Tài liệu Nghiên cứu và ứng dụng công cụ selenium webdriver trong kiểm thử tự động ứng dụng web

LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của thầy giáo - Tiến sĩ Nguyễn Văn Núi, người đã cung cấp cho em những kiến thức cơ bản về kiểm thử phần mềm cũng như định hướng cho em những phương pháp, công cụ kiểm thử và cung cấp tài liệu tham khảo, để em có thể hoàn thành tốt đề tài của mình. Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giáo, giảng viên trong Khoa Công Nghệ Thông Tin – Trường ĐH Công Nghệ Thông Tin và Truyền Thông Thái Nguyên – Đại học Thái Nguyên và các thầy cô đã giảng dạy em trong suốt quá trình em học tập tại trường. Con cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình, bố mẹ và bạn bè đã luôn là nguồn động viên to lớn giúp đỡ con vượt qua những khó khăn trong suốt quá trình học tập. Mặc dù đã cố gắng hoàn thiện đồ án với tất cả nỗ lực của bản thân, nhưng chắc không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong quý thầy cô đóng góp ý kiến để em có thể hoàn thiện kiến thức của bản thân! Là sinh viên công nghệ thông tin, em rất tự hào về ngồi trường mà mình đang theo học, và tự hào về tất cả thầy cô của mình! Em xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 5 năm 2017 Sinh viên Nguyễn Thị Ngoan 1 LỜI CAM ĐOAN Để hoàn thành đồ án tốt nghiệp đúng thời gian quy định và đáp ứng được yêu cầu đề ra, em đã cố gắng tìm hiểu, học hỏi, tích lũy kiến thức đã học. Em có tham khảo một số tài liệu đã nêu trong phần “Tài liệu tham khảo” nhưng không sao chép nội dung từ bất kì đồ án nào khác. Em xin cam đoan những lời khai trên là đúng, mọi thông tin sai lệch em xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Hội đồng. Sinh viên Nguyễn Thị Ngoan 2 MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. 1 LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ 2 MỤC LỤC ................................................................................................................... 3 DANH MỤC HÌNH ẢNH ........................................................................................... 6 LỜI NÓI ĐẦU............................................................................................................. 7 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ PHẦN MỀM ............................................................ 8 1.1. Phần mềm là gì? ................................................................................................ 8 1.1.1. Khái niệm .................................................................................................... 8 1.1.2. Phân loại phần mềm .................................................................................... 8 1.1.3. Vòng đời phát triển phần mềm (Software Development Life Cycle) ............ 8 1.1.4. Các mô hình phát triển phần mềm ............................................................. 10 1.2. Kiểm thử phần mềm ........................................................................................ 15 1.2.1. Khái niệm kiểm thử phần mềm .................................................................. 15 1.2.2. Các mức kiểm thử ..................................................................................... 15 1.2.3. Các phương pháp kiểm thử ........................................................................ 16 1.2.4. Các loại kiểm thử ...................................................................................... 18 1.3. Quy trình kiểm thử phần mềm (STLC) ............................................................ 20 1.4. Kế hoạch kiểm thử (test plan) .......................................................................... 21 1.5. Thiết lập môi trường kiểm thử ......................................................................... 