Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
HiÖn nay ®¶ng ta ®ang chñ tr-¬ng ph¸t
triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng
XHCN . muèn vËy tr-íc hÕt chóng ta ph¶i
cã mét nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn
cao. ViÖc nghiªn cøu nh÷ng ph¹m trï s¶n
xuÊt hµng ho¸, hµng hãa, tiÒn tÖ mét c¸ch
triÖt ®Ó vµ s©u s¾c sÏ gióp chóng ta cã
nh÷ng b-íc ®i thÝch hîp.§Ó lµm râ , ph©n
tÝch nh÷ng quan ®iÓm cña ®¶ng tr-íc tiªn ta
phaØ ®i vµo tõng kh¸i niÖm cô thÓ.
1. Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ
s¶n xuÊt hµng ho¸, hµng ho¸,
tiÒn tÖ cña KTCT M¸c Lªnin:
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1.1 lý luËn vÒ s¶n xuÊt hµng hãa:
S¶n xuÊt hµng ho¸ lµ kiÓu tæ chøc kinh
tÕ mµ trong ®ã nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt ra s¶n
phÈm kh«ng ph¶i ®Ó cho b¶n th©n m¸ ®Ó
trao ®æi mua b¸n.
S¶n xuÊt hµng ho¸ lµ mét ph¹m trï lÞch
sö, kh«ng ph¶i con ng-êi ngay tõ khi sinh
ra ®· tiÕn hµnh lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra
hµng ho¸, mµ hä s¶n xuÊt nh»m phôc vô
cho b¶n th©n.DÇn dÇn s¶n xuÊt hµng ho¸
ph¸t triÓn lµm cho kinh tÕ tù cung tù cÊp trë
thµnh kinh tÕ hµng ho¸.
1.1.1. §iÒu kiÖn ra ®êi vµ tån t¹i cña
s¶n xuÊt hµng ho¸.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
a, ph©n c«ng lao ®éng x· héi.
§©y lµ mét ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi cña
s¶n xuÊt hµng ho¸.ph©n c«ng lao ®éng x·
héi lµ sù ph©n chia lao ®éng x· héi ra thµnh
c¸c ngµnh , c¸c lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c nhau,
t¹o ra sù chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt thµnh
c¸c ngµnh nghÒ kh¸c nhau. Do ®ã ph©n
c«ng lao ®éng lµm cho mçi ng-êi chØ s¶n
xuÊt mét hay mét vµi s¶n phÈm. Nh-ng nhu
cÇu cuéc sèng l¹i ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu s¶n
phÈm.Nh- vËy ph©n c«ng lao ®éng mét mÆt
lµm cho ng-êi s¶n xuÊt ®éc lËp víi nhau,
mÆt kh¸c l¹i t¹o ra mèi quan hÖ phô thuéc
lÉn nhau. Do ®ã buéc hä ph¶i trao ®æi s¶n
phÈm cho nhau.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
b, chÕ ®é t- h÷u vµ c¸c h×nh thøc së h÷u
kh¸c vÒ t- liÖu s¶n xuÊt.
Theo C.M¸c nÕu chØ cã ph©n c«ng lao
®éng x· héi th× s¶n phÈm kh«ng thÓ trë
thµnh hµng ho¸ ®-îc.ChØ ®Õn x· héi chiÕm
h÷u n« lÖ vµ c¸c chÕ ®é tiÕp theo khi xuÊt
hiÖn chÕ ®é t- h÷u vµ c¸c h×nh thøc së h÷u
kh¸c vÒ TLSX th× s¶n phÈm míi mang h×nh
th¸i hµng ho¸. NghÜa lµ chØ cã s¶n phÈm
cña nh÷ng ng-êi lao ®éng t- nh©n ®éc lËp
víi nhau míi ®èi diÖn víi nhau nh- nh÷ng
hµng ho¸.
Trªn ®©y lµ hai ®iÒu kiÖn cÇn cã cho sù
ra ®êi cña s¶n xuÊt hµng ho¸ , nÕu thiÕu
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
mét trong hai ®iÒu kiÖn ®ã th× kh«ng thÓ cã
s¶n xuÊt hµng ho¸ .
1.1.2. TÝnh chÊt hai mÆt cña lao ®éng
s¶n xuÊt hµng ho¸.
§©y lµ mét trong hai ph¸t minh vÜ ®¹i
cña C.M¸c. ChÝnh nhê cã ph¸t hiÖn nµy mµ
«ng ®· thµnh c«ng trong viÖc ph©n tÝch
hµng ho¸, gi¸ trÞ tiÒn tÖ. Tõ ®ã lµm c¬ së
cho viÖc ph©n tÝch CNTB vµ ph¸t hiÖn ra lý
luËn gÝa trÞ thÆng d-.
