§Ò tµi khoa häc
Sè: 08-2003
Nghiªn cøu x©y dùng l−îc ®å ®iÒu tra chän mÉu thu
thËp sè liÖu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn khu vùc hé gia ®×nh
1. CÊp ®Ò tµi
: C¬ së
2. Thêi gian nghiªn cøu : 2003
3. §¬n vÞ chñ tr×
: Vô Thèng kª x©y dùng C¬ b¶n Giao th«ng B−u ®iÖn
4. §¬n vÞ qu¶n lý
: ViÖn Khoa häc Thèng kª
5. Chñ nhiÖm ®Ò tµi
: CN. Mai B¸ ThiÖn
6. Nh÷ng ng−êi phèi hîp nghiªn cøu:
CN. NguyÔn Kim Anh
CN. Hoµng Trung ViÖt
7. KÕt qu¶ b¶o vÖ: lo¹i kh¸
197
I. Néi dung vèn ®Çu t− vµ vèn ®Çu t− ph¸t triÓn hé gia
®×nh thùc tr¹ng vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ë khu vùc Hé gia
®×nh n−íc ta.
Vèn ®Çu t− nãi chung vµ vèn ®Çu t− ph¸t triÓn x· héi nãi riªng lµ vÊn ®Ò
rÊt phøc t¹p, réng lín vµ rÊt quan träng ®èi víi s¶n xuÊt, ®êi sèng cña toµn x·
héi.
Vèn ®Çu t− ph¸t triÓn thùc hiÖn qua c¸c thêi kú cã ¶nh h−ëng rÊt nhiÒu tíi
sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi cña mét quèc gia, thÓ hiÖn trªn chØ tiªu
kinh tÕ tæng hîp lµ Tæng s¶n phÈm trong n−íc (GDP); Khèi l−îng tæng s¶n phÈm
trong n−íc t¨ng lªn tû lÖ thuËn víi sè vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ®· ®−îc thùc hiÖn
tr−íc ®ã.
1.1. Kh¸i niÖm vµ néi dung vèn ®Çu t− ph¸t triÓn
1.1.1. Vèn ®Çu t−
§Çu t− (hay ho¹t ®éng ®Çu t−) theo nghÜa réng, nãi chung lµ sù bá ra c¸c
nguån lùc hiÖn t¹i, ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo ®ã, nh»m ®em l¹i cho ng−êi
®Çu t− nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t−¬ng lai lín h¬n c¸c nguån lùc ®· bá ra
lóc ®Çu.
C¸c nguån lùc bá ra cã thÓ lµ tiÒn b¹c, søc lao ®éng ch©n tay hoÆc trÝ ãc,
tµi nguyªn thiªn nhiªn hoÆc c¸c tµi s¶n vËt chÊt kh¸c.
TÊt c¶ c¸c nguån lùc ®· bá ra nãi trªn ®Ó ®Çu t− ®−îc tÝnh thµnh tiÒn gäi lµ
vèn ®Çu t−.
C¬ cÊu vèn ®Çu t− ®−îc chia theo c¸c gi¸c ®é nghiªn cøu kh¸c nhau;
- Chia theo néi dung cÊu thµnh
- Chia theo nguån vèn cña chñ së h÷u hoÆc thµnh phÇn kinh tÕ
- Chia theo vïng l·nh thæ.
Ngoµi ra ng−êi ta cßn chia vèn ®Çu t− theo b¶n chÊt hoÆc nhiÒu tiªu thøc
kh¸c nhau tuú thuéc môc ®Ých nghiªn cøu.
198
1.1.2. Vèn ®Çu t− ph¸t triÓn
§Çu t− ph¸t triÓn lµ qu¸ tr×nh ®Çu t− nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh tÕ, x·
héi; Lµ bá vèn ®Ó t¹o ra nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh míi, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông
c¸c tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã, mua thªm tµi s¶n l−u ®éng ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt
trong n¨m so víi n¨m tr−íc.
Vèn ®Çu t− ph¸t triÓn lµ nh÷ng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t−,
lµ sè tiÒn ®−îc bá ra ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých ®Çu t−, nh»m sau mét chu kú ho¹t
®éng, hoÆc sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh thu vÒ ®−îc mét gi¸ trÞ lín h¬n sè vèn ®·
bá ra ban ®Çu.
Vèn ®Çu t− ph¸t triÓn gåm vèn ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n, vèn ®Çu t− mua
s¾m tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho s¶n xuÊt kh«ng qua x©y dùng c¬ b¶n, vèn ®Çu t−
söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh, vèn ®Çu t− bæ sung vèn l−u ®éng vµ vèn ®Çu t− ph¸t
triÓn kh¸c ®Ó t¹o ra c¸c tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n l−u ®éng, nguån nh©n lùc ,vµ tµi
s¶n trÝ tuÖ t¨ng thªm so víi n¨m tr−íc.
Vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ngoµi c¸c c¸ch ph©n lo¹i nh− vèn ®Çu t− nãi chung
®· nªu ë phÇn trªn, cßn ®−îc ph©n lo¹i chi tiÕt h¬n gåm 10 lo¹i kh¸c nhau (theo
tinh thÇn NghÞ ®Þnh 42CP cña ChÝnh phñ ViÖt nam).