22 1.5.1. Khái niệm môi trường kiểm thử ................................................................. 22 1.5.2. Thiết lập môi trường kiểm thử ................................................................... 22 1.6. Testcase, kỹ thuật thiết kế testcase ................................................................... 23 1.6.1. Khái niệm về testacase .............................................................................. 23 1.6.2. Các kỹ thuật thiết kế testcase ..................................................................... 23 1.7. Kiểm thử tự động. ............................................................................................ 26 1.7.1. Kiểm thử tự động là gì? Quy trình kiểm thử tự động.................................. 26 1.7.2. Ưu điểm và nhược điểm của kiểm thử tự động. ......................................... 27 1.7.3. Các trường hợp nên áp dụng kiểm thử tự động. ......................................... 27 3 CHƯƠNG 2: KIỂM THỬ ỨNG DỤNG WEB .......................................................... 29 2.1. Kiểm thử ứng dụng web .................................................................................. 29 2.1.1. Khái quát ................................................................................................... 29 2.1.2. Đặc điểm về chất lượng của một ứng dụng Web ........................................ 29 2.2. Công việc khi kiểm thử một ứng dụng web ...................................................... 30 2.2.1. Kiểm tra chức năng (hồi quy, tích hợp, kiểm tra khói) ............................... 31 2.2.2. Kiểm tra sự tương thích trình duyệt ........................................................... 32 2.2.3. Thử nghiệm tính năng................................................................................ 33 2.2.4. Kiểm tra bảo mật ....................................................................................... 33 2.2.5. Giám sát sản xuất ...................................................................................... 34 2.2.6. Kiểm tra khả năng sử dụng ........................................................................ 34 2.3. Thiết kế testcase cho ứng dụng web ................................................................. 35 2.3.1. Quy trình thiết kế testcase cho ứng dụng web ............................................ 35 2.3.2. Các Check list ........................................................................................... 35 2.4. Giới thiệu một số công cụ hỗ trợ kiểm thử ứng dụng web ................................ 37 2.4.1. Công cụ test bảo mật web .......................................................................... 37 2.4.2. Công cụ test hiệu năng............................................................................... 38 CHƯƠNG 3: SỬ DỤNG CÔNG CỤ HỖ TRỢ TEST SELENIUM WEBDRIVER ĐỂ TEST ỨNG DỤNG WEB .......................................................................................... 39 3.1. Giới thiệu chung về Selenium, cách cài đặt và sử dụng Selenium. ................... 39 3.1.1. Giới thiệu chung về Selenium .................................................................... 39 3.1.2. Các đặc điểm của Selenium ....................................................................... 39 3.1.3. Các thành phần của Selenium .................................................................... 40 3.2. Selenium IDE .................................................................................................. 43 3.2.1. Giới thiệu về Selenium IDE ....................................................................... 43 3.2.2. Hướng dẫn cài đặt Selenium IDE .............................................................. 43 3.2.3. Các câu lệnh chính của Selenium IDE ....................................................... 