Theo C.M¸c tÝnh chÊt hai mÆt cña lao
®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ ®ã lµ : lao ®éng cô
thÓ vµ lao ®éng trõu t-îng.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ Lao ®éng cô thÓ : lµ lao ®éng cã Ých
d-íi h×nh th¸i cô thÓ cña mét nghÒ chuyªn
m«n nhÊt ®Þnh. Lao ®éng cô thÓ lµ mét
ph¹m trï vÜnh viÔn kh«ng phô thuéc vµo
h×nh th¸i x· héi cô thÓ nµo, tuy vËy h×nh
thøc cña lao ®éng cô thÓ l¹i phô thuéc vµo
sù ph¸t triÓn cña KHKT, cña LLSX vµ ph©n
c«ng lao ®éng.
+ lao ®éng trõu t-îng : lµ lao ®éng cña
ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®· g¹t bá h×nh
thøc cô thÓ cña nã ®i th× cßn l¹i mét c¸i
chung, ®ã lµ sù tiªu phÝ søc lao ®éng, tiªu
phÝ b¾p thÞt, thÇn kinh cña con ng-êi.
NÕu lao ®éng cô thÓ t¹o ra gi¸ trÞ sö
dông th× lao ®éng trõu t-îng t¹o ra gÝa trÞ
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cña hµng ho¸. ChØ cã lao ®éng s¶n xuÊt
hµng ho¸ míi cã tÝnh chÊt lµ lao ®éng trõu
t-îng.Do ®ã lao ®éng trõu t-îng lµ mét
ph¹m trï lÞch sö.
1.1.3. Vai trß cña s¶n xuÊt hµng ho¸:
S¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi ®· ®¸nh dÊu
mét b-íc trong sù ph¸t triÓn cña nh©n
lo¹i.So víi nÒn kinh tÕ tù nhiªn tr-íc kia
nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cã nh÷ng -u thÕ cô
thÓ lµ:
Thóc ®Èy LLSX ph¸t triÓn, ®Èy m¹nh
qu¸ tr×nh x· héi ho¸ s¶n xuÊt, t¹o ra nhiÒu
hµng ho¸ ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cho x·
héi, t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt lín ra ®êi.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1.2. Lý luËn vÒ hµng ho¸:
1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ hµng ho¸:
Hµng ho¸ lµ s¶n phÈm cña lao ®éng
nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña con ng-êi
th«ng qua trao ®æi mua b¸n.
1.2.2. Hai thuéc tÝnh cña hµng hãa:
Theo C.M¸c gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ lµ
hai thuéc tÝnh cña hµng ho¸.
Gi¸ trÞ sö dông: lµ c«ng dông hay tÝnh
cã Ých cña vËt nh»m tho¶ m·n nhu cÇu nµo
®ã cña con ng-êi.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Gi¸ trÞ hµng hãa: lµ do lao ®éng trõu
t-îng cña ng-êi s¶n xuÊt kÕt tinh trong
hµng ho¸.
S¶n phÈm lao ®éng chØ trë thµnh hµng
ho¸ khi cã ®Çy ®ñ hai thuéc tÝnh trªn.Qu¸
tr×nh thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông lµ
hai qu¸ tr×nh kh¸c nhau c¶ vÒ thêi gian vµ
kh«ng gian. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn gi¸ trÞ diÔn
ra tr-íc vµ ë trªn thÞ tr-êng, qu¸ tr×nh thùc
hiÖn sö dông diÔn ra sau vµ trong lÜnh vùc
tiªu dïng.Do vËy tr-íc khi thùc hiÖn gi¸ trÞ
sö dông cña hµng ho¸ ph¶i thùc hiÖn gi¸ trÞ
cña nã, nÕu kh«ng thùc hiÖn ®-îc gi¸ trÞ th×
sÏ kh«ng thùc hiÖn ®-îc gi¸ trÞ sö dông.
1.2.3. L-îng gi¸ trÞ hµng ho¸:
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
L-îng gi¸ trÞ hµng ho¸ do l-îng lao
®éng trung b×nh hay thêi gian lao ®éng x·
héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt ra
hµng ho¸ quyÕt ®Þnh.Thêi gian lao ®éng x·
héi cÇn thiÕt lµ thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt
®Ó s¶n xuÊt ra mét hµng ho¸ nµo ®ã trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt b×nh th-êng cña
x· héi, víi mét tr×nh ®é thµnh th¹o trung
b×nh vµ mét c-êng ®é lao ®éng trung b×nh
trong x· héi.
