Tài liệu Những giải pháp, kiến nghị nhằm khắc phục những tồn tại.

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 më ®Çu Mçi doanh nghiÖp khi tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu híng tíi mét môc tiªu duy nhÊt ®ã lµ lîi nhuËn, lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao lîi nhuËn? §©y lµ môc tiªu hµng ®Çu mµ c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh lu«n híng tíi. N©ng cao doanh thu vµ sö dông tiÕt kiÖm chi phÝ chÝnh lµ hai nh©n tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc t¨ng gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. N©ng cao doanh thu chÝnh lµ gãp phÇn gia t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. MÆt kh¸c doanh thu lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng, v× vËy doanh thu cµng lín chøng tá kh¶ n¨ng c¹nh tranh, nh¹y bÐn trong kinh doanh cña doanh nghiÖp cµng cao. Quan träng h¬n, t¨ng doanh thu cßn gióp doanh nghiÖp t¹o thªm thu nhËp cho ngêi lao ®éng vµ thùc hiÖn ®îc ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô víi Nhµ níc. Muèn tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, bªn c¹nh viÖc n©ng cao doanh thu ®ßi hái c¸c nhµ tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i qu¶n trÞ chi phÝ sao cho chi phÝ lu«n gi÷ ë møc thÊp nhÊt. Sö dông tiÕt kiÖm chi phÝ, lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng gióp doanh nghiÖp h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt viÖc tiªu thô s¶n phÈm, gióp cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp dÔ dµng ®Õn tay ngêi tiªu dïng. ý thøc ®îc tÇm quan träng cña hai yÕu tè doanh thu vµ chi phÝ ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, C«ng ty §iÖn m¸y - xe ®¹p – xe m¸y tõ khi thµnh lËp ®Õn nay, ®Æc biÖt lµ khi nªn kinh tÕ n íc ta chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, ®· tõng bíc kh¾c phôc khã kh¨n, t¹o ®îc nh÷ng bíc tiÕn nhÊt ®Þnh. MÆc dï vËy trong thêi gian võa qua, c«ng ty ®· vÊp ph¶I kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n trong c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh thu vµ chi phÝ do chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu nh©n tè ®· lµm cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thêi gian l©m vµo t×nh tr¹ng thua lç, kinh doanh kÐm hiÖu qu¶. §øng tríc nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶n nµy buéc ban l·nh ®¹o c«ng ty ph¶i t×m c¸ch “Lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao doanh thu, tõng b íc n©ng cao lîi nhuËn, qu¶n trÞ chi phÝ mét c¸ch cã hiÖu qu¶? ” tõ ®ã gióp c«ng ty tån t¹i vµ ph¸t triÓn. XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña viÖc n©ng cao doanh thu, tiÕt kiÖm chi phÝ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chunh vµ c«ng ty §iÖn m¸y – xe ®¹p – xe m¸y nãi riªng trong giai ®o¹n hiÖn nay cïng víi sù gióp ®÷ cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c c« chó trong c«ng ty. Sau thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty §iÖn m¸y – xe ®¹p – xe m¸y em ®· chän ®Ò tµi: “Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 doanh thu vµ tiÕt kiÖm chi phÝ t¹i c«ng ty §iÖn m¸y – xe ®¹p – xe m¸y ” lµm ®Ò tµI cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, luËn v¨n ®îc chia thµnh ba ch¬ng: Ch¬ng I: Tæng quan vÒ doanh thu vµ chi phÝ cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng qu¶n trÞ doanh thu vµ chi phÝ trong ho¹t ®éng kinh doanh t¹i c«ng ty §iÖn m¸y – xe ®¹p – xe m¸y Ch¬ng III: Mét sè gi¶ ph¸p nh»m n©ng cao doanh thu vµ tiÕt kiÖm chi phÝ t¹i c«ng ty §iÖn m¸y - xe ®¹p – xe m¸y. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o: TS. Lª Thanh Hoµi, cïng c¸c thÇy c« gi¸o ®· gióp ®ì híng dÉn em hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c b¸c, c¸c c« chó trong phßng tµI chÝnh kÕ to¸n ®· gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i c«ng ty. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng I Tæng quan vÒ doanh thu vµ chi phÝ ®èi víi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 1.1 Lý luËn chung vÒ doanh thu vµ chi phÝ: 1.1.1 Lý luËn chung vÒ doanh thu: 1.1.1.1 Kh¸i niÖm doanh thu: Trong ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp muèn t¹o ra lîi nhuËn cao buéc c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng ®Èy m¹nh ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸. Qua tiªu thô, s¶n phÈm ®îc chuyÓn tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i vËt chÊt vµ kÕt thóc mét vßng lu©n chuyÓn vèn, t¹o nªn doanh thu cña doanh nghiÖp. Cã tiªu thô s¶n phÈm doanh nghiÖp míi cã vèn ®Ó tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt më réng, t¨ng nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. Ngoµi phÇn doanh thu do tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra, cßn bao gåm nh÷ng kho¶n doanh thu do c¸c ho¹t ®éng kh¸c mang l¹i. VËy thùc chÊt doanh thu lµ g×? Chóng ta cã thÓ ®a ra kh¸i niÖm vÒ doanh thu nh sau: “Doanh thu lµ toµn bé c¸c kho¶n tiÒn thu ®îc tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c mang l¹i.” Nguyªn t¾c chung tÝnh doanh thu: chØ tÝnh khi ngêi b¸n hµng thu ®îc tiÒn vÒ trªn tµi kho¶n hoÆc trong ng©n quü cña doanh nghÞªp, nhng ë ViÖt Nam doanh thu ®îc tÝnh khi cã lêi høa tr¶ tiÒn. §iÒu nµy phô thuéc vµo ®Æc tÝnh s¶n xuÊt vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh thùc tÕ ë níc ta. Së dÜ doanh nghÞªp ViÖt Nam ®îc tÝnh doanh thu theo nguyªn t¾c nµy lµ do 4 nguyªn nh©n sau: - Do doanh nghiÖp mua hµng thiÕu tiÒn mÆt - Do cha tin vµo hµng ho¸ m×nh mua - Do muèn chiÕm dông tiÒn hµng ho¸ - Do nhµ s¶n xuÊt kinh doanh muèn b¸n hµng nhanh ®Ó thu håi vèn Th«ng thêng doanh thu ®îc tÝnh theo ph¬ng ph¸p ph©n tÝch, theo ph¬ng ph¸p nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph©n tÝch c¸c yÕu tè t¹o thµnh doanh thu tríc khi tÝnh. Ta cã c«ng thøc x¸c ®Þnh doanh