Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Nghiên cứu sự tham gia của đoàn thanh niên trong thực hiện tiêu chí kinh tế tron...

Tài liệu Nghiên cứu sự tham gia của đoàn thanh niên trong thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ở huyện tân yên, tỉnh bắc giang

.PDF
116
201
124

Mô tả:

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM PHẠM KIỀU HƯNG NGHIÊN CỨU SỰ THAM GIA CỦA ĐOÀN THANH NIÊN TRONG THỰC HIỆN TIÊU CHÍ KINH TẾ TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN TÂN YÊN, TỈNH BẮC GIANG Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phạm Bảo Dương NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc. Hà nội, ngày….. tháng….. năm 2016 Tác giả luận văn Phạm Kiều Hưng i LỜI CẢM ƠN Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép tôi được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Phạm Bảo Dương đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Kinh tế nông nghiệp và chính sách, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn - Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ viên chức UBND huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn thành luận văn./. Hà nội, ngày…. tháng…. năm 2016 Học viên Phạm Kiều Hưng ii MỤC LỤC Lời cam đoan ..................................................................................................................... i Lời cảm ơn ........................................................................................................................ ii Mục lục ........................................................................................................................... iii Danh mục chữ viết tắt ...................................................................................................... vi Danh mục bảng ............................................................................................................... vii Danh mục hình ................................................................................................................. ix Danh mục hộp .................................................................................................................. ix Trích yếu luận văn ............................................................................................................ x Thesis abstract................................................................................................................. xii Phần 1. Mở đầu ............................................................................................................... 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................... 3 1.2.1. Mục tiêu chung ................................................................................................... 3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................................... 3 1.3. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................. 3 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 3 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 3 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 4 1.5. Đóng góp mới về mặt lý luận và thực tiễn ........................................................ 4 Phần 2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về sự tham gia của đoàn thanh niên trong thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ............................ 5 2.1. Cơ sở lý luận về sự tham gia của đoàn thanh niên trong thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ............................................................... 5 2.1.1. Khái niệm, bản chất, hình thức tham gia của Đoàn Thanh niên thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng nông thôn mới.................................................. 5 2.1.2. Vai trò của Đoàn Thanh niên tham gia thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ................................................................................... 15 2.1.3. Đặc điểm sự tham gia của Đoàn Thanh niên thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng Nông thôn mới ........................................................................ 16 2.1.4. Nội dung nghiên cứu sự tham gia của Đoàn Thanh niên thực hiện tiêu chí iii Kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ............................................................ 17 2.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của Đoàn thanh niên trong xây dựng Nông thôn mới .................................................................................................. 19 2.2. Cơ sở thực tiễn về sự tham gia của Đoàn thanh niên vào xây dựng nông thôn mới ................................................................................................... 21 2.2.1. Kinh nghiệm ở một số nước trên thế giới ......................................................... 