Tài liệu Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến công tác gpmb khi nhà nước thu hồi đất, ở một số dự án tại phường đồng quang, thành phố thái nguyên, tỉnh thái nguyên giai đoạn 2013 2015

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM NGUYỄN THỊ KIM PHƯỢNG NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT Ở MỘT SỐ DỰ ÁN TẠI PHƯỜNG ĐỒNG QUANG, THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2013 - 2015 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI THÁI NGUYÊN - 2017 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM NGUYỄN THỊ KIM PHƯỢNG NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT Ở MỘT SỐ DỰ ÁN TẠI PHƯỜNG ĐỒNG QUANG, THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2013 - 2015 Ngành: Quản lý đất đai Mã số: 60.85.01.03 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI Giảng viên hướng dẫn: TS. DƯ NGỌC THÀNH THÁI NGUYÊN - 2017 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được sử dụng để nghiên cứu khoa học, học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc rõ ràng./. Thái Nguyên, tháng 3 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Kim Phượng ii LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình, những ý kiến đóng góp và những lời chỉ bảo quý báu của tập thể và cá nhân trong và ngoài trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên. Trước tiên, tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến TS. Dư Ngọc Thành, người trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài và viết luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn sự đóng góp ý kiến chân thành của các thầy cô giáo Khoa Quản lý Tài nguyên trường Đại học Nông Lâm Sở Tài Nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên, Phòng Tài nguyên và Môi Thái Nguyên, Phòng Đào Tạo - trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, UBND phường Đồng Quang Thành phố Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong thời gian nghiên cứu thực hiện đề tài. Tôi xin cảm ơn tới gia đình, những người thân, đồng nghiệp và bạn bè đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, 3 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Kim Phượng iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. vi DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu của đề tài ........................................................................................ 3 Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU................................. 5 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài .......................................................................... 5 1.1.1. Cơ sở lý luận của đề tài ........................................................................... 5 1.1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ........................................................................ 5 1.1.3. Đặc điểm của quá trình thu hồi, bồi thường, GPMB .............................. 6 1.2. Cơ sở pháp lý và thực trạng công tác bồi thường, GPMB khi nhà nước thu hồi đất ................................................................................................. 8 1.2.1. Cơ sở pháp lý của bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất .......................................................................................................... 8 1.2.2. Thực trạng công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng ở một số nước trên Thế giới ........................................................................................... 13 1.2.3. Tình hình thực hiện bồi thường và giải phóng mặt bằng ở Việt Nam...... 15 1.2.4.Tình hình bồi thường và giải phóng mặt bằng trên địa bàn Phường Đồng Quang .................................................................................................... 16 Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................................... 32 2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 32 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 32 iv 2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 32 2.2. Địa điểm nghiên cứu ................................................................................ 32 2.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 32 2.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 33 2.4.1. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp: ................................................... 33 2.4.2. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp: .................................................. 33 2.4.2. Phương pháp thống kê, tổng hợp .......................................................... 35 2.4.3. Phương pháp chuyên gia ....................................................................... 