thu nh sau: Doanh thu =Sti x Gi 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Trong ®ã: Sti: S¶n lîng tiªu thô trong k× Gi: Gi¸ b¸n s¶n phÈm Nh trªn ®· nãi, do t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh thùc tÕ ë níc ta nªn thêi ®iÓm x¸c ®Þnh doanh thu lµ khi ngêi mua chÊp nhËn thanh to¸n, kh«ng phô thuéc ®· thu tiÒn hay cha thu tiÒn. Do ®ã ta cã chØ tiªu doanh thu b¸n hµng kh«ng hoµn toµn nhÊt trÝ víi chØ tiªu tiÒn thu b¸n hµng, bëi nã phô thuéc vµo thêi gian thanh to¸n gi÷a hai bªn. ChØ tiªu tiÒn thu b¸n hµng ®îc x¸c ®Þnh nh sau: TiÒn thu Doanh thu Doanh thu b¸n Doanh thu b¸n hµng k× b¸n hµng = b¸n hµng – hµng k× nµy, k× + tríc, thu ®îc tiÒn ë k× k× nµy k× nµy sau míi thu tiÒn nµy ViÖc ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a hai chØ tiªu trªn cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc tÝnh to¸n chÝnh x¸c nguån thu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. 1.1.1.2 Néi dung cña doanh thu: Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng s«i ®éng nh hiÖn nay, ph¹m vi kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng më réng, doanh nghiÖp cã thÓ ®Çu t vµo rÊt nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. Do vËy, doanh thu mµ mçi doanh nghiÖp thu ®îc còng ®a d¹ng theo c¸c ph¬ng thøc ®Çu t cña doanh nghiÖp. Doanh thu cña doanh nghiÖp bao gåm cã 3 lo¹i doanh thu: doanh thu ho¹t ®éng kinh doanh, doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh, doanh thu bÊt thêng. Doanh thu ho¹t ®éng kinh doanh lµ toµn bé c¸c kho¶n doanh thu vÒ tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô. §©y lµ bé phËn chñ yÕu, chiÕm tû träng lín trong tæng sè doanh thu cña doanh nghiÖp. Theo sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi, chøc n¨ng chñ yÕu cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸ tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn kh©u tiªu dïng. V× vËy ho¹t ®éng kinh doanh c¬ b¶n cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ lu©n chuyÓn hµng ho¸. Do vËy, ®èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i, doanh thu tiªu thô s¶n phÈm lµ bé phËn doanh thu quan träng nhÊt, nã biÓu hiÖn b»ng tiÒn gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn, ®· cung cÊp cho thÞ trêng trong mét thêi k× nhÊt ®Þnh sau khi trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ nh: chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, hoÆc céng thªm c¸c phÇn trî gi¸ cña Nhµ níc. Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm lµ nguån tµi chÝnh quan träng ®Ó doanh nghiÖp trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ vÒ c«ng cô lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng ®· hao phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, trang tr¶i sè vèn ®· øng ra cho s¶n xuÊt kinh doanh, thanh to¸n tiÒn l4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ¬ng, tiÒn thëng, tiÒn c«ng cho ngêi lao ®éng, trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn, thùc hiÖn c¸c nghÜa vô ®èi víi nhµ níc nh nép c¸c kho¶n thuÕ theo luËt ®Þnh. Doanh thu vÒ c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh bao gåm: c¸c kho¶n thu do ho¹t ®éng tµi chÝnh hoÆc kinh doanh vÒ vèn mang l¹i nh l·i liªn doanh liªn kÕt, l·i tiÒn cho vay, nhîng b¸n ngo¹i tÖ, mua b¸n chøng kho¸n, cho thuª ho¹t ®éng tµi s¶n, hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n. Doanh thu ho¹t ®éng bÊt thêng: lµ nh÷ng kho¶n doanh thu kh«ng mang tÝnh chÊt thêng xuyªn, nh doanh thu vÒ thanh lý, nhîng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh, gi¸ trÞ c¸c vËt t, tµi s¶n thõa trong s¶n xuÊt, c¸c kho¶n nî v¾ng chñ, hoÆc nî kh«ng ai ®ßi, hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, nî khã ®ßi… 1.1.2 Lý luËn chung vÒ chi phÝ: 1.1.2.1 Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i chi phÝ: * Kh¸i niÖm Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i bá ra rÊt nhiÒu c¸c lo¹i chi phÝ ®Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu kinh doanh. C¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra tríc hÕt lµ c¸c chi phÝ cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. §ã lµ c¸c chi phÝ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Trong qu¸ trÝnh s¶n xuÊt c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiªu hao c¸c lo¹i vËt t, nguyªn vËt liÖu, hao mßn m¸y mãc, c«ng cô dông cô, tr¶ tiÒn l¬ng cho c«ng nh©n viªn. Nh vËy cã thÓ thÊy chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé c¸c hao phÝ vÒ vËt chÊt vµ vÒ lao ®éng mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm trong mét thêi k× nhÊt ®Þnh. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh chÊt thêng xuyªn vµ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt nªn gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh tiªu thô, doanh nghiÖp còng ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh bao gåm chi phÝ trùc tiÕp ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm vµ chi phÝ Marketing (®ãng gãi, bao b×, vËn chuyÓn, chi phÝ b¶o hµnh, nghiªn cøu thÞ trêng…). TÊt c¶ nh÷ng lo¹i chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô ® îc gäi lµ chi phÝ tiªu thô. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ngoµi tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp cßn tiÕn hµnh nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nh gãp vèn liªn doanh, mua b¸n chøng kho¸n, cho thuª tµi s¶n ®Ó t¨ng lîi nhuËn. §Ó thùc hiÖn 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®îc c¸c ho¹t ®éng nµy ®ßi hái doanh nghiÖp còng ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh, ®îc gäi lµ chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c Ngoµi c¸c chi phÝ trªn doanh nghiÖp cßn ph¶i nép nh÷ng kho¶n tiÒn thuÕ gi¸n thu cho nhµ níc theo luËt thuÕ ®· quy ®Þnh nh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu… §èi víi doanh nghiÖp nh÷ng kho¶n thuÕ trªn lµ nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong kinh doanh v× thÕ nã mang tÝnh chÊt nh lµ mét kho¶n chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh vËy nÕu nh×n tõ gãc ®é cña doanh nghiÖp th× ta cã thÓ ®a ra ®Þnh nghÜa vÒ chi phÝ nh sau: “Chi phÝ cña doanh nghiÖp lµ toµn bé tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ cho ho¹t ®éng kinh doanh, cho ho¹t ®éng kh¸c, vµ c¸c kho¶n thuÕ gi¸n thu mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong mét thêi k× nhÊt ®Þnh.” Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n quan t©m ®Õn viÖc qu¶n lÝ chi phÝ, v× nÕu qu¶n lÝ chi phÝ kh«ng tèt, kh«ng hîp lÝ sÏ g©y ra nh÷ng khã kh¨n trong c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp, lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Do ®ã c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn chó ý c«ng t¸c kiÓm so¸t hîp lÝ c¸c nguån chi phÝ vµ h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a l·ng phÝ chi phÝ. * Néi dung cña chi phÝ Trong ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i, néi dung chi phÝ gåm cã chi phÝ cho ho¹t ®éng kinh doanh vµ chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c. - Chi phÝ cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm: + Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu: bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn liÖu, vËt liÖu doanh nghiÖp sö dông vµo ho¹t ®éng kinh doanh + Chi phÝ tiÒn l¬ng: bao gåm toµn bé tiÒn l¬ng doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. + C¸c kho¶n trÝch nép theo quy ®Þnh nh: b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn ®îc trÝch theo quü l¬ng cña doanh nghiÖp. + KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: lµ toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh trÝch theo quy ®Þnh ®èi víi toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ë trong k× 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ chi phÝ ph¶i tr¶ cho c¸c c¸ nh©n, tæ chøc ngoµi doanh nghiÖp vÒ c¸c dÞch vô ®îc thùc hiÖn theo yªu cÇu cña doanh nghiÖp. + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: lµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ngoµi c¸c chi phÝ trªn nh thuÕ sö dông ®Êt, thuÕ m«n bµi… - Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp gåm: + Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh nh: c¸c chi phÝ liªn doanh liªn kÕt, chi phÝ cho thuª tµi s¶n, chi phÝ mua b¸n chøng kho¸n, dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n, chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ, l·i ph¶i tr¶ cho sè vèn huy ®éng… + Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt thêng nh: chi phÝ cho viÖc thanh lý nhîng b¸n tµi s¶n, c¸c chi phÝ thu håi nî khã ®ßi, c¸c kho¶n tiÒn bÞ ph¹t vi ph¹m hîp ®ång, c¸c chi phÝ bÊt thêng kh¸c. * Ph©n lo¹i chi phÝ: Chi phÝ cña doanh nghiÖp bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i chi phÝ kh¸c nhau. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, h¹ch to¸n, kiÓm tra vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶ viÖc sö dông chi phÝ, t×m c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh. Cã rÊt nhiÒu tiªu thøc ph©n lo¹i chi phÝ kh¸c nhau, tuy nhiªn xin ®îc ®Ò cËp ë ®©y ba tiªu thøc ph©n lo¹i chÝnh ®ã lµ: ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung kinh tÕ, ph©n lo¹i chi phÝ theo c«ng dông kinh tÕ vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh. - Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung kinh tÕ: ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung kinh tÕ lµ ta c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm kinh tÕ gièng nhau cña chi phÝ ®Ó s¾p xÕp chóng vµo tõng lo¹i. Mçi lo¹i lµ mét yÕu tè chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ vµ kh«ng thÓ ph©n chia ®îc n÷a, bÊt kÓ chi phÝ ®ã dïng lµm g× vµ ph¸t sinh ë ®Þa ®iÓm nµo. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc chia lµm 5 lo¹i: + Chi phÝ vËt t : lµ toµn bé gi¸ trÞ vËt t dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ… + Chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng + Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp lËp ®îc dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, kiÓm tra sù c©n ®èi gi÷a kÕ ho¹ch cung cÊp vËt t, kÕ ho¹ch lao ®éng tiÒn l¬ng, kÕ ho¹ch khÊu hao TSC§, kÕ ho¹ch nhu cÇu vèn lu ®éng. - Ph©n lo¹i chi phÝ theo c«ng dông kinh tÕ vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, nh÷ng kho¶n chi phÝ cã cïng c«ng dông kinh tÕ vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh sÏ ®îc xÕp vµo cïng mét lo¹i, gäi lµ c¸c kho¶n môc chi phÝ. C¸c kho¶n môc chi phÝ ®ã bao gåm: + Chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp: chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, dông cô s¶n xuÊt trùc tiÕp dïng vµo qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô. + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng, c¸c kho¶n chi b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. + Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ c¸c kho¶n chi phÝ ®îc sö dông ë c¸c ph©n xëng, bé phËn kinh doanh nh: tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn ph¸t sinh ë bé phËn ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt. + Chi phÝ b¸n hµng (CPBH): bao gåm chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô nh chi phÝ tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, tiÕp thÞ, c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c… + Chi phÝ qu¶n lÝ doanh nghiÖp (CPQLDN): lµ c¸c chi phÝ chi cho bé m¸y qu¶n lÝ doanh nghiÖp, c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng chung cña doanh nghiÖp nh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh phôc vô cho bé m¸y qu¶n lÝ, chi phÝ c«ng cô dông cô vµ c¸c chi phÝ kh¸c (tiÒn l¬ng