Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi, ®êi sèng cña con ngêi ngµy cµng ®îc
c¶i thiÖn, nhu cÇu cña con ngêi ngµy cµng ®a d¹ng vµ phong phó. Trong ®ã, nhu cÇu
®¶m b¶o mét cuéc sèng æn ®Þnh vµ viÖc ®¶m b¶o cho t¬ng lai ngµy cµng ®îc mäi
ngêi quan t©m. B¶o hiÓm nh©n thä ra ®êi ®· phÇn nµo th¶o m·n ®îc nh÷ng nhu cÇu
®ã cña mäi ngêi.
HiÖn nay, theo ®¸nh gi¸ cña mét sè chuyªn gia trong ngµnh, thÞ trêng b¶o hiÓm
nh©n thä ViÖt Nam cßn nhiÒu tiÒm n¨ng cha khai th¸c. Nhng víi sù gãp mÆt cña 4
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi, c¸c c«ng ty ®Òu mong muèn t×m cho m×nh
mét chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng, do ®ã c¸c ho¹t ®éng c¹nh tranh ®Ó khai th¸c
vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng diÔn ra rÊt quyÕt liÖt. TÝnh c¹nh tranh m¹nh mÏ thÓ hiÖn trªn
tÊt c¶ c¸c mÆt nh : thu hót kh¸ch hµng, thu hót ®¹i lý, s¶n phÈm, dÞch vô, ®Þa bµn
ho¹t ®éng, qu¶nh c¸o…nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh cao nhÊt.
Trong ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm nh©n thä viÖc khai th¸c b¶o hiÓm nh©n
thä –thùc hiÖn viÖc tiÕp cËn víi mçi kh¸ch hµng ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng.
§©y ®óng lµ kh©u quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty, do ®ã,
®Ó cã ®îc kÕt qu¶ kinh doanh nh mong muèn ®ßi hái c«ng t¸c khai th¸c ph¶i kh«ng
ngõng ®îc c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn cho phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ cña thÞ trêng. Tríc
thùc tr¹ng trªn, c«ng ty còng ®· ®a ra rÊt nhiÒu chinh s¸ch vµ biÖn ph¸p nh»m hoµn
thiÖn c«ng t¸c nµy nhng do thêi gian vµ kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ nªn ngoµI nh÷ng
thµnh qu¶ ®¹t ®îc c«ng ty còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng mÆt cßn tån t¹i cÇn kh¾c
phôc.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy, qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i c«ng
ty B¶o ViÖt Nh©n thä Hµ Néi, qua thùc tÕ nghiªn cøu, vµ nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc
tÝch luü ®îc t¹i trêng §HKTQD em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p
nh»m thóc ®Èy c«ng t¸c khai th¸c t¹i c«ng ty B¶o ViÖt Nh©n thä Hµ Néi” lµm ®Ò tµi
cho chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cña em, víi mong muèn n©ng cao kiÕn thøc cña
b¶n th©n vµ cã nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp vÒ nh÷ng tån t¹i trong vÊn ®Ò trªn t¹i c«ng ty.
§Ò tµi cña em bao gåm ba phÇn:
PhÇn I: Lý luËn chung vÒ b¶o hiÓm nh©n thä.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c khai th¸c t¹i c«ng ty B¶o ViÖt Nh©n thä Hµ Néi.
PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy c«ng t¸c khai th¸c t¹i c«ng ty B¶o
ViÖt Nh©n thä Hµ Néi.
Víi vèn kiÕn thøc cßn khiªm tèn, song em còng hy väng vÊn ®Ò em ®a ra ë
®©y sÏ ®ãng gãp phÇn nµo vµo viÖc c¶i thiÖn nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c khai th¸c
t¹i c«ng ty.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn I.
Lý luËn chung vÒ b¶o hiÓm nh©n thä
i. LÞch sö ra ®êi vµ t¸c dông cña b¶o hiÓm nh©n thä.
1. LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©n thä.
a. Trªn thÕ giíi.
Nh chóng ta ®· biÕt, khëi thuû cña b¶o hiÓm lµ tõ ®¹i d¬ng. TiÕp ®ã lµ sù ra
®êi cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n. Cßn b¶o hiÓm con ngêi – b¶o hiÓm nh©n thä mét
ngµnh b¶o hiÓm lín nhÊt ra ®êi khi nµo.
Vµo thÕ kû thø 2 sau c«ng nguyªn, ë thµnh R«m nhµ luËt häc Ujpien ®· lËp
ra mét b¶ng tû lÖ tö vong ®Çu tiªn trªn thÕ giíi. B»ng b¶ng tû lÖ tö vong nµy, ngêi ta cã thÓ íc tÝnh mét ngêi sèng ë mét ®é tuæi nµo ®ã, cßn cã thÓ sèng thªm ®îc bao nhiªu n¨m n÷a. Ch¼ng h¹n, mét ngêi ë ®é tuæi 20-25 cã thÓ cßn sèng
thªm 28 n¨m n÷a. Dùa trªn nh÷ng íc tÝnh tuæi thä nµy, nh÷ng ngêi La M· ®· tæ
choc vµ thùc hiÖn mét hÖ thèng trî cÊp trän ®êi, mµ hÖ thèng nµy mang “ d¸ng
dÊp” cña c¸c hîp ®ång nh©n thä ngµy nay.
§Õn thêi Trung cæ, ë B¾c ¢u, ë Ph¸p ®· xuÊt hiÖn nh÷ng Phêng bu«n. Môc
®Ých cña c¸c Phêng bu«n lµ duy tr× nh÷ng mèi quan hÖ tõ thiÖn, t¬ng tÕ gi÷a c¸c
thµnh viªn. §Ó ra nhËp Phêng bu«n, c¸c thµnh viªn ph¶i ®ãng gãp mét kho¶n héi
phÝ b»ng tiÒn hoÆc b»ng thùc phÈm, ®æi l¹i, khi hä bÞ chÕt sÏ ®îc Phêng bu«n
mai t¸ng vµ cö hµnh tang lÔ. Trêng hîp èm ®au, c¸c héi viªn sÏ nhËn ®îc tiÒn
®iÒu trÞ. Hä còng ®îc trî cÊp khi tuæi giµ, khi gÆp ph¶i nh÷ng bÊt h¹nh trong
cuéc sèng nh : ch¸y nhµ, mÊt c¾p hoÆc ngêi th©n trong gia ®×nh bÞ chÕt.
Nh vËy, Phêng bu«n ®· bao hµm mét yÕu tè x¸c ®Þnh cña b¶o hiÓm con ngêi, ®ã lµ “ sù t¬ng hç” gi÷a nh÷ng ngêi cïng héi, cïng phêng. Tuy nhiªn, ho¹t
®éng cña Phêng bu«n dÇn dÇn bÞ biÕn mÊt do sù cÊm ®o¸n cña c¸c vua chóa
Ch©u ¢u vµ sù nªn ¸n cña Nhµ thê thiªn chóa gi¸o thêi bÊy giê.
B¶o hiÓm con ngêi nh mét bé phËn cña hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i.
Trong c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶I, còng ®· tong ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò
b¶o ®¶m cuéc sèng con ngêi. §ã lµ b¶o hiÓm tï binh vµ b¶o hiÓm n« lÖ.
B¶o hiÓm tï binh:
Tõ thîng cæ ®Õn thÕ kû 19, trªn tÊt c¶ c¸c biÓn nhÊt lµ §Þa trung h¶i bÞ
nh÷ng tµu cíp biÓn hïng cø. Chóng kh¸m xÐt nhøng tµu bu«n, cíp ph¸ hµng ho¸
vµ b¾t cãc tÊt c¶ nh÷ng ngêi trªn tau lªn bê ®Ó b¸n nh÷ng n« lÖ.
B¶o hiÓm ®Çu tiªn vÒ c¸c tï binh ®· ®îc thùc hiÖn vµo kho¶ng n¨m 1300
víi tªn gäi “ Tai ho¹-B¶o hiÓm”. Môc ®Ých cña b¶o hiÓm tï binh lµ bï ®¾p cho
nh÷ng ngêi ®îc b¶o hiÓm kho¶ng tiÒn chuéc cÇn thiÕt ®Ó mua l¹i nh÷ng tï nh©n
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
n»m trong tay nh÷ng ngêi Thæ NhÜ Kú vµ ngêi M«. Thùc vËy, ®iÒu 9 cña §¹o dô
vÒ hµng h¶i Luis14 ®· quy ®Þnh: “TÊt c¶ mäi chñ tµu ph¶i b¶o hiÓm tù do cho
nh÷ng tï binh vµ ph¶i nªu râ kho¶n tiÒn chuéc c¸c tï nh©n trªn c¸c hîp ®ång
b¶o hiÓm”.
Theo nhµ luËt häc ngêi ph¸p P«-chi-e, §¹o dô nµy ®· kh«ng cho phÐp b¶o
hiÓm trùc tiÕp con ngêi, mµ chØ b¶o hiÓm sù tù do cña hä, cã nghÜa lµ b¶o hiÓm
cho kho¶n tiÒn chuéc. Do vËy, b¶o hiÓm tï binh kh«ng thËt sù lµ b¶o hiÓm con
ngêi.
B¶o hiÓm n« lÖ:
Nh chóng ta ®· biÕt, trong lÞch sö ®en tèi cña “bang ®ªm” Trung cæ, nh÷ng
quèc gia cña ngêi da tr¾ng ®· tiÕn hµnh nh÷ng cuéc chiÕn tranh x©m lîc b¾t cãc
tï binh tõ Phi ch©u vvÒ b¶n quèc vµ b¸n hä cho nh÷ng nhµ giµu cã nh nh÷ng
mãn hµng ho¸, ®îc trao ®æi mua b¸n nh nh÷ng ®å vËt th«ng thêng kh¸c. Thùc
vËy, trong ®iÒu 44 cña bé luËt ®en cña Ph¸p ®· chØ râ: “nh÷ng n« lÖ da ®en lµ
nh÷ng ®å vËt”. Nh÷ng ngêi n« lÖ nµy, ngay tõ ®ã cè nhiªn cã thÓ trë thµnh c¸c
vËt ®Ó b¶o hiÓm.
§¹o dô hµng h¶i cña Luis 14 quy ®Þnh trong ®iÒu 11 : “Nh÷ng ai mua l¹i tï
binh cã thÓ mua b¶o hiÓm trªn nh÷ng tï binh n« lÖ vÒ gi¸ cña sù chuéc l¹i.
Kho¶n tiÒn chuéc cho ngêi b¶o hiÓm thanh to¸n, nÕu ngêi tï binh mua ®îc
kh«ng trë l¹i, bÞ b¾n chÕt v× mét lý do kh¸c c¸i chÕt tù nhiªn”.