21 2.2.2. Kinh nghiệm của một số địa phương ở Việt Nam ............................................ 27 2.2.3. Bài học kinh nghiệm về sự tham gia của Đoàn thanh niên trong thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng Nông thôn mới ............................................... 32 Phần 3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 34 3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ........................................................................... 34 3.1.1. Vị trí địa lý........................................................................................................ 34 3.1.2. Đặc điểm thời tiết khí hậu ................................................................................ 34 3.1.3. Tình hình đất đai và sử dụng đất đai ................................................................ 34 3.1.4. Điều kiện kinh tế - xã hội ................................................................................. 36 3.1.5. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội .................................... 41 3.1.6. Giới thiệu về Đoàn thanh niên huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang ...................... 42 3.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 43 3.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ........................................................................... 44 3.2.2. Phương pháp phân tích số liệu.......................................................................... 45 3.2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ..................................................................... 46 Phần 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận ................................................................... 48 4.1. Thực trạng thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang ....................................................................... 48 4.2. Thực trạng sự tham gia của đoàn thanh niên thực hiện tiêu chí kinh tế xây dựng nông thôn mới ở huyện Tân Yên ...................................................................... 52 4.2.1. Sự tham gia của Đoàn Thanh niên trong thực hiện tiêu chí Thu nhập ............. 52 4.2.2. Sự tham gia của Đoàn Thanh niên trong thực hiện tiêu chí Hộ nghèo ............. 56 4.2.3. Sự tham gia của Đoàn Thanh niên trong thực hiện chỉ tiêu Tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên................................................................................. 59 4.2.4. Sự tham gia của Đoàn Thanh niên trong thực hiện chỉ tiêu Hình thức tổ chức sản xuất ................................................................................................ 68 iv 4.3. Phân tích những yếu tố ảnh hưởng sự tham gia của Đoàn thanh niên thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Tân Yên .................... 73 4.3.1. Công tác chỉ đạo triển khai từ đoàn cấp trên .................................................... 73 4.3.2. Năng lực của cán bộ đoàn................................................................................. 75 4.3.3. Yếu tố Đoàn viên thanh niên ............................................................................ 78 4.3.4. Sự tạo điều kiện của các cấp uỷ Đảng, chính quyền ........................................ 81 4.4. Một số giải pháp tăng cường sự tham gia của Đoàn thanh niên thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Tân Yên .................... 82 4.4.1. Quan điểm......................................................................................................... 82 4.4.2. Mục tiêu ............................................................................................................ 82 4.4.3. Một số giải pháp tăng cường sự tham gia của đoàn thanh niên thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Tân Yên .................... 82 Phần 5. Kết luận và kiến nghị ...................................................................................... 89 5.1. Kết luận............................................................................................................. 89 5.2. Kiến nghị ......................................................................................................... 90 5.2.1. Trung ương Đoàn ............................................................................................. 90 5.2.2. Đối với Tỉnh đoàn ............................................................................................. 90 5.2.3. Đối với huyện ủy, UBND huyện ...................................................................... 91 Tài liệu tham khảo .......................................................................................................... 92 Phụ lục .......................................................................................................................... 