45 3.2.4. Locator (Xác định đối tượng UI) ............................................................... 47 3.3. Selenium WebDriver ....................................................................................... 48 3.3.1. Giới thiệu về Selenium WebDirver ............................................................ 48 3.3.2. Cài đặt Selenium WebDriver ..................................................................... 49 4 3.3.3. Các câu lệnh sử dụng trong Selenium WebDriver. ..................................... 57 3.3.4. Bài toán thử nghiệm tiến hành test Selenium WebDriver trên trang https://accounts.google.com/ ............................................................................... 61 3.3.5. Kịch bản kiểm thử tự động ........................................................................ 63 3.3.6. Sự khác nhau giữa kịch bản kiểm thử thử công và kịch bản kiểm thử tự động 65 KẾT LUẬN ............................................................................................................... 67 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 68 5 DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 1.1: Vòng đời phát triển phần mềm ..................................................................... 9 Hình 1.2: Mô hình thác nước ..................................................................................... 10 Hình 1.3: Mô hình mẫu .............................................................................................. 11 Hình 1.4: Mô hình phát triển ứng dụng nhanh RAD................................................... 12 Hình 1.5: Mô hình tiến hóa ........................................................................................ 12 Hình 1.6: Mô hình chữ V ........................................................................................... 13 Hình 1.7: Mô hình Agile Scrum ................................................................................. 14 Hình 1.8: Phương pháp kiểm thử hộp đen .................................................................. 16 Hình 1.9: Phương pháp kiểm thử hộp trắng................................................................ 17 Hình 1.10: Phương pháp kiểm thử hộp xám ............................................................... 18 Hình 1.11: Quy trình kiểm thử phần mềm .................................................................. 20 Hình 1.12: Kỹ thuật phân vùng tương đương ............................................................. 24 Hình 1.13: Kỹ thuật phân tích giá trị biên .................................................................. 25 Hình 3.1: Cấu trúc của Selenium ............................................................................... 39 Hình 3.2: Minh họa kiến trúc của WebDriver và Selenium RC ................................. 42 Hình 3.3: Thao tác mở Selenium IDE trên thanh công cụ........................................... 44 Hình 3.4: Giao diện chính của Selenium IDE............................................................. 44 Hình 3.5: Cấu trúc của Selenium WebDriver ............................................................. 49 Hình 3.6: Download và cài đặt JDK........................................................................... 50 Hình 3.7: Download Eclipse IDE ............................................................................... 50 Hình 3.8: Download Selenium Java Client Driver...................................................... 51 Hình 3.9: Tạo một project mới ................................................................................... 51 Hình 3.10: Đặt tên và chọn tạo phương thức .............................................................. 52 Hình 3.11: Tên Class trong Eclipse ............................................................................ 