Nh vËy, nhµ b¶o hiÓm kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c n« lÖ bá chèn, tù tö,
chÕt do bÖnh tËt, trõ khi nÕu c¸c sù kiÖn nµy x¶y ra sau mét vô ®¾m tµu. §Ó cã ®îc hîp ®ång, c¸c tµu trë n« lÖ cÇn ph¶i cã nh÷ng b¸c sÜ phÈu thuËt chÞu tr¸ch
nhiÖm kiÓm tra t×nh tr¹ng søc khoÎ cña n« lÖ.
B¾t ®Çu tõ thÕ kû 17, c¸c nhµ b¶o hiÓm chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng ngêi
chÕt trªn boong tµu v× èm ®au, nhng víi ®iÒu kiÖn c¸c b¸c sÜ ®· th«ng b¸o hä
hoµn toµn “ khoÎ m¹nh vµ kh«ng cã dÞ tËt g×” vµo thêi ®iÓm con tµu khëi hµnh.
Theo nhµ luËt häc Po-chi-e, nh÷ng ngêi da ®en lµ nh÷ng ®å vËt, viÖc b¶o
hiÓm trªn ®Çu hä lµ hoµn toµn cã thÓ theo lÏ tù nhiªn. Còng nh b¶o hiÓm tï
binh,b¶o hiÓm n« lÖ chØ dõng l¹i trong chõng mùc cña b¶o hiÓm ®å vËt.
MÆc dï, b¶o hiÓm tï binh vµ b¶o hiÓm n« lÖ ra ®êi kh¸ sím cïng víi b¶o
hiÓm hµng h¶i víi ®èi tîng lµ nh÷ng con ngêi. Song ®©y còng cha thËt sù lµ b¶o
hiÓm con ngêi, bëi lÏ ®èi tîng ë ®©y ®îc coi nh nh÷ng ®å vËt, nh÷ng mãn hµngnh÷ng thø mµ cã thÓ quy ra mét c¸i gi¸ nhÊt ®Þnh.
Sù ra ®êi cña b¶o hiÓm con ngêi.
N÷a ®Çu thÕ kû 18, ë c¸c níc T©y Ban Nha, Hµ Lan, Ph¸p b¶o hiÓm nh©n
thä nãi riªng vµ b¶o hiÓm con ngêi nãi chung bÞ cÊm ho¹t ®éng bëi thÕ lùc chÝnh
trÞ vµ nhµ thê thiªn chóa gi¸o.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
C¸c vua Ch©u ¢u thêi bÊy giê ®· nªn ¸n b¶o hiÓm con ngêi, v× hä tù coi
con ngêi lµ bÊt tö. Ngêi ta g¸n cho b¶o hiÓm con ngêilµ “®Èy con ngêi nhanh
®Õn c¸i chÕt”, lµ “nh÷ng ho¹t ®éng chèng l¹i thuÇn phong mü tôc”. ChÝnh v×
nh÷ng quan niÖm nµy mµ b¶o hiÓm con ngêi bÞ ph¸p luËt cÊm. VÒ phÝa nhµ thê
thiªn chóa gi¸o, còng ®· kÞch liÖt lªn ¸n b¶o hiÓm cuéc sèng cña con ngêi, v× lý
do ho¹t ®éng nµy l¹m dông cuéc sèng cña con ngêi. Cuéc sèng con ngêi theo
gi¸o lý cña nhµ thê chØ thuéc vÒ “ ®Êng tèi cao” kh«ng ai ®îc phÐp kinh doanh
trªn cuéc sèng cña “s¶n phÈm” do chóa Jª- su t¹o ra.
Nh vËy, v× nh÷ng lý do nhËn thøc, v× thiÕu c¬ së khoa häc, b¶o hiÓm con
ngêi ®· bÞ cÊm ®o¸n tõ hai phÝa quyÒn lùc : nhµ níc vµ nhµ thê cho ®Õn tËn
nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû 18.
Sù xuÊt hiÖn c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn trªn thÕ giíi.
Vµo thÕ kû 17, hai nhµ to¸n häc Pascal vµ Fermat ®· t×m ra ph¬ng ph¸p tÝnh
x¸c suet. Dùa trªn c¬ së ph¸t kiÕn nµy, ®Õn thÕ kû 18, nhµ to¸n häc Johan Dewit
ngêi Hµ Lan ®· t×m ra c¸ch tÝnh niªn kim trän ®êi, vµ John Graun-mét nh¹c trëng ®· lËp ra b¶ng tû lÖ tö vong.
Trong nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû 18, T.Simpon ®· dùa vµo b¶ng thèng kª tö
vong do E.Halley lËp ra, ®Ó lËp thµnh b¶ng tû lÖ phÝ b¶o hiÓm nh©n thä. Tû lÖ
chÕt cña con ngêi ngµy cµng t¨ng dÇn theo løa tuæi, sè tiÒn phÝ b¶o hiÓm cña ngêi tham gia b¶o hiÓm nh©n thä ph¶i tr¶ còng t¨ng dÇn theo tõng n¨m, nh vËy míi
phï hîp víi nguyªn t¾c “c«ng b»ng, hîp lý”. Nhng tû lÖ chÕt cña nh÷ng ngêi
trªn 50 tuæi t¨ng lªn rÊt nhanh, ngêi tham gia b¶o hiÓm rÊt cã thÓ kh«ng cßn
c¸ch nµo ®Ó tiÕp tôc tham gia b¶o hiÓm n÷a, v× kho¶n phÝ b¶o hiÓm ph¶i ®ãng
gãp qu¸ nÆng.
N¨m 1762, nhµ to¸n häc ngêi Anh Dobson ®· hoµn thiÖn kü thuËt tÝnh phÝ
b¶o hiÓm, «ng ®· ®iÒu chØnh møc phÝ b¶o hiÓm t¨ng lªn hµng n¨m trë thµnh møc
phÝ b¶o hiÓm hµng n¨m chi tr¶ b»ng nhau, tøc lµ phÝ b¶o hiÓm b×nh qu©n, vµ «ng
®· tÝnh to¸n ®îc phÝ b¶o hiÓm nh©n thä tö kú vµ phÝ b¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi.
Tríc khi chÕt Dobson ®· ®Ö tr×nh mét dù ¸n thµnh lËp mét c«ng ty b¶o hiÓm
nh©n thä. Vµo n¨m1762, c«ng ty Equitable ®îc thµnh lËp, trë thµnh c«ng ty b¶o
hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn trªn thÕ giíi b¸n c¸c hîp ®ång réng r·i cho nh©n d©n.( tríc ®ã ë Mü còng cã mét c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ®îc thµnh lËp n¨m 1759,
nhng c«ng ty nµy chØ b¸n c¸c hîp ®ång cho c¸c con chiªn ë nhµ thê cña tÝn ®å
Presbyterian).B¶n hîp ®ång ®Çu tiªn cña c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä Equitable lµ
hîp ®ång b¶o hiÓm trän ®êi. N¨m 1769, t vÊn kü thuËt cña c«ng ty Equitale lµ
tiÕn sÜ Richard Pirice ®· xuÊt b¶n cuèn s¸ch ®Çu tiªn vÒ tÝnh phÝ b¶o hiÓm nh©n
thä hoµn chØnh.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
N¨m 1774, vua Anh lµ Georges III ®· chÝnh thøc cho phÐp ho¹t ®éng cña
b¶o hiÓm nh©n thä. §Õn n¨m 1782, ë Anh ®· cã 3000 hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n
thä ®îc ph¸t hµnh.
ë Ph¸p, c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä Hoµng Gia ®îc thµnh lËp n¨m 1787.
ë Ch©u ¸, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ra ®êi ®Çu tiªn ë NhËt B¶n, ®ã lµ
c«ng ty Maji n¨m 1868, c«ng ty Kyori n¨m 1888 vµ n¨m 1889 lµ c«ng ty
Nippon. C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ®îc thµnh lËp ®Çu tiªn ë Hµn Quècvµo n¨m
1889 vµ ë Singapo n¨m 1909.
Ngµy nay, b¶o hiÓm con ngêi vµ ®Æc biÖt lµ b¶o hiÓm nh©n thä ph¸t triÓn
hÕt søc m¹nh mÏ ë hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn rÊt
râ ë doanh thu phÝ b¶o hiÓm nh©n thä ë c¸c khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
B¶ng 1: Doanh thu phÝ b¶o hiÓm nh©n thä theo khu vùc n¨m 1999.
B¶o hiÓm
nh©n thä
Doanh
Tû lÖ
ThÞ
PhÝ
PhÝ
thu
t¨ng sau phÇn
b¶o hiÓm b¶o
(triÖu
khi
®·
(%)
/GDP
hiÓm /ngêi
USD)
®iÒu chØnh
(%)
(USD)
l¹m ph¸t
(%)
Ch©u Mü
425.629
9,3
30,14
3,63
530,1
Ch©u ¢U
464.044
16,1
32,86
4,69
576,3
Ch©u ¸
476.769
-4
33,76
5,66
133,3
Ch©u Phi
19.585
8,2
1,39
3,42
24,1
Ch©u óc
26.329
9,5
1,86
5,75
900,7
Toµn
thÕ
1412.357
6,9
100
4,57
235,4
giíi
Nguån: C«ng ty Vina Re
b. T¹i ViÖt Nam.
ë níc ta sù ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm con ngêi nãi chung vµ b¶o hiÓm nh©n
thä nãi riªng g¾n liÒn víi sù biÕn ®æi cña x· héi. Tõ thêi thuéc Ph¸p, c¸c nghiÖp
vô b¶o hiÓm sinh m¹ng ®· ®îc thùc hiÖn ®Ó b¶o hiÓm cho c¸c quan l¹i, quan
chøc chÝnh phñ vµ tÇng líp thÞ d©n. C¸c hîp ®ång b¶o hiÓm trªn ®Òu do c¸c c«ng
ty b¶o hiÓm cña Ph¸p trùc tiÕp thùc hiÖn.