95 v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt BQ Bình quân BVMT Bảo vệ môi trường CC Cơ cấu CN Công nghiệp DT Diện tích GT Giá trị GTNT Giao thông nông thôn HTX Hợp tác xã KHKT Khoa học kỹ thuật KT-XH Kinh tế - xã hội LĐ Lao động NN Nông nghiệp NTM Nông thôn mới PTNT Phát triển nông thôn THT Tổ hợp tác TN Thanh niên TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh TTCN Tiểu thủ công nghiệp UBND Ủy ban nhân dân VL Việc làm XDCB Xây dựng cơ bản vi DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới các xã thuộc tỉnh Trung du, miền núi phía Bắc ......................................................................................... 9 Bảng 3.1. Tình hình sử dụng đất đai của huyện Tân Yên năm 2013 - 2015 ............... 35 Bảng 3.2. Tình hình dân số và lao động huyện Tân Yên giai đoạn 2013 – 2015 ....... 38 Bảng 3.3. Kết quả sản xuất các ngành kinh tế của huyện Tân Yên giai đoạn 2013-2015 ................................................................................................... 40 Bảng 3.4. Mô tả mẫu điều tra các đối tượng ............................................................... 45 Bảng 4.1. Thực trạng thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới huyện Tân Yên giai đoạn 2011-2015 .......................................................... 49 Bảng 4.2. Kết quả ĐTN tham gia lĩnh vực trồng trọt qua các năm ............................. 52 Bảng 4.3. Kết quả ĐTN tham gia lĩnh vực chăn nuôi qua các năm ............................ 53 Bảng 4.4. Kết quả ĐTN tham gia lĩnh vực thủy sản qua các năm .............................. 54 Bảng 4.5. Kết quả ĐTN tham gia lĩnh vực tiểu thủ công nghiệp qua các năm ........... 55 Bảng 4.6. Kết quả ĐTN tham gia lĩnh vực dịch vụ, thương mại qua các năm ........... 56 Bảng 4.7. Sự tham gia của thanh niên trong hoạt động hỗ trợ giảm nghèo và an sinh xã hội huyện Tân Yên từ 2011-2015 .............................................. 58 Bảng 4.8. Tình hình thất nghiệp và thiếu việc làm của thanh niên huyện Tân Yên giai đoạn 2013 - 2015 ................................................................................. 59 Bảng 4.9. Giải quyết việc làm từ quỹ quốc gia hỗ trợ việc làm, nguồn vốn vay ủy thác, tín dụng cho TN huyện Tân Yên giai đoạn 2013 - 2015 ............... 61 Bảng 4.10. Kết quả tư vấn, hướng nghiệp cho thanh niên huyện Tân Yên giai đoạn 2013 - 2015 ................................................................................. 64 Bảng 4.11. Đánh giá một số kết quả của hoạt động tư vấn hướng nghiệp .................... 66 Bảng 4.12. Thanh niên tham gia XKLĐ ở huyện Tân Yên giai đoạn 2013-2015 ........ 68 Bảng 4.13. Tổ chức đoàn tham gia phát triển mô hình kinh tế thanh niên huyện Tân Yên giai đoạn 2013 - 2015................................................................... 69 Bảng 4.14. Số lượng lớp đào tạo, tập huấn do Đoàn thanh niên tổ chức ...................... 70 Bảng 4.15. Số lượng đoàn viên tham gia các lớp tập huấn, ứng dụng kỹ thuật trong sản xuất ....................................................................................................... 72 Bảng 4.16. Đánh giá của cán bộ đoàn đối với các hoạt động thực hiện tiêu chí vii Kinh tế do đoàn cấp trên chỉ đạo tại huyện Tân Yên .................................. 74 Bảng 4.17. Kiến thức về kinh tế nông nghiệp cần trang bị cho cán bộ đoàn cơ sở ..... 76 Bảng 4.18. Đánh giá kỹ năng nghiệp vụ của cán bộ Đoàn cơ sở .................................. 77 Bảng 4.19. Kỹ năng cần được trang bị cho cán bộ đoàn cơ sở ..................................... 78 Bảng 4.20. Trình độ học vấn của thanh niên ................................................................. 79 Bảng 4.21. Khó khăn của đoàn viên thanh niên khi tham gia phát triển kinh tế tại địa phương ............................................................................................. 79 Bảng 4.22. Ý thức tạo dựng và tìm kiếm việc làm của thanh niên ............................... 80 Bảng 4.23. Sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền đối với thanh niên .......................... 81 viii DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Các hình thức tham gia của thanh niên trong xây dựng NTM………...…….14 DANH MỤC HỘP Hộp 2.1. Thời gian và đối tượng tham gia hành trình chung tay xây dựng nông thôn mới ............................................................................................... 28 Hộp 2.2. Tiêu chuẩn của thanh niên làm kinh tế giỏi .................................................. 