Tài liệu Những mảng tối của tch và giải pháp của việt nam trong tiến trình hội nhập

Lêi nãi ®Çu Toµn cÇu ho¸ (TCH) lµ mét qu¸ tr×nh chung ®ang diÔn ra víi qui m« toµn cÇu, nã ®-îc coi lµ mét tiÕn tr×nh lÞch sö. §Æc biÖt, tõ sau khi chiÕn tranh l¹nh kÕt thóc, víi nh÷ng biÕn ®éng cña hÖ thèng kinh tÕ - ChÝnh trÞ - X· héi quèc tÕ vµ viÖc x¶y ra hµng lo¹t lo¹i biÕn cè mang tÇm lÞch sö, cµng ngµy ng-êi ta cµng c¶m nhËn ®Çy ®ñ h¬n, ¶nh h-ëng cña nh÷ng xu thÕ kh¸c nhau, thËm chÝ ®èi nghÞch nhau. Do tÇm quan träng vµ tÝnh bao trïm cña nã, xu h-íng TCH ®-îc coi lµ mét vÊn ®Ò trung t©m c¶ vÒ mÆt lý luËn lÉn thùc tiÔn trªn toµn thÕ giíi. TCH trªn thùc tÕ, lµ xu h-íng ®-îc khëi x-íng tõ c¸c n-íc ph¸t triÓn. Nh-ng cho ®Õn nay nã ®· vµ ®ang kÐo c¸c n-íc, kÓ c¶ c¸c n-íc chËm ph¸t triÓn vµo quü ®¹o cña m×nh nh- mét tÊt yÕu lÞch sö. Nã ®ang ®Þnh ra nh÷ng nguyªn t¾c míi cho “cuéc ch¬i” trªn b¯n cê thÕ giíi, chung cho tÊt c¶ c¸c n-íc mµ kh«ng ph©n biÖt lín hay nhá, ph¸t triÓn hay kÐm ph¸t triÓn. §Æc biÖt víi nh÷ng n-íc chËm ph¸t triÓn th× cã thÓ khã kh¨n h¬n khi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nhËp vµo xu h-íng TCH, nh-ng còng kh«ng thÓ l¶ng tr¸nh nã. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ chØ cã thÓ ®èi mÆt víi nã nh- thÕ nµo ®Ó mçi d©n téc gi¶m thiÓu ®-îc nh÷ng tiªu cùc ph¸t sinh tõ ®ã, thu ®-îc hiÖu qu¶ ph¸t triÓn tèi ®a trong khi vÉn b¶o vÖ ®-îc con ®-êng ph¸t triÓn ®· lùa chän. §èi víi ViÖt Nam, sau h¬n 20 n¨m ®æi míi ®· gÆt h¸i ®-îc nhiÒu thµnh c«ng rùc rì. NÒn kinh tÕ vËn hµnh theo kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, xu h-íng nµy còng t¸c ®éng rÊt m¹nh cã ¶nh h-ëng to lín vµ toµn diÖn ®Õn tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh cña ®êi sèng Kinh tÕ - ChÝnh trÞ - X· héi. HiÖn nay, cµng tiÕn s©u vµo qu¸ tr×nh héi nhËp Quèc tÕ, chóng ta cµng c¶m nhËn râ h¬n nh÷ng mÆt tÝch cùc cña t¸c ®éng nµy, ®ång thêi lµ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®ã do chÝnh xu h-íng nµy t¹o ra, cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ §«ng ¸ (1997) cho thÊy râ ®iÒu ®ã. ThÕ kû XXI më ra thêi kú míi víi nh÷ng vËn héi míi vµ th¸ch thøc míi, n-íc ra ®ang tõng b-íc chuyÓn chÊt l-îng cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn, bao gåm c¸c b-íc héi nhËp quèc tÕ vÒ thùc chÊt nh- thùc hiÖn c¸c quy chÕ AFTA, APEC, WTO, thiÕt lËp quan hÖ th-¬ng m¹i ViÖt- Mü. ViÖc kh¶o cøu xu h-íng TCH cµng cÇn ®-îc 1 coi lµ mét trong nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó thiÕt kÕ ®-êng lèi vµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l-îc ph¸t triÓn ®Êt n-íc trªn nh÷ng chÆng ®-êng phÝa tr-íc. Víi mong muèn hiÓu râ h¬n vµ ®Çy ®ñ h¬n b¶n chÊt cña TCH ®Æc biÖt ngoµi nh÷ng mÆt tÝch cùc dÔ nhËn thÊy lµ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc. V× vËy, ®Ò tµi: “Nh÷ng m¶ng tèi cña TCH vµ gi¶i ph¸p cña ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp“ ®-îc t¸c gi¶ chän nghiªn cøu. Ngoµi lêi më ®Çu, kÕt luËn, phô lôc, tµi liÖu tham kh¶o, kho¸ luËn ®-îc tr×nh bµy trong 3 ch-¬ng: Ch-¬ng 1: Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam. Ch-¬ng 2: Nh÷ng m¶ng tèi cña TCH Ch-¬ng 3: Gi¶i ph¸p cña ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp. 2 Ch-¬ng 1 toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ cña viÖt nam 1.1. kh¸i qu¸t chung vÒ Toµn cÇu ho¸ (TCH). TCH vµ héi nhËp quèc tÕ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y trë thµnh ®Ò tµi ®-îc ®«ng ®¶o c¸c nhµ chÝnh trÞ, c¸c häc gi¶, c¸c nhµ kinh doanh vµ d©n chóng quan t©m ®Æc biÖt. VËy TCH lµ g×? BiÓu hiÖn cña nã ra sao? vµ t¸c ®éng cña nã nh- thÕ nµo? 1.1.1. TCH lµ g× ? TCH lµ mét xu thÕ, mét qu¸ tr×nh lÞch sö, nh-ng trong giai ®o¹n hiÖn nay vÉn ®ang tiÕp diÔn, ®ang vËn ®éng ph¸t triÓn rÊt nhanh vµ phøc t¹p. Do thÕ giíi quan, nh©n sinh quan chÝnh trÞ - t- t-ëng kh¸c nhau hoÆc do ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn, gãc ®é tiÕp cËn vÊn ®Ò kh¸c nhau mµ hiÖn cã nhiÒu c¸ch lý gi¶i kh¸c nhau, nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ TCH. Cho ®Õn nay, gi÷a c¸c nhµ nghiªn cøu vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña ViÖt Nam còng nh- trªn thÕ giíi ch-a cã sù thèng nhÊt vÒ kh¸i niÖm “TCH” (Globalization hay Mondialisation). Cã thÓ nªu ra mét sè ®Þnh nghÜa vÒ TCH nh- sau: - TCH lµ qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ c¸c yÕu tè riªng cña mçi quèc gia d©n téc thµnh c¸c yÕu tè chung mµ mäi quèc gia ®Òu chÊp nhËn. §ã lµ qu¸ tr×nh t¨ng dÇn nh÷ng mèi quan hÖ, sù ¶nh h-ëng, t¸c ®éng qua l¹i vµ phô thuéc lÉn nhau gi÷a tÊt c¶ nh÷ng s¶n phÈm, nh÷ng thµnh qu¶ riªng cã tÝnh ®Æc thï cña tõng ®¬n vÞ x· héi trªn toµn cÇu theo h-íng ngµy cµng xÝch l¹i gÇn nhau, t×m tíi nhau, t¹o thµnh nh÷ng gi¸ trÞ chung nhÊt, gi¸ trÞ phæ qu¸t cã ý nghÜa toµn nh©n lo¹i. Toµn cÇu ho¸ nh- vËy còng cã thÓ gäi lµ x· héi ho¸, céng ®ång ho¸, quèc tÕ ho¸ (GS.TS. NguyÔn V¨n Huyªn). - TCH lµ nh÷ng qu¸ tr×nh mµ th«ng qua ®ã thÞ tr-êng vµ s¶n xuÊt ë nhiÒu n-íc kh¸c nhau ®ang ngµy cµng trë nªn phôc thuéc lÉn nhau do cã sù n¨ng ®éng cña viÖc bu«n b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô còng nh- cã sù l-u th«ng vèn t- b¶n vµ c«ng 3 nghÖ. §©y kh«ng ph¶i lµ mét hiÖn t-îng míi mµ lµ sù tiÕp tôc cña mét tiÕn tr×nh ®· ®-îc kh¬i mµo tõ l©u (Uû ban ch©u ¢u). - TCH lµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng bµnh tr-íng cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia, lµ mét thø thiÕt chÕ vµ liªn kÕt kinh tÕ cña giíi xuyªn quèc gia trong qu¸ tr×nh tÝch tô lùc l-îng nh»m ®¹t tíi nh÷ng t¨ng tr-ëng v÷ng ch¾c (S.Herman). - TCH lµ mét xu h-íng chÝnh trÞ, lµ xu h-íng bµnh tr-íng quyÒn lùc cña Mü ra toµn thÕ giíi nh»m môc ®Ých thèng trÞ thÕ giíi. TCH hiÖn nay thùc chÊt lµ Mü ho¸ c¸c mÆt ®êi sèng x· héi loµi ng-êi, tõ chÝnh trÞ, kinh tÕ ®Õn v¨n ho¸, hÖ gi¸ trÞ ( GS Jean Marie Guihenno). - TCH lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó miªu t¶ c¸c thay ®æi trong x· héi vµ trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi, t¹o ra bëi mèi liªn kÕt vµ trao ®æi ngµy cµng t¨ng gi÷a c¸c quèc gia, c¸c tæ chøc hay c¸c c¸ nh©n ë gãc ®é v¨n ho¸, kinh tÕ, v.v…trªn quy m« toµn cÇu. §Æc biÖt trong ph¹m vi kinh tÕ, TCH hÇu nh- ®-îc dïng chØ c¸c t¸c ®éng cña th­¬ng m³i nãi chung v¯ tø do ho² th­¬ng m³i hay “Tø do th­¬ng m³i” nãi riªng. Còng ë gãc ®é kinh tÕ, ng-êi ta chØ thÊy c¸c dßng ch¶y t- b¶n lµ quy m« toµn cÇu kÐo theo c¸c dßng ch¶y th-¬ng m¹i, kü thuËt, c«ng nghÖ th«ng tin, v¨n ho¸. Tõ c¸c quan ®iÓm, quan niÖm c¸c c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau vÒ vÊn ®Ò TCH cã thÕ rót ra mét quan ®iÓm chung: TCH lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn cao cña lùc l-îng s¶n xuÊt vµ sù gia t¨ng cña mèi liªn hÖ, liªn kÕt, sù tuú thuéc vµ chÕ -íc lÉn nhau gi÷a tÊt c¶ c¸c n-íc trong céng ®ång quèc tÕ. Cã thÓ ®Þnh nghÜa TCH lµ qu¸ tr×nh phæ biÕn ho¸ trªn ph¹m vi toµn cÇu nh÷ng gi¸ trÞ, ho¹t ®éng, m« h×nh. (Kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸, chÝnh trÞ, khoa häc - kü thuËt, c«ng nghÖ …) nhÊt ®Þnh (1) . Mét c¸ch kh¸ch quan nhÊt TCH lµ sù phô thuéc qua l¹i kh«ng ngõng gi÷a c¸c quèc gia vµ c¸c c¸ nh©n sù phô thuéc nµy cã thÓ x¶y ra trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, c«ng nghÖ, m«i tr-êng v¨n ho¸ hay x· héi…râ rµng cÇn ph©n biÖt TCH kinh tÕ víi kh¸i niÖm réng h¬n lµ TCH nãi chung. TCH b¾t ®Çu tõ lÜnh vùc kinh tÕ kÐo theo c¸c lÜnh vùc kh¸c cña ®êi sèng x· héi, vµ cho ®Õn nay vÉn chñ yÕu lµ TCH kinh tÕ. TCH lµ sù gia t¨ng ho¹t ®éng (1) PGS.TS.Tr×nh M-u - NguyÔn Hoµng Gi¸p, Quan hÖ quèc tÕ vµ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ViÖt Nam, Nxb lý luËn chÝnh trÞ, HN- 2006. Tr63. 4 kinh tÕ xuyªn quèc gia ®Ó v-¬n tíi quy m« toµn cÇu, lµ sù nhÊt thÓ ho¸ vÒ thÞ tr-êng, vèn, søc lao ®éng, dÞch vô, c«ng nghÖ vµ c¸c quy m« ph¸p chÕ kinh tÕ gi÷a c¸c n-íc trªn thÕ giíi trªn c¬ së hîp t¸c vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ s©u réng. 1.1.2. C¬ së lý luËn vµ c¬ së thùc tiÔn cña toµn cÇu ho¸. 1.1.2.1. C¬ së lý luËn - C¬ së lý luËn quan träng cña toµn cÇu ho¸ lµ lý thuyÕt vÒ lîi thÕ so s¸nh do Adam Smith nªu ra n¨m 1776 vµ sau nµy David Ricado (1987) ®· bæ xung thªm trong lý thuyÕt so s¸nh nµy cã bèn ®iÓm quan träng: Thø 1: Th-¬ng m¹i tù do lµm cho s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ cao h¬n. Thø 2: Th-¬ng m¹i tù do lµm cho tiªu dïng cã hiÖu qu¶ cao h¬n. Thø 3: Th-¬ng m¹i tù do lµm cho c¹nh tranh m¹nh mÏ h¬n, lµm t¨ng tr-ëng kinh tÕ. Thø 4: Th-¬ng m¹i tù do thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®æi míi. Mäi quèc gia vµ c«ng ty tham gia vµo TCH ®Òu chÞu t¸c ®éng theo 4 h-íng trªn. - C¬ së lý luËn thùc tiÔn ®ã lµ lý thuyÕt vÒ kinh tÕ thÞ tr-êng. Tr-íc hÕt lµ nh÷ng quy t¾c cña kinh tÕ thÞ tr-êng bao gåm : sù ®èi xö vÒ kinh doanh vÒ quyÒn kinh doanh ®èi víi c«ng ty trong vµ ngoµi n-íc, mét ®ång tiÒn quèc gia chuyÓn ®æi tiªu dïng, t¸c dông gi¸ c¶, l·i suÊt, t¸c dông th-¬ng m¹i ... §©y chÝnh lµ mét nguån lùc ph¸t triÓn cho mäi quèc gia . - C¬ së lý luËn ®ã lµ lý thuyÕt thÕ, chÕ trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr-êng héi nhËp quèc tÕ nh÷ng thÓ chÕ nµy cã 5 h×nh thøc : thÓ hiÖn tiÒn tÖ, quan hÖ lao ®éng, quan hÖ c¹nh tranh, ph-¬ng thøc héi nhËp quèc tÕ, b¶n chÊt vµ h×nh thøc nhµ n-íc. Cã thÓ cßn nh÷ng c¬ së lý luËn kh¸c n÷a, nh-ng ba lý luËn trªn ®· vµ sÏ lµ c¬ së quan träng cho qu¸ tr×nh TCH vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ ®¹i biÓu cho qu¸ tr×nh nµy ®i theo h-íng tiÕn bé phï hîp víi lîi Ých cña c¸c quèc gia. 1.1.2.2. Nh÷ng c¬ së thùc tiÔn - C«ng nghÖ toµn cÇu lµ c¬ së quan träng ®Çu tiªn ®Æt nÒn t¶ng cho sù ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh TCH. Trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y c«ng nghÖ th«ng tin vµ vËn 5 t¶i cã nh÷ng tiÕn bé v-ît bËc, ®· lµm gi¶m rÊt nhiÒu chi phÝ vËn t¶i quèc tÕ vµ liªn l¹c viÔn th«ng quèc tÕ. TiÕn bé c«ng nghÖ nµy ®· cã t¸c ®éng cùc kú quan träng ®Õn toµn bé quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, nã ®· biÕn c¸c c«ng nghÖ quèc gia thµnh c«ng nghÖ toµn cÇu. Nhê ®ã sù hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia cã thÓ më réng trªn ph¹m vi toµn cÇu. - C¸c quan hÖ kinh tÕ toµn cÇu ngµy cµng ph¸t triÓn. - Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ toµn cÇu ngµy cµng xuÊt hiÖn nhiÒu vµ trë nªn bøc xóc, ngµy cµng ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp toµn cÇu cña c¸c quèc gia. C¸c vÊn ®Ò kinh tÕ toµn cÇu nh- : th-¬ng m¹i, ®iÖn tö, tiÒn tÖ, d©n sè, l-¬ng thùc, n¨ng l-îng, m«i tr-êng ... 1.1.3. BiÓu hiÖn cña toµn cÇu ho¸. Nh÷ng tiÕn bé v-ît bËc cña c«ng nghÖ gÇn ®©y ®· t¹o ra c¬ héi cùc kú lín ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña con ng-êi. Tuy nhiªn, nh÷ng thµnh tùu ®ã cã mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho nh©n lo¹i, cho céng ®ång quèc tÕ hay kh«ng cßn tuú thuéc vµo c¸ch sö dông vµ môc ®Ých sö dông cña mçi con ng-êi vµ mçi quèc gia. NÒn kinh tÕ tri thøc ph¸t triÓn nhanh chãng tõ c«ng nghÖ míi, hiÖn t¹i nã ®ang gi÷ vÞ trÝ hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh t-¬ng t¸c toµn cÇu. Do ®ã gÇn ®©y nhiÒu quèc gia c«ng nghiÖp ®ang tËp chung chó ý vµo c«ng nghÖ. C«ng nghÖ cã t¸c dông ®ét ph¸ trong kinh tÕ tri thøc lµ c«ng nghÖ th«ng tin kÕt hîp víi truyÒn th«ng vµ sinh häc.C¸c c«ng nghÖ ®ã ®Òu cã b-íc nh¶y vät c¨n b¶n trong qu¸ tr×nh ®æi míi thÓ hiÖn ë hai mÆt. Thø nhÊt, thùc hiÖn c¸c c¸ch thøc vµ c«ng viÖc cò mét c¸ch nhanh chãng vµ thuËn lîi. Thø hai, t¹o ra c¸ch thøc nghÒ nghiÖp hoµn toµn míi mµ tr-íc ®©y loµi ng-êi ch-a thÓ h×nh dung ra ®-îc. Sù kÕt hîp gi÷a c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng ®· t¹o ra Internet. ChÝnh hÖ thèng nµy ®· lo¹i bá c¸c yÕu tè mµ tr-íc ®©y con ng-êi khã v-ît qua nh- yÕu tè chi phÝ, kh«ng gian, thêi gian vµ ®ang më ra kû nguyªn m¹ng th«ng tin toµn cÇu lÊy thÞ tr-êng toµn cÇu lµ môc tiªu vµ ®éng lùc ph¸t triÓn. C«ng nghÖ th«ng tin ®· lµm thay ®æi ph-¬ng thøc s¶n xuÊt, h×nh thøc kinh doanh, vµ ®æi míi m«i tr-êng c¹nh tranh kinh tÕ. C«ng nghÖ sinh häc t¹o ra c¸c kh¶ n¨ng nhËn biÕt vµ chuyÓn dÞch gi÷a c¸c lo¹i vËt liÖu vµ c¸c loµi sinh vËt. Do ®ã, nã ®· ph¸ vì giíi h¹n tù nhiªn, t¹o ra nh÷ng c¬ thÓ míi, t¹o ra mèi liªn 6 kÕt gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ nh÷ng ng-êi n«ng d©n b¶n ®Þa t¹i nh÷ng quèc gia giµu tµi nguyªn vµ mèi liªn hÖ gi÷a ngµnh n«ng nghiÖp víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nh- ho¸ d-îc, chÕ biÕn thùc phÈm …Kinh tÕ tri thøc ph¸t triÓn nhanh trªn c¬ së c«ng nghÖ míi,do ®ã tri thøc trë thµnh tµi s¶n quý gi¸. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, víi tiÒn ®Ò vÒ vËt chÊt, thÓ chÕ, ph¸p lý, kinh nghiÖm…, do qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸, khu vùc ho¸ t¹o ra, ®ång thêi víi sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ, chÝnh trÞ… ®· ®Èy m¹nh xu thÕ TCH víi nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ. 1.1.3.1. NÒn s¶n xuÊt dùa trªn sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ réng r·i. Ngµy nay ®a sè c¸c s¶n phÈm hµng hãa dï gi¶n ®¬n hay phøc t¹p ®Òu kh«ng ph¶i do mét ng-êi s¶n xuÊt ra, mµ th-êng do nhiÒu ng-êi, nhiÒu xÝ nghiÖp thËm chÝ nhiÒu quèc gia cïng hîp t¸c s¶n xuÊt. VÝ dô nh- : vÒ mÆt kü thuËt chiÕc xe Toyota gåm kho¶ng 20.000 chi tiÕt cÊu thµnh vµ do h¬n 105 c«ng ty kh¸c nhau cïng tham gia s¶n xuÊt, hay mét m¸y bay Boeing gåm hµng chôc v¹n chi tiÕt vµ nã lµ s¶n phÈm cña trªn 600 c«ng ty ®-îc ®Æt ë 29 quèc gia kh¸c nhau cïng hîp t¸c s¶n xuÊt. §iÒu nµy do quy luËt ph©n c«ng hîp t¸c lao ®éng ngµy cµng ph¸t triÓn, nã kh«ng chØ diÔn ra trong ph¹m vi tõng ngµnh, tõng quèc gia mµ ®· mang tÇm quèc tÕ, tÝnh toµn cÇu. Do lîi thÕ tù nhiªn vÒ tµi nguyªn vµ tr×nh ®é kü thuËt còng nh- d©n trÝ cña mçi n-íc lµ kh¸c nhau do ®ã chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt lµ tÊt yÕu ®· t¹o tiÒn ®Ò vµ c¬ së cho trao ®æi th-¬ng m¹i quèc tÕ, h×nh thµnh c¸c m¹ng s¶n xuÊt vµ ph©n phèi toµn cÇu. Giê ®©y mçi doanh nghiÖp, mçi quèc gia trë thµnh mét m¾t xÝch trong d©y chuyÒn gi¸ trÞ hµng hãa. Qu¸ tr×nh nµy ph¶n ¸nh tÝnh hai mÆt cña héi nhËp : Mét mÆt t¹o lîi thÕ cho c¸c n-íc ph¸t huy ®Çy ®ñ -u thÕ cña s¶n xuÊt nh- tiÕt kiÖm lao ®éng, gi¶m chi phÝ ®Çu vµo, ph©n bæ vµ h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n xuÊt tèi -u ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh; mÆt kh¸c, t¹o ra sù liªn hÖ vµ phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c n-íc ngµy chÆt chÏ, n-íc nµo cã quy m« së h÷u vèn, kü thuËt vµ trÝ tuÖ ë tr×nh ®é cao sÏ cã -u thÕ, c¸c n-íc nghÌo d©n trÝ thÊp, kü thuËt l¹c hËu, së h÷u vèn nhá bÐ sÏ ph¶i tiÕp tôc ®-¬ng ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n vµ sù th¸ch ®è ngµy cµng gay g¾t cña sù c¹nh tranh quèc tÕ. 7 1.1.3.2. Sù l-u chuyÓn nhanh chãng vµ khæng lå vÒ hµng ho¸, dÞch vô, ®Çu t-, tµi chÝnh - tiÒn tÖ, c«ng nghÖ …trªn ph¹m vi toµn cÇu. Th-¬ng m¹i quèc tÕ ngµy cµng ®-îc më réng vµ gia t¨ng víi tèc ®é cao h¬n tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ. ChØ tÝnh kho¶ng thêi gian 50 n¨m trë l¹i ®©y, GDP t¨ng lªn kho¶ng 4 lÇn th× t¨ng tr-ëng th-¬ng m¹i kho¶ng 16 lÇn. ThËp niªn 90 võa qua, th-¬ng m¹i quèc tÕ t¨ng b×nh qu©n 6% trong khi ®ã tæng s¶n phÈm quèc néi chØ t¨ng kho¶ng 2%. Th-¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng trë thµnh sîi d©y liªn kÕt quan träng g¾n bã nÒn kinh tÕ cña c¸c n-íc trªn thÕ giíi, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô thÕ giíi t¨ng kh«ng ngõng: N¨m 1950 lµ 61 tû USD; n¨m 1970 lµ 315 tû USD; n¨m 1990 lµ 3447 tû USD; n¨m 2005 con sè ®ã lµ 10.160 tû USD (2). Sù ph¸t triÓn v-ît bËc cña c«ng nghÖ th«ng tin ®· t¹o tiÒn ®Ò hiÖn thùc cho mét cuéc c¸ch m¹ng míi trong qu¶n lý mµ tr-íc hÕt lµ mét cuéc c¸ch m¹ng vÒ c¸c quan niÖm. Tõ sù xuÊt hiÖn cña Internet dÉn ®Õn sù ra ®êi cña th-¬ng m¹i ®iÖn tö vµ do ®ã quy m« th-¬ng m¹i ®iÖn tö ®ang t¨ng lªn chãng mÆt, ®· ®¹t tíi hµng ngµn tû USD ë thêi ®iÓm hiÖn nay. §Çu t- n-íc ngoµi t¨ng lªn nhanh chãng: N¨m 1960 tæng FDI quèc tÕ lµ 80 tû USD; N¨m 1980 lµ 502 tû USD; N¨m 2000 lµ 1410 tû USD; n¨m 2005 con sè ®ã lµ trªn 900 tû USD (3). Cïng víi sù ph¸t triÓn cña th-¬ng m¹i quèc tÕ cña FDI, qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ tiÒn tÖ còng t¨ng nhanh, hµng lo¹t c¸c vô s¸p nhËp c¸c ng©n hµng lín diÔn ra,chØ trong vßng h¬n mét thËp kû qua Ýt nhÊp cã 25 lÇn s¸p nhËp c¸c ng©n hµng lín tõ h¹ng 200 trë lªn, do ®ã thÞ tr-êng tiÒn tÖ më réng nhanh chãng, møc giao dÞch ngo¹i hèi toµn cÇu thËm chÝ cao gÊp vµi chôc lÇn møc mËu dÞch toµn cÇu. C«ng nghÖ th«ng tin ph¸t triÓn ®· gãp phÇn hiÖn ®¹i ho¸ sù giao dÞch trªn thÞ tr-êng ngo¹i hèi vµ dung l-îng ngo¹i hèi hiÖn nay ®· ®¹t tíi hµng ngµn tû USD mçi ngµy. 1.1.3.3. Sù ph¸t triÓn cña c¸c TNCs. C¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ( TNCs) ph¸t triÓn nhanh chãng c¶ quy m« vµ sè l-îng thóc ®Èy qu¸ tr×nh TCH diÔn ra nhanh h¬n. Cuèi n¨m 1997 gi¸ trÞ s¶n l-îng (2) Websites: http://wto.org//english Websites: http://untad.org.fdi.slaticliu (3) 8 cña TNCs chiÕm 20% tæng gi¸ trÞ s¶n l-îng toµn thÕ giíi, chiÕm 60% mËu dÞch toµn cÇu; 70% kü thuËt cao cña thÕ giíi vµ 80% chuyÓn giao kü thuËt cña thÕ giíi. Ngµy nay, víi kho¶ng 50.000 TNCs mµ chñ yÕu (80%) lµ c¸c n-íc ph¸t triÓn ®· can thiÖp vµ khèng chÕ phÇn lín FDI, kü thuËt cao vµ mËu dÞch. §øng tr-íc søc Ðp c¹nh tranh vµ lµn sãng tù do ho¸ gi÷a chóng ®· cã sù xÝch l¹i ®Ó h×nh thµnh lªn c¸c liªn minh chiÕn l-îc kiÓu míi nh»m b¶o vÖ vµ t¨ng c-êng n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh. 1.1.3.4. H×nh thµnh hÖ thèng c¸c thiÕt chÕ quèc tÕ ®Çy quyÒn lùc. Sù ra ®êi cña WTO ®¸nh dÊu mét b-íc ph¸t triÓn míi cña th-¬ng m¹i quèc tÕ tr-íc hÕt lµ mét chÕ -íc cã tÝnh ph¸p lÖnh nghiªm ngÆt ISO 9000 ®· trë thµnh tiªu chuÈn chung cña mËu dÞch quèc tÕ. C¬ chÕ ®iÒu hoµ ho¹t ®éng mËu dÞch quèc tÕ ho¸ kinh tÕ thÕ giíi ngµy cµng hoµn thiÖn. QuyÒn lùc vµ vai trß cña c¸c tæ chøc quèc tÕ nh-: IMF, WB, WTO… víi t- c¸ch ®iÒu hoµ vµ gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ thÕ giíi ngµy cµng ®-îc thÓ hiÖn râ h¬n. 1.1.3.5. §êi sèng v¨n ho¸ - x· héi thÕ giíi cã nhiÒu nÐt chung. Qu¸ tr×nh TCH ®em l¹i sù kÕt nèi hµng lo¹t lÜnh vùc khoa häc, c«ng nghÖ, truyÒn th«ng, s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ …V¨n ho¸, víi tÝnh c¸ch lµ nÒn t¶ng tinh thÇn cña x· héi kh«ng n»m ngoµi t¸c ®éng cña xu h-íng TCH, xu h-íng mµ sù liªn th«ng ngµy cµng t¨ng gi÷a c¸c x· héi vµ c¸c yÕu tè cña nã do sù xuyªn v¨n ho¸; sù gia t¨ng bïng næ giao th«ng vµ c«ng nghÖ truyÒn th«ng gãp phÇn thóc ®Èy giao l-u v¨n ho¸, gia t¨ng trao ®æi v¨n ho¸ quèc tÕ nh- viÖc xuÊt khÈu c¸c v¨n ho¸ s¶n phÈm (phim ¶nh hay s¸ch b¸o …). Sù trµn lan cña chñ nghÜa ®a v¨n ho¸ vµ viÖc c¸ nh©n ngµy cµng cã xu h-íng ®Õn ®a d¹ng v¨n ho¸ lµm mê ®i nh÷ng nÐt riªng trong v¨n ho¸ quèc gia th«ng qua sù ®ång ho¸, lai t¹p cña v¨n ho¸. §ã chÝnh lµ nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña TCH. Ng-êi ta ®· x¸c ®Þnh r»ng hiÖn nay ®ang h×nh thµnh mét thÕ giíi nhÊt thÓ ho¸ trªn c¬ së 5 m¹ng l-íi liªn kÕt bao gåm: lµng th«ng tin toµn cÇu (global information village), chî v¨n ho¸ toµn cÇu (global cultural bazaar), ®¹i siªu thÞ toµn cÇu (global shopping mall), trô së lao ®éng toµn cÇu (global work place) vµ m¹ng l-íi tµi chÝnh toµn cÇu (global financial 9 network)(4) 1.1.4. T¸c ®éng cña TCH ®Õn ®êi sèng nh©n lo¹i. TCH cã b¶n chÊt kÐp. Mét mÆt, nã lµ mét xu thÕ kh¸ch quan nh- kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn cao cña lùc l-îng s¶n xuÊt vµ c¸c yÕu tè vËt chÊt kh¸c. MÆt kh¸c nã còng lµ mét qu¸ tr×nh kinh tÕ - x· héi, chÝnh trÞ vµ v¨n hãa bÞ mét sè thÕ lùc t- b¶n quèc tÕ chi phèi. Sù ®an xen gi÷a c¸i kh¸ch quan vµ c¸i chñ quan ®· lµm cho TCH, vÒ b¶n chÊt, trë thµnh qu¸ tr×nh ®Çy m©u thuÉn, chøa ®ùng mÆt tÝch cùc lÉn mÆt tiªu cùc ®èi víi tõng quèc gia còng nh- toµn thÓ nh©n lo¹i. 1.1.4.1. Trªn lÜnh vùc kinh tÕ TCH thóc ®Èy ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña lùc l-îng s¶n xuÊt ®-a l¹i t¨ng tr-ëng cao cho nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung còng nh- tõng n-íc nãi riªng, thóc ®Èy mäi n-íc kÓ c¶ c¸c n-íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ph¸t triÓn nhÊt, ph¶i c¶i tæ vµ b¾t nhÞp vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh mét thÞ tr-êng thÕ giíi thèng nhÊt nh- mét chØnh thÓ. TCH truyÒn b¸ vµ chuyÓn giao trªn quy m« lín nh÷ng thµnh qu¶ míi mÎ, nh÷ng ®ét ph¸ s¸ng t¹o vÒ khoa häc c«ng nghÖ, vÒ tæ chøc qu¶n lý, vÒ s¶n xuÊt kinh doanh, ®-a kiÕn thøc vµ kinh nghÖm quèc tÕ ®Õn mäi quèc gia d©n téc, ®Õn tõng gia ®×nh, tõng con ng-êi vµ ®Æc biÖt, t¹o tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kÞªn cho c¸c quèc gia ®i sau thùc hiÖn c¸c b-íc ph¸t triÓn rót ng¾n. TCH thóc ®Èy sù c¶i c¸ch s©u réng c¸c nÒn kinh tÕ quèc gia còng nh- gia t¨ng tiÕn tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ ®Ó c¸c chñ thÓ nµy cã thÓ n©ng cao thÕ th-¬ng l-îng c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ý niÖm vÒ chñ quyÒn quèc gia vµ biªn giíi quèc gia mê ®i th«ng qua c¸c hiÖp -íc quèc tÕ dÉn ®Õn viÖc thµnh c¸c tæ chøc nh-: WTO, OPEC… c¸c tæ chøc quèc gia sÏ mÊt dÇn quyÒn lùc, quyÒn lùc nµy sÏ chuyÓn vÒ tay c¸c tæ chøc ®a ph-¬ng nh- WTO, WIPO, IMF… c¸c tæ chøc nµy sÏ më réng viÖc tù do ®èi víi c¸c giao dÞch th-¬ng m¹i, vµ th«ng qua c¸c hiÖp -íc ®a ph-¬ng h¹ thÊp hoÆc n©ng cao c¸c hµng rµo thuÕ quan ®Ó ®iÒu chØnh th-¬ng m¹i quèc tÕ. Thóc ®Èy th-¬ng m¹i quèc tÕ: - VÒ hµng ho¸: gi¶m hoÆc bá h¼n c¸c lo¹i thuÕ quan; x©y dùng c¸c khu mËu (4) Mét sè vÊn ®Ò cÇn biÕt vÒ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, Nxb lao ®éng, HN- 2004. Tr12. 10 dÞch t- do víi thuÕ quan thÊp hoÆc kh«ng cã. - VÒ t- b¶n: gi¶m hoÆc bá h¼n c¸c h×nh thøc kiÓm so¸t t- b¶n. - Gi¶m hoÆc bá h¼n hay ®iÒu hoµ viÖc trî cÊp cho c¸c doanh nghiÖp ®Þa ph-¬ng. Th¾t chÆt vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ: - Hoµ hîp luËt së h÷u trÝ tuÖ gi÷a c¸c quèc gia. - C«ng nhËn së h÷u trÝ tuÖ ë quy m« gi÷a c¸c n-íc. VÝ dô: B»ng s¸ng chÕ do ViÖt Nam cÊp cã thÕ ®-îc Mü thõa nhËn. TCH cñng l¯m cho hiÖn t­îng “ch°y m²u chÊt x²m” diÔn ra nhiÒu v¯ dÔ d¯ng h¬n, kÐo theo biÕn t­íng l¯ n³n “s¨n ®Çu ng­êi”. Hai hiÖn t­îng n¯y ®± gãp phÇn lµm gia t¨ng kho¶ng c¸ch giÇu nghÌo c¸c quèc gia ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn, gi÷a tõng khu vùc riªng biÖt. 1.1.4.2. Trªn lÜnh vùc v¨n ho¸, x· héi. Toµn cÇu ho¸ sÏ t¹o ra nh÷ng hiÖu qu¶ tr¸i ng-îc ë møc ®é c¸ nh©n vµ d©n téc. - Mét sù ®a d¹ng cho c¸c c¸ nh©n do hä ®-îc tiÕp xóc víi c¸c nÒn v¨n ho¸ vµ v¨n minh kh¸c nhau. TCH gióp con ng-êi hiÓu h¬n vÒ thÕ giíi vµ nh÷ng th¸ch thøc ë quy m« toµn cÇu qua sù bïng næ c¸c nguån th«ng tin, viÖc phæ th«ng ho¸ ho¹t ®éng du lÞch, qua viÖc tiÕp cËn dÔ dµng h¬n víi gi¸o dôc vµ v¨n ho¸. - Mét sù ®ång nhÊt ®èi víi c¸c d©n téc qua ¶nh h-ëng cña c¸c dßng ch¶y th-¬ng m¹i vµ v¨n ho¸ m¹nh. Trªn thùc tÕ th«ng tin t¹o ra chÝnh kiÕn vµ v× thÕ mét vµi tËp ®oµn truyÒn th«ng lín, chñ yÕu lµ ë ph-¬ng T©y cã thÓ t¹o ra vµ lµm gi¶ th«ng tin ®-a ®Õn d©n chóng. ViÖc gia t¨ng c¸c luång d÷ liÖu xuyªn biªn giíi th«ng qua viÖc sö dông c¸c c«ng nghÖ nh- Internet, c¸c vÖ tinh liªn l¹c, ®iÖn tho¹i… ®ång thêi lµm gia t¨ng trao ®æi v¨n ho¸ quèc tÕ. ViÖc tiÕp cËn dÔ dµng víi c¸c lu«ng th«ng tin vµ v¨n ho¸ cã thÓ dÉn ®Õn sù ®ång ho¸, lai t¹p v¨n hãa, T©y ho¸, Mü ho¸ hay H¸n ho¸ cña v¨n ho¸. Do ®ã, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ riªng cña d©n téc lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cña mçi quèc gia trong thêi ®¹i TCH. ë gãc ®é ng«n ng÷, chóng ta thÊy râ rµng khuynh h-íng, h-íng tíi ®ång nhÊt ho¸ viÖc dïng “tiÕng Anh to¯n cÇu” (“globish” viÕt t¾t cða global English). 11 Xu thÕ TCH thóc ®Èy m¹nh mÏ ho¹t ®éng giao l-u v¨n ho¸ vµ trÝ thøc quèc tÕ, t¨ng c-êng sù hiÓu biÕt, tin cËy lÉn nhau vµ t×nh h÷u nghÞ gi÷a c¸c d©n téc. V¨n ho¸ chØ thùc sù trë thµnh ®éng lùc, môc tiªu vµ hÖ ®iÒu tiÕt sù ph¸t triÓn khi nã ®-îc th-êng xuyªn båi bæ th«ng qua giao l-u réng më s©u s¾c gi÷a c¸c nÒn v¨n ho¸ kh¸c nhau. LÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö c¬ héi giao l-u nµy ®-îc më réng ra nhê xu h-íng TCH lµm cho ph-¬ng §«ng vµ ph-¬ng T©y, d©n téc nµy vµ d©n téc kh¸c xÝch l¹i gÇn nhau. §ång thêi xu thÕ TCH lµm cho tri thøc loµi ng-êi kÕt tinh kh¸ c« ®äng vµo c¸c ph¸t minh; s¸ng chÕ khoa häc, c«ng nghÖ, kü thuËt… ®-îc phæ biÕn réng r·i toµn thÕ giíi, t¹o ®éng lùc cho sù bïng næ trÝ tuÖ nh©n lo¹i. 1.1.4.3. Trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ. Xu thÕ TCH t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c n-íc tham gia vµo ®êi sèng quèc tÕ, bµy tá chÝnh kiÕn, b¶o vÖ lîi Ých tËp hîp lùc l-îng… nh»m thùc hiÖn môc tiªu chiÕn l-îc cña m×nh. C¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn ®· kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ ngµy cµng cao cña m×nh trong bèi c¶nh TCH hiÖn nay th«ng qua c¸c diÔn ®µn quèc tÕ nh- Liªn Hîp Quèc, Phong trµo kh«ng liªn kÕt, nhãm G77 (gåm 77 quèc gia ®ang ph¸t triÓn, chñ tr-¬ng ®oµn kÕt trao ®æi ý kiÕn, phèi hîp ho¹t ®éng trong diÔn ®µn liªn hîp quèc chèng l¹i sù ¸p ®Æt cña c¸c c-êng quèc t- b¶n ph¸t triÓn). Xu thÕ TCH còng lµm cho c¸c quèc gia d©n téc ngµy cµng phô thuéc lÉn nhau. §©y lµ c¬ héi tÝch cùc ®Ó lo¹i bá mäi biÓu hiÖn cña ý ®å thiÕt lËp mèi quan hÖ mét chiÒu chøa ®ùng sù ¸p ®Æt, chi phèi, thèng trÞ cña c¸c siªu c-êng ®èi víi ®«ng ®¶o c¸c quèc gia d©n téc kh¸c trªn thÕ giíi. §©y còng lµ c¬ héi cho sù h×nh thµnh mét trËt tù thÕ giíi ®a cùc, ®a trung t©m nh- khu«n khæ quyÒn lùc cho c¬ chÕ sinh ho¹t quèc tÕ d©n chñ, c«ng b»ng, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c quèc gia d©n téc. Do t¸c ®éng chñ quan hay kh¸ch quan, TCH trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ mét qu¸ tr×nh ®Çy m©u thuÉn vµ mang tÝnh chÊt hai mÆt : võa tÝch cùc, võa tiªu cùc. Víi t- c¸ch lµ mét xu thÕ tÊt yÕu, kh¸ch quan, lµ hÖ qu¶ cña sù ph¸t triÓn cao cña lùc l-îng s¶n xuÊt vµ c¸c yÕu tè vËt chÊt kh¸c, TCH lµ mét xu thÕ tiÕn bé, tÝch cùc trong ®êi sèng nh©n lo¹i. Loµi ng-êi tån t¹i vµ ph¸t triÓn tr-íc hÕt dùa trªn s¶n xuÊt. V× vËy TCH b¾t nguÇn tõ sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt vµ x· héi ho¸ s¶n xuÊt nh÷ng thµnh qu¶ cña s¶n xuÊt ; tõ viÖc më réng quan hÖ x· héi, chÝnh trÞ, c«ng nghÖ, v¨n ho¸... 12 Nh÷ng thµnh qu¶ kinh tÕ - chÝnh trÞ, khoa häc - c«ng nghÖ, c¸c hÖ thèng qu¶n lý x· héi, c¸c ®Þnh chÕ ph¸p lý quèc tÕ, thËm chÝ c¶ lèi t- duy vµ lèi sèng th«ng qua giao l-u ngµy cµng s©u réng, ®Æc biÖt qua ®iÖn tö viÔn th«ng, qua Internet ®· trë thµnh tµi s¶n chung, thµnh nh÷ng kh¸i qu¸t chung cña céng ®ång quèc tÕ. TCH ®· t¹o c¬ héi cho mäi ng-êi, mäi quèc gia, d©n téc cã thÓ rót ng¾n kho¶ng c¸ch. Th«ng qua giao l-u trao ®æi hîp t¸c TCH cßn lµm t¨ng c-êng sù hiÓu biÕt t×nh h÷u nghÞ, sù t«n träng lÉn nhau trong khu vùc, c¸c nÒn v¨n ho¸, v¨n minh c¸c t«n gi¸o kh¸c nhau . Xem xÐt tõ tÊt c¶ c¸c mÆt trªn râ rµng TCH lµ b-íc ph¸t triÓn tÝch cùc cña ®êi sèng nh©n lo¹i. TCH trong giai ®o¹n hiÖn nay kh«ng ®¬n gi¶n lµ qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ lÞch sö tù nhiªn cña loµi ng-íi còng kh«ng ph¶i lµ ®¬n thuÇn lµ quèc tÕ kinh tÕ - kü thuËt mµ chñ yÕu lµ ph¹m trï kinh tÕ - x· héi ®ang chøa ®ùng nh÷ng bÊt c«ng vµ nghÞch lý lín. HiÖn nay c¸c n-íc t- b¶n chñ nghÜa giµu cã nhÊt vµ c¸c c«ng ty t- b¶n xuyªn quèc gia ®ang n¾m trong tay nh÷ng nguån lùc vËt chÊt vµ ph-¬ng tiÖn hïng m¹nh nhÊt (vèn kü thuËt, c«ng nghÖ, tæ chøc kinh tÕ, th-¬ng m¹i quèc tÕ) ®Ó t¸c ®éng lªn toµn thÕ giíi. Hä còng n¾m c¶ nh÷ng ph-¬ng tiÖn hïng m¹nh nhÊt trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, tinh thÇn, v¨n ho¸, v¨n minh còng nh- c¸c nguån lùc quan träng vÒ chÊt x¸m tõ ®ã cã thÓ thÊy r»ng TCH kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay lµ mét qu¸ tr×nh ®ang diÔn ra víi -u thÕ dÉn ®Çu, chi phèi cña chñ nghÜa t- b¶n, lµ xu h-íng bµnh tr-íng quan hÖ s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa ra toµn thÕ giíi, lµ qu¸ tr×nh TCH gi¸ trÞ cña c¸c n-íc t- b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn ph-¬ng t©y. XÐt tõ khÝa c¹nh nµy TCH lµ xu thÕ tiªu cùc ph¶n v¨n ho¸. V× thÕ TCH trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay lµ mét qu¸ tr×nh ®Çy m©u thuÉn, trong s©u xa lµ c¶ mét cuéc ®Êu tranh giai cÊp, ®Êu tranh d©n téc gay g¾t cho mét TCH b×nh ®¼ng gi÷a c¸c quèc gia, d©n téc, v× mét x· héi quèc tÕ c«ng b»ng ngµy cµng tho¸t khái sù khèng chÕ, ¸p ®Æt, b¸ quyÒn, lòng ®o¹n cña c¸c thÕ lùc t- b¶n quèc tÕ. 1.2. qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña viÖt nam. Sù tham gia qu¸ tr×nh TCH ®-îc gäi lµ héi nhËp. Héi nhËp cã nhiÒu néi dung vµ cÊp ®é kh¸c nhau nh- : Héi nhËp khu vùc, héi nhËp quèc tÕ, héi nhËp v¨n ho¸, héi nhËp kinh tÕ… TCH vµ héi nhËp cã thÓ nhiÒu mÆt : an ninh; chÝnh trÞ; kinh tÕ; 13 v¨n ho¸…nh-ng cho ®Õn nay,TCH vµ héi nhËp tiÕn triÓn m¹nh nhÊt vµ râ nÐt nhÊt lµ TCH vµ héi nhËp vÒ kinh tÕ. 1.2.1. Sù cÇn thiÕt héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam. TCH vµ héi nhËp quèc tÕ lµ mét xu thÕ, mét qu¸ tr×nh, kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ nã ®· vµ ®ang l«i kÐo ngµy cµng nhiÒu quèc gia tham gia vµo. Mçi quèc gia ®Òu cã lý do riªng cña m×nh nh-ng ®Òu cã nhËn ®Þnh r»ng tÊt c¶ c¸c quèc gia còng nh- ViÖt Nam ®Òu nhËn thÊy nh÷ng lîi Ých mµ qu¸ tr×nh nµy mang l¹i. Thø nhÊt: Héi nhËp quèc tÕ lµm gia t¨ng c¸c mèi quan hÖ, giao l-u gi÷a c¸c quèc gia víi nhau, tõ ®ã cã c¬ héi më réng thÞ tr-êng ra bªn ngoµi, ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Thø hai: TCH vµ héi nhËp gióp tiÕp cËn c¸c nguån vèn, khoa häc c«ng nghÖ míi cã hiÖu qu¶ h¬n, gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c n-íc giµu víi c¸c n-íc nghÌo, gióp c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn tiÕn kÞp c¸c n-íc ph¸t triÓn. Thø ba: TCH gióp khai th«ng giao l-u c¸c nguån lùc cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, lµm cho viÖc ph©n bæ c¸c nguån lùc cã hiÖu qu¶ h¬n, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Thø t-: Tham gia TCH, trë thµnh thµnh viªn c¸c tæ chøc khu vùc vµ thÕ giíi gióp n©ng cao vÞ thÕ quèc tÕ vµ t¹o thÕ ®øng v÷ng ch¾c h¬n trong quan hÖ quèc tÕ, tr¸nh bÞ ph©n biÖt ®èi xö trong th-¬ng m¹i quèc tÕ ®èi víi tÊt c¶ c¸c quèc gia, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn vµ kÐm ph¸t triÓn. Thø n¨m: §èi víi ViÖt Nam tham gia TCH vµ héi nhËp quèc tÕ cßn lµ c¬ héi ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ®Êt n-íc cñng cè vµ hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p. TCH vµ héi nhËp quèc tÕ gièng nh- mét con tµu ®ang ch¹y, nÕu nh- mét quèc gia kh«ng nhanh chãng nh¶y lªn tµu th× kho¶ng c¸ch gi÷a hä vµ con tµu sÏ ngµy cµng xa, hay nãi c¸ch kh¸c, nÕu mét quèc gia ®øng ngoµi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ th× hä sÏ bÞ tôt hËu. TCH vµ héi nhËp quèc tÕ lµ c¬ héi ph¸t triÓn cho tÊt c¶ c¸c quèc gia. Tham gia héi nhËp quèc tÕ, tÊt c¶ c¸c quèc gia còng nh- ViÖt Nam sÏ nhËn ®-îc nh÷ng c¬ héi vµ lîi Ých tõ qu¸ tr×nh nµy mang l¹i. §iÒu nµy ph¶n ¸nh sù cÇn thiÕt ph¶i héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam. 14 1.2.2. Qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam. Xu thÕ TCH cã nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc t¹o ra c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia d©n téc. Tr-íc sù gia t¨ng c¶ vÒ bÒ réng lÉn chiÒu s©u cña xu thÕ TCH, ViÖt Nam kh«ng thÓ ®øng ngoµi, kh«ng tham gia qu¸ tr×nh TCH (hay héi nhËp quèc tÕ). ChÝnh s¸ch héi nhËp quèc tÕ tõng b-íc ®-îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh triÓn khai ®-êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, ®a ph-¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ cña §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII. NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø III, Ban chÊp hµnh trung -¬ng (kho¸ VIII)(29-6-1992) vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i vµ kinh tÕ ®èi ngo¹i nªu râ nhiÖm vô cè g¾ng khai th«ng quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ IMF, WB, ADB... më réng quan hÖ víi c¸c tæ chøc hîp t¸c khu vùc tr-íc hÕt ë Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D-¬ng. Còng nh- víi c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c, TCH t¹o nhiÒu c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn, nh-ng còng ®Æt ra kh«ng Ýt th²ch th÷c cho Viªt Nam. §°ng ta nhËn ®Þnh: “TCH l¯ xu thÕ kh²ch quan, l«i cuèn c¸c n-íc, bao trïm hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc, võa thóc ®Èy hîp t¸c, võa t¨ng s÷c Ðp c³nh tranh v¯ tÝnh tuù thuéc lÉn nhau giöa c²c nÒn kinh tÕ”. §°ng ta chð tr­¬ng: “Chð ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ v¯ khu vøc theo tinh thÇn ph²t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, ®¶m b¶o ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa giö g×n b°n s¾c v¨n ho² d©n téc, b°o vÖ m«i tr­êng”. 1.2.2.1. ViÖt Nam chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ vµ lÇn l-ît trë thµnh thµnh viªn cña nhiÒu tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc . Qu¸ tr×nh tham gia héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ cña ViÖt Nam lµ mét qu¸ tr×nh mang tÝnh chñ ®éng, xuÊt ph¸t tõ viÖc thõa nhËn c¸c lîi Ých to lín do héi nhËp kinh tÕ - th-¬ng m¹i khu vùc vµ quèc tÕ mang l¹i vµ nh÷ng th¸ch thøc gay g¾t cña xu h-íng héi nhËp trªn toµn thÕ giíi ®Æt ra. Sù kiÖn ®¸nh dÊu qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi, chñ ®éng héi nhËp cña n-íc ta b¾t ®Çu tõ §¹i héi VI cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam, n¨m 1986 quyÕt ®Þnh thi hµnh chÝnh s¸ch ®æi míi. Cho ®Õn nay, ViÖt Nam ®· cã quan hÖ ngo¹i giao víi 169 quèc gia trªn thÕ giíi, ký c¸c hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ®a ph-¬ng vµ song ph-¬ng víi trªn 80 quèc gia thùc hiÖn chÕ ®é tèi huÖ quèc víi trªn 70 quèc gia vµ vïng l·nh thæ. C¸c dÊu mèc ®Æc biÖt quan träng ®¸ng chó ý trong tiÕn tr×nh më cöa héi nhËp lµ: n¨m 15 1992 ký c¸c hiÖp ®Þnh hîp t¸c kinh tÕ th-¬ng m¹i víi EU; n¨m 1995 gia nhËp ASEAN; n¨m 1998 gia nhËp APEC; n¨m 2001 ký hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i song ph-¬ng ViÖt- Mü; n¨m 2003 tham gia AFTA cña ASEAN vµ ngµy 7-11-2006, trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc vµ ®Çy ®ñ thø 150 cña WTO ®¸nh dÊu sù më cöa héi nhËp hoµn toµn vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu cña ViÖt Nam. GÇn ®©y nhÊt, ngµy 16-102007 võa qua ViÖt Nam ®· ®-îc §¹i Héi §ång Liªn Hîp Quèc bÇu lµm thµnh viªn kh«ng th-êng trùc nhiÖm kú 2008-2009 cña Héi §ång B¶o An Liªn Hîp Quèc. Tõ n¨m 1992 ®Õn nay ®· khai th«ng quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ nh- IMF, WB, ADB. Ngay sau khi trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN, ViÖt Nam ®· tham gia vµo mét lo¹t c¸c ch-¬ng tr×nh hîp t¸c ®Çu t- trong khu vùc: - Ngµy 15/12/1995, t¹i héi nghÞ th-îng ®Ønh ASEAN lÇn thø 5, ViÖt Nam ®· ký nghÞ ®Þnh th- vÒ thùc hiÖn CEPT nh»m hoµn thµnh AFTA. Theo nghÞ ®Þnh th-, ViÖt Nam cam kÕt sÏ c¾t gi¶m thuÕ quan nhËp khÈu hµng ho¸ trong néi bé c¸c n-íc ASEAN xuèng cßn 0.5% trong vßng 10 n¨m tõ ngµy 1/1/1996 ®Õn 1/1/2006, ®ång thêi dì bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan nh»m thùc hiÖn tù do ho¸ th-¬ng m¹i trong khu vùc. - Ngµy 15/12/1998, ViÖt Nam c«ng bè danh s¸ch hµng hãa thùc hiÖn CEPT. Doanh môc nµy ®-îc x©y dùng dùa vµo c¸c nguyªn t¾c riªng cña ViÖt Nam mµ: kh«ng g©y ¶nh h-ëng ®Õn nguån thu ng©n s¸ch, b¶o hé hîp lý cho nÒn s¶n xuÊt trong n-íc t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch viÖc chuyÓn giao kü thuËt ®æi míi c«ng nghÖ cho nÒn s¶n xuÊt trong n-íc vµ cïng hîp t¸c víi ASEAN ®Ó thùc hiÖn CEPT nh»m më réng thÞ tr-êng cho xuÊt khÈu vµ thu hót ®Çu t- n-íc ngoµi. ViÖt Nam ®· thùc hiÖn cam kÕt ban ®Çu cho nghÞ ®Þnh th- sè 1 (ký ngµy 15/12/1997 t¹i Kualalampua- Malaysia) vµ nghÞ ®Þnh th- sè 2 (ký ngµy 16/2/1998 t¹i Hµ Néi) vÒ vÊn ®Ò tù do ho¸ mét sè ngµnh dÞch vô trong ASEAN. - T¹i ch-¬ng tr×nh hµnh ®éng Hµ Néi (th¸ng 12 n¨m 1998), ViÖt Nam ®· cam kÕt gi¶m thuÕ quan vµ lo¹i bá c¸c rµo c¶n th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc h¶i quan víi c¸c néi dung chÝnh lµ : TiÕp tôc lo¹i bá c¸c h¹n chÕ trong th-¬ng m¹i, hµi hoµ hÖ thèng h¶i quan tiªu chuÈn ho¸ vµ ®¸nh gi¸ sù hîp chuÈn cña s¶n phÈm trong danh 16 môc qu¶n lý vµo n¨m 2005, thùc hiÖn hiÖp ®Þnh khung ASEAN vÒ nh÷ng tho¶ thuËn c«ng nhËn lÉn nhau (MRAs)… - ViÖt Nam ®· ký hiÖp ®Þnh khung vÒ khu vùc ®Çu t- ASEAN (AIA) vµo th¸ng 10 n¨m 1998. tr-íc m¾t ViÖt Nam ®-a ra danh s¸ch lo¹i trõ t¹m thêi ch-a më cöa thùc hiÖn ®Çu t- ®èi víi mét sè ngµnh nghÒ vµ danh môc nh¹y c¶m kh«ng giµnh -u ®·i quèc gia (NT) vµ kh«ng më cöa tù do ®Çu t- ®èi víi c¸c nhµ ®Çu tASEAN. Ngoµi ra, ViÖt Nam còng cam kÕt tham gia kÕ ho¹ch hµnh ®éng ph¸t triÓn thÞ tr-êng vèn (trong ch-¬ng tr×nh hµnh ®éng Hµ Néi n¨m 1998), c¸c ch-¬ng tr×nh hîp t¸c vÒ c«ng nghiÖp, n¨ng l-îng, viÔn th«ng, du lÞch, giao th«ng vËn t¶i… Nhê chÝnh s¸ch ®æi míi, më cöa, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®¹t ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ tr-íc nay ch-a tõng cã tæng kim ng¹ch xuÊt - nhËp khÈu ®· t¨ng tõ møc 2,9 tû USD n¨m 1986 lªn 84,7 n¨m 2006. trong ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng 57 lÇn sau 20 n¨m, tõ 789 triÖu USD n¨m 1986 lªn 44,9 tû n¨m 2006, b×nh qu©n t¨ng tr-ëng 20%/ n¨m. hµng ho¸ ViÖt Nam ®· cã mÆt ë h¬n 100 quèc gia trªn thÕ giíi, trong ®ã c¸c thÞ tr-êng chñ yÕu lµ Hoa Kú (18%), EU (17%) vµ ASEAN (16,8%)(5) . LÜnh vùc ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi (FDI) còng ®¹t nh÷ng thµnh tùu to lín, v-ît ra khái khu«n khæ cña l-îng vèn ®-îc c¸c c«ng ty n-íc ngoµi ®em ®Õn ViÖt Nam ®Çu t- kinh doanh. L-îng vèn FDI chiÕm kho¶ng 20% tæng l-îng vèn ®Çu tx· héi h»ng n¨m, gãp phÇn n©ng cao tæng l-îng vèn ®Çu t- x· héi so víi GDP lªn tíi 40% trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, lµ mét trong nh÷ng nÒn kinh tÕ cã tû lÖ ®Çu t/ GDP cao nhÊt thÕ giíi. §Æc biÖt lµ ngay sau khi ViÖt Nam gia nhËp WTO, xu h-íng vèn FDI vµo ViÖt Nam cã dÊu hiÖu gia t¨ng râ rÖt trong n¨m 2007. Tæng FDI cßn hiÖu lùc céng dån giai ®o¹n 1998- 2007 lµ 77.8 tû USD. Nguån vèn FDI n¨m 2005 lµ 4.2 tû USD, th× n¨m 2006 lµ 10.2 tû USD(6) . H¬n n÷a, hiÖn nay, b-íc ®Çu c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· cã mét sè dù ¸n ®Çu t- ra n-íc ngoµi. Víi nh÷ng thµnh qu¶ trªn, mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ®¸nh dÊu b-íc chuyÓn quan träng cña kinh tÕ ViÖt Nam lµ c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ cã thÆng d- kh¸, (5) Bïi TÊt Th¾ng, Kinh tÕ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020: tÇm nh×n vµ triÓn väng - T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ. Sè 356, th¸ng 1/2008. Tr4. (6) Bïi TÊt Th¾ng, Kinh tÕ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020: tÇm nh×n vµ triÓn väng - T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ. Sè 356, th¸ng 1/2008. Tr5. 17 dù tr÷ ngo¹i tÖ t¨ng tõ gÇn 12 tuÇn nhËp khÈu vµo cuèi n¨m 2006 lªn gÇn 20 tuÇn nhËp khÈu vµo cuèi n¨m 2007, ®¸p øng ®-îc nhu cÇu vÒ ngo¹i tÖ vµ b×nh æn thÞ tr-êng ngo¹i hèi. Nî cña chÝnh phñ vµ nî n-íc ngoµi cña quèc gia vÉn duy tr× ë møc kiÓm so¸t ®-îc. Sau h¬n 20 n¨m thùc hiÖn ®-êng lèi ®æi míi cña §¶ng, më cöa nÒn kinh tÕ chñ ®éng tham gia héi nhËp quèc tÕ, ViÖt Nam ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu quan träng mang tÝnh lÞch sö. Tõ t×nh tr¹ng tr× trÖ vµ khñng ho¶ng cña nÒn kinh tÕ, kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, ViÖt Nam ®· chuyÓn m×nh ®Ó trë thµnh mét trong nh÷ng nÒn kinh tÕ cã tèc ®é t¨ng tr-ëng GDP b×nh qu©n hµng n¨m thuéc lo¹i cao trªn thÕ giíi (kho¶ng 7.5 %/n¨m) trong suèt hai thËp niªn qua. N¨m 2007, GDP t¨ng 8.48%, cao nhÊt trong 10 n¨m trë l¹i gÇn ®©y. Quy m« GDP cña ViÖt Nam n¨m 2006 lµ 60.8tû USD, ®øng thø 57 trong sè 183 nÒn kinh tÕ. MÆc dï vËy, do ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp vµ d©n sè ®«ng (84 triÖu ng-êi - lµ n-íc ®«ng d©n ®øng thø 13 trªn thÕ giíi vµ thø nh× ë §«ng Nam ¸), nªn ViÖt Nam vÉn thuéc nhãm nh÷ng n-íc nghÌo tÝnh theo chØ tiªu GDP b×nh qu©n ®Çu ng-êi. Theo Ng©n hµng ThÕ giíi, n-íc cã thu nhËp thÊp lµ n-íc cã møc trung b×nh b×nh qu©n GDP ®Çu ng-êi thÊp h¬n 765 USD (n¨m 2003). NÕu theo thêi gi¸ hiÖn nay, con sè nµy kho¶ng 875 USD/ ng-êi. N¨m 2007, gdp/ ng-êi tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña ViÖt Nam -íc ®¹t kho¶ng 835 USD (7) , tøc lµ ch-a ra khái t×nh tr¹ng n-íc nghÌo. 1.2.2.2.Më réng quan hÖ th-¬ng m¹i song ph-¬ng víi nhiÒu n-íc. ViÖt Nam ®· më réng quan hÖ ®èi ngo¹i song ph-¬ng víi nhiÒu n-íc.N¨m 2001, ®· ký kÕt hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i song ph-¬ng ViÖt Nam- Hoa Kú, bao gåm nhiÒu néi dung th-¬ng m¹i hµng ho¸: Së h÷u trÝ tuÖ, th-¬ng m¹i dÞch vô vµ ph¸t triÓn quan hÖ ®Çu t-. VÊn ®Ò t¹o thuËn lîi cho kinh doanh tÝnh minh b¹ch, c«ng khai vµ quyÒn khiÕu kiÖn còng lµ nh÷ng néi dung trong kú tho¶ thuËn trong hiÖp ®Þnh phï hîp víi nguyªn t¾c cña WTO. §¹i héi §¶ng VII, n¨m 1991 ®· ®Ò ra c-¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n-íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi vµ chiÕn l-îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Õn n¨m 2000, ®Ò ra ®-êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp tù chñ, ®a d¹ng ho¸, ®a (7) Bïi TÊt Th¾ng, Kinh tÕ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020: tÇm nh×n vµ triÓn väng - T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ. Sè 356, th¸ng 1/2008. Tr3. 18 ph-¬ngho² theo chð tr­¬ng “ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n-íc trong céng ®ång quèc tÕ, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn” nh»m tham gia tÝch cøc v¯o ®êi sèng kinh tÕ quèc tÕ. §³i héi cñng nhÊn m³nh “G¾n thÞ tr-êng trong n-íc víi thÞ tr-êng thÕ giíi, gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a tiªu dïng trong n-íc vµ xuÊt khÈu, cã chÝnh s²ch b°o vÖ s°n xuÊt néi ®Þa”. Th¸ng 6, n¨m 1996, §¹i héi lÇn thø 8 cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh chñ tr-¬ng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ më, ®a ph-¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, h-íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu, ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu nh÷ng hµng trong n-íc s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶, tranh thñ vèn, c«ng nghÖ vµ thÞ tr-êng quèc tÕ; më réng quan hÖ quèc tÕ, hîp t¸c nhiÒu mÆt, song ph-¬ng, ®a ph-¬ng víi c¸c n-íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn, toµn vÑn l·nh thæ cña nhau, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi. Th¸ng 6, n¨m 1996, ViÖt Nam tham gia thµnh lËp ASEM. Th¸ng 11, n¨m 1998,ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña APEC. §aÞ héi lÇn thø 9 cña §¶ng Céng S°n ViÖt Nam ( th²ng 4/2001 ) ®± khµng ®Þnh “ ph²t huy cao ®é néi lùc ®ång thêi tranh thñ nguån lùc bªn ngoµi vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph²t triÓn nhanh, cã hiÖu qu° v¯ bÒn vöng”. Ngµy 03/02/2004, Ban chÊp hµnh Trung -¬ng §¶ng ®· ra nghÞ quyÕt sè 34NQ/TW vÒ mét sè chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch gi¶i ph¸p lín nh»m thùc hiÖn th¾ng lîi nghÞ quyÕt §ai héi toµn quèc lÇn thø IX cña §¶ng, toµn d©n ta hiÖn nay lµ chñ ®éng vµ khÈn tr-¬ng h¬n trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c cam kÕt quèc tÕ ®a ph-¬ng, song ph-¬ng n-íc ta ®· ký kÕt vµ chuÈn bÞ tèt c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó sím gia nhËp WTO; t¹o m«i tr-êng ®Çu t- kinh doanh b×nh ®¼ng, minh b¹ch, æn ®Þnh, th«ng tho¸ng, cã tÝnh c¹nh tranh cao so víi khu vùc; t¨ng nhanh xuÊt khÈu vµ thu hót m¹nh ®Çu t- n-íc ngoµi 1.2.2.3. ViÖt Nam trë thµnh quan s¸t viªn cña GATT tõ n¨m 1994 vµ nép ®¬n xin gia nhËp WTO n¨m 1995 vµ chÝnh thøc lµ thµnh viªn thø 150 cña WTO kÓ tõ 7/11/2006. ViÖt Nam trë thµnh quan s¸t viªn cña GATT n¨m 1994 vµ ®Çu n¨m 1995 ViÖt Nam ®· chÝnh thøc nép ®¬n xin gia nhËp WTO. Tõ ®ã ®Õn nay, ViÖt Nam ®· 19 trao cho ban th­ ký WTO “ BÞ vong lóc vÒ chÕ ®é ngo³i th­¬ng ViÖt Nam” v¯ ®± gi¶i ®¸p gÇn 2000 c©u hái cña c¸c n-íc thµnh viªn WTO vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn chÕ ®é, chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam. ViÖt Nam ph¶i tr¶i qua nhiÒu cuéc ®µm ph¸n song ph-¬ng vµ ®a ph-¬ng víi nhiÒu n-íc thµnh viªn, khã kh¨n nhÊt lµ cuéc ®µm ph¸n víi Mü. Nh-ng víi sù quyÕt t©m cao, ViÖt Nam ®· v-ît qua mäi trë ng¹i khã kh¨n ®Ó dµnh ®-îc sù t¸n thµnh cña c¸c n-íc thµnh viªn. WTO ®· thµnh lËp nhãm c«ng t¸c vÒ viÖc gia nhËp cña ViÖt Nam vµ ®· tæ chøc 3 kú häp trao ®æi lµm s¸ng tá chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i hiÖn hµnh cña ViÖt Nam vµ kÕt qu¶ lµ, trong 11 n¨m 2006 võa qua ViÖt Nam ®· chøng tá cho c¸c n-íc thµnh viªn WTO nhËn thÊy ®-îc ViÖt Nam ®ñ ®iÒu kiÖn lµ thµnh viªn chÝnh thøc thø 150 cña WTO vµo ngµy 7/11/2006 vµ bªn phÝa Hoa kú còng ®· chÝnh thøc trao PNTR ( quy chÕ th-¬ng m¹i b×nh th-êng vÜnh viÔn ) cho ViÖt Nam ®¸nh dÊu mèc quan träng trong quan hÖ gi÷a 2 n-íc ViÖt- Mü. 20