1.3. Lý luËn tiÒn tÖ:
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1.3.1. Nguån gèc vµ b¶n chÊt cña tiÒn
tÖ:
Gi¸ trÞ b¶n th©n nã kh«ng cã mét
nguyªn tö vËt chÊt nµo, do vËy ng-êi ta
kh«ng thÓ thÊy ®-îc gi¸ trÞ biÓu hiÖn cña
nã mµ ph¶i th«ng qua c¸c h×nh th¸i biªñ
hiÖn cô thÓ cña nã. Trong lÞch sö ph¸t triÓn
cña trao ®æi hµng ho¸, h×nh th¸i cña gi¸ trÞ
còng ph¸t triÓn tõ thÊp tíi cao, tõ h×nh th¸i
gi¶n ®¬n ngÉu nhiªn tíi h×nh th¸i më réng,
h×nh th¸i chung, h×nh th¸i tiÒn tÖ.
a, H×nh th¸i gi¶n ®¬n hay ngÉu nhiªn.
Lµ h×nh th¸i mµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸ nµy
®-îc biÓu hiÖn ë mét hµng ho¸ kh¸c.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
b,H×nh th¸i ®Çy ®ñ hay më réng.
Lµ h×nh th¸i mµ gi¸ trÞ cña mét hµng
ho¸ ®-îc biÓu hiÖn ë nhiÒu hµng ho¸
kh¸c.H×nh th¸i nµy b¾t ®Çu biÓu hiÖn sù
ph¸t triÓn cao h¬n cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi
do cã nhiÒu hµng ho¸ ®em ra trao ®æi h¬n.
c, H×nh th¸i chung
Lµ h×nh th¸i mµ tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ ®Òu
biÓu hiÖn gi¸ trÞ ë mét hµng ho¸ cã vai trß
lµm vËt ngang gi¸ chung.Tõ h×nh th¸i nµy
c¸c hµng ho¸ gièng nhau vÒ chÊt nhê vËt
ngang gi¸ chung cã thÓ so s¸nh víi nhau vÒ
l-îng.
d,H×nh th¸i tiÒn tÖ
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§©y lµ h×nh th¸i khi vËt mang gi¸ chung
®-îc cè ®Þnh ë mét hµng ho¸ ®éc t«n vµ
phæ biÕn.Lóc ®Çu cã nhiÒu hµng ho¸ ®ãng
vai trß tiÒn tÖ, nh-ng cuèi cïng ®-îc cè
®Þnh ë c¸c kim lo¹i quý lµ b¹c vµ vµng do
nh÷ng -u ®iÓm cña nã. Nh- vËy tiÒn tÖ ra
®êi lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u
dµi cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸, ®ång
thêi lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i
gi¸ trÞ.TiÒn tÖ lµ mét lo¹i hµng hãa ®Æc biÖt
®-îc t¸ch ra lµm vËt ngang gi¸ chung cho
tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ kh¸c, nã thÓ hiÖn lao
®éng x· héi vµ biÓu hiÖn quan hÖ gi÷a
nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸.
1.3.2. C¸c chøc n¨ng cña tiÒn tÖ:
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn
tiÒn tÖ cã n¨m chøc n¨ng c¬ b¶n:
a, Th-íc ®o gi¸ trÞ
§©y lµ chøc n¨ng c¬ b¶n nhÊt cña tiÒn
tÖ, nã ®-îc dông ®Ó biÓu hiÖn vµ ®o l-êng
gi¸ trÞ cña c¸c hµng ho¸ kh¸c.TiÒn lµm
th-íc ®o cho c¸c hµng ho¸ kh¸c v× b¶n th©n
nã còng cã gi¸ trÞ. Gi¸ trÞ cña mét hµng ho¸
biÓu hiÖn b»ng tiÒn gäi lµ gi¸ c¶.Nh- vËy
gi¸ c¶ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn bªn ngoµi cña
gi¸ trÞ.Mèi quan hÖ gi÷a gi¸ trÞ vµ gi¸ c¶
phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nh-: gi¸ trÞ tiÒn tÖ,
quan hÖ cung cÇu. §Ó lµm chøc n¨ng th-íc
®o b¶n th©n tiÒn tÖ còng ph¶i ®-îc ®o
l-êng.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
b, Ph-¬ng tiÖn l-u th«ng:
Trong l-u th«ng tiÒn lµ ph-¬ng tiÖn m«i
giíi hµng ho¸.Nhê cã tiÒn mµ viÖc l-u
th«ng hµng ho¸ trë nªn thuËn lîi h¬n, viÖc
mua b¸n giê ®©y cã thÓ t¸ch rêi c¶ vÒ thêi
gian vµ kh«ng gian.
c, Ph-¬ng tiÖn cÊt tr÷:
Khi thùc hiÖn chøc n¨ng nµy tiÒn ®-îc
rót khái l-u th«ng vµ ®-îc cÊt tr÷.Khi tiÒn
lµm ph-¬ng tiÖn cÊt tr÷ th× vai trß cña nã
kh«ng v× thÕ mµ mÊt ®i.Lóc nµy viÖc cÊt tr÷
tiÒn gièng nh- vai trß ®iÒu tiÕt n-íc cña
mét con kªnh.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
d, Ph-¬ng tiÖn thanh to¸n:
Khi s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn ®Õn
mét tr×nh ®é nµo ®ã, tÊt yÕu dÉn ®Õn tr×nh
tr¹ng mua b¸n chÞu, do ®ã tiÒn tÖ cã thªm
chøc n¨ng thanh to¸n. Trong qu¸ tr×nh thùc
hiÖn ph-¬ng tiÖn thanh to¸n xuÊt hiÖn
nhiÒu h×nh thøc cña tiÒn nh- tiÒn tÝn dông,
sÐc...nªn gi¶m ®-îc l-îng tiÒn mÆt.
e, tiÒn tÖ thÕ giíi
Khi trao ®æi hµng ho¸ më réng ra bªn
ngoµi biªn giíi quèc gia vµ h×nh thµnh quan
hÖ bu«n b¸n gi÷a c¸c n-íc th× tiÒn tÖ lµm
chøc n¨ng tiÒn tÖ thÕ giíi. Chøc n¨ng tiÒn
tÖ thÕ giíi lµ dïng tiÒn lµm c«ng cô mua vµ
thanh to¸n quèc tÕ, di chuyÓn cña c¶i tõ
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
n-íc nµy sang n-íc kh¸c.Lµm chøc n¨ng
tiÒn tÖ thÕ giíi th× ph¶i lµ tiÒn vµng hoÆc
tiÒn tÝn dông.
2. quan ®iÓm cña ®¶ng vÒ
ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸
thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi
chñ nghÜa:
2.1 §Æc tr-ng cña kinh tÕ thÞ tr-êng
®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa
kinh tÕ thÞ tr-êng lµ mét kiÓu tæ chøc
kinh tÕ x· héi trong ®ã qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,
ph©n phèi, trao ®æi vµ tiªu dïng g¾n liÒn
víi thÞ tr-êng vµ thùc hiÖn th«ng qua thÞ
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tr-êng.Kinh tÕ thÞ tr-êng kh«ng chØ lµ c«ng
nghÖ, lµ c¸ch thøc ph¸t triÓn kinh tÕ mµ lµ
tæng thÓ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ x· héi vµ
nã cßn cã c¶ hÖ thèng quan hÖ s¶n xu©t
thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX
tuú vµo ®iÒu kiÖn cña tõng quèc gia.Kinh tÕ
thÞ tr-êng dï ë bÊt cø thÓ chÕ chÝnh trÞ nµo
th× còng kh«ng thÓ t¸ch rêi khái c¸c h×nh
th¸i kinh tÕ x· héi. NÒn kinh tÕ thÞ tr-êng
®Þnh h-íng XHCN trong ®iÒu kiÖn ®ã võa
mang tÝnh chÊt chung võa mang tÝnh chÊt
®Æc thï. §iÒu ®ã ®-îc thÓ hiÖn ë nh÷ng
®iÓm sau ®©y:
Thø nhÊt, ®ã lµ viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu
chiÕn l-îc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tÕ. Môc tiªu hµng ®Çu trong giai ®o¹n hiÖn
nay cña n-íc ta lµ gi¶i phãng søc lao ®éng,
®éng viªn mäi nguån lùc trong vµ ngoµi
n-íc ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn
®¹i ho¸, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt
cña CNXH, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x·
héi, c¶i thiÖn tõng b-íc ®êi sèng nh©n
d©n.Chóng ta ph¶i lu«n g¾n s¶n xuÊt víi
®êi sèng cña nh©n d©n, thu nhËp kinh tÕ ®i
®«i víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, khuyÕn
khÝch lµm giµu hîp ph¸p, g¾n liÒn víi xo¸
®ãi gi¶m nghÌo.
Thø hai, Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh
phÇn víi sù ®a d¹ng c¸c h×nh thøc së
h÷u,song nhÊn m¹nh ®Õn vai trß nÒn t¶ng
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cña së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ.Kinh
tÕ nhµ n-íc ph¶i v-¬n lªn gi÷ vai trß chñ
®¹o, cïng víi kinh tÕ tËp thÓ ngµy cµng trë
thµnh nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ
quèc d©n.
Thø ba, nhµ n-íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng ë n-íc ta lµ nhµ n-íc cña d©n, do
d©n vµ v× d©n, ®Æt d-íi sù l·nh ®¹o cña
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam.
Thø t-, Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng
®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa thùc hiÖn ph©n
phèi chñ yÕu theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu
qu¶ kinh tÕ , ®ång thêi ph©n phèi theo møc
®é ®ãng gãp vèn vµ trÝ tuÖ vµo s¶n xuÊt
kinh doanh vµ th«ng qua phóc lîi x· héi;
20