng bÊp bªnh. Bé phËn trÝ thøc, häc sinh, sinh viªn cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi trµo l-u v¨n ho¸ bªn ngoµi nªn cã tinh thÇn h¨ng h¸i c¸ch m¹ng vµ lµ mét lùc l-îng quan träng trong c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ ë n-íc ta. - Giai cÊp n«ng d©n: ChiÕm h¬n 90% d©n sè, chÞu sù bèc lét nÆng nÒ cña thùc d©n, phong kiÕn, n«ng d©n bÞ bÇn cïng ho¸ trªn quy m« lín, do vËy hä c¨m thï s©u s¾c thùc d©n Ph¸p vµ phong kiÕn tay sai. - Giai cÊp c«ng nh©n lµ lùc l-îng h¨ng h¸i cña ®«ng ®¶o nhÊt cña c¸ch m¹ng. - Giai cÊp c«ng nh©n: Do nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vµ riªng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh... giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam c¨m thï s©u s¾c thùc d©n Ph¸p, phong kiÕn tay sai vµ giíi chñ. - Sím trë thµnh lùc l-îng chÝnh trÞ ®éc lËp, thèng nhÊt, tù gi¸c trong c¶ n-íc, trªn c¬ së ®ã nhanh chãng v-¬n lªn n¾m quyÒn l·nh ®¹o c¸ch m¹ng n-íc ta. VÊn ®Ò 2: T×nh h×nh thÕ giíi sau chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt ®· ¶nh h-ëng tíi c¸ch m¹ng ViÖt Nam nh- thÕ nµo? Trong lóc x· héi ViÖt Nam ®ang ph©n hãa s©u s¾c th× ¶nh h-ëng cña phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi, chñ yÕu ¶nh h-ëng cña c¸ch m¹ng Th¸ng M-êi Nga déi vµo cã t¸c dông thóc ®Èy c¸ch m¹ng ViÖt Nam chuyÓn sang thêi kú míi. - C¸ch m¹ng Th¸ng m-êi Nga thµnh c«ng (1917) cã ý nghÜa lÞch sö to lín, nã xãa bá ¸ch ¸p bøc bèc lét cña CNTB vµ phong kiÕn, ®-a c«ng nh©n vµ n«ng d©n lªn n¾m chÝnh quyÒn x©y dùng chÕ ®é míi- chÕ ®é XHCN. - D-íi ¶nh h-ëng cña c¸ch m¹ng Th¸ng M-êi Nga, phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë c¸c n-íc ph-¬ng §«ng vµ phong trµo c«ng nh©n ë c¸c n-íc ph-¬ng T©y g¾n bã mËt thiÕt víi nhau trong cuéc ®Êu tranh chèng CN§Q. - Trong cao trµo c¸ch m¹ng 1918-1923, giai cÊp v« s¶n b¾t ®Çu b-íc lªn vò ®µi chÝnh trÞ, nhiÒu ®¶ng céng s¶n ®-îc thµnh lËp: §¶ng Céng s¶n Ph¸p (12-1920), víi sù ®ãng gãp cña NguyÔn ¸i Quèc, t¹o ra nh÷ng thuËn lîi cho cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n ViÖt Nam, ®Æc biÖt gióp cho chñ nghÜa M¸c Lªnin th©m nhËp vµo ViÖt Nam. Sù ra ®êi §¶ng Céng s¶n Trung Quèc (7/1921) vµ sù ph¸t triÓn cña phong trµo c¸ch m¹ng Trung Quèc vµo nh÷ng n¨m 20 lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nh÷ng ng-êi c¸ch m¹ng ViÖt Nam "®øng ch©n" vµ g©y dùng phong trµo trong n-íc.... T- t-ëng d©n chñ t- s¶n, nhÊt lµ chñ nghÜa Tam D©n, ¶nh h-ëng m¹nh ®Õn phong trµo d©n téc d©n chñ theo khuynh h-íng t- s¶n lµm phong trµo nµy ph¸t triÓn nhanh, nh-ng tÊt c¶ ®Òu thÊt b¹i. Th¸ng 3-1919, §Ö Tam quèc tÕ (Quèc tÕ Céng s¶n) ®-îc thµnh lËp - ®-îc ®¸nh dÊu mét giai ®o¹n míi cña phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi. - Phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi cã ¶nh h-ëng tÝch cùc tíi phong trµo c¸ch m¹ng ViÖt Nam, thóc ®Èy c¸ch m¹ng ViÖt Nam chuyÓn sang mét thêi kú míi: C¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ mét bé phËn cña c¸ch m¹ng thÕ giíi. VÊn ®Ò 3: NguyÔn ¸i Quèc vµ vai trß cña ng-êi ®èi víi viÖc chuÈn bÞ t- t-ëng, chÝnh trÞ vµ tæ chøc thµnh lËp cho chÝnh ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n ë ViÖt Nam ? Th¸ng 7 -1920, Ng-êi ®äc LuËn c-¬ng cña Lªnin vÒ c¸c vÊn ®Ò d©n téc vµ thuéc ®Þa, tõ ®ã Ng-êi hoµn toµn tin theo Lªnin vµ ®øng vÒ Quèc tÕ thø ba. - 1921 Ng-êi s¸ng lËp Héi liªn hiÖp c¸c d©n téc thuéc ®Þa Ph¸p ®Ó tuyªn truyÒn, tËp hîp lùc l-îng ®Ó chèng chñ nghÜa ®Õ quèc. - 1922: Ra b¸o "Le Paria" (Ng-êi cïng khæ) - v¹ch trÇn chÝnh s¸ch ®µn ¸p bèc lét d· man cña chñ nghÜa ®Õ quèc, gãp phÇn thøc tØnh c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ®øng lªn ®Êu tranh tù gi¶i phãng. - 1923: Sang Liªn x« dù Héi nghÞ Quèc tÕ n«ng d©n, sau ®ã lµm viÖc cho Quèc tÕ Céng s¶n. - 1924: Ng-êi dù §¹i héi Quèc tÕ Céng s¶n lÇn thø V. Ngoµi ra, Ng-êi cßn viÕt nhiÒu bµi b¸o cho B¸o Nh©n ®¹o, §êi sèng c«ng nh©n vµ viÕt cuèn s¸ch næi tiÕng " B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p" - §ßn tÊn c«ng quyÕt liÖt vµo chñ nghÜa thùc d©n Ph¸p. Gia sư Thành Được