Tài liệu ôn tập và bài tập ôn thi môn sinh học 12 có hướng dẫn đáp án

CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC https://www.facebook.com/doanthithanhhuong.1993 TÓM TẮT LÝ THUYẾT CHƯƠNG I: CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ Giáo viên : Doãn Thị Thanh Hương ( 0988.163.160 ) Group thảo luận bài tập: https://www.facebook.com/groups/caulacboluyenthilongbien/ Bài 1. GEN, MÃ DI TRUYỀN VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN I. Gen 1. Khái niệm - Gen là một đoạn ADN mang thông tin mã hoá cho một chuỗi pôlipeptit hay một phân tử ARN. Vd: Gen Hba mã hoá chuỗi pôlipeptit a, gen t- ARN mã hoá cho phân tử tARN. - Gen cấu trúc ở sinh vật nhân sơ có vùng mã hoá liên tục (không phân mảnh), còn ở sinh vật nhân thực là gen phân mảnh (bên cạnh các đoạn exon mã hoá axit amin còn được xen kẽ các đoạn intron không mã hoá axit amin). 2. Cấu trúc chung của gen cấu trúc (gen mã hóa chuỗi Polipepetit) Gen cấu trúc mã hoá prôtêin gồm 3 vùng trình tự nuclêôtit. - Vùng điều hoà: nằm ở đầu 3’ của mạch mã gốc của gen, có trình tự các nuclêôtit đặc biệt giúp ARN pôlimeraza có thể nhận biết và liên kết để khởi động quá trình phiên mã, đồng thời cũng chứa trình tự nuclêôtit điều hoà quá trình phiên mã. - Vùng mã hoá: mang thông tin mã hoá các axit amin. Các gen ở sinh vật nhân sơ có vùng mã hoá liên tục (gen không phân mảnh). Phần lớn các gen của sinh vật nhân thực có vùng mã hoá không liên tục, xen kẽ các đoạn mã hoá axit amin (exon) là các đoạn không mã hoá axit amin (itron). Vì vậy, các gen này gọi là gen phân mảnh. - Vùng kết thúc: nằm ở đầu 5’ của mạch mã gốc của gen, mang tín hiệu kết thúc phiên mã. II. Mã di truyền: 1. Khái niệm: - Mã di truyền là trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong gen (mạch gốc) quy định trình tự sắp xếp các axit amin trong prôtêin. 2. Đặc điểm: + Mã di truyền được đọc từ một điểm theo chiều 3’=>5’, theo từng bộ ba, không gối lên nhau + Mã di truyền có tính phổ biến. + Mã di truyền có tính đặc hiệu. + Mã di truyền có tính thoái hoá. III. Quá trình nhân đôi ADN: 1. Bước 1:(Tháo xoắn phân tử ADN) -Nhờ các enzim tháo xoắn 2 mạch phân tử ADN tách nhau dần lộ ra 2 mạch khuôn và tạo ra chạc hình chữ Y ( chạc sao chép). 2. Bước 2:(Tổng hợp các mạch ADN mới) CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160 CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC https://www.facebook.com/doanthithanhhuong.1993 -2 mạch ADN tháo xoắn được dùng làm mạch khuôn tổng hợp nên mạch mới theo nguyên tắc bổ sung( A liên kết với T, G liên kết với X). -Mạch khuôn có chiều 3’® 5’ thì mạch mới được tổng hợp liên tục còn mạch khuôn có chiều 5’® 3’ thì mạch mới được tổng hợp từng đoạn( Okazaki) rồi sau đó nối lại với nhau. 3. Bước 3:( 2 phân tử ADN được tạo thành) - Trong mỗi phân tử ADN mới có 1 mạch của phân tử ADN ban đầu( bán bảo toàn) và 1 mạch mới được tổng hợp. Bài 2. PHIÊN MÃ VÀ DỊCH MÃ I. Phiên mã: (Tổng hợp ARN ) 1. Cấu trúc và chức năng của các loại ARN - ARN thông tin( mARN): Có cấu tạo mạch thẳng, là khuôn cho quá trình dịch mã ở ribôxôm. - ARN vận chuyển( tARN): Có nhiều loại tARN, mỗi phân tử tARN đều có 1 bộ ba đối mã (anticôdon) và 1 đầu để liên kết với axit amin tương ứng. Vận chuyển axit amin tới ribôxôm để tham gia tổng hợp chuỗi pôlipeptit. - ARN ribôxôm( rARN): Là thành phần kết hợp với prôtêin tạo nên ribôxôm. 2. Cơ chế phiên mã: (Tổng hợp ARN ) - Phiên mã là quá trình tổng hợp ARN trên mạch khuôn ADN. - Diễn biến của quá trình phiên mã. ARN polimeraza bám vào vùng điều hòa làm gen tháo xoắn lộ mạch gốc có chiều 3’=>5’ bắt đầu phiên mã. ARN polimeraza trượt trên mạch gốc theo chiều 3’=>5’. mARN được tổng hợp theo chiều 5’=>3’, mỗi nu trên mạch gốc liên kết với nu tự do theo nguyên tắc bổ sung A-U, G-X, T-A, XG (vùng nào trên gen được phiên mã song thì sẽ đóng xoắn ngay). Khi ARN polimeraza gặp tín hiệu kết thúc thì dừng phiên mã. Một phân tử mARN được giải phóng. Ở sinh vật nhân thực mARN sau khi tổng hợp sẽ cắt bỏ các đoạn Intron, nối các đoạn Exon tạo thành mARN trưởng thành sẵn sằng tham gia dịch mã. Kết quả: Tạo nên phân tử mARN mang thông tin di truyền từ gen tới ribôxôm để làm khuôn trong tổng hợp prôtêin. II. Dịch mã: ( Tổng hợp prôtêin) 1. Hoạt hoá axit amin: - Nhờ các enzim đặc hiệu và ATP mỗi axit amin được hoạt hoá và gắn với tARN tương ứng tạo axit amin- tARN( aa- tARN). 2. Tổng hợp chuỗi pôlipeptit: - Ribôxôm gắn với mã mở đầu AUG và Met-tARN (anticôdon UAX) bổ sung chính xác với côdon mở đầu. - Các aa-tARN vận chuyển axit amin tới, anticôdon của tARN bổ sung với côdon trên mARN. Enzim xúc tác hình thành liên kết peptit giữa 2 axit amin. CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160 CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC https://www.facebook.com/doanthithanhhuong.1993 - Ribôxôm dịch chuyển đến côdon tiếp và cứ tiếp tục như vậy cho đến khi tiếp xúc với mã kết thúc (không có axit amin vào Riboxom) thì dừng dịch mã hoàn tất. Một chuỗi Polipeptit được hình thành. - Nhờ enzim đặc hiệu axit amin đầu tiên (Met) được cắt khỏi chuỗi tạo thành chuỗi polipeptit hoàn chỉnh. Sau đó hình thành các cấu trúc bậc cao thực hiện chức năng sinh học của Protein. - Một nhóm ribôxôm (pôlixôm) gắn với mỗi mARN giúp tăng hiệu suất tổng hợp prôtêin. Bài 3. ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG GEN 1. Khái niệm: Điều hoà hoạt động của gen là điều hoà lượng sản phẩm của gen được tạo trong tế bào đảm bảo cho hoạt động sống của tế bào phù hợp với điều kiện môi trường cũng như sự phát triển bình thường của cơ thể. Điều hòa hoạt động gen có thể ở mức độ phiên mã, dịch mã, sau phiên mã. - Ở sinh vật nhân sơ điều hoà hoạt động gen chủ yếu ở mức độ phiên mã. 2. Cấu trúc của opêron Lac ở E. coli. Opêron là các gen cấu trúc liên quan về chức năng được phân bố liền nhau và có chung cơ chế điều hòa hoạt động. Cấu trúc Ôperon Lac: Z,Y,A: Là các gen cấu trúc mã hóa cho các enzim phân giải Lactozo. O: Vùng vận hành là trình tự nu đặc biệt để protein ức chế liên kết ngăn cản phiên mã. P: Vùng khởi động có trình tự nu để ARN polimeraza liên kết và khởi động quá trình phiên mã. Gen điều hòa không nằm trong Operon nhưng có vai trò điều hòa hoạt động Operon. 3. Cơ chế điều hoà Hoạt động của ôpêron Lac: Khi môi trường không có lactôzơ: gen điều hoà tổng hợp prôtêin ức chế. Prôtêin ức chế gắn vào vùng vận hành (O) các gen cấu trúc không phiên mã. Khi môi trường có lactôzơ: Lactôzơ là chất cảm ứng gắn với prôtêin ức chế ® prôtêin ức chế bị biến đổi không gắn được vào vùng vận hành. ARN polimeraza liên kết với vùng khởi động tiến hành phiên mã mARN của Z, Y, A được tổng hơp và dịch mã tạo các enzim phân hủy Lactozo. Khi Lactozo cạn kiệt thì protein ức chế lại liên kết với vùng (O) quá trình phiên mã dừng lại. Bài 4. ĐỘT BIẾN GEN I. Khái niệm và các dạng đột biến gen: 1. Khái niệm: Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen, liên quan đến một cặp nuclêôtit làm thay đổi trình tự nu tạo ra alen mới. 2. Các dạng đột biến gen: Đột biến thay thế một cặp nuclêôtit CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160 CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC https://www.facebook.com/doanthithanhhuong.1993 Đột biến thêm hoặc mất một cặp nuclêôtit. II. Nguyên nhân và cơ chế phát sinh đột biến gen 1. Nguyên nhân - Bên ngoài: do các tác nhân gây đột biến như vật lý (tia phóng xạ, tia tử ngoại…), hoá học (các hoá chất 5BU, NMS…) hay sinh học(1 số virut…). - Bên trong: do rối loạn các quá trình sinh lí hóa sinh trong tế bào. 2. Cơ chế phát sinh đột biến gen: a) Sự kết cặp không đúng trong nhân đôi AND. - Trong quá trình nhân đôi do sự kết cặp không hợp đôi( không theo nguyên tắc bổ sung) dẫn đến phát sinh đột biến gen. b) Tác động của các tác nhân gây đột biến - Tia tử ngoại (UV) có thể làm cho 2 bazơ T trên cùng 1 mạch liên kết với nhau® đột biến. - 5-brômua uraxin ( 5BU) gây ra thay thế cặp A-T bằng G-X® đột biến. - Virut viêm gan B, virut hecpet…® đột biến. III. Hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen: 1. Hậu quả của đột biến gen: Đột biến thay thế một cặp có thể làm thay đổi trình axit amin trên Pro làm thay đổi chức năng Pro. Đột biến thêm, mất cặp nu làm mã di truyền bị đọc sai từ bộ ba đột biến đến cuối gen làm thay đổi trình tự axit amin, chức năng pro. Ở cấp độ phân tử đột biến gen thường trung tính. Nếu đột biến làm thay đổi chức năng Pro thương có hại. Tuy nhiên có một số đột biến có lợi. Tính có hại của đột biến phụ thuộc môi trường, tổ hợp gen. 2. Vai trò và ý nghĩa của đột biến gen a) Đối với tiến hoá - Đột biến gen làm xuất hiện các alen mới tạo ra biến dị di truyền phong phú là nguồn nguyên liệu cho tiến hoá. b) Đối với thực tiễn - Cung cấp nguồn nguyên liệu cho quá trình tạo giống cũng như trong nghiên cứu di truyền Bài 5. NHIỄM SẮC THỂ VÀ ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ I. Cấu trúc siêu hiển vi của nhiễm sắc thể Thành phần: ADN + Protein Histon - Nuclêôxôm: Một đoạn ADN (khoảng 146 cặp Nu) quấn quanh 8 phân tử histôn. - Chuỗi nuclêôxôm (mức xoắn 1) tạo sợi cơ bản có đường kính » 11nm. - Sợi cơ bản xoắn (mức 2) tạo sợi chất nhiễm sắc có đường kính» 30nm. - Sợi chất nhiễm sắc xoắn mức 3® có đường kính » 300 nm và hình thành Crômatit có đường kính » 700 nm. CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160 CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC https://www.facebook.com/doanthithanhhuong.1993 II. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể. 1. Mất đoạn - NST bị đứt mất 1 đoạn làm giảm số lượng gen trên NST ® thường gây chết. - Ở thực vật khi mất đoạn nhỏ NST ít ảnh hưởng ® loại khỏi NST những gen không mong muốn ở 1 số giống cây trồng. 2. Lặp đoạn - Một đoạn NST được lặp lại một hay nhiều lần ® làm tăng số lượng gen trên NST. - Làm tăng hoặc giảm cường độ biểu hiện của tính trạng (có lợi hoặc có hại). 3. Đảo đoạn: - Một đoạn NST bị đứt ra rồi đảo ngược 1800 và nối lại ®l àm thay đổi trình tự gen trên NST ® làm ảnh hưởng đến hoạt động của gen. 4. Chuyển đoạn: - Sự trao đổi đoạn NST xảy ra giữa 2 NST không cùng cặp tương đồng ® làm thay đổi kích thước, cấu trúc gen, nhóm gen liên kết ® thường bị giảm khả năng sinh sản. Bài 6. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ I. Đột biến lệch bội 1. Khái niệm và phân loại a)Khái niệm: Làm thay đổi số lượng NST trong 1 hay 1 số cặp tương đồng. b)Phân loại: -Thể một: 1 cặp NST mất 1 NST và bộ NST có dạng 2n - 1. -Thể không: 1 cặp NST mất 2 NST và bộ NST có dạng 2n - 2. -Thể ba: 1 cặp NST thêm 1 NST và bộ NST có dạng 2n + 1. -Thể bốn: 1 cặp NST thêm 2 NST và bộ NST có dạng 2n + 2. 