36 Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐẠT ĐƯỢC ................................. 37 3.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội của Phường Đồng Quang thành phố Thái Nguyên ....................................................................... 37 3.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 37 3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ...................................................................... 38 3.2. Tình hình quản lý, sử dụng đất và công tác bồi thường GPMB khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn phường Đồng Quang ................................. 39 3.2.1. Tình hình quản lý đất đai ...................................................................... 39 3.2.2. Hiện trạng sử dụng đất .......................................................................... 40 3.2.3. Diện tích đất thu hồi của các dự án phường Đồng Quang từ năm 2013 đến năm 2015 ......................................................................................... 41 3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất ở một số dự án trên địa bàn phường Đồng Quang ............... 42 3.3.1. Khái quát về 3 đề tài nguyên cứu .......................................................... 42 3.3.2. Đánh giá công tác giải phóng mặt bằng, chính sách bồi thường, hỗ trợ khi người dân bị thu hồi đất ở 3 dự án trên địa bàn phường Đồng Quang .................................................................................................... 46 3.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường và hỗ trợ tiền khi Nhà nước thu hồi đất, giải phóng mặt bằng tại phường Đồng Quang ............ 52 v 3.4. Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách bồi thường GPMB khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn phường Đồng Quang, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ..................................................................... 62 3.4.1. Các giải pháp chung .............................................................................. 62 3.4.2. Các giải pháp cụ thể .............................................................................. 65 3.4.3. Đối với tỉnh Thái Nguyên ..................................................................... 65 3.4.4. Đối với thành phố Thái Nguyên............................................................ 67 3.4.5. Đối với chủ đầu tư dự án ....................................................................... 70 3.4.6. Đối với các tổ chức cá nhân trong quy hoạch dự án ............................. 71 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 72 1. Kết luận ....................................................................................................... 72 2. Kiến nghị ..................................................................................................... 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 75 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 78 vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BT : Bồi thường BTNMT : Bộ tài nguyên môi trường GCN : Giấy chứng nhận GCNQSD đất : Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất GPMB : Giải phóng mặt bằng NVH : Nhà văn hóa TĐC : Tái định cư UBND : Ủy ban nhân dân vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1. Hiện trạng sử dụng đất của phường Đồng Quang .......................... 40 Bảng 3.2. Diện tích đất thu hồi của các dự án phường Đồng Quang từ năm 2013 đến năm 2015 ................................................................. 41 Bảng 3.3. Những trường hợp diện tích hiện trạng khác so với diện tích cấp GCNQSD đất yêu cầu xác định lại .......................................... 43 Bảng 3.4. Những trường hợp diện tích hiện trạng khác so với diện tích cấp GCNQSD đất yêu cầu xác định lại .......................................... 44 Bảng 3.5. Tổng hợp công tác GPMB của các dự án trên địa bàn phường Đồng Quang giai đoạn 2013 - 2015 ................................................ 46 Bảng 3.6. Tổng hợp tiền bồi thường và hỗ trợ tại Dự án nâng cấp đường Việt bắc giai đoạn I lộ giới 22,5m .................................................. 49 Bảng 3.7. Tổng hợp tiền bồi thường và hỗ trợ tại Dự án đầu tư xây dựng trường mầm non Đồng Quang ........................................................ 49 Bảng 3.8. Tổng hợp tiền bồi thường và hỗ trợ tại Dự án xây dựng trụ sở cơ quan kiểm toán khu vực X ......................................................... 50 Bảng 3.9. Tổng hợp kinh phí bồi thường và giải phóng mặt bằng của 3 dự án ................................................................................................ 