Ph¹m Kh¸nh Linh
§HDL Ph¬ng §«ng
LêI Më §ÇU
trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mét ®Êt níc, Ng©n hµng ®ãng mét vai
trß rÊt quan träng. Nã lµ hÖ thÇn kinh cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, nÒn
kinh tÕ chØ cã thÓ ph¸t triÓn víi tèc ®é cao nÕu cã mét hÖ thèng Ng©n hµng
ho¹t ®éng æn ®Þnh vµ cã hiÖu qu¶, kh«ng thÓ cã t¨ng trëng trong khi hÖ thèng
tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng yÕu kÐm vµ l¹c hËu. Nh vËy ®ßi hái
Ng©n hµng ph¶i ph¸t triÓn t¬ng xøng vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong ho¹t
®éng lu th«ng tiÒn tÖ.
§iÒu hoµ lu th«ng tiÒn tÖ chñ yÕu th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông, ho¹t
®éng tÝn dông lµ x¬ng sèng cña hÖ thèng Ng©n hµng th¬ng m¹i, cô thÓ lµ qu¸
tr×nh huy ®éng vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ cña Ng©n hµng sÏ gióp cho
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ ngîc l¹i.
Níc ta ®ang trong qóa tr×nh C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ víi ®êng lèi ph¸t
triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc ®· t¹o tiÒn ®Ò
cho sù kh¸ch quan kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Thµnh
phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh víi nh÷ng tiÒm n¨ng vµ u thÕ s½n cã ®· nhanh
chãng thÝch nghi víi c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ vµ
vai trß quan träng kh«ng thÓ thiÕu cña m×nh trong c«ng cuéc ®æi míi nÒn
kinh tÕ.
Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng cã nhiÒu bíc chuyÓn biÕn tÝch cùc. Tuy
nhiªn, trong nÒn kinh tÕ ®Çy biÕn ®éng rñi ro lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái ®èi
víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Nh÷ng nguy c¬ tiÒm Èn nh sù kh«ng trung
thùc cña kh¸ch hµng, vèn vay bÞ sö dông sai môc ®Ých, kh¸ch hµng ph¸ s¶n
hay do suy tho¸i kinh tÕ... ®Òu cã thÓ biÕn mét kho¶n vay chÊt lîng cao thµnh
mét kho¶n nî khã ®ßi. §ã lµ cha kÓ ®Õn nh÷ng kÏ hë do hÖ thèng ph¸p luËt
cha hoµn chØnh g©y nªn nh÷ng phiÒn to¸i cho kh¸ch hµng vµ Ng©n hµng
trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng còng nh t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng ý ®å xÊu cña
kh¸ch hµng hay c¸n bé Ng©n hµng thùc hiÖn hµnh vi chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña
nhµ níc . §©y lµ mèi ®e do¹ mµ bÊt cø Ng©n hµng nµo còng ph¶i ®¬ng ®Çu.
NhiÖm vô quan träng vµ träng t©m cña qu¶n lý c¸c Ng©n hµng th¬ng
m¹i lµ ph¶i n©ng cao chÊt lîng tÝn dông, ®a ra c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa vµ
h¹n chÕ rñi ro tÝn dông ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh nãi riªng.
NhËn thøc râ ®îc tÝnh cÊp b¸ch cña vÊn ®Ò trªn, sau mét thêi gian
nghiªn cøu vµ t×m hiÓu em xin m¹nh d¹n ®îc tr×nh bµy mét sè biÖn ph¸p
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
phßng ngõa rñi to tÝn dông qua ®Ò tµi: ''Rñi ro tÝn dông vµ mét sè biÖn ph¸p
phßng ngõa rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam".
Bè côc cña ®Ò tµi gåm ba phÇn:
PhÇn i: Mét sè lý luËn chung vÒ tÝn dông, rñi ro tÝn dông vµ b¶o
®¶m an toµn tÝn dông trong Ng©n hµng th¬ng m¹i.
PhÇn II: Thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n rñi ro tÝn dông t¹i c¸c Ng©n
hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam .
PhÇn iii: Mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i c¸c
Ng©n hµng hiÖn nay.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o Phïng BÝch Ngäc - Gi¶ng viªn trêng §HDL Ph¬ng §«ng, cïng c¸c c« chó t¹i Ng©n hµng No&PTNT huyÖn Sa
Pa ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh tiÓu luËn nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
phÇn i:
mét sè lý luËn chung vÒ tÝn dông, rñi ro tÝn dông vµ
Ng©n hµng th¬ng m¹i
I- nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tÝn dông
1- Kh¸i niÖm TÝn dông Ng©n hµng
Ng©n hµng lµ ngêi m«i giíi gi÷a nh÷ng ngêi cã vèn nhµn rçi víi
nh÷ng ngêi cã nhu cÇu vay vèn. Th«ng qua c¬ chÕ thÞ trêng, Ng©n hµng cã
kh¶ n¨ng thu hót hÇu hÕt nh÷ng nguån tiÒn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ ®Ó
chuyÓn giao ®óng n¬i, ®óng lóc, phï hîp víi nhu cÇu trong s¶n xuÊt kinh
doanh. §ã lµ ho¹t ®éng sinh lêi chñ yÕu trong c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹iho¹t ®éng tÝn dông. VÒ néi dung kinh tÕ, tÝn dông Ng©n hµng lµ sù chuyÓn
nhîng t¹m thêi quyÒn sö dông mét sè lîng tiÒn nhÊt ®Þnh cña Ng©n hµng
(ngêi cho vay) cho ngêi ®i vay trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh víi cam kÕt
hoµn tr¶ theo l·i.
TÝn dông lµ ph¹m trï kinh tÕ xuÊt hiÖn vµ tån t¹i trong nh÷ng ®iÒu kiÖn
kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµ tiÒn ®Ò n¶y sinh c¸c
h×nh thøc kh¸c nhau cña quan hÖ tÝn dông : tÝn dông Nhµ níc, tÝn dông th¬ng
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
m¹i, tÝn dông Ng©n hµng ... Trong ®ã, tÝn dông Ng©n hµng ®ãng vai trß rÊt
quan träng.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¸c h×nh thøc tÝn dông Ng©n hµng
ngµy cµng ®a d¹ng, ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh.
2- Vai trß tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Tríc ®©y, trong thêi kú bao cÊp tÝn dông nh lµ mét tæ chøc cÊp ph¸t vèn
ng©n s¸ch v× vËy thêng x¶y ra n¬i cÇn vèn ®Ó s¶n xuÊt th× kh«ng cã hoÆc
kh«ng kÞp thêi, n¬i th× ®Ó vèn n»m ø ®äng trong mét thêi gian dµi. KÓ tõ khi
chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, hÇu nh t×nh tr¹ng ®ã ®· chÊm døt. Víi sù
c¶i tæ hÖ thèng Ng©n hµng tõ mét cÊp sang hai cÊp, hµng lo¹t c¸c Ng©n hµng
th¬ng m¹i ®îc thµnh lËp. Nh»m môc ®Ých huy ®éng vèn cña toµn x· héi, bao
gåm c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ, x· héi ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ, n©ng cao søc c¹nh tranh cña toµn x· héi.
Sau ®©y lµ vai trß tÝn dông Ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng:
2.1.1- Thóc ®Èy tÝch tô vµ cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ.
Ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho nÒn kinh
tÕ Quèc d©n, lµ cÇu nèi cung vµ cÇu vÒ vèn. Lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ c¸c
Ng©n hµng th¬ng m¹i lu«n cè g¾ng ®at lîi nhuËn tèi ®a ®Ó tù kh¼ng ®Þnh
m×nh. Ho¹t ®éng chÝnh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng tÝn dông, nã
®em l¹i 70 - 80% thu nhËp cho Ng©n hµng . ViÖc tËp trung vµ ph©n phèi tÝn
dông ®· gãp phÇn ®iÒu hoµ vèn trong toµn bé nÒn kinh tÕ Quèc d©n. TÝn dông
Ng©n hµng lµ cÇu nèi gi÷a tiÕt kiÖm vµ ®Çu t, lµ ®éng lùc khuyÕn khÝch tiÕt
kiÖm vµ ®Çu t.
Nh vËy tÝn dông Ng©n hµng lµ c¸nh tay ®¾c lùc cña Ng©n hµng th¬ng
m¹i, gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng vµ ®iÒu hoµ tiÒn tÖ, thùc hiÖn chÝnh s¸ch
kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ níc, k×m chÕ vµ ®Èy lïi l¹m ph¸t t¹o m«i trêng kinh
doanh æn ®Þnh.
2.1.2- §Èy m¹nh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng cho ®Çu t ph¸t triÓn.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh lu«n ph¶i
c¹nh tranh gay g¾t víi nhau nÕu kh«ng muèn tôt hËu vµ ®µo th¶i. §Ó cã thÓ
më réng, ph¸t triÓn s¶n xuÊt c¸c doanh nghiÖp cÇn cã nhiÒu yÕu tè nh: nguån
nh©n lùc, c«ng nghÖ, ®Êt ®ai, kü thuËt, vèn...
Tuy nhiªn, cã thÓ kh¼ng ®Þnh vèn lµ quan träng nhÊt v× nÕu cã vèn
doanh nghiÖp sÏ cã ®îc c¸c yÕu tè kh¸c do thÞ trêng s½n sµng cung øng. §Ó
cã vèn doanh nghiÖp cã thÓ tim kiÕm ë c¸c nguån kh¸c nhau... nhng nh÷ng
h×nh thøc nµy kh«ng æn ®Þnh mµ chi phÝ l¹i lín. V× vËy thêng th× c¸c doanh
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
nghiÖp t×m ®Õn c¸c Ng©n hµng bëi v× Ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng nguån
vèn s½n cã rÎ nhÊt vµ linh ho¹t nhÊt. §Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp
nhá, Ng©n hµng thêng lµ nguån duy nhÊt cung cÊp t vÊn vµ vèn bæ xung.
Th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng ®· ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
kinh tÕ ®ång thêi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi.
Nh vËy, tÝn dông Ng©n hµng cã vai trß quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh t¸i
s¶n xuÊt më réng vµ ®Çu t ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
2.1.3- Tæ chøc ®iÒu hoµ lu th«ng tiÒn tÖ.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng thêng xuyªn xuÊt hiÖn nh÷ng kho¶n tiÒn
t¹m thêi nhµn rçi, trong khi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c l¹i xuÊt hiÖn hiÖn tîng thiÕu vèn t¹m thêi hoÆc thiÕu vèn bæ xung ®Çu t tµi s¶n cè ®Þnh. Sù cã
mÆt cña tÝn dông Ng©n hµng ®îc coi nh mét gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quuyÕt m©u
thuÉn nµy. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô tÝn dông Ng©n hµng ®· huy
®éng ®îc nguån tiÕt kiÖm trong d©n c vµ ph©n phèi l¹i cho c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ cã nhu cÇu vèn, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ.
TÊt c¶ mäi quèc gia ®Òu dïng tÝn dông Ng©n hµng nh lµ mét c«ng cô
h÷u hiÖu ®Ó ®iÒu hoµ vèn trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
2.1.4- C«ng cô tµi trî cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn vµ c¸c
ngµnh mòi nhän.
Ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng lµ huy ®éng nguån tiÒn nhµn rçi
trong nÒn kinh tÕ råi ®Çu t trë l¹i cho c¸c ngµnh kinh tÕ c©n vèn. Nhng viÖc
cho vay nµy kh«ng ph¶i tr¶i ®Òu cho c¸c chñ thÓ cã nhu cÇu mµ viªc ®Çu t dîc
thùc hiÖn qua mét qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh kü lìng. Qu¸ tr×nh nµy rÊt quan träng
víi c¸c Ng©n hµng, nã mang tÝnh sèng cßn cña Ng©n hµng. V× vËy, Ng©n
hµng ®· ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cho vay hç trî c¸c dù ¸n ph¸t triÓn Nhµ níc th«ng qua ho¹t ®éng tÝn
dông ®Ó tõ ®ã ®¹t môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ.
Sù ph¸t triÓn ®a d¹ng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®· t¹o cho níc ta thÕ vµ
lùc míi, tho¸t ra khái khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi, b¾t ®Çu sù nghiÖp c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Nhµ níc ®· t¹o ra m«i trêng thuËn lîi ®Ó
ph¸t huy vai trß vµ thÕ m¹nh cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ, song song víi c¸c
chÝnh s¸ch hç trî c¸c ngµnh kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, tËp trung ph¸t triÓn c¸c
ngµnh kinh tÕ mòi nhän.
II- rñi ro tÝn dông
1- Kh¸i niÖm rñi ro tÝn dông.
Trong c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th× ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t
®éng ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn nhÊt cho Ng©n hµng vµ còng lµ ho¹t ®éng chøa
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
nhiÒu rñi ro nhÊt. Rñi ro tÝn dông lµ hiÖn tîng x¶y ra g©y thiÖt h¹i cho Ng©n
hµng ngoµi sù mong ®îi cña Ng©n hµng mµ nguyªn nh©n cña nã cã thÓ lµ
do Ng©n hµng , kh¸ch hµng hoÆc cã thÓ lµ nguyªn nh©n kh¸ch quan.
2- C¸c lo¹i rñi ro tÝn dông
2.1- Rñi ro mÊt vèn
Lµ rñi ro cho vay kh«ng thu håi ®îc nî. B¶n chÊt cña tÝn dông Ng©n hµng
lµ øng tríc tiÒn cho doanh nghiÖp (ngêi vay), sau mét chu kú s¶n xuÊt hoÆc kú
lu©n chuyÓn hµng ho¸ th× kh¸ch hµng míi cã tiÒn tr¶ nî Ng©n hµng. Néi dung
øng tríc cña tÝn dông Ng©n hµng cµng cao th× møc ®é rñi ro cµng lín. Ng©n
hµng cho vay tÝn chÊp møc ®é rñi ro cao h¬n cho vay cã tµi s¶n thÕ chÊp. Tµi
s¶n thÕ chÊp b»ng giÊy tê cã gi¸ dÔ chuyÓn ®æi ra tiÒn Ýt rñi ro h¬n lµ tµi s¶n thÕ
chÊp b»ng bÊt ®éng s¶n. Trong ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng, rñi ro nµy thêng chiÕm tû träng lín nhÊt ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn tµi s¶n kinh doanh. V×
h¬n 2/3 tµi s¶n cña Ng©n hµng lµ c¸c mãn cho vay vµ ®Çu t ®em l¹i thu nhËp
chñ yÕu cho Ng©n hµng, do ®ã nÕu c¸c kho¶n cho vay cña Ng©n hµng kh«ng ®îc hoµn tr¶, Ng©n hµng sÏ mÊt c¶ vèn lÉn l·i. Sè tiÒn thiÖt h¹i nµy khi ®· vît qu¸
vèn tù cã cña Ng©n hµng sÏ khiÕn Ng©n hµng l©m vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng
thanh to¸n dÉn ®Õn ph¸ s¶n.
2.2- Rñi ro sai hÑn
Lµ c¸c kho¶n cho vay mµ khi ®Õn h¹n kh¸ch hµng vÉn cha thu håi ®îc
vèn ®Ó tr¶ cho Ng©n hµng. Th«ng thêng trêng hîp nµy kh¸ch hµng sÏ xin
Ng©n hµng ra h¹n thªm thêi h¹n tr¶ nî. NÕu lý do cña kh¸ch hµng kh«ng ®îc
Ng©n hµng chÊp thuËn, hä sÏ ph¶i chÞu l·i suÊt ph¹t. Kho¶n tiÒn thu håi chËm
nµy cã thÓ lµm ®¶o lén kÕ ho¹ch kinh doanh cña Ng©n hµng vµ lu«n tiÒm Èn
nguy c¬ mÊt vèn.
2.3- Rñi ro l·i suÊt
Qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ tµi s¶n cña Ng©n hµng bao gåm viÖc huy ®éng
vèn vµ sö dông vèn. Kú h¹n vµ ®é thanh kho¶n cña c¸c tµi s¶n nî thêng
kh«ng c©n xøng víi kú h¹n vµ ®é thanh kho¶n cña c¸c tµi s¶n cã lµm cho
Ng©n hµng ph¶i chÞu rñi ro vÒ l·i suÊt.
Ngoµi rñi ro l·i suÊt t¸i tµi trî tµi s¶n nî hoÆc t¸i ®Çu t tµi s¶n cã th× khi
l·i suÊt thÞ trêng thay ®æi Ng©n hµng cßn cã thÓ gÆp rñi ro gi¶m gi¸ trÞ tµi
s¶n. Chóng ta ®· biÕt, gi¸ trÞ thÞ trêng cña tµi s¶n cã hay tµi s¶n nî dùa trªn
kh¸i niÖm gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn tÖ. Do ®ã, nÕu l·i suÊt thÞ trêng t¨ng lªn th×
møc chiÕt khÊu gi¸ trÞ cña tµi s¶n còng t¨ng lªn, vµ do ®ã gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña
tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî gi¶m xuèng. Ngîc l¹i nÕu l·i suÊt thÞ trêng gi¶m th×
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
gi¸ trÞ cña tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî sÏ t¨ng lªn. Do ®ã nÕu kú h¹n cña tµi s¶n cã
vµ tµi s¶n nî kh«ng c©n xøng víi nhau, vÝ dô tµi s¶n cã cã kú h¹n dµi h¬n tµi
s¶n nî th× khi l·i suÊt thÞ trêng t¨ng, gi¸ trÞ cña tµi s¶n cã sÏ gi¶m nhanh h¬n
vµ nhiÒu h¬n so víi sù gi¶m gi¸ trÞ cña tµi s¶n nî. Rñi ro gi¶m gi¸ trÞ tµi s¶n
khi l·i suÊt thay ®æi thuéc lo¹i rñi ro vÒ l·i suÊt vµ cã thÓ dÉn ®Õn thiÖt h¹i
cho Ng©n hµng.
2.4. Rñi ro tû gi¸
Rñi ro hèi ®o¸i thêng diÔn ra díi h×nh thøc cña mét chªnh lÖch gi÷a gi¸
®Æt mua vµ gi¸ chµo b¸n cña tiÒn tÖ. C¸c rñi ro trong viÖc giao dÞch ngo¹i hèi
xuÊt ph¸t tõ tû gi¸ hèi ®o¸i cña c¸c lo¹i tiÒn tÖ kh¸c nhau do t¸c ®éng cña
kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña mét níc. §Ó thÊy ®îc rñi ro hèi ®o¸i ph¸t sinh nh thÕ
nµo, chóng ta gi¶ sö mét Ng©n hµng óc cÊp tÝn dông b»ng ®ång b¶ng Anh
cho mét c«ng ty cña Anh. Khi ®ång b¶ng Anh gi¶m gi¸ so víi ®ång ®«la
óc.ThËm chÝ trong trêng hîp ®ång b¶ng Anh gi¶m gi¸ ®¸ng kÓ, th× c¶ gèc vµ
l·i khi chuyÓn sang ®«la óc cã thÓ lµ nhá h¬n sè gèc ®Çu t ban ®Çu, vµ do ®ã
kÕt qu¶ ®Çu t sÏ lµ ©m. NghÜa lµ khi chóng ta chuyÓn ®æi gèc vµ l·i tõ bang
Anh sang ®«la óc, th× sè tiªn thu ®îc cha ®ñ ®Ó bï ®¾p rñi ro hèi ®o¸i.
3- Nguyªn nh©n rñi ro tÝn dông
3.1- Th«ng tin kh«ng c©n xøng
Trong nh÷ng giao dÞch diÔn ra trªn thÞ trêng tµi chÝnh, mét bªn thêng
kh«ng biÕt tÊt c¶ nh÷ng g× mµ ngêi ta cÇn biÕt vÒ bªn ®Ó cã ®îc mét quyÕt
®Þnh ®óng ®¾n. Sù kh«ng c©n b»ng vÒ th«ng tin mµ mçi bªn cã ®îc gäi lµ
th«ng tin kh«ng c©n xøng. ViÖc thiÕu th«ng tin t¹o ra nh÷ng vÊn ®Ò trong hÖ
thèng tµi chÝnh ë hai mÆt, tríc khi cuéc giao dÞch diÔn ra vµ sau khi cuéc giao
dÞch diÔn ra.
Chän lùa ®èi nghÞch lµ do vÊn ®Ò th«ng tin kh«ng c©n xøng t¹o ra tríc
khi diÔn ra cuéc giao dÞch. Do viÖc lùa chän ®èi nghÞch khiÕn dÔ cã thÓ lµ c¸c
mãn cho vay ®îc thùc hiÖn cho nh÷ng trêng hîp rñi ro kh«ng tr¶ ®îc nî,
nh÷ng ngêi cho vay cã thÓ quyÕt ®Þnh kh«ng cho vay mÆc dï cã nh÷ng trêng
hîp cã thÓ tr¶ ®îc nî.
Nh÷ng ngêi dÔ cã thÓ t¹o ra mét kÕt côc ®èi nghÞch nhÊt l¹i cã thÓ ®îc
lùa chän nhÊt. Hä lµ nh÷ng ngêi vay tiÒn Ýt ®îc a chuéng nhÊt v× cã nhiÒu kh¶
n¨ng h¬n r»ng hä sÏ kh«ng hoµn tr¶ ®îc nh÷ng mãn nî cña hä.
Rñi ro ®¹o ®øc lµ mét vÊn ®Ò do th«ng tin kh«ng c©n xøng t¹o ra sau
khi cuéc giao dÞch diÔn ra. §ã lµ khi ngêi cho vay ph¶i chÞu mét rñi ro lµ ngêi
vay cã ý muèn thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng tèt xÐt theo quan ®iÓm cña
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
ngêi cho vay, v× nh÷ng ho¹t ®éng nµy khiÕn Ýt cã kh¶ n¨ng ®Ó mãn vay nµy sÏ
hoµn tr¶. Do rñi ro ®¹o ®øc gi¶m bít x¸c xuÊt hoµn tr¶ ®îc vèn nªn ngêi cho
vay cã thÓ quyÕt ®Þnh th«i kh«ng cho vay n÷a. Mét thùc tÕ ®ang tån t¹i l©u
nay lµ t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp vay vèn lu«n ®èi phã víi Ng©n hµng
th«ng qua viÖc cung cÊp c¸c sè liÖu kh«ng trung thùc, mÆc dï nh÷ng sè liÖu
nµy ®· ®îc c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng kiÓm duyÖt. §iÒu nµy g©y rÊt nhiÒu khã
kh¨n cho Ng©n hµng trong viÖc n¾m b¾t t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh,
còng nh viÖc qu¶n lý vèn vay cña ®¬n vÞ. NhiÒu khi c¸c Ng©n hµng th¬ng
m¹i cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Çu t kh«ng c¨n cø vµo sè liÖu b¸o c¸o cña ®¬n vÞ
mµ thêng dùa vµo nh÷ng c¶m nhËn trùc quan cña m×nh, ®iÒu nµy nÕu kÐo dµi
sÏ rÊt nguy hiÓm.
3.2- M«i trêng kinh tÕ
Ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ lµ mét lo¹i h×nh kinh doanh ®Æc biÖt, rÊt
nh¹y c¶m, chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ tõ c¸c yÕu tè cña nÒn kinh tÕ trong níc vµ
thÕ giíi. Trong thêi gian qua nÒn kinh tÕ níc ta còng nh mét sè níc trong khu
vùc cã nh÷ng biÕn ®éng g©y ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn ngµnh Ng©n hµng ….
BÊt kú mét biÕn ®éng nµo cña nÒn kinh tÕ còng sÏ ¶nh hëng ®Õn ho¹t
®éng cña Ng©n hµng . Nh mét c¸ thÓ tù nhiªn, Ng©n hµng "khoÎ m¹nh" hay
kh«ng còng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo m«i trêng kinh tÕ æn ®Þnh hay kh«ng.
3.3- M«i trõ¬ng ph¸p lý
HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng Ng©n hµng
hiÖn nay, tuy ®· ®îc c¶i tiÕn nhiÒu nhng vÉn cha thùc sù khoa häc vµ thiÕu
®ång bé, cha ®ñ søc ®iÒu chØnh nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p trong thùc tÕ kinh
doanh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. NhiÒu híng dÉn cña c¸c bé, ngµnh kh¸c
nhau cßn chång chÐo, rÊt khã kh¨n trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn.
HiÖn nay, ®iÒu kiÖn vay vèn ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi
quèc doanh gÇn nh b¾t buéc ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp, trong khi ®ã chóng ta
cha cã lu©t vÒ së h÷u nªn cha cã c¬ quan nµo cã tr¸ch nhiÖm c¸p chøng nhËn
së hu tµi s¶n vµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u. V× thÕ mµ Ng©n hµng gÆp khã
kh¨n trong viÖc kiÓm tra tÝnh x¸c thùc cña chñ së h÷u tµi s¶n. Bªn c¹nh ®ã
c¸c c¬ quan h÷u quan cha cã ®îc c¸i nh×n thÊu ®¸o vÒ Ng©n hµng vµ ho¹t
®éng kinh doanh tiÒn tÖ nªn cha cã ®îc sù phèi hîp ®ång bé, tÝch cùc víi
Ng©n hµng trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan.
MÆc dï ®· cã nhiÒu th«ng t liªn tØnh gi÷a Ng©n hµng nhµ níc vµ c¸c
bé ngµnh liªn quan híng dÉn thùc hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ho¹t
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
®éng cña Ng©n hµng, nhng thùc tÕ ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp nhiÒu h¬n n÷a
gi÷a c¸c c¬ quan nµy víi nhau trong thêi gian tíi.
3.4- Nh÷ng nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng
§ã lµ nh÷ng nguyªn nh©n nh b·o lôt, h¹n h¸n, ®éng ®¸t, ho¶ ho¹n…,
c¸c vô ¨n c¾p, lõa ®¶o… g©y thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n cña Ng©n hµng hoÆc cña
kh¸ch hµng khiÕn ngêi vay mÊt kh¶ n¨ng tr¶ nî vay.
§èi víi lo¹i rñi ro nµy, Ng©n hµng phßng ngõa b»ng c¸c biÖn ph¸p nh:
mua b¶o hiÓm, t¨ng cêng b¶o vÖ trùc tiÕp, gi¸o dôc ý thøc, tr¸ch nhiÖm cho
nh©n viªn Ng©n hµng …
PhÇn ii
THùC TR¹NG vµ nguyªn nh©n rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n
hµng th¬ng m¹i viÖt nam.
1- T×nh h×nh qu¶n lý tÝn dông t¹i c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i trong nh÷ng
n¨m qua.
1.1- T×nh h×nh huy ®éng vèn
Huy ®éng vèn lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô t¹o vèn quan träng hµng
®Çu cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i th«ng qua c¸c nghiÖp vô chñ yÕu nh: huy
®éng tiÒn göi, nghiÖp vô ngo¹i b¶ng cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ c¸c
nghiÖp vô trung gian kh¸c. Khi chuyÓn ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng ®Þnh
híng x· héi chñ nghÜa, c¸c Ng©n hµng cßn nhiÒu bì ngì, hiÖu qu¶ kinh
doanh cßn nhiÒu mÆt h¹n chÕ, kÓ c¶ m¶ng huy ®éng vèn. Nhng cïng nç lùc
víi b¶n th©n, ®îc sù ñng hé tõ nhiÒu phÝa c¸c Ng©n hµng ®· quen dÇn víi c¬
chÕ míi, ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh qu¶ nhÊt ®Þnh trong kinh doanh. §Õn thëi
®iÓm hiÖn nay, chØ xÐt riªng vÒ m¶ng huy ®éng vèn cña hÇu hÕt c¸c Ng©n
hµng th¬ng m¹i, c¶ quy m« vµ chÊt lîng ®Òu ®îc ph¸t triÓn. Theo b¸o c¸o cña
c¸c Ng©n hµng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c tæ chøc tÝn dông trong níc
còng nh c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng níc ngoµi, Ng©n hµng liªn doanh ®Òu cã
tèc ®é liªn tôc t¨ng. Riªng trong n¨m 2003, qu¸n triÖt nhiÖm vô ngay tõ ®Çu,
toµn hÖ thèng ®· tÝch cùc n¾m b¾t thÞ trêng, t×nh h×nh biÕn ®éng trong níc vµ
thÕ giíi, cã nhiÒu gi¶i ph¸p phï hîp ®Ó ®Èy m¹nh huy ®éng vèn ®¸p øng nhu
cÇu vèn cho nÒn kinh tÕ. §¬n cö nh gi¶i ph¸p l·i suÊt huy ®éng linh ho¹t néi
vµ ngo¹i tÖ cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu Ng©n hµng
®Ó n©ng cao tû träng vèn trung vµ dµi h¹n, huy ®éng v«n b»ng c¸ch t¨ng l·i
suÊt tiÒn göi ng¾n h¹n…
§Õn cuèi n¨m 2003, sè d tiÒn göi t¹i c¸c tæ chc tÝn dông t¨ng 45% so
víi ®Çu n¨m, cao h¬n nhiÒu so víi møc t¨ng n¨m tríc vµ vît kÕ ho¹ch ®Ò ra.
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
Nh×n chung sè vèn huy ®éng ®îc tõ nÒn kinh tÕ - x· héi t¨ng ®Òu ®Æn trong
c¸c n¨m gÇn ®©y, rÊt cã ý nghÜa ®èi víi sù ph¸t triÓn trong bèi c¶nh vèn ®Çu t
trùc tiÕp tõ níc ngoµi vµo níc ta cha cao.
So víi ®Çu n¨m, tÝnh s¬ bé ®Õn hÕt th¸ng 6 n¨m 2004, tæng nguån vèn
cña c¸c tæ chøc tÝn dông trong c¶ níc t¨ng kho¶ng 16%, trong nguån vèn huy
®éng tõ d©n c t¨ng 8%. B¶ng so s¸nh ph©n tÝch sau ®©y gióp ta nhËn râ h¬n
t×nh h×nh nµy:
B¶ng 1: Tû träng trong tæng nguån vèn cña c¸c TCTD
Tû träng
T¨ng so víi ®Çu n¨m 2004(%)
So s¸nh
trong tæng
Tû träng trong
nguån vèn
Huy ®éng vèn
tæng nguån vèn
Nhãm c¸c
cña c¸c
tõ d©n c
cña c¸c TCTD
TCTD
TCTD (%)
C¸c TCTD nhµ níc
75,7
8
10
C¸c chi nh¸nh NH
1
níc ngoµi & NH
13
1
liªn doanh
C¸c TCTD cæ phÇn
10
5
9
C¸c TCTD phi NH
0,3
6
7
C¸c TCTD hîp t¸c
1
10
( Nguån: T¹p chÝ Ng©n hµng sè ®Æc biÖt - Sè 1 n¨m 2004)
Vèn huy ®éng cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i t¨ng vµ l·i suÊt huy ®éng
còng ®îc t¨ng mÆc dï l·i suÊt huy ®éng ngo¹i tÖ tiÕp tôc gi¶m. Nhu cÇu vay
vèn b¨ng ®ång VN t¨ng m¹nh h¬n vay b»ng ngo¹i tÖ, hÇu hÕt c¸c doanh
nghiÖp tr¸nh vay vèn b»ng ngo¹i tÖ mµ chuyÓn sang ®Ò nghÞ vay vèn b»ng
VND.
1.2- T×nh h×nh sö dông vèn
T×nh h×nh huy ®éng vèn chñ yÕu tËp trung vµo c¸c Ng©n hµng th¬ng
m¹i quèc doanh ( chiÕm tû träng 80%), t¬ng tù thÞ phÇn tÝn dông còng tËp
trung t¬ng ®¬ng, ®iÒu nµy lµ hiÓn nhiªn bëi quy luËt lîi thÕ nhê quy m«. Nh×n
vµo b¶ng 2 ta thÊy, nÕu cho vay b»ng VND c¶ khu vùc Ng©n hµng th¬ng m¹i
Quèc doanh cao gÊp 4,5-5 lÇn so víi Ng©n hµng th¬ng m¹i ngoµi quèc
doanh, cho vay b»ng ngo¹i tÖ cña Ng©n hµng th¬ng m¹i chØ gÊp 1,5-2,5 lÇn.
§iÒu nµy ph¶n ¸nh møc ®é tËp trung trong ho¹t ®éng tÝn dông cã tÝnh c¸ch
biÖt. Kh¸ch hµng cña Ng©n hµng th¬ng m¹i Quèc doanh chñ yÕu lµ kh¸ch
hµng trong níc nªn hä lÖch vÒ vay b»ng VND nh»m dù phßng rñi ro vÒ tû
Ph¹m Kh¸nh Linh
§HDL Ph¬ng §«ng
gi¸vµ l·i suÊt kh«ng qu¸ cao so víi USD, thËm chÝ cßn rÎ h¬n sau khi ®iÒu
chØnh theo sù thay ®æi cña tû gi¸. ThÞ phÇn ngo¹i tÖ cña Ng©n hµng th¬ng
m¹i Quèc doanh chñ yÕu lµ c¸c kho¶n vay cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu
t níc ngoµi t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng níc ngoµi hoÆc Ng©n hµng liªn doanh.
B¶ng 2 : Møc tËp trung thÞ phÇn cho vay cña c¸c NHTMQD vµ NHTM
ngoµi quèc doanh .
N¨m
1998
1999
2000
2001 2002 2003
NHTMQD
Trong ®ã: -VND
- Ngo¹i tÖ
NHTM ngoµi quèc
doanh.
Trong ®ã: -VND
- Ngo¹i tÖ
79,6
53,8
25,8
20,4
75,5
53,5
22,2
24,5
77,2
59,3
18,0
22,8
81,4
65,9
15,7
18,4
81,6
65,9
15,7
18,4
71,4
61,1
10,3
28,6
7,5
10,1
9,5 12,1 12,1
20,4
12,9
14,4
13,2
6,3
6,3
8,2
100
100
100
100
100
100
Tæng
(Nguån: T¹p chÝ Ng©n hµng sè 8 n¨m 2004)
MÆc dï thÞ phÇn huy ®éng, cho vay cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc
doanh chiÕm phÇn lín nhng l¹i chÞu søc Ðp c¹nh tranh tõ c¸c chi nh¸nh Ng©n
hµng níc ngoµi, mÆt kh¸c hä lµ ngêi ph¶n øng chËm trong sö dông mçi c«ng
cô, chiÕn thuËt c¹nh tranh. TÝnh nh¹y c¶m cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i
quèc doanh theo th«ng tin thÞ trêng cßn chËm nªn ®· bÞ c¸c chi nh¸nh Ng©n
hµng níc ngoµi lÊn trong tõng thêi ®iÓm, trªn tõng mÆt riªng lÎ cña ho¹t
®éng Ng©n hµng .
Søc c¹nh tranh cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, chi nh¸nh Ng©n
hµng níc ngoµi trªn khÝa c¹nh huy ®éng vèn rÊt thÊp. Ng©n hµng th¬ng m¹i
cæ phµn bÞ yÕu thÕ bëi møc ®é tin cËy thÊp, mÆc dï c¸c Ng©n hµng nµy lu«n
ph¹i ®Æt møc l·i suÊt huy ®éng cao h¬n c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc
doanh. Tuy nhiªn, trong thêi gian gÇn ®©y, do sî thÞ phÇn vèn huy ®éng cã thÓ
bÞ gi¶m sót, c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ®«i lóc ®Ó møc l·i suÊt
huy ®éng ngang b»ng Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn. Chi nh¸nh Ng©n hµng
níc ngoµi kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh v× hä bÞ rµng buéc bëi quy ®Þnh cña
Ng©n hµng nhµ níc chø kh«ng ph¶i lµ hä kh«ng cã søc c¹nh tranh trong lÜnh
vùc huy ®éng tiÕt kiÖm tõ d©n c. Trong t¬ng lai quy ®Þnh cña Ng©n hµng nhµ
níc níi láng thÞ phÇn huy ®éng vèn cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc
doanh sÏ bÞ ¶nh hëng lín.
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
Râ rµng c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh cã nguån vèn lín, gi¸
vèn thÊp, cã mèi quan hÖ l©u dµi víi kh¸ch hµng nhng cha t¹o thÕ chñ ®éng
vµ lÊn ¸t c¸c Ng©n hµng níc ngoµi. Trong m«i trêng c¹nh tranh ngµy cµng
gay g¾t, môc tiªu cña chi nh¸nh Ng©n hµng níc ngoµi lµ më réng thi phÇn,
th«n tÝnh kh¸ch hµng ®Ó t¹o sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn, c¸c Ng©n hµng th¬ng
m¹i quèc doanh cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ lîi nhuËn cho c¶ gãi dÞch vô ®èi víi tõng
kh¸ch hµng tõ thanh to¸n quèc tÕ giao dÞch vèn, kinh doanh ngo¹i tÖ, tÝn
dông… chø kh«ng nhÊt thiÕt tõng ho¹t ®éng riªng biÖt ph¶i sinh lêi. §iÒu nµy
®ßi hái tÝnh liªn kÕt, hîp t¸c gi÷a c¸c bé phËn ngµy cµng chÆt chÏ vµ nã còng
®ßi hái r»ng chÊt lîng dÞch vô kh¸ch hµng ph¶i tèt h¬n, ph¸t triÓn s¶n phÈm
míi, c¶i tiÕn chÊt lîng dÞch vô.
2- Mét sè vÊn ®Ò qu¶n lý rñi ro tÝn dông
Mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña mçi Ng©n hµng th¬ng m¹i
lµ tèi thiÓu ho¸ rñi ro tÝn dông. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy, c¸c Ng©n hµng sö
dông nhiÒu ph¬ng ph¸p, quy tr×nh ®¸nh gi¸ rñi ro tÝn dông kh¸c nhau bao
gåm c¶ chÝnh thøc, b¸n chÝnh thøc lÉn kh«ng chÝnh thøc. MÆc dï ngµy nay
c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸, qu¶n lý rñi ro tÝn dông ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn vµ
tinh vi h¬n ®· gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶, ®é tin cËy vÒ c¸c quyÕt ®Þnh cho
vay, chóng vÉn kh«ng hoµn toµn kh¾c phôc ®îc nh÷ng h¹n chÕ vèn cã, thËm
chÝ trong mét vµi trêng hîp cã thÓ lµm l¹c híng c¸c chuyªn gia Ng©n hµng.
Sau ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò n¶y sinh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý rñi ro tÝn dông.
2.1- Gi¸ c¶ thÕ chÊp, cÇm cè trong c¸c chu kú tÝn dông
Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p cæ ®iÓn ®Ó tèi thiÓu ho¸ rñi ro tÝn dông lµ
yªu cÇu ngêi vay thÕ chÊp hoÆc cÇm cè tµi s¶n khi vay vèn Ng©n hµng. Tuy
nhiªn, gi¶i ph¸p nµy kh«ng ®¶m b¶o sù thµnh c«ng cho chÝnh s¸ch tÝn dông
cña Ng©n hµng. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n thÊt b¹i lµ sù xuÊt hiÖn mèi
quan hÖ ph¶n håi gi÷a c¸c kho¶n vay vµ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n trong
viÖc qu¶n lý rñi ro tÝn dông. Do ®ã ®Ó ®Þnh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè mét
c¸ch hîp lý cÇn lu t©m ®Õn ®éng th¸i cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Khi cho vay vµo thêi ®iÓm "®Ønh" cña chu kú tÝn dông (còng t¬ng øng
víi chu kú ph¸t triÓn kinh tÕ) cã ®¶m b¶o bµng t¶i s¶n thÕ chÊp, cÇm cè ®îc
®¸nh gi¸ theo thêi kú nµy, th× khi ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè ®Ó thu håi
nî, TCTD sÏ bÞ thua lç. V× vËy, khi ra quyÕt ®Þnh cho vay cÇn lu t©m ®Õn thêi
®iÓm cña nÒn kinh tÕ.
2.2- C¸c rñi ro khi cho c¸ nh©n vay vèn tÝn dông
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
Ngµy nay ph©n tÝch rñi ro tÝn dông ngµy cµng cã xu híng hîp thøc ho¸
vµ tiªu chuÈn ho¸. §èi víi c¸c thÓ nh©n vay vèn, trong thÈm ®Þnh n¨ng lùc tÝn
dông, c¸c Ng©n hµng thêng sö dông ph¬ng ph¸p cho ®iÓm. Tæng sè ®iÓm ®îc
tÝnh cho toµn bé c¸c ®Æc ®iÓm cña kh¸ch hµng sÏ ®îc so s¸nh víi mét gi¸ trÞ
tíi h¹n nµo ®ã, vµ tuú theo kÕt qu¶ so s¸nh mµ kh¸ch hµng cã thÓ xÕp vµo lo¹i
®èi tîng cã kh¶ n¨ng vay hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng vay. VËy nh÷ng vÊn ®Ò nµo
cã thÓ n¶y sinh trong qu¸ tr×nh lùa chän kh¸ch hµng ?
Thø nhÊt, xem xÐt toµn bé c¸c ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña kh¸ch hµng lµ
mét vÊn ®Ò kh¸ phøc t¹p v× nhiÒu ®Æc ®iÓm mang tÝnh t©m lý, sinh lý, chÝnh
trÞ, x· héi… rÊt khã cã thÓ cã ®îc mét kÕt luËn hoµn h¶o.
Thø hai, ®¸nh gi¸ c¸c ®Æc ®iÓm cña kh¸ch hµng theo c¸ch cho ®iÓm thêng mang tÝnh chñ quan. §Ó t¨ng tÝnh kh¸ch quan trong viÖc cho ®iÓm thêng
dùa trªn c¬ së th«ng tin ph¶n håi vÒ kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî vay trong qu¸ khø
cña kh¸ch hµng vay vèn. Trong trêng hîp nµy møc ®iÓm ®¸nh gi¸ lµ % nî vay
®· ®îc hoµn tr¶. Tuy nhiªn, quy tr×nh nµy còng kh«ng thÓ lo¹i bá hoµn toµn
nh÷ng tån t¹i nãi trªn, bëi v× kú thu nhËp c¸c th«ng tin ph¶n håi cã thÓ kh¸c
nhau vµ ®îc lùa chän theo mong muèn chñ quan.
Thø ba,viÖc sö dông c¸c thang ®iÓm ®¸nh gi¸ trong c¸c phÐp tÝnh to¸n
kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ®¹i lîng "x¬ cøng" theo thêi gian, v× nh÷ng biÕn ®éng
trong c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi sÏ lµm thay ®æi møc ®é rñi ro mçi ®Æc
®iÓm.
Do ®ã, viÖc cho c¸c thÓ nh©n vay vèn tÝn dông dùa trªn c¬ së lîng ho¸
rñi ro lµ mét viÖc lµm kh«ng ®¬n gi¶n. Lu«n lu«n cã nhu cÇu kiÓm tra, sµng
läc l¹i c¸c kÕt qña mét c¸ch thËn träng.
2.3- Rñi ro khi cho vay kh¸ch hµng lµ ph¸p nh©n.
Trong ph¬ng ph¸p ph©n tÝch rñi ro tÝn dông khi cho mét ph¸p nh©n vay
vèn còng næi lªn nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc nh trêng hîp kh¸ch hµng lµ thÓ nh©n.
Khi tÝnh x¸c suÊt vì nî cña mét c«ng ty, c¸c nhµ ph©n tÝch Ng©n hµng sö
dông m« h×nh ®a nh©n tè bao hµm mét quy tr×nh ®¸ng gi¸ c¸c chØ tiªu ho¹t
®éng c¬ b¶n cña c«ng ty vay vèn, ®Ó tõ ®ã tÝnh ®îc mét chØ tiªu tæng hîp vÒ
x¸c suÊt vì nî cña c«ng ty. Sau ®ã ®em so s¸nh chØ tiªu tæng hîp nµy víi c¸c
gi¸ trÞ chuÈn vµ rót ra kÕt luËn cuèi cïng vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña tæ chøc
kinh tÕ.
T×nh h×nh phøc t¹p khi cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®Þnh lîng vÒ kh¶
n¨ng thanh to¸n dùa trªn viÖc tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu ®Æc biÖt theo c¸c d÷ liÖu
trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Trong ®ã cã c¸c chØ tiªu nh: hÖ sè kh¶ n¨ng thanh
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
to¸n hiÖn hµnh, kh¶ n¨ng thanh to¸n ngay, kh¶ n¨ng thanh to¸n dµi h¹n, c¸c
chØ tiªu vÒ thu nhËp.
Mçi mét hÖ sè nªu trªn ®Òu cã gi¸ trÞ tiªu chuÈn dùa trªn c¬ së ®ã ®Ó
thùc hiÖn so s¸nh víi hÖ sè tÝnh to¸n. H¬n n÷a trong thùc tiÔn, c¸c gi¸ trÞ tiªu
chuÈn nµy thêng ®îc ¸p dông chung cho tÊt c¶ c¸c ngµnh, lÜnh vùc cña nÒn
kinh tÕ vµ Ýt thay ®æi. Chóng ta ph¶i ph©n biÖt theo ngµnh, lÜnh vùc kh¸c nhau
theo c¬ cÊu tµi s¶n Cã vµ tµi s¶n Nî kh¸c nhau mét c¸ch kh¸ch quan. Ph¶i
g¾n chÆt víi l¹m ph¸t bëi v× tèc ®é t¨ng cña nã sÏ lµm t¨ng c¸c chØ tiªu thùc
hiÖn. Râ rµng sÏ lµ kh«ng cã g× sai khi kh¼ng ®Þnh r»ng, c¸c sè chØ tiªu chuÈn
cÇn ®îc ph©n biÖt theo vïng, l·nh thæ bëi v× c¸c ®Þa ph¬ng kh¸c nhau sÏ cã
®iÒu kiÖn t¸i s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm kh«ng gièng nhau, lµm
¶nh hëng tíi c¸c chØ tiªu tµi chÝnh doanh nghiÖp.
Sù xuÊt hiÖn nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp
còng g©y nªn mét vÊn ®Ò, c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch theo c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c
nhau thêng cho nh÷ng kÕt qu¶ hoµn toµn kh¸c nhau. V× vËy, ph¶i thõa nhËn
r»ng, ngµy nay c¸c nhµ ph©n tÝch Ng©n hµng ®ang ®èi mÆt víi mét nhiÖm vô
hÕt søc phøc t¹p lµ nªn chän nh÷ng ph¬ng ph¸p nµo ®Ó ph©n tÝch rñi ro tÝn
dông vµ sö dông vµo thêi ®iÓm nµo lµ hîp lý. T×nh h×nh cßn phøc t¹p h¬n v×
cho ®Õn nay vÉn cha cã mét tiªu chÝ kh¸ch quan nµo ®Ó lµm luËn cø khoa häc
cho nh÷ng sù lùa chän nªu trªn.
Ph¹m Kh¸nh Linh
§HDL Ph¬ng §«ng
PhÇn III:
Mét sè biÖn ph¸p h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n hµng th¬ng
m¹i ViÖt Nam .
1- N©ng cao chÊt lîng c¸n bé cña Ng©n hµng :
1.1- N¨ng lùc ®iÒu hµnh cña ban l·nh ®¹o Ng©n hµng .
Nãi lªn vai trß quan träng cña nh÷ng ngêi ®øng ®Çu trong mét tæ chøc
nãi chung vµ trong mét Ng©n hµng th¬ng m¹i nãi riªng. Ngêi l·nh ®¹o Ng©n
hµng giái lµ ngêi biÕt kÕt hîp hµi hoµ ph¸t huy tèi ®a søc m¹nh cña t¸t c¶c
c¸c nguån lùc Ng©n hµng th¬ng m¹i m×nh cã thµnh søc m¹nh tæng thÓ cña
Ng©n hµng.
Víi t c¸ch lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm ®Çu tiªn vÒ søc c¹nh tranh cña
Ng©n hµng, ban l·nh ®¹o v× vËy ph¶i lµ ngêi thùc sù ®ñ tµi trªn mäi ph¬ng
diÖn tùu chung gåm 3 kh¶ n¨ng chñ yÕu: kh¶ ng¨ng vÒ chuyªn m«n, kh¶ n¨ng
ph©n tÝch ph¸n ®o¸n vµ kh¶ n¨ng nghÖ thuËt ®èi nh©n xö thÕ. Nghiªn cøu häc
hái kh«ng chØ lµ nhiÖm vô cña c¸n bé c«ng nh©n viªn mµ nã cßn lµ nhiÖm vô
cña ban l·nh ®¹o Ng©n hµng ®Ó l·nh ®¹o vµ ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh s¸ng suèt
th× ngêi l·nh ®¹o ph¶i lµ ngêi giái nhÊt trong mäi lÜnh vùc, cã tÇm nh×n réng
trong c«ng viÖc, hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt.
1.2- §Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng vÒ chuyªn m«n vµ nghiÖp vô cho
c¸c c¸n bé tÝn dông.
Kh«ng thÓ ®¹t ®îc sù tiÕn bé thùc sù vÒ chÊt lîng tÝn dông nÕu kh«ng
cã ®éi ngò c¸n bé cã ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp, cã tr×nh ®é nghiÖp vô, nhËn thøc
x· héi vµ hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt tèt. Sù hîp t¸c cña toµn thÓ c¸n bé nh©n viªn
trong Ng©n hµng lµ søc m¹nh lín nhÊt ®Ó Ng©n hµng cã thÓ ®øng v÷ng vµ lín
m¹nh trong ®iÒu kiÖn kh¾c nghiÖt hiÖn nay. C¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cÇn
chó träng trong c«ng t¸c tuyÓn dông con ngêi vµ ®µo t¹o c¸n bé cã chÊt lîng
cao. CÇn ph¶i cã ®Þnh híng tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé tÝn dông, yÕu tè con ngêi
lu«n lµ yÕu tè chñ ®¹o cña mäi ho¹t ®éng v× con ngêi lµ chñ thÓ cña nÒn kinh
tÕ.
Ngêi c¸n bé giái lµ ngêi cã tÇm nh×n réng trong t¬ng lai, vÝ dô mét mÆt
hµng s¶n xuÊt nµy cã thÓ t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i thÞ trêng cha cÇn thiÕt nhng
trong mét hoÆc mét vµi n¨m tíi nã l¹i lµ mét mÆt hµng kh«ng thÓ thiÕu ®èi
víi thi trêng. NÕu nh lµ mét ngêi c¸n bé cã tÇm nh×n hiÓu biÕt réng th× hä sÏ
®Çu t vµo mÆt hµng s¶n xuÊt ®ã, vµ trong mét vµi n¨m tíi hä sÏ cã mét kho¶n
lêi ®¸ng kÓ. MÆt kh¸c, nÕu nh c¸n bé tÝn dông kh«ng n¾m b¾t ®îc thÞ trêng vµ
xu híng cña nã th× rñi ro mÊt vèn trong t¬ng lai lµ rÊt lín.
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
Bªn c¹nh kiÕn thøc vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, c¸c c¸n bé tÝn dông cßn
ph¶i thêng xuyªn trang bÞ thªm hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt, thÞ trêng, c¸c lÜnh vùc
kh¸c vÒ kinh tÕ-tµi chÝnh, tin häc vµ ngo¹i ng÷. §ång thêi chó träng gi¸o dôc
chÝnh trÞ, t tëng cho c¸n bé tÝn dông, lµm cho hä thÊy ®îc vai trß, vÞ trÝ vµ
tr¸ch nhiÖm lín lao cña m×nh trong sù nghiÖp kinh doanh cña ngµnh ®Ó ngµy
cµng cã sù nç lùc trong c«ng viÖc. Ngoµi ra, cÊp trªn cßn cã chÕ ®é khen thëng nh÷ng c¸n bé lµm tèt vµ cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi nh÷ng c¸n bé vi
ph¹m, thiÕu tr¸ch nhiÖm trong phßng chèng rñi ro, thiÕu ®¹o ®øc trong ho¹t
®éng tÝn dông.
2- N©ng cao ch©t lîng thÈm ®Þnh kh¸ch hµng
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, mèi quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp vµ Ng©n
hµng ngµy cµnh ®îc kh¼ng ®Þnh. Doanh nghiÖp cÇn Ng©n hµng bªn c¹nh ®Ó
san b»ng sù bÊt thêng vÒ nguån vèn thiÕu hoÆc thõa, ngîc l¹i doanh nghiÖp ®îc coi lµ chç dùa vµ lµ ®éng lùc ®Ó Ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Ng©n
hµng lùa chän doanh nghiÖp tõ c¸c tiªu chuÈn cÇn ph¶i cã ®Ó thµnh lËp quan
hÖ tÝn dông nh: t c¸ch, n¨ng lùc ho¹t ®éng, søc m¹nh tµi chÝnh, ®iÒu kiÖn ho¹t
®éng vµ tµi s¶n ®¶m b¶o. Trong ®ã n¨ng lùc ho¹t ®éng vµ søc m¹nh tµi chÝnh
thÓ hiÖn cho kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, lµ yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh
sù kÕt dÝnh mèi quan hÖ.
Nãi c¸ch kh¸c, díi con m¾t Ng©n hµng n¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp lµ sù hiÖn th©n cña vèn tÝn dông ®îc b¶o toµn sinh lîi, do ®ã nã cÇn ®îc coi lµ yÕu tè hµng ®Çu ®Ó quyÕt ®Þnh quan hÖ tÝn dông gi÷a Ng©n hµng vµ
doanh nghiÖp.
Trªn thùc tÕ cã mét sè Ng©n hµng chØ chó träng ph©n tÝch tµi chÝnh
doanh nghiÖp trªn c¬ së sè liÖu ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong 3 n¨m gÇn
nhÊt vµ kÕ ho¹ch kinh doanh trong thêi kú vay vèn, kÕt hîp viÖc ph©n tÝch
hiÖu qu¶ ph¬ng ¸n s¶n suÊt kinh doanh cã sö dông vèn vay. Song, c¸c chØ sè
tµi chÝnh ®óc kÕt tõ b¸o c¸o hµng n¨m cña c¸c doanh nghiÖp chØ lµ nh÷ng ®¹i
lîng mang tÝnh thêi ®iÓm, khã cã thÓ ®¹i diÖn cho b¶n chÊt vèn cã cña doanh
nghiÖp, cha kÓ ®Õn phÇn lín con sè ®ã ®· ®îc doanh nghiÖp gät giòa tríc khi
tr×nh Ng©n hµng. Trong nhiÒu trêng hîp t¹i thêi ®iÓm tëng nh kho¶n tÝn dông
®îc hoµn tr¶ th× biÕn cè xuÊt hiÖn- doanh nghiÖp ®Çu t lç, tµi s¶n Nî tµi chÝnh
gia t¨ng..., kÕt qu¶ lµ ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vay
vèn cã hiÖu qña cao nhng kho¶n tÝn dông kh«ng thu håi ®îc do dßng tiÒn
cuèn tr«i vµo c¸c ngâ ng¸ch kh¸c.
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
3- B¶o ®¶m tÝn dông b»ng tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh vµ b¶o hiÓm
tÝn dông.
3.1- CÇn n©ng cao chÊt lîng b¶o ®¶m tÝn dông b»ng h×nh thøc thÕ chÊp
cÇm cè.
§èi víi viÖc nhËn tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè ®iÒu quan träng lµ ph¶i xem
xÐt tÝnh ph¸p lý cña hå s¬ thÕ chÊp cÇm cè tµi s¶n ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc
chuyÓn nhîng tµi s¶n khi b¸n ®Êu gi¸ tr¸nh hiÖn tîng lõa ®¶o b»ng giÊy
chøng nhËn së h÷u gi¶. bªn c¹nh ®ã cÇn quan t©m tíi viÖc ®Þnh gi¸ chÝnh x¸c
tµi s¶n ®Æc biÖt ®èi víi tµi s¶n lµ nhµ ®Êt , d©y chuyÒn m¸y mãc thiÕt bÞ nhËp
ngo¹i ®· qua sö dông. nÕu tµi s¶n cÇm cè thÕ chÊp lµ ngo¹i tÖ cÇn quan `t©m
tíi c¸c yÕu tè ¶nh hëng trong t¬ng lai nh tû gi¸ l¹m ph¸t .... nhÊt lµ nh÷ng
kho¶n cho vay lín vµ dµi h¹n.
Mét thùc tÕ lµ c¸c tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè rÊt phong phó vµ ®a d¹ng
c¸n bé tÝn dông Ng©n hµng kh«ng thÓ hÓu râ nguån gèc ®Æc ®iÓm nh÷ng yÕu
tè t¸c ®éng còng nh gi¸ trÞ cña chóng. VÝ dô: ®Ó thùc hiÖn mét mãn vay thÕ
chÊp bëi nhµ ®Êt ®ßi hái c¸n bé tÝn dông kh«ng chØ cã nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n
vÒ nhµ ®Êt nh luËt ®Êt ®ai, biÓu tÝnh gi¸ nhµ ®Êt cña chÝnh quyÒn thµnh phè mµ
cßn ph¶i hiÓu biÕt râ vÒ gi¸ c¶ thùc nh÷ng biÕn ®éng cña nã trªn thÞ trêng.