2. Cơ chế phát sinh a) Trong giảm phân - Do sự phân ly NST không bình thường ở 1 hay 1 số cặp kết quả tạo ra các giao tử thiếu, thừa NST (n -1; n + 1 giao tử lệch nhiễm). - Các giao tử này kết hợp với giao tử bình thường ® thể lệch bội. b) Trong nguyên phân - Trong nguyên phân một số cặp NST phân ly không bình thường hình thành tế bào lệch bội. -Tế bào lệch bội tiếp tục nguyên phân ® 1 phần cơ thể có các tế bào bị lệch bội ® thể khảm. 3. Hậu quả: Đột biến lệch bội tuỳ theo từng loài mà gây ra các hậu quả khác nhau như: tử vong, giảm sức sống, giảm khả năng sinh sản… 4. Ý nghĩa Đột biến lệch bội cung cấp nguyên liệu cho tiến hoá và trong chọn giống. II. Đột biến đa bội 1. Khái niệm và cơ chế phát sinh thể tự đa bội CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160 CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC https://www.facebook.com/doanthithanhhuong.1993 a) Khái niệm: Là dạng đột biến làm tăng 1 số nguyên lần bộ NST đơn bội của loài và lớn hơn 2n ( 3n, 4n, 5n, 6n... ). b) Cơ chế phát sinh - Dạng 3n là do sự kết hợp giữa giao tử n với giao tử 2n (giao tử lưỡng bội). - Dạng 4n là do sự kết hợp giữa 2 giao tử 2n hoặc trong lần nguyên phân đầu tiên của hợp tử tất cả các cặp NST không phân ly. 2. Khái niệm và cơ chế phát sinh thể dị đa bội. a) Khái niệm: Sự tăng số bộ NST đơn bội của 2 loài khác nhau trong 1 tế bào. b) Cơ chế hình thành: - Do hiện tượng lai xa và đa bội hoá. 3. Hậu quả và vai trò của đột biến đa bội - Tế bào đa bội thường có số lượng ADN tăng gấp bội ® tế bào to, cơ quan sinh dưỡng lớn, sinh trưởng phát triển mạnh khả năng chống chịu tốt... - Đột biến đa bội đóng vai trò quan trọng trong tiến hoá (hình thành loài mới) và trong trồng trọt ( tạo cây trồng năng suất cao... ) * Kiến thức bổ sung: - Các thể lệch bội cũng tương tự như các thể đa bội lẻ thường mất khả năng sinh sản hữu tính do khó khăn trong quá trình giảm phân tạo giao tử và nếu giảm phân được sinh ra có các giao tử không bình thường. - Nếu xét 1 lôcut gen trên cặp NST nào đó thể đột biến lệch bội dạng ba và đột biến đa bội dạng 3n đều có kiểu gen tương tự như nhau ví dụ Aaa khi giảm phân sẽ sinh ra các loại giao tử như sau: - Giao tử bình thường A, a. - Giao tử không bình thường Aa, aa. - Các thể đa bội thường gặp ở thực vật còn ở động vật đặc biệt là động vật bậc cao thì hiếm gặp là do khi các cơ thể động vật bị đa thường dẫn đến làm giảm sức sống, gây rối loạn giới tính, mất khả năng sinh sản hữu tính và thường tử vong. Một số đặc điểm phân biệt giữa thể lệch bội và thể đa bội Thể lệch bội Thể đa bội - Sự biến động số lượng NST xảy ra ở 1 vài cặp. - Sự biến động số lượng NST xảy ra ở tất cả các cặp NST. - Số lượng NST trong mỗi cặp có thể tăng hoặc giảm. - Số lượng NST trong mỗi cặp chỉ có tăng 1 số nguyên - Thường có ảnh hưởng bất lợi đến thể đột biến và thường có kiểu hình không bình thường. - Thể lệch bội thường mất khả năng sinh sản hữu tính do khó khăn trong giảm phân tạo giao tử. - Thể lệch bội có thể gặp ở cả động vật và thực vật. lần bộ đơn bội. - Thường có lợi cho thể đột biến vì thể đa bội thường sinh trưởng , phát triển mạnh, chống chịu tốt. - Thể đa bội chẵn sinh sản hữu tính bình thường còn thể đa bội lẻ mới khó khăn trong sinh sản hữu tính. - Thể đa bội thường gặp ở thực vật ít gặp ở động vật. CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160 CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC https://www.facebook.com/doanthithanhhuong.1993 CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 Taøi lieäu oân thi Moân Sinh hoïc lôùp 12 Thuoäc daïng baøi taäp veà cô sôû vaät chaát vaø cô cheá cuûa di truyeàn: Baøi 1 : Moät gen coù 60 voøng xoaén vaø coù chöùa 1450 lieân keát hyñroâ. Treân maïch thöù nhaát cuûa gen coù 15% añeânin vaø 25% xitoâzin. Xaùc ñònh : 1. Soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen; 2. Soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen treân moãi maïch gen; 3. Soá lieân keát hoaù trò cuûa gen GIAÛI : 1. Soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen : - Toång soá nucleâoâtit cuûa gen : 20 x 60 = 1200 (nu) - Gen coù 1450 lieân keát hyñroâ. Suy ra : 2A + 3G = 1450 2A + 2G = 1200 G = 250 - Vaäy, soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen : G = X = 250 ( nu ) = 250/1200 x 100% = 20,8% A = T = 1200/2 - 250 = 350 ( nu ) = 50% - 20,8% = 29,1% 2. Soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit treân moãi maïch cuûa gen : Moãi maïch cuûa gen coù : 1200 : 2 = 600 ( nu ) A1 = T2 = 15% = 15% .600 = 90 (nu) X1 = G2 = 25% = 25% = 25%.600 = 150 (nu) T1 = A2 = 350 - 90 = 260 (nu) = 260/600 x 100% = 43% G1 = X2 = 250 -150 = 100 ( nu ) = 100/600 .100% = 17% 3. Soá lieân keát hoaù trò cuûa gen : 2N - 2 = 2 .1200 = 2398 lieân keát Baøi 2 : Moät gen chöùa 1498 lieân keát hoaù trò giöõa caùc nucleâoâtit. Gen tieán haønh nhaân ñoâi ba laàn vaø ñaõ söõ duïng cuûa moâi tröôøng 3150 nucleâoâtit loaïi añeânin. Xaùc ñònh : 1. Chieàu daøi vaø soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen 2. Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp, soá lieân keát hyñroâ bò phaù vôõ vaø soá lieân keát hoaù trò ñöôïc hìn thaønh trong quaù trình nhaân ñoâi cuûa gen GIAÛI : 1.Chieàu daøi, soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen : Goïi N laø soá nucleâoâtit cuûa gen. Ta coù : N - 2 = 1498 => N = 1500 ( nu) -Chieàu daøi cuûa gen : N/2 . 3.4 Antôron (AO ) = 1500/2 . 3,4 AO = 2050 AO -Theo ñeà baøi ta suy ra : .