52 Hình 3.12: Thêm Selenium Java Client Driver (.jar) vào trong project. ...................... 53 Hình 3.13: Đăng nhập thành công trên Firefox .......................................................... 63 Hình 3.14: Đăng nhập thành công trên Chrome ......................................................... 64 Hình 3.15: Giao diện báo cáo kết quả kiểm thử thành công........................................ 64 Hình 3.16: Giao diện báo cáo kết quả kiểm thử thất bại ............................................. 65 Hình 3.17: Bảng tóm tắt các trường hợp testcase đã chạy .......................................... 65 6 LỜI NÓI ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Các ứng dụng Web đã được phát triển và trở thành nền tảng kết nối thông tin thiết yếu trong doanh nghiệp, đóng vai trò quyết định trong thương mại điện tử, trao đổi thông tin. Để có thể đạt được điều này, các úng dụng web cần phải có hiệu năng cao, đáng tin cậy…Việc đưa ra một ứng dụng web hoàn hảo cho người đang và sẽ sử dụng ứng dụng đã trở thành một thử thách chính trong vấn đề đảm bảo chất lượng. Kiểm thử ứng dụng web đã vượt quá giới hạn của kiểm thử những hệ thống phần mềm truyền thống. Như chúng ta đã biết, một ứng dụng web thường có rất nhiều nhóm người sử dụng với nền tảng khác nhau (hệ điều hành, trình duyệt,..) điều này dẫn tới việc kiểm thử ứng dụng web cần phải có những phương pháp đặc biệt khác với phần mềm truyền thống. Selenium WebDriver là một công cụ kiểm thử ứng dụng Web tiêu biểu. Đây là một công cụ mã nguồn mở, mạnh mẽ hỗ trợ trên nền Web, nhiều platform và các trình duyệt phổ biến. Công cụ này được phát triển chủ yếu trong JavaScript và các công nghệ trình duyệt như HTML và các khung hình, và do đó hỗ trợ tất cả các trình duyệt chính trên các nền tảng. Selenium WebDriver có lẽ là một trong những công cụ tốt nhất trên thị trường cho các ứng dụng Web. Điều đáng lưu ý là kiểm thử phần mềm nói chung và kiểm thử Web nói riêng đều chưa được phổ biến ở Việt Nam. Đây cũng là lí do em chọn đề tài “Nghiên cứu và ứng dụng công cụ Selenium WebDriver trong kiểm thử tự động ứng dụng Web” với mong muốn giúp nhiều người hiểu rõ hơn về kiểm thử ứng dụng Web cũng như cách sử dụng công cụ Selenium WebDriver vào công việc này. 2. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài giới thiệu về tổng quan phần mềm, các phương pháp kiểm thử và các công việc khi kiểm thử một ứng dụng Web. Đi sâu vào nghiên cứu tính năng của công cụ Selenium WebDriver, các thành phần của bộ công cụ. Đưa ra tài liệu hướng dẫn cài đặt, sử dụng một cách đơn giản và hiệu quả bộ công cụ đó. Ứng dụng kiến thức về kiểm thử phần mềm và các kiến thức về Selenium WebDriver để viết kịch bản cho một ứng dụng cụ thể. 7 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ PHẦN MỀM 1.1. Phần mềm là gì? 1.1.1. Khái niệm Phần mềm là những ứng dụng chạy bên trong máy tính, (nhằm) cung cấp các chức năng, đáp ứng các yêu cầu, công việc của người sử dụng thông qua phần cứng máy tính. Một phần mềm thường gồm 03 phần: • Chương trình máy tính: mã nguồn, mã máy • Cấu trúc dữ liệu: cấu trúc làm việc (bộ nhớ trong), cấu trúc lưu trữ (bộ nhớ ngoài). • Các tài liệu liên quan: tài liệu hướng dẫn sử dụng, tài liệu phát triển, tài liệu tham khảo kĩ thuật…. 1.1.2. Phân loại phần mềm Dựa vào môi trường thực thi, phần mềm được chia thành các loại như sau: • Phần mềm ứng dụng giao diện hệ điều hành: (Windows Form, Windows Service) • Phần mềm ứng dụng Web: (Website, Web Service, Web API….) • Phần mềm ứng dụng Mobile App: (Android App, iOS App, Winphone App…) • Phần mềm nhúng: (Ti vi, tủ lạnh, điều hòa….) 