Trong nh÷ng n¨m 1970-1971 ë MiÒn Nam ViÖt Nam còng cã c«ng ty b¶o
hiÓm Hng ViÖt ®· triÓn khai mét sè lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä, nhng c«ng ty
nµy ho¹t ®éng trong thêi gian rÊt ng¾n nªn hÇu nh ngêi d©n cha biÕt ®Õn lo¹i
h×nh b¶o hiÓm nµy.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
N¨m 1990, qua viÖc ®¸nh gi¸ c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ –x· héi ViÖt Nam, Bé
Tµi ChÝnh ®· cho phÐp B¶o ViÖt triÓn khai “b¶o hiÓm sinh m¹ng c¸ nh©n” mét
lo¹i h×nh ng¾n h¹n cña b¶o hiÓm nh©n thä, cho ®Õn 1995 ®· cã trªn 500.000 ngêi tham gia b¶o hiÓm nh©n thä víi tæng sè phÝ trªn 10 tû ®ång. Qua viÖc nghiªn
cøu t¸c dông còng nh sù cÇn thiÕt ph¶i cã mét lo¹i h×nh b¶o hiÓm míi-b¶o hiÓm
nh©n thä ë ViÖt Nam. Ngµy 10/03/1996 Bé Tµi ChÝnh ®· ký quyÕt ®Þnh sè
281/tµi chÝnh/TCNH cho phÐp B¶o ViÖt triÓn khai hai lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n
thä : b¶o hiÓm nh©n thä cã thêi h¹n 5 n¨m, 10 n¨m vµ ch¬ng tr×nh ®¶m b¶o cho
trÎ em ®Õn tuæi tíi trêng(ASGD). Ngµy 22/06/1996, Bé Tµi ChÝnh ký quyÕt ®Þnh
sè568/TC/Q§/TCCB thµnh lËp c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä (B¶o ViÖt nh©n thä)
kÓ tõ ®©y b¶o hiÓm nh©n thä míi chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn
kh«ng ngõng. Nõu nh n¨m 1997 doanh thu phÝ cña toµn thÞ trêng míi cã trªn 4
tû ®ång th× n¨m 2001 con sè nµy ®· nªn tíi 2800 tû ®ång, vît doanh thu phÝ cña
b¶o hiÓm phi nh©n thä. Tèc ®é ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©n thä lµ rÊt lín vµ cßn
høa hÑnlín trong nh÷ng n¨m tiÕp theo.
2. T¸c dông cña b¶o hiÓm nh©n thä.
B¶o hiÓm nh©n thä ngµy cµng ph¸t triÓn vµ gi÷ vai trß quan träng trong mçi
nÒn kinh tÕ, mçi tæ chøc, mçi gia ®×nh vµ mçi c¸ nh©n. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn rÊt
râ th«ng qua t¸c dông cña b¶o hiÓm nh©n thä.
a. §èi víi ngêi tham gia b¶o hiÓm.
B¶o hiÓm nh©n thä gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng cho c¸c c¸ nh©n vµ gia ®×nh,
lµ chç dùa tinh thÇn cho ngêi ®îc b¶o hiÓm.
MÆc dï trong thêi ®¹i hiÖn nay, khoa häc kü thuËt ®· ph¸t triÓn cao, nhng
rñi ro bÊt ngê vÉn cã thÓ x¶y ra vµ thùc tÕ ®· chøng minh r»ng nhiÒu c¸ nh©n vµ
gia ®×nh trë nªn khã kh¨n, tóng quÉn khi cã mét thµnh viªn trong gia ®×nh, Þ¨c
biÖt thµnh viªn ®ã l¹i lµ ngêi trô cét bÞ chÕt hoÆc bÞ th¬ng tËt vÜnh viÔn. Khi ®ã
gia ®×nh ph¶i chi phÝ mai t¸ng ch«n cÊt, chi phÝ n»m viÖn, thuèc men, chi phÝ
phÉu thuËt vµ bï ®¾p nh÷ng kho¶n thu thêng xuyªn bÞ mÊt ®i. Khã kh¨n h¬n lµ
mét lo¹t c¸c nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm mµ ngêi chÕt cha kÞp hoµn thµnh nh : tr¶
nî, phông dìng cha mÑ giµ, nu«I d¹y con c¸i ¨n häc…Dï r»ng hÖ thèng b¶o trî
x· héi vµ c¸c tæ chøc x· héi cã thÓ trî cÊp khã kh¨n, nhng còng chØ mang tÝnh
t¹m thêi tríc m¾t, cha ®¶m b¶o ®îc l©u dµi vÒ mÆt tµi chÝnh. Tham gia b¶o hiÓm
nh©n thä sÏ phÇn nµo gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng khã kh¨n ®ã.
B¶o hiÓm nh©n thä gãp phÇn æn ®Þnh tµi chÝnh vµ s¶n xuÊt kinh doanh cho
c¸c doanh nghiÖp, t¹o lËp mèi quan hÖ gÇn gòi, g¾n bã gi÷a ngêi lao ®éng vµ
ngêi sö dông lao ®éng. Tuú theo ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh doanh, c¸c chñ
doanh nghiÖp thêng mua b¶o hiÓm sinh m¹ng, b¶o hiÓm tËp thÓ,…cho ng êi
lµm c«ng vµ nh÷ng ngêi chñ chèt trong doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o æn ®Þnh
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
cuéc sèng vµ t¹o ra sù l«i cuèn, g¾n bã ngay c¶ trong lóc doanh nghiÖp gÆp
khã kh¨n, tr¸nh cho doanh nghiÖp sù bÊt æn vÒ tµi chÝnh khi mÊt ngêi lµm
c«ng chñ chèt. Nh÷ng ngêi lµm c«ng chñ chèt thêng lµ nh÷ng kü s trëng,
nh÷ng tay thî lµnh nghÒ, nh÷ng chuyªn viªn ®iÒu hµnh m¹ng internet, …Nõu
doanh nghiÖp bÞ mÊt hä th× kh¶ n¨ng thu lîi sÏ bÞ gi¶m vµ c«ng viÖc ®iÒu
hµnh gÆp nhiÒu khã kh¨n. Do vËy, mua b¶o hiÓm nh©n thä cho hä, cã thÓ
®¶m b¶o cho doanh nghiÖp khái sù thua thiÖt tµi chÝnh v× nh÷ng tai n¹n rñi ro
g©y nªn mµ vÉn cã ®îc nh÷ng chi phÝ bï ®¾p thay thÕ.
B¶o hiÓm nh©n thä còng gãp phÇn n©ng cao søc khoÎ cho nh÷ng ngêi tham
gia b¶o hiÓm nh©n thä th«ng qua dÞch vô kiÓm tra søc khoÎ cña phßng ch¨m
sãc søc khoÎ kh¸ch hµng, dÞch vô nµy thêng ®îc tiÕn hµnh ®Þnh kú 1,2 n¨m/
lÇn t¹i c¸c trung t©m y tÕ do c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä chØ ®Þnh hoÆc t¹i
phßng ch¨m sãc søc khoÎ kh¸ch hµng t¹i c«ng ty.
MÆt kh¸c, khi ngêi ®îc b¶o hiÓm gÆp rñi ro nh èm ®au, phÉu thuËt, tai
n¹n…c«ng ty b¶o hiÓm còng tr¶ mét sè tiÒn ®Ó hä phôc håi søc khoÎ mét
c¸ch nhanh chãng.
B¶o hiÓm nh©n thä ®«i khi cßn cã vai trß nh mét vËt thÕ chÊp ®Ó vay vèn
hoÆc b¶o hiÓm nh©n thä tÝn dông thêng ®îc b¸n cho c¸c ®èi tîng ®i vay ®Ó hä
mua xe h¬i, ®å dïng gia ®×nh hoÆc dïng cho c¸c môc ®Ých c¸ nh©n kh¸c,…
b. §èi víi nÒn kinh tÕ.
Th«ng qua dÞch vô b¶o hiÓm nh©n thä, mét dÞch vô cã ®èi tîng tham gia rÊt
®«ng ®¶o, c¸c nhµ b¶o hiÓm thu ®îc phÝ ®Ó h×nh thµnh quü b¶o hiÓm, quü nµy
®îc sö dông chñ yÕu vµo môc ®Ých båi thêng, chi tr¶ vµ dù phßng. Khi nhµn
rçi, nã sÏ lµ nguån vèn ®Çu t h÷u Ých gãp phÇn ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng kinh
tÕ. Vèn ®Çu t cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä thêng rÊt lín, v× ho¹t ®éng
b¶o hiÓm nh©n thä mang tÝnh dµi h¹n, do ®ã nguån vèn b¶o hiÓm nh©n thä
cung cÊp cho thÞ trêng còng lµ nguån vèn dµi h¹n, thêng lµ tõ 5,10 n¨m trë
lªn. Nõu ®îc ®Çu t ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ chiÕn lîc, x©y dùng c¬ së h¹
tÇng sÏ rÊt phï hîp vµ cã hiÖu qu¶.
ë §µi Loan, n¨m 1987 chÝnh phñ b¾t ®Çu më cöa cho c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm níc ngoµi vµo ho¹t ®éng. Tõ ®ã ®Õn nay, c¸c c«ng ty nµy ®· cung cÊp vèn
cho thÞ trêng §µi Loan hµng n¨m tõ 500-800 triÖu USD.
ë Mü, n¨m 1970 sè vèn c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä cung cÊp chØ lµ
9 tû ®« la, trong khi ®ã cung cÊp vèn qua hÖ thèng ng©n hµng ®Ó ®Çu t lµ 37 tû
®« la. Nhng ®Õn n¨m 1991 sè vèn do c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu t lµ
90,2 tû ®« la, trong khi hÖ thèng ng©n hµng cung cÊp ®Çu t trong níc chØ cã 85,7
tû ®« la.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
B¶o hiÓm nh©n thä cßn lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó huy ®éng nh÷ng nguån
tiÒn mÆt nhµn rçi n»m ë c¸c tÇng líp d©n c trong x· héi ®Ó thùc hµnh tiÕt
kiÖm, gãp phÇn chèng l¹m ph¸t. Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n
d©n ngµy cµng cao, sÏ xuÊt hiÖn nhu cÇu tiÕt kiÖm hoÆc ®Çu t sè tiÒn mÆt t¹m
thêi nhµn rçi. ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn, thêng thiÕu c¸c
c«ng cô ®Ó ®s¶n phÈm øng nhu cÇu nµy, v× vËy b¶o hiÓm con ngêi mµ ®Æc
biÖt lµ b¶o hiÓm nh©n thä ra ®êi ®· gióp c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n thùc hiÖn nhu
cÇu mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Do ®èi tîng réng, l¹i võa mang tÝnh tiÕt kiÖm, võa
mang tÝnh rñi ro, h¬n n÷a do c¬ chÕ vµ c¸ch thøc ®ãng phÝ thuËn lîi, cho nªn
b¶o hiÓm nh©n thä cã nhiÒu u ®iÓm h¬n h¼n göi tiÒn tiÕt kiÖm. V× thÕ, viÖc
thùc hµnh tiÕt kiÖm tõ chi tiªu ng©n s¸ch gia ®×nh ®Ó mua b¶o hiÓm nh©n thä
sÏ dÔ dµng h¬n, ®iÒu nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa thiÕt thùc ®èi víi tõng gia
®×nh mµ cßn cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi nÒn kinh tÕ x· héi.
