BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
PHAN THỊ THANH HÒA
NGHIÊN CỨU TÁI CẤU TRÚC QUẢN LÝ CÔNG TY
CỔ PHẦN CẤP THOÁT NƯỚC BÌNH THUẬN
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ
Chuyên ngành Quản trị kinh doanh
Mã số: 60 34 05
Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM THỊ MINH NGUYỆT
- Tháng 10 năm 2011 –
LỜI CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực
Học viên thực hiện luận văn
Phan Thị Thanh Hòa
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
ii
LỜI CẢM ƠN
ðể hoàn thành luận văn, Tôi ñã nhận ñược sự giúp ñỡ của Ban Giám hiệu,
Khoa Kinh tế, Khoa Kế toán - Quản trị Kinh doanh, Viện ðào tạo Sau ðại học,
các thầy cô giáo, các nhà khoa học Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội, Công ty
cổ phần Cấp thoát nước Bình Thuận ñóng trên ñịa bàn tỉnh Bình Thuận, và sự giúp
ñỡ tận tình của tập thể các thầy, cô giáo hướng dẫn. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn
chân thành tới các ñơn vị và các cá nhân ñã giúp ñỡ Tôi trong quá trình thực hiện
luận văn.
ðặc biệt, Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Phạm Thị Minh Nguyệt ñã trực
tiếp và tận tình giúp ñỡ Tôi hoàn thành luận văn này.
Vì nhiều lý do khách quan và chủ quan, luận văn còn có những hạn chế
nhất ñịnh, rất mong nhận ñược những ý kiến ñóng góp của các nhà khoa học, các
thầy cô giáo và các ñồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 10 tháng 10 năm 2011
Tác giả luận văn
Phan Thị Thanh Hòa
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BT: Bình Thuận
BTWSECO: Công ty cổ phần cấp thoát nước Bình Thuận
BUSADCO: Công ty cổ phần cấp nước Bà Rịa – Vũng Tàu
CEO: Giám ñốc ñiều hành(Chief Executive Officer)
CFO: Giám ñốc tài chính (Chief Financial Officer)
CN: Chí nhánh
CP: Cổ phần
CTN: cấp thoát nước
CTQL: Cấu trúc quản lý
DN: Doanh nghiệp
DNNN: Doanh nghiệp nhà nước
Lð: lao ñộng
QL: Quản lý
QT: Quản trị
SXKD: Sản xuất kinh doanh
TCTQL: Tái cấu trúc quản lý
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
iv
MỤC LỤC
1. MỞ ðẦU......................................................................................................................1
1.1.Tính cấp thiết của ñề tài .............................................................................................1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................................2
1.2.1 Mục tiêu chung........................................................................................................2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể........................................................................................................2
1.3 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu..............................................................................3
1.3.1 ðối tượng nghiên cứu..............................................................................................3
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................3
1.3.2.1 Về nội dung ..........................................................................................................3
1.3.2.2 Về không gian ......................................................................................................3
1.3.2.3 Về thời gian ..........................................................................................................3
2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN...........................................................................4
2.1 Cở sở lý luận ..............................................................................................................4
2.1.1 Cấu trúc quản lý (CTQL) ........................................................................................4
2.1.1.1 Một số khái niệm về CTQL .................................................................................4
2.1.1.2 Nguyên tắc, Phương pháp và Chức năng của cấu trúc quản lý..............................4
2.1.1.3 Các kiểu cấu trúc quản lý .....................................................................................5
2.1.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng ñến cấu trúc quản lý .......................................................12
2.1.2. Tái cấu trúc quản lý ( TCT quản lý).....................................................................15
2.1.2.1 Khái niệm về Tái cấu trúc quản lý ( TCT quản lý) ............................................15
2.1.2.2 Sự cần thiết TCT quản lý ở các Doanh nghiệp cấp nước Việt Nam..................15
2.1.2.3 Các hình thức Tái cấu trúc quản lý ....................................................................18
2.1.2.4 Nội dung Tái cấu trúc quản lý............................................................................20
2.1.2.4.1 ðánh giá cấu trúc tổ chức và bộ máy quản lý .................................................20
2.1.2.4.2 Những suy luận cơ bản về tái cấu trúc quản lý ...............................................21
2.1.2.4.3 ðịnh hướng tái cấu trúc và ñề xuất mô hình quản lý mới...............................24