1.1.3. Vòng đời phát triển phần mềm (Software Development Life Cycle) Vòng đời phát triển phần mềm là thời kì tính từ khi phần mềm được sinh (tạo) ra cho đến khi chết đi (từ lúc hình thành đáp ứng yêu cầu, vận hành, bảo dưỡng cho đến khi loại bỏ không dùng nữa). Vòng đời của phần mềm được chia thành các pha chính: Phân tích, Thiết kế, chiết tạo, kiểm thử, bảo trì. Được biểu diễn theo mô hình sau đây: 8 Hình 1.1: Vòng đời phát triển phần mềm Pha xác định yêu cầu hệ thống: Mọi phần mềm đều được xây dựng, phát triển trên tài liệu đặc tả (Software Requirement Specification). Dựa vào các đặc tả này của người dùng, bộ phận xây dựng phần mềm sẽ xác định yêu cầu hệ thống của hệ thống phần mềm sẽ xây dựng. Xác định phần mềm thuộc loại nào: Windows Form, Web Form hay Mobile App. Pha xác định yêu cầu phần mềm: Sau khi xác định được loại của hệ thống sẽ xây dựng, các kĩ sư phần mềm tiếp tục khảo sát các yêu cầu sử dụng của khách hàng qua đó xác định các yêu cầu của phần mềm mà khách hàng đang mong muốn xây dựng, đây chính là pha xác định xem phần mềm sẽ có chức năng gì và tương tác như thế nào? Pha thiết kế căn bản: Hay còn gọi là thiết kế sơ bộ hệ thống, ở giai đoạn này kiến trúc khung của phần mềm sẽ được thiết kế (sử dụng nền tảng nào, ngôn ngữ lập trình nào, áp dụng những công nghệ gì…). Pha thiết kế chi tiết: Thiết kế chi tiết các chức năng mà chương trình sẽ có. Xác định nghiệp vụ cho từng chức năng sẽ xây dựng. 9 Pha lập trình: Đây chính là pha hiện thực hóa phần mềm dựa vào các bản thiết kế ở các pha trên. Người lập trình cần phải sử dụng những công nghệ, ngôn ngữ lập trình cũng như những nền tảng đã được xác định để tiến hành lập trình thực hiện các nghiệp vụ đã được thiết kế. Pha kiểm thử: Sauk hi phần mềm đã được lập trình xong sẽ được chuyển sang pha kiểm thử nhằm đảm bảo chương trình có đầy đủ các chức năng, nghiệp vụ mà khách hàng yêu cầu cũng như tất cả hoạt động tốt theo đúng mong muốn. Pha vận hành bảo trì: Đây là pha có thời gian dài nhất trong vòng đời của phần mềm. Sau khi phần mềm được thiết kế, lập trình và kiểm thử xong sẽ bàn giao cho khách hàng mang vào hoạt động thực tế. Pha này sẽ kéo dài cho tới khi phần mềm không còn phù hợp nữa thì kết thúc. 1.1.4. Các mô hình phát triển phần mềm  Mô hình tuyến tính/ Thác nước (Water fall) Là mô hình phát triển phần mềm cổ điển gồm có 05 pha: Phân tích, định nghĩa các yêu cầu, Thiết kế, Cài đặt và kiểm thử đơn vị, Tích hợp và kiểm thử hệ thống, vận hành và bảo trì được mô tả theo hình dưới đây: Hình 1.2: Mô hình thác nước Trong mô hình thác nước 5 pha trên phải được thực hiện một cách tuần tự, kết thúc pha trước rồi mới thực hiện pha tiếp theo. Do đó, nhược điểm của mô hình thác nước là rất khó khăn trong việc thay đổi các pha đã được thực hiện. Mô hình này chỉ 10 thích hợp khi các yêu cầu đã được tìm hiểu rõ ràng trong suốt quá trình thiết kế. Tuy nhiên trong thực tế có rất ít các hệ thống nghiệp vụ có các yêu cầu ổn định.  Mô hình mẫu (Prototype) Hình 1.3: Mô hình mẫu Đây là mô hình thường áp dụng trong giai đoạn đầu của các dự án phức tạp nhằm làm rõ các yêu cầu cũng như cách thực hiện hóa các yêu cầu bằng cách tạo ra các mẫu (Prototype). Việc này không những giúp tinh chỉnh yêu cầu, mà đồng thời giúp cho đội phát triển hiểu hơn về những gì cần được phát triển. Tiếp theo giai đoạn làm prototype này có thể là một chu trình thiết kế phần mềm nào đó sẽ được áp dụng.  Mô hình phát triển ứng dụng nhanh (RAD) Là mô hình được giới thiệu bởi IBM vào những năm 1980. Phát triển phần mềm gia tăng, tăng dần từng bước với chu kì phát triển ngắn (60-90 ngày). 11 Hình 1.4: Mô hình phát triển ứng dụng nhanh RAD Hạn chế của mô hình RAD: • Cần nguồn nhân lực dồi dào để tạo nhóm cho các chức năng chính. • Cần phải có sự thỏa thuận chặt chẽ giữa các bên tham gia, thiếu trách nhiệm của bên nào dễ làm dự án đỗ vỡ. • RAD sẽ bất khả thi với những ứng dụng không thể module hóa hoặc đòi hỏi tính năng cao.  Mô hình tiến hóa Hình 1.5: Mô hình tiến hóa Phần lớn các hệ thống, phần mềm phức tạp đều tiến hóa theo thời gian: môi trường thay đổi, yêu cầu phát sinh thêm, hoàn thiện thêm chức năng, tính năng. 12 Các mô hình tiến hóa (Evolutionary models) có tính lặp lại. Kỹ sư phần mềm tạo ra các phiên bản ngày càng hoàn thiện hơn, phức tạp hơn.  Mô hình chữ V (V- models) V Models là tên viết tắt của Verification Software Development Model: Mô hình phát triển phần mềm xác minh, hay còn gọi là mô hình chữ V đó là mô hình gồm 5 giai đoạn chạy song song: Hình 1.6: Mô hình chữ V - Xác định yêu cầu (Requirement definition) và kiểm thử chấp nhận (acceptance testing): Sau khi đã có yêu cầu của khách hàng, ta thực hiện đồng thời việc phân tích yêu cầu và xây dựng bản kiểm thử cho người dùng (User Acceptance Testing) dựa trên các yêu cầu đó. - Thiết kế chức năng (Function system design) và kiểm thử hệ thống (System testing): Vừa thực hiện thiết kế các chức năng cho hệ thống, vừa thực hiện xây dựng các bản kiểm thử cho hệ thống (System testing). - Thiết kế kiến trúc phần mềm (Architecture design) và kiểm thử tích hợp (Intergration testing): Thực hiện thiết kế kiến trúc các module và kỹ thuật của hệ thống, đồng thời xây dựng kịch bản test tích hợp. - Thiết kế các module và kiểm thử mức đơn vị. - Lập trình (Programming): Sau khi đã có thiết kế chi tiết thì tiến hành Coding. 13  Mô hình Agile Scum Là một quy trình phát triển phần mềm theo mô hình linh hoạt (agile) giúp việc phát triển phần mềm trở nên nhanh chóng và dễ dàng. Scum chia dự án thành các vòng lặp phát triển gọi là các sprint. Mỗi sprint thường mất 2-4 tuần (30 ngày) để hoàn thành => Rất phù hợp với những dự án có nhiều sự thay đổi và yêu cầu tốc độ cao. Mỗi sprint hoàn thành một số chức năng, mục đích nào đó trong toàn bộ hệ thống. Các tác vụ trong sprint được chia ra thành các danh mục, các đội làm việc sẽ phát triển và đánh giá lại sao cho đạt được mục đích ban đầu đề ra. Thành phần chính quan trọng của scrum là các Role và các cuộc trao đổi đánh giá (Meeting). • Product Owner: Là những người làm những công việc bắt đầu cho một dự án, tạo ra các yêu cầu trong quá trình phát triển dự án. Phân tích mục tiêu, giải phóng các kế hoạch. • Scrum Master: Là người đảm bảo các sprint được hoàn thành đúng mục đích, bảo vệ đội làm việc và loại bỏ các trở ngại. • Đội làm việc ở Scrum: Thường từ 5-9 người, tùy theo yêu cầu dự án mà có thể có nhiều đội, nhiều người tham gia. Sẽ không có những lập trình viên, người thiết kế hay kiểm thử viên..như thường thấy ở các mô hình truyền thống. Các đội sẽ tiến hành cài đặt các chức năng sao cho hiệu quả lớn nhất. Tất cả các thành viên sẽ có ảnh hưởng như nhau đến sự thành công hoặc thất bại của toàn bộ hệ thống. Hình 1.7: Mô hình Agile Scrum 14 1.2. Kiểm thử phần mềm 1.2.1. Khái niệm kiểm thử phần mềm Kiểm thử phần mềm là một quy trình nhằm đảm bảo độ tin cậy và chất lượng của phần mềm. Mục đích của kiểm thử phần mềm là chỉ ra rằng phần mềm thực hiện đúng các chức năng mà khách hàng mong muốn. Có 02 loại kiểm thử phần mềm: • Kiểm thử phần mềm thủ công (Manual Testing). • Kiểm thử tự động (Automation Testing). Mục tiêu của kiểm thử phần mềm: • Phát hiện ra các nhiều lỗi (bug) càng tốt trong thời gian kiểm thử xác định trước. • Chứng minh rằng sản phẩm phần mềm phù hợp với các đặc tả yêu cầu của nó. • Tạo ra các testcase chất lượng nhằm tìm ra lỗi (nếu có) với chi phí thấp nhất. Ai là người kiểm thử? Trong hầu hết các trường hợp, người kiểm thử (Tester) có thể là: • Software Tester: Nhân viên kiểm thử phần mềm. • Software Developer: Nhân viên phát triển phần mềm. • Leader hoặc Manager của dự án. • Product Owner: Người sở hữu sản phẩm (Acceptance Testing) • End-User: Người dùng cuối. Các vai trò trong kiểm thử phần mềm: • Test Manager: Là người đứng đầu bộ phận kiểm thử, quản lý chung về các vấn đề liên quan như quy trình làm việc, nhân sự… • Test Leader: Là người trực tiếp tham gia vào quá trình kiểm thử dự án cùng với tester. Test leader đảm nhiệm vai trò quản lý công việc của tester, thực hiện xác nhận các sản phẩm mà tester tạo ra cũng như báo cáo test manager khi có yêu cầu. • Tester /QC: Là người trực tiếp thực hiện quá trình kiểm thử, đảm bảo chất lượng của sản phẩm theo những nhiệm vụ được phân công. 1.2.2. Các mức kiểm thử Có 05 mức kiểm thử phần mềm cơ bản có thể áp dụng trong hầu hết các loại ứng dụng phần mềm: 15 1. Unit Test (Kiểm thử mức đơn vị lập trình): Là mức kiểm thử tập trung vào việc xác minh trên các đơn vị nhỏ nhất của thiết kế phần mềm. Sử dụng các mô tả thiết kế thủ tục để phát hiện lỗi trong phạm vi Module/Function. 2. Module/Fuction Test (Kiểm thử mức chức năng): Là mức kiểm thử tập trung kiểm tra, xác minh xem một chức năng trong chương trình có hoạt động đúng như nó được thiết kế hay không? 3. Integration Test (Kiểm thử mức tích hợp): Là mức kiểm thử tập trung kiểm tra, xác minh các thành phần trong phần mềm có tương tác được với nhau hay không, có hoạt động phối hợp với nhau được hay không? 4. System Test (Kiểm thử mức hệ thống): Là mức kiểm thử nhằm đưa hệ thống vào vận hành thử nghiệm tại các môi trường khác nhau nhằm tìm ra các lỗi về hệ thống, tính tương thích.. 5. Acceptance Test (Kiểm thử chấp nhận):Là mức kiểm thử được thực hiện ở phía người sử dụng, đây được xem là kiểm thử chấp nhận sản phẩm. 1.2.3. Các phương pháp kiểm thử  Phương pháp kiểm thử hộp đen Hay còn gọi là kiểm thử hướng dữ liệu. Là phương pháp kiểm thử không quan tâm tới cấu trúc bên trong của phần mềm (cấu trúc dữ liệu, thuật toán, xử lý..) mà chỉ kiểm tra dữ liệu đầu vào, dữ liệu đầu ra ứng với các trường hợp trong đặc tả (Testcase). Hình 1.8: Phương pháp kiểm thử hộp đen 16 Kiểm thử hộp đen không có “mối ràng buộc” nào với code và nhận thức của một tester rất đơn giản: một source code có nhiều lỗi =>Các tester sẽ tìm thấy được nhiều lỗi nơi mà Developer không tìm thấy. Quy trình kiểm thử hộp đen tổng quát: • Phân tích đặc tả về các yêu cầu chức năng mà một thành phần phần mềm cần thực hiện. • Dùng các kĩ thuật xác định các testcase để định nghĩa ra các testcase. Định nghĩa testcase là việc xác định 3 thông tin sau: o Giá trị dữ liệu nhập vào thành phần phần mềm (hợp lệ hoặc không hợp lệ). o Trạng thái của thành phần phần mềm cần có để thực hiện testcase. o Giá trị dữ liệu xuất ra mà thành phần phần mềm phải tạo được. • Kiểm thử các testcase đã định nghĩa. • So sánh kết quả thu được với kết quả kì vọng trong từng testcase, từ đó lập báo cáo về kết quả kiểm thử.  Phương pháp kiểm thử hộp trắng Là phương pháp kiểm thử dựa vào giải thuật cụ thể, cấu trúc dữ liệu bên trong của đơn vị phần mềm cần kiểm thử để xác định đơn vị phần mềm đó có thực hiện đúng hay không? Hình 1.9: Phương pháp kiểm thử hộp trắng Để thực hiện được phương pháp kiểm thử hộp trắng thì người kiểm thử phải có kỹ năng, kiến thức nhất định về ngôn ngữ lập trình được dùng, về giải thuật được dùng trong thành phần phần mềm để có thể thông hiểu được chi tiết về các đoạn code cần kiểm thử. 17  Phương pháp kiểm thử hộp xám Là phương pháp kiểm thử kết hợp giữa phương pháp kiểm thử hộp đen và phương pháp kiểm thử hộp trắng. Phương pháp kiểm thử hộp đen dùng để xác định nguồn gây ra lỗi còn phương pháp kiểm thử hộp trắng xác định xem lỗi đang gặp là lỗi gì. Hình 1.10: Phương pháp kiểm thử hộp xám 1.2.4. Các loại kiểm thử  Kiểm thử cài đặt (Installing Testing) Sau khi chương trình được lập trình xong, để đảm bảo tính toàn vẹn trong việc phân phối ứng dụng tới người sử dụng, chương trình cần được đóng gói thành các file cài đặt. Kiểm thử cài đặt là loại kiểm thử kiểm tra xem quá trình cài đặt ứng dụng từ file đóng gói (package) có tốt không? Có làm được việc trên cấu hình phần cứng của khách hay không?  