§Ó nghiªn cøu s©u thªm vµ ph¶n ¸nh kÕt qu¶, hiÖu qu¶ ®Çu t− ng−êi ta cßn
tæng hîp c¸c chØ tiªu vÒ kÕt qu¶ ®Çu t− cña toµn x· héi nh− Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh
míi t¨ng, N¨ng lùc míi t¨ng trong n¨m.
1.1.3. Vèn ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n
Vèn ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n (XDCB), lµ toµn bé chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®−îc
môc ®Ých ®Çu t− lµ t¹o ra nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng, nh÷ng c¬ së h¹ tÇng míi vµ
söa ch÷a lín, hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng l¹i c¸c c«ng tr×nh x©y dùng cò; Bao gåm
chi phÝ cho viÖc kh¶o s¸t, quy ho¹ch x©y dùng c«ng tr×nh, chuÈn bÞ ®Çu t−, chi
phÝ thiÕt kÕ vµ x©y dùng, chi phÝ mua s¾m, l¾p ®Æt thiÕt bÞ m¸y mãc vµo c«ng
tr×nh vµ c¸c chi phÝ kh¸c ®−îc ghi trong tæng dù to¸n x©y dùng.
Vèn ®Çu t− XDCB lµ bé phËn chñ yÕu trong tæng vèn ®Çu t− ph¸t triÓn;
(Néi dung cô thÓ, chi tiÕt c¸c chi phÝ trªn ®−îc quy ®Þnh râ trong chÕ ®é
b¸o c¸o thèng kª ®Þnh kú cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc - do Tæng côc Thèng
kª ban hµnh).
199
1.2. Néi dung vµ thùc tr¹ng vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ë khu vùc Hé gia ®×nh
n−íc ta
1.2.1. Kh¸i niÖm.
Vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ë khu vùc Hé gia ®×nh lµ mét bé phËn cÊu thµnh
trong tæng vèn ®Çu t− ph¸t triÓn x· héi, lµ nh÷ng chi phÝ ®Çu t− cho x©y dùng,
söa ch÷a lín nhµ cöa vµ c¸c c«ng tr×nh kh¸c, vèn ®Çu t− ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
1.2.2. Thùc tr¹ng vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ë khu vùc Hé gia ®×nh.
§Çu t− ph¸t triÓn ë khu vùc Hé gia ®×nh lµ hiÖn t−îng th−êng xuyªn, diÔn
ra hµng ngµy trªn kh¾p ®Êt n−íc ta, cã sè l−îng ®¬n vÞ ®Çu t− rÊt lín, mang tÝnh
tù ph¸t, do c¸c nhu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh
thÇn cña mäi tÇng líp d©n c−,... thêi kú gÇn ®©y, nhÊt lµ sau 10 n¨m ®æi míi,
nh÷ng ho¹t ®éng ®Çu t− nµy ngµy cµng t¨ng lªn nhanh chãng.
ViÖc thu thËp sè liÖu vÒ vèn ®Çu t− ph¸t triÓn khu vùc Hé gia ®×nh ë n−íc
ta, tõ tr−íc tíi nay nãi chung vÉn ch−a ®i vµo nÒn nÕp; Tæng côc Thèng kª ®· cã
mét sè lÇn tæ chøc ®iÒu tra toµn bé khu vùc ngoµi quèc doanh, trong ®ã cã Hé
gia ®×nh; mét sè cuéc ®iÒu tra chän mÉu chuyªn ngµnh, trong ®ã cã mét sè chØ
tiªu liªn quan tíi vèn ®Çu t− ph¸t triÓn (ch−a thËt ®Çy ®ñ néi dung cña vèn ®Çu
t−) cña Hé gia ®×nh, nh−ng ch−a bao giê tæng hîp suy réng ®Çy ®ñ chØ tiªu vèn
®Çu t− ph¸t triÓn cho tÊt c¶ c¸c Hé gia ®×nh, mµ chñ yÕu chØ ®Ó minh ho¹, ph©n
tÝch ë tÇm vÜ m«, trªn ph¹m vi c¶ n−íc; Sè liÖu ch−a thËt hoµn chØnh, ch−a ®ñ ®é
tin cËy cao ®èi víi tõng ®Þa ph−¬ng vµ tõng ngµnh kinh tÕ cô thÓ.
II. Ph−¬ng ph¸p thu thËp, xö lý vµ tæng hîp sè liÖu vèn ®Çu
t− ph¸t triÓn ë n−íc ta
2.1. Vai trß cña vèn ®Çu t− ph¸t triÓn
Vèn ®Çu t− ph¸t triÓn lµ mét chØ tiªu rÊt quan träng, nã ®ãng vai trß quyÕt
®Þnh cho sù ph¸t triÓn vµ t¨ng tr−ëng cña nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc. Tuy nhiªn, qu¸
tr×nh ®Çu t− còng cÇn ph¶i tÝnh to¸n kü, ®Çu t− ®óng h−íng, ®óng môc ®Ých, qu¶n
lý chÆt chÏ vµ sö dông cã hiÖu qu¶, míi ph¸t huy hÕt t¸c dông cña nã.