2.2. Cơ sở thực tiễn ........................................................................................................25
2.2.1 Tình hình tái cấu trúc quản lý ở một số công ty lớn trên thế giới.........................25
2.2.1.1 Mô hình quản lý theo tiêu chuẩn Baldrige.........................................................25
2.2.1.2 Công ty Hallmark Card Inc ................................................................................26
2.2.1.3 Công ty Taco Bell ..............................................................................................27
2.2.1.4 Công ty Bell Atlantic .........................................................................................28
2.2.1.5 Công ty Capital holding .....................................................................................29
2.2.2 Tình hình tái cấu trúc quản lý ở các Doanh nghiệp Nhà nước Việt Nam.............30
2.2.2.1 Công ty Cổ phần Dược Traphaco ......................................................................30
2.2.2.2 Công ty Cổ phần cấp nước Bà Rịa-VũngTàu( BUSADCO)..............................31
2.2.3 Bài học kinh nghiệm từ tình hình trong và ngoài nước ........................................33
2.2.3.1 Bài học thành công khi tái cấu trúc quản lý.......................................................33
2.2.3.2 Bài học thất bại khi tái cấu trúc quản lý.............................................................33
2.2.4 Tổng quan các chương trình nghiên cứu liên quan...............................................34
3. ðẶC ðIỂM CÔNG TY VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...............................36
3.1 Một số vấn ñề chung về công ty cổ phần Cấp thoát nước Bình Thuận ...................36
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
v
3.1.1 Lịch sử hình thành của Công ty CP Cấp thoát nước Bình Thuận.........................36
3.1.2 Tình hình lao ñộng ................................................................................................38
3.1.3 Cơ sở vật chất kỹ thuật của Công ty .....................................................................40
3.1.4 Tình hình tài sản, nguồn vốn của Công ty ............................................................41
3.1.5 ðặc ñiểm sản phẩm nước sạch và xu hướng phát triển .......................................42
3.1.6 ðiều kiên tự nhiên và kinh tế xã hội của Tỉnh ảnh hưởng ....................................44
3.1.7 Tình hình hoạt ñộng sản xuất kinh doanh của Công ty.........................................45
3.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................47
3.2.1 Khung phân tích ....................................................................................................47
3.2.2 Phương pháp thu thập số liệu, thông tin ...............................................................49
3.2.3 Phương pháp xử lý số liệu.....................................................................................50
3.2.4 Phương pháp phân tích số liệu ..............................................................................50
3.2.5 Hệ thống các chỉ tiêu ñánh giá tình hình quản lý của Công ty .............................51
4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .........................................................53
4.1 Thực trạng về cấu trúc quản lý Công ty...................................................................53
4.1.1 ðánh giá cấu trúc tổ chức và bộ máy quản lý Công ty .........................................53
4.1.2 Thực trạng trong công tác tổ chức quản lý của Công ty .......................................56
4.1.2.1 Nhóm các yếu tố phản ánh môi trường tổ chức .................................................56
4.1.2.2 Nhóm các yếu tố phản ánh trình ñộ quản lý ......................................................67
4.1.2.3 Nhóm các yếu tố khác ........................................................................................76
4.1.3 Ảnh hưởng của công tác quản lý ñối với hoạt ñộng SXKD ................................77
4.1.3.1 Hiệu quả hoạt ñộng sản xuất kinh doanh thấp ...................................................77
4.1.3.2 Chiến lược quản lý chưa tương xứng................................................................79
4.1.3.3 Môi trường hoạt ñộng sản xuất không năng ñộng .............................................80
4.1.3.4 Khả năng cạnh tranh thấp...................................................................................83
4.1.4 ðánh giá chung về thực trạng quản lý của Công ty ..............................................83
4.1.5 Những suy luận cơ bản về tái cấu trúc quản lý .....................................................87
4.1.5.1 Vai trò của lãnh ñạo trong quản lý, ñiều hành tái cấu trúc quản lý ...................87
4.1.5.2 Về mục tiêu, chiến lược .....................................................................................87
4.1.5.3 Xây dựng môi trường làm việc mới ...................................................................88
4.1.5.4 Xây dựng cấu trúc quản lý mới ..........................................................................90
4.1.5.5 Biện pháp trả thù lao thay ñổi ............................................................................91
4.1.5.6 Xây dựng qui chế quản trị Công ty ....................................................................91
4.1.5.7 Xem xét giá trị và niềm tin.................................................................................91
4.1.5.8 Các nguồn lực hỗ trợ có liên quan .....................................................................92
4.1.6 Ý kiến về tái cấu trúc và ñề xuất cấu trúc quản lý mới........................................93
4.1.6.1 Ý kiến về tái cấu trúc .........................................................................................93
4.1.6.2 ðề xuất cấu trúc quản lý mới .............................................................................94
4.1.6.3 Sự khác biệt giữa cấu trúc quản lý cũ và mới ....................................................96
4.2. ðịnh hướng và giải pháp hỗ trợ tái cấu trúc quản lý Công ty.................................99
4.2.1. ðịnh hướng...........................................................................................................99
4.2.1.1. Những chính sách và chương trình phát triển ngành ........................................99
4.2.1.2 ðịnh hướng phát triển hệ thống cấp nước của Tỉnh ........................................100
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
vi
4.2.1.3 ðịnh hướng phát triển sản xuất tại Công ty ...................................................100
4.2.2 Các giải pháp hỗ trợ tái cấu trúc quản lý Công ty..............................................102
4.2.1 Nhóm giải pháp phát triển các nguồn lực ...........................................................102
4.2.1.1 Phát triển nguồn nhân lực: ...............................................................................102
4.2.1.2 Phát triển mạng lưới thông tin..........................................................................105
4.2.1.3 Phát triển nguồn lực văn hóa ...........................................................................106
4.2.2 Nhóm giải pháp xây dựng mối quan hệ trong nhóm...........................................107
4.2.3 Nhóm giải pháp ñáp ứng sự thỏa mãn nhu cầu khách hàng ...............................107
4.2.4 Nhóm giải pháp hỗ trợ ........................................................................................109
5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..................................................................................112
5.2. Kiến nghị ...............................................................................................................113
5.2.1 Kiến nghị ñối với chính phủ................................................................................113
5.2.2 Kiến nghị ñối với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ...................................113
5.2.3 Kiến nghị ñối với Công ty...................................................................................113
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU
Bảng 3.1: Tình hình lao ñộng của công ty trong 3 năm 2008/2010..........................39
Bảng 3.2: Tình hình tài sản của công ty trong 3 năm 2008/2010 .............................41
Bảng 3.3: Tình hình nguồn vốn của công ty trong 3 năm 2008/2010 ......................42
Bảng 3.4: Tình hình sản xuất của công ty qua 3 năm 2008/2010 .............................45
Bảng 3.5: Kết quả kinh doanh của công ty qua 3 năm 2008/2010 ...........................47
Bảng 3.6: Số lượng các mẫu ñiều tra ........................................................................50
Bảng 4.7: Quy trình thi công lắp ñặt ñồng hồ nước..................................................58
Bảng 4.8: Các chỉ tiêu ñánh giá chất lượng dịch vụ cấp nước .................................59
Bảng 4.9: Tình hình tiêu hao vật liệu phụ qua 3 năm 2008/2010 .............................66
Bảng 4.10: Trình ñộ chuyên môn cán bộ quản lý của Công ty qua 3 năm ...............68
Bảng 4.11: ðánh giá của nhân viên về năng lực quản lý trong công ty ...................59
Bảng 4.12 :Tình hình chi phí quản lý và Lợi nhuận qua 3 năm 2008/2010 .............77
Bảng 4.13: Tình hình Tỷ suất sinh lời /vốn chủ sở hữu qua 3 năm 2008/2010 ............... 79
Bảng 4.14 : Chỉ tiêu kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2011 .................................80
Bảng 4.15: Mô hình cấu trúc quản lý mới ................................................................95
Bảng 4.16: So sánh sự khác biệt giữa cấu trúc quản lý cũ và mới............................96
Bảng 4.17: Kế hoạch sản xuất và bao phủ giai ñoạn 2011/2015 ............................101
Bảng 4.18: Kế hoạch ñầu tư phát triển hệ thống ống cấp nước ..............................102
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ðỒ
Biểu ñồ 3.1: Tỉ lệ thất thoát nước ở một số công ty cấp thoát nước .......................43
Biểu ñồ 3.2: Tỉ trọng số dân sử dụng nước sạch......................................................44
Biểu ñồ 3.3: Sản lượng nước sản xuất và tiêu thụ qua các năm ...............................46
Biểu ñồ 4.4: Chất lượng dịch vụ ...............................................................................59
Biểu ñồ 4.5: Tỉ lệ nước thất thoát qua các năm Công ty ..........................................65
Biểu ñồ 4.6: Lượng khách hàng và tiền tồn thu qua các năm ..................................65
Biểu ñồ 4.7: Giá bán nước sạch của công ty qua các năm .......................................81
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
ix
DANH MỤC CÁC SƠ ðỒ
Sơ ñồ 2.1: Mô hình cấu trúc chức năng .....................................................................6
Sơ ñồ 2.2: Mô hình cấu trúc trực tuyến.......................................................................7
Sơ ñồ 2.3: Mô hình cấu trúc Ma trận ..........................................................................8
Sơ ñồ 2.4: Mô hình cấu trúc Trực tuyến – Chức năng ...............................................9
Sơ ñồ 2.5: Mô hình cấu trúc Quá Trình ....................................................................11
Sơ ñồ 2.6: Thiết kế công việc tối ưu hóa nhu cầu con người....................................22
Sơ ñồ 2.7: Mô hình ñịnh hướng tập trung vào khách hàng.......................................26
Sơ ñồ 2.8: Mô hình TCTQL áp dụng: Lắng nghe khách hàng ................................27
Sơ ñồ 2.9: Mô hình TCTQL áp dụng: Xây dựng lại qui trình KD ...........................28
Sơ ñồ 2.10: Mô hình TCTQL áp dụng: Số tám.........................................................29
Sơ ñồ 3.11: Khung phân tích tái cấu trúc quản lý công ty .......................................48
Sơ ñồ 4.12: Bộ máy tổ chức của công ty cấp thoát nước Bình Thuận......................53
Sơ ñồ 4.13: Căng thẳng cơ cấu giữa ñầu tư tăng trưởng và ổn ñịnh.........................57
Sơ ñồ 4.14: Căng thẳng giữa mục tiêu và thực tế .....................................................60
Sơ ñồ 4.15: Mâu thuẫn chi phí ñầu vào và giá ñầu ra...............................................62
Sơ ñồ 4.16: Mâu thuẫn Quản trị tài chính và cơ cấu tổ chức công ty ......................63
Sơ ñồ 4.17: Mâu thuẫn giữa truyền ñạt và xử lý thông tin ......................................72
Sơ ñồ 4.18: Mâu thuẫn giữa cấu trúc quản lý cũ và mới ..........................................86
Sơ ñồ 4.19: Mô hình 5 quy trình kinh doanh cốt lõi .................................................88
Sơ ñồ 4.20: Mô hình phân công quản lý và thực hiện quy trình...............................90
Sơ ñồ 4.21: Các nguồn lực hỗ trợ tái cấu trúc...........................................................92
Sơ ñồ 4.22: Tình trạng chuyển tiếp mong muốn.......................................................93
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
x
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1: Trụ sở của công ty cổ phần cấp thoát nước Bình Thuận ..........................36
Hình 3.2: Biểu tượng của công ty cổ phần cấp thoát nước Bình Thuận...................37
Hình 3.3: Ảnh một số công nhân ñang thi công ñường ống nước ...........................39
Hình 3.4: Ảnh trạm bơm nước và phụ kiện nước ....................................................41
Hình 3.5: Ảnh một số hoạt ñộng sinh hoạt của công ty ...........................................52
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
xi
DANH MỤC CÁC HỘP
Hộp 2.1: Quan ñiểm lãnh ñạo của công ty CP cấp nước Bà Rịa – Vũng Tàu ..........32
Hộp 4.2: ðịnh hướng ñầu tư .....................................................................................56
Hộp 4.3: Ý kiến của khách hàng về dịch vụ .............................................................58
Hộp 4.4: Ý kiến về cơ chế quản lý giá bán nước sạch..............................................61
Hộp 4.5: Khuyến khích nâng cao trình ñộ nghiệp vụ ...............................................64
Hộp 4.6: Ý kiến của nhân viên về thông tin quản lý.................................................74
Hộp 4.7: ðịnh hướng nâng cao chất lượng quản lý ..................................................80
Hộp 4.8: Kinh nghiệm làm việc nhóm ......................................................................90
Hộp 4.10: Sức mạnh văn hóa doanh nghiệp .............................................................92
Hộp 4.11: ðịnh hướng ñẩy mạnh công tác quản lý Công ty.....................................94
Hộp 4.12: Quản lý cần dựa trên thực tiễn ...............................................................103
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
xii
1. MỞ ðẦU
1.1.Tính cấp thiết của ñề tài
Ở nước ta, một số doanh nghiệp nhà nước sau khi chuyển sang hình thức
công ty cổ phần ñã gặp nhiều khó khăn nhất ñịnh trong việc quản lý và ñiều hành.
ðể vượt qua ñược sức ép cạnh tranh từ nền kinh tế thị trường. ðể sự quản lý, ñiều
hành phù hợp với những thay ñổi trong các quy ñịnh, chính sách. Bản thân mỗi
doanh nghiệp phải tìm kiếm các giải pháp quản lý. Trong ñó giải pháp tái cấu trúc
quản lý là mục tiêu chiến lược mà các doanh nghiệp cần phải thực hiện.