tr¶ cho Ban gi¸m ®èc, Héi ®ång qu¶n trÞ…)ph¸t sinh ë ph¹m vi toµn doanh nghiÖp, c¸c kho¶n thuÕ, lÖ phÝ b¶o hiÓm, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, thuéc v¨n phßng doanh nghiÖp… C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp doanh nghiÖp tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm, qu¶n lÝ chi phÝ theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, nhê ®ã doanh nghiÖp cã thÓ kiÓm so¸t ®îc viÖc sö dông chi phÝ, khai th¸c ®îc kh¶ n¨ng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. - Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia lµm hai lo¹i ®ã lµ chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + Chi phÝ cè ®Þnh (gäi t¾t ®Þnh phÝ): lµ c¸c kho¶n chi phÝ kh«ng biÕn ®æi khi tæng møc lu©n chuyÓn t¨ng lªn hay gi¶m xuèng. §ã lµ c¸c kho¶n chi phÝ chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh (theo thêi gian), chi phÝ tiÒn l¬ng, l·i tiÒn vay ph¶i tr¶, chi phÝ thuª tµi s¶n v¨n phßng. + Chi phÝ biÕn ®æi (gäi t¾t biÕn phÝ): lµ c¸c kho¶n chi phÝ t¨ng lªn hay gi¶m xuèng khi tæng møc lu©n chuyÓn t¨ng lªn hay gi¶m xuèng. VÝ dô: chi phÝ tiÒn l¬ng, chi phÝ hoa hång, chi phÝ mua hµng, chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì hµng ho¸… Do ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i chi phÝ, nªn khi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cµng t¨ng th× chi phÝ cè ®Þnh tÝnh cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô cµng gi¶m. Riªng ®èi víi chi phÝ biÕn ®æi viÖc t¨ng hoÆc gi¶m hay kh«ng ®æi khi tÝnh chi phÝ nµy cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm cßn phô thuéc vµo sù t¬ng quan biÕn ®æi gi÷a quy m« s¶n xuÊt kinh doanh vµ tæng chi phÝ biÕn ®æi cña doanh nghiÖp. §Ó qu¶n lý tèt chi phÝ, ngoµi ph©n lo¹i chi phÝ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i xem xÐt c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ®Þnh híng thay ®æi tû träng mçi lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. C¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt lµ tû träng gi÷a c¸c yÕu tè chi phÝ trong tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp trong cïng mét ngµnh vµ gi÷a c¸c ngµnh kh¸c nhau cã c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau. C¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè nh: lo¹i h×nh vµ quy m« s¶n xuÊt cña tõng doanh nghiÖp, tr×nh ®é kü thuËt, trang thiÕt bÞ, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, c«ng t¸c tæ chøc, n¨ng lùc qu¶n lý, tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n v..v… Nghiªn cøu c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt nh»m: Thø nhÊt, x¸c ®Þnh tû träng vµ xu híng thay ®æi cña tõng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt. Thø hai, kiÓm tra gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ cã biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®îc xu híng biÕn ®æi cña tõng lo¹i chi phÝ theo quy m« kinh doanh,. 1.1.2.2 Gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp: * Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm Nghiªn cøu chi phÝ s¶n xuÊt cha cho ta biÕt lîng chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc hoµn thµnh s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. H¬n n÷a trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, khi quyÕt ®Þnh lùa chän ph¬ng ¸n kinh doanh mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã doanh nghiÖp cÇn tÝnh ®Õn lîng chi phÝ bá ra 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®Ó s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm ®ã. Do vËy doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. VËy gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ g×? “Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé chi phÝ cña doanh nghiÖp ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm hay mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh.” Gi¸ thµnh s¶n phÈm biÓu hiÖn chi phÝ c¸ biÖt cña doanh nghiÖp ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Qua nghiªn cøu ta thÊy r»ng gi÷a gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ s¶n xuÊt cã sù gièng nhau vµ kh¸c nhau. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm gièng nhau ®Òu lµ mét kho¶n chi phÝ cña doanh nghiÖp, ®Òu lµ mét yÕu tè ®Çu vµo tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn hai chØ tiªu nµy kh¸c nhau vÒ mÆt néi dung, ý nghÜa vµ ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n. VÒ mÆt néi dung: Gi¸ thµnh s¶n phÈm biÓu hiÖn lîng chi phÝ ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô 1 ®¬n vÞ hay mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Cßn chi phÝ s¶n xuÊt biÓu hiÖn toµn bé nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm trong mét thêi k× nhÊt ®Þnh. C¸ch tÝnh: Chi phÝ Nguyªn Chi phÝ Chi phÝ CPSX = KH TSC§ + nhiªn vËt liÖu + tiÒn l¬ng, b¶o + kh¸c (C1) (C2) hiÓm Z SP = C1 + C2 + TiÒn l¬ng, b¶o hiÓm + Chi phÝ + Chi phÝ qu¶n lÝ kh¸c ph©n xëng Trong ®ã: Z SP: gi¸ thµnh s¶n phÈm VÒ mÆt ý nghÜa: - Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu chÊt lîng ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh trong k×, lµ c¬ së ®Ó x©y dùng chÝnh s¸ch gi¸ c¶, ®ång thêi chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¨n cø x©y dùng chØ tiªu gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸. Nã ph¶n ¸nh sè lîng s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt xong trong k×. - Chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¶n ¸nh sè tiÒn mµ doanh nghÞªp ®· chi ra cho s¶n xuÊt trong k×, tõ ®ã lµ c¬ së ®Ó x©y dùng chØ tiªu gi¸ trÞ tæng s¶n lîng (chØ tiªu sè lîng) Trong ph¹m vi s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cã thÓ ph©n biÖt gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 phÈm bao gåm toµn bé chi phÝ cña doanh nghiÖp bá ra ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô tiªu thô bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm hµng hãa ®· tiªu thô vµ c¸c kho¶n chi phÝ cho viÖc b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lÝ doanh nghiÖp. Trªn gãc ®é kÕ ho¹ch ho¸, gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®îc ph©n biÖt gi÷a gi¸ thµnh kÕ ho¹ch vµ gi¸ thµnh thùc tÕ. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh dù kiÕn thùc hiÖn trong k× kÕ ho¹ch, cßn gi¸ thµnh thùc tÕ ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ®· thùc hiÖn trong k× b¸o c¸o. * Néi dung gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô: Néi dung gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm vµ dÞch vô bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. Trong ®ã : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (CF NVLTT): chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CF NCTT): chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trÝch nép theo l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp ph¶i nép theo quy ®Þnh. Chi phÝ s¶n xuÊt chung (CF SXC): chi phÝ sö dông cho ho¹t ®éng chÕ biÕn cña ph©n xëng trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô. Bao gåm chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô lao ®éng nhá, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ë ph©n xëng, tiÒn l¬ng tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng vµ c¸c kho¶n trÝch nép theo quy ®Þnh, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ph¸t sinh ë ph©n xëng. C«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Z sx = CF NVLTT + CF NCTT + CF SXC + Chªnh lÖch gi¸ trÞ SP dë dang Chªnh lÖch gi¸ trÞ s¶n = Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë – Gi¸ trÞ s¶n phÈm phÈm dë dang ®Çu k× dang ®Çu k× dë dang cuèi k× Néi dung gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm dÞch vô tiªu thô bao gåm: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dÞch vô tiªu thô - Chi phÝ b¸n hµng: lµ toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô. - Chi phÝ qu¶n lý: lµ toµn bé c¸c chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lÝ vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp vµ c¸c chi phÝ chung kh¸c cã liªn quan ®Õn toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.2 LËp kÕ ho¹ch doanh thu vµ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm: 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.2.1 LËp kÕ ho¹ch doanh thu: Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm hµng hãa, dÞch vô lµ mét chØ tiªu tµi chÝnh quan träng, nã cho ta biÕt kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm còng nh kh¶ n¨ng tiÕp tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Do ®ã hµng n¨m doanh nghiÖp ®Òu ph¶i lËp kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm, trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh sè doanh thu vÒ tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô trong n¨m. KÕ ho¹ch lËp doanh thu nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp v× kÕ ho¹ch nµy lËp cã tÝnh chÝnh x¸c hay kh«ng, cã ¶nh hëng tíi kÕ ho¹ch lîi nhuËn vµ c¸c kÕ ho¹ch kh¸c hay kh«ng… Do vËy doanh nghiÖp cÇn quan t©m vµ kh«ng ngõng c¶i tiÕn viÖc lËp chØ tiªu kÕ ho¹ch nµy. KÕ ho¹ch nµy ®îc lËp ra cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp vµ cã mèi quan hÖ trùc tiÕp doanh nghiÖp s¶n xuÊt víi kh¸ch hµng. KÕ ho¹ch doanh thu gióp cho c¸c nhµ qu¶n lÝ doanh nghiÖp cã kÕ ho¹ch tæ chøc kinh doanh tiªu thô s¶n phÈm, ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng môc tiªu. MÆt kh¸c biÕt tríc quy m« doanh thu sÏ ®¹t ®îc gióp cho doanh nghiÖp chñ ®éng trong c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm, ph©n bæ chi phÝ hîp lÝ. Ngµy nay, c¨n cø phæ biÕn ®Ó lËp kÕ ho¹ch doanh thu b¸n hµng lµ dùa vµo c¸c ®¬n ®Æt hµng, hîp ®ång kinh doanh ®· ®îc kÝ kÕt víi c¸c ®èi t¸c vµ t×nh h×nh thÞ trêng. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp cÇn ph¶i th«ng qua viÖc ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn, ®Ó x¸c ®Þnh møc doanh thu víi khèi lîng vµ thêi gian s¶n xuÊt, tøc lµ doanh nghiªp ®¹t ®îc møc hoµ vèn, ®ång thêi ®a ra c¸c kÕt luËn cÇn thiÕt ®èi víi tõng mÆt hµng nh khèi lîng hµng ho¸ tiªu thô, gi¸ b¸n tèi u lµ bao nhiªu ®Ó ®¹t møc doanh thu dù tÝnh. C«ng thøc tÝnh doanh thu hoµ vèn: DTHV = LËp kÕ ho¹ch doanh thu vÒ c¬ b¶n gåm 2 phÇn: lËp kÕ ho¹ch doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, lËp kÕ ho¹ch doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. 1.2.1.1 LËp kÕ ho¹ch doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh: §©y lµ kÕ ho¹ch doanh thu ®èi víi tiÒn b¸n s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô hoÆc kho¶n ph¶i thu tõ phÇn trî gi¸ cña nhµ níc nÕu doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô theo yªu cÇu cña nhµ níc. §èi víi doanh thu tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸, c¨n cø vµo sè lîng s¶n phÈm tiªu thô vµ gi¸ b¸n ®¬n vÞ s¶n phÈm k× kÕ ho¹ch ®Ó x¸c ®Þnh. Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc tÝnh doanh thu ë trªn. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× cÇn tÝnh ®îc doanh thu tiªu thô cña tõng lo¹i s¶n phÊm sau ®ã tæng hîp l¹i ®oanh thu tiªu thô cña s¶n phÈm trong k× kÕ ho¹ch. C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch: + Sè lîng s¶n phÈm tiªu thô trong k× kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Sti = S®i + Sxi – Sci Trong ®ã: Sti: sè lîng s¶n phÈm tiªu thô trong k× kÕ ho¹ch S®i: sè lîng s¶n phÈm kÕt d dù tÝnh ®Çu k× kÕ ho¹ch Sxi: sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong k× kÕ ho¹ch Sci: sè lîng s¶n phÈm kÕt d dù tÝnh cuèi k× kÕ ho¹ch i: lo¹i s¶n phÈm + Sè lîng s¶n phÈm tiªu thô ®Çu k× kÕ ho¹ch bao gåm hai bé phËn ®ã lµ sè lîng s¶n phÈm tån kho n¨m tríc vµ sè lîng s¶n phÈm ®· xuÊt kho cho kh¸ch hµng nhng kh¸ch hµng cha thanh to¸n. Do doanh thu tiªu thô s¶n phÈm thêng ®îc lËp vµo quý IV cña n¨m b¸o c¸o nªn sè lîng s¶n phÈm tiªu thô dù kiÕn ®Çu k× kÕ ho¹ch ph¶i ®îc dù tÝnh theo c«ng thøc sau: S® = SC3 + SX4 – S T4 Trong ®ã: SC3 : sè s¶n phÈm kÕt d thùc tÕ cuèi quý III n¨m B¸o c¸o SX4: sè s¶n phÈm kÕt d s¶n xuÊt trong quý IV n¨m b¸o c¸o ST4: sè s¶n phÈm dù tÝnh tiªu thô trong quý IV n¨m b¸o c¸o + Sè lîng s¶n phÈm tiªu thô dù tÝnh cuèi n¨m kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo sè kÕt d thùc tÕ cuèi k× b×nh qu©n cña tõng lo¹i s¶n phÈm trong c¸c n¨m tríc. KÕt hîp nh÷ng sè liÖu vÒ sè kÕt d ®Çu k× kÕ ho¹ch vµ nh÷ng sè liÖu vÒ sè kÕt d cuèi k× kÕ ho¹ch, ta lËp b¶ng kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm ë doanh nghiÖp nh sau: B¶ng 1.1: KÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm n¨m N+1 Tªn s¶n phÈm 1 §¬n vÞ tÝnh 2 D ®Çu k× 3 S¶n xuÊt trong k× 4 D cuèi k× 5 Tiªu thô trong k× 6=3+4- 5 Gi¸ b¸n ®¬n vÞ (1000®) 7 1.2.1.2 LËp kÕ ho¹ch doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c: 13 Doanh thu b¸n hµng 8=6x7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Bªn c¹nh viÖc lËp kÕ ho¹ch doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh th× doanh nghiÖp còng ph¶i lËp kÕ ho¹ch doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c: nh ho¹t ®éng vÒ c¸c lo¹i chøng kho¸n cã gi¸( cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu…), c¸c ho¹t ®éng tõ cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh, thu tõ ho¹t ®éng liªn doanh…KÕ ho¹ch nµy còng ®ãng mét vai trß quan träng ®èi víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do vËy doanh nghiÖp cÇn dùa vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh ®Ó dù tÝnh kÕ ho¹ch doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng nµy cho phï hîp. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.2.2 LËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm- dÞch vô: NÕu nh lËp kÕ ho¹ch doanh thu cã ý nghÜa quan träng ®èi víi doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc kinh doanh tiªu thô hµng ho¸, trang tr¶i c¸c chi phÝ mét c¸ch cã hiÖu qu¶, th× lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp trong c«ng t¸c qu¶n lÝ chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. X¸c ®Þnh kÕ ho¹ch gi¸ thµnh nh»m khai th¸c mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ó gi¶m bít chi phÝ s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. §©y lµ mét trong nh÷ng tiªu chÝ hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp nh»m n©ng cao lîi nhuËn, më réng t¸i s¶n xuÊt, t¨ng thªm s¶n phÈm tiªu thô, tõ ®ã ®Ò ra chÝnh s¸ch gi¸ c¶ hîp lÝ víi t×nh h×nh s¶n xuÊt t¹i doanh nghiÖp còng nh nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng. B¶ng 3.1: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ c¸c lo¹i s¶n phÈm cña doanh nghiÖp STT Kho¶n môc S¶n phÈm S¶n phÈm S¶n A B phÈm C 1 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 2 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 3 Chi phÝ s¶n xuÊt chung 4 Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô 5 Chi phÝ b¸n hµng 6 Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 7 Gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô Trong c¬ chÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp muèn kinh doanh cã l·i th× buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan t©m tíi viÖc gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, v× ®©y lµ yÕu tè tiªn quyÕt quyÕt ®Þnh viÖc tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Tõ viÖc lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, doanh nghiÖp tiÕp tôc x©y dùng chØ tiªu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, còng nh t¹o ®îc lîi thÕ cho doanh nghiÖp trong c¹nh tranh, tõ ®ã doanh nghiÖp cã thÓ h¹ gi¸ b¸n ®Èy nhanh tèc ®é tiªu thô. H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong k× x¸c ®Þnh cho nh÷ng s¶n phÈm so s¸nh ®îc th«ng qua 2 chØ tiªu: Møc gi¶m gi¸ thµnh, tû lÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Møc gi¶m gi¸ thµnh: Mz = Qti (Z1i - Z0i) Trong ®ã: Mz: Møc h¹ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm so s¸nh ®îc S1i: Lîng s¶n phÈm lo¹i i k× kÕ ho¹ch Z1i: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lo¹i i k× kÕ ho¹ch 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Z0i: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lo¹i i k× gèc n: Sè lo¹i s¶n phÈm so s¸nh ®îc - Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm so s¸nh ®îc: Tz = (Tz: tû lÖ h¹ gi¸ thµnh SP so s¸nh ®îc) B¶ng 2.1: KÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ so s¸nh ®îc §¬n vÞ ¦íc thùc KÕ ho¹ch STT C¸c chØ tiªu tÝnh hiÖn n¨m n¨m 1 Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm hµng ho¸ 2 Tû lÖ gi÷a gi¸ thµnh cña s¶n phÈm hµng ho¸ so s¸nh ®îc so víi gi¸ thµnh cña toµn bé SLHH 3 S¶n lîng hµng ho¸ so s¸nh ®îc n¨m nay - TÝnh theo gi¸ thµnh n¨m tríc 4 - TÝnh theo gi¸ thµnh n¨m nay Møc h¹ gi¸ thµnh s¶n lîng hµng ho¸ so 5 s¸nh ®îc Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n lîng hµng ho¸ so s¸nh ®îc Muèn x©y dùng ®îc chØ tiªu gi¸ thµnh kÕ ho¹ch theo kho¶n môc, tríc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. C¸ch x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm nh sau: - §èi víi kho¶n môc ®éc lËp ( kho¶n môc trùc tiÕp) nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, ®îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy ®Þnh møc tiªu hao cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm nh©n víi ®¬n gi¸ kÕ ho¹ch. - §èi víi kho¶n môc chi phÝ tæng hîp (chi phÝ gi¸n tiÕp) nh chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lÝ doanh nghiÖp, tríc hÕt ph¶i lËp dù to¸n chung sau ®ã lùa chän tiªu chuÈn thÝch hîp ®Ó ph©n bæ cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm. 1.3 Nh©n tè ¶nh hëng ®Õn doanh thu, chi phÝ cña doanh nghiÖp: 1.3.1 Nh©n tè ¶nh hëng ®Õn doanh thu: Nh ®· nãi ë phÇn trªn (1.1.1) doanh thu cã mét vai trß quan träng trong chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do vËy viÖc phÊn ®Êu nh»m n©ng cao doanh thu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i lu«n lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt. Tuy nhiªn liÖu doanh nghiÖp cã thÓ ®¹t ®îc kÕt qu¶ nh mong muèn hay kh«ng l¹i phô thuéc vµo ph¬ng híng, c¸c biÖn ph¸p cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp. Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n ¶nh hëng ®Õn chØ tiªu doanh thu, cã nguyªn nh©n ¶nh hëng tÝch cùc nhng còng cã nh÷ng nguyªn nh©n ¶nh hëng tiªu cùc. §Ó c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh thu ®¹t hiÖu qu¶, doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®i s©u ph©n tÝch 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 c¸c mÆt t¸c ®éng cña tõng nh©n tè. Nguyªn nh©n ¶nh hëng ®Õn doanh thu bao gåm n¨m nguyªn nh©n chñ yÕu sau: khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô, chÊt lîng s¶n phÈm tiªu thô, gi¸ c¶ s¶n phÈm, thÞ trêng tiªu thô, kÕt cÊu mÆt hµng tiªu thô. - Khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô: §©y lµ mét nh©n tè cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn doanh thu. Sè lîng s¶n phÈm tiªu thô cµng nhiÒu th× kh¶ n¨ng t¨ng doanh thu cµng lín. MÆt kh¸c khèi lîng tiªu thô chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp cña khèi lîng s¶n xuÊt, khèi lîng s¶n xuÊt cµng lín th× kh¶ n¨ng t¨ng doanh thu còng cµng lín. Muèn doanh thu t¨ng ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh ph¶i khÐo lÐo trong c«ng t¸c tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm, kÝ kÕt c¸c hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈm víi kh¸ch hµng, vËn chuyÓn thanh to¸n tiÒn hµng… - ChÊt lîng s¶n phÈm: ChÊt lîng s¶n phÈm ¶nh hëng rÊt lín ®Õn doanh thu cña doanh nghiÖp, ®ång thêi ®©y còng lµ mét nh©n tè quan träng ®Ó nh»m duy tr× uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. ChÊt lîng s¶n phÈm tû lÖ thuËn víi doanh thu tiªu thô s¶n phÈm. Khi chÊt lîng s¶n phÈm cao sÏ lµm cho ngêi tiªu dïng tin tëng, do vËy s¶n phÈm sÏ dÔ dµng ®îc tiªu thô, doanh nghiÖp sÏ nhanh chãng thu ®îc tiÒn hµng. Ngîc l¹i, khi chÊt lîng s¶n phÈm thÊp, kh«ng ®óng víi yªu cÇu cña ®¬n ®Æt hµng th× kh¸ch hµng sÏ tõ chèi thanh to¸n, s¶n phÈm bÞ ø ®äng, muèn tiªu thô ®îc sè s¶n phÈm nµy doanh nghiÖp buéc ph¶i sö dông biÖn ph¸p nh gi¶m gi¸ s¶n phÈm, viÖc nµy sÏ lµm gi¶m møc doanh thu. Doanh nghiÖp muèn t¹o ®îc thÕ ®øng trªn thÞ trêng th× yªu cÇu ®Çu tiªn ®ã lµ doanh nghiÖp ph¶i t¹o ra ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt ®Ó phôc vô nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng, x©y dùng lßng tin cña kh¸ch hµng vµo s¶n phÈm cña m×nh, cã nh vËy doanh nghiÖp míi cã thÓ c¹nh tranh ®îc víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. ChÊt lîng s¶n phÈm phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸ch tæ chøc chÕ biÕn, b¶o qu¶n kÞp thêi, khoa häc víi c¸c c«ng nghÖ kÜ thuËt hiÖn ®¹i th× cã thÓ lµm t¨ng ®îc sè lîng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao. - KÕt cÊu mÆt hµng s¶n phÈm tiªu thô: Mçi doanh nghiÖp ®Òu tù x©y dùng riªng cho m×nh mét chiÕn lîc mÆt hµng s¶n phÈm tiªu thô phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp m×nh còng nh ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña thÞ trêng. Cã doanh nghiÖp chØ lùa chän s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh, nhng còng cã doanh nghiÖp lùa chän viÕc 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn khi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn, nhiÒu doanh nghiÖp lùa chän h×nh thøc kinh doanh nhiÒu lo¹i mÆt hµng còng lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu. Môc ®Ých viÖc ®a d¹ng ho¸ kinh doanh nh»m ph©n t¸n rñi ro vµo c¸c mÆt hµng, c¸c lÜnh vùc kinh doanh kh¸c nhau, b¶o ®¶m hµnh lang an toµn cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, còng nh sù æn ®Þnh vÒ doanh thu, vµ tËn dông tèi ®a c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt vµ nguån lùc lao ®éng cña doanh nghiÖp. ViÖc thay ®æi kÕt cÊu mÆt hµng tiªu thô còng ¶nh hëng ®Õn sù t¨ng gi¶m doanh thu, cho nªn viÖc phÊn ®Êu t¨ng doanh thu cña doanh nghiÖp cÇn ®¶m b¶o c«ng t¸c thùc hiÖn tèt kÕ ho¹ch s¶n xuÊt mÆt hµng mµ doanh nghiÖp cho lµ chiÕn lîc. - Gi¸ c¶ s¶n phÈm: Trong c¬ chÕ thÞ trêng, mét trong nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn kÕt qu¶ doanh thu cña doanh nghiÖp chÝnh lµ gi¸ c¶. ViÖc ®Þnh gi¸ s¶n phÈm ph¶i c¨n cø vµo gi¸ thµnh vµ quan hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng. Mét mÆt hµng ®em b¸n ë nh÷ng thÞ trêng kh¸c nhau, ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau, thËm chÝ cïng mét thêi ®iÓm th× gi¸ b¸n còng kh¸c nhau. VÝ dô ®èi víi mÆt hµng míi, phï hîp víi thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng th× doanh nghiÖp b¸n ë gi¸ cao, ngîc l¹i mét s¶n phÈm ®· l¹c hËu th× ph¶i b¸n ë gi¸ thÊp ®Ó ®¶m b¶o thu håi vèn ®Ó chuyÓn sang kinh doanh mÆt hµng míi. Do vËy viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch gi¸ c¶ cÇn mÒm dÎo vµ linh ho¹t v× sù thay ®æi gi¸ b¸n s¶n phÈm cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn doanh thu. Doanh nghiÖp cÇn sö dông gi¸ c¶ nh mét c«ng cô t¸c ®éng vµo cÇu, kÝch thÝch t¨ng cÇu cña ngêi tiªu dïng nh: qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i… - ThÞ trêng tiªu thô, ph¬ng thøc thanh to¸n: ThÞ trêng tiªu thu còng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ doanh thu cña doanh nghiÖp. NÕu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cã thÞ trêng tiªu thô réng lín th× kh¶ n¨ng t¨ng doanh thu cña doanh nghiÖp còng rÊt lín. Song muèn cã thi trêng tiªu thô réng lín ®ßi