B¶o hiÓm nh©n thä cßn gãp phÇn gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò vÒ mÆt x· héi nh :
t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, t¨ng vèn ®Çu t cho viÖc gi¸o
dôc con c¸i, t¹o ra mét nÕp sèng ®Ñp, tiÕt liÖm cã kÕ ho¹ch, …khi tæ chøc c¸c
dÞch vô b¶o hiÓm con ngêi mµ tríc hÕt lµ b¶o hiÓm nh©n thä, lu«n cÇn mét
m¹ng líi ®¹i lý khai th¸c, céng t¸c viªn, nh©n viªn sö dông m¸y vi tÝnh,
thèng kª, kÕ to¸n rÊt lín v× ®èi tîng vµ ph¹m vi cña b¶o hiÓm nh©n thä lµ rÊt
réng. ChØ tÝnh riªng sè lîng ®¹i lý chuyªn nghiÖp ®Õn cuèi n¨m 2001 trªn
toµn thÞ trêng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam cã ®Õn h¬n 40.000 ngêi ( trong
®ã B¶o ViÖt cã kho¶ng 12.000 ngêi). NghÒ ®¹i lý b¶o hiÓm nh©n thä ®· thùc
sù trë thµnh mét nghÒ cã tÝnh chuyªn nghiÖp cao, ®îc x· héi thõa nhËn vµ lµ
nghÒ cã thu nhËp kh¸ cao hiÖn nay. V× ®èi tîng vµ ph¹m vi réng, thêi gian
dµi, cho nªn ph¸t triÓn dÞch vô nµy sÏ t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao
®éng.
ChÝnh v× cã nhiÒu t¸c dông nh vËy mµ b¶o hiÓm nh©n thä ngµy cµng ph¸t
triÓn vµ trë nªn quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®èi víi mçi c¸ nh©n, tæ chøc vµ
mçi nÒn kinh tÕ.
ii. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña b¶o hiÓm nh©n thä.
1. §Æc trng cña b¶o hiÓm nh©n thä.
a. B¶o hiÓm nh©n thä võa mang tÝnh tiÕt kiÖm, võa mang tÝnh rñi ro.
§©y lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a b¶o hiÓm nh©n
thä víi b¶o hiÓm phi nh©n thä. ThËt vËy, mçi ngêi mua b¶o hiÓm nh©n thä sÏ
®Þnh kú nép mét kho¶n tiÒn nhá ( gäi lµ phÝ b¶o hiÓm ) cho ngêi b¶o hiÓm, ngîc
l¹i ngêi b¶o hiÓm cã tr¸ch nhiÖm tr¶ mét sè tiÒn lín ( gäi lµ sè tiÒn b¶o hiÓm )
cho ngêi nhËn quyÒn lîi b¶o hiÓm nh ®· tho¶ thuËn tõ tríc khi cã c¸c sù kiÖn
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
b¶o hiÓm x¶y ra. Sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc tr¶ khi ngêi ®îc b¶o hiÓm ®¹t ®Õn mét ®é
tuæi nhÊt ®Þnh vµ ®îc Ên ®Þnh trong hîp ®ång. HoÆc sè tiÒn nµy ®îc tr¶ cho th©n
nh©n vµ gia ®×nh ngêi ®îc b¶o hiÓm khi ngêi nµy kh«ng may bÞ chÕt sím ngay
c¶ khi hä míi tiÕt kiÖm ®îc mét kho¶n tiÒn rÊt nhá qua viÖc ®ãng phÝ b¶o hiÓm.
Sè tiÒn nµy gióp nh÷ng ngêi cßn sèng trang tr¶I nh÷ng kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt
nh : thuèc men, mai t¸ng, chi phÝ gi¸o dôc con c¸i …ChÝnh v× vËy, b¶o hiÓm
nh©n thä võa mang tÝnh tiÕt kiÖm, võa mang tÝnh rñi ro . TÝnh chÊt tiÕt kiÖm ë
®©y thÓ hiÖn ngay trong tõng c¸ nh©n, tõng gia ®×nh mét c¸ch thêng xuyªn, cã
kÕ ho¹ch, cã kû luËt. Néi dung tiÕt kiÖm khi mua b¶o hiÓm nh©n thä kh¸c víi
c¸c h×nh thøc tiÕt kiÖm kh¸c ë chç, ngêi b¶o hiÓm ®¶m b¶o tr¶ cho ngêi tham
gia b¶o hiÓm hay ngêi th©n cña hä mét sè tiÒn rÊt lín ngay c¶ khi hä míi tiÕt
kiÖm ®îc mét kho¶n tiÒn nhá. Cã nghÜa lµ khi ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng may
gÆp rñi ro, trong thêi h¹n ®· ®îc Ên ®Þnh trong hîp ®ång, nh÷ng ngêi th©n cña hä
sÏ nhËn ®îc nh÷ng kho¶n trî cÊp hay sè tiÒn b¶o hiÓm tõ c«ng ty b¶o hiÓm nh©n
thä. §iÒu ®ã thÓ hiÖn râ tÝnh chÊt rñi ro trong b¶o hiÓm nh©n thä.
b. TÝnh ®a môc ®Ých cña hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä.
Trong khi tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm phi nh©n thä chØ ®¸p øng ®îc mét
môc ®Ých lµ gãp phÇn kh¾c phôc hËu qu¶ khi ®èi tîng b¶o hiÓm gÆp sù cè, tõ ®ã
gãp phÇn æn ®Þnh tµi chÝnh cho ngêi tham gia, th× b¶o hiÓm nh©n thä cã thÓ ®s¶n
phÈm øng ®îc rÊt nnhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau. Mçi lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n
thä sÏ ®¸p øng mét nhu cÇu nhÊt ®Þnh. Ch¼ng h¹n, hîp ®ång b¶o hiÓm hu trÝ sÏ
®s¶n phÈm øng yªu cÇu cña ngêi tham gia nh÷ng kho¶n tiÒn trî cÊp hµng th¸ng,
tõ ®ã gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng cña hä khi vÒ giµ. Hîp ®ång b¶o hiÓm tö vong
sÏ gióp ngêi ®îc b¶o hiÓm ®Ó l¹i cho gia ®×nh mét sè tiÒn b¶o hiÓm khi hä kh«ng
may bÞ tö vong. Sè tiÒn nµy ®s¶n phÈm øng ®îc rÊt nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau
cña ngêi qu¸ cè nh : trang tr¶i nî nÇn, gi¸o dôc con c¸I, phông dìng cha mÑ giµ,
…Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä ®«i khi cßn cã vai trß nh vËt thÕ chÊp ®Ó vay
vèn hoÆc b¶o hiÓm nh©n thä tÝn dông thêng ®îc b¸n cho c¸c ®èi tîng ®i vay ®Ó
hä mua xe h¬i, ®å dïng gia ®×nh hoÆc dïng cho c¸c môc ®Ých c¸ nh©n kh¸c,…
ChÝnh v× ®s¶n phÈm øng ®îc nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau nªn lo¹i h×nh b¶o hiÓm
nµy cã thÞ trêng ngµy cµng réng vµ ®îc rÊt nhiÒu ngêi quan t©m.
c. B¶o hiÓm nh©n thä cho phÐp b¶o hiÓm trong cïng mét hîp ®ång b¶o hiÓm cho
hai sù kiÖn tr¸i ngîc nhau, ®ã lµ sù kiÖn “tö vong” vµ sù kiÖn “sèng”.
B¶o hiÓm cho hai trêng hîp tr¸i ngùoc nhau lµ trêng hîp duy nhÊt trong
b¶o hiÓm. §èi víi c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm phi nh©n thä, ngêi ta chØ cã thÓ b¶o
hiÓm cho hËu qu¶ cña c¸c sù kiÖn ®îc b¶o hiÓm chø kh«ng b¶o hiÓm viÖc nã
kh«ng x¶y ra. VÝ dô ngêi ta b¶o hiÓm “ch¸y nhµ” chø kh«ng b¶o hiÓm “kh«ng
ch¸y nhµ”. Tr¸i l¹i trong b¶o hiÓm nh©n thä ngêi ta cã thÓ b¶o hiÓm :
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- HoÆc, x¶y ra cña mét biÕn cè tö vong ( vÝ dô, nhµ b¶o hiÓm tr¶ mét sè tiÒn
b¶o hiÓm cho ngêi thô hëng trong trêng hîp ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng may
bÞ chÕt). §ã lµ hîp ®ång b¶o hiÓm trong trêng hîp tö vong.
- HoÆc, kh«ng x¶y ra cña chÝnh sù cè “tö vong”. Ngêi b¶o hiÓm sÏ tr¶ tiÒn b¶o
hiÓm cho ngêi ®îc b¶o hiÓm khi anh ta cßn sèng ®Õn hÕt h¹n hîp ®ång . §ã
lµ hîp ®ång b¶o hiÓm trong trêng hîp sèng.
- HoÆc, ®ång thêi b¶o hiÓm cho c¶ hai sù kiÖn : “tö vong” vµ “kh«ng tö vong”.
§ã lµ c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp cho phÐp ngêi ®îc b¶o hiÓm
cã thÓ ®Ó l¹i cho gia ®×nh vµ ngêi th©n mét kho¶n tiÒn nÕu anh ta kh«ng may
bÞ chÕt vµ cho phÐp anh ta lËp ra mét kho¶n trî cÊp nÕu cßn sèng ®Õn hÕt h¹n
hîp ®ång.
d. C¸c lo¹i hîp ®ång trong b¶o hiÓm nh©n thä rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p.
TÝnh ®a d¹ng vµ phøc t¹p trong c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä thÓ hiÖn
ngauy ë c¸c s¶n phÈm cña nã. Mçi s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä còng cã nhiÒu
lo¹i hîp ®ång kh¸c nhau, ch¼ng h¹n hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp cã
c¸c hîp ®ång 5 n¨m, 10 n¨m,…Mçi hîp ®ång víi mçi thêi h¹n kh¸c nhau, l¹i cã
sù kh¸c nhau vÒ sè tiÒn b¶o hiÓm, ph¬ng thøc ®ãng phÝ, ®é tuæi cña ngêi tham
gia…Ngay c¶ trong mét b¶n hîp ®ång mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn còng rÊt phøc
t¹p. Kh¸c víi c¸c b¶n hîp ®ång b¶o hiÓm phi nh©n thä, trong mçi hîp ®ång b¶o
hiÓm nh©n thä cã thÓ cã 4 bªn tham gia : ngêi b¶o hiÓm,ngêi ®îc b¶o hiÓm, ngêi
tham gia b¶o hiÓm vµ ngêi thô hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm. ChÝnh v× vËy, mµ mèi
quan hÖ gi÷a nh÷ng ngêig cã liªn quan nhiÒu khi rÊt phøc t¹p, ch¼ng h¹n, nh
chóng ta ®· biÕt, ®èi víi c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm phi nh©n thä chèng l¹i c¸c hËu
qu¶ cña mét biÕn cè bÊt lîi, ngwif ta biÕt kh¸ râ ai lµ ngêi thô hëng b¶o hiÓm.
Ch¼ng h¹n, n¹n nh©n trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp cña sù cè. Nhng ®èi víi mét vµi hîp
®ång b¶o hiÓm nh©n thä, ®iÒu nµy hoµn toµn kh«ng nh vËy. Trong c¸c b¶o hiÓm
trong trêng hîp tö vong, ngêi thô hëng b¶o hiÓm kh«ng ph¶i lµ n¹n nh©n cña
biÕn cè. Ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt, song ngêi thô hëng b¶o hiÓm lµ nh÷ng ngêi cã
mèi quan hÖ th©n thuéc víi ngêi ®îc b¶o hiÓm, vÝ dô nh : vî chång, con c¸i,…
cña ngêi tham gia b¶o hiÓm. §iÒu nµy lµm h¹n chÕ sù tù do cña ngêi ®îc b¶o
hiÓm , ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã thÓ tù do thay ®æi ngêi thô
hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm. Ngoµi ra, cha kÓ ®Õn tÝnh chÊt cña hîp ®ång b¶o hiÓm
nµy, ®«i khi dÉn ®Õn nh÷ng vô ¸n h×nh sù vÒ c¸c hµnh ®éng ph¹m téi cña ngêi
thu nhëng ®èi víi ngêi ®îc b¶o hiÓm.
e. PhÝ b¶o hiÓm nh©n thä chÞu t¸c ®éng tæng hîp cña nhiÒu nh©n tè, v× vËy qu¸
tr×nh ®Þnh phÝ kh¸ phøc t¹p.
Theo t¸c gi¶ Jean-Claude Harrari “s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä kh«ng g×
h¬n chÝnh lµ kÕt qu¶ cña mét tiÕn tr×nh ®Çy ®ñ ®Ó ®a s¶n phÈm ®Õn c«ng chóng”.
Trong tiÕn tr×nh nµy, ngêi b¶o hiÓm ph¶i bá ra rÊt nhiÒu chi phÝ ®Ó t¹o nªn s¶n
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
phÈm, nh : chi phÝ khai th¸c, chi phÝ qu¶n lý hîp ®ång,…Nh÷ng chi phÝ ®ã míi
chØ lµ mét phÇn ®Ó cÊu t¹o nªn gi¸ c¶ s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä (tÝnh phÝ b¶o
hiÓm nh©n thä ), mét phÇn chñ yÕu kh¸c l¹i phô thuéc vµo :
+ §é tuæi cña ngêi ®îc ,
+ Tuæi thä b×nh qu©n cña con ngêi,
+ Sè tiÒn b¶o hiÓm ,
+ Thêi h¹n tham gia,
+ Ph¬ng thøc thanh to¸n,
+ L·i suÊt ®Çu t,
+ Tû lÖ l¹m ph¸t vµ thiÓu ph¸t cña ®ång tiÒn,
+…
§iÒu ®ã kh¸c víi viÖc ®Þnh gi¸ c¶ mét chiÕc « t«, chiÕc « t« lµ s¶n phÈm
cña mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt, ®Ó s¶n xuÊt ra nã, ngêi ta ph¶i chi ra rÊt nhiÒu
kho¶n chi phÝ nh : nguyªn nhiªn vËt liÖu, chi phÝ lao ®éng sèng, khÊu hao tµi s¶n
cè ®Þnh…Nh÷ng kho¶n chi nµy lµ nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh vµ thùc tÕ
chóng lµ nh÷ng chi phÝ “®Çu vµo” ®îc h¹ch to¸n mét c¸nh chi tiÕt, ®Çy ®ñ vµ
chÝnh x¸c ®Ó phôc vô cho qu¶ tr×nh ®Þnh gi¸. ThÕ nhng khi ®Þnh gi¸ phÝ b¶o hiÓm
nh©n thä, mét sè yÕu tè nªu trªn ph¶i gi¶ ®Þnh nh : tû lÖ chÕt, tû lÖ huû bá hîp
®ång, l·i suÊt ®Çu t, tû lÖ l¹m ph¸t…V× thÕ, qu¸ tr×nh ®Þnh phÝ ë ®©y rÊt phøc t¹p,
®ßi hái ph¶i n¾m v÷ng ®Æc trng cña mçi lo¹i s¶n phÈm, ph©n tÝch dßng tiÒn tÖ,
ph©n tÝch ®îc chiÒu híng ph¸t triÓn cña mçi s¶n phÈm trªn thÞ trêng nãi chung.
f. B¶o hiÓm nh©n thä ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x·
héi nhÊt ®Þnh.
ë c¸c níc kinh tÕ ph¸t triÓn, b¶o hiÓm nh©n thä ®· ra ®êi vµ ph¸t triÓn hµng
tr¨m n¨m nay. Ngîc l¹i, cã mét sè quèc gia trªn thÕ giíi hiÖn nay vÉn cha triÓn
khai ®îc b¶o hiÓm nh©n thä, mÆc dï ngêi ta hiÓu rÊt râ vai trß vµ lîi Ých cña nã.
§Ó lý gi¶i vÊn ®Ò nµy, hÇu hÕt c¸c nhµ kinh tÕ ®Òu cho r»ng, c¬ së chñ yÕu ®Ó
b¶o hiÓm nh©n thä ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ –x· héi ph¶i ph¸t
triÓn.
- Nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ nh :
+ Tèc ®é t¨ng trëng cña tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP),
+ Tæng s¶n phÈm quèc néi tÝnh b×nh qu©n mét ®Çu ngêi,
+ Møc thu nhËp cña d©n c,
+ Tû lÖ l¹m ph¸t cña ®ång tiÒn,
+ Tû gi¸ hèi ®o¸i,…
- Nh÷ng ®iÒu kiÖn x· héi bao gåm :
+ §iÒu kiÖn vÒ d©n sè,
+ Tuæi thä b×nh qu©n cña ngêi d©n,
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
+ Tr×nh ®é häc vÊn,
+ Tû lÖ tö vong cña trÎ s¬ sinh,…
Ngoµi ®IÒu kiÖn kinh tÕ x· héi, th× m«i trêng ph¸p lý còng ¶nh hëng kh«ng
nhá ®Õn sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©n thä.Th«ng thêng ë c¸c níc,
luËt kinh doanh b¶o hiÓm, c¸c v¨n b¶n, quy ®Þnh cã tÝnh ph¸p quy ph¶i ra ®êi tríc khi ngµnh b¶o hiÓm ph¸t triÓn. LuËt b¶o hiÓm vµ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan sÏ
®Ò cËp cô thÓ ®Õn c¸c vÊn ®Ò nh : tµi chÝnh, ®Çu t, hîp ®ång, thuÕ,…§©y lµ
nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt sèng cßn cho ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm nh©n
thä. Ch¼ng h¹n, ë mét sè níc ph¸t triÓn nh : Anh, Ph¸p, §øc…nhµ níc thêng t¹o
®IÒu kiÖn thuËn lîi cho b¶o hiÓm nh©n thä b»ng c¸ch cã chÝnh s¸ch thuÕ u ®·i.
Môc ®Ých lµ nh»m t¹o ra cho c¸c c¸ nh©n c¬ héi ®Ó tiÕt kiÖm, tù m×nh lËp nªn
quü hu trÝ, tõ ®ã cho phÐp gi¶m bít phÇn trî cÊp tõ ng©n s¸ch nhµ níc. MÆt
kh¸c, cßn ®Èy m¹nh ®îc qu¸ tr×nh tËp trung vèn trong c¸c c«ng ty b¶o hiÓm
nh©n thä ®Ó tõ ®ã cã vèn dµi h¹n ®Çu t cho nÒn kinh tÕ. Còng v× nh÷ng môc ®Ých
trªn, mµ mét sè níc ë Ch©u ¸ nh :Ên §é, H«ng K«ng, Singapo kh«ng ®¸nh thuÕ
doanh thu ®èi víi c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä, sù u ®·i nµy lµ ®ßn bÈy tÝch
cùc ®Ó b¶o hiÓm nh©n thä ph¸t triÓn.
Tõ nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña b¶o hiÓm nh©n thä nh ®· nªu ë trªn, chóng ta
cã thÓ thÊy ®îc nh÷ng ®IÒu kh¸c biÖt gi÷a b¶o hiÓm nh©n thä vµ phi nh©n thä,
thÓ hiÖn qua b¶ng so s¸nh :
B¶ng 2: B¶ng so s¸nh b¶o hiÓm nh©n thä vµ b¶o hiÓm phi nh©n thä.
1. §èi tîng b¶o hiÓm
2. Thêi h¹n b¶o hiÓm
3. PhÝ b¶o hiÓm
a. Nh©n tè ¶nh hëng
b. C¸ch thøc ®ãng phÝ
4. QuyÒn lîi b¶o hiÓm
B¶o hiÓm nh©n thä
- Con ngêi
B¶o hiÓm phi nh©n thä
Tµi s¶n
Con ngêi
Tr¸ch nhiÖm
5,10, - Thêng lµ mét n¨m
- NhiÒu møc
n¨m…
- Thêi gian tham gia
- Sè tiÒn b¶o hiÓm
- Tû lÖ l·I kü thuËt
- X¸c suÊt tö vong
- …
-
- Th¸ng, quý, 6 th¸ng,
1 n¨m.
Chi tr¶ sè tiÒn b¶o hiÓm
trong trêng hîp:
- ChÕt
Thêng ®ãng mét lÇn sau
khi ký hîp ®ång
Chi tr¶ båi thêng tæn
thÊt trong giíi h¹n b¶o
hiÓm khi cã tæn thÊt x¶y
12
X¸c suÊt rñi ro
Sè tiÒn b¶o hiÓm
ChÕ ®é b¶o hiÓm
…
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
5. TÝnh chÊt
- Th¬ng tËt toµn bé
vÜnh viÔn
- HÕt h¹n hîp ®ång
- Võa mang tÝnh rñi ro
võa mang tÝnh tiÕt kiÖm.
- TÊt c¶ mäi ngêi tham
gia ®Òu ®îc nhËn sè tiÒn
b¶o hiÓm
ra.
- ChØ mang tÝnh rñi ro
- ChØ cã mét sè Ýt ngêi
®îc nhËn sè tiÒn b¶o
hiÓm khi gÆp rñi ro
thuéc tr¸ch nhiÖm b¶o
hiÓm.
2. C¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä c¬ b¶n.
B¶o hiÓm nh©n thä ®¸p øng ®îc rÊt nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau. §èi víi nh÷ng
ngêi tham gia mua môc ®Ých chÝnh cña hä hoÆc lµ ®Ó b¶o vÖ con c¸i vµ nh÷ng ngêi
¨n theo tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n khi c¸i chÕt ®Õn bÊt ngê ®èi víi hä hoÆc tiÕt
kiÖm ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu vÒ tµi chÝnh trong t¬ng lai, n©ng cao møc sèng khi vÒ
giµ, ®¶m b¶o häc tËp cho con c¸i…Do vËy, ng êi b¶o hiÓm ®· thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸
c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä, thùc chÊt lµ ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i hîp ®ång nh»m
®¸p øng vµ tho¶ m·n mäi nhu cÇu cña ngêi tham gia b¶o hiÓm. Trong thùc tÕ cã 3
lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä c¬ b¶n : b¶o hiÓm trong trêng hîp chÕt, b¶o hiÓm trong
trêng hîp sèng, b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp. Ngoµi ra, ngêi b¶o hiÓm cßn ¸p dông
c¸c ®iÒu kho¶n bæ sung cho c¸c lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä c¬ b¶n nh : b¶o
hiÓm tai n¹n, b¶o hiÓm søc khoÎ, b¶o hiÓm kh«ng nép phÝ khi th¬ng tËt, b¶o hiÓm
cho ngêi ®ãng phÝ,..
Dùa trªn ba lo¹i nµy, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ®· ®a ra rÊt nhiÒu d¹ng
hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä kh¸c nhau nh»m th¬ng m¹i ho¸ mét c¸ch cao nhÊt.
Sau ®©y chóng ta sÏ ®i vµo tiÕp cËn mét c¸ch cô thÓ tõng lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n
thä ®îc nhµ b¶o hiÓm triÓn khai nh thÕ nµo.
a. B¶o hiÓm trong trêng hîp tö vong.
§©y lµ lo¹i h×nh phæ biÕn nhÊt trong b¶o hiÓm nh©n thä, nh÷ng hîp ®ång b¶o
hiÓm trong trêng hîp tö vong ®¶m b¶o cho mét rñi ro tö vong cña ngêi ®îc b¶o
hiÓm. B¶o hiÓm nh©n thä tö vong ®îc chia lµm hai nhãm chñ yÕu :
a1. B¶o hiÓm tö kú (b¶o hiÓm tö vong t¹m thêi hay b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi
h¹n).
B¶o hiÓm tö kú ®¶m b¶o thanh to¸n mét sè tiÒn b¶o hiÓm cho ngêi thô hëng
quyÒn lîi b¶o hiÓm ®îc chØ ®Þnh, nÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng may bÞ chÕt trong
thêi h¹n b¶o hiÓm ®îc quy ®Þnh tríc trong hîp ®ång b¶o hiÓm. NÕu c¸i chÕt kh«ng
x¶y ra trong thêi gian ®ã th× ngêi thô hëng kh«ng ®îc nhËn bÊt cø mét kho¶n hoµn
phÝ nµo tõ sè phÝ b¶o hiÓm ®· ®ãng. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ ngêi b¶o hiÓm kh«ng
ph¶i thanh to¸n sè tiÒn b¶o hiÓm cho ngêi thô hëng. Ngîc l¹i, nÕu c¸i chÕt x¶y ra
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
trong thêi gian cã hiÖu lùc cña hîp ®ång, th× ngêi b¶o hiÓm ph¶i cã tr¸ch nhiÖm
thanh to¸n sè tiÒn b¶o hiÓm cho ngêi thô hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm ®îc chØ ®Þnh.
Theo kh¸i niÖm nµy, b¶o hiÓm tö kú kh«ng cho phÐp t¹o nªn mét kho¶n tiÕt
kiÖm, nhng c¸c kho¶n phÝ ®ãng gãp l¹i rÊt nhá. B¶o hiÓm tö kú chØ ®¶m b¶o thuÇn
tuý chèng l¹i mét rñi ro lµ sù tö vong. §©y lµ mét nghiÖp vô dù phßng cho gia ®×nh
cña ngêi ®îc b¶o hiÓm, hoÆc ®¶m b¶o cho nh÷ng chñ nî vÒ nh÷ng kho¶n vay cña
ngêi ®îc b¶o hiÓm. B¶o hiÓm tö kú cßn ®îc ®a d¹ng ho¸ thµnh c¸c d¹ng sau:
- b¶o hiÓm tö kú cè ®Þnh :
§©y lµ lo¹i ®¬n gi¶n vµ cã møc phÝ rÎ nhÊt cña b¶o hiÓm tö kú. PhÝ b¶o hiÓm
vµ sè tiÒn b¶o hiÓm kh«ng thay ®æi trong suèt thêi gian hiÖu lùc cña hîp ®ång. Ngêi b¶o hiÓm cam kÕt tr¶ sè tiÒn b¶o hiÓm ®· Ên ®Þnh trªn hîp ®ång nÕu ngêi ®îc b¶o
hiÓm chÕt tríc ngµy ®¸o h¹n hîp ®ång. Hîp ®ång b¶o hiÓm hÕt hiÖu lùc nÕu sau
ngµy gia h¹n hîp ®ång kh«ng nép phÝ b¶o hiÓm. Lo¹i nµy chñ yÕu nh»m thanh to¸n
cho c¸c kho¶n nî tån ®äng trong trêng hîp ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ tö vong.
- B¶o hiÓm tö kú cã thÓ t¸i tôc:
§èi víi hîp ®ång nµy, ngêi ký kÕt cã thÓ yªu cÇu t¸i tôc vµo ngµy hÕt h¹n hîp
®ång, phÝ b¶o hiÓm nép thªm kh«ng nhiÒu, chi phÝ t¸i tôc kh«ng ®¸ng kÓ. Tuæi cña
ngêi ®îc b¶o hiÓm ®Ó ®îc t¸i tôc lµ cã giíi h¹n, hîp ®ång chØ ®îc t¸i tôc víi mét sè
lÇn nhÊt ®Þnh. Ch¼ng h¹n, ngêi ®îc b¶o hiÓm sÏ kh«ng thÓ t¸i tôc nÕu tuæi anh ta vît qu¸ 65 tuæi.
- B¶o hiÓm tö kú cã thÓ chuyÓn ®æi:
§©y lµ lo¹i b¶o hiÓm tö kú cè ®Þnh nhng ngêi ®îc b¶o hiÓm cã sù lùa chän
chuyÓn ®æi mét phÇn hay toµn bé hîp ®ång thµnh mét hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä
trän ®êi hay b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã khi hîp ®ång
®ang cßn hiÖu lùc. PhÝ b¶o hiÓm ®îc tÝnh dùa trªn mét hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä
hçn hîp hay trän ®êi míi theo ®é tuæi cña ngêi cã hîp ®ång.
Lo¹i hîp ®ång nµy ®îc sö dông nh mét sù b¶o chøng cho mét kho¶n tiÒn vay.
ViÖc lùa chän chuyÓn ®æi ®îc thªm vµo ë ®©y ®a ra kh¶ n¨ng cho t¬ng lai, trong
viÖc sö dông hîp ®ång ®Ó thùc hiÖn c¸c yÕu tè tiÕt kiÖm.
- B¶o hiÓm tö kú gi¶m dÇn:
§©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm mµ cã sè tiÒn b¶o hiÓm gi¶m xuèng hµng n¨m theo
mét møc quy ®Þnh, vµo cuèi kú h¹n cña hîp ®ång sè tiÒn b¶o hiÓm phô sÏ b»ng
kh«ng.
PhÝ b¶o hiÓm trong hîp ®ång nµy lu«n gi÷ ë møc cè ®Þnh, giai ®o¹n nép phÝ ®îc ¸p dông ng¾n h¬n thêi h¹n cña hîp ®ång, møc phÝ b¶o hiÓm cña hîp ®ång nµy
cã thÓ thÊp h¬n møc phÝ b¶o hiÓm tö kú cè ®Þnh.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
VÝ dô: Hîp ®ång cã thêi h¹n 20 n¨m, sè tiÒn b¶o hiÓm chÝnh lµ 40.000.000
VN§, sè tiÒn b¶o hiÓm phô lµ 20.000.000 VN§. QuyÒn lîi b¶o hiÓm ®îc ph¶n ¸nh
qua s¬ ®å:
S¬ ®å 1: Sè tiÒn b¶o hiÓm gi¶m dÇn qua c¸c n¨m.
STBH = 40tr +20tr = 60tr VN§
STBH =40tr + 15tr = 55tr VN§
STBH = 40tr + 10tr = 50tr VN§
STBH = 40tr + 5tr = 45tr VN§
Sau 20 n¨m
STBH=40tr.
Tuæi
40
45
50
55
60
NÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ tö vong vµo tuæi 50, quyÒn lîi b¶o hiÓm sÏ lµ 50tr
VN§.
Lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy ®¸p øng nhu cÇu cña ngêi tham gia, khi hä ph¶i nî mét
kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ dÇn, ch¼ng h¹n nh kho¶n tån ®äng dïng cho viÖc mua nhµ, xe «
t«, xe m¸y theo ph¬ng thøc tr¶ gãp… vay thÕ chÊp khi sè tiÒn b¶o hiÓm cã thÓ gi¶m
cïng tû lÖ víi kho¶n tån ®äng.
- B¶o hiÓm tö kú t¨ng dÇn:
Lo¹i nµy ®îc ph¸t hµnh nh»m gióp ngêi tham gia b¶o hiÓm cã thÓ ng¨n chÆn
®îc yÕu tè l¹m ph¸t cña ®ång tiÒn. Cã nghÜa lµ sè tiÒn b¶o hiÓm thùc trong hîp
®ång bÞ gi¶m do ®ång tiÒn tôt gi¸ trong mét thêi gian. Nh vËy, lo¹i hîp ®ång nµy cã
®Æc ®iÓm lµ phÝ b¶o hiÓm sÏ t¨ng dÇn theo sè tiÒn b¶o hiÓm vµ ph¶i dùa trªn tuæi
cña ngêi ®îc b¶o hiÓm khi t¸i tôc hîp ®ång. Theo hîp ®ång nµy, sè tiÒn b¶o hiÓm
cña hîp ®ång t¨ng lªn theo mét tû lÖ phÇn tr¨m ®îc lËp ra hµng n¨m.
- B¶o hiÓm thu nhËp gia ®×nh t¨ng lªn:
Lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy còng nh»m tr¸nh yÕu tè l¹m ph¸t cña ®ång tiÒn. §¶m
b¶o c¸c kho¶n thanh to¸n cña c«ng ty b¶o hiÓm cho gia ®×nh kh«ng may cã ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ chÕt, t¬ng øng víi sè tiÒn b¶o hiÓm khi míi ký hîp ®ång.
- b¶o hiÓm tö kú cã ®iÒu kiÖn:
§©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm mµ viÖc thanh to¸n trî cÊp chØ ®îc thùc hiÖn khi ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt, nhng ngêi thô hëng ®îc chØ ®Þnh trong hîp ®ång ph¶i cßn
sèng. Nãi c¸ch kh¸c, nghÜa vô cña nhµ b¶o hiÓm tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn : tö vong
cña ngêi ®îc b¶o hiÓm vµ sù cßn sèng cña ngêi thô hëng ®îc chØ ®Þnh trong hîp
®ång.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
a 2. B¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi.
§©u ®ã, ngêi ta cßn cã tªn gäi cho b¶o hiÓm nµy lµ “ b¶o hiÓm trêng sinh”.
Trong lo¹i b¶o hiÓm nµy, ngêi b¶o hiÓm cam kÕt thanh to¸n mét sè tiÒn ®îc Ên ®Þnh
trªn hîp ®ång khi ngêi ®îc b¶o hiÓm tö vong vµo bÊt kú thêi ®iÓm nµo kÓ tõ ngµy
ký kÕt hîp ®ång.
B¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi kh«ng ®¬n thuÇn chèng l¹i mét rñi ro tö vong mµ
nã t¹o nªn mét kho¶n tiÕt kiÖm cho ngêi thô hëng b¶o hiÓm, bëi lÏ ch¾c ch¾n nhµ
b¶o hiÓm sÏ tr¶ sè tiÒn b¶o hiÓm. ë ®©y yÕu tè bÊp bªnh chØ lµ thêi ®iÓm mµ nhµ b¶o
hiÓm sÏ tr¶ sè tiÒn b¶o hiÓm. Ngoµi ra, cã mét sè trêng hîp lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy
cßn ®¶m b¶o chi tr¶ cho ngêi ®îc b¶o hiÓm ngay c¶ khi hä sèng ®Õn 100 tuæi.
HiÖn nay, lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi thêng cã c¸c lo¹i hîp ®ång sau:
- B¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi cã tham gia chia lîi nhuËn:
Lo¹i hîp ®ång nµy còng t¬ng tù nh lo¹i trªn, nhng khi thanh to¸n sè tiÒn b¶o
hiÓm cho ngêi thô hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm, hä ®îc chia mét phÇn lîi nhuËn nh ®·
tho¶ thuËn trong hîp ®ång.
- B¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi phi lîi nhuËn:
Lo¹i nµy cã møc phÝ vµ sè tiÒn b¶o hiÓm cè ®Þnh suèt cuéc ®êi. V× vËy, khi
thanh to¸n sè tiÒn b¶o hiÓm cho ngêi thô hëng kh«ng cã kho¶n lîi nhuËn ®îc chia.
- B¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi ®ãng phÝ liªn tôc:
Lo¹i nµy yªu cÇu ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¶i ®ãng phÝ liªn tôc cho ®Õn khi chÕt.
V× ®ãng phÝ liªn tôc nªn sè phÝ ph¶i ®ãng hµng n¨m sÏ thÊp h¬n so víi c¸c lo¹i hîp
®ång kh¸c vµ møc phÝ nµy lµ b»ng nhau gi÷a c¸c n¨m. Víi møc phÝ ph¶i ®ãng b»ng
nhau gi÷a c¸c n¨m th× thêi kú ®Çu, ngêi b¶o hiÓm thu ®îc sè phÝ lín h¬n møc cÇn
thiÕt ®Ó chi tr¶ cho nh÷ng ngêi kh«ng may bÞ chÕt sím. Sau mét kho¶ng thêi gian,
x¸c suÊt tö vong cña ngêi tham gia ngµy cµng cao h¬n, sè tiÒn chi tr¶ tÊt yÕu sÏ t¨ng
thªm. Nh vËy, kho¶n tiÒn d«i ra trong thêi kú ®Çu cïng víi sè l·i thu ®îc sÏ bï ®¾p
®Ó chi tr¶ cho giai ®o¹n sau vµ hîp ®ång ®îc duy tr× æn ®Þnh , an toµn.
- b¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi ®ãng phÝ 1 lÇn:
§©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm mµ ngêi ®îc b¶o hiÓm chØ ®ãng phÝ mét lÇn khi ký
hîp ®ång, cßn ngêi b¶o hiÓm ph¶i ®¶m b¶o chi tr¶ bÊt cø lóc nµo khi c¸i chÕt cña
ngêi ®îc b¶o hiÓm xuÊt hiÖn. Kho¶n phÝ ®ãng mét lÇn lµ kh¸ lín nªn ngêi tham gia
h¹n chÕ. Lo¹i hîp ®ång nµy rÊt cæ ®iÓn, tuy nhiªn nã vÉn ®îc sö dông ®Ó ®¸p øng
nhu cÇu cña nh÷ng ngêi cã thu nhËp cao trong x· héi.
- B¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi quy ®Þnh sè lÇn ®ãng phÝnh :
Lo¹i nµy kh«ng ®ßi hái ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¶i ®ãng phÝ liªn tôc hay mét lÇn,
mµ quy ®Þnh râ sè n¨m ®ãng phÝ b¶o hiÓm . VÝ dô, ®ãng lµm 5, 10, 15 lÇn hoÆc
®ãng ®Õn mét ®é tuæi quy ®Þnh, ch¼ng h¹n ®Õn hÕt 60 hoÆc 65 tuæi. Tæng sè phÝ
®ãng mçi lÇn phô thuéc vµo sè lÇn ®ãng phÝ. NÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng may bÞ
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chÕt tríc khi hÕt h¹n ®ãng phÝ th× quyÒn lîi b¶o hiÓm sÏ ®îc thanh to¸n cho ngêi
thô hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm vµ kh«ng ph¶i tr¶ thªm c¸c kho¶n phÝ cßn cha tr¶ hÕt.
Lo¹i hîp ®ång nµy rÊt phï hîp víi nh÷ng ngêi sau khi nghØ hu, thu nhËp gi¶m, viÖc
tiÕp tôc ®ãng phÝ b¶o hiÓm lµ mét g¸nh nÆng ®èi víi hä, trong khi hä vÉn cã nhu
cÇu ®îc b¶o hiÓm.
b. B¶o hiÓm trong trêng hîp sèng (b¶o hiÓm sinh kú).
B¶o hiÓm trong trêng hîp sèng cã c¬ së vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng ngîc h¼n so
víi nh÷ng lo¹i b¶o hiÓm tö vong. Thùc chÊt cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ ngêi b¶o
hiÓm cam kÕt chi tr¶ nh÷ng kho¶n tiÒn ®Òu ®Æn trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt
®Þnh hoÆc trong suèt cuéc ®êi ngêi tham gia b¶o hiÓm. NÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm
kh«ng may bÞ chÕt tríc ngµy ®Õn h¹n thanh to¸n th× sÏ kh«ng ®îc chi tr¶ bÊt kú mét
kho¶n tiÒn nµo.
- §Æc ®iÓm :
+ Trî cÊp ®Þnh kú cho ngêi ®îc b¶o hiÓm trong thêi gian x¸c ®Þnh hoÆc cho
®Õn khi chÕt.
+ PhÝ b¶o hiÓm ®ãng mét lÇn.
NÕu trî cÊp ®Þnh kú ®Õn khi chÕt th× thêi gian kh«ng x¸c ®Þnh.
- Môc ®Ých:
+ §¶m b¶o thu nhËp cè ®Þnh sau khi vÒ hu hay tuæi cao søc yÕu.
+ Gi¶m bít nhu cÇu phô thuéc vµo phóc lîi x· héi hoÆc con c¸i khi vÒ giµ.
+ B¶o trî møc sèng trong nh÷ng n¨m th¸ng cßn l¹i cña cuéc ®êi.
Nh vËy, víi mét kho¶n chi phÝ ph¶i nép khi ký hîp ®ång mµ ngêi tham gia lùa
chän, ngêi b¶o hiÓm sÏ thanh to¸n mét kho¶n trî cÊp ®Þnh kú hµng th¸ng cho ngêi
®îc b¶o hiÓm. NÕu kho¶n trî cÊp nµy thanh to¸n ®Þnh kú cho ®Õn hÕt ®êi, ngêi ta
gäi lµ “b¶o hiÓm niªn kim nh©n thä trän ®êi”. NÕu chØ ®îc thanh to¸n trong mét
thêi gian nhÊt ®Þnh, ngêi ta gäi lµ “b¶o hiÓm niªn kim nh©n thä t¹m thêi”.
C¸c kho¶n trî cÊp ®Þnh kú chØ b¾t ®Çu ®îc thanh to¸n vµo mét ngµy Ên ®Þnh vµ
chØ ®îc tr¶ khi ngêi ®îc b¶o hiÓm cßn sèng. Tuy nhiªn, cã mét sè c«ng ty b¶o hiÓm
cßn ¸p dông c¸c ®iÒu kho¶n bæ sung ®Ó hoµn phÝ b¶o hiÓm cho ngêi thô hëng quyÒn
lîi b¶o hiÓm khi ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ tö vong, thÕ nhng trêng hîp nµy rÊt Ýt thÊy.
Lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy rÊt phï hîp víi nh÷ng ngêi khi vÒ hu hoÆc nh÷ng ngêi
kh«ng ®îc hëng trî cÊp hu trÝ tõ b¶o hiÓm x· héi ®Õn ®é tuæi t¬ng øng víi tuæi vÒ hu ®¨ng ký tham gia, ®Ó ®îc hëng nh÷ng kho¶n trî cÊp hµng th¸ng. V× vËy, tªn gäi
“b¶o hiÓm tiÒn trî cÊp hu trÝ”, “ b¶o hiÓm tiÒn hu”, “niªn kim nh©n thä”…®îc c¸c
c«ng ty b¶o hiÓm vËn dông linh ho¹t.
c. B¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp:
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Thùc chÊt cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ b¶o hiÓm c¶ trong trêng hîp ngêi ®îc
b¶o hiÓm tö vong hay cßn sèng. YÕu tè tiÕt kiÖm vµ rñi ro ®an xen nhau v× thÕ nã ®îc ¸p dông réng r·i ë hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi.
- §Æc ®iÓm :
+ Sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc tr¶ khi hÕt h¹n hîp ®ång hoÆc ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ tö
vong trong thêi h¹n b¶o hiÓm.
+ Thêi h¹n b¶o hiÓm x¸c ®Þnh ( thêng lµ 5, 10, 15 n¨m,…).
+ PhÝ b¶o hiÓm thêng ®ãng ®Þnh kú vµ kh«ng thay ®æi trong suèt thêi h¹n b¶o
hiÓm.
+ Cã thÓ ®îc chia l·i th«ng qua ®Çu t phÝ b¶o hiÓm vµ còng cã thÓ ®îc hoµn
phÝ khi kh«ng cã ®iÒu kiÖn tiÕp tôc tham gia.
- Môc ®Ých:
+ §¶m b¶o æn ®Þnh cuéc sèng gia ®×nh vµ ngêi th©n.
+ T¹o lËp quü hu trÝ, gi¸o dôc, tr¶ nî.
+ Dïng lµm vËt thÕ chÊp vay vèn hoÆc khëi nghiÖp kinh doanh.
+…
Khi triÓn khai b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cã thÓ ®a
d¹ng ho¸ lo¹i s¶n phÈm nµy b»ng c¸c hîp ®ång cã thêi h¹n kh¸c nhau, hîp ®ång
phi lîi nhuËn, cã lîi nhuËn vµ c¸c lo¹i hîp ®ång kh¸c tuú theo t×nh h×nh thùc tÕ.
d. C¸c ®iÒu kho¶n b¶o hiÓm bæ sung.
Khi triÓn khai c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä, c¸c nhµ b¶o hiÓm cßn nghiªn
cøu, ®a ra c¸c ®iÒu kho¶n bæ sung ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña ngêi tham gia.
Cã c¸c ®iÒu kho¶n bæ sung sau ®©y thêng hay ®îc vËn dông:
- §iÒu kho¶n bæ sung b¶o hiÓm n»m viÖn vµ phÉu thuËt:
Cã nghÜa lµ nhµ b¶o hiÓm cam kÕt chi tr¶ c¸c chi phÝ n»m viÖn vµ phÉu thuËt
cho ngêi ®îc b¶o hiÓm khi hä bÞ èm ®au hay th¬ng tÝch. Tuy nhiªn nÕu ngêi ®îc
b¶o hiÓm tù g©y th¬ng tÝch, tù tö, mang thai vµ sinh në…th× kh«ng ® îc hëng quyÒn
lîi b¶o hiÓm. Môc ®Ých cña ®iÒu kho¶n nµy nh»m trî gióp ngêi tham gia b¶o hiÓm
gi¶m nhÑ g¸nh nÆng chi phÝ trong ®iÒu trÞ phÉu thuËt, ®Æc biÖt lµ trong c¸c trêng
hîp èm ®au, th¬ng tÝch bÊt ngê.
- §iÒu kho¶n bæ sung b¶o hiÓm tai n¹n:
Nh»m trî gióp thanh to¸n chi phÝ trong ®iÒu trÞ th¬ng tËt, tõ ®ã bï ®¾p sù mÊt
m¸t hoÆc gi¶m thu nhËp do bÞ chÕt hoÆc bÞ th¬ng tÝch cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. §iÒu
kho¶n nµy cã ®Æc ®iÓm lµ b¶o hiÓm kh¸ toµn diÖn c¸c tai n¹n nh: ngêi ®îc b¶o hiÓm
bÞ tµn phÕ, th¬ng tËt toµn bé, th¬ng tÝch t¹m thêi vµ bÞ tai n¹n sau ®ã chÕt. Nh÷ng trêng hîp tù th¬ng, tai n¹n do nghiÖn rîu, ma tuý, tù tö… sÏ kh«ng ® îc hëng quyÒn
lîi b¶o hiÓm.
- §iÒu kho¶n bæ sung b¶o hiÓm søc khoÎ:
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Thùc chÊt cña ®iÒu kho¶n nµy lµ nhµ b¶o hiÓm sÏ cam kÕt thanh to¸n khi ngêi
®îc b¶o hiÓm kh«ng may gÆp ph¶i c¸c chøng bÖnh hiÓm nghÌo nh : ®au tim, ung th,
suy gan, suy thËn, suy h« hÊp,…Môc ®Ých tham gia b¶o hiÓm ë ®©y nh»m cã ®îc
nh÷ng kho¶n tµi chÝnh nhÊt ®Þnh ®Ó trî gióp thanh to¸n c¸c kho¶n chi phÝ y tÕ lín vµ
gãp phÇn gi¶i quyÕt lo liÖu c¸c nhu cÇu sinh ho¹t ngay trong thêi gian ®iÒu trÞ.
Ngoµi ra, trong mét sè hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä, c¸c nhµ b¶o hiÓm cßn ®a
vµo c¸c ®iÒu kho¶n bæ sung kh¸c nh : hoµn phÝ b¶o hiÓm, miÔn thanh to¸n phÝ khi
bÞ tai n¹n, th¬ng tËt,…nh»m t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña c¸c hîp ®ång chÝnh ®Ó thu hót
ngêi tham gia.
MÆc dï cã møc phÝ cao h¬n, nhng c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä cã c¸c
®iÒu kho¶n bæ sung ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu ®a d¹ng cña ngêi tham gia b¶o hiÓm.
3. Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä.
- Kh¸i niÖm hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä :
Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä lµ mét hîp ®ång mµ th«ng qua ®ã mét bªn lµ ngêi ®îc b¶o hiÓm ( cã thÓ lµ ngêi ký kÕt) tù cam kÕt ®ãng mét kho¶n tiÒn (phÝ b¶o
hiÓm ) ®Çy ®ñ vµ ®óng kú h¹n cho mét bªn kh¸c lµ c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä, ®ång
thêi c«ng ty b¶o hiÓm cam kÕt sÏ cã tr¸ch nhiÖm tr¶ sè tiÒn b¶o hiÓm khi cã nh÷ng
sù kiÖn ®Þnh tríc x¶y ra.
- C¸c bªn cã liªn quan tropng hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä cã thÓ cã c¸c bªn
sau ®©y:
+ Ngêi b¶o hiÓm chÝnh lµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä. Sau khi ®· cam kÕt
nhËn b¶o hiÓm, tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô chñ yÕu cña c«ng ty lµ chi tr¶ sè tiÒn b¶o
hiÓm khi cã c¸c sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra ®èi víi ngêi ®îc b¶o hiÓm.Sù kiÖn b¶o
hiÓm trong hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä thêng bao gåm:
Tö vong
HÕt h¹n hîp ®ång
Sèng ®Õn ®é tuæi nhÊt ®Þnh…
Bªn nhËn b¶o hiÓm kh«ng ®îc phÐp huû bá hay thay ®æi c¸c ®iÒu kho¶n trong
hîp ®ång vµ còng kh«ng ®îc khiÕu n¹i ®ßi phÝ b¶o hiÓm.
+ Ngêi ®îc b¶o hiÓm lµ nguwowifmaf sinh m¹ng vµ cuéc sèng cña hä ®îc b¶o
hiÓm theo c¸c ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång. Ngêi ®îc b¶o hiÓm cã thÓ lµ nh÷ng ngêi ®·
trëng thµnh, cã ®ñ n¨ng lùc ph¸p lý ®Ó tù ký kÕt hîp ®ång cho chÝnh m×nh vµ còng
cã thÓ lµ nh÷ng ngêi cha ®ñ tuæi thµnh niªn ph¶i giao tªn cña m×nh cho ngêi ®øng
ra ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm.
+ Ngêi tham gia b¶o hiÓm lµ ngêi ®øng ra yªu cÇu b¶o hiÓm, tho¶ thuËn vµ ký
kÕt hîp ®ång. Ngêi tham gia b¶o hiÓm ph¶i ®¶m b¶o quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
n¨ng lùc ph¸p lý. Trong c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm c¸ nh©n ngêi tham gia b¶o hiÓm vµ
ngêi ®îc b¶o hiÓm lµ hai ngêi kh¸c nhau chØ khi ngêi ®îc b¶o hiÓm cha ®Õn tuæi
thµnh niªn. Bè mÑ, «ng bµ hay ngêi ®ì ®Çu ®øng ra viÕt giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm, ký
kÕt hîp ®ång vµ nép phÝ b¶o hiÓm. HoÆc trong c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm theo nhãm
ngêi ®îc b¶o hiÓm vµ ngêi tham gia còng lµ hai ngêi kh¸c nhau. Ngêi tham gia b¶o
hiÓm cã quyÒn yªu cÇu huû bá hîp ®ång.
+ Ngêi ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm lµ ngêi ®îc nhËn sè tiÒn b¶o hiÓm hoÆc
c¸c kho¶n tiÒn trî cÊp do c«ng ty b¶o hiÓm thanh to¸n nh ®· nªu râ trong hîp ®ång.
Ngêi ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm do ngêi tham gia b¶o hiÓm chØ ®Þnh, nÕu viÖc
chØ ®Þnh kh«ng râ rµng, sè tiÒn b¶o hiÓm sÏ ®îc gi¶i quyÕt theo luËt thõa kÕ. Nêi ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm thêng lµ nh÷ng ngêi ®îc b¶o hiÓm, chØ lµ ngêi kh¸c khi
ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng may bÞ chÕt. X¸c ®Þnh râ ngêi ®îc hëng quyÒn lîi b¶o
hiÓm lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng, tr¸nh ®îc nh÷ng tranh chÊp khiÕu n¹i…Trong nhiÒu
trêng hîp, cÇn chØ ®Þnh ngêi ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm thø nhÊt vµ ngêi tiÕp theo
sau ®Ó ®Ò phßng trêng hîp khi ngêi ®îc hëng quyÒn lîi ®Çu tiªn bÞ chÕt tríc ngêi ®îc b¶o hiÓm.
- HiÖu lùc cña hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä :
Thêng ®îc tÝnh tõ ngµy nép phÝ b¶o hiÓm ®Çu tiªn, nÕu nép phÝ theo n¨m th×
®ã lµ sè phÝ cña n¨m ®Çu tiªn, nÕu theo th¸ng th× ®ã lµ sè phÝ cña th¸ng ®Çu tiªn.
Ngµy nép phÝ ®Çu tiªn ph¶i ®îc ghi chÐp thèng nhÊt vµ chÝnh x¸c trong c¶ ho¸ ®¬n
thu phÝ vµ c¶ giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm…§ång thêi hîp ®ång ph¶i ®îc lkys kÕt víi
nh÷ng ngêi cã ®ñ n¨ng lùc ph¸p, môc ®Ých, néi dung h×nh thøc hîp ®ång ph¶i tu©n
thñ nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
- Tuæi cña ngêi ®îc b¶o hiÓm hay ngêi tham gia b¶o hiÓm :
C¨n cø vµo tuæi trong giÊy khai sinh, chøng minh th, hé chiÕu hay sæ hé khÈu.
C¨n cø vµo ngµy sinh trong c¸c lo¹i giÊy tê nµy ®Ó tÝnh ®é tuæi ®îc nhËn b¶o hiÓm.
HiÖn nay, c¸c c«ng ty thêng ¸p dông c¸ch tÝnh tuæi theo “ ngµy sinh nhËt võa qua”
víi ngµy ph¸t sinh hiÖu lùc cña hîp ®ång. NÕu gäi t lµ kho¶ng thêi gian tõ “ngµy
sinh nhËt võa qua” ®Õn ngµy hîp ®ång ph¸t sinh hiÖu lùc.
t <6 th¸ng : Tuæi = N¨m cña sinh nhËt võa qua – N¨m sinh.
t >= th¸ng : Tuæi = N¨m cña sinh nhËt tíi – N¨m sinh.
- Gi¸ trÞ gi¶i íc :
Gi¸ trÞ b¶o gi¶i íc lµ sè tiÒn mµ ngêi tham gia b¶o hiÓm ®îc nhËn l¹i theo c¸c
quy ®Þnh trong c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång khi ngêi tham gia b¶o hiÓm yªu cÇu
huü bá hîp ®ång tríc khi ®¸o h¹n hîp ®ång hoÆc khi hîp ®ång chÊm døt hiÖu lùc.
§èi víi hîp ®ång ®ãng phÝ mét lÇn cã gi¸ trÞ gi¶i íc ngay khi hîp ®ång b¾t
®Çu cã hiÖu lùc.
20
.DOC 
76 
59 
106 