X¸c ®Þnh ®−îc vai trß, ý nghÜa to lín cña viÖc thùc hiÖn vèn ®Çu t− ph¸t
triÓn trong t×nh h×nh míi, §¶ng vµ Nhµ n−íc ta lu«n lu«n quan t©m ®Õn viÖc t×m
200
mäi biÖn ph¸p vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó huy ®éng cao nhÊt c¸c nguån
vèn ®Çu t− ph¸t triÓn cho c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc;
§ång thêi giao tr¸ch nhiÖm cho Tæng côc Thèng kª ph¶i tæ chøc thu thËp, tæng
hîp vµ b¸o c¸o víi L·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ n−íc ®Ó cã chØ ®¹o kÞp thêi, cã nh÷ng
chÝnh s¸ch phï hîp...
2.2. ViÖc tæ chøc qu¶n lý vµ theo dâi thùc hiÖn vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ë
n−íc ta.
Do vai trß vµ ý nghÜa quan träng cña vèn ®Çu t− ph¸t triÓn víi nÒn kinh tÕ
®Êt n−íc nh− ®· nãi ë trªn cho nªn viÖc giao chØ tiªu, ph©n bæ chØ tiªu, chØ ®¹o
thùc hiÖn tiÕn ®é ®· ®−îc §¶ng vµ Nhµ n−íc rÊt quan t©m.
Ngµnh Thèng kª ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò ra ®−îc ph−¬ng ph¸p tÝnh
to¸n tæng hîp chØ tiªu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ®Ó kÞp thêi b¸o c¸o theo yªu cÇu cña
l·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ n−íc, Quèc héi vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn chØ tiªu vèn ®Çu t−
ph¸t triÓn hµng n¨m.
ViÖc thu thËp, tÝnh to¸n chØ tiªu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn trªn ph¹m vi c¶
n−íc, còng nh− tõng bé, ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng, ®−îc c¸c c¬ quan Thèng kª c¸c
cÊp, c¸c ngµnh ë trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng ®· tiÕn hµnh thu thËp sè liÖu theo 2
c¸ch lµ:
- ChÕ ®é b¸o c¸o Thèng kª ®Þnh kú hµng th¸ng, quÝ, n¨m
- §iÒu tra Thèng kª.
Tõ tr−íc ®Õn nay chóng ta ®· tæ chøc 2 cuéc ®iÒu tra cã liªn quan ®Õn vèn
®Çu t− ph¸t triÓn hé gia ®×nh, vµo n¨m 1992 vµ n¨m 2000, nh÷ng n¨m kh«ng tæ
chøc ®iÒu tra vèn ®Çu t− ph¸t triÓn, c¸c c¬ quan Thèng kª thu thËp tæng hîp chØ
tiªu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn qua kÕt qu¶ b¸o c¸o thèng kª ®Þnh kú vÒ vèn ®Çu t− vµ
khai th¸c tõ kÕt qu¶ cña c¸c cuéc ®iÒu tra cã liªn quan nh− ®iÒu tra kinh tÕ hé gia
®×nh, ®iÒu tra møc sèng d©n c−, ®iÒu tra ®a môc tiªu,v.v... Tõ ®ã chóng ta ®· tÝnh
to¸n, tæng hîp, ph©n tæ theo môc ®Ých nghiªn cøu, víi nhiÒu lo¹i ph©n tæ kh¸c
nhau, phôc vô cho viÖc nghiªn cøu vµ b¸o c¸o §¶ng vµ Nhµ n−íc.
201
2.3. Thu thËp, tæng hîp tÝnh to¸n chØ tiªu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn trong thêi
gian qua vµ nh÷ng t¸c dông cña nã
ViÖc thu thËp, tæng hîp, tÝnh to¸n ®−îc chØ tiªu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn
nh÷ng n¨m qua ®· gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ, c¸c nhµ l·nh ®¹o §¶ng vµ
Nhµ n−íc ë c¸c cÊp c¸c ngµnh trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng n¾m ®−îc tæng sè vèn
®Çu t− ph¸t triÓn thùc hiÖn qua c¸c n¨m lµ bao nhiªu. Víi sè vèn ®Çu t− ph¸t
triÓn ®ã, qua thùc tÕ tÝnh to¸n th× tæng sè vèn ®Çu t− ph¸t triÓn toµn quèc th−êng
cã tû lÖ b»ng 30% ®Õn 33% GDP mçi n¨m.
Tõ kÕt qu¶ tÝnh to¸n nµy, chóng ta ®· thÊy ®−îc møc huy ®éng vèn ®Çu t−
ph¸t triÓn hµng n¨m ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ®Çu t− g¾n víi sù ph¸t triÓn
®Êt n−íc vµ lµm c«ng t¸c so s¸nh quèc tÕ. Còng tõ ®ã gióp ta cã thÓ t×m thªm
c¸c biÖn ph¸p ®Ó huy ®éng tèi ®a c¸c nguån vèn ®Çu t−,...
Tãm l¹i, viÖc theo dâi, tæng hîp chØ tiªu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn thùc hiÖn
hµng n¨m ®· cã vai trß tÝch cùc gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý, ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc
ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c cÊp c¸c ngµnh ë trung −¬ng, cã c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch
x¸c ®Þnh ch−¬ng tr×nh môc tiªu vµ nh÷ng b−íc ®i cña qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t
triÓn kinh tÕ, kÞp thêi cã nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ
ngµnh, kinh tÕ vïng l·nh thæ, ®Ò ra c¸c chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch kÞp thêi khuyÕn
khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c hé d©n c− bá vèn ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt,
kinh doanh, b−íc ®Çu ®· ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ.