Quản lý các tổ chức, doanh nghiệp là một công việc biến ñổi không ngừng cả
trên bình diện nhiệm vụ lẫn mục tiêu và phương thức quản lý. ðể thực hiện nhiệm
vụ, các công việc này ñều ñứng trước sự cần thiết phải ñáp ứng nhu cầu thay ñổi và
thích ứng. Không một tổ chức nào, cho dù có thành tích cao nhất vẫn không thoát
khỏi ñiều này. ðây cũng chính là cơ hội ñể các tổ chức, doanh nghiệp nhìn lại chính
mình và hơn bao giờ hết nhận thấy rất rõ: muốn phục hồi nhanh, phát triển bền
vững và hiệu quả thì các tổ chức, doanh nghiệp phải quản lý một cách khác ñi, chặt
chẽ hơn các nguồn lực mà tổ chức hiện có hay tái cấu trúc toàn bộ tổ chức ñặc biệt
về mặt quản lý. Vì khi có hệ thống quản lý tốt, phù hợp với cấu trúc kinh tế sẽ nâng
cao chất lượng hoạt ñộng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Hiệu quả hoạt
ñộng kinh doanh là thước ño của cả hệ thống quản lý. Cho nên tái cấu trúc quản lý
là việc cấp thiết phải làm.
Công ty cổ phần Cấp thoát nước Bình Thuận là doanh nghiệp nhà nước vừa
chuyển ñổi sang hình thức cổ phần hóa, từ chỗ nguồn vốn chỉ có một chủ sở hữu là
Nhà nước chuyển sang nhiều chủ sở hữu là các cổ ñông góp vốn. Trách nhiệm và
quyền hạn trước ñây chỉ tập trung vào ban giám ñốc thì nay do Hội ñồng quản trị
quyết ñịnh, các Nhà máy nước trực thuộc Công ty cần hoạt ñộng như một Chi
nhánh ñộc lập từ hạch toán chi phí ñến lập kế hoạch sản xuất kinh doanh, …Do ñó,
việc xác lập, củng cố và xây dựng hệ thống quản lý mới cho Công ty nhằm quản lý
hữu hiệu các nguồn lực sẵn có là ñiều hết sức quan trọng. Cấu trúc quản lý mới với
hệ thống quản lý phù hợp sẽ giúp Công ty cổ phần Cấp thoát nước Bình Thuận vừa
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
1
xây dựng ñúng các chiến lược sản xuất kinh doanh, vừa phát triển và sử dụng bền
vững các nguồn lực một cách khoa học và hiệu quả.
Tuy nhiên, từ khi chính thức chuyển sang Công ty cổ phần mọi hoạt ñộng
quản lý tại Công ty chưa kịp thay ñổi, trách nhiệm và quyền hạn của từng thành
viên vẫn còn chưa phân ñịnh rõ ràng, cấu trúc nguồn nhân sự chưa tinh và chuyên,
việc hoạch ñịnh kế hoạch, giải quyết các vấn ñề tồn tại liên quan chưa có sự phối
hợp ñồng bộ giữa các phòng ban, thực hiện công việc không theo các qui trình tác
nghiệp. Một cấu trúc tổ chức có hệ thống quản lý phù hợp với cơ chế hoạt ñộng mới
chưa ñược ñề cập ñến, vì vậy việc ñầu tư cho quản lý nhằm khai thác các nguồn lực
cơ bản chưa thể thực hiện. Nhìn chung, cấu trúc quản lý cũ không còn phù hợp với
quy mô hoạt ñộng mới.
Xuất phát từ những nhận ñịnh trên cùng với mong muốn ñược áp dụng các
phương pháp quản lý mới nhằm góp phần phát huy các nguồn lực, hạn chế thấp
nhất tổn thất do cấu trúc quản lý gây ra, chúng tôi tiến hành nghiên cứu ñề tài: “
Nghiên cứu tái cấu trúc quản lý Công ty cổ phần Cấp thoát nước Bình Thuận”
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1 Mục tiêu chung
Nghiên cứu cấu trúc quản lý của công ty sau cổ phần hóa tìm ra những vấn
ñề chưa phù hợp, từ ñó tái cấu trúc quản lý ñể công ty có ñược một hệ thống quản lý
mới, có ñủ khả năng quản lý công ty một cách hiệu quả và bền vững, không chỉ
trong ñiều kiện thuận lợi mà còn vượt qua ñược những thách thức ngày càng khốc
liệt, ñể sống còn trước những thay ñổi mạnh mẽ trong môi trường kinh doanh.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về Tái cấu trúc hệ thống quản lý trong
các công ty.