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 1 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 (23 -1). A = 3150 - Vaäy soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen : A = T = 3150 / ( 23 -1 ) = 450 (nu) G = X = N/2 - A = 1500/2 -450 = 300 (nu) 2.Khi gen nhaân ñoâi ba laàn : - Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp : Amt = Tmt = 3150 ( nu ) Gmt = Xmt = ( 23 - 1 ) .300 = 2100 (nu) - Soá lieân keát hyñroâ bò phaù vôõ : - Soá lieân keá hyñroâ cuûa gen : 2A + 3G = 2.450 + 3.300 = 1800 - Soá lieân keát hyñroâ bò phaù vôõ qua nhaân ñoâi : ( 23 - 1 ).1800 = 12600 lieân keát - Soá lieân keát hoaù trò hình thaønh : ( 23 -1 ).1498 = 10486 lieân keát Baøi 3: Moät gen daøi 4080 Ao vaø coù 3060 lieân keát hiñroâ. 1. Tìm soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen. 2. Treân maïch thöù nhaát cuûa gen coù toång soá giöõa xitoâzin vôùi timin baèng 720, hieäu soá giöõa xitoâzin vôùi timin baèng 120 nucleâoâtit. Tính soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit treân moãi maïch ñôn cuûa gen. 3. Gen thöù hai coù cuøng soá lieân keát hyñroâ vôùi gen thöù nhaát nhöng ít hôn gen thöù nhaát boán voøng xoaén. Xaùc ñònh soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen thöù hai. GIAÛI 1) Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen : Toång soá nucleâoâtit cuûa gen: N = 2 . L/3,4 = 2.4080/3,4 = 2400 (nu) Ta coù: 2A + 3G = 3060 2A + 3G = 2400 => G = 660 (nu) Vaäy, soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen: G = X = 660 (nu) A = T = 2400 / 2 - 660 = 540 (nu) 2) Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit treân moãi maïch ñôn : Soá löôïng nucleâoâtit treân moãi maïch gen : 2400 : 2 = 1200 (nu) Theo ñeà baøi: X1 + T1 = 720 X1 - T1 = 120 Suy ra X1 = (720 + 120) / 2 = 420 (nu) T1 = 720 - 420 = 300 (nu) Vaäy, soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit treân moãi maïch ñôn cuûa gen : X1 = G2 = 420 (nu) T1 = A2 = 300 (nu) A1 = T2 = A - A2 = 540 - 300 = 240 (nu) G1 = X2 = G - G2 = 660 - 420 = 240 (nu) .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 2 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 3) Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen II : Soá löôïng nucleâoâtit cuûa gen II : 2400 - 4 . 20 = 2320 (nu) 2A + 3G = 3060 2A + 2G = 2320 G = 740 Gen II coù : G = X = 740 (nu) A = T = 2320 / 2 - 740 = 420 (nu) Baøi 4 : Hai gen daøi baèng nhau - Gen thöù nhaát coù 3321 lieân keát hyñroâ vaø coù hieäu soá giöõa guanin vôùi moät loaïi nucleâoâtit khaùc baèng 20% soá nucleâoâtit cuûa gen. - Gen thöù hai nhieàu hôn gen thöù nhaát 65 añeânin. Xaùc ñònh : 1. Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen thöù nhaát. 2. Soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen thöù hai. GIAÛI 1. Gen thöù nhaát : Goïi N laø soá nucleâoâtit cuûa gen, theo ñeà baøi, ta coù : G - A = 20% N G + A = 50% N Suy ra: G = X = 35% N A = T = 50% N - 35% N = 15% N Soá lieân keát hyñroâ cuûa gen : 2A + 3G = 3321 2 . 15/100 N + 3. G 35/100 N = 3321 135 N = 332100 => N = 2460 Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen: A = T = 15% . 2460 = 369 (nu) G = X = 35% . 2460 = 861 (nu) 2. Gen thöù hai: Soá nucleâoâtit cuûa gen thöù hai baèng 2460. Soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen thöù hai: A = T = 369 + 65 = 434 (nu) = 434/ 2460 . 100% = 17,6% G = X = 50% - 17,6% = 32,4% = 32,4% . 2460 = 769 (nu) Baøi 5 : Moät ñoaïn ADN chöùa hai gen: - Gen thöù nhaát daøi 0,51 µm vaø coù tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit treân maïch ñôn thöù nhaát nhö sau : A:T:G:X=1:2:3:4 - Gen thöù hai daøi baèng phaân nöûa chieàu daøi cuûa gen thöù nhaát vaø coù soá löôïng nucleâoâtit töøng loaïi treân maïch ñôn thöù hai laø : A = T/2 = G/3 = X/4 .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 3 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 Xaùc ñònh: 1. Soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit treân moãi maïch ñôn cuûa moãi gen. 2. Soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit cuûa ñoaïn ADN 3. Soá lieân keát hyñroâ vaø soá lieân keát hoùa trò cuûa ñoaïn ADN GIAÛI 1. Soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtlt treân moãi maïch ñôn cuûa moãi gen : a- Gen thöù nhaát : Toång soá nucleâoâtit cuûa gen : ( 0,51 . 104 .2 )/ 3,4 = 3000 (nu) Soá nucleâoâtit treân moãi maïch gen : 3000 : 2 = 1500 (nu) Theo ñeà baøi: A1 : T1 : G1 : X1 = 1 : 2 : 3 : 4 = 10% : 20% : 30% : 40% Vaäy soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit treân moãi maïch ñôn cuûa gen thöù nhaát: A1 = T2 = 10% = 10% . 1500 = 150 (nu) T1 = A2 = 20% = 20% . 1500 = 300 (nu) G1 = X2 = 30% = 30% . 1500 = 450 (nu) X1 = G2 = 40% = 40% .1500 = 600 (nu) b- Gen thöù hai: Soá nucleâoâtit cuûa gen: 3000 : 2 =1500 (nu) Soá nucleâoâtit treân moãi maïch gen : 1500 : 2 = 750 (nu) Theo ñeà baøi : A2 = T2/2 = G2/3 = X2/4 => T2 = 2A2, G2 = 3A2, X2 = 4A2 A2 + T2 + G2 + X2 = 750 A2 + 2A2 + 3A2 + 4A2 = 750 A2 = 75 Vaäy, soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit treân moãi maïch ñôn cuûa gen thöù hai: T1 = A2 = 75 (nu) = 75/750 . 100% = 10% A1 = T2 = 2 . 10% = 20% = 20% .750 = 150 (nu) X1 = G2 = 3 . 10% = 30% = 30% . 750 = 225 (nu) G1 = X2 = 10% . 4 = 40% = 40% . 750 = 300 (nu) 2. Soá löôïng vaø tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit cuûa ñoaïn ADN : Ñoaïn ADN coù: 3000 + 1500 = 4500 (nu) .