50 Bảng 3.10. Ý kiến của người dân về công tác bồi thường và GPMB............. 51 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong nhiều năm gần đây, trên khắp cả nước, nhiều khu công nghiệp, khu đô thị mới được xây dựng, hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được nâng cấp, xây mới ngày càng đồng bộ và hiện đại. Nhờ đó, bộ mặt của đất nước đã thay đổi nhanh chóng theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại và văn minh. Thực hiện đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng, nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng với tốc độ ổn định, các lĩnh vực văn hoá, giáo dục, khoa học, xã hội... ngày càng được cải thiện. Sự phát triển chung của hệ thống kinh tế, xã hội cũng như của đất nước trước hết đặt ra phải xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hệ thống giao thông đường bộ, hệ thống thuỷ lợi, hệ thống lưới điện quốc gia... đây chính là điều kiện rất cơ bản để phát triển nông nghiệp, công nghiệp, thương mại, dịch vụ, du lịch. Để xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng, phát triển các ngành kinh tế, công nghiệp, giao thông, xây dựng, thương mại dịch vụ, giáo dục, y tế... Nhà nước phải thu hồi đất của người sử dụng đất và phải bồi thường cho người bị thu hồi. Việc thực hiện bồi thường giữ vị trí hết sức quan trọng, là yếu tố có tính quyết định trong toàn bộ quá trình BT và GPMB. Trong những năm vừa qua công tác BT và GPMB gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai và thực hiện (Giá đất biến động, tiêu cực, ý thức của người dân chưa cao...). Và để khắc phục những tồn tại đó, Nhà nước đã từng bước hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai và ban hành các văn bản pháp lý hướng dẫn thực hiện công tác BT và GPMB một cách có hiệu quả. Như vậy đất đai là điều kiện cơ bản cho quá trình phát triển, song yếu tố mang tính quyết định của nền kinh tế phát triển, đảm bảo mục tiêu ổn định chính trị - xã hội lâu dài lại đến từ việc quản lý, sử dụng đất có hiệu quả, hợp lý, tiết kiệm, đây cũng chính là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của đất nước. Đất đai là tài sản quốc gia có giá trị lớn, có vị trí đặc biệt quan trọng đối với 2 đời sống của từng hộ gia đình, cá nhân, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là điều kiện tối thiểu đảm bảo cho quá trình tái sản xuất giúp xã hội không ngừng mở rộng. Trong quá trình đổi mới nền kinh tế - xã hội ở nước ta, cơ chế kinh tế thị trường đã từng bước được hình thành, các thành phần kinh tế phát triển mạnh và một xu hướng tất yếu là mọi yếu tố nguồn lực đầu vào cho sản xuất và sản phẩm đầu ra đều phải trở thành hàng hoá, trong đó đất đai cũng không phải là ngoại lệ. Trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, để đưa đất đai thực sự trở thành nguồn vốn, nguồn thu hút cho các nhà đầu tư thì phải thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất để xây dựng các khu, cụm công nghiệp, khu đô thị tập trung nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, xây dựng cơ cấu đất đai hợp lý thực sự cần thiết. Tuy nhiên qua thực tế việc thu hồi đất để thực hiện các dự án cho thấy công tác bồi thường đất đai, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ và tái định cư đang là vấn đề rất nhậy cảm và phức tạp, ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống kinh tế, chính trị, xã hội. Thực tế cho thấy nhu cầu xây dựng, chỉnh trang bộ mặt đô thị, nông thôn là nhu cầu cần thiết để xây dựng đất nước “ngày càng to đẹp hơn, đàng hoàng hơn”. Đáp ứng nhu cầu đó Nhà nước đã tiến hành giải phóng mặt bằng và thu hồi đất dành một tỉ lệ đất cho quy hoạch xây dựng. Khi đó, một bộ phận dân cư sẽ phải dời khỏi nơi đang sinh sống thay đổi gần như hoàn toàn cuộc sống để giao lại đất cho nhà nước nhằm phục vụ phát triển đất nước. Họ là những người đóng góp vào sự phát triển chung nên lợi ích riêng của họ cần được bảo vệ. Do vậy Nhà nước luôn có chính sách bồi thường thiệt hại cho những người bị thu hồi đất. Có thể thấy rõ được một trong những yếu tố ảnh hưởng tới công tác giải phóng mặt bằng chính là lợi ích của người dân. Do vậy bồi thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất không còn là chuyện của chủ đầu tư mà vấn đề này hiện nay đang mà mối quan tâm của toàn xã hội. Chính sách bồi thường là một chính sách quan trọng, có ảnh hưởng rất lớn đến nhiều đối tượng và 3 lĩnh vực khác nhau. Do đó, một khi thực hiện không tốt chính sách này sẽ tạo ra hậu quả khó lường. Những năm qua, Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương chính sách và giải pháp tạo cơ sở pháp lý quan trọng đưa công tác đền bù thiệt hại giải phóng mặt bằng đi vào trật tự, nề nếp, đồng thời đã đạt được những kết quả nhất định