Kiểm thử Smoke (Smoke Testing) Đây là loại kiểm thử sơ lược hệ thống ngay sau khi cài đặt xem có xảy ra vấn đề gì nghiêm trọng hay không? Loại kiểm thử này là kiểm thử sơ lược hệ thống, không đi sâu vào chi tiết các chức năng.  Kiểm thử chức năng (Function Testing) Là hoạt động kiểm thử nhằm xác minh xem các chức năng, hoạt động của chương trình có hoạt động theo đúng như đặc tả được hay không? Phần lớn công việc của người tester thuộc loại kiểm thử này. 18  Kiểm thử hồi quy (Regression Testing) Là loại kiểm thử tập trung vào việc tìm kiếm lỗi sau khi có một sự thay đổi lớn đã xảy ra nhằm khám phá hồi quy phần mềm xem các lỗi cũ có xuất hiện hay không? Để thực hiện điều này người tester cần thực hiện kiểu test lặp đi lặp lại các vấn đề gọi là hồi quy.  Kiểm thử chấp nhận (Acceptance Testing) Chấp nhận thử nghiệp được thực hiện bởi khách hàng, còn được gọi là User Acceptance Testing (UAT). Chấp nhận thử nghiệm có thể được thực hiện như một phần của quá trình bàn giao giữa bất kỳ hai giai đoạn phát triển.  Kiểm thử Alpha (Alpha Testing) Đây là loại kiểm thử được áp dụng nhằm mục đích mô phỏng thực tế hoặc kiểm thử hoạt động của nhóm người dùng tiềm năng. Đội phát triển sẽ tạo ra một phân bản (có thời gian hoạt động) và phân phối phiên bản này cho đông đảo người dùng (trong nội bộ công ty, tập đoàn) sử dụng nhằm tìm ra lỗi trong quá trình sử dụng. Phiên bản phần mềm này được gọi là Alpha version.  Kiểm thử Beta (Beta Testing) Cũng giống như Alpha Testing, nhưng loại test này được áp dụng ở mức độ cao hơn, rộng hơn. Đội phát triển sẽ tạo ra phiên bản Beta của phần mềm, và phân phối sản phẩm này cho một nhóm có quy mô rộng lớn (một tỉnh, một quốc gia, một châu lục…) cùng sử dụng rộng rãi nhằm thu thập những đóng góp hoặc tìm ra lỗi.  Kiểm thử hiệu năng (Performace Testing) Kiểm tra thời gian đáp ứng lại người dùng ứng với số lượng người dùng bất kì trong nhiều ngữ cảnh khác nhau của cùng một ứng dụng tại cùng một thời điểm.  Kiểm thử bảo mật (Security Testing) Là quá trình xác định các lỗ hổng bảo mật trong ứng dụng bằng cách đánh giá hệ thống hoặc mạng với kỹ thuật độc hại khách nhau.  Kiểm thử tính khả dụng (Usability Testing) Đây là loại kiểm thử các vấn đề phi chức năng liên quan tới tính tiện dụng, dễ sử dụng của ứng dụng. 19 1.3. Quy trình kiểm thử phần mềm (STLC) Software Testing Life Cycle đề cập đến một quy trình Test (Testing process) trong đó các bước cụ thể được thực hiện theo một trình tự nhất định để đảm bảo mục tiêu chất lượng được đáp ứng. Trong quy trình kiêm thử phần mềm mỗi hoạt động được thực hiện một cách có kế hoạch và hệ thống. Mỗi một giai đoạn có các mục tiêu khác nhau. Hình 1.11: Quy trình kiểm thử phần mềm Requirement Analysis (giai đoạn tìm hiểu và phân tích yêu cầu): Đây là giai đoạn tiếp cận dự án được thực hiện bởi toàn bộ team (project manager, developer, tester, QA…) cùng tham gia để phân tích các nghiệp vụ trong SRS thành các đơn vị chức năng của chương trình cần xây dựng. Test Planning (giai đoạn lập kế hoạch): Đây là giai đoạn được thực hiện bởi Test Manager/ Test Leader, dựa vào các đặc tả SRS đã phân tích, phối hợp cùng project manager lập lên kế hoạch test cho dự án (Thời gian thực hiện, nhân lực, các phương pháp/kỹ thuật sẽ áp dụng, môi trường kiểm thử…). Testcase Development (giai đoạn lập các trường hợp kiểm thử): Sau khi có test plan, đội ngũ tester bắt đầu vào giai đoạn thiết kế các trường hợp kiểm thử cho các chức năng trong dự án, sau khi testcase được thiết kế xong sẽ được test leader, test manager phê duyệt để đưa vào giai đoạn thực hiện test sau này. Environment Setup (giai đoạn thiết lập môi trường kiểm thử): Sau khi hoàn thành xong giai đoạn thiết kế các trường hợp kiểm thử, đội test sẽ tiếp tục chuẩn bị các môi trường kiểm thử (hệ điều hành, browser, thiết bị…) để sẵn sàng đưa sản phẩm vào thực hiện test sau khi hoàn thành xong. 20