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 4 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 A = T = 150 + 300 + 75 +150 = 675 (nu) 675/400 . 100% = 15% G = X = 50% - 15% = 35% = 35% . 4500 = 1575 (nu) 3. Soá lieân keát hyñroâ vaø soá lieân keát hoùa trò cuûa ñoaïn ADN : Soá lieân keát hyñroâ : 2A + 3G = 2. 675 + 3. 1575 = 6075 lieân keát Soá lieân keát hoùa trò : 2N - 2 = 2 . 4500 -2 = 8998 lieân keát Baøi 6 : Treân maïch thöù nhaát cuûa gen coù toång soá añeânin vôùi timin baèng 60% soá nucleâoâtit cuûa maïch. Treân maïch thöù hai cuûa gen coù hieäu soá giöõa xitoâzin vôùi guanin baèng 10%, tích soá giöõa añeânin vôùi timin baèng 5% soá nucleâoâtit cuûa maïch (vôùi añeânin nhieàu hôn timin). 1. Xaùc ñònh tæ leä % töøng loaïi nucleâoâtit treân moãi maïch ñôn vaø cuûa caû gen . 2. Neáu gen treân 3598 lieân keát hoùa trò. Gen töï sao boán laàn. Xaùc ñònh : a. Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp cho gen töï sao. b. Soá lieân keát hyñroâ chöùa trong caùc gen con ñöôïc taïo ra. GIAÛI 1. Tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit cuûa moãi maïch vaø cuûa caû gen : Theo ñeà baøi, gen coù : A1 + T1 = 60% => T1 = 60% - A1 A1 x T2 = 5% => A1 x T1 = 5% Vaäy : A1 (60% - A1) = 5% (A1)2 - 0,6A1 + 0,05 = 0 Giaûi phöông trình ta ñöôïc A1 = 0,5 hoaëc A1 = 0,1. Vôùi A2 > T2 => A1 < T1 Neân: A1 = T2 = 0,1 = 10% T1 = A2 = 0,5 = 50% Maïch 2 coù : X2 - G2 = 10% Vaø X2 + G2 = 100% = (10% + 50%) = 40% Suy ra : X2 = 25% vaø G2 = 15% Vaäy, tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit: Cuûa moãi maïch ñôn : A1 = T2 = 10% T1 = A2 = 50% G1 = X2 = 25% X1 = G2 = 15% Cuûa caû gen : A = T = 10% + 50%/2 = 30% G = X = 50% - 30% = 20% 2. a. Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp : Toång soá nucleâoâtit cuûa gen : ( 3598 + 2 )/2 = 1800 (nu) .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 5 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 A = T = 30% . 1800 = 540 (nu) G = X= 20% . 1800 = 360 (nu) Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp cho gen töï sao boán laàn : Amt = Tmt = (24 - 1) . 540 = 8100 (nu) Gmt = Xmt = (24 - 1) . 360 = 5400 (nu) b. Soá lieân keát hyñroâ trong caùc gen con : Soá lieân keát hyñroâ cuûa moãi gen : 2A + 3G = 2 . 540 + 3 . 360 = 2160 Soá lieân keát hyñroâ trong caùc gen con : 2160 x 24 = 34560 lieân keát Baøi 7 : Treân moät maïch cuûa gen coù töøng loaïi nucleâoâtit nhö sau: A = 15%, T = 20%, G = 30%, X = 420 nucleâoâtit Gen nhaân ñoâi moät soá ñôït vaø ñaõ nhaän cuûa moâi tröôøng 2940 timin 1. Tính soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit treân moãi maïch gen vaø cuûa caù gen. 2. Tính soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp cho gen nhaân ñoâi. 3. Taát caû caùc gen con taïo ra ñeàu sao maõ moät laàn baèng nhau vaø trong caùc phaân töû ARN taïo ra, chöùa 13440 xitozin. Xaùc ñònh soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit cuûa moãi phaân töû ARN vaø soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp cho sao maõ. GIAÛI 1. Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit : Goïi maïch cuûa gen ñaõ cho laø maïch 1, ta coù: A1 = T2 = 15% T1 = A2 = 20% G1 = X2 = 30% X1 = G2 = 100% - (15% + 20% + 30%) = 35% X1 = 35% = 420 (nu) Suy ra soá löôïng nucleâoâtit treân moãi maïch cuûa gen : 420 x 100/35 = 1200 nu. ° Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit treân moãi maïch cuûa gen : A1 = T2 = 15% . 1200 = 180 nu T1 = A2 = 20% . 1200 = 240 nu G1 = X2 = 30% . 1200 = 360 nu X1 = G2 = 420 nu. ° Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa caû gen: A = T = A1 + A2 = 180 + 240 = 420 nu G = X = G1 + G2 = 360 + 420 = 780 nu 2. Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp cho gen nhaân ñoâi : Goïi x laø soá laàn nhaân ñoâi cuûa gen, suy ra soá löôïng timin moâi tröôøng cung caáp cho nhaân ñoâi : Tmt = (2x - 1) . T = 2940 2x = 2940/T + 1 = 2940/420 + 1 = 8 = 23 x=3 Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp cho gen nhaân ñoâi : Amt = Tmt = 2940 nu Gmt = Xmt = (2x - 1) . G = (23 - 1) . 780 = 5460 nu. .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 6 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 3. Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa moãi phaân töû ARN: Soá gen con ñöôïc taïo ra sau nhaân ñoâi : 23 = 8. Goïi K laø soá laàn sao maõ cuûa moãi gen. Suy ra soá löôïng xitoâzin chöùa trong caùc phaân töû ARN: 8. K . rX = 13440 K = 13440/ 8. rX = 1680/ rX = 1680/ Gmaïch goác Neáu maïch 1 cuûa gen laø maïch goác, ta coù: K = 1680/ G1 = 1680 / 360 = 4,66, leû loaïi Suy ra, maïch 2 cuûa gen laø maïch goác vaø soá laàn sao maõ cuûa moãi gen laø: K = 1680/ G2 = 1680 / 420 = 4 Vaäy, soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit cuûa moãi phaân töû ARN theo nguyeàn taéc boå sung vôùi maïch 2 : rA = T2 = 180 riboânu rU = A2 = 240 riboânu rG = X2 = 360 riboânu rX = G2 = 420 riboânu Toång soá laàn sao maõ cuûa caùc gen: 8 . K = 8 x 4 = 32 Soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp cho caùc gen sao maõ: rAmt = rA x 32 = 180 x 32 = 5760 riboânu rUmt = rU x 32 = 240 x 32 = 7680 riboânu rGmt = rG x 32 = 360 x 32 = 11520 riboânu rXmt = rX x 32 = 420 x 32 = 13440 riboânu Baøi 8 : Treân moät maïch ñôn cuûa gen coù 40% guamin vaø 20% xitoâzin. 1. Khi gen noùi treân töï nhaân ñoâi thì tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp laø bao nhieâu ? 2. Neáu gen noùi treân coù 468 añeânin tieán haønh sao maõ 7 laàn vaø ñaõ söû duïng cuûa moâi tröôøng 1638 riboânucleâoâtit loaïi xitoâzin, 1596 riboânucleâoâtit loaïi uraxin. Moãi phaân töû mARN ñöôïc toång hôïp ñeàu ñeå cho soá löôït riboâxoâm tröôït qua baèng nhau vaø trong toaøn boä quaù trình giaûi maõ ñoù ñaõ giaûi phoùng ra moâi tröôøng 13580 phaân töû nöôùc. Xaùc ñònh : a. Soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit cuûa moãi phaân töû mARN. b. Soá löôït riboâxoâm tröôït qua moãi phaân töû mARN. GIAÛI 1. Tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp : Theo ñeà baøi, suy ra gen coù: G = X = (40% + 20%)/ 2 = 30% A = T = 50% - 20% = 30% Vaäy, khi gen nhaân ñoâi thì tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp baèng tæ leä töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen: Amt = Tmt = 20% ; Gmt = Xmt = 30% 2. a. Soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit cuûa moãi phaân töû mARN: Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen: A = T = 468 (nu) G = X = (468.30%)/ 20% = 702 (nu) Soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit cuûa moãi phaân töû mARN: rU = 1596/ 7 = 228 (riboânu) rA = A - rU = 468 - 228 = 240 (riboânu) rX = 1683/ 7 = 234 (riboânu) rG = G - rX = 702 - 234 = 468 (riboânu) .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 7 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 b. Soá löôït riboâxoâm tröôït treân moãi mARN: Soá phaân töû nöôùc giaûi phoùng trong quaù trình toång hôïp moät phaân töû proâteâin : N/2.3 - 2 = (A + G)/3 - 2 = (468 + 702)/ 3 - 2 = 388 Goïi n laø soá löôït riboâxoâm tröôït treân moãi phaân töû mARN. Ta coù : 388.7.n = 13580 suy ra : n = 13580/ (388 x 7 ) = 5 Baøi 9 : Moät phaân töû ARN coù chöùa 2519 lieân keát hoùa trò vaø coù caùc loaïi riboânucleâoâtit vôùi soá löôïng phaân chia theo tæ leä nhö sau : rA : rU : rG : rX = 1 : 3 : 4 : 6 1. Gen taïo ra phaân töû ARN noùi treân nhaân ñoâi moät soá laàn vaø trong caùc gen con coù chöùa toång soá 109440 lieân keát hyñroâ. Xaùc ñònh soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp cho gen nhaân ñoâi. 2. Taát caû caùc gen con taïo ra noùi treân ñeàu sao maõ moät soá laàn baèng nhau. Caùc phaân töû ARN taïo ra chöùa 120960 riboânucleâoâtit. Tính soá laàn sao maõ cuûa moãi gen vaø soá riboânucleâoâtit maø moâi tröôøng cung caáp cho moãi gen sao maõ. GIAÛI : 1. Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit moâi tröôøng cung caáp cho gen nhaân ñoâi : Goïi rN laø soá riboânucleâoâtit cuûa phaân töû mARN, suy ra soá lieân keát hoùa trò cuûa phaân töû ARN : 2rN - 1 = 2519 => rN = 1260 riboânu Soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit cuûa phaân töû ARN : rA = 1260 / 1+3+4+6 = 90 riboânu rU = 90 x 3 = 270 riboânu rG = 90 x 4 = 360 riboânu rX = 90 x 6 = 540 riboânu Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen : A = T = 90 + 270 = 360 nu G = X = 360 + 540 = 900 nu Soá lieân keát hyñroâ cuûa gen : H = 2A + 3G = 2 x 360 +3 x 900 = 3420 lieân keát Goïi x laø soá laàn nhaân ñoâi cuûa gen, suy ra soá lieân keát hyñroâ chöùa trong caùc gen con laø : 2x . H = 109440 Soá gen con : 2x = 109440 / H = 109440 / 3420 = 32 = 25 x = 5 laàn Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit maø moâi tröôøng cung caáp cho gen nhaân ñoâi : Amt = Tmt = ( 2x -1 ).A = ( 32 -1 ) .360 = 11160 nu Gmt = Xmt = ( 2x -1 ) .G = ( 32 -1 ).900 = 27900 nu 2. Soá laàn sao maõ vaø soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit cuûa moâi tröôøng Goïi K laø soá laàn sao maõ cuûa moãi gen, suy ra toång soá phaân töû ARN ñöôïc toång hôïp : 32 x K Soá löôïng riboânucleâoâtit chöùa trong caùc phaân töû ARN : 32 x K x 1260 = 120960 Vaäy soá laàn sao maõ cuûa moãi gen laø : K = 120960 / ( 32 x 1260 ) = 3 laàn .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 8 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 Soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit maø moâi tröôøng cung caáp cho moãi gen sao maõ : rAmt = rA x K = 90 x 3 = 270 riboânu rUmt = rU x K = 270 x 3 = 810 riboânu rGmt = rG x K = 360 x 3 = 1080 riboânu rXmt = rX x K = 540 x 3 = 1620 riboânu Baøi 10 : Moät gen ñieàu khieån toång hôïp taùm phaân töû proâteâin ñaõ nhaän cuûa moâi tröôøng 2392 axit amin. Treân maïch goác cuûa gen coù 15% añeâmin, phaàn tö mARN ñöôïc sao maõ töø gen naøy coù 180 guamin vaø 360 xitoâzin 1. Xaùc ñònh chieàu daøi vaø soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa moãi maïch ñôn cuûa gen . 2. Neáu trong quaù trình toång hôïp proâteâin noùi treân coù 4 riboâxoâm tröôït moät laàn treân moãi phaân töû mARN thì tröôùc ñoù, gen ñaõ sao maõ maáy laàn vaø ñaõ söû duïng töøng loaïi riboânucleâoâtit cuûa moâi tröôøng laø bao nhieâu ? 3. Soá phaân töû nöôùc ñaõ giaûi phoùng ra moâi tröôøng trong quaù trình giaõi maõ laø bao nhieâu ? GIAÛI : 1. Chieàu daøi vaø soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa moãi maïch ñôn vaø cuûa gen : Goïi N laø soá nucleâoâtit cuûa gen ta coù : ( N/ 2.3 -1) . 8 = 2392 Soá löôïng nucleâoâtit treân moãi maïch cuûa gen : N / 2 = ( 2392 / 8 + 1 ).3 = 900 (nu) Chieàu daøi gen : 900 x 3,4 AO Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit treân moãi maïch cuûa gen : Agoác = Tboå xung = 15%.900 = 135 (nu) Ggoác = Xboå xung = rX = 360 (nu) Xgoác = Gboå xung = rG = 180 (nu) Tgoác = Xboå xung = 900 - ( 135 + 360 +180 ) = 225 ( nu) Soá löôïng töøng loaïi nucleâoâtit cuûa gen : A = T = 135 + 225 = 360 (nu) G = X = 360 + 180 = 540 (nu) 2. Soá laàn sao maõ vaø soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit cuûa moâi tröôøng : Soá laàn sao maõ cuûa gen : 8 : 4 = 2 laàn Soá löôïng töøng loaïi riboânucleâoâtit maø gen ñaõ söû duïng cuûa moâi tröôøng cho quaù trình sao maõ : rAmt = K.Tgoác = 2 . 225 = 450 (riboânu) rUmt = K. Agoác = 2 . 135 = 270 ( riboânu ) rGmt = K. Xgoác = 2 . 180 = 360 ( riboânu ) rXmt = K. Ggoác = 2 . 360 = 720 ( riboânu ) 3. Soá phaân töû nöôùc giaõi phoùng ra moâi tröôøng trong quaù trình giaõi maõ : ( N / [3 . 2] - 2 ) . 8 = ( 900 / 3 - 2 ) . 8 = 2384 phaân töû Baøi 11 : Hôïp töû cuûa moät loaøi nguyeân phaân ba ñôït : ôû ñôït nguyeân phaân cuoái cuøng, caùc teá baøo ñaõ söû duïng cuûa moâi tröôøng nguyeân lieäu töông ñöông vôùi 32 NST ñôn. 1. Xaùc ñònh teân cuûa loaøi treân 2. Teá baøo sinh giao töû ñöïc vaø teá baøo sinh giao töû caùi cuûa loaøi treân giaûm phaân bình thöôøng, khoâng coù trao ñoåi cheùo. Haõy xaùc ñònh : a. Soá loaïi giao töû chöùa ba NST coù nguoàn goác töø "boá". Tæ leä cuûa loaïi giao töû treân. .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 9 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 b. Soá loaïi hôïp töû chöùa hai NST coù nguoàn goác töø "oâng noäi". Tæ leä cuûa loaïi giao töû treân c. Soá loaïi hôïp töû chöùa ba nhieãm saéc theå coù nguoàn goác töø "oâng ngoaïi". Tæ leä cuûa loaïi hôïp töû naøy. d. Soá loaïi hôïp töû chöùa hai nhieãm saéc theå coù nguoàn goác töø "oâng noäi" vaø ba nhieãm saùc theå coù nguoàn goác goác töø "oâng ngoaïi". Tæ leä cuûa loaïi hôïp töû naøy. GIAÛI 1. Teân loaøi: Soá teá baøo thöïc hieän ñôït nguyeân phaân cuoái cuøng: 23 - 1 = 4. Soá nhieãm saéc theå moâi tröôøng cung caáp cho ñôït nguyeân phaân cuoái cuøng : (21 - 1) . 4 . 3n = 32 2n = 8 n=4 Loaøi ruoài giaám. 2. Khi khoâng coù trao ñoåi cheùo : Soá loaïi giao töû coù theå ñöôïc taïo ra = 2n = 24 = 16 Soá loaïi hôïp töû coù theå ñöôïc taïo ra = 4n = 44 = 256 a. Soá loaïi giao töû coù ba nhieãm saéc theå coù nguoàn goác töø "boá": n!/ [3!(n - 3)!] = 4!/ [3!(4 - 3)! = 4 loaïi Tæ leä cuûa loaïi giao töû treân : 4/16 = ¼ = 25% b. Soá loaïi hôïp töû coù hai nhieãm saéc theå coù nguoàn goác töø "oâng noäi": n!/ [2!(n - 2)! . 2n = 4!/ [2!(4 - 2)! . 16 = 96 loaïi Tæ leä cuûa loaïi hôïp töû treân : 96/256 = 37,5% c. Soá loaïi hôïp töû chöùa ba nhieãm saéc theå coù nguoàn goác töø "oâng ngoaïi": n!/ [3!(n - 3)! . 2n = 4 x 16 = 64 loaïi Tæ leä cuûa loaïi hôïp töû treân: 64/256 = ¼ = 25% d. Soá loaïi hôïp töû chöùa hai nhieãm saéc theå coù nguoàn goác töø "oâng noäi" vaø ba nhieãm saéc theå coù nguoàn goác töø "oâng ngoaïi": 4!/ [ 2!(4 - 2)! . 4!/ [3!(4 - 3)! = 6 x 4 = 24 loaïi Tæ leä cuûa loaïi hôïp töû treân : 24/256 = 9,375% Baøi 12 : Cuû caûi coù boä nhieãm saéc theå 2n = 18. Moät teá baøo sinh döôõng cuûa caûi nguyeân phaân saùu ñôït lieân tieáp. Xaùc ñònh : 1. Soá nhieãm saéc theå môùi hoaøn toaøn trong caùc teá baøo con vaø soá nhieãm saéc theå moâi tröôøng cung caáp cho ñôït nguyeân phaân cuoái cuøng. 2. Soá teá baøo con laàn löôït xuaát hieän vaø soá thoi voâ saéc hình thaønh trong quaù trình nguyeân phaân noùi treân. 3. Soá nhieãm saéc theå cuøng traïng thaùi cuûa chuùng trong caùc teá baøo vaøo kyø sau ôû ñôït nguyeân phaân cuoái cuøng. GIAÛI 1. - Soá nhieãm saéc theå môùi hoaøn toaøn trong caùc teá baøo con: (2x - 2) . n = (26 - 2) . 18 = 1116 (NST) -- Soá nhieãm saéc theå moâi tröôøng cung caáp cho ñôït nguyeân phaân cuoái cuøng : (21 - 1) . 26 - 1 . 18 = 576 (NST) 2. Trong quaù trình nguyeân phaân: .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 10 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 -- Soá teá baøo con laàn löôït xuaát hieän : 2x + 1 - 2 = 26 + 1 - 2 = 126 teá baøo -- Soá thoi voâ saéc hình thaønh: 2x - 1 = 26 - 1 = 63 thoi voâ saéc 3. Soá nhieãm saéc theå cuøng traïng thaùi trong caùc teá baøo ôû kyø sau cuûa ñôït nguyeân phaân cuoái cuøng: -- Soá teá baøo thöïc hieän laàn nguyeân phaân cuoái cuøng: 26 - 1 = 32 teá baøo -- Soá nhieãm saéc theå cuøng traïng thaùi trong caùc teá baøo: 32 x 4n ñôn = 32 x 18 x 2 = 1152 (NST ñôn) Baøi 13 Coù ba hôïp töû thuoäc cuøng moät loaøi nguyeân phaân vôùi soá laàn khoâng baèng nhau: - Hôïp töû I ñaõ nhaän cuûa moâi tröôøng 280 croâmatit. - Hôïp töû II ñaõ taïo ra caùc teá baøo con chöùa 640 nhieãm saéc theå ôû traïng thaùi chöa nhaân ñoâi. - Hôïp töû III taïo ra caùc teá baøo con chöùa 1200 nhieãm saéc theå ñôïn môùi hoaøn toaøn. Toång soá nhieãm saéc theå trong caùc teá baøo con taïo ra töø ba hôïp töû noùi treân laø 2240. Xaùc ñònh: 1. Boä nhieãm saéc theå löôõng boäi cuûa loaøi; 2. Soá teá baøo con vaø soá laàn nguyeân phaân cuûa moãi hôïp töû; 3. Soá teá baøo con ñaõ töøng xuaát hieän trong quaù trình nguyeân phaân cuûa ba hôïp töû. GIAÛI 1. Boä nhieãm saéc theå löôõng boäi cuûa loaøi: Goïi x1, x2, x3 laàn löôït laø soá laàn nguyeân phaân cuûa moãi hôïp töû I, II, III. Ta coù: - ÔÛ hôïp töû I: Soá croâmatit moâi tröôøng cung caáp: (2x1 - 1 ) . 2n = 280 Soá nhieãm saéc theå trong caùc teá baøo con: 2x1 . 2n = 280 + 2n - ÔÛ hôïp töû II: Soá nhieãm saéc theå trong caùc teá baøo con: 2x2 . 2n = 640 - ÔÛ hôïp töû III: Soá nhieãm saéc theå môùi hoaøn toaøn trong caùc teá baøo con: (2x3 - 2) . 2n = 1200 Soá nhieãm saéc theå chöùa trong caùc teá baøo con: 2x3 .2n = 1200 + 2 . 2n Toång soá nhieãm saéc theå chöùa trong toaøn boä caùc teá baøo con taïo ra töø caû ba hôïp töû: 280 + 2n + 640 + 1200 + 2.2n = 2240 3.2n = 120 2n = 40 2. Soá teá baøo con vaø soá laàn nguyeân phaân cuûa moãi hôïp töû - Hôïp töû I: (2x1 - 1) . 2n = 280 Soá teá baøo con taïo ra: 2x1 = 280/40 + 1 = 8 teá baøo 2x1 = 8 = 23 x1 = 3 - Hôïp töû II: 2x2 . 2n = 640 .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 11 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 Soá teá baøo con taïo ra: 2x2 = 640/40 = 16 teá baøo 2x2 = 16 = 2 x2 = 4 - Hôïp töû III: (2x3 - 2) . 2n = 1200 Soá teá baøo con ñöôïc taïo ra: 2x3 = 1200/40 + 2 = 32 teá baøo 2x3 = 32 = 25 x3 = 5. 3. Soá teá baøo con ñaõ töøng xuaát hieän trong quaù trình nguyeân phaân cuûa ba hôïp töû: 2x1+1 - 2 + 2x2 + 1 - 2 + 2x3 + 1 - 2 = 24 + 25 + 26 - 6 = 106 teá baøo Baøi 14: Trong vuøng sinh saûn cuûa oáng daãn sinh saûn cuûa moät caù theå caùi coù moät soá teá baøo sinh duïc sô khai nguyeân phaân boán laàn lieân tieáp. Coù 75% soá teá baøo con ñöôïc chuyeån sang vuøng chín vaø sau ñoù ñaõ coù taát caû 5400 nhieãm saéc theå bò tieâu bieán cuøng vôùi caùc theå ñònh höôùng. 1. Xaùc ñònh soá teá baøo sinh duïc sô khai ban ñaàu. 2. Caùc tröùng taïo ra tham gia thuï tinh vôùi hieäu suaát 25%. Caùc hôïp töû nguyeân phaân vôùi soá laàn baèng nhau vaø ñaõ nhaän cuûa moâi tröôøng nguyeân lieäu töông ñöông 7200 nhieãm saéc theå ñôn. Xaùc ñònh soá nhieãm saéc theå, soá croâmatit trong caùc teá baøo vaø moãi giai ñoaïn sau; a. Kyø tröôùc cuûa laàn nguyeân phaân cuoái cuøng; b. Kyø sau cuûa laàn nguyeân phaân cuoái cuøng; Cho bieát 2n = 60. GIAÛI 1. Soá teá baøo sinh duïc sô khai ban ñaàu: Goïi a laø soá teá baøo sinh duïc sô khai ban ñaàu. Suy ra soá teá baøo con sau nguyeân phaân: a.24 = 16a Soá teá baøo sinh tröùng: 75% x 16a = 12a Soá nhieãm saéc theå bò tieâu bieán trong caùc theå ñònh höôùng: 3 x 12a x n = 5400 36a x 60/2 = 5400 a = 5400/ (36 x 30) = 5 teá baøo 2. Soá nhieãm saéc theå, soá croâmatit trong caùc teá baøo: Soá hôïp töû ñöôïc taïo ra: 25% . 12a = 15 Goïi x laø soá laàn nguyeân phaân cuûa moãi hôïp töû, ta coù: (2x - 1) . 15 . 60 = 7200 2x = 7200/15.60 + 1 = 8 = 23 x=3 Soá teá baøo tieán haønh ñôït nguyeân phaân cuoái cuøng: 15 . 2x - 1 = 15 . 23 - 1 = 60 a. Vaøo kyø tröôùc cuûa laàn nguyeân phaân cuoái cuøng: Soá nhieãm saéc theå trong caùc teá baøo : 60 x 60 = 3600 NST Soá croâmatit trong caùc teá baøo: 60 x 2 x 60 = 7200 croâmatit b. Vaøo kyø sau cuûa laàn nguyeân phaân cuoái cuøng: Soá nhieãm saéc theå trong caùc teá baøo : .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 12 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007 Traàn Nhaät Quang 097 6457 093 Y!M : trnhquang_2007 60 x 2 x 60 = 7200 NST Soá croâmatit trong caùc teá baøo baèng 0 Baøi 15 : Chuoät coù boä nhieãm saéc theå 2n = 40. Quan saùt hai nhoùm teá baøo ñang ôû vuøng chín cuûa oáng daãn sinh duïc cuûa moät con chuoät ñöïc, ngöôøi ta nhaän thaáy: - Nhoùm I coù 1100 nhieãm saéc theå keùp xeáp treân maët phaúng xích ñaïo cuûa caùc thoi voâ saéc, trong ñoù soá nhieãm saéc theå keùp xeáp hai haøng nhieàu hôn soá nhieãm saéc theå keùp xeáp moät haøng laø 500. - Nhoùm II coù 1200 nhieãm saéc theå ñang phaân li veà caùc cöïc cuûa teá baøo; trong ñoù soá nhieãm saéc theå keùp ñang phaân li ít hôn soá nhieãm saéc theå ñôn ñang phaân li laø 240. 1. Xaùc ñònh caùc teá baøo cuûa moãi nhoùm ñang ôû kyø phaân baøo naøo. 2. Tính soá teá baøo ôû moãi kyø ñaõ xaùc ñònh treân. 3. Xaùc ñònh soá löôïng giao töû ñöôïc taïo ra khi hai nhoùm teá baøo treân keát thuùc quaù trình phaân baøo. GIAÛI 1. Kyø phaân baøo: • Nhoùm teá baøo I: - Caùc teá baøo coù nhieãm saéc theå keùp xeáp hai haøng treân maët phaúng xích ñaïo cuûa thoi voâ saéc thuoäc kyø giöõa I cuûa giaûm phaân. - Caùc teá baøo coù nhieãm saéc theå keùp xeáp thaønh moät haøng treân maët phaúng xích ñaïo cuûa thoi voâ saéc thuoäc kyø giöõa II cuûa giaûm phaân. • Nhoùm teá baøo II: - Caùc teá baøo coù nhieãm saéc theå keùp phaân li veà caùc cöïc teá baøo thuoäc kyø sau I cuûa giaûm phaân. - Caùc teá baøo coù nhieãm saéc theå ñôn phaân li veà caùc cöïc teá baøo thuoäc kyø sau II cuûa giaûm phaân. 2. Soá teá baøo ôû moãi kyø: • Nhoùm teá baøo I: - Soá nhieãm saéc theå ñang thuoäc kyø giöõa I: (1100 + 500)/ 2 = 800 (NST) - Soá nhieãm saéc theå ñang thuoäc kyø giöõa II: 800 - 500 = 300 (NST) - Soá teá baøo ñang ôû kyø giöõa I: 800/ 2n = 800/40 = 20 teá baøo - Soá teá baøo ñang ôû kyø giöõa II: 300/ n = 300 : 40/2 = 15 teá baøo • Nhoùm teá baøo II: - Soá nhieãm saéc theå ñang ôû kyø sau I: (1200 - 240)/ 2 = 480 (NST) - Soá nhieãm saéc theå ñang ôû kyø sau II: 1200 - 480 = 720 (NST) - Soá teá baøo ñang ôû kyø sau I: 480/2n = 480/40 = 12 teá baøo - Soá teá baøo ñang ôû kyø sau II: 720/2n = 720/40 = 18 teá baøo 3. Soá giao töû (tinh truøng) ñöôïc taïo ra: - Keát thuùc phaân baøo (giaûm phaân), moãi teá baøo ôû laàn phaân baøo I taïo boán teá baøo con vaø moãi teá baøo ôû laàn phaân baøo II taïo hai teá baøo con - Toång soá giao töû baèng toång soá teá baøo con sau giaûm phaân: .:http://www.Quarotran.6x.to:. Page 13 http://360.yahoo.com/trnhquang_2007