MÆc dï vËy, viÖc tæ chøc theo dâi, tÝnh to¸n vµ tæng hîp chØ tiªu vèn ®Çu
t− ph¸t triÓn vÉn cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp nh− viÖc tÝnh trïng, bá sãt, ranh giíi vµ
ph¹m vi thu thËp gi÷a ®Þa ph−¬ng vµ vïng l·nh thæ,... VÒ néi dung vµ ph−¬ng
ph¸p tÝnh, ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra, thu thËp tæng hîp sè liÖu còng cßn nhiÒu ®iÒu
®¸ng bµn;
Trong ph¹m vi ®Ò tµi, chóng t«i chØ ®Ò cËp chÝnh ®Õn néi dung vµ ph−¬ng
ph¸p thu thËp, tæng hîp sè liÖu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn khu vùc hé gia ®×nh.
HiÖn nay c¸c côc thèng kª hiªn nay c¸c ®ang dïng hai c¸ch chÝnh nh− sau
®Ó thu thËp sè liÖu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn trong c¸c hé gia ®×nh:
C¸ch thø nhÊt: tù tæ chøc ®iÒu tra vèn ®Çu t− ph¸t triÓn theo ph−¬ng ph¸p
chän mÉu.
202
C¸ch thø hai: sö dông kÕt qu¶ cña c¸c cuéc ®iÒu tra kh¸c.
B»ng hai c¸ch trªn ®Ó tÝnh ra vèn ®Çu t− ph¸t triÓn sÏ cã mét sè −u ®iÓm vµ
nh−îc ®iÓm nh− sau:
¦u ®iÓm:
Thu thËp ®−îc sè liÖu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn cña khu vùc hé gia ®×nh ®Ó b¸o
c¸o ®−îc tiÕn ®é vµ møc ®é thùc hiÖn ®Çu t− ë ®Þa ph−¬ng, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu
l·nh ®¹o vµ chØ ®¹o thùc hiÖn ®Çu t− cña l·nh ®¹o c¸c cÊp.
Nh−îc ®iÓm:
- ë c¸ch thø nhÊt: do c¸c ®Þa ph−¬ng tù tæ chøc ®iÒu tra nªn ph−¬ng ph¸p
chän mÉu, ph−¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu, ph−¬ng ph¸p tæng hîp vµ suy réng
kh«ng thèng nhÊt, dÉn ®Õn sè liÖu kh«ng ®¶m b¶o tÝnh ®ång nhÊt.
- Do kinh phÝ h¹n hÑp cho nªn mÉu chän kh«ng ®ñ ®¹i diÖn, kh«ng ®ñ tÝnh
khoa häc vµ thùc tiÔn cña sè liÖu.
- ë c¸ch thø hai: Do ph¶i dïng sè liÖu cña c¸c cuéc ®iÒu tra kh¸c ®Ó gi¸n
tiÕp tÝnh ra sè liÖu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn cho nªn sè liÖu bÞ h¹n chÕ.
- Trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n ph¶i dïng ph−¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm
®ång thêi l¹i ph¶i dïng mét sè tû lÖ, hÖ sè ®Ó suy réng, ®iÒu nµy dÉn ®Õn sè liÖu
bÞ ¶nh h−ëng cña qu¸ nhiÒu yÕu tè, cã thÓ lµm gi¶m ®é tin cËy cña sè liÖu...
III. Ph−¬ng ph¸p §iÒu tra chän mÉu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn
khu vùc hé gia ®×nh
3.1. Môc ®Ých, yªu cÇu cña cuéc ®iÒu tra
Thu thËp th«ng tin vÒ kÕt qu¶ thùc hiÖn vèn ®Çu t− ph¸t triÓn trong n¨m
®iÒu tra cña c¸c hé gia ®×nh thuéc c¸c lÜnh vùc, ngµnh nghÒ kh¸c nhau,
- KÕt qu¶ ®iÒu tra lµ nguån sè liÖu ®Ó tæng hîp b¸o c¸o vÒ vèn ®Çu t− ph¸t
triÓn, gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh míi t¨ng theo lo¹i h×nh kinh tÕ, ngµnh kinh tÕ cña ®Þa
ph−¬ng; §ång thêi lµ nguån sè liÖu ®Ó tæng hîp ph©n t¸ch t×nh h×nh ®Çu t− ph¸t
triÓn ë khu vùc hé gia ®×nh cña c¸c tØnh, thµnh phè vµ toµn quèc, gãp phÇn tÝnh
®−îc sè liÖu vèn ®Çu t− ph¸t triÓn toµn x· héi.
203
- Gióp cho c¸c c¬ quan qu¸n lý Nhµ n−íc ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh trung −¬ng
vµ ®Þa ph−¬ng n¾m ®−îc t×nh h×nh thùc hiÖn vèn ®Çu t− ph¸t triÓn vµ t×nh h×nh
ph¸t triÓn nhµ cöa, c¬ së h¹ tÇng cña khu vùc hé gia ®×nh. Qua ®ã cã nh÷ng c¬
chÕ chÝnh s¸ch nh»m qu¶n lý, khai th¸c tèi ®a nguån vèn trong d©n vµo viÖc
phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cña khu vùc d©n c− ë
c¸c Vïng, TØnh, Thµnh phè, phï hîp víi chñ tr−¬ng ch−¬ng cña Nhµ nuíc.