hái kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm ph¶i cao c¶ vÒ chÊt lîng còng nh gi¸ c¶. Thi trêng tiªu thô s¶n phÈm ®ãng mét vai trß rÊt lín trong viÖc t¨ng doanh thu, khi muèn tung s¶n phÈm cña minh ra ngoµi thÞ trêng th× ®iÒu ®Çu tiªn doanh nghiÖp ph¶i lµm lµ nghiªn cøu thÞ trêng, v× kh¶ n¨ng thanh to¸n (søc mua) cña thÞ trêng cã cao th× viÖc tiªu thô s¶n phÈm míi dÔ dµng vµ ngîc l¹i. VÒ ph¬ng diÖn tµi chÝnh, viÖc ®Èy nhanh tèc ®é thanh to¸n, gi¶m bít c¸c kho¶n nî ph¶i thu, xö lý tèt c¸c kho¶n nî khã ®ßi còng lµ mét ph¬ng ph¸p 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt chØ tiªu doanh thu. H¬n n÷a, cã doanh thu doanh nghiÖp míi cã nguån tµi chÝnh ®Ó trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ ®Çu vµo, v× vËy doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c kh©u thanh to¸n tiÒn b¸n hµng. Do ®ã, c«ng t¸c thanh to¸n tiÒn còng lµ mét nh©n tè ¶nh hëng ®Õn møc doanh thu b¸n hµng. NÕu c«ng t¸c nµy ®îc tiÕn hµnh ®óng ph¬ng thøc, thñ tôc sÏ thu ®îc tiÒn nhanh, tr¸nh ®îc trêng hîp bªn mua tõ chèi chÊp nhËn thanh to¸n. Ngoµi ra, c«ng t¸c tæ chøc b¸n hµng còng lµ mét nh©n tè quan träng thóc ®Èy kÕt qu¶ tiªu thô. NÕu doanh nghiÖp tæ chøc nhiÒu h×nh thøc b¸n hµng, b¸n lÎ, b¸n ®¹i lý, b¸n qua kho,…tÊt yÕu sÏ tiªu thô ®îc nhiÒu hµng h¬n. ViÖc qu¶ng c¸o, chµo hµng, giíi thiÖu s¶n phÈm, th¸i ®é phôc vô kh¸ch hµng còng lµ yÕu tè quan träng lµm t¨ng doanh thu. Bªn c¹nh ®ã, doanh nghiÖp còng cÇn lùa chän nguån hµng thÝch hîp ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ ®Çu vµo lµm t¨ng doanh thu, t¨ng lîi nhuËn. Qua t×m hiÓu, nghiªn cøu nh÷ng phÇn trªn ®©y cho thÊy viÖc ®¶m b¶o ®Èy m¹nh doanh thu ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý tèt bëi ®ã lµ phÇn c«ng viÖc rÊt quan träng trong viÖc t¹o nªn thu nhËp vµ lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. 1.3.2 Nh©n tè ¶nh hëng ®Õn chi phÝ: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cao hay thÊp phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè, tuy nhiªn ta cã thÓ chia ra lµm hai nhãm nh©n tè chñ yÕu lµ nh©n tè chñ quan - nhãm nguyªn nh©n thuéc vÒ doanh nghiÖp vµ nh©n tè kh¸ch quan nh©n tè bªn ngoµi kh«ng thuéc quyÒn kiÓm so¸t cña doanh nghiÖp. - Nh©n tè chñ quan: HiÖn nay, trong c¸c doanh nghiÖp tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lÝ s¶n xuÊt, qu¶n lÝ tµi chÝnh ®ãng mét vai trß kh¸ quan träng trong qu¶n trÞ chi phÝ. V× c«ng t¸c tæ chøc, qu¶n lÝ cã tèt, hîp lÝ th× míi ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh liªn tôc, h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt, tËn dông c«ng suÊt ho¹t ®éng cña m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÕt kiÖm nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc tæ chøc thêi gian lao ®éng hîp lÝ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, muèn c¹nh tranh trªn thÞ trêng ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t ®æi míi d©y chuyÒn c«ng nghÖ, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, øng dông khoa häc kÜ thuËt vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®iÒu nµy cã thÓ lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh nhng bï l¹i doanh nghiÖp cã thÓ tiÕt kiÖm hao phÝ lao 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®éng sèng vµ nhê cã øng dông khoa häc kÜ thuËt doanh nghiÖp míi t¹o ra ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao. - Nh©n tè kh¸ch quan: (nh©n tè thuéc m«i trêng kinh doanh) Chi phÝ chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu nh©n tè thuéc m«i trêng kinh doanh nh: c¬ chÕ qu¶n lÝ kinh tÕ cña nhµ níc (chÝnh s¸ch thuÕ…), nhu cÇu cña kh¸ch hµng, sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng (®êng x¸, cÇu cèng…), ®iÒu kiÖn tù nhiªn… Trong ®ã nh©n tè chÝnh s¸ch kinh tÕ cña nhµ níc ¶nh hëng kh¸ lín ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh còng nh chi phÝ cña c¸c doanh nghiÖp. Vai trß chñ ®¹o cña nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®îc thÓ hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« cña m×nh. Nhµ níc h¹n chÕ hay khuyÕn khÝch ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i nãi riªng b»ng c¸c chÝnh s¸ch, luËt lÖ vµ c«ng cô tµi chÝnh. Trong ®ã thuÕ lµ mét c«ng cô ®Ó nhµ níc kiÓm so¸t, ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, còng lµ c«ng cô cña nhµ níc ®Ó thùc hiÖn viÖc ph©n phèi l¹i trong x· héi. ThuÕ vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ kh¸c cña nhµ níc ¶nh hëng rÊt lín ®Õn vÊn ®Ò ®Çu t, tiªu dïng x· héi, gi¸ c¶ hµng ho¸, dÞch vô trªn thÞ trêng… V× vËy nã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn c¸c mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chi phÝ cña doanh nghiÖp. 1.4 ý nghÜa cña viÖc n©ng cao doanh thu vµ tiÕt kiÖm chi phÝ ®èi víi doanh nghiÖp: Trong thêi k× kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp, khi mµ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ®Òu chÞu sù bao cÊp mäi mÆt cña nhµ níc tõ vèn ®Çu t cho ®Õn c¸c kho¶n chi phÝ, doanh nghiÖp kh«ng cÇn ph¶i lo l¾ng ®Õn viÖc kiÕm t×m nguån vèn, sö dông vèn sao cho cã hiÖu qu¶, v× lç ®· cã nhµ níc bï. ChÝnh ®iÒu nµy ®· khiÕn c¸c doanh nghiÖp nhµ níc trong nhiÒu n¨m kinh doanh kÐm hiÖu qu¶ do n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh, quan liªu, t×nh tr¹ng l·i gi¶ lç thËt lµ h×nh ¶nh cña c¸c doanh nghÞªp trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi nÒn kinh tÕ níc ta cã nhiÒu chuyÓn biÕn m¹nh mÏ nh viÖc xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, th× c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng kh«ng cßn ®îc bao cÊp hä ph¶i tù chñ vÒ mÆt tµi chÝnh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh do ®ã ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng cã nhiÒu sù thay ®æi tÝch cùc. MÆt kh¸c sù më cöa thÞ trêng ®· ®Æt c¸c doanh 20