ðánh giá thực trạng về cấu trúc quản lý ở công ty, tìm ra những nhân tố ảnh
hưởng ñến công tác tổ chức và quản lý nói chung và hiệu quả quản lý nói riêng.
ðề ra các giải pháp ñể ñảm bảo quá trình tái cấu trúc quản lý tại công ty cổ
phần cấp thoát nước Bình Thuận ñạt mục tiêu.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
2
1.3 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.3.1 ðối tượng nghiên cứu
ðề tài nghiên cứu về cấu trúc quản lý và hoạt ñộng quản lý của công ty cổ
phần Cấp thoát nước Bình Thuận.
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu
1.3.2.1 Về nội dung
Nghiên cứu về cấu trúc quản lý, các yếu tố ảnh hưởng và cách thức tiến hành
tái cấu trúc quản lý ñể xây dựng cấu trúc tổ chức quản lý mới nhằm quản lý hiệu
quả các nguồn lực, thực hiện ñịnh hướng phát triển kinh doanh của công ty và chính
sách phát triển ngành của Nhà nước.
1.3.2.2 Về không gian
Tìm hiểu về cách thức quản lý của Công ty cổ phần Cấp thoát nước tại tỉnh
Bình Thuận.
1.3.2.3 Về thời gian
Về thời gian thu thập số liệu: Nghiên cứu sự thay ñổi do quá trình quản lý từ
năm 2008, 2009, 2010, khảo sát thực tế năm 2011
Về thời gian thực hiện: Từ tháng 09 năm 2010 ñến tháng 8 năm 2011.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
3
2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
2.1 Cở sở lý luận
2.1.1 Cấu trúc quản lý (CTQL)
2.1.1.1 Một số khái niệm về CTQL
* Cấu trúc quản lý:
Theo từ ñiển Tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học (2010) cấu trúc quản lý là:
một bộ máy quản lý ñược tạo ra trên cơ sở kết hợp những hành ñộng của các cá
nhân trong một chỉnh thể cùng làm việc với nhau ñể thực hiện, hoàn thành mục
tiêu chung bằng những nghiệp vụ quản lý.
Theo Ông Nguyễn Văn Dung, “Cấu trúc quản lý là một mạng lưới quản lý
ñược xây dựng trên nền tảng cấu trúc của tổ chức bao gồm các phương pháp quản
lý ñược áp dụng trong những quy trình hoạt ñộng khác nhau nhằm hoàn thành
công việc với một hiệu suất cao, thông qua những người khác”[1]
Ngoài ra, một số nghiên cứu khác cho rằng: Cấu trúc tổ chức quản lý là một
hệ thống chính thức về các mối quan hệ vừa ñộc lập, vừa phụ thuộc trong tổ chức.
Thể hiện những nhiệm vụ rõ ràng do ai làm, làm cái gì và liên kết với các nhiệm
vụ khác trong tổ chức như thế nào, nhằm tạo ra một sự hợp tác nhịp nhàng ñể ñáp
ứng ñược mục tiêu của tổ chức. Hay cấu trúc quản lý doanh nghiệp là một hình
thức tổ chức quá trình quản lý ñược ñặc trưng bởi một hệ thống những bộ phận
quản lý chức năng, những mối quan hệ qua lại giữa chúng với nhau trong bộ máy
quản lý và ngay cả những hình thức của những mối quan hệ giữa các bộ phận quản
lý với ñối tượng quản lý[2].
Nói tóm lại, cấu trúc quản lý là cấu trúc tổ chức ñược xây dựng dựa trên mối quan
hệ giữa các bộ phận quản lý và ñối tượng quản lý trong quá trình thiết kế, thực hiện kế
hoạch SXKD phù hợp với ñiều kiện thực tế của ñơn vị. Trên cơ sở xác ñịnh các quá trình
kinh doanh cốt lõi, lấy cấu trúc theo nhóm làm chủ ñạo cho quản lý quá trình.
2.1.1.2 Nguyên tắc, Phương pháp và Chức năng của cấu trúc quản lý
* Nguyên tắc quản lý: là những quy tắc chỉ ñạo, những tiêu chuẩn hành vi mà
các chủ thể quản lý ở bất kỳ cấp nào ñều phải tuân theo khi thực hiện việc chỉ ñạo,
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
4
ñiều hành. Có nhiều loại nguyên tắc khác nhau như nguyên tắc chỉ huy, gắn với mục
tiêu, chuyên môn hóa và cân ñối, linh hoạt và hiệu quả.
* Phương pháp quản lý: là tổng thể những cách thức tác ñộng tới người lao
ñộng nhằm ñộng viên họ hoàn thành tốt công việc. Trong ñó, phương pháp tổ chức,
ñiều khiển là cách thức tác ñộng kết hợp ñịnh hình cấu trúc tổ chức với việc chỉ ñạo
sát sao ñể thúc ñẩy toàn bộ cơ quan, doanh nghiệp, hoạt ñộng nhằm thực hiện mục
tiêu.(2008)[3]
* Chức năng của cấu trúc quản lý: bao gồm các chức năng như chức năng
hoạch ñịnh; chức năng tổ chức; chức năng ñiều phối; và chức năng kiểm tra. Theo
Harold Koontz Cyrill O’donnell, Heinz Weihrich: “Một nguyên tắc cần tuân thủ khi
tổ chức cấu trúc công ty là phải ñảm bảo cho công ty ñược tổ chức theo một hình thức
có thể làm tăng khả năng thực hiện các chức năng ñã ñịnh của công ty”[4]. Cho nên
ngoài các chức năng trên, cấu trúc quản lý còn bao gồm các chức năng xác ñịnh và
phân ñịnh các hoạt ñộng cần thiết khác, nhằm thực hiện các mục tiêu ñã ñược hoạch
ñịnh trên cơ sở nhóm các hoạt ñộng theo các nguồn lực sẵn có của tổ chức.
2.1.1.3 Các kiểu cấu trúc quản lý
* Cấu trúc quản lý theo chức năng
Là cấu trúc quản lý ñược tổ chức dựa trên chuyên môn hoá theo chức năng
công việc. Những nhiệm vụ quản trị của doanh nghiệp ñược phân chia cho các ñơn vị
riêng biệt, từ ñó mà hình thành những người lãnh ñạo ñảm nhận thực hiện một chức
năng nhất ñịnh như: Marketing, nghiên cứu và phát triển, sản xuất, nhân sự và tài
chính…“Cấu trúc này dựa trên thuyết quản lý thời kỳ ñầu liên quan ñến chuyên môn
hóa, quan hệ nhân viên, mức ñộ kiểm soát, quyền hạn và trách nhiệm”[5]
Trong cấu trúc này, các ñơn vị chức năng có quyền chỉ ñạo các ñơn vị trực
tuyến, do ñó mỗi người cấp dưới có thể có nhiều cấp trên trực tiếp. Những người
thừa hành nhiệm vụ ở cấp dưới chẳng những nhận mệnh lệnh từ người lãnh ñạo
doanh nghiệp, mà cả từ người lãnh ñạo các chức năng khác nhau. Chính vì vậy, vai
trò của người lãnh ñạo doanh nghiệp là phải phối hợp một cách nhịp nhàn, hợp lý
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
5
giữa những người lãnh ñạo chức năng, ñảm bảo sự thống nhất trong chỉ ñạo, tránh
tình trạng mâu thuẫn, trái ngược nhau.
Giám ñốc
Phó Gð
marketing
Phòng
Kế hoạch
Phó Gð
sản xuất
Phòng
Vật tư
Phó Gð
tài chính
Phòng Kế
toán
Phó Gð
nhân sự
Phòng Hành
chính
Sơ ñồ 2.1: Mô hình cấu trúc chức năng
( Nguồn: Phạm Xuân Lan ( 2001), Quản trị học)
Ưu ñiểm của cấu trúc quản lý theo chức năng: Phát huy ñược sức mạnh và
khả năng của ñội ngũ cán bộ theo từng chức năng, giảm chi phí và rút ngắn thời
gian ñào tạo cũng như không ñòi hỏi người quản trị phải có kiến thức toàn diện cho
nên dễ ñào tạo và dễ tìm nhà quản trị.
Nhược ñiểm của cấu trúc quản lý theo chức năng: Sự phối hợp giữa lãnh ñạo và
các phòng ban chức năng thường gặp nhiều khó khăn nên dễ xảy ra tình trạng chồng chéo
về chức năng, nhiệm vụ giữa các cá nhân và bộ phận với nhau. Người thực hiện nhận
nhiều mệnh lệnh khác nhau ñưa ñến khó xác ñịnh trách nhiệm và hay ñổ trách nhiệm cho
nhau dễ dẫn tới tình trạng nhàm chán, khó chịu cho người thực hiện mệnh lệnh.
* Cấu trúc quản lý theo trực tuyến
Cấu trúc quản lý theo trực tuyến là loại hình cấu trúc ñược xây dựng trên cơ
sở mối quan hệ trực tiếp giữa một bên là người lãnh ñạo một bên là cấp thừa hành,
theo nguyên tắc thống nhất chỉ huy “một người, một cấp, một thủ trưởng”. Hệ thống
trực tuyến hình thành một ñường thẳng rõ ràng về quyền ra lệnh và trách nhiệm từ
lãnh ñạo cấp cao ñến cấp cuối cùng. Cấu trúc kiểu này ñòi hỏi người quản lý ở mỗi
cấp phải có những hiểu biết tương ñối toàn diện về các lĩnh vực.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
6
Hệ thống quản lý theo kiểu trực tuyến phù hợp với các doanh nghiệp nhỏ vì
một người quản lý cấp trên có thể hiểu rõ ñược những hoạt ñộng của cấp dưới và ra
những mệnh lệnh trực tiếp một cách ñúng ñắn cho cấp dưới không cần qua một bộ
phận giúp việc theo chức năng nào.
Giám ñốc
Trưởng bộ
phận bán
hàng
Phó Gð
SP A
Phó Gð
SP B
Trưởng bộ
phận sản
xuất
Trưởng bộ
phận Nghiên
cứu
Phó Gð
SP C
Sơ ñồ 2.2: Mô hình cấu trúc trực tuyến
( Nguồn: Phạm Xuân Lan ( 2001), Quản trị học)
Ưu ñiểm của cấu trúc quản lý theo trực tuyến: Cấu trúc tổ chức ñơn giản gọn
nhẹ, dễ linh hoạt nên các quyết ñịnh ñược ñưa ra và tổ chức thực hiện nhanh chóng,
kịp thời với chế ñộ quản lý một thủ trưởng.
Nhược ñiểm của cấu trúc quản lý trực tuyến: Thường xảy ra tình trạng ñộc
ñoán, quan liêu trong các quyết ñịnh làm công việc dễ bị ùn tắc. Ít nhận ñược những ý
kiến ñóng góp tích cực của các bộ phận trung gian dẫn tới những xung ñột và khủng
hoảng quản lý ngắn hạn giữa các ñơn vị trực tuyến với các ñơn vị chức năng.
* Cấu trúc quản lý theo Ma trận
Cấu trúc Ma trận là sự phối hợp giữa hai hay nhiều cấu trúc khác nhau nhằm
tối ña hóa ưu ñiểm và giảm thiểu nhược ñiểm của các cấu trúc trên. Cấu trúc Ma
trận bao gồm 3 vai trò chính: nhà quản lý cao nhất lãnh ñạo và cân bằng chuỗi mệnh
lệnh kép; các vị sếp ma trận (chức năng, sản phẩm, hoặc lĩnh vực), những người có
vai trò hỗ trợ, và các nhà quản lý “hai – sếp”, báo cáo cho hai lãnh ñạo ma trận khác
nhau [6].
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
7
Giám ñốc
Phó
Gð
KT
ðiều
phối
A
Phó
Gð
NC
Phó
Gð
Marke
Phó
Gð
TC
Nhân
viên
NCA
ðiều
phối
B
ðiều
phối
C
Sơ ñồ 2.3: Mô hình cấu trúc Ma trận
( Nguồn: Phạm Xuân Lan ( 2001), Quản trị học)
Ưu ñiểm của cấu trúc quản lý theo Ma trận: Cấu trúc này cho phép có các
ñịnh hướng ña dạng, cung cấp kiến thức chức năng, chuyên môn hóa cho các dự án;
Sử dụng con người linh hoạt vì các bộ phận có rất nhiều chuyên gia.
Nhược ñiểm của cấu trúc quản lý theo Ma trận: Những xung ñột ngắn hạn
giữa các ñơn vị trực tuyến với các ñơn vị chức năng dễ xảy ra, chậm ñáp ứng các
tình huống ñặc biệt và có thể làm gia tăng chi phí gián tiếp.
* Cấu trúc quản lý theo Trực tuyến - Chức năng
Cấu trúc quản lý theo Trực tuyến - Chức năng là loại hình cấu trúc tổ chức
quản lý ñược xây dựng bằng sự phối hợp của hai loại hình cấu trúc Trực tuyến và
cấu trúc Chức năng. Trong cấu trúc này, người lãnh ñạo với người thực hiện có mối
quan hệ trực tuyến, còn các chức năng trở thành bộ tham mưu, ñóng vai trò trợ lý và
cố vấn cho người lãnh ñạo. Những ñơn vị chức năng này chỉ ñưa ra khuyến nghị
chứ không ñưa ra quyết ñịnh.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………..
8
- Xem thêm -