3.2. §èi t−îng, ®¬n vÞ, ph¹m vi ®iÒu tra vµ thêi gian ®iÒu tra
3.2.1. §èi t−îng ®iÒu tra, ®¬n vÞ ®iÒu tra
§èi t−îng vµ ®¬n vÞ ®iÒu tra lµ c¸c hé gia ®×nh ®ang sèng trªn tÊt c¶ c¸c
tØnh thµnh phè vµ ho¹t ®éng trong tÊt c¶ c¸c ngµnh n«ng l©m nghiÖp thuû s¶n,
c«ng nghiÖp, x©y dùng, dÞch vô .... vµ c¸c lo¹i hé gia ®×nh kh¸c.
3.2.2. Ph¹m vi ®iÒu tra vµ cì mÉu ®iÒu tra
§iÒu tra ë tÊt c¶ c¸c TØnh, Thµnh phè trong c¶ nuíc, cì mÉu ¸p dông cho
tõng TØnh, Thµnh phè lµ kho¶ng trªn d−íi lµ 0,38 % tæng sè hé gia ®×nh cã trong
TØnh, Thµnh phè ®−îc Ban chØ ®¹o ®iÒu tra trung −¬ng tÝnh vµ c«ng bè cho c¸c
tØnh, thµnh phè thùc hiÖn.
3.2.3. Thêi gian ®iÒu tra
Cuéc ®iÒu tra nµy ®−îc tiÕn hµnh vµo ngµy l th¸ng 1 hµng n¨m.
Sè liÖu thu thËp lµ sè liÖu thùc hiÖn cña c¶ n¨m tr−íc.
3.2.4. Néi dung ®iÒu tra
Néi dung ®iÒu tra thÓ hiÖn trong l phiÕu:
PhiÕu ®iÒu tra vèn ®Çu t− ph¸t triÓn cña hé gia ®×nh (PhiÕu vµ gi¶i thÝch
c¸ch ghi phiÕu sÏ ®−îc kÌm víi ph−¬ng ¸n nµy khi tæ chøc ®iÒu tra).
Qua phiÕu ®iÒu tra, sÏ thu thËp c¸c lo¹i th«ng tin nh−:
- Vèn ®Çu t− ph¸t triÓn thùc hiÖn trong n¨m,… chia theo ngµnh kinh tÕ
- Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh míi t¨ng trong n¨m
- Nguån vèn ®Çu t− ph¸t triÓn cña hé gia ®×nh
- Dù kiÕn ®Çu t− trong n¨m tíi
204
3.2.5. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra
a. Chän mÉu ®iÒu tra
Cuéc ®iÒu tra nµy sö dông ph−¬ng ph¸p chän mÉu suy réng.
C¸c mÉu ®−îc chän ph¶i ®¹i diÖn ®−îc cho c¸c hé thuéc c¸c ngµnh nghÒ
cña ®Þa ph−¬ng; §ång thêi còng ph¶i ®¹i diÖn cho c¸c vïng thµnh thÞ, n«ng th«n,
®ång b»ng, vïng cao, vïng biÓn,... cña c¸c TØnh, Thµnh phè.
Quy tr×nh chän mÉu ®iÒu tra nh− sau:
Nguyªn t¾c chung cña chän mÉu:
+ MÉu chän ra võa ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®¹i diÖn cho toµn quèc, võa ph¶i
®¶m b¶o ®¹i diÖn cho vïng vµ ®Þa ph−¬ng (TØnh, thµnh phè).
+ MÉu ph©n bæ theo tû lÖ nh−ng ph¶i tu©n thñ ®óng ph−¬ng ph¸p chän cho
tõng ®Þa ph−¬ng theo Ban chØ ®¹o trung t−¬ng qui ®Þnh.
+ Tæng côc Thèng kª x¸c ®Þnh cì mÉu chung cho c¸c tØnh, thµnh phè
(mÉu con ®éc lËp). C¸c côc Thèng kª ph©n bæ sè ®¬n vÞ ®iÒu ®iÒu tra cho vïng,
miÒn, ngµnh kinh tÕ cña c¸c hé.
Cô thÓ nh− sau:
- Tæng côc Thèng kª qui ®Þnh tæng sè hé ph¶i ®iÒu tra cho tõng TØnh,
Thµnh phè (xem sè hé ph¶i ®iÒu tra trong b¶ng qui ®Þnh kÌm theo). Mçi tØnh,
thµnh phè nµy lµ mét mÉu ®éc lËp.
- C¸c côc Thèng kª TØnh, Thµnh phè ®−a vµo ph−¬ng ph¸p thèng kª kinh
nghiÖm ®Ó chän ra mét sè quËn, huyÖn, thÞ x·, thµnh phè trong tØnh ®¹i diÖn
®−îc cho c¸c vïng; vÝ dô: vïng ®ång b»ng, vïng cao, vïng n«ng th«n, vïng
thµnh thÞ ®¶m b¶o tÝnh ®¹i diÖn cho ho¹t ®éng thuéc c¸c ngµnh nghÒ; vÝ dô:
ngµnh n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, bu«n b¸n dÞch vô th−¬ng
nghiÖp, ho¹t ®éng vËn t¶i, x©y dùng,... Sau khi chän ®−îc c¸c quËn, huyÖn, thÞ
x·, Côc thèng kª tiÕp tôc c¨n cø vµo sè hé ®uîc quy ®Þnh ®iÒu tra trong toµn
tØnh, thµnh phè nµy mµ ph©n bæ sè cho tõng quËn, huyÖn, thÞ x· mÉu sao cho võa
®¶m b¶o tÝnh ®¹i diÖn ®èi víi vïng, võa ®¹i diÖn ®−îc theo ngµnh kinh tÕ nªn sè
hé mÉu trong tõng quËn, huyÖn, thÞ x· kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i b»ng nhau.