tạo điều kiện có kinh tế - xã hội phát triển, đổi thay từng ngày. Tuy nhiên, xung quanh vấn đề giải phóng mặt bằng thường xuyên diễn ra những ách tắc, khó khăn, trở ngại, có những nơi gây cản trở thành điểm nóng, ảnh hưởng không nhỏ tới tiến độ thi công các chương trình, dự án và hạn chế nhịp độ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng để thực hiện các công trình quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia công cộng, phát triển kinh tế là một khâu quan trọng, then chốt tạo điều kiện cho sự phát triển lâu dài và bền vững. Với mong muốn thông qua khảo sát, nghiên cứu thực tiễn công tác bồi thường, hỗ trợ GPMB nhằm xác định được những yếu tố ảnh hưởng đến công tác này trên địa bàn thành phố Thái Nguyên. Thông qua đó đề xuất những giải pháp phát huy những yếu tố tích cực, hạn chế những yếu tố tiêu cực tác động đến công tác bồi thường, hỗ trợ GPMB tại Thái Nguyên nói riêng, ở Việt Nam nói chung. Xuất phát từ lý do trên, dưới sự hướng dẫn của TS. Dư Ngọc Thành, tôi tiến hành chọn đề tài: “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến công tác GPMB khi Nhà nước thu hồi đất, ở một số dự án tại Phường Đồng Quang, Thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2013 -2015” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình. 2. Mục tiêu của đề tài 2.1. Mục tiêu tổng quát - Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (TĐC) đến người bị thu hồi đất và nghiên cứu những yếu tố ảnh hưởng đến công tác này để từ đó đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách bồi thường GPMB khi Nhà 4 nước thu hồi đất trên địa bàn phường Đồng Quang, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Đánh giá khái quát về điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội của Phường Đồng Quang - Đánh giá tình hình quản lý, sử dụng đất và thực hiện công tác bồi thường GPMB khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn phường Đồng Quang. - Nghiên cứu yếu tố ảnh hưởng đến công tác giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất ở một số dự án trên địa bàn phường Đồng Quang, Thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. - Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách bồi thường GPMB khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn phường Đồng Quang, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 5 Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài 1.1.1. Cơ sở lý luận của đề tài * Khái niệm chung về bồi thường, GPMB - Công tác bồi thường: Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất thu hồi cho người bị thu hồi đất. Trong đó, giá trị quyền sử dụng đất là giá trị bằng tiền của quyền sử dụng đất đối với một diện tích đất xác định trong thời hạn sử dụng đất xác định. - Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất: Là việc Nhà nước trợ giúp cho người có thu hồi để ổn định đời sống, sản xuất và phát triển. - Giải phóng mặt bằng: là quá trình tổ chức thực hiện các công việc liên quan đến di dời nhà cửa, cây cối và các công trình xây dựng trên phần đất nhất định được quy định cho việc cải tạo, mở rộng hoặc xây dựng một công trình mới trên đó. - Tái định cư: + Theo từ điển Tiếng Việt: Tái nghĩa là "Hai lần hoặc lần thứ hai, lại một lần nữa". Định cư nghĩa là "Ở một nơi nhất định để sinh sống, làm ăn". + Theo Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB): Tái định cư là xây dựng khu dân cư mới, có đất để sản xuất và cơ sở hạ tầng công cộng tại một địa điểm khác. + Các hình thức tái định cư: Tái định cư tập trung, tái định cư tại chỗ, tái định cư xen ghép (phân tán). 1.1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài - Bồi thường GPMB là vấn đề của sự phát triển: Sự phát triển của mỗi quốc gia, việc GPMB để xây dựng các công trình là không thể tránh khỏi. Nhịp độ phát triển càng lớn thi công tác GPMB càng cao, thách thức càng 6 nhiều, càng nghiêm trọng đối với sự thành công không chỉ trong lĩnh vực kinh tế mà trong cả lĩnh vực xã hội - chính trị. - Vẫn đề bồi thường GPMB ở Việt nam hiện nay còn nhiều bất cập; Chưa đảm bảo lợi ích chung và lợi ích riêng cụ thể giữa Nhà nước, xã hội, cộng đồng và hộ gia đình cá nhân, tổ chức bị ảnh hưởng. Kinh phí dùng để bồi thường GPMB từ ngân sách nhà nước trong khi lợi ích cho sự phát triển mang lại chưa trở thành nguồn thu đầy đủ, ổn định, hợp pháp của nhà đầu tư. Các văn bản pháp lý dựa vào đó để bồi thường, GPMB chưa thỏa đáng bởi hệ thống pháp luật chưa thống nhất đồng bộ. Từ những vấn đề đó cần hiểu rõ bản chất của việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Đó là việc Nhà nước đảm bảo lợi ích của những hộ gia đình cá nhân bị thu hồi phải di rời đến chỗ ở mới ổn định, có điều kiện sống, cơ sở tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ tạo điều kiện cho người dân sống ổn định và phát triển. 