Tài liệu Ngân hàng thương mại tổng quan

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng©n hµng Th-¬ng m¹i I. - K/n NHTM: NHTM lµ 1 T/chøc KD trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông. - Ho¹t ®éng th-êng xuyªn, chñ yÕu cña NHTM lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, ®Ó chiÕt khÊu vµ lµm ph-¬ng tiÖn thanh to¸n. II. Ph©n lo¹i NHTM theo h×nh thøc Së h÷u:  NHTM Quèc doanh: Vèn ®iÒu lÖ 100% lµ cña nhµ n-íc VD: ë VN NHTMQD - NH§TPT, NHNN vµ PTNT, NH ngo¹i th-¬ng. NH c«ng th-¬ng, NH phôc vô ng-êi nghÌo.  NHTM cæ phÇn: Vèn ®iÒu lÖ h×nh thµnh b»ng c¸ch gãp vèn cña c¸c cæ ®«ng th«ng qua ph¸t hµnh vµ b¸n cæ phiÕu. NHTMCP nhµ n-íc: Cæ ®«ng cña nã lµ nhµ n-íc NHTMCP t- nh©n : Cæ ®«ng cña nã lµ t- nh©n NHTMCP hçn hîp : Cæ ®«ng cña nã lµ c¶ t- nh©n vµ nhµ n-íc. III. Chøc n¨ng cña NHTM: 2 chøc n¨ng  Chøc n¨ng t¹o ra tiÒn göi: NHTM t¹o ra TG th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông cña nã, tøc lµ ®i vay vèn vµ cho vay vèn. L-îng tiÒn cung øng trong 2 thêi kú trong 1 thêi kú nµo ®ã b»ng l-îng TM l-u hµnh + TG sÐc cña NHTM. TM ®ang l-u hµnh chiÕm 5-10%, cßn l¹i 90-95% do NHTM t¹o ra. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368  Chøc n¨ng Kinh doanh: - Trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông ng©n hµng, môc tiªu lµ thu lîi nhuËn. - Trong thêi kú ®Çu ho¹t ®éng cña ngµnh NH chØ cã 1 lo¹i h×nh lµ NHTM víi c¶ 2 chøc n¨ng võa ph¸t hµnh ra tiÒn vµ qu¶n lý l-u th«ng tiÒn tÖ, võa thùc hiÖn chøc n¨ng KD. Sau nµy khi hÖ thèng NH ph¸t triÓn h×nh thµnh hÖ thèng NH 2 cÊp: -HÖ thèng NHT¦ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý, æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn. -NHTM chØ thùc hiÖn chøc n¨ng KD, môc tiªu lµ lîi nhuËn. C/n¨ng Kinh doanh cña NHTM ®-îc ph©n ®Þnh b»ng ph¸p luËt 1 c¸ch râ rÖt kÓ tõ khi cã hÖ thèng NH 2 cÊp - Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng KD cña NH, NH thùc hiÖn chøc n¨ng trung gian dÉn vèn tõ c¸c nhµ tiÕt kiÖm sang c¸c nhµ ®Çu t-. IV. B¶ng c©n ®èi TS cña NHTM: Nguyªn t¸c Tæng TS cã = Tæng TS nî. B¶ng TKTS ®-îc tiÕn hµnh trªn c¬ së b¸o c¸o thu nhËp vµ chi phÝ. TS cã (sö dông vèn): 6 kho¶n TS nî (nguån vèn): 4 kho¶n môc môc - C¸c kho¶n tiÒn dù tr÷: - TG cã thÓ ph¸t hµnh sÐc. - do NHT¦ yªu cÇu dù tr÷ b¾t buéc - Kho¶n tiÒn göi (phi giao dÞch): - g/quyÕt Thanh to¸n ®ét xuÊt - Kho¶n TM thu trong - Kho¶n tiÒn göi ë c¸c NH ngµy. - cã kú h¹n - kh«ng kú h¹n - C¸c kho¶n tiÒn vay tõ c¸c NH kh¸c hoÆc tõ NHT¦. - Vèn tù cã cña NH: kh¸c. Th-êng ®Ó cã vèn th× NH ph¸t - Chøng kho¸n (cña CP & hµnh (b¸n) cæ phiÕu, hoÆc trÝch tõ lîi ®Þa ph-¬ng) nhuËn cña NH. Nguån vèn nµy ®-îc - Kho¶n cho vay: Kho¶n dïng mua TS cã vµ tõ ®ã t¹o ra lîi 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nµy th-êng chiÕm phÇn lín. - nhuËn. C¸c kho¶n kh¸c: VD: trô së NH, trang thiÕt bÞ, chi cho ¨n mÆc cña nh©n viªn.... Lîi nhuËn ®-îc t¹o ra tõ TS cã. §ã lµ kÕt qu¶ cña viÖc sö dông vèn cña NH vµ TS cã ®-a l¹i thu nhËp. - - 1. TS nî:  TG cã thÓ ph¸t sÐc: - Lµ lo¹i TG cña c¸ nh©n hoÆc tæ chøc nµo ®ã mµ chñ TK cña nã cã thÓ sö dông ®Ó thanh to¸n cho ®¬n vÞ kh¸c vµo bÊt cø lóc nµo. - Trong viÖc sö dông c¸c TK nµy, ng-êi ta cã thÓ rót ra b»ng TM, còng cã thÓ ph¸t hµnