Tài liệu Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định lực chọn nhà cung cấp nguyên phụ liệu của các doanh nghiệp may xuất khẩu trên địa bàn thành phố hồ chí minh luận văn thạc sĩ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ------------o0o------------- NGUYỄN NGỌC ĐIỆP NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH LỰA CHỌN NHÀ CUNG CẤP NGUYÊN PHỤ LIỆU CỦA CÁC DOANH NGHIỆP MAY XUẤT KHẨU TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ------------o0o------------- NGUYỄN NGỌC ĐIỆP NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH LỰA CHỌN NHÀ CUNG CẤP NGUYÊN PHỤ LIỆU CỦA CÁC DOANH NGHIỆP MAY XUẤT KHẨU TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Kinh Doanh Thƣơng Mại Mã số: 60340121 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VĂN SƠN TP. Hồ Chí Minh – Năm 2013 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế này là công trình nghiên cứu của bản thân, đƣợc đúc kết từ quá trình học tập và nghiên cứu thực tiễn trong thời gian qua. Các thông tin và số liệu trong đề tài này đƣợc thu thập và sử dụng một cách trung thực. Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2013. Tác giả Nguyễn Ngọc Điệp ii MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................ i MỤC LỤC....................................................................................................... ii DANH MỤC BẢNG, BIỂU .......................................................................... vi DANH MỤC HÌNH ..................................................................................... viii DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, VIẾT TẮT ..................................................... ix CHƢƠNG 1 : TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ..................................1 1.1 Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu ..........................................................1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu ...............................................................................2 1.3 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ..........................................................2 1.4 Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................2 1.4.1 Phƣơng pháp luận .............................................................................2 1.4.2 Phƣơng pháp thu thập thông tin .......................................................2 1.4.3 Công cụ xử lý thông tin ....................................................................3 1.5 Các nghiên cứu liên quan .......................................................................3 1.5.1 Nghiên cứu nƣớc ngoài ....................................................................3 1.5.2 Nghiên cứu trong nƣớc.....................................................................4 1.6 Tính mới của đề tài .................................................................................6 1.7 Kết cấu của luận văn ...............................................................................7 CHƢƠNG 2 : CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI .........................................8 2.1 Lý thuyết về hành vi mua của khách hàng doanh nghiệp. .....................8 2.1.1 Khái niệm hành vi mua của khách hàng doanh nghiệp....................8 2.1.2 Quy trình mua hàng của khách hàng doanh nghiệp .........................8 2.1.3 Mô hình hành vi mua của khách hàng doanh nghiệp .....................11 iii 2.1.4 Mô hình các yếu tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp ...........................................................................................................14 2.2 Thực trạng phát triển của thị trƣờng nguyên phụ liệu may mặc tại Việt Nam hiện nay. .............................................................................................22 2.2.1 Những yêu cầu cơ bản về phát triển nguyên phụ liệu cho ngành may mặc Việt Nam ..................................................................................22 2.2.2 Thực trạng phát triển nguyên phụ liệu may mặc Việt Nam ...........26 2.2.3 Thị trƣờng nguyên phụ liệu may mặc Việt Nam ...........................28 2.3 Đề xuất mô hình nghiên cứu.................................................................32 2.3.1 Lý do lựa chọn mô hình nghiên cứu ..............................................32 2.3.2 Các yếu tố trong mô hình nghiên cứu đề xuất ...............................34 2.3.3 Các giả thuyết của mô hình: ...........................................................37 TÓM TẮT CHƢƠNG 2 .................................................................................38 CHƢƠNG 3 : THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ....................................................39 3.1 Quy trình nghiên cứu ............................................................................39 3.2 Thiết kế nghiên cứu ..............................................................................39 3.3 Nghiên cứu định tính ............................................................................40 3.3.1 Thảo luận tay đôi ............................................................................40 3.3.2 Điều chỉnh mô hình nghiên cứu. ....................................................40 3.3.3 Xây dựng thang đo .........................................................................41 3.4 Nghiên cứu định lƣợng .........................................................................44 3.4.1 Mục tiêu..........................................................................................44 3.4.2 Phƣơng pháp thực hiện...................................................................44 3.5 Phƣơng pháp chọn mẫu và thiết kế mẫu ...............................................46 3.5.1 Phƣơng pháp chọn mẫu ..................................................................46 3.5.2 Thiết kế mẫu ...................................................................................46 TÓM TẮT CHƢƠNG 3 .................................................................................48 CHƢƠNG 4 : PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..............................49 iv 4.1 Mô tả mẫu nghiên cứu ..........................................................................49 4.1.1 Đặc điểm về quy mô, thị trƣờng và tỉ trọng xuất khẩu ..................49 4.1.2 Nguồn cung cấp nguyên phụ liệu ...................................................50 4.2 Thang đo các nhân tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp nguyên phụ liệu của các doanh nghiệp may xuất khẩu ở TP. Hồ Chí Minh. ....................................................................................................................51 4.2.1 Đánh giá độ tin cậy của thang đo thông qua hệ số Cronbach’s Alpha .......................................................................................................51 4.2.2 Đánh giá các nhân tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn của doanh nghiệp may xuất khẩu Tp HCM thông qua phân tích nhân tố (EFA). ......................................................................................................55 4.2.3 Điều chỉnh mô hình nghiên cứu .....................................................59 4.2.4 Phân tích hồi quy đa biến ...............................................................61 4.2.5 Đánh giá mức độ của các nhân tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp NPL của các doanh nghiệp may xuất khẩu ở TP. Hồ Chí Minh .................................................................................................66 4.2.6 Kiểm định sự khác biệt trong quyết định lựa chọn nhà cung cấp ..68 TÓM TẮT CHƢƠNG 4 .................................................................................70 CHƢƠNG 5 : KẾT LUẬN VÀ GIẢI PHÁP .................................................71 5.1 Kết luận.................................................................................................71 5.1.1 Về thang đo ....................................................................................71 5.1.2 Về đặc điểm mẫu và mô hình nghiên cứu ......................................71 5.2 Đề xuất giải pháp ..................................................................................73 5.2.1 Cơ sở đề xuất giải pháp ..................................................................73 5.2.2 Một số giải pháp .............................................................................74 5.3 Hạn chế của đề tài và hƣớng nghiên cứu tiếp theo ...............................78 5.3.1 Hạn chế ...........................................................................................78 5.3.2 Hƣớng nghiên cứu tiếp theo ...........................................................79 v KẾT LUẬN ....................................................................................................80 PHỤ LỤC 1: DÀN BÀI THẢO LUẬN TAY ĐÔI .......................................85 PHỤ LỤC 2: DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA THẢO LUẬN ...88 PHỤ LỤC 3: TỔNG HỢP KẾT QUẢ THẢO LUẬN TAY ĐÔI .................89 PHỤ LỤC 4: BẢNG CÂU HỎI CHÍNH THỨC ...........................................91 PHỤ LỤC 5: DANH SÁCH DOANH NGHIỆP THAM GIA KHẢO SÁT .94 PHỤ LỤC 6: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH SPSS ..............................................100 PHỤ LỤC 7 : CÁC PHƢƠNG THỨC XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAY 115 vi DANH MỤC BẢNG, BIỂU Bảng 2.1. Tổng hợp các yếu tố đánh giá lựa chọn NCC bởi cá nhân (Dickson) .... 15 Bảng 2.2. So sánh xếp hạng của các yếu tố ảnh hƣởng lựa chọn NCC giai đoạn 1966-1990 và 1990- 2001 ....................................................................................... 16 Bảng 2.3. Các yếu tố trong mô hình nghiên cứu của Teng S.G và Jaramillo H. .... 18 Bảng 2.4. Các yếu tố trong mô hình nghiên cứu của Murat và Asli....................... 20 Bảng 2.5. Các yếu tố trong mô hình nghiên cứu của Sim và các cộng sự .............. 21 Bảng 2.6. Số liệu thống kê các doanh nghiệp dệt Việt Nam .................................. 26 Bảng 2.7. Sản lƣợng vải sản xuất trong nƣớc qua các năm .................................... 27 Bảng 2.8. Số liệu nhập khẩu nguyên phụ liệu may mặc của Việt Nam từ 2007 đến 2012 ......................................................................................................................... 29 Bảng 2.9. Thị trƣờng nhập khẩu nguyên phụ liệu may mặc năm 2011, 2012 ........ 30 Bảng 2.10. Tổng hợp các mô hình nghiên cứu ....................................................... 32 Bảng 4.1. Đặc điểm phân bố mẫu quy mô doanh nghiệp ....................................... 49 Bảng 4.2. Đặc điểm phân bố mẫu thị trƣờng xuất khẩu và tỉ trọng xuất khẩu ....... 50 Bảng 4.3. Đặc điểm phân bố mẫu nguồn cung cấp phụ liệu................................... 50 Bảng 4.4. Đặc điểm phân bố mẫu nguồn cung cấp nguyên liệu ............................. 51 Bảng 4.5. Hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo “Chi phí nguyên phụ liệu” ........ 51 Bảng 4.6. Hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo “Chất lƣợng nguyên phụ liệu” .. 52 Bảng 4.7. Hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo “Phân phối” .............................. 52 Bảng 4.8. Hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo “Độ linh hoạt” .......................... 53 Bảng 4.9. Hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo “Sự đổi mới” ............................. 53 Bảng 4.10. Hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo “Độ tin cậy” ............................ 54 Bảng 4.11. Hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo “Quyết định lựa chọn nhà cung cấp” ......................................................................................................................... 54 Bảng 4.12. Kiểm định KMO và Barlett’s của các biến độc lập.............................. 55 vii Bảng 4.13. Phƣơng sai giải thích (Total Variance Explained) ............................... 56 Bảng 4.14. Kết quả phân tích nhân tố các thang đo yếu tố sau khi xoay ............... 57 Bảng 4.15. Kiểm định KMO và Barlett’s của biến phụ thuộc ................................ 58 Bảng 4.16. Kết quả phân tích phƣơng sai tổng thể của biến phụ thuộc ................. 59 Bảng 4.17. Kết quả phân tích nhân tố biến phụ thuộc ............................................ 59 Bảng 4.18. Hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo “Phân phối và Độ linh hoạt”... 60 Bảng 4.19. Ma trận hệ số tƣơng quan Pearson ....................................................... 62 Bảng 4.20. Tóm tắt mô hình lần thứ nhất ............................................................... 63 Bảng 4.21. Phân tích phƣơng sai lần thứ nhất (ANOVA) ...................................... 63 Bảng 4.22. Kết quả mô hình hồi quy đa biến lần thứ nhất ..................................... 64 Bảng 4.23. Tóm tắt mô hình lần thứ hai ................................................................. 64 Bảng 4.24. Phân tích phƣơng sai lần thứ hai (ANOVA) ........................................ 65 Bảng 4.25. Kết quả mô hình hồi quy đa biến lần thứ hai ....................................... 65 Bảng 4.26. Kết quả ANOVA về quy mô doanh nghiệp (1) .................................... 69 Bảng 4.27. Kết quả ANOVA về quy mô doanh nghiệp (2) .................................... 69 Bảng 4.28. Kết quả ANOVA về quy mô doanh nghiệp (3) .................................... 69 viii DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Mô hình phân tích sơ đồ mua ................................................................. 10 Hình 2.2. Mô hình của Webster và Wind - hành vi mua của tổ chức ..................... 12 Hình 2.3. Mô hình của Sheth- hành vi mua của ngƣời mua công nghiệp .............. 14 Hình 2.4. Đồ thị biểu diễn giá trị gia tăng của chuỗi giá trị dệt may...................... 25 Hình 2.5. Mô hình nghiên cứu đề xuất ................................................................... 37 Hình 3.1. Quy trình nghiên cứu .............................................................................. 39 Hình 4.1. Mô hình nghiên cứu đã điều chỉnh ......................................................... 61 ix DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, VIẾT TẮT AHP Phƣơng pháp phân tích thứ bậc (Analytical Hierarchical Process) CMT Gia công hàng xuất khẩu (Cut-Make-Trim) DN Doanh nghiệp EFA Phân tích nhân tố khám phá FOB Mua nguyên liệu-bán thành phẩm (Free – On – Board) L/C Thƣ tín dụng (Letter of credit ) NCC Nhà cung cấp NPL Nguyên phụ liệu ODM Nhà sản xuất thiết kế gốc (Original Design Manufacturer) TP. Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh x TÓM TẮT LUẬN VĂN Từ những yêu cầu cơ bản về phát triển nguyên phụ liệu cho ngành may mặc Việt Nam, tác giá đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp nguyên phụ liệu của các doanh nghiệp may xuất khẩu trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh” nhằm mục tiêu: - Khám phá và xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp của các doanh nghiệp may xuất khẩu. - Đánh giá mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp của các doanh nghiệp may xuất khẩu. - Đề xuất một số giải pháp giúp các nhà cung cấp nguyên phụ liệu tại Việt Nam gắn kết khách hàng, chiếm lĩnh thị trƣờng các doanh nghiệp may xuất khẩu ở Tp.Hồ Chí Minh một cách tốt nhất. Qua các mô hình nghiên cứu có liên quan, tác giả đã sử dụng mô hình nghiên cứu của Murat Albayrakoglu M. và Asli Koprulu (2007) [28], kết hợp với mô hình của Teng S. G. và Jaramilo H. (2005) [33] , mô hình của Sim H.K. và các cộng sự (2010) [31] để xây dựng mô hình nghiên cứu các yếu tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn NCC của các doanh nghiệp may xuất khẩu trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh. Từ các lí thuyết kết hợp với nghiên cứu định tính, nghiên cứu định lƣợng, tác giả tiến hành bổ sung thang đo, kiểm định thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá EFA, sau đó tác giả phân tích hồi quy bội để tìm ra phƣơng trình hồi quy. Kết quả cho thấy nhân tố “Chất lƣợng nguyên phụ liệu” có tƣơng quan thuận với quyết định lựa chọn NCC nguyên phụ liệu, và là yếu tố có mức độ ảnh hƣởng quan trọng nhất. Kế đến là nhân tố “Chi phí nguyên phụ liệu”, “Độ tin cậy”, cuối cùng là nhân tố “Phân phối – Độ linh hoạt”. Ngoài ra tác giả cũng kiểm định đƣợc rằng không có sự khác biệt về Quy mô doanh nghiệp trong quyết định lựa chọn nhà cung cấp NPL của các doanh nghiệp may xuất khẩu ở Tp.Hồ Chí Minh. 1 CHƢƠNG 1 : TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1.1 Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu Ngành dệt may đang giữ vai trò ngày càng quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, cụ thể là một trong những ngành có kim ngạch xuất khẩu dẫn đầu của cả nƣớc trong các năm gần đây. Nhƣng có một vấn đề đặt ra hiện nay là ngành dệt may cần giảm dần sự phụ thuộc vào các đơn hàng gia công, tập trung phát triển xuất khẩu theo phƣơng thức FOB, ODM có hàm lƣợng giá trị gia tăng cao, tăng sử dụng các nguyên phụ liệu đƣợc sản xuất trong nƣớc. Vì thực tế nguyên phụ liệu phục vụ cho ngành may nói riêng đƣợc nhập khẩu chiếm đến 60-70%, chủ yếu nhập khẩu từ Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản, trong khi đó nguồn nguyên liệu trong nƣớc mới chỉ đáp ứng đƣợc khoảng 30-40%. Với tỉ lệ nhập khẩu yếu tố đầu vào cao nhƣ vậy, hàng dệt may xuất khẩu của Việt Nam khó đƣợc hƣởng ƣu đãi thuế quan phổ cập GSP – Generalized System of Preferences (có mức thuế nhập khẩu thấp nhất) của các nƣớc công nghiệp nhập khẩu, vì không đảm bảo yêu cầu về hàm lƣợng nội địa của sản phẩm (≤65% đối với thị trƣờng Nhật và EU, ≤35% đối với thị trƣờng Mỹ), khó nâng cao đƣợc khả năng cạnh tranh về giá [12].Trong tƣơng lai Việt Nam cần xây dựng một mô hình cung cấp nguyên phụ liệu ổn định để có thể không phụ thuộc vào nhập khẩu, từ đó nâng cao chất lƣợng và đủ sức cạnh tranh với sản phẩm của Trung Quốc và các nƣớc ASEAN khác. Việc sử dụng nguyên phụ liệu tại Việt Nam cho các sản phẩm xuất khẩu của các doanh nghiệp may phụ thuộc rất nhiều yếu tố, chất lƣợng nguyên phụ liệu nội địa vẫn chƣa ổn định, và giá thành vẫn chƣa cạnh tranh so với các nhà cung cấp nguyên phụ liệu nƣớc ngoài. Vì vậy, nghiên cứu các yếu tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp của doanh nghiệp may xuất khẩu góp phần rất nhiều cho mô hình kinh doanh của các doanh nghiệp cung cấp nguyên phụ liệu tại Việt Nam hiện nay. Đó là lí do tác giả đã chọn thực hiện đề tài: “Nghiên cứu các nhân 2 tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp nguyên phụ liệu của các doanh nghiệp may xuất khẩu trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh”. 1.2 Mục tiêu nghiên cứu - Khám phá và xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp của các doanh nghiệp may xuất khẩu. - Đánh giá mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố đến việc lựa chọn nhà cung cấp của các doanh nghiệp may xuất khẩu. - Đề xuất một số giải pháp giúp các nhà cung cấp nguyên phụ liệu tại Việt Nam khắc phục các điểm yếu của mình, gắn kết khách hàng, chiếm lĩnh thị trƣờng các doanh nghiệp may xuất khẩu ở TP. Hồ Chí Minh một cách tốt nhất. 1.3 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu: yếu tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp nguyên phụ liệu tại các doanh nghiệp may xuất khẩu ở Tp .Hồ Chí Minh. - Đối tƣợng khảo sát: các doanh nghiệp may xuất khẩu trên địa bàn Tp. Hồ Chí Minh. - Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh trong khoảng thời gian 2 tháng từ tháng 7 đến tháng 8 năm 2013. 1.4 Phƣơng pháp nghiên cứu 1.4.1 Phƣơng pháp luận Áp dụng phƣơng pháp suy diễn, hay nghiên cứu định lƣợng. 1.4.2 Phƣơng pháp thu thập thông tin - Áp dụng phƣơng pháp nghiên cứu tại bàn để thu thập thông tin thứ cấp và tƣ liệu để nghiên cứu lý thuyết qua các nguồn sách, tài liệu chuyên khảo và truy cập internet từ các trang thông tin điện tử của Tổng cục Hải Quan, Tổng cục Thống Kê, Hiệp hội dệt may Việt Nam… 3 - Áp dụng phƣơng pháp phỏng vấn chuyên gia và điều tra thực tế để thu thập thông tin sơ cấp. + Nghiên cứu sơ bộ định tính bằng cách phỏng vấn sâu 9 đối tƣợng (6 đại diện NCC nguyên phụ liệu và 3 đại diện doanh nghiệp may xuất khẩu ở Tp. Hồ Chí Minh) dùng để đánh giá sơ bộ thang đo sử dụng trong nghiên cứu định lƣợng tiếp theo. + Nghiên cứu chính thức với kích thƣớc mẫu phù hợp đƣợc thu thập bằng bảng câu hỏi hoàn chỉnh từ đại diện của các doanh nghiệp may xuất khẩu, là các nhân viên của bộ phận mua hàng trên địa bàn Tp. Hồ Chí Minh về các yếu tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn NCC nguyên phụ liệu. 1.4.3 Công cụ xử lý thông tin Sử dụng phần mềm thống kê SPSS 16.0 (Statistical Package for the Social Sciences) để thu thập và xử lý thông tin. 1.5 Các nghiên cứu liên quan 1.5.1 Nghiên cứu nƣớc ngoài * Teng, S. G. và Jaramillo, H. (2005), Một mô hình nghiên cứu để đánh giá và lựa chọn nhà cung cấp trong chuỗi dệt may toàn cầu, Tạp chí quản trị chuỗi cung ứng quốc tế.[33] Mục tiêu của nghiên cứu nhằm giúp các công ty mặc mặc của Hoa Kì tìm đƣợc nhà cung cấp có hiêu quả trên thị trƣờng cạnh tranh toàn cầu thông qua phƣơng pháp phân tích thứ bậc AHP xây dựng mô hình để đánh giá và lựa chọn nhà cung cấp thích hợp. Năm yếu tố đƣợc đề xuất bao gồm: phân phối, độ linh hoạt, chi phí, chất lƣợng, độ tin cậy. Ngoài ra, mô hình này cũng đƣợc áp dụng đối với hầu hết các ngành công nghiệp nhằm tăng cƣờng chuỗi cung ứng của họ với các nhà cung ứng có khả năng. 4 * Murat Albayrakoglu, M. và Asli Koprulu (2007), Quản trị chuỗi cung ứng trong ngành công nghiệp dệt may: Mô hình lựa chọn nhà cung cấp với phương pháp phân tích thứ bậc – ISAHP, Vina Del Mar, Chile. [28] Mục đích của nghiên cứu nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của vịêc lựa chọn nhà cung cấp và mối quan hệ của vấn đề đó đối với mục tiêu và chiến lựơc của chuỗi cung ứng. Các điều kiện hiện tại của ngành công nghiệp dệt may đƣợc phân tích, và các yếu tố quan trọng để có đƣợc chuỗi cung ứng thành công trong điều kiện tòan cầu hóa cũng đƣợc xem xét. Một mô hình của phƣơng pháp phân tích thứ bậc AHP mà các công ty may mặc có thể sử dụng để lựa chọn các nhà cung cấp hịên tại và chiến lƣợc quản lí nhà cung cấp cũng đƣợc tạo ra dựa trên kết quả của mô hình. Mô hình bao gồm sáu yếu tố sau: chi phí, chất lƣợng, phân phối, độ linh họat, sự đổi mới, độ tin cậy. * Sim, H.K và các cộng sự (2010), Khảo sát các yếu tố lựa chọn nhà cung cấp trong ngành công nghiệp sản xuất ở Malaysia, Hội thảo hệ thống quản lí và công nghiệp cơ khí Châu Á Thái Bình Dương lần 11 –APIEM. [31] Sau hai thập kỉ công nghiệp hóa ở Malaysia, công nghiệp sản xuất phát triển rất nhanh, những yêu cầu đối với nhà cung cấp cũng thay đổi. Bản khảo sát đƣợc gửi đến 80 doanh nghiệp ở Melaka, Malaysia để xác định các yếu tố ảnh hƣởng đến việc lựa chọn nhà cung cấp. Có bốn yếu tố quan trọng là: chi phí, chất lƣợng, phân phối, dịch vụ. Hai yếu tố khác cũng không kém phần quan trọng là: mối quan hệ với nhà cung cấp, cách quản trị và tổ chức của nhà cung cấp. 1.5.2 Nghiên cứu trong nƣớc * Đào Văn Tú (2008), Phát triển sản xuất nguyên phụ liệu may mặc Việt Nam, Luận án tiến sĩ kinh tế học. [5] Mục tiêu của nghiên cứu này nhằm nghiên cứu, hệ thống hóa các lí luận về sản xuất nguyên phụ liệu may mặc Việt Nam, phân tích thực trạng phát triển sản xuất nguyên phụ liệu, cụ thể là sản xuất sợi – dệt vải, và sản xuất chỉ may, chỉ ra những tồn tại, bất cập sau: thu hút vốn chƣa hiệu quả, phát triển nguồn nhân lực 5 chƣa phù hợp, giải pháp nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm thấp, liên kết trong ngành còn yếu, quy hoạch đầu tƣ chậm, nguyên liệu thƣợng nguồn là bông, dâu tằm tơ phát triển yếu, chƣa có chiến lƣợc xây dựng thƣơng hiệu. Từ đó luận án đƣa ra một số giải pháp tƣơng ứng nhằm phát triển sản xuất nguyên phụ liệu may mặc VN hiệu quả và bền vững theo hƣớng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. * Đoàn Thị Hải Ngân (2009), Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp may TP.Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ, Đại học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh.[7] Mục tiêu của nghiên cứu nhằm phân tích, đánh giá năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp may TP.Hồ Chí Minh thông qua các yếu tố nguồn lực, hiệu quả sản xuất, chiến lƣợc kinh doanh, thƣơng hiệu sản phẩm, yếu tố cạnh tranh.Và đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh, trong đó có giải pháp về nguồn lực – nguyên phụ liệu. Doanh nghiệp cần nâng cao chất lƣợng NPL, đầu tƣ máy móc thiết bị sản xuất NPL, ƣu tiên sử dụng sản phẩm trong nƣớc nếu đạt chất lƣợng tƣơng đƣơng. Về phía Nhà nƣớc cần hợp tác, liên kết với các tỉnh trong việc trồng bông chất lƣợng cao theo mô hình trang trại, có chính sách ƣu đãi, hỗ trợ khuyến khích doanh nghiệp đầu tƣ sản xuất NPL, quy hoạch các khu công nghiệp sản xuất NPL tập trung. * Đinh Công Khải và Đặng Thị Tuyết Nhung (2011), Chuỗi giá trị ngành dệt may Việt Nam, Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright. [6] Mục tiêu của nghiên cứu này cho thấy rằng ngành dệt may vẫn đang ở phân khúc may trong chuỗi giá trị dệt may toàn cầu, chủ yếu là may gia công xuất khẩu theo phƣơng thức CMT. Muốn thâm nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị dệt may và tăng giá trị gia tăng cho xuất khẩu thì cần nâng cao năng lực thực hiện đơn hàng FOB. Để thực hiện đƣợc điều này, ngành dệt may cần chủ động hơn về nguồn nguyên phụ liệu, trong đó vai trò chính phủ rất quan trọng trong việc hỗ trợ quy hoạch phát triển nguyên phụ liệu, xây dựng cụm ngành dệt may, thu hút vốn FDI. 6 * Thái Thị Thy Yến (2012), Nghiên cứu áp lực cạnh tranh của các doanh nghiệp may xuất khẩu tại TP. Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ Kinh Doanh Thương Mại, Đại học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh.[13] Mục tiêu của nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố ảnh hƣởng đến áp lực cạnh tranh của các doanh nghiệp may xuất khẩu ở TP.Hồ Chí Minh, sau khi xây dựng mô hình các nhân tố tác động tác giả rút ra đƣợc ba yếu tố sau: đối thủ trong và ngoài nƣớc; các đặc trƣng riêng của khách hàng; sự phụ thuộc về nhãn hiệu, thiết kế và phân phối. Các giải pháp đƣợc đặt ra nhƣ doanh nghiệp phải có sự liên kết với nhau, tạo uy tín trong việc đảm bảo chất lƣợng, thời gian giao hàng, và đẩy mạnh xây dựng thƣơng hiệu, tìm kiếm kênh phân phối. 1.6 Tính mới của đề tài Vấn đề cốt lõi trong việc khắc phục những bất cập của ngành dệt may xuất khẩu là phải chuyển đổi phƣơng thức xuất khẩu từ hình thức CMT sang FOB, ODM. Do đó, cần phải chủ động trong phần cung cấp nguyên phụ liệu, tăng giá trị gia tăng trong xuất khẩu. Đã có rất nhiều đề tài nghiên cứu về thực trạng phát triển NPL Việt Nam, vị trí của ngành dệt may trong toàn bộ chuỗi giá trị dệt may toàn cầu cũng nhƣ đánh giá năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp, để từ đó đƣa ra các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao sự phát triển của ngành dệt may Việt Nam nói chung cũng nhƣ ngành phụ trợ may mặc, NPL nói riêng. Tuy nhiên, vẫn chƣa có nghiên cứu nào đƣa ra các hƣớng giải pháp cụ thể giúp các doanh nghiệp NPL may mặc Việt Nam đi sâu thâm nhập vào thị trƣờng các doanh nghiệp may Việt Nam. Thực tế doanh nghiệp NPL Việt Nam đang phải cạnh tranh gay gắt với thị trƣờng nƣớc ngoài nhƣ Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản. Do đó, nghiên cứu này đƣợc thực hiện nhằm mục tiêu khám phá các nhân tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp NPL của các doanh nghiệp may xuất khẩu. Từ đó đề xuất một số giải pháp giúp các doanh nghiệp NPL khắc phục các điểm yếu của mình, có chiến lƣợc kinh doanh và sản xuất hiệu quả nhằm đáp ứng đƣợc thị trƣờng may mặc nhiều tiềm năng này. 7 Cụ thể, nghiên cứu đƣợc thực hiện trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh là nơi tập trung nhiều doanh nghiệp may xuất khẩu của Việt Nam (chiếm gần 40% tổng giá trị sản xuất của toàn ngành) [4], nên kết quả nghiên cứu có thể đƣợc áp dụng rộng rãi cho cả ngành may xuất khẩu Việt Nam. Nghiên cứu đã tổng hợp đƣợc các yếu tố chính ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn NCC nguyên phụ liệu của các doanh nghiệp may xuất khẩu trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh, qua kết quả nghiên cứu định lƣợng để đánh giá đƣợc mức độ ảnh hƣởng cụ thể của từng nhân tố, và từ đó có các giải pháp ƣu tiên và thích hợp. Với những đặc điểm nêu trên, tác giả hi vọng đề tài nghiên cứu sẽ góp phần mang lại một nghiên cứu ý nghĩa và có tính thiết thực làm nền tảng cơ sở phát triển cho những nghiên cứu kế tiếp trong lĩnh vực này. 1.7 Kết cấu của luận văn Chƣơng 1: Tổng quan nghiên cứu đề tài - Giới thiệu chung về đề tài Chƣơng 2: Cơ sở khoa học của đề tài - Tổng quan lí thuyết về hành vi của khách hàng doanh nghiệp, mô hình hành vi mua của khách hàng doanh nghiệp, mô hình các yếu tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn NCC, thực trạng phát triển của thị trƣờng nguyên phụ liệu ngành may mặc tại Việt Nam hiện nay và đề xuất mô hình nghiên cứu phù hợp. Chƣơng 3: Thiết kế nghiên cứu- Xây dựng quy trình nghiên cứu, phƣơng pháp nghiên cứu và xây dựng thang đo lƣờng các yếu tố ảnh hƣởng đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp nguyên phụ liệu của các doanh nghiệp may xuất khẩu trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Chƣơng 4: Phân tích kết quả nghiên cứu – Trình bày kết quả phân tích các yếu tố ảnh hƣởng, đánh giá mức độ quan trọng. Chƣơng 5: Kết luận và giải pháp – Đƣa ra kết luận và đề xuất một số giải pháp cho các nhà cung cấp nguyên phụ liệu Việt Nam. 8 CHƢƠNG 2 : CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI 2.1 Lý thuyết về hành vi mua của khách hàng doanh nghiệp. 2.1.1 Khái niệm hành vi mua của khách hàng doanh nghiệp 2.1.1.1 Khái niệm về khách hàng doanh nghiệp: Theo Philip Kotler thì, “Thị trƣờng các doanh nghiệp gồm tất cả những tổ chức mua hàng và dịch vụ để sử dụng vào việc sản xuất ra các sản phẩm khác hay dịch vụ để bán, cho thuê hay cung ứng cho những ngƣời khác”. [11, trang 233-250] Krishna K. Halvadar (2010) lại định nghĩa khách hàng doanh nghiệp là các tổ chức tƣ nhân, tìm kiếm lợi nhuận bao gồm các doanh nghiệp sản xuất và dịch vụ và đƣợc phân thành 3 nhóm nhƣ sau: các nhà phân phối công nghiệp, nhà sản xuất thiết bị gốc (Original Equipment Manufactors – OEMs),những khách hàng ngƣời sử dụng. [27] 2.1.1.2 Hành vi mua của khách hàng doanh nghiệp. Theo Webster và Yoram Wind (1972), những ngƣời đã đi tiên phong trong những lĩnh vực này định nghĩa hành vi mua hàng của khách hàng doanh nghiệp là một quyết định theo đó doanh nghiệp thiết lập các yêu cầu cho các sản phẩm và dịch vụ đƣợc mua và xác định, đánh giá, lựa chọn các nhà cung cấp khác nhau. [35] Thực tế, trong nhiều trƣờng hợp bộ phận mua hàng không phải là ngƣời sử dụng trực tiếp các sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ đƣợc mua mà nó liên quan đến nhiều phòng ban khác nhau. Bộ phận mua hàng thƣờng tham khảo ý kiến của các phòng ban khác nhau nhƣ bộ phận sử dụng hàng, các đồng nghiệp, và cả những nhà quản trị cấp cao. Do đó, quyết định mua hàng của một doanh nghiệp không đơn giản là công việc của một cá nhân, mà nó là kết quả của quá trình tƣơng tác giữa các nhân viên mua hàng chuyên nghiệp, ngƣời sử dụng hàng hóa và dịch vụ và những cá nhân, bộ phận khác có liên quan.[19] 2.1.2 Quy trình mua hàng của khách hàng doanh nghiệp