1.1.3. Đặc điểm của quá trình thu hồi, bồi thường, GPMB Như mọi người đều biết để thực hiện được dự án theo đúng tiến độ thì trước hết các chủ đầu tư cần phải có mặt bằng, muốn có được mặt bằng đất đai để xây dựng công trình thì nhà đầu tư phải thực hiện công tác giải phóng mặt bằng. Đó là công việc hết sức quan trọng đầu tiên. Công việc này mang tính chất phức tạp, tốn kém nhiều thời gian, công sức và tiền của. Đối với công việc này ngày nay càng trở nên khó khăn hơn do đất đai ngày càng có giá trị và khan hiếm. Bên cạnh đó, công tác GPMB liên quan đến lợi ích của nhiều cá nhân, tập thể và của toàn xã hội. Ở mỗi địa phương khác nhau thì công tác GPMB cũng có nhiều đặc điểm khác nhau. Vì vậy cần phải có những phương pháp hợp lý để thực hiên công tác này. Tính đa dạng: Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng các công trình mang tính đa dạng và phức tạp. Tính đa dạng thể hiện: Mỗi dự án được tiến hành trên một vùng đất khác nhau với điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, trinh độ dân trí khác nhau. 7 Tính đa dạng của đối tượng GPMB khác nhau, dẫn đến quá trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ GPMB có những đặc điểm khó khăn, phức tạp khác nhau. Do vậy đòi hỏi thực hiện GPMB, giá đất bồi thường, hỗ trợ cũng được tiến hành với nhau những đặc điểm riêng biệt cho từng địa bàn. Tính phức tạp: Đất đai là tài sản có giá trị cao, có vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội đối với mọi người dân. Đối với khu vực nông thôn, dân cư chủ yếu sống nhờ vào hoạt động sản xuất nông nghiệp mà đất đai lại là tư liệu sản xuất quan trọng trong khi trình độ sản xuất của nông dân thấp, khả năng chuyển đổi nghề nghiệp khó khăn do đó tâm lý dân cư vùng này là giữ được đất để sản xuất. Do vậy, công tác tuyên truyền, vận động dân cư di chuyển sang chỗ khác, chuyển đổi nghề nghiệp khác cũng rất khó khăn, định giá bồi thường rất khó khăn và việc hỗ trợ chuyển nghề nghiệp là điều cần thiết để đảm bảo đời sống dân cư về sau. - Đối với đất ở rất phức tạp do nhiều nguyên nhân cụ thể: + Đất ở là tài sản có giá trị lớn, gắn bó trực tiếp với đời sống và sinh hoạt của hộ gia đình cá nhân nên tâm lý họ là ngại di chuyển làm nhà chỗ ở mới. + Nguồn gốc sử dụng đất khác nhau do qua nhiều thời kỳ với chế độ quản lý khác nhau, cơ chế chính sách không đồng bộ dẫn đến tình trạng lấn chiếm đất đai, xây dựng nhà trái phép diễn ra thường xuyên. + Thiếu quỹ đất do xây dựng khu tái định cư cũng như chất lượng khu tái định cư thấp, chưa đảm bảo được yêu cầu. + Dân cư một số hộ sống chủ yếu bằng nghề kinh doanh buôn bán nhỏ và sống nhờ vào các trục đường giao thông của khu dân cư làm kế sinh nhai nay chuyển đến ở khu vực mới thì điều kiện kiếm sống bị gián đoạn, thay đổi nên họ không muốn di chuyển. 8 1.2. Cơ sở pháp lý và thực trạng công tác bồi thường, GPMB khi nhà nước thu hồi đất 1.2.1. Cơ sở pháp lý của bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất *Trước khi có luật đất đai năm 2013. Chính phủ ban hành các văn bản pháp lý sau; - Luật đất đai năm 2003. - Nghị định 181/NĐ-CP ngày 29 tháng 10 năm 2009 của Chính phủ về việc hướng dẫn thị hành luật đất đai. - Nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 của Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; - Nghị định 17/2006/NĐ-CP ngày 27/01/2006 của Chính phủ về sửa đổi bổ sung một số điều của các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật đất đai và Nghị định 187/2004/NĐ-CP về việc chuyển công ty nhà nước thành công ty cổ phần; - Nghị định 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ quy định về quy định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất, trình tự thủ tục bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai; - Nghị định 69/2009/ NĐ-CP ngày 13/8/2009 của Chính phủ quy định bổ sung quy hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; -Thông tư 14/2009/TT - BTNMT ngày 01/10/2009 của Bộ tài nguyên và môi trường quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư và trình tự thủ tục thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất; - Quyết định 01/2010/QĐ-UBND ngày 05/01/2010 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc ban hành quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. 