205
- Trong mçi quËn, huyÖn, thÞ x· l¹i tiÕn hµnh chän ra mét sè x·, ph−êng,
thÞ trÊn ®¹i diÖn ®Ó ®iÒu tra. C¸c x·, ph−êng, thÞ trÊn mÉu nµy cã ®uîc c¨n cø vµo
tæng sè x·, ph−êng, thÞ trÊn hiÖn cã mçi quËn, huyÖn, thÞ x· ë thêi ®iÓm ®iÒu tra
kÕt hîp víi thèng kª kinh nghiÖm ®Ó chän.
- Trong mçi x·, ph−êng, thÞ trÊn ®−îc chän ®iÒu tra l¹i chän ra mét sè
th«n, Êp, b¶n (®èi víi n«ng th«n) tæ d©n phè (®èi víi thµnh thÞ) Nãi chung lµ c¸c
®Þa bµn ®iÒu tra ®Ó ®iÒu tra. Còng c¨n cø vµo sè th«n, Êp, b¶n hoÆc tæ d©n phè t¹i
thêi ®iÓm ®iÒu tra hiÖn cã cña mçi x·, ph−êng, thÞ trÊn ®· ®−îc chän ®Ó chän ra
sè ®Ó chän ra sè ®Þa bµn ®iÒu tra cÇn thiÕt.
- Khi ®· cã ®Þa bµn ®iÒu tra, tiÕn hµnh chän hé ®iÒu tra, mçi ®Þa bµn chän
50 hé. C¸ch chän cô thÓ nh− sau:
Mçi ®Þa bµn ®iÒu tra cÇn lËp danh s¸ch c¸c hé gia ®×nh hiÖn cã ë ®Þa bµn,
sau ®ã chän c¸c hé theo ph−¬ng ph¸p ngÉu nhiªn. Cô thÓ: chän ngÉu nhiªn hé
®Çu tiªn trong danh s¸ch hé ®· lËp, sau ®ã céng víi hÖ sè k (b−íc chän) cho ®Õn
®ñ 50 hé. HÖ sè k ®−îc tÝnh b»ng c¸ch:
k=
M
Trong ®ã: - M lµ tæng sè hé cña ®Þa bµ ®iÒu tra
50
50 lµ sè hé cÇn chän ®Ó ®iÒu tra ë ®Þa bµn.
Dùa trªn sè x· cña mçi tØnh, thµnh phè vµ tæng sè hé chän do Tæng côc
Thèng kª qui ®Þnh, dùa trªn c¸ch x¸c ®Þnh trªn ta sÏ cã mét danh s¸ch hé cÇn
thiÕt ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu tra.
* Ph−¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu
Cuéc ®iÒu tra nµy cÇn ®iÒu tra viªn ®Õn trùc tiÕp t¹i hé ®iÒu tra ®Ó pháng
vÊn thu thËp sè liÖu. §iÒu tra viªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sè liÖu thu thËp ®−îc
cña hé gia ®×nh.
3.2.6. Ph−¬ng ph¸p suy réng
3.2.6.1. Nguyªn t¾c chung
Sau khi thu thËp sè liÖu ®iÒu tra, c¸c Côc Thèng kª TØnh, Thµnh phè tiÕn
hµnh tæng hîp vµ suy réng sè liÖu. Sè liÖu vïng nµo suy réng cho vïng ®ã. VÝ
dô: Sè liÖu c¸c ®Þa bµn thuéc vïng n«ng th«n suy réng cho vïng n«ng th«n,
206
thuéc vïng thµnh thÞ suy réng cho vïng thµnh thÞ, ngµnh n«ng nghiÖp suy réng
cho thuéc ngµnh n«ng nghiÖp, thuéc ngµnh tiÓu thñ c«ng nghiÖp suy réng cho
ngµnh tiÓu thñ c«ng nghiÖp,…
3.2.6.2- C¸c b−íc tiÕn hµnh
ViÖc suy réng ®−îc tiÕn hµnh theo c¸c tr×nh tù sau:
B−íc 1: TÝch sè b×nh qu©n cho tõng tæ x·, ph−êng, thÞ trÊn, ®¹i diÖn cho
c¸c nhãm vïng, miÒn.
B−íc 2: LÊy trÞ sè b×nh qu©n mét tæ cña tõng nhãm vïng, miÒn nh©n víi
(X) tæng sè x·, ph−êng hay thÞ trÊn cña vïng, miÒn mµ tæ ®ã ®¹i diÖn. LÇn l−ît
tÝnh cho tõng nhãm vïng, miÒn. §ã lµ kÕt qu¶ suy réng cña c¸c vïng, miÒn.
B−íc 3: Tæng céng sè liÖu cña tÊt c¶ c¸c vïng, miÒn sÏ ®−îc kÕt qu¶ suy
réng chung cho cña tÊt c¶ c¸c x·, ph−êng, thÞ trªn trªn ®Þa bµn toµn TØnh, Thµnh
phè.
3.2.7. Tæ chøc thùc hiÖn
- Tæng côc Thèng kª x©y dùng ph−¬ng ¸n ®iÒu tra, phiÕu ®iÒu tra, hÖ
thèng chØ tiªu tæng hîp ®iÒu tra, trªn ®Þa bµn TØnh, Thµnh phè, h−íng dÉn
ph−¬ng ph¸p chän mÉu ®iÒu tra, gi¶i thÝch ph−¬ng ph¸p ghi phiÕu ®iÒu tra vµ
quy ®Þnh tæng sè hé gia ®×nh cÇn tiÕn hµnh ®iÒu tra cho tõng TØnh, Thµnh phè
truíc ngµy 1 th¸ng 10 hµng n¨m.
- Côc Thèng kª TØnh, Thµnh phè chÞu tr¸ch nhiÖm chän ®Þa bµn ®iÒu tra
nh− tiÕn hµnh chän sè l−îng quËn, huyÖn, x· ph−êng, th«n, Êp, b¶n, tæ d©n phè.
Chän x· ph−êng ®¹i diÖn cho c¸c vïng, ngµnh nghÒ cña c¸c hé gia ®×nh vµ x¸c
®Þnh sè ®¬n vÞ ®iÒu tra cho tõng x¨, ph−êng, thÞ trÊn.
ViÖc chän ®¬n vÞ mÉu ph¶i tu©n theo h−íng dÉn cña ph−¬ng ¸n nµy vµ
th«ng b¸o cô thÓ cho phßng Thèng kª huyÖn, quËn. §ång thêi Côc Thèng kª
chÞu tr¸ch nhiÖm in Ên c¸c tµi liÖu ®iÒu tra, phiÕu ®iÒu tra. cho TØnh, Thµnh phè
m×nh, tæ chøc tËp huÊn ®iÒu tra cho c¸n bé thèng kª c¸c quËn huyÖn vµ c¸c ®iÒu
tra viªn truíc ngµy 0l th¸ng l2 hµng n¨m. §ång thêi ®«n ®èc, kiÓm tra ®Ó ®¶m
b¶o cuéc ®iÒu tra ®óng tiÕn ®é, ®¶m b¶o chÊt l−îng sè liÖu thu ®−îc ph¶n ¸nh
®óng víi t×nh h×nh thùc tÕ.
207
- Phßng Thèng kª quËn, huyÖn c¨n cø vµo nh÷ng x·, ph−êng, thÞ trÊn cã
c¸c ®¬n vÞ ®−îc chän lµm ®Þa bµn ®iÒu tra vµ sè hé ®−îc th«ng b¸o lµm c¨n cø
®Ó chän c¸c ®¬n vÞ ®Þa bµn ®iÒu tra theo h−íng dÉn cña ph−¬ng ¸n nµy. Sau ®ã
c¸c phßng thèng kª huyÖn, quËn phèi hîp víi thèng kª x·, ph−êng, thÞ trÊn tiÕn
hµnh lËp danh s¸ch c¸c chñ hé gia ®×nh c¸c th«n, b¶n, côm tæ gia ®×nh ®−îc chän
lµm ®¬n vÞ ®iÒu tra ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu tra xong tr−íc ngµy 0l th¸ng 1 hµng n¨m.
- C¸c ®iÒu tra viªn chÞu tr¸ch nhiÖm pháng vÊn c¸c hé cã trong danh s¸ch
®−îc chän t¹i nh÷ng th«n Êp b¶n tæ d©n phè hoÆc côm gia ®×nh ®−îc ph©n c«ng
®iÒu tra, khi kÕt thóc ®iÒu tra viªn göi phiÕu ®iÒu tra vÒ phßng Thèng kª huyÖn,
quËn truíc ngµy 20 th¸ng 0l cïng n¨m tiÕn hµnh ®iÒu tra.
- Phßng Thèng kª huyÖn, quËn kiÓm tra phiÕu ®iÒu tra, bµn giao phiÕu
®iÒu tra cho Côc Thèng kª tØnh, thµnh phè tr−íc ngµy 10 th¸ng 2 cïng n¨m.
- Côc Thèng kª TØnh, Thµnh phè kiÓm tra xö lý, suy réng vµ tæng hîp kÕt
qu¶ ®iÒu tra theo hÖ thèng biÓu mÉu qui ®Þnh cña ph−¬ng ¸n nµy.
KÕt qu¶ ®iÒu tra vèn ®Çu t− ph¸t triÓn cña hé gia ®×nh lµ nguån sè liÖu ®Ó
®−a vµo tæng hîp c¸c chØ tiªu b¸o c¸o cña BiÓu 02 §T-T, BiÓu 03 §T - T, BiÓu 04
§T-T, biÓu 08/ XL-T cña chÕ ®é b¸o c¸o Thèng kª ®Þnh kú vèn ®Çu t− vµ x©y
dùng ¸p dông cho c¸c Côc Thèng kª tØnh, thµnh phè ban hµnh theo quyÕt ®Þnh
sè: 733/2002 Q§ TCTK ngµy 15/11/2002 cña Tæng côc tr−ëng Tæng côc Thèng
kª vµ göi vÒ Tæng côc Thèng kª theo thêi gian cô thÓ trong chÕ ®é b¸o c¸o ®·
qui ®Þnh.
IV. C¸c ph−¬ng ¸n chän mÉu cho cuéc ®iÒu tra vèn ®Çu t−
ph¸t triÓn hé gia ®×nh
Ph−¬ng ¸n 1:
Ph−¬ng ¸n chän mÉu ®iÒu tra vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ë khu vùc hé gia ®×nh
g¾n víi ®iÒu tra nhµ ë hé gia ®×nh.
X¸c ®Þnh ®èi t−îng vµ ®¬n vÞ ®iÒu tra: lµ hé gia ®×nh.
1. ThiÕt kÕ mÉu:
1.1. Ph©n lo¹i ®èi t−îng ®iÒu tra:
208
§èi t−îng ®iÒu tra vèn ®Çu t− ph¸t triÓn khu vùc hé gia ®×nh lµ rÊt réng
lín, ®a d¹ng vµ tù ph¸t ®Çu t−... dÉn ®Õn cuéc ®iÒu tra nµy b»ng ph−¬ng ph¸p
chän mÉu lµ hîp lý.
1.2. X¸c ®Þnh cì mÉu
X¸c ®Þnh cì mÉu theo 3 c¸ch x¸c ®Þnh cì mÉu:
C¸ch 1: X¸c ®Þnh ®óng qui tr×nh chän mÉu víi dµn mÉu hiÖn t¹i lµ 16,81
triÖu hé hiÖn cã.
C¸ch 2: Dùa trªn c¬ së chän mÉu cña mét sè cuéc ®iÒu tra ®· thùc hiÖn
thµnh c«ng tr−íc ®©y kÕt hîp thèng kª kinh nghiÖm ®Ó x¸c ®Þnh cì mÉu.
C¸ch 3: Dùa trªn c¬ së mÉu cña c¸c cuéc ®iÒu tra tr−íc ®©y, tÝnh sai sè
chän mÉu ®Ó ®iÒu chØnh cì mÉu cho hîp lý, c¸ch nµy sÏ ph¶i tÝnh to¸n nhiÒu vµ
dùa vµo ph−¬ng ph¸p ngÉu nhiªn lµ chÝnh.
Tõ 3 c¸ch trªn, rót ra chän mÉu trong ®iÒu tra vèn ®Çu t− ph¸t triÓn hé gia
®×nh theo c¸ch 2 lµ thùc tÕ vµ kh¶ thi ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o ®é tin cËy cho phÐp.
2. X©y dùng l−îc ®å chän mÉu:
Môc nµy ®−a ra c¸c cÊp chän mÉu ®Ó chän ®Þa bµn ®iÒu tra vµ hé ®iÒu tra.
3. LËp dµn mÉu
Theo c¸c cÊp trong môc 3, c¨n cø chÝnh ®Ó lËp dµn mÉu lµ danh s¸ch danh
môc hµnh chÝnh hiÖn t¹i ë thêi ®iÓm ®iÒu tra.
4. C¸ch thøc tiÕn hµnh chän mÉu:
C¨n cø danh môc hµnh chÝnh hiÖn t¹i chän kÕt hîp ph−¬ng ph¸p ngÉu
nhiªn vµ thèng kª kinh nghiÖm ®Ó chän ra ®Þa bµn ®iÒu tra vµ ®èi t−îng ®iÒu tra
lµ hé gia ®×nh.
Ph−¬ng ¸n 2:
Ph−¬ng ¸n chän mÉu ®iÒu tra vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ë khu vùc hé gia ®×nh,
nh−ng kh«ng ®iÒu tra vèn x©y dùng nhµ ë.
Së dÜ kh«ng ®iÒu tra vèn x©y dùng nhµ ë cña hé gia ®×nh lµ v× vèn ®Çu t−
x©y dùng nhµ ë ®· lµ néi dung lín vµ quan träng trong vèn ®Çu t− ph¸t triÓn cña
hé gia ®×nh.
209
C¸c b−íc tiÕn hµnh cña ph−¬ng ¸n 2 còng t−¬ng tù nh− ph−¬ng ¸n 1.
Nãi tãm l¹i, Ph−¬ng ¸n 1 vµ 2 ®Òu dÉn ®Õn viÖc chän mÉu cho ®iÒu tra vèn
®Çu t− ph¸t triÓn khu vùc hé gia ®×nh b»ng ph−¬ng ph¸p kÕt hîp gi÷a ngÉu nhiªn
vµ thèng kª kinh nghiÖm lµ hîp lý, kh¶ thi vµ thùc tÕ, ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o ®é
tin cËy cña sè liÖu.
KÕt luËn
Vèn ®Çu t− nãi chung vµ vèn ®Çu t− ph¸t triÓn nãi riªng lµ mét vÊn ®Ò
réng lín, cã rÊt nhiÒu néi dung cÇn ®i s©u nghiªn cøu. Trong ph¹m vi ®Ò tµi,
chóng t«i chØ tËp trung chñ yÕu vµo nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt viÖc ®iÒu tra chän mÉu
vèn ®Çu t− ph¸t triÓn hé gia ®×nh. §Ò tµi nµy chóng t«i cã ý muèn nã trë thµnh
mét ®Ò tµi mang tÝnh chÊt thùc tiÔn vµ cã thÓ ®−a vµo ¸p dông; Víi ý muèn ®ã,
chóng t«i mong muèn ®−îc sù tham gia gãp ý cña c¸c ®ång chÝ, ®ång nghiÖp ®Ó
®iÒu ®ã thµnh hiÖn thùc.
210
- Xem thêm -
.PDF 
14 
93 
136 