Mét c¸n bé tÝn dông dï tµi giái ®Õn ®©u còng kh«ng thÓ hiÓu biÕt ®îc tÊt c¶
c¸c lÜnh vùc kinh doanh trong nÒn kinh tÕ bëi vËy ®Ó cã thÓ ®Þnh gi¸ chÝnh
x¸c gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp c¸n bé tÝn dông nªn ®a ra nh÷ng chØ tiªu nhÊt ®Þnh
®Ó ®¸nh gi¸. Víi tµi s¶n thÕ chÊp lµ nhµ ®Êt th× cÇn nh÷ng chØ tiªu nh: vÞ trÝ
ng«i nhµ, t×nh tr¹ng hiÖn t¹i, sù biÕn ®éng gi¸ trªn thÞ trêng ... víi nh÷ng tµi
s¶n thÕ chÊp cÇm cè b»ng m¸y mãc th× Ng©n hµng nªn cïng ngêi vay thuª
ngêi gi¸m ®Þnh nh vËy võa kh¸ch quan võa ®¶m b¶o ®îc tÝnh chÝnh x¸c.
Mét ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu víi tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè lµ kh¶ n¨ng
ph¸t m¹i tµi s¶n kh«ng chØ lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ ®îc nhµ níc cho phÐp
mµ nã cßn lµ nh÷ng tµi s¶n cã kh¶ n¨ng b¸n ®îc trong trêng hîp kh¸ch hµng
kh«ng tr¶ ®îc nî. Do vËy khi nhËn tµi s¶n thÕ chÊp c¸n bé tÝn dông kh«ng nªn
nhËn nh÷ng tµi s¶n qu¸ lín, nh÷ng c«ng tr×nh ®ang x©y dùng dë dang khi ph¸t
m¹i rÊt khã t×m ®îc ngêi mua mµ nÕu cã còng thÓ bï ®¾p ®ùoc kho¶n cho vay.
Bªn c¹nh ®ã, Ng©n hµng cÇn kiÓm tra kü giÊy tê chøng nhËn quyÒn së h÷u
kh«ng Ýt trêng hîp mét tµi s¶n ®em thÕ chÊp vay vèn ë nhiÒu Ng©n hµng.
Ngoµi ra, Ng©n hµng nªn cã quan hÖ tèt víi ®Þa ph¬ng tr¸nh víng m¾c trong
qu¸ tr×nh sö lý tµi s¶n thÕ chÊp. Bëi vËy, Ng©n hµng nªn yªu cÇu tÊt c¶ c¸c
thµnh viªn ký vµo giÊy ®Ò nghÞ vay vèn.
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
3.2 B¶o l·nh:
B¶o l·nh cã nhiÒu u ®iÓm h¬n so víi cÇm cè vµ thÕ chÊp. Trong suèt
thêi h¹n cÇm cè thÕ chÊp phÝa Ng©n hµng ph¶i thêng xuyªn kiÓm tra t×nh
tr¹ng cña nh÷ng tµi s¶n thÕ chÊp nµy khi ®ã bªn b¶o l·nh cam kÕt dïng tÊt c¶
tµi s¶n cña m×nh ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî th× Ng©n hµng sÏ kh«ng ph¶i
qu¸ quan t©m ®Õn viÖc kiÓm tra t×nh tr¹ng cña tõng tµi s¶n cô thÓ tr¸nh ®îc
nh÷ng nhù¬c ®iÓm cña cÇm cè vµ thÕ chÊp. Tuy nhiªn, Ng©n hµng còng cã
thÓ gÆp rñi ro mÊt vèn nÕu bªn b¶o l·nh mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n bÞ tuyªn bè
ph¸ s¶n vµ kh«ng thÓ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tr¶ nî theo hîp ®ång b¶o l·nh.
ChÝnh v× vËy mµ Ng©n hµng nªn t×m hiÓu kü vÒ bªn b¶o l·nh vµ chØ chÊp
thuËn sù b¶o l·nh cña c¸c c«ng ty lín vµ cã uy tÝn hoÆc yªu cÇu bªn b¶o l·nh
ph¶i dïng tµi s¶n ®Ó cÇm cè thÕ chÊp. Kh¶ n¨ng thùc hiÖn viÖc tr¶ nî vay
kh«ng chØ phô thuéc vµo viÖc bªn b¶o l·nh cã ®ñ tµi s¶n mµ quan träng h¬n lµ
bªn b¶o l·nh cã nh÷ng nguån thu nhËp æn ®Þnh ®Ó b¶o ®¶m cã tiÒn thanh to¸n
theo ®óng lÞch biÓu cña hîp ®ång vay vèn. Ng©n hµng cÇn xem xÐt thùc hiÖn
nghÜa vô cña bªn b¶o l·nh nh»m t¹o thuËn lîi cho c¶ Ng©n hµng, ngêi vay lÉn
ngêi b¶o l·nh .
3.3 Thùc hiÖn b¶o hiÓm tÝn dông:
Cã ba h×nh thøc ®Ó b¶o hiÓm tÝn dông nh sau:
- Thø nhÊt: Kh¸ch hµng vay vèn tÝn dông tham gia mua b¶o hiÓm cho
nghµnh nghÒ mµ hä kinh doanh v× vËy nh÷ng kho¶n tÝn dông trong trêng hîp
nµy coi nh còng ®îc b¶o hiÓm mét c¸ch gi¸n tiÕp. Ph¬ng ph¸p nµy kh«ng lµm
ph¸t sinh thªm thao t¸c nghiÖp vô trong Ng©n hµng. ®Ó sö dông tèt h×nh thøc
nµy th× Ng©n hµng cÇn cã chÝnh s¸ch u tiªn cho vay vÒ khèi lîng vµ l·i suÊt
®èi víi c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n mua b¶o hiÓm.
- Thø hai: Sö dông biÖn ph¸p b¶o lu, nghÜa lµ Ng©n hµng tù b¶o hiÓm cho
chÝnh m×nh b»ng c¸ch lËp c¸c quü dù phßng ®Ó bï ®¾p nh÷ng thiÖt h¹i khi
gÆp rñi ro tÝn dông tõ ®ã h¹n chÕ nh÷ng hËu qu¶ xÊu cã thÓ x¶y ra mµ vÉn
®¶m b¶o ®îc t×nh h×nh tµi chÝnh cña Ng©n hµng, rñi ro lu«n song hµnh víi
ho¹t ®éng kinh doanh nhng ®èi víi mçi thµnh phÇn kinh tÕ th× hÖ sè rñi ro tÝn
dông cã kh¸c nhau, viÖc quy ®Þnh tû träng rñi ro cô thÓ cho tõng lo¹i tÝn dông
cã hiÖu qu¶ h¬n. PhÇn sö dông vèn Ng©n hµng lu«n chøa ®ùng rñi ro, Ng©n
hµng ph¶i lÊy vèn tù cã ®Ó bï ®¾p song vèn cña Ng©n hµng chØ chiÕm mét
phÇn nhá trong tæng sè nguån vèn ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Nh vËy h×nh
thµnh quü dù tr÷ ®Æc biÖt bï ®¾p rñi ro tÝn dông lµ hîp lý vµ cÇn thiÕt.
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
Hµng n¨m Ng©n hµng cÇn ph¶i trÝch 10% lîi nhuËn trong mäi ho¹t
®éng kinh doanh cña m×nh ®Ó lËp quü dù tr÷ ®Æc biÖt bï ®¾p rñi ro. Quü nµy
®îc thµnh lËp cho ®Õn khi b»ng 100% vèn ®iÒu lÖ cña Ng©n hµng . Quü dù tr÷
®Æc biÖt nµy sÏ gióp Ng©n hµng kh¾c phôc ®îc nh÷ng kho¶n tæn thÊt tÝn dông
do t×nh tr¹ng nî khoanh, nî tån ®äng l©u dµi... ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho ho¹t
®éng cña Ng©n hµng.
-Thø ba: Ng©n hµng trùc tiÕp mua b¶o hiÓm cña c¸c tæ chøc b¶o hiÓm
chuyªn nghiÖp. Nh thÕ Ng©n hµng sÏ tr¸nh ®îc nh÷ng tæn thÊt khi rñi ro x¶y
ra ®èi víi nh÷ng kho¶n vèn ®Çu t.
4- Xö lý mãn vay cã vÊn ®Ò.
Trong xö lý c¸c kho¶n vay cã vÊn ®Ò, cã hai sù lùa chä tæng qu¸t: khai
th¸c hoÆc thanh lý. Khai th¸c lµ mét qu¸ tr×nh lµm viÖc víi ngêi vay cho ®Õn
khi kho¶n cho vay ®îc tr¶ mét phÇn hay toµn bé vµ kh«ng dùa vµo c¸c c«ng
cô ph¸p lý ®Ó Ðp buéc. Thanh lý lµ Ðp ngêi vay tu©n theo c¸c ®iÒu kho¶n cña
hîp ®ång cho vay, ¸p dông vµ thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®at ®îc môc
tiªu.
Mãn vay cã vÊn ®Ò ®îc hiÓu lµ mãn vay ®· qu¸ h¹n hoÆc mãn vay tuy
cha ®Õn h¹n nhng kh¸ch hµng cã nguy c¬ kh«ng tr¶ ®îc nî cho Ng©n hµng do
mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, do thua lç hoÆc doanh nghiÖp cã biÓu hiÖn vi ph¹m
ph¸p luËt nh lõa ®¶o, trèn thuÕ... Xö lý mãn vay cã vÊn ®Ò lµ ¸p dông c¸c biÖn
ph¸p kh¸c nhau ®Ó thu håi nî. Theo kinh nghiÖm cña c¸c nhµ Ng©n hµng th×
gi¶i ph¸p khai th¸c lµ kh«n ngoan h¬n, v× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kh¸ch
hµng lµ quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng. ChÝnh c¸c gi¶i
ph¸p mÒm dÎo, linh ho¹t nµy ®· cøu kh«ng Ýt kh¸ch hµng tõ chç s¾p ''khuynh
gia b¹i s¶n'' ®Õn chç "gîng" l¹i ®îc, tiÕp tôc tån t¹i, ph¸t triÓn vµ ngµy cµng
g¾n bã víi Ng©n hµng. C¸c gi¶i ph¸p khai th¸c bao gåm:
- Th¬ng lîng gia h¹n nî, ®iÒu chØnh kú h¹n nî, gi·n nî.
- TiÕp thªm vèn gióp kh¸ch hµng.
- §¶o nî.
5- Më réng c¹nh tranh.
5.1 Më réng quan hÖ tÝn dông nh»m ph©n t¸n rñi ro
HiÖn nay, ph¹m vi ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng cßn hÑp,
phÇn lín lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, vèn cho vay lín nhng cha n¨ng ®éng.
C¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cÇn ph¶i më réng quan hÖ tÝn dông víi tÊt c¶ c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ kinh tÕ ngoµi quèc doanh.
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
BiÖn ph¸p ph©n t¸n rñi ro lµ tr¸nh tËp trung qu¸ lín vµo mét lÜnh vùc ®Çu t,
vµo mét mÆt hµng kh«ng cã søc m¹nh c¹nh tranh... ®Ó ®Õn khi doanh nghiÖp
kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî th× Ng©n hµng sÏ kh«ng chÞu ¶nh h¬ng lín. V× thÕ,
c¸c NHTM ph¶i ph©n t¸n rñi ro b»ng c¸ch cho vay vµo nhiÒu ®èi tîng, nhiÒu
kh¸ch hµng kh¸c nhau víi nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau.
5.2 §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, dÞch vô tÝn dông.
§©y lµ biÖn ph¸p nh»m ph©n t¸n rñi ro ®· ®îc c¸c Ng©n hµng trªn thÕ
giíi ¸p dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶. C¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ë ViÖt Nam cã
®Õn 90% tµi s¶n nî lµ ®Çu t trùc tiÕp nªn kh¶ n¨ng rñi ro rÊt cao. V× thÕ muèn
h¹n chÕ rñi ro tÝn dông th× viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm, dÞch vô tÝn dông
rÊt cÇn ®îc coi träng. Cã ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm, dÞch vô th× Ng©n hµng
míi cã thªm lîi nhuËn mµ c¸c dÞch vô ®em l¹i.
Muèn ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm dÞch vô th× c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i
ph¶i t¨ng cêng c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh: m¸y vi tÝnh, m¸y Fax còng nh
c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ kho tµng. §ång thêi ph¶i ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é
ngo¹i ng÷, vi tÝnh thu thËp th«ng tin thÞ trêng... cho c¸n bé Ng©n hµng.
C¸c Ng©n hµng nªn thiÕt lËp mèi quan hÖ víi c¸c trung t©m m«i giíi,
t vÊn ph¸p luËt... ®Ó chuÈn bÞ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó tham gia vµo thÞ trêng vèn, thÞ trêng chøng kho¸n.
Ph¶i tõng bíc chuyÓn dÞch c¬ cÊu tõ vèn b¸n lÎ sang b¸n bu«n, më
réng vµ ph¸t triÓn dÞch vô ®· cã nh thanh to¸n Quèc tÕ, b¶o l·nh, kinh doanh
ngo¹i tÖ, thanh to¸n L/C... Khi h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh÷ng dÞch vô míi,
Ng©n hµng kh«ng nh÷ng thÝch nghi víi nhu cÇu cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt mµ
b»ng con ®êng ®a d¹ng ho¸ viÖc cung øng tÝn dông sÏ thu hót ®îc nhiÒu
kh¸ch hµng, qua ®ã t¨ng thªm thu nhËp cho m×nh mµ cã mét nguån nhÊt ®Þnh
®Ó bï ®¾p nhòng rñi ro tÝn dông mµ Ng©n hµng gÆp ph¶i. Tuy nhiªn, muèn ®a
d¹ng ho¸ dÞch vô Ng©n hµng ®ßi hái c¸c Ng©n hµng ph¶i cã mét kho¶n chi
phÝ lín vÒ tiÒn cña v× nã phô thuéc vµo qu¸ tr×nh hiÖn ®aÞ ho¸ c«ng nghÖ
Ng©n hµng c¶ vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ lÉn tr×nh ®é tinh th«ng nghiÖp vô míi cña
c¸n bé Ng©n hµng .
5.3. ThiÕt lËp mèi quan hÖ tèt vµ l©u bÒn víi kh¸ch hµng.
Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i, kh¸ch hµng võa
lµ ngêi cung cÊp nguån vèn cho ho¹t ®éng tÝn dông, ®ång thêi còng lµ ngêi sö
dông nguån vèn nµy nªn kh¸ch hµng cã ý nghÜa rÊt quan träng. ThiÕt lËp mèi
quan hÖ tèt vµ l©u bÒn víi kh¸ch hµng gióp c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cã ®iÒu
§HDL Ph¬ng §«ng
Ph¹m Kh¸nh Linh
kiÖn n¾m v÷ng c¸c th«ng tin cã liªn quan tíi kh¸ch hµng, c¸c Ng©n hµng sÏ
cã ®èi s¸ch thÝch hîp ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng m«i trêng c¹nh tranh.
ThiÕt lËp mèi quan hÖ tèt vµ l©u bÒn víi kh¸ch hµng sÏ gióp Ng©n
hµng:
- §¸nh gi¸ ®óng chÊt lîng kh¸ch hµn hÖ tÝn dông thêng xuyªn, Ng©n
hµng cã thÓ n¾m b¾t, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ thÈm ®Þnh vµ kiÓm tra gi¸m s¸t.
Th«ng qua viÖc quan ®îc nh÷ng th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch
hµng. C¨n cø vµo sè tiÒn d trªn tµi kho¶n cña hä, Ng©n hµng sÏ biÕt ®îc kh¶
n¨ng tiÒm tµng vµ chu kú sö dông vèn, tiÒn mÆt còng nh quan hÖ víi c¸c
kh¸ch hµng kh¸c trong viÖc mua nguyªn liÖu, tiªu thô s¶n phÈm... §©y lµ
c¸ch tèt nhÊt ®Ó thu thËp th«ng tin vÒ khµch hµng vµ lµ c¬ së ®Ó Ng©n hµng
tiÕt kiÖm ®îc cho viÖc thÈm ®Þnh, sµng läc th«ng tin, tr¸nh ®îc rñi ro vÒ ®¹o
®øc, kÕ ho¹ch ho¸ ®îc nguån còng nh c¸c chi phÝ gi¸m s¸t kh¸ch hµng khi ®·
cã s½n ph¬ng thøc gi¸m s¸t kh¸ch hµng.
- Thu hót vèn ®Ó cñng cè ®Çu vµo më réng ®Çu ra theo ®óng yªu cÇu
cña kh¸ch hµng, th«ng qua mèi quan hÖ l©u bÒn víi kh¸ch hµng Ng©n hµng
cã thÓ huy ®éng ®îc mét khèi lîng nguån vèn tõ tiÒn göi cña kh¸ch hµng. Sù
am hiÓu cña kh¸ch hµng sÏ lµm cho Ng©n hµng hiÓu râ nhu cÇu cña kh¸ch
hµng vÒ lo¹i tÝn dông, khèi lîng tÝn dông, gi¸ c¶ cho vay ®Ó cã kÕ ho¹ch bè trÝ
nguån vèn kÞp thêi ®¸p øng nhu cÇu vèn tÝn dông cña kh¸ch hµng. Do tiÕt
kiÖm ®îc chi phÝ trong thÈm ®Þnh, kiÓm tra gi¸m s¸t kh¸ch hµng nªn Ng©n
hµng sÏ cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó h¹ l·i suÊt cho vay, ®iÒu ®ã sÏ cuèn hót ®îc kh¸ch
hµng, lµm cho kh¸ch hµng g¾n bã h¬n víi Ng©n hµng. Mèi quan hÖ kh«ng
nh÷ng ngµy cµng ®îc cñng cè ®èi víi kh¸ch hµng sÏ cµng cã c¬ héi ®Ó n©ng
cao chÊt lîng tÝn dông.
- §Ò ra chÝnh s¸ch chiÕn lîc, kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp trong tõng thêi kú vµ
xu híng ph¸t triÓn ho¹t ®éng Ng©n hµng trong t¬ng lai ®Ó kh«ng ngõng thÝch
nghi víi sù biÕn ®éng cña thÞ trêng, t×m kiÕm c¬ héi kh«ng ngõng n©ng cao
chÊt lîng tÝn dông vµ hiÖu qu¶ kinh doanh Ng©n hµng.
Cã ®iÒu kiÖn gi¶m thiÓu rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông, nhÊt lµ rñi ro
vÒ ®¹o ®øc ®Ó v¬n tíi sù hoµn thiÖn vÒ chÊt lîng tÝn dông, nh»m t¹o dùng ®îc
h×nh ¶nh, biÓu tîng tèt cña Ng©n hµng trªn thÞ trêng.
§Ó thiÕt lËp mèi quan hÖ tèt, l©u bÒn víi kh¸ch hµng, Ng©n hµng ph¶i
cã kÕ ho¹ch cñng cè vµ n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng, ®Ò cao uy tÝn cña Ng©n
hµng trªn thÞ trêng, th«ng qua viÖc c¶i thiÖn vµ më réng thªm nhiÒu h×nh thøc
- Xem thêm -
.DOC 
24 
69 
60 