9 - Quyết định 28/2011/QĐ-UBND ngày 20/6/2011 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc ban hành đơn giá bồi thường cây cối, hoa mầu gắn liền với đất khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. - Quyết định 15/2012/QĐ-UBND ngày 11/7/2012 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc ban hành đơn giá bồi thường nhà ở, vất kiến trúc gắn liền với đất khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên; - Chỉ thị số 16/2004/CT-UB ngày 13 tháng 8 năm 2004 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc triển khai thực hiện Luật Đất đai 2003; - Quyết định số 1883/2005/QĐ-UBND ngày 16 tháng 9 năm 2005 của UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành quy định về hạn mức đất ở khi giao đất và hạn mức công nhận đất ở đối với trường hợp thửa đất có vườn, ao khi cấp GCN quyền sử dụng đất cho mỗi hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn tỉnh. - Quyết định số 326/2006/QĐ-UBND ngày 27 tháng 2 năm 2006 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc ban hành quy trình về thu hồi đất, quản lý quỹ đất đã thu hồi, trình tự thủ tục xin giao đất, cho thuê đất, cấp GCNQSD đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. - Quyết định số 867/2007/QĐ-UBND ngày 14 tháng 5 năm 2007 của UBND tỉnh Thái Nguyên V/v ban hành quy định về thu hồi đất, quản lý quỹ đất đã thu hồi; trình tự, thủ tục xin giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. - Quyết định số 1597/2007/QĐ-UBND ngày 10 tháng 8 năm 2007 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc điều chỉnh cấp đổi GCN quyền sử dụng đất , GCN quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở đối với thửa đất có vườn, ao đã cấp vượt hạn mức đất ở theo quy định do không tách diện tích đất ở và đất vườn ao trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. - Quyết định số 18/2008/QĐ-UBND ngày 11 tháng 4 năm 2008 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc ban hành đơn giá bồi thường cây cối và hoa màu gắn liền với đất khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên 10 *Sau khi có Luật đất đai năm 2013. - Luật đất đai năm 2013 - Nghị định 43/2014/ NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật đất đai; - Nghị định 47/2014/ NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; - Nghị định 45/2014/ NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định về thu tiền sử dụng đất; - Thông tư 30/2014/TT-BTNMT ngày 30/6/2014 của Bộ Tài Nguyên và Môi trường quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ , tái định cư khi nhà nước thu hồi đất. - Thông tư 37/2014/TT-BTNMT ngày 02/6/2014 của Bộ Tài Nguyên và Môi trường quy định về hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất. - Nghị định 31/2014/ NĐ-CP ngày 22/8/2014 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc ban hành quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. - Quyết định 55/2014/QĐ-UBND ngày 17/12/2014 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc ban hành đơn giá bồi thường nhà, công trình kiến trúc gắn liền với đất khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên; - Quyết định 56/2014/QĐ-UBND ngày 22/12/2014 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc ban hành đơn giá bồi thường cây trồng, vật nuôi là thủy sản khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên; * Các văn bản pháp lý để thực hiện 3 dự án cụ thể như sau: 1. Dự án đầu tư xây dựng nâng cấp đường Việt Bắc - giai đoạn 1 (thuộc giai đoạn 1 dự án “Chương trình đô thị miền núi phía Bắc thành phố Thái Nguyên”). 11 Quyết định số 189/QĐ-TTg ngày 25/01/2014 của Thủ tưởng Chính phủ về việc phê duyệt danh mục Dự án “Chương trinh đô thị miền núi phía Bắc”, vay vốn Ngân hàng thế giới; Quyết định số 3482/QĐ-UBND ngày 29/12/2009 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2000 đường Việt bắc thành phố Thái Nguyên. Quyết định số 213/QĐ-UBND ngày 23/01/2014 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc phê duyệt kế hoạch đấu thầu đợt 1 tiểu dự án hỗ trợ kỹ thuật cho chuẩn bị “Chương trình đô thị miền núi phía Bắc” - Thành phố Thái Nguyên. Quyết định số 260/QĐ-UBND ngày 27/01/2014 của UBND tỉnh Thái Nguyên về giao nhiệm vụ chủ đầu tư thực hiện “Chương trình đô thị miền núi phía Bắc” - Thành phố Thái Nguyên. Quyết định số 1656/QĐ-UBND ngày 01/8/2014 của UBND tỉnh Thái Nguyên về phê duyệt dự án đầu tư xây dựng nâng cấp đường Việt Bắc - giai đoạn 1 (thuộc giai đoạn 1 dự án “Chương trình đô thị miền núi phía Bắc thành phố Thái Nguyên”). 2. Dự án án đầu tư xây dựng công trình Trường Mầm non Đồng Quang (thuộc giai đoạn 1 dự án Chương trình đô thị Miền núi phía bắc thành phố Thái Nguyên). Quyết định số 1267/QĐ-UBND ngày 23/6/2014 của UBND tỉnh Thái Nguyên về phê duyệt điều chỉnh cục bộ (lần 1) quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 khu phố thương mại HAVICO. Quyết định số 1750/QĐ-UBND ngày 13/8/2014 của UBND tỉnh Thái Nguyên về phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình Trường Mầm non Đồng Quang (thuộc giai đoạn 1 dự án Chương trình đô thị Miền núi phía bắc thành phố Thái Nguyên).