29 ix TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Phạm Kiều Hưng Tên luận án: Nghiên cứu sự tham gia của Đoàn thanh niên trong thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang Chuyên ngành: Quản lý kinh tế; Mã số: 60 34 04 10 Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu Nghị quyết 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về Nông nghiệp, Nông dân, Nông thôn, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Bắc Giang đã triển khai Cuộc vận động Tuổi trẻ chung tay xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2011 – 2015, bước đầu lực lượng thanh niên đã khẳng định vai trò xung kích đi đầu tham gia đảm nhận việc mới, việc khó triển khai các chương trình phát triển kinh tế, giữ gìn an ninh chính trị, an toàn xã hội giúp đỡ các xã điểm, các xã quy hoạch hoàn thiện bộ tiêu chí xây dựng Nông thôn mới thay đổi diện mạo nông thôn góp phần xây dựng huyện nhà ngày càng giàu đẹp, văn minh cụ thể như: đảm nhận các công trình thanh niên làm mới và sửa chữa đường giao thông, bảo vệ môi trường nông thôn, phát triển kinh tế thanh niên, giúp đỡ hộ thanh niên thoát nghèo, tư vấn và giới thiệu việc làm cho thanh niên, phát triển tổ chức đoàn xây dựng tổ chức đảng ở cơ sở,... Mặc dù vậy, phong trào Tuổi trẻ Tân Yên chung tay xây dựng Nông thôn mới còn nhiều khó khăn trong công tác triển khai, đặc biệt sự tham gia của tổ chức đoàn thực hiện tiêu chí Kinh tế: thu nhập bình quân đầu người/năm so với bình quân chung của tỉnh; tỷ lệ giúp đỡ hộ thanh niên thoát nghèo; tỷ lệ lao động thanh niên có việc làm thấp; hiệu quả duy trì và phát triển mô hình kinh tế đặc biệt vấn đề thành lập các tổ hợp tác, hợp tác xã thanh niên giảm dần; vấn đề quy hoạch, xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế; đội ngũ cán bộ đoàn, đoàn viên có trình độ học vấn, kỹ năng nghiệp vụ, khả năng nhạy bén tiếp cận khoa học công nghệ... Trên cơ sở đánh giá thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng, nghiên cứu đề xuất giải pháp tăng cường sự tham gia trong phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới trong thời gian tới. Tương ứng với đó là mục tiêu cụ thể, bao gồm: (1) Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về sự tham gia của Đoàn thanh niên thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới. (2) Đánh giá thực trạng sự và phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới sự tham gia của Đoàn thanh niên huyện Tân Yên trong thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng Nông thôn mới. (3) Đề xuất các giải pháp tăng cường sự tham gia của Đoàn thanh niên huyện Tân Yên trong thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng Nông thôn mới. Sự tham gia của thanh niên trong thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng NTM là quá trình thanh niên được biết về trách nhiệm và nghĩa vụ của họ khi tham gia các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, được bàn và phản biện những vấn đề chính x quyền quyết định đến lợi ích và nhu cầu của họ, được đóng góp nguồn lực, được thực hiện, giám sát, đánh giá và hưởng lợi từ chương trình. Trong nghiên cứu này, số liệu thứ cấp được thu thập từ Chi cục Thống kê, phòng Lao động TB&XH, Phòng Tài nguyên & Môi trường, Phòng Nông nghiệp và PTNT về các thông tin và tình hình Kinh tế của huyện Tân Yên... Ngoài ra, tham khảo các kết quả nghiên cứu đã công bố của các cơ quan nghiên cứu, các nhà khoa học. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua điều tra, phỏng vấn trực tiếp lãnh đạo cấp huyện, cán bộ đoàn các cấp. Đồng thời, lấy ý kiến đánh giá của các tổ chức, cơ quan phối hợp với tổ chức đoàn tham gia phát triển Kinh tế xây dựng nông thôn mới (140 mẫu). Bằng các phương pháp thống kê mô tả, phân tổ thống kê, so sánh để phản ánh thực trạng và yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của Đoàn thanh niên trong thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang. Kết quả nghiên cứu cho thấy, Đoàn Thanh niên huyện Tân Yên tham gia vào tất cả các chu kỳ trong thực hiện tiêu chí kinh tế, đó là: tham gia xác định khó khăn, nhu cầu và các vấn đề cần giải quyết; xác định giải pháp; thẩm định, phê duyệt và lập kế hoạch thực hiện; đóng góp nguồn lực; tổ chức thực hiện, thi công các nội dung; kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện; quản lý thành quả; và hưởng lợp từ chương trình xây dựng NTM. Trong quá trình thực hiện tiêu chí kinh tế xây dựng NTM, Đoàn Thanh niên huyện Tân Yên đã tham gia vào các khâu phát triển kinh tế: xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội; chuyển dịch cơ cấu, giải quyết việc làm phát triển kinh tế nâng cao thu nhập; giúp đỡ hộ thanh niên thoát ngheo; đổi mới hình thức tổ chức sản xuất. Quá trình tham gia thực hiện tiêu chí kinh tế của Đoàn Thanh niên vào xây dựng NTM huyện Tân Yên chịu các ảnh hưởng: yếu tố nội tại như công tác lãnh đạo và vai trò lãnh đạo của Đoàn, năng lực của cán bộ đoàn, tinh thần trách nhiệm vàn trình độ nhận thức của đoàn viên thanh niên; thứ hai là sự tạo điều kiện của các cấp ủy Đảng, chính quyền; công tác tuyên truyền về xây dựng nông thôn mới. Trên cơ sở đánh giá thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng, nghiên cứu đề xuất giải pháp, bao gồm: (1) Nâng cao năng lực cho cán bộ Đoàn; (2) Phát huy vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế - xã hội; (3) Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đối với thanh niên và công tác thanh niên; (4) Đổi mới phương thức hoạt động của các tổ chức thanh niên. xi THESIS ABSTRACT Author: Pham Kieu Hung Thesis name: Researching participation of the Ho Chi Minh Communist Youth Union in the implementation of economic criteria of new rural construction in Tan Yen district, Bac Giang province Major: Economics Management Code: 60.34.04.10 Training Facility Name: Vietnam National University of Agriculture In order to successfully implement the objectives of Resolution 26-NQ/TW on 5th August 2008 of The Central Committee of the Communist Party of Vietnam 10th on Agriculture, Farmers and Rural Development, the Standing Committee of Bac Giang Province implemented the youth’s campaign together constructed new rural during the period 2011 and 2015, initially the youth confirmed the leading role of new task, implemented programs of economic development, maintained political security and social safety. A completion variety of criteria of new rural construction has changed resident’s live in rural districts. In particular, the youth undertook the new construction and repaired traffic roads, protected rural environment, develop economic in rural areas, reduced households’ poverty, counseled and introduced occupations for the youth. However, The Tan Yen Youth met many difficulties in implementing work, especially the participation of unions in performing economic criteria such as average income per capita compared to the average income of the province; the rate of youth employment; the effective maintenance and development of the special economic model; the establishment of youth cooperations; academic qualifications and skills of union staffs and members; the ability to access science and technology. The research analyzed influencing factors and then suggested solutions to enhance participation in economic development and new rural construction in the near future. The specific objectives include: (1) To contribute and systematize theoretical basis and practical problems of the Ho Chi Minh Communist Youth Union’s participation in performing economic criteria of new rural construction (2) To evaluate the situation and analyze the factors affecting the participation the Ho Chi Minh Communist Youth Union in Tan Yen district in performing economic criteria of new rural construction (3) To propose measures to enhance participation the Ho Chi Minh Communist Youth Union in Tan Yen district in performing economic criteria of new rural construction. The Ho Chi Minh Communist Youth Union’s participation in the implementation of economic criteria of new rural construction is a process which the youth knew about their responsibility and obligations in programs of economic and xii social development. In addition, they also contributed human resources, monitored, evaluated and benefited from the program. In this research, secondary data was collected from the Departments of Statistics, Department of Labour, War Invalidsand Social Affairs Division, Department of Environment and Natural Resources Division, Department of Agriculture and Rural Development in Tan Yen district. Moreover, the research also collected from research institutions and scientists. Primary data was collected through surveys, direct interviews with leaders and officials at all levels. Furthermore, data was feedback from organizations and agencies in economic development of new rural construction (140 samples). By using the method of statistic description and comparison to reflect the current situation and factors affecting the participation of the Youth Union in implementing economic criteria of new rural construction in the New District Yen, Bac Giang province. The study results showed that the Ho Chi Minh Communist Youth Union in Tan Yen district participated in all the cycles in performing of economic criteria, namely: identifying difficulties, needs and problems to be solved; identifying solutions and give plans; contributing resources; performing and constructing the content; monitoring and evaluating performance; achieving management and benefiting from the program of new rural construction. In the process of performing the economic criteria of new rural construction, the Ho Chi Minh Communist Youth Union in Tan Yen district was involved in the stages of economic development consisting of constructing economic and social infrastructure; restructuring and creating occupations in economic development; increase income and reduce households’ poverty; renew forms of organizing production. The Ho Chi Minh Communist Youth Union’s participation in the performance of economic criteria of new rural construction in Tan Yen district is influenced by internal factors such as leadership and the role of union, responsibilities and the level of awareness of the youth members. Regarding the evaluation and analysis of the influencing factors and suggest solutions, namely: (1) Improve union officials’ capacity; (2) To promote the role of youth in economic and social development; (3) To enhance Vietnam Communist Party's leadership, the management of government for the youth; (4) To renew the operation of the youth unions. xiii PHẦN 1. MỞ ĐẦU 1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Xây dựng nông thôn mới (NTM) là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu Nghị quyết 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về Nông nghiệp, Nông dân, Nông thôn. Sau 8 năm triển khai, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã huy động các đoàn thể quần chúng, cộng đồng, người dân, đặc biệt là thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới. Thanh niên được đánh giá là có sức khỏe và mạnh dạn tham gia các phong trào phát triển kinh tế – xã hội của địa phương, với nhiều nội dung khác nhau: tham gia vào phản biện chính sách của chính quyền khi đưa ra những quyết sách, chủ trương về các tiêu chí xây dựng NTM tại các địa phương, đơn vị; tham gia chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, tham gia sản xuất và hưởng lợi từ những thành quả từ chương trình nhằm thể hiện trách nhiệm và nghĩa vụ quyền lợi trong đóng góp nguồn lực, thực hiện, giám sát, đánh giá và hưởng lợi. Xác định tầm quan trọng của chương trình mục tiêu quốc gia, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Bắc Giang đã triển khai Cuộc vận động Tuổi trẻ chung tay xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2011 – 2015. Sau 05 năm triển khai, các cấp bộ Đoàn toàn tỉnh đã cụ thể hóa từng nội dung thành các phong trào “Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Nông thôn mới”, “Thanh niên thi đua sản xuất kinh doanh giỏi”, “Xung kích xây dựng làng xã xanh – sạch – đẹp”, “Tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng”gắn liền với phương châm “Mỗi thanh niên một việc làm tình nguyện; mỗi cơ sở Đoàn một phần việc thiết thực tham gia xây dựng Nông thôn mới, xây dựng văn minh đô thị” đã khẳng định vai trò của thanh niên tham gia vào các khâu từ xác định nhu cầu cho tới hưởng lợi từ chương trình xây dựng Nông thôn mới, thông qua đó nhiều tuyến đường giao thông liên thôn - liên xã, kênh mương nội đồng, nhà văn hóa, điểm vui chơi, giải trí cho thanh thiếu nhi được sửa chữa và xây dựng, các hộ thanh niên được chuyển giao khoa học kỹ thuật nâng cao chất lượng sản xuất nông nghiệp, nhiều đoàn viên thanh niên được giải quyết việc làm ổn định đời sống; tại các thôn, xóm xuất hiện các tuyến đường thanh niên tự quản sáng xanh sạch đẹp, an toàn đã góp phần nâng cao được vị thế của tổ chức Đoàn trong quần chúng nhân dân, đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu mạnh. Trong những năm qua, Tuổi trẻ huyện Tân Yên đã không ngừng phấn đấu 1 vươn lên đi đầu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Dưới sự lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng, chính quyền và sự phối hợp của Mặt trận tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, Đoàn thanh niên huyện Tân Yên đã có những bước đi vững chắc và phát triển, thông qua các phong trào thi đua sôi nổi, các chương trình hành động cách mạng thu hút tập hợp đông đảo thanh niên tham gia. Đặc biệt, lực lượng thanh niên đã khẳng định vai trò xung kích đi đầu tham gia đảm nhận việc mới, việc khó triển khai các chương trình phát triển kinh tế, giữ gìn an ninh chính trị, an toàn xã hội giúp đỡ các xã điểm, các xã quy hoạch hoàn thiện bộ tiêu chí xây dựng Nông thôn mới thay đổi diện mạo nông thôn góp phần xây dựng huyện nhà ngày càng giàu đẹp, văn minh cụ thể như: đảm nhận các công trình thanh niên làm mới và sửa chữa đường giao thông, bảo vệ môi trường nông thôn, phát triển kinh tế thanh niên, giúp đỡ hộ thanh niên thoát nghèo, tư vấn và giới thiệu việc làm cho thanh niên, phát triển tổ chức đoàn xây dựng tổ chức đảng ở cơ sở,... Mặc dù vậy, phong trào Tuổi trẻ Tân Yên chung tay xây dựng Nông thôn mới còn nhiều khó khăn trong công tác triển khai, đặc biệt sự tham gia của tổ chức đoàn thực hiện tiêu chí Kinh tế: thu nhập bình quân đầu người/năm so với bình quân chung của tỉnh; tỷ lệ giúp đỡ hộ thanh niên thoát nghèo; tỷ lệ lao động thanh niên có việc làm thấp; hiệu quả duy trì và phát triển mô hình kinh tế đặc biệt vấn đề thành lập các tổ hợp tác, hợp tác xã thanh niên giảm dần; vấn đề quy hoạch, xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế; đội ngũ cán bộ đoàn, đoàn viên có trình độ học vấn, kỹ năng nghiệp vụ, khả năng nhạy bén tiếp cận khoa học công nghệ. Bên cạnh đó, các phong trào hành động cách mạng của thanh niên chủ yếu mang tính chất vận động tình nguyện, do đó, các hoạt động thanh niên tham gia xây dựng Nông thôn mới chưa được các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương đánh giá cao. Từ năm 2010 đến nay, huyện Tân Yên đã thực hiện các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, dự án đầu tư cơ sở hạ tầng nhằm đẩy mạnh tiến độ hoàn thiện tiêu chí xây dựng huyện NTM. Đối với tổ chức đoàn chỉ có nghiên cứu về vấn đề giải quyết việc làm cho thanh niên trên địa bàn huyện, chưa có nghiên cứu nào về sự tham gia của thanh niên thực hiện tiêu chí Kinh tế xây dựng nông thôn mới. Xuất phát từ những yêu cầu trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu sự tham gia của Đoàn thanh niên trong thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang”. 2 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở đánh giá thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp tăng cường sự tham gia của Đoàn thanh niên huyện Tân Yên trong thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng Nông thôn mới. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về sự tham gia của Đoàn thanh niên trong thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới. - Đánh giá thực trạng sự và phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới sự tham gia của Đoàn thanh niên huyện Tân Yên trong thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng Nông thôn mới. - Đề xuất một số giải tăng cường sự tham gia của Đoàn thanh niên huyện Tân Yên trong thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng Nông thôn mới. 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU - Sự tham gia là gì? Vai trò của Đoàn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới gồm những gì? - Các nội dung Đoàn thanh niên tham gia thực hiện tiêu chí kinh tế xây dựng nông thôn mới là gì? - Đoàn thanh niên tham gia thực hiện tiêu chí kinh tế xây dựng nông thôn mới như thế nào? - Những yếu tố nào ảnh hưởng tới sự tham gia của Đoàn thanh niên thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới tại huyện Tân Yên? - Cần thực hiện những giải pháp nào để nâng cao vai trò, trách nhiệm của Đoàn thanh niên tham gia phát triển kinh tế xây dựng nông thôn mới trong thời gian tới? 1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu - Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về sự tham gia của Đoàn thanh niên thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang; - Đối tượng khảo sát của đề tài là các cán bộ đoàn, đoàn viên thanh niên 3 tham gia trực tiếp vào các nội dung thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng nông thôn mới của Huyện đoàn Tân Yên, tỉnh Bắc Giang. 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu 1.4.2.1. Phạm vi nội dung - Nghiên cứu đặc điểm, nội dung, hình thức tham gia các nội dung thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng Nông thôn mới của Đoàn thanh niên huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang. - Các chính sách, chủ trương, giải pháp nhằm tăng cường sự tham gia của Đoàn thanh niên trong xây dựng Nông thôn mới ở huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang. 1.4.2.2. Phạm vi về không gian Đề tài được nghiên cứu trên địa bàn huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang. 1.4.2.3. Phạm vi về thời gian - Nghiên cứu thực trạng sự tham gia của Đoàn thanh niên thực hiện tiêu chí Kinh tế xây dựng Nông thôn mới huyện Tân Yên từ 2011-2015. - Đề xuất giải pháp nâng cao vai trò, trách nhiệm trong xây dựng Nông thôn mới của Đoàn thanh niên huyện Tân Yên đến năm 2020. 1.5. ĐÓNG GÓP MỚI VỀ MẶT LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN Về mặt lý luận: Hệ thống hoá và luận giải cơ sở lý luận, thực tiễn về sự tham gia của Đoàn thanh niên trong thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng nông thôn mới. Qua đó luận văn đưa ra bốn bài học kinh nghiệm cho Đoàn thanh niên huyện Tân Yên đối với sự tham gia trong thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Bắc Giang. Về mặt thực tiễn: Luận văn đã tổng hợp một cách khoa học về thực trạng tham gia của Đoàn thanh niên huyện Tân Yên trong thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng nông thôn mới bao gồm các nội dung: Thu nhập, giảm nghèo, tạo việc làm và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất. Cùng với việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng, luận văn đã đề xuất bốn nhóm giải pháp khả thi nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm của Đoàn thanh niên huyện Tân Yên trong thực hiện tiêu chí kinh tế trong xây dựng Nông thôn mới. Luận văn là tài liệu thiết thực để các nhà khoa học, nhà quản lý, nhất là chính quyền địa phương tham khảo và vận dụng trong thực tế. 4 PHẦN 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ SỰ THAM GIA CỦA ĐOÀN THANH NIÊN TRONG THỰC HIỆN TIÊU CHÍ KINH TẾ TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI 2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ THAM GIA CỦA ĐOÀN THANH NIÊN TRONG THỰC HIỆN TIÊU CHÍ KINH TẾ TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI 2.1.1. Khái niệm, bản chất, hình thức tham gia của Đoàn Thanh niên thực hiện tiêu chí Kinh tế trong xây dựng nông thôn mới 2.1.1.1. Một số khái niệm liên quan a. Sự tham gia Theo cách hiểu chung thì tham gia là góp phần hoạt động của mình vào một hoạt động, một tổ chức chung nào đó. Cách hiểu này tương đối đơn giản và không khái quát được bản chất, nội dung của tham gia trong tổng thể các mối quan hệ của nó, đặc biệt là trong phát triển cộng đồng. Theo quan điểm của các nhà nghiên cứu phát triển, tham gia (Participation) là một triết lý đặc biệt quan trọng trong nghiên cứu phát triển cộng đồng. Oakley P. (1989) cho rằng tham gia là một quá trình tạo khả năng nhạy cảm của người dân và làm tăng khả năng tiếp thu và năng lực của người dân nhằm đáp ứng các nhu cầu phát triển cũng như khích lệ các sáng kiến địa phương. Quá trình này hướng tới sự tăng cường năng lực tự kiểm soát các nguồn lực và tổ chức điều hành trong những hoàn cảnh nhất định. Tham gia bao hàm việc ra quyết định, thực hiện, phân chia lợi ích và đánh giá các hoạt động phát triển của người dân (Nguyễn Ngọc Hợi, 2003). . Về mặt nội dung và hình thức của tham gia, chúng là sự nhận biết và chuyển hoá của nhau nên việc phân biệt thường mang tính tương đối. Liên quan đến nội dung và hình thức tham gia có hai quan điểm cơ bản như sau: - Sự tham gia có ba mức độ: 1) Tham gia là một phương tiện để tạo ra các điều kiện dễ dàng cho việc thực hiện các can thiệp từ bên ngoài vào; 2) Tham gia là một phương tiện để dung hoà trong quá trình ra quyết định và tạo lập chính sách cho các can thiệp từ bên ngoài vào; 3) Tham gia là một mục đích tự thân để các cộng đồng có quyền tiếp cận và kiểm soát các nguồn lực và ra quyết định. Tham gia tự nó là mục đích chứ không phải là phương tiện. Cộng đồng tự xác định và thay đổi các giải pháp cho các nhu cầu phát triển của mình (Nguyễn Ngọc Hợi, 2003). 5 - Sự tham gia có bảy mức độ: 1) Tham gia bị động: cộng đồng tham gia được tiếp nhận thông tin một chiều từ bên ngoài vào cho biết là sự kiện gì sẽ xảy ra. Phản ứng của cộng đồng không tác động tới sự kiện đó; 2) Tham gia bằng cách cung cấp thông tin: cộng đồng trả lời những câu hỏi do cá nhân, tổ chức nghiên cứu phát triển hay các lực lượng xã hội khác đặt ra. Theo cách này cộng đồng không có cơ hội được chia sẻ thông tin trong kết quả nghiên cứu; 3) Tham gia bằng cách tư vấn: cộng đồng xác định vấn đề, trình bày quan điểm, góp ý, tư vấn về giải pháp giải pháp thực hiện. Tuy nhiên, sự tham gia này không đảm bảo cho cộng đồng bất kỳ sự chia sẻ nào trong việc ra quyết định; 4) Tham gia bằng khuyến khích vật chất: cộng đồng tham gia bằng cách cung cấp các nguồn lực như vật chất hay sức lao động; 5) Tham gia mang tính chất chức năng: cộng đồng xây dựng các nhóm nhằm thoả mãn mục tiêu phát triển. Sự tham gia này thường xuất hiện sau khi quyết định quan trọng đã được đưa ra và có xu hướng phụ thuộc vào những người khởi xướng, hướng dẫn từ bên ngoài; 6) Tham gia có tác động qua lại: cộng đồng tham gia phân tích chung để xây dựng kế hoạch hành động và thiết lập hay củng cố một tổ chức địa phương có khả năng kiểm soát những hoạt động phát triển cụ thể; 7) Tự vận động: cộng đồng tự khởi xướng để thay đổi các hệ thống. Họ hình thành hợp đồng với các tổ chức bên ngoài để có được nguồn lực kỹ thuật cần thiết song vẫn duy trì sự kiểm soát việc ra quyết định, xây dựng và thực thi kế hoạch. Sự vận động có thể hướng tới mục tiêu cải thiện sự phân phối phúc lợi và quyền lực hiện tại (Nguyễn Ngọc Hợi, 2003). Với những mức độ và khía cạnh phát triển khác nhau cho thấy nội dung tham gia của cộng đồng không chỉ đa dạng mà còn có hàm chứa tính vận động cao. Nó có thể là một hay một chuỗi các hoạt động hướng tới sự phát triển có mục đích của cộng đồng. Hình thức là biểu hiện của nội dung song sự tham gia là một quá trình nên đánh giá hình thức tham gia thường mang tính tương đối tại những thang bậc, mức độ xác định khác nhau. Mỗi mức độ tham gia có thể có 1 hay nhiều hình thức song nhìn chung có thể khái quát theo các hình thức sau: - Hình thức bị động: Cộng đồng được tiếp nhận thông tin một chiều từ bên ngoài vào. - Hình thức cung cấp thông tin: Cộng đồng cung cấp thông tin của mình cho các đối tượng bên ngoài thông qua việc trả lời câu hỏi... - Hình thức tham khảo ý kiến (tham gia bằng cách tư vấn): Phạm vi và đối tượng của hình thức này hẹp, đòi hỏi các chủ thể tư vấn phải có kiến thức và sự tổng hợp, phân tích và suy luận nhất định. Hình thức này giúp các quyết định có 6
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan