Tài liệu Nợ quá hạn tại các ngân hàng thương mại

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Môc lôc I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ nî qu¸ h¹n 2 1. Kh¸i qu¸t chung vÒ tÝn dông. 2 1.1. §Þnh nghÜa vÒ tÝn dông 2 1.2. Vai trß vµ ý nghÜa cña ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi ng©n hµng vµ doanh nghiÖp 2 1.3. C¸c h×nh thøc tÝn dông 4 2. Nî qu¸ h¹n trong ho¹t ®éng tÝn dông . 5 2.1. §Þnh nghÜa nî qu¸ h¹n 5 2.2. Ph©n lo¹i nî qu¸ h¹n 5 2.3. Nguyªn nh©n g©y ra c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n 7 3. ¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n 12 3.1. ¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n ®Õn ho¹t ®éng cña ng©n hµng 12 3.2. ¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n ®èi víi doanh nghiÖp 13 3.3. ¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n tíi ho¹t ®éng cña toµn bé nÒn kinh tÕ 14 II. Thùc tr¹ng nî qu¸ h¹n ë c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam 14 III. C¸c gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xö lý nî qu¸ h¹n15 1. C¸c gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ nî qu¸ h¹n ph¸t sinh: 15 1.1. Ng©n hµng t vÊn dÞch vô t vÊn cho kh¸ch hµng 15 1.2. Tham gia vµo ho¹t ®éng cña c«ng ty, doanh nghiÖp: 16 1.3. X©y dùng hÖ thèng th«ng tin kh¸ch hµng: 16 1.4. T¨ng cêng ®µo t¹o nghiÖp vô qu¶n lÝ nî cho c¸n bé tÝn dông ,n©ng cao chÊt lîng ph©n tÝch tÝnh dông. 17 1.5. Thµnh lËp phßng thÈm ®Þnh. 17 2. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ xö lý nî qu¸ h¹n. 18 2.1. Phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ c«ng t¸c xö lý nî qu¸ h¹n: 18 2.2. Më réng nghiÖp vô mua b¸n nî vµ ph¸t triÓn mét thÞ trêng nî 19 2.3. TrÝch lËp vµ sö dông dù phßng rñi ro trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i 20 0 Lêi më ®Çu NÒn kinh tÕ thÞ trêng cµng ph¸t triÓn th× quan hÖ tÝn dông ngµy cµng trë nªn ®a d¹ng. Rñi ro vµ tæn thÊt tµi s¶n lµ ®iÒu khã tr¸nh khái trªn con ®êng t×m kiÕm lîi nhuËn . Lîi nhuËn vµ rñi ro lµ hai yÕu tè song hµnh trong qu¸ tr×nh kinh doanh tiÒn tÖ Ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM) lµ doanh nghiÖp ®Æc biÖt chuyªn kinh doanh tiÒn tÖ, lµ ngêi “®I vay ®Ó cho vay”. Th«ng qua viÖc cÊp vèn tÝn dông cho nÒn kinh tÕ, ng©n hµng ®ãng vai trß nh mét "bµ ®ì" cho doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®îc th«ng suèt, ph¸t triÓn. HÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®· vµ ®ang ®øng tríc yªu cÇu ph¶i c¶I c¸ch toµn diÖn vµ s©u s¾c ®Ó ®¸p øng nhu cÇu míi cña ®Êt níc trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ .Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò næi cém hiÖn nay lµ viÖc xö lÝ nî qu¸ h¹n trong c¸c NHTM.Víi møc nî xÊu kho¶ng 10-12%t«ng tµi s¶n cã trong thêi gian qua t×nh h×nh tµi chÝnh kh«ng lµnh m¹nh cña NHTM ®îc coi lµ träng t©m lín trong tiÕn tr×nh t¸I c¬ cÊu hÖ thèng NHTM hÞªn nay.VÊn ®Ò nî qu¸ h¹n ®ang lµ mét vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m .Lµm thÕ nµo ®Ó gi¶I quyÕt døt ®iÓm nä qu¸ h¹n , nh»m gãp phÇn lµm lµnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp vay vèn ng©n hµng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c NHTMthùc hiÖn tèt nhiÖm vô kinh doanh cña m×nh trong lÜnh vùc tÝn dông nhÊt lµ trªn lé tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Lµ sinh viªn ®îc ®µo t¹o vÒ chuyªn nghµnh NH-TC, ®øng tríc thùc tr¹ng ®îc nªu trªn, chóng em mong muèn ®îc ®ãng gãp c«ng søc nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc nghiªn cøu c«ng t¸c xö lý nî qu¸ h¹n ë c¸c ng©n hµng th«ng qua ®Ò ¸n víi néi dung : VÊn ®Ò nî qu¸ h¹n ë c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ gi¶i ph¸p Tuy nhiªn do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ cïng víi viÖc nghiªn cøu cã h¹n nªn ch¾c ch¾n cßn nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh, em mong muèn nhËn ®îc sù quan t©m vµ ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c¸n bé tÝn dông vµ nh÷ng ngêi quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. §Ò ¸n kÕt cÊu gåm 3 chong: Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ nî qu¸ h¹n. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng nî qu¸ h¹n ë c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Ch¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xö lý nî qu¸ h¹n 1 I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ nî qu¸ h¹n 1. Kh¸i qu¸t chung vÒ tÝn dông. 1.1. §Þnh nghÜa vÒ tÝn dông Ph¹m trï tÝn dông ra ®êi tõ rÊt l©u, nã ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸, thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ hµng ho¸ ®Æc biÖt lµ kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn m¹nh Cã thÓ hiÓu quan hÖ tÝn dông lµ quan hÖ vay mîn, sö dông nguån vèn tµi s¶n cña ngêi kh¸c dùa trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶ vµ tin tëng cña c¸c chñ thÓ tham gia quan hÖ. Quan hÖ tÝn dông kh¸c víi quan hÖ mua b¸n hay viÖn trî, cho nhËn  Mua b¸n lµ sù chuyÓn giao toµn bé quyÒn së h÷u ®Ó nhËn ®îc gi¸ trÞ. Gi¸ c¶ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña ®èi tîng ®îc mua b¸n.  Quan hÖ cho nhËn lµ sù chuyÓn giao hoµn toµn quyÒn së h÷u còng nh sö dông ®èi tîng cho nhËn tõ chñ thÓ nµy sang chñ thÓ kh¸c.  Cßn trong quan hÖ tÝn dông ®ßi hái ngêi sö dông vèn cña ngêi kh¸c ph¶i cã ý thøc b¶o toµn vµ bëi nã tu©n theo nguyªn t¾c hoµn tr¶ . §ång thêi ngêi sö dông vèn ph¶i t×m mäi c¸ch nh»m b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nguån vèn . Nguyªn t¾c cña tÝn dông lµ ngêi vay vèn ph¶i tr¶ l·i suÊt cho kho¶n vèn vay. ViÖc tr¶ l·i suÊt lµ c¸i gi¸ ph¶i tr¶ ®Ó ®îc quyÒn sö dông nguån vèn cña ngêi kh¸c.Tû lÖ l·i suÊt ®îc tho¶ thuËn gi÷a hai chñ thÓ tham gia quan hÖ, phô thuéc vµo thêi gian sö dông vèn, khèi lîng vèn tham gia trong quan hÖ tÝn dông ®ã. TÝn dông lµ quan hÖ kinh tÕ dùa trªn sù tin tëng lÉn nhau gi÷a c¸c chñ thÓ. Thêi gian vµ khèi lîng vèn ®Æc biÖt lµ thêi gian lµ nh©n tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh l·i suÊt cña kho¶n vay. Thêi gian vay vèn cµng dµi th× møc ®é rñi ro bÞ mÊt vèn cña ngêi cho vay cµng gia t¨ng, chÝnh v× vËy ®èi víi kho¶n vay víi thêi gian l©u h¬n th× thêng ®ßi hái møc l·i suÊt cao h¬n . 1.2. Vai trß vµ ý nghÜa cña ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi ng©n hµng vµ doanh nghiÖp 1.2.1 §èi víi ng©n hµng Ho¹t ®éng tÝn dông chiÕm mét tû träng lín trong ho¹t ®éng nghiÖp vô cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Trªn b¶ng tæng kÕt tµi s¶n kho¶n môc tÝn dông thêng chiÕm 60%-70% tæng tµi s¶n cã. §©y lµ con sè ®èi víi c¸c quèc gia cã "v¨n ho¸ ng©n hµng" ph¸t triÓn cßn ®èi víi ViÖt Nam khi mµ ngêi d©n cßn Ýt biÕt vÒ ng©n hµng th× ho¹t ®éng tÝn dông lµ nghiÖp vô chñ yÕu cña ng©n hµng, 85 - 90% tµi 2 s¶n cã cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i n»m trong kho¶n môc tÝn dông. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n ®em l¹i doanh thu vµ lîi nhuËn cho ng©n hµng. §Ó cã vèn vay ng©n hµng huy ®éng c¸c nguån tiÒn nhµn rçi trong d©n, nhËn tiÒn göi thanh to¸n cña c¸c doanh nghiÖp. Huy ®éng tiÒn göi råi cho vay lµ hai nghiÖp vô s¬ ®¼ng nhÊt vµ chñ yÕu nhÊt trong ho¹t ®éng ng©n hµng. Khi cho vay ng©n hµng sÏ tÝnh to¸n c¸c chi phÝ ®Ó ®a ra mét l·i suÊt cho vay theo nguyªn t¾c : L·i suÊt cho vay = l·i suÊt tiÒn göi + chi phÝ ho¹t ®éng ng©n hµng + lîi nhuËn Sö dông nguån vèn huy ®éng ®îc ng©n hµng cho vay víi l·i suÊt cho vay ®¶m b¶o bï ®¾p l·i suÊt huy ®éng , chi phÝ ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®ång thêi ®em l¹i lîi nhô©n cho ng©n hµng bëi ng©n hµng còng lµ mét tæ chc kinh doanh v× môc tiªu lîi nhuËn . 1.2.2 §èi víi c¸c doanh nghiÖp §èi víi mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng tÝn dông v« cïng phong phó vµ ®a d¹ng. Mua chÞu hµng ho¸, tr¶ tiÒn chËm cho ngêi b¸n cã thÓ coi lµ mét quan hÖ tÝn dông trong mua hµng. Giao hµng tríc, chÊp nhËn cho ngêi mua tr¶ tiÒn chËm, thanh to¸n sau còng lµ mét h×nh thøc cña quan hÖ tÝn dông trong b¸n hµng. Vay vèn ng©n hµng tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng... Trong c¸c quan hÖ tÝn dông t¹i doanh nghiÖp th× quan hÖ tÝn dông ng©n hµng lµ chiÕm tû träng lín nhÊt vµ quan träng nhÊt . Ngµy nay trong thêi kú nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy cµng ph¸t triÓn, ho¹t ®éng cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo còng kh«ng thÓ t¸ch rêi ®îc mèi quan hÖ víi ng©n hµng . C¸c doanh nghiÖp dï lµ doanh nghiÖp nhµ níc hay t nh©n, doanh nghiÖp lín hay nhá th× ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt hä còng kh«ng thÓ sö dông vèn tù cã. Nguån vèn tù cã chØ ®¸p øng cho ho¹t ®éng kinh doanh c¸ thÓ hay s¶n xuÊt nhá, phôc vô cho viÖc ®Çu t ban ®Çu, s¸ng lËp doanh nghiÖp. §Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ trêng, cña sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ doanh nghiÖp cÇn mét nguån vèn lín h¬n rÊt nhiÒu nguån vèn tù cã ban ®Çu . ChÝnh v× vËy tÝn dông ng©n hµng trë thµnh mét kªnh cung cÊp vèn quan träng cho doanh nghiÖp. H¬n 2/3 nguån vèn phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp ®îc tµi trî bëi c¸c kho¶n vay ng©n hµng. C¸c kho¶n tÝn dông ng©n hµng chÝnh lµ "dÇu nhít " ®Ó ®¶m b¶o cho guång m¸y cña 3 doanh nghiÖp ®îc ho¹t ®éng tr«i ch¶y.gióp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra mét c¸ch liªn tôc. 1.3. C¸c h×nh thøc tÝn dông (ViÖc ph©n lo¹i dùa trªn mèi quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp vµNHTM) 1.3.1 Ph©n lo¹i theo thêi gian.  TÝn dông ng¾n h¹n: lµ c¸c kho¶n tÝn dông cã thêi h¹n dãi 1 n¨m.  TÝn dông trung h¹n: lµ c¸c kho¶n tÝn dông cã thêi gian tõ 1 ®Õn 5 n¨m.  TÝn dông dµi h¹n: lµ c¸c kho¶n tÝn dông cã thêi h¹n tõ 5 n¨m tíi 10 n¨m hoÆc dµi h¬n tuú ý ®Þnh cña ng©n hµng . 1.3.2 1.3.2.1 Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông TÝn dông bæ sung vèn lu ®éng TÝn dông bæ sung vèn lu ®éng lµ c¸c kho¶n vay mµ ng©n hµng cung cÊp cho doanh nghiÖp nh»m bæ sung vµo nguån vèn lu ®éng, ®Çu t vµo tµi s¶n lu ®éng, phôc vô cho mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. TÝn dông bæ sung vèn lu ®éng thêng lµ c¸c kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n. 1.3.2.2 TÝn dông ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh. §©y lµ c¸c kho¶n vay mµ ng©n hµng cho c¸c doanh nghiÖp vay nh»m ®Çu t vµo x©y dùng c¬ b¶n, nhµ xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ. C¸c kho¶n ®Çu t nµy thêng cã thêi gian thu håi vèn kh¸ l©u nªn thêng lµ sö dông c¸c kho¶n vay trung, dµi h¹n. 1.3.2.3 TÝn dông tµi trî thiÕu hôt tµi chÝnh t¹m thêi. §©y lµ c¸c kho¶n vay bÊt thêng cña doanh nghiÖp, thêng vay víi thêi gian ng¾n, khi c¸c doanh nghiÖp cÇn thanh to¸n tiÒn hµng cho ngêi b¸n, tiÒn l¬ng cho c¸n bé, c«ng nh©n viªn, thùc hiÖn nghÜa vô nh nép thuÕ... mµ c¸c nguån thu th× cha thÓ thu ®îc doanh nghiÖp sÏ gÆp ph¶i khã kh¨n . Lóc nµy doanh nghiÖp sÏ ®îc ng©n hµng cÊp cho kho¶n tÝn dông thiÕu hôt tµi chÝnh t¹m thêi nh»m gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu tiÒn mÆt cña doanh nghiÖp. Nguån tÝn dông nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp kh«ng bÞ ngõng trÖ, gi¸n ®o¹n. C¸c kho¶n vay nµy thêng ®îc doanh nghiÖp hoµn tr¶ ngay khi hä nhËn ®îc c¸c nguån thu cña m×nh. 1.3.2.4 TÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu. TÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu chñ yÕu ®îc thùc hiÖn th«ng qua h×nh thøc doanh nghiÖp yªu cÇu ng©n hµng ®¹i diÖn më th tÝn dông [ L/C ] tr¶ chËm . 4 Khi mét doanh nghiÖp nhËp khÈu hµng ho¸ tõ níc ngoµi doanh nghiÖp sÏ yªu cÇu ng©n hµng ®¹i diÖn më L/C thanh to¸n. Ng©n hµng sÏ thay doanh nghiÖp tr¶ tiÒn cho phÝa ngêi b¸n. ChØ khi nhËn ®Çy ®ñ giÊy tê phÝa ngêi b¸n ng©n hµng míi yªu cÇu doanh nghiÖp thanh to¸n tiÒn hµng . 2. Nî qu¸ h¹n trong ho¹t ®éng tÝn dông . 2.1. §Þnh nghÜa nî qu¸ h¹n Nî qu¸ h¹n lµ c¸c kho¶n vay (kho¶n nî ) ®· ®Õn thêi gian tr¶ nî mµ con nî cha thùc hiÖn nghÜa vô hoµn tr¶ gèc, l·i cña mãn vay ®ã cho chñ nî. §èi víi c¸c kho¶n vay t¹i ng©n hµng th× chñ nî lµ ng©n hµng, con nî lµ doanh nghiÖp, c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ vay vèn t¹i ng©n hµng. 2.2. Ph©n lo¹i nî qu¸ h¹n 2.2.1 Ph©n lo¹i theo kh¶ n¨ng thu håi : 2.2.1.1 Nî qu¸ h¹n th«ng thêng Nî qu¸ h¹n th«ng thêng lµ c¸c kho¶n nî khi ®Õn ngµy ®¸o h¹n con nî cha tiÕn hµnh tr¶ nî ng©n hµng. Kh¶ n¨ng hoµn tr¶ kho¶n vay nµy thêng kh¸ cao. Sù chËm chÔ, sai lÖch chØ thêi gian ng¾n so víi thêi gian tr¶ nî ®îc x¸c ®Þnh trong khÕ íc. §èi víi nî qu¸ h¹n nµy, c¸c con nî thêng lµ c¸c c¸ nh©n, ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ cã vÞ thÕ v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng. Hä lµ nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, tr×nh ®é chuyªn m«n qu¶n lý, kinh doanh tèt. Tuy nhiªn cã nh÷ng nguyªn nh©n t¸c ®éng tíi nguån ng©n quü cña doanh nghiÖp tiÒn vµo kh«ng khíp víi thêi gian tr¶ nî x¸c ®Þnh trªn khÕ íc vay vèn ng©n hµng. KÕt qu¶ lµ ë thêi ®iÓm ®¸o h¹n cña kho¶n vay con nî kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî nh ®· cam kÕt trong khÕ íc, do ®ã nî qu¸ h¹n h×nh thµnh. Tuy nhiªn ®èi víi c¸c kho¶n nî nµy ng©n hµng tin tëng vµo kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp vµ doanh nghiÖp còng ®¶m b¶o thanh to¸n nî 100% khi cã luång ng©n quü. 2.2.1.2 Nî qu¸ h¹n khã ®ßi Nî qu¸ h¹n khã ®ßi lµ c¸c kho¶n nî ®· qu¸ thêi h¹n tr¶ nî mét thêi h¹n kh¸ dµi nhng doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ toµn bé gèc vµ l·i cña kho¶n vay. Kh¶ n¨ng thu håi ngay vµ toµn bé kho¶n nî cã nhiÒu khã kh¨n. Con nî cña c¸c kho¶n vay khã ®ßi thêng lµ c¸c ®¬n vÞ kinh doanh r¬i vµo khã kh¨n do biÕn ®éng cña chu kú kinh doanh hoÆc kh¶ n¨ng qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c chñ doanh nghiÖp yÕu kÐm, tÝnh to¸n nhu cÇu s¶n phÈm kh«ng hîp lý 5 dÉn tíi ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng cã hiÖu qu¶, còng cã thÓ do ¶nh hëng cña thÞ trêng dÉn tíi thua lç, kh«ng cã tiÒn thanh to¸n nî ng©n hµng. Khi nhËn thÊy c¸c dÊu hiÖu kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n t¹i c¸c doanh nghiÖp c¸c ng©n hµng thêng tiÕn hµnh thu nî ngay nh»m h¹n chÕ tèi ®a sù ph¸t sinh nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi víi khèi lîng lín. C¸c kho¶n nî khã ®ßi thêng ph¸t sinh vµ kÐo dµi g©y thªm nh÷ng g¸nh nÆng vÒ l·i suÊt cho con nî. 2.2.1.3 Nî khã ®ßi kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi Nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi lµ c¸c kho¶n nî ph¸t sinh do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, ng©n hµng ®· tiÕn hµnh nhiÒu biÖn ph¸p thu nî kh¸c nhau nhng doanh nghiÖp, con nî kh«ng cã nguån ng©n quü ®Ó tr¶ nî thêi ®iÓm hiÖn t¹i còng nh trong t¬ng lai. Lo¹i nî nµy x¶y ra vµ tån ®äng ë nh÷ng doanh nghiÖp vay vèn cã t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh yÕu kÐm ,biÓu hiÖn lµ s¶n xuÊt kinh doanh bÞ lç , nî ph¶I tr¶ t¨ng , doanh nhgiÖp mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n hoµn toµn . Thêi gian nî tån ®äng kh¸ l©u , cã thÓ kÐo dµi trªn mét n¨m ,2-3 n¨m hoÆc l©u h¬n n÷a vµ rÊt khã gi¶I quyÕt HoÆc c¸c ®¬n vÞ kinh doanh cã nh÷ng tÝnh to¸n sai lÇm trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, s¶n phÈm kh«ng phï hîp, kh«ng cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi thÞ trêng, kh«ng ®øng v÷ng trong c¹nh tranh, thay ®æi cña c¬ chÕ chÝnh s¸ch ... dÉn tíi thua lç, ph¸ s¶n kh«ng cßn nguån ®Ó tr¶ nî ng©n hµng. §iÒu nµy kh¶ n¨ng thu håi vèn vay lµ b»ng kh«ng, ®ång thêi ng©n hµng x¸c ®Þnh lµ hoµn toµn mÊt tr¾ng. 2.2.2 Ph©n lo¹i theo thêi gian 2.2.2.1 Nî qu¸ h¹n díi 6 th¸ng Lµ c¸c kho¶n nî trong vßng 6 th¸ng kÓ tõ ngµy ®¸o h¹n cña kho¶n vay mµ kh¸ch hµng kh«ng tiÕn hµnh tr¶ toµn bé hoÆc mét phÇn gèc, l·i cña kho¶n vay ®ã. 2.2.2.2 Nî qu¸ h¹n tõ 6 th¸ng ®Õn 12 th¸ng Lµ c¸c kho¶n nî trong vßng 6 th¸ng ®Õn 12 th¸ng kÓ tõ ngµy ®¸o h¹n kh¸ch hµng kh«ng hoµn tr¶ mét phÇn hoÆc toµn bé gèc vµ l·i cña kho¶n vay ®ã. 2.2.2.3 Nî qu¸ h¹n trªn 1 n¨m Lµ c¸c kho¶n nî mµ sau ngµy ®¸o h¹n 1 n¨m kh¸ch hµng vÉn kh«ng thanh to¸n mét phÇn hoÆc toµn bé gèc vµ l·i cho ng©n hµng. 6 2.2.3 Ph©n lo¹i theo biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay 2.2.3.1 Nî qu¸ h¹n cã b¶o l·nh cña bªn thø ba Lµ c¸c kho¶n nî cña mãn vay ®îc thùc hiÖn cïng víi mét hîp ®ång b¶o l·nh cña mét bªn thø ba ®îc ng©n hµng x¸c ®Þnh lµ cã ®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh (ph¸p lÝ +hµnh vi) ®Ó b¶o l·nh cho ngêi ®i vay. 2.2.3.2 Nî qu¸ h¹n cã tµi s¶n ®¶m b¶o Lµ c¸c kho¶n nî cña c¸c kh¸ch hµng ®i vay ®îc thùc hiÖn khi ngêi xin vay cã tµi s¶n thÕ chÊp ®îc c¸c bé tÝn dông x¸c ®Þnh ®ñ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho kho¶n vay ®ã.Theo ph¸p luËt ,ng©n hµng cã quyÒn ph¸t m·I tµi s¶n ®Ó thu nî, do vËy nî qu¸ h¹n nµy tuy cha thu ®îc nhng ng©n hµng th¬ng m¹i vÉn cã kh¶ n¨ng thu håi 2.2.3.3 Nî qu¸ h¹n kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o Lµ kho¶n nä khi cho vay ,ng©n hµng kh«ng yªu cÇu ngêi vay ph¶I thÕ chÊp tµi s¶n. §èi víi lo¹i nî nµy, con nî lµ doanh nghiÖp vay vèn vÉn tån t¹i, vÉn ho¹t ®éng kinh doanh nÕu t×nh h×nh tµi chÝnh tèt vµ còng cã kh¶ n¨ng thu håi nî. 2.2.4 Ph©n lo¹i theo thµnh phÇn kinh tÕ  Nî qu¸ h¹n cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc  Nî qu¸ h¹n cña c¸c c«ng ty cæ phÇn  Nî qu¸ h¹n cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n  Nî qu¸ h¹n cña c¸c ®èi tîng kh¸c 2.3. Nguyªn nh©n g©y ra c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n 2.3.1 Nguyªn nh©n tõ phÝa ng©n hµng 2.3.1.1 C¸n bé tÝn dông chÊp hµnh kh«ng nghiªm quy chÕ tÝn dông Mét trong c¸c nguyªn nh©n tõ phÝa ng©n hµng lµm ph¸t sinh c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n lµ viÖc kh«ng thùc hiÖn ®óng quy tr×nh, chÝnh s¸ch tÝn dông mµ ng©n hµng ®Ò ra: - Khi quyÕt ®Þnh cho vay,thiÕu c¨n cø khoa häc ,kh«ng ph©n tÝch t×nh h×nh kh¶ n¨ng sö dông vèn vµ hoµn tr¶ nî cña doanh nghiÖp, do vËy ®· ®a vèn vµo nh÷ng doanh nghiÖp kÐm hiÖu qu¶ - Kh«ng kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ,®óng ®¾n,hîp ph¸p cña hå s¬ vay vèn cña doanh nghiÖp; còng nh kh«ng kiÓm tra ®¸nh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp cña doanh nghiÖp theo ®óng quy ®Þnh. - Cho vay qu¸ møc quy ®Þnh. Theo quy ®Þnh hiÖn nay c¸c ng©n hµng còng nh c¸c tæ chøc tÝn dông kh«ng ®îc cho phÐp mét kh¸ch hµng vay qu¸ 10% vèn 7 tù cã, tæng sè tiÒn vay cña 10 kh¸ch hµng lín nhÊt kh«ng qu¸ 30% vèn tù cã cña ng©n hµng. - Kh«ng thêng xuyªn ®«n ®èc nh¾c nhë doanh nghiÖp tr¶ nî theo ®óng cam kÕt víi ng©n hµng nh: Göi giÊy b¸o nî, nh¾c nî, theo dâi trùc tiÕp, thêng xuyªn. 2.3.1.2 Tr×nh ®é cña c¸c c¸n bé tÝn dông cßn non kÐm Trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh hå s¬ vay vèn c¸n bé tÝn dông cha ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vÒ vßng quay vèn, thêi gian thu håi vèn, thêi gian tr¶ nî vèn vay cña dù ¸n. - Qu¸ tin tëng vµo dù ¸n kh«ng xem xÐt tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, kh«ng kiÓm tra kü vÒ c¸c chØ tiªu ®Þnh møc còng nh gi¸ c¶ ®îc ®a ra trong dù ¸n - §a ra nh÷ng kú h¹n nî, thêi h¹n gi¶i ng©n kh«ng hîp lý, bÊt ®ång bé víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, chu kú lu©n chuyÓn vèn cña doanh nghiÖp. - C¸c NHTM cho vay dùa vµo tµi s¶n thÕ ch©p mµ kh«ng chó träng ®Õn ph¬ng ¸n kinh doanh. HËu qu¶ lµ khi nî qu¸ h¹n x¶y ra viÖc ph¸t m¹i tµi s¶n gÆp nhiÒu khã kh¨n nhÊt lµ bÊt ®éng s¶n(thÞ tr¬ng gi¸ c¶ lªn xuèng thÊt thêng), gi¸ trÞ vËt t… 2.3.1.3 §¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña c¸n bé tÝn dông VÊn ®Ò ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña c¸n bé tÝn dông lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i kh«ng nhá cho ng©n hµng. - C¸n bé tÝn dông kh«ng trung thùc trong viÖc thu nî tõ kh¸ch hµng. - Thùc hiÖn vay hé th«ng ®ång víi kh¸ch hµng nh»m chiÕm dông vèn cña ng©n hµng - QuyÕt ®Þnh cho vay theo ý muèn chñ quan nh»m thu lîi bÊt chÝnh. 2.3.1.4 Ng©n hµng qu¸ ch¹y theo lîi nhuËn. Ho¹t ®éng cña mét ng©n hµng th¬ng m¹i tríc hÕt lµ v× môc ®Ých lîi nhuËn. Lîi nhuËn ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Mét thùc tÕ lµ lîi nhuËn l¹i lu«n tû lÖ thuËn víi rñi ro. C¸c ng©n hµng v× qu¸ ch¹y theo lîi nhuËn sÏ ph¶i chÊp nhËn mét tû lÖ rñi ro cao. §Ó kiÕm lîi nhuËn, ng©n hµng ®· tiÕn hµnh cho vay c¶ nh÷ng kho¶n vay kh«ng lµnh m¹nh, kh«ng ®îc xem xÐt kü. Cã thÓ lÊy mét vÝ dô diÓn h×nh nh: c¸c ng©n hµng cho vay trung vµ dµi h¹n b»ng nguån vèn huy ®éng ng¾n h¹n, mét khi con nî kh«ng hoµn tr¶ tiÒn ®óng h¹n th× tiÒm Èn rñi ro vÒ thanh kho¶n rÊt lín. 2.3.2 Nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng 2.3.2.1 Tr×nh ®é n¨ng lùc ®iÒu hµnh kÐm. 8 Qu¶n lÝ s¶n xuÊt kinh doanh kÐm hiÖu qu¶ , sö dông vèn vay kh«ng ®óng môc ®Ých, tiÒn vay vÒ kh«ng cã t¸c dông thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp §Ó mét doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ nhÊt thiÕt ph¶I cã nh÷ng con ngêi cã tr×nh ®é nghiÖp vô, cã n¨ng lùc ®iÒu hµnh, qu¶n lý. Trong thêi kú më cöa, c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, c¸c gi¸m ®èc doanh nghiÖp víi n¨ng lùc yÕu kÐm sÏ kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng chÌo l¸i doanh nghiÖp dÉn tíi ho¹t ®éng kinh doanh thua lç lµm ph¸t sinh nî qóa h¹n t¹i ng©n hµng. NhiÒu doanh nghiÖp kh«ng dù ®o¸n ®óng thÞ trêng, møc b¸n hµng vµ doanh sè, quyÕt ®Þnh mua mét khèi lîng hµng ho¸ vµ dÞch vô qu¸ lín ,thanh to¸n tr¶ chËm nhng kh«ng thÓ b¸n ®îc hµng hoÆc c¸c nguyªn nh©n kh¸c lµm ø ®äng hµng ho¸, dÉn tíi kh«ng thÓ thanh to¸n c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶. 2.3.2.2 T c¸ch ®¹o ®øc cña kh¸ch hµng. Kh«ng Ýt tæ chøc c¸ nh©n vay vèn lµ nh÷ng ngêi kh«ng nh÷ng kÐm vÒ n¨ng lùc mµ cßn kÐm vÒ t c¸ch ®¹o ®øc.Hä kh«ng cã ý thøc trong trong vÊn ®Ò sö dông vèn vay, hoÆc thiÕu ý thøc trong vÊn ®Ò tr¶ nî, kh«ng lo l¾ng quan t©m ®Õn nî ng©n hµng mÆc dï kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cã Kh¸ch hµng cè t×nh lõa ®¶o vay vèn ng©n hµng kh«ng nh»m môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh mµ nh»m chiÕm dông vèn cña ng©n hµng cho môc ®Ých c¸ nh©n. §©y lµ lo¹i rñi ro ®¹o ®øc mµ ng©n hµng thêng rÊt khã ®o¸n biÕt tríc vµ thêng g©y ra c¸c kho¶n nî khã ®ßi hoÆc cã kh¶ n¨ng mÊt tr¾ng, kh«ng thÓ thu håi ®îc. 2.3.2.3 Kh«ng thÝch nghi ®îc víi c¹nh tranh C¹nh tranh lµ mét tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. NÒn kinh tÕ níc ta võa míi qu¸ ®é chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, sù c¹nh tranh diÔn ra phøc t¹p thËm chÝ cßn thiÕu lµnh m¹nh. Sù biÕn ®éng vµ søc Ðp c¹nh tranh ngµy cµng t¨ng cña thÞ trêng hoÆc m«i trêng kinh doanh lµm cho doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng thÝch øng kÞp thêi, kinh doanh khã kh¨n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n V× vËy, kh«ng thÝch nghi ®îc víi c¹nh tranh lµ mét vÊn ®Ò g©y khã kh¨n cho kh«ng chØ doanh nghiÖp nhµ níc mµ c¶ c¸c doanh nghiÖp t nh©n, doanh nghiÖp lín còng nh doanh nghiÖp võa vµ nhá. Kh«ng ®øng v÷ng trong c¹nh tranh sÏ dÉn tíi thua lç. Ng©n hµng sÏ khã lßng thu håi ®îc nî tõ c¸c con nî lµm ¨n thua lç. 9 2.3.2.4 Nguyªn nh©n kh¸ch quan xuÊt ph¸I tõ doanh nghiÖp Doanh nghiÖp vay vèn gÆp nh÷ng rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh: Thiªn tai ho¶ ho¹n chiÕn tranh khñng bè, do vËy viÖc sö dông vèn vµ vay vèn cña doanh nghiÖp kh«ng ®¹t hiÖu qu¶, mÊt hoµn toµn vÒ vèn cña c¶ doanh nghiÖp vµ c¶ vèn vay cña ng©n hµng th¬ng m¹i . 2.3.3 Nguyªn nh©n kh¸ch quan tõ phÝa nÒn kinh tÕ 2.3.3.1 HÖ thèng luËt ph¸p cha hoµn chØnh. Sù thay ®æi trong chÝnh s¸ch luËt ph¸p cña nhµ níc vÒ vÊn ®Ò tµi chÝnh, tiÒn tÖ ng©n hµng lµ nguyªn nh©n ph¸t sinh c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n,. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan kh¸ phæ biÕn bëi nÒn kinh tÕ cña chóng ta míi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng trong mét thêi gian cha l©u. V¨n ho¸ thÞ trêng nãi chung vµ thãi quen giao dÞch ng©n hµng nãi riªng cßn ë tr×nh ®é non kÐm. §iÒu nµy dÉn tíi khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cÇn ph¶i cã sù thay ®æi vÒ quy ®Þnh chÝnh s¸ch nh»m ®¶m b¶o c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc còng nh qu¶n lý kinh tÕ ®¹t hiÖu qu¶ nhng còng dÉn tíi sù kh«ng thÝch nghi kÞp thêi cña ng©n hµng còng nh doanh nghiÖp. 2.3.3.2 NÒn kinh tÕ cßn non trÎ, yÕu kÐm. L¹m ph¸t cßn ë møc cao lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng rñi ro trong kinh doanh mµ t×nh tr¹ng kh«ng thu håi vèn lµ mét trong nh÷ng hËu qu¶ do l¹m ph¸t g©y nªn. Kh«ng thu sè vèn sÏ kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tr¶ nî ng©n hµng vµ ph¸t sinh nî qu¸ h¹n lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. Chu kú kinh tÕ diÔn ra thêng xuyªn h¬n, nÒn kinh tÕ r¬i vµo thêi kú suy tho¸i còng gãp phÇn h×nh thµnh c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n. C¸c doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶, thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm ®Çy khã kh¨n, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh bÞ ®×nh trÖ tÊt yÕu sÏ dÉn tíi viÖc kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tr¶ nî ng©n hµng. 2.3.3.3 M«i trêng kinh doanh tiÒn tÖ tÝn dông cßn ë møc s¬ khai. Chóng ta cha cã mét thÞ trêng tµi chÝnh hoµn chØnh. ThÞ trêng tiÒn tÖ còng cßn ë møc s¬ khai nªn kh«ng thÓ thùc thi mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô tµi chÝnh tiÒn tÖ trong viÖc thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. M«i trêng nµy cha hoµn h¶o còng g©y trë ng¹i cho c¸c ng©n hµng trong c«ng t¸c cña m×nh, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c tÝn dông. 2.3.3.4 Th«ng tin kh«ng c©n xøng, c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh 10 §Ó thu hót vèn níc ngoµi quy ®Þnh ®èi víi c¸c ng©n hµng níc ngoµi lu«n cã nh÷ng u ®·i nhÊt ®Þnh t¹o ra sù bÊt b×nh ®¼ng trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng. C¸c ng©n hµng níc ngoµi víi nhiÒu n¨m kinh nghiÖm, ph¸t triÓn ë c¸c quèc gia ®· cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng hoµn chØnh, céng víi nh÷ng u ®·i ®· dÇn dÇn thu hÑp ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam, ®ång thêi còng lµm gia t¨ng møc ®é rñi ro ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông. C¸c ng©n hµng ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ ®Ó ®¶m b¶o kho¶n vay nhng ng©n hµng lu«n lµ ngêi cã Ýt th«ng tin vÒ ngêi sö dông vèn vay ng©n hµng. §©y lµ rñi ro th«ng tin kh«ng c©n xøng. Th«ng tin kh«ng c©n xøng sÏ dÉn ®Õn nh÷ng lùa chän ®èi nghÞch: ng©n hµng tiÕn hµnh cho vay c¸c kho¶n vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp yÕu kÐm trong khi tõ chèi c¸c doanh nghiÖp cã n¨ng lùc hoÆc rñi ro ®¹o ®øc : do kh¸ch hµng sö dông vèn vay kh«ng ®óng môc ®Ých. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ®¹t ®îc u thÕ trong c¹nh tranh thóc ®Èy mét sè ng©n hµng h¹ thÊp c¸c tiªu chuÈn tÝn dông nh»m l«i kÐo kh¸ch hµng, ®¸p øng nhu cÇu vèn cña doanh nghiÖp mµ kh«ng c¨n cø vµo n¨ng lùc cña doanh nghiÖp. Nh÷ng nguyªn nh©n nµy lµm gia t¨ng rñi ro lµm ph¸t sinh nî qu¸ h¹n ®èi víi c¸c kho¶n vay. 2.3.3.5 T×nh h×nh kinh tÕ thÕ giíi Cã thÓ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông nh :BiÕn ®éng cña gi¸ vµng thÕ giíi , gi¸ dÇu má ,gi¸ mét sè ngo¹i tÖ m¹nh häc gi¸ mét sè vËt t chñ yÕucã xu híng t¨ng cao 3. ¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n 3.1. ¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n ®Õn ho¹t ®éng cña ng©n hµng 3.1.1 Gi¶m vßng quay vèn cña ng©n hµng Nî qu¸ h¹n ph¸t sinh tøc lµ mét phÇn nguån vèn kinh doanh cña ng©n hµng bÞ tån ®äng trong c¸c kho¶n nî nµy, ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng lµ sù ø ®äng vèn lµm gi¶m vßng quay vèn cña ng©n hµng , kh«ng ®¶m b¶o sù chu chuyÓn cña ®ång vèn, khã kh¨n cho sù t¸c nghiÖp cña ng©n hµng . Ta cã chØ tiªu vßng quay vèn cña ng©n hµng Sè thu nî Vßng quay vèn = Sè d nî b×nh qu©n 11 Vßng quay vèn cho biÕt víi mçi ®ång vèn thu vÒ cã thÓ cho vay ra bao nhiªu ®ång . Nî qu¸ h¹n ph¸t sinh lµm gi¶m sè thu nî dÉn tíi gi¶m vßng quay vèn cña ng©n hµng tøc lµ lµm gi¶m doanh sè cho vay cña ng©n hµng. 3.1.2 Gi¶m lîi nhuËn cña ng©n hµng. §Ó cho vay ng©n hµng ph¶i huy ®éng vèn tõ d©n c hoÆc tæ chøc kinh tÕ, ®èi víi mçi nguån vèn huy ®éng ng©n hµng ph¶i tr¶ mét kho¶n l·i suÊt huy ®éng. Kho¶n cho vay kh«ng thu håi ®îc dÉn tíi ng©n hµng kh«ng thu ®îc l·i cho vay v× vËy kh«ng thÓ bï ®¾p cho c¶ chi phÝ huy ®éng vèn lÉn chi phÝ ho¹t ®éng ng©n hµng. Nî qu¸ h¹n ph¸t sinh dÉn tíi mét bé phËn tµi s¶n cã cña ng©n hµng bÞ ®ãng b¨ng sÏ lµm gi¶m doanh thu, t¨ng chi phÝ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, gi¶m doanh thu. KÕt qu¶ lµ lîi nhuËn cña ng©n hµng bÞ gi¶m sót. 3.1.3 Gi¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng Cã thÓ hiÓu kh¶ n¨ng thanh to¸n cña mét ng©n hµng lµ kh¶ n¨ng nhanh chãng chuyÓn ®æi c¸c tµi s¶n cã thµnh tiÒn mÆt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi tr¶ c¸c tµi s¶n nî. Nguån vèn huy ®éng tõ d©n c thêng lµ c¸c nguån tiÒn göi theo kú h¹n nhÊt ®Þnh, kh«ng thÓ thanh to¸n chËm trÔ. C¸c kho¶n nî qu¸ h¹n ph¸t sinh lµm cho thay ®æi kÕ ho¹ch còng nh nguån thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn ®Õn h¹n, g©y ra nh÷ng hËu qu¶ cho ng©n hµng. Gi¶m kh¶ n¨ng thanh kho¶n sÏ khiÕn ng©n hµng khã kh¨n h¬n trong viÖc huy ®éng tiÒn göi. 3.1.4 Gi¶m uy tÝn cña ng©n hµng. Tû lÖ nî qu¸ h¹n cßn lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt lîng ho¹t ®éng cña mçi ng©n hµng. Tû lÖ nî qu¸ h¹n cao qu¸ cho thÊy t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh kÐm hiÖu qu¶ cña ng©n hµng. Mét ng©n hµng ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ uy tÝn sÏ bÞ gi¶m sót vµ ®©y lµ mét th¶m ho¹ ®èi víi ng©n hµng. 3.1.5 Nguy c¬ ph¸ s¶n Nguy c¬ cao nhÊt cña ng©n hµng lµ bÞ ph¸ s¶n. NÕu c¸c ¶nh hëng trªn cña nî qu¸ h¹n kh«ng ®îc ng¨n chÆn kÞp thêi cø ©m Ø ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nµo ®ã sù céng hëng cña c¸c nguyªn nh©n trªn sÏ dÉn ng©n hµng ®Õn bê vùc ph¸ s¶n.Rñi ro tÝn dông nh mét “ngßi næ ”tù m×nh nã sù ph¸ ho¹i chØ trong ph¹m vi h¹n hÑp nhng mét khi cã chÊt kÝch næ thÝ sù tµn ph¸ sÏ rÊt khñng khiÕp.Rñi ro tÝn dông ®îc coi lµ ®Çu mèi cña nh÷ng cuéc khñng ho¶ng tµi chinh, dÉn ®Õn sù ph¸ s¶n hµng lo¹t cña hÖ thèng ng©n hµng 12 3.2. ¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n ®èi víi doanh nghiÖp 3.2.1 T¨ng chi phÝ ho¹t ®éng Mét doanh nghiÖp khi ph¸t sinh nî qu¸ h¹n t¹i ng©n hµng ®iÒu ®Çu tiªn hä ph¶i g¸nh chÞu lµ ph¶i tr¶ møc l·i suÊt qu¸ h¹n cao h¬n rÊt nhiÒu so víi l·i suÊt tiÒn vay. L·i suÊt nî qu¸ h¹n b»ng 150% møc trÇn l·i suÊt cho vay cïng lo¹i. L·i suÊt ®i vay ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp . ChÞu mét l·i suÊt nî qu¸ h¹n cao h¬n sÏ g©y søc Ðp gia t¨ng chi phÝ ho¹t ®éng cã ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. 3.2.2 Gi¶m uy tÝn doanh nghiÖp Khi doanh nghiÖp cã nh÷ng kho¶n nî cã vÊn ®Ò th× uy tÝn cña doanh nghiÖp ®èi víi ng©n hµng sÏ bÞ gi¶m sót. Trong bÊt kú ho¹t ®éng nµo cña doanh nghiÖp vèn vay ng©n hµng lµ v« cïng quan träng. Ph¸t sinh nî qu¸ h¹n sÏ g©y ra rÊt nhiÒu khã kh¨n cho doanh nghiÖp khi muèn tiÕp tôc vay vèn ng©n hµng. SÏ kh«ng mét ng©n hµng nµo muèn duy tr× quan hÖ l©u dµi víi doanh nghiÖp cã tû lÖ nî qu¸ h¹n cao bëi ®©y chÝnh lµ tÝn hiÖu nãi lªn ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. 3.3. ¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n tíi ho¹t ®éng cña toµn bé nÒn kinh tÕ 3.3.1 Søc Ðp l¹m ph¸t Nî qu¸ h¹n ë møc ®é thÊp sÏ kh«ng g©y ra t¸c ®éng lín l¾m nhng khi tû lÖ nµy gia t¨ng sÏ dÉn tíi sù khan hiÕm vèn mét c¸ch gi¶ t¹o, mét khèi lîng vèn lín cña toµn bé nÒn kinh tÕ tån ®äng trong c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n dÉn tíi tiÒn trong lu th«ng bÞ gi¶m sót. ThiÕu tiÒn mÆt gi¶ t¹o trong lu th«ng sÏ g©y søc Ðp t¨ng cung tiÒn, hËu qu¶ sÏ g©y l¹m ph¸t. 3.3.2 §×nh trÖ s¶n xuÊt Vèn lu ®éng n»m tån ®äng trong c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n lµm cho qu¸ tr×nh lu th«ng vèn tÝn dông bÞ ïn t¾c, lµm rèi lo¹n, ®×nh ®èn s¶n xuÊt, ¶nh hëng xÊu ®Õn t¨ng trëng kinh tÕ. 3.3.3 Khñng ho¶ng kinh tÕ Ho¹t ®éng ng©n hµng lµ ho¹t ®éng kinh tÕ mang tÝnh x· héi ho¸ cao. Sù ¶nh hëng chÊt lîng cña ng©n hµng cã mang tÝnh d©y truyÒn. Mét ng©n hµng bÞ thua lç hay ph¸ s¶n do tû lÖ nî qu¸ h¹n qu¸ cao sÏ g©y ra sù ®æ vì hµng lo¹t theo “ HiÖu øng bãng tuyÕt” hay "HiÖu øng §«-mi-n«" g©y nªn sù ®æ vì hµng lo¹t 13 cña toµn bé hÖ thèng ng©n hµng. ThÕ giíi ®· tõng h¬n mét lÇn chøng kiÕn sù ®æ vì hµng lo¹t cña hÖ thèng ng©n hµng. II. Thùc tr¹ng nî qu¸ h¹n ë c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam Theo sè liÖu cña Ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam n¨m 2002 tæng sè nî xÊu cña ng©n hµng th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông lµ h¬n 20000 tØ ®ång ,chiÕm h¬n 7,2% tæng d nî. §Õn n¨m 2004 tæng sè nî gi¶m xuèng cßn trªn 13000 tû ®ång ,chiÕm tû lÖ 4% thÊp h¬n so víi tû lÖ an toµn cho phÐp theo th«ng lÖ quèc tÕ lµ 5% .§Õn hÕt n¨m 2005 , tæng sè nî xÊu l¹i t¨ng lªn con sè 17500 tû ®ång , nhng tØ lÖ chØ chiÕm 3,18% tæng d nî , riªng khèi ng©n hµng th¬ng m¹i Nhµ níc th× tØ lÖ nµy trªn 5%. Nh vËy cho ®Õn nay cô thÓ lµ ®Õn hÕt th¸ng 9/2006, thùc tr¹ng nî qu¸ h¹n cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹ivµ tæ chøc tÝnh dông lµ bao nhiªu cha cã con sè c«ng bè cña ng©n hµng nhµ níc ,nhng nhiÒu ng©n hµng chuyªn gia cho r»ng con sè tuyÖt ®èi lµ h¬n 20000 tØ ®ång ,tØ lÖ kh«ng biÕn ®æi nhiÒu vÉn díi møc 5% do tæng d nî cho vay vµ ®Çu t còng t¨ng nhanh,nhng kh«ng ph¶I lµ kh«ng ®¸ng quan t©m .Song mét sè chuyªn gia cña mét sè tæ chøc tiÒn tÖ quèc tÕ vµ chuyªn gia ng©n hµng th¬ng m¹i trong níc cho r»ng tØ lÖ nî xÊu cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i thùc tÕ lu«n lu«n cao gÊp kho¶ng hai lÇn sè liÖu do ng©n hµng thong m¹i c«ng bè , hiÖn nay ®ang ¬ møc 7-8% riªng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i nhµ níc ®ang á møc 8% them chÝ cã mét sè chuyªn gia cho r»ng ph¶I ë møc trªn 15% Chóng ta cã thÓ nh×n thÊy t×nh h×nh doanh nghiÖp nî vµ phÇn tr¨m nî vµ phÇn tr¨m nî qu¸ h¹n cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam trong thêi gian gÇn ®©y 19992003 N¨m 1999 2000 2001 2002 2003 1.Tæng d nî (tØ 139.180 184.936 VND)toµn bé nÒn KT 225.704 286.614 365.300 2.TØ lÖ nî qu¸ h¹n 13,2% / tæng d nî 8.7% 8,15% 8.02% chØ tiªu 10,75% Tõ sè liÖu cña b¶ng trªn ta cã nhËn xÐt tæng qu¸t sau : -Tæng d nî n¨m sau cao h¬n n¨m tríc , biÓu hiÖn sù t¨ng tr¬ng vÒ tind dông cña nÒn kinh tÕ . 14 -TØ lÖ phÇn tr¨m nî qu¸ h¹n æn ®Þnh vµ cã xu híng gi¶m lµ biÓu hiÖn tèt ,tuy phÇn tr¨m nî qu¸ h¹n cã xu híng gi¶m ,song tÝnh sè tuyÖt ®èi th× ®©y lµ kho¶n nî qu¸ h¹n rÊt lín cña nÒn kinh tÕ . NÕu sè nî nµy trë thµnh nî khã ®ßi ,nî xÊu th× sÏ ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®äng kinh doanh cña ng©n hµng th¬ng m¹i vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vay vèn trong nÒn kinh tÕ .Thùc tÕ hiÖn nay mét sè ngan hµng th¬ng m¹i ,nh× côc bé cã phÇn t¨m nî qu¨ h¹n cao ,®îc biÕt lµ sè nî tån ®äng kÐo dµi cha hoÆc kh«ng gi¶I quyÕt ®îc . á c¸c níc trªn thÕ giíi hoÆc trong khu vùc ,phÇn tr¨m nî qu¸ h¹n cña ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶I ®¹t tØ lÖ phÇn t¨m lµ díi 5%.Nh vËy tØ lÖ nµy cña chóng tacßn qu¸ cao . Trong xu híng héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hµng chóng ta ph¶I phÊn ®Êu h¹ thÊp phÇn tr¨m qu¸ h¹n trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th¬ng m¹i. III. C¸c gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xö lý nî qu¸ h¹n 1. C¸c gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ nî qu¸ h¹n ph¸t sinh: 1.1. Ng©n hµng t vÊn dÞch vô t vÊn cho kh¸ch hµng Ng©n hµng cã thÓ cung cÊp cho doanh nghiÖp c¸c dÞch vô t vÊn nh: - Lùa chän t×m kiÕm c«ng nghÖ gióp cho doanh nghiÖp. - M«i giíi gi÷a doanh nghiÖp vµ nhµ cung cÊp m¸y mãc thiÕt bÞ còng nh c«ng nghÖ míi. - S¸ng kiÕn, ph¬ng thøc tiÕp cËn thÞ trêng. - Víi nh÷ng doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n ng©n hµng cã thÓ t vÊn cho doanh nghiÖp vÒ viÖc thay ®æi thÞ trêng, ph¶n ¸nh s¶n xuÊt kinh doanh - ... Lóc nµy g¸nh nÆng tr¶ nî ng©n hµng ®Ì trªn vai doanh nghiÖp sÏ ®îc nhÑ bít, ®ång thêi kh¶ n¨ng thu nî cña ng©n hµng l¹i ®îc n©ng cao. 1.2. Tham gia vµo ho¹t ®éng cña c«ng ty, doanh nghiÖp: Ng©n hµng cã thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, c«ng ty víi t c¸ch lµ mét cæ ®«ng. Ng©n hµng cã thÓ chuyÓn mét phÇn hoÆc toµn bé kho¶n nî cña doanh nghiÖp thµnh cæ phÇn cña ng©n hµng trong doanh nghiÖp. Ng©n hµng cã thÓ theo dâi chÆt chÏ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, kiÓm tra luång lu chuyÓn tiÒn tÖ, c¸c kho¶n ph¶i thu ph¶i ®ßi...gióp cho ng©n hµng cã kÕ ho¹ch cho vay, gi¶i ng©n, thu nî hîp lý phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 15 1.3. X©y dùng hÖ thèng th«ng tin kh¸ch hµng: CÇn cã mét sù kÕt nèi chÆt chÏ trong viÖc t×m hiÓu th«ng tin vÒ kh¸ch hµng víi c«ng t¸c xÐt duyÖt cho vay cÊp vèn tÝn dông. Nghiªn cøu thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng ®Ó cã mét c¸i nh×n tæng quan vÒ doanh nghiÖp cho vay vèn. Bé phËn th«ng tin kh¸ch hµng ph¶i n¾m râ ®Æc ®iÓm sau: - Tªn giao dÞch, ®Þa ®iÓm, ngêi ®¹i diÖn ph¸p nh©n cña doanh nghiÖp - T×nh h×nh tµi chÝnh: vèn tù cã, vèn vay, t×nh h×nh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong nh÷ng n¨m gÇn thêi ®iÓm cho vay. - Quan hÖ víi ng©n hµng kh¸c: ®· vay vèn cña ng©n hµng nµo,sè d bao nhiªu. - Tµi s¶n thÕ chÊp: thuéc së h÷u doanh nghiÖp, kh«ng víng m¾c, kiÖn tông, cha ®em thÕ chÊp ë tæ chøc tÝn dông, ng©n hµng nµo. Bé phËn th«ng tin nµy sÏ h¹n chÕ ®îc ph¸t sinh rñi ro do ®¹o ®øc cña doanh nghiÖp xin vay vèn. 1.4. T¨ng cêng ®µo t¹o nghiÖp vô qu¶n lÝ nî cho c¸n bé tÝn dông ,n©ng cao chÊt lîng ph©n tÝch tÝnh dông. ChÊt lîng cña ®éi ngò c¸n bé tÝn dông lµ nh©n tè quan träng bËc nhÊt trong hÖ thèng kiÓm so¸t cña ng©n hµng . Trªn thùc tÕ c¸c quan hÖ tÝn dông gi÷a ng©n hµng vµ doanh nghiÖpvµ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau ngµy cµng trë nªn ®a d¹ng , t¹o thµnh chuçi d©y xÝch vµ cã ¶nh hëng kh«ng chØ ®èi víi b¶n th©n doanh nghiÖp mµ cßn ®èi víi c¶ hÖ thèng ng©n hµng .Do ®ã tríc hÕt cÇn cã c¸c biÖn ph¸p båi dìng kiÕn thøc ,th«ng tin, ®µo t¹o cho c¸c c¸n bé qu¶n lÝ vµ c¸n bé tµi chÝnh vÒ c«ng t¸c qu¶n lÝ nî :c¸c kÜ n¨ng qu¶n lÝ ,ph©n lo¹i nî ,®¸nh gi¸ rñi ro tÝn dông, kÜ thuËt xö lÝ nî , t¸i c¬ cÊu nî.. §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã qui m« lín th× nªn h×nh thµnh mét bé phËn chuyªn tr¸ch qu¶n lÝ nî. Ngoµi ra c¸c phßng ban chøc n¨ng nh tµi chÝnh kÕ to¸n , maketing ,phßng kinh doanh ..nªn cã sù phèi hîp chÆt chÏ trong viÖc qu¶n lÝ nî ph¶I thu vµ ph¶I tr¶ 1.5. Thµnh lËp phßng thÈm ®Þnh. Trong thêi gian ®Çu Së giao dÞch cã thÓ tiÕn hµnh thµnh lËp Ban thÈm ®Þnh dù ¸n cã tr¸ch nhiÖm t×m kiÕm, lùa chän c¸c chuyªn gia ë c¸c bé ngµnh kh¸c chuyªn s©u vÒ c«ng t¸c thÈm ®Þnh. C¸c chuyªn gia nµy kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ c¸n bé cña Së giao dÞch mµ cã thÓ thuª theo tõng dù ¸n. Chi phÝ thuª chuyªn gia thÈm ®Þnh cã thÓ thu tõ chñ ®Çu t hoÆc ®îc tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng cña Së giao dÞch. 16 Trong giai ®o¹n chuÈn bÞ xÐt duyÖt cho vay cã nhiÖm vô: - Ph©n tÝch s¶n phÈm vµ thÞ trêng, c¨n cø lùa chän quy m« ®Çu t c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ. - Ph©n tÝch c¸c chi phÝ ®Çu t, nhu cÇu vèn, c¬ cÊu nguån vèn. - Ph©n tÝch c¸c yÕu tè, c¸c chØ tiªu kinh doanh. - Ph©n tÝch x¸c ®Þnh c¸c rñi ro tiÒm Èn. Khi dù ¸n ®îc quyÕt ®Þnh cho chñ ®Çu t th× phßng tÝn dông tiÕp cËn kh¸ch hµng, híng dÉn lËp hå s¬ cho vay, thÈm ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp kÕt hîp tham kh¶o ý kiÕn cña phßng thÈm ®Þnh. Trong giai ®o¹n thùc hiÖn cho vay phßng thÈm ®Þnh: - Theo dâi tiÕn ®é thùc hiÖn ®Çu t b»ng vèn vay c¸c dù ¸n, tham mu cho gi¸m ®èc gi¶i quyÕt c¸c víng m¾c. - ThÈm tra quyÕt to¸n c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh vµ thÈm tra quyÕt to¸n c¸c dù ¸n. - Tham gia ®¸nh gi¸ tµi s¶n cho vay. Sau khi cho vay phßng thÈm ®Þnh cã nhiÖm vô: - Tæng hîp th«ng tin vÒ dù ¸n ®Ó dù b¸o phßng ngõa rñi ro, tham mu cho gi¸m ®èc xö lý tÝn dông. - Thêng xuyªn kÕt hîp víi phßng tÝn dông theo dâi tiÕn tr×nh ho¹t ®éng cña dù ¸n, ®¬n vÞ vay vèn. 2. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ xö lý nî qu¸ h¹n. 2.1. Phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ c«ng t¸c xö lý nî qu¸ h¹n: Bao gåm Ng©n hµng nhµ níc ,sá nhµ dÊt ,sá t ph¸p , sá tµi chÝnh , toµ ¸n , c«ng an viÖn kiÓm so¸t … 2.1.1 Ph¬ng ph¸p d·n nî Híng dÉn c¸c tæ chøc tÝn dông cïng kh¸ch hµng x¸c ®Þnh l¹i toµn bé c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n :”Tµi thÈm ®Þnh kh¸ch hµng ”.ViÖc t¸I thÈm ®Þnh lµ viÖc x¸c ®Þnh l¹i t c¸ch ph¸p nh©n ngêi vay , ngêi b¶o l·nh ,t×nh h×nh tµi chÝnh, c«ng nî cña kh¸ch hµng, t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng tr¶ nî, nguån tr¶ nî, t×nh h×nh vµ trÞ gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè vµ kh¶ n¨ng ph¸t m¹i. Trªn c¬ së t¸i thÈm ®Þnh, cÇn ph©n tÝch nguyªn nh©n c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng nî khã ®ßi cña tõng hå s¬ tÝn dông nh: Ph©n tÝch theo lo¹i h×nh kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng cho vay , kh¶ n¨ng thu håi, ph©n tÝch theo nguyªn nh©n. 17 Trªn c¬ së ®ã lªn ph¬ng ¸n xö lÝ theo nguyªn t¾c 2 bªn ®Òu ®¹t ®îc nh÷ng tho¶ thuËn tèi ®a vÒ viÖc ®iÒu chØnh l¹i thêi gian nî, gi·n nî kÕt hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng thóc Ðp nî, xo¸ nî, gi¶m l·i, xo¸ l·I xö lÝ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay, chuyÓn nî thµnh cæ phÇn cña c¸c tæ chøc tÝn dông t¹i c¸c doanh nghiÖp c¸c biÖn ph¸p cho vay tiÕp ®Ó phôc håi s¶n xuÊt t¹o nguån tr¶ nî, sö dông c¸c quÜ dù phßng ®Ó bï ®¾p . D·n nî lµ h×nh thøc kÐo dµi thêi h¹n tr¶ nî (kh«ng qu¸ 12 th¸ng). ViÖc d·n nî chñ yÕu ®îc ¸p dông ë c¸c doanh nghiÖp ®ang cßn ho¹t déng kinh doanh; cã nguån thu nhËp cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. Cã thiÖn chÝ tr¶ nî, trong qu¸ tr×nh sö dông vèn ®· tr¶ ®îc mét phÇn nî gè, tr¶ l·I hµng th¸ng ®Òu ®Æn. Tµi s¶n thÕ chÊp , cÇm cè thuéc së h÷u hîp ph¸p cña kh¸ch hµng , dÔ ph¸t m¹i . 2.1.2 Ph¬ng ph¸p tËn thu, g¸n nî, khëi kiÖn §èi víi c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n do nguyªn nh©n chñ quan cÇn ¸p dông ngay c¸c biªn ph¸p tËn thu, tËn thu g¸n thu, qui t¸ch nhiÖm cô thÓ cho c¸c c¸ nh©n (l·nh ®¹o c¸n bé nh©n viªn ), khëi tè tríc ph¸p luËt . §èi víi kho¶n nî do nguyªn nh©n kh¸ch quan :®èi víi c¸c doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶I duy tr× v× môc tiªu chÝnh trÞ _x· héi th× xem xÐt cho xo¸ nî , khoanh nî , gi·n nî .§ång thêi chÝnh phñ t¹o nguån vèn ®èi øng cho c¸c tæ chøc tÝn dông nh xo¸, khoanh gi·n nî t¬ng øng , chuyÓn vèn kh«ng chuyÓn g¸nh nÆng doanh nghiÖp sang ng©n hµng . C¸c doanh nghiÖp kh¸c ph¶i gi¶I thÓ ph¸ s¶n theo ph¸p luËt ®Ó thu håi nî cho ng©n hµng . CÇn gi¶I quyÕt døt ®iÓm nî tå ®äng gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông vµ ng©n s¸ch nhµ níc “G¸n nî’: ¸p dông víi kh¸ch hµng kh«ng cßn kh¶ n¨ng tr¶ nî, kh«ng cßn nguån thu nhËp nµo kh¸c, cã uû quyÒn cho ng©n hµng hoµn toµn quyÒn ®Þnh ®o¹t trong viÖc b¸n tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó thu håi nî , ng©n hµng cã thÓ ®Þnh tµi s¶n thÕ chÊp lµ trô së hoÆc b¸n tr¶ gãp. “Khëi kiÖn” ¸p dông ®èi víi nh÷ng ng©n hµng lõa ®¶o, bÞ b¾t do vi ph¹m ph¸p luËt, cè t×nh lÈn tr¸nh, ch¹y trèn, sö dông vèn sai môc ®Ých thÊt tho¸t vèn, kh«ng cßn s¶n xuÊt kinh doanh, kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî 2.2. Më réng nghiÖp vô mua b¸n nî vµ ph¸t triÓn mét thÞ trêng nî HiÖn nay , nghiÖp vô mua b¸n nî ®· bíc ®Çu h×nh thµnh vµ Bé tµi chÝnh ®· thµnh lËp C«ng ti mua, b¸n nî tån ®äng cña doanh nghiÖp (DATC). Sau h¬n mét n¨m ho¹t ®éng, ®Õn nay DATC ®· tiÕp nhËn xö lÝ nî cña kho¶ng 70 doanh nghiÖp víi trÞ gi¸ cña c¸c mãn nî trªn 300 tØ ®ång. Mua b¸n nî lµ mét ph¬ng 18 ph¸p cã thÓ gi¶I quyÕt ®îc t×nh tr¹ng bÕ t¾c vÒ nî nÇn ,gióp doanh nghiÖp chñ nî cã thÓ thu håi vèn ®Ó ho¹t ®éng. §èi víi c¸c c«ng ti ho¹t ®éng thêng xuyªn ph¸t triÓn nî dµi ngµy th× nªn ¸p dông ph¬ng ph¸p mua b¸n nî . Trªn thÕ giíi c¸c c«ng ti kinh doanh mua b¸n nî (factoring) ®· h×nh thµnh tõ kh¸ l©u vµ ®· cã nhiÒu kinh nghiÖm trong viÖc qu¶n lÝ nî khã ®ßi cña c¸c doanh nghiÖp ; hä t¹o ra mét thÞ trêng nî rÊt s«I ®éng cã thÓ mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn , ®ång thêi cung cÊp nhiÒu gi¶I ph¸p chuyªn m«n ho¸ cho c¶ chñ nî l©n con nî . §Ó më réng ph¹m vi ¸p dông vµ hiªu qu¶ cña c¸c giao dÞch mua b¸n nî, cÇn t¹o ®iÒu kiÖn më réng c¸c giao dÞch th¬ng phiÕu vµ c¸c c«ng cô thanh to¸n quèc tÕ kh¸c .C¸c c«ng ti xuÊt khÈu cña ViÖt nam cã thÓ b¸n c¸c kho¶n ph¶I thu cho c¸c c«ng ti kinh doanh nî ®Ó nhanh chãng thu håi tiÒn b¸n hµng tríc thêi h¹n thanh to¸n.Nhµ níc cÇn khÈn tr¬ng ban hµnh c¸c nh÷ng qui ®Þnh ph¸p lÝ, t¹o hµnh lang cÇn thiÕt cho c¸c giao dÞch mua b¸n nî cña c¸c doanh nghiÖp 2.3. TrÝch lËp vµ sö dông dù phßng rñi ro trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i Ngoµi chÝnh s¸nh cho vay thÝch hîp, mçi ng©n hµng cÇn ph¶i thµnh lËp vµ duy tr× “dù tr÷ cho c¸c kho¶n tæn thÊt ” . Cho vay bao giê còng bao gåm rñi ro vµ x¶y ra mÊt m¸t .Do ®ã nh»m th¸o gì khã kh¨n cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i trong viÖc ph¸t m¹i tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng bï ®¾p vèn vay hoÆc tµi s¶n thÕ chÊp kh«ng xö lÝ ®îc .V× thÕ c¸c ng©n hµng ®Òu duy tr× dù tr÷ cho c¸c kho¶n tÝn dông tæn thÊt .C¸c ng©n hµng ®îc phÐp lËp dù tr÷ cho c¸c kho¶n tÝn dông tæn thÊt tõ kho¶n lîi nhuËn tríc khi tÝnh thuÕ dÕn khi c¸c kho¶n dù tr÷ nµy lªn tíi møc tèi ®a lµ 2,4% d nî tÝn dông hîp lÝ .V× kho¶n dù tr÷ nµy gãp phÇn b¶o vÖ ngêi kÝ th¸c ,nªn ®· h×nh thµnh vèn tù cã vµ ®îc xem lµ ngwãn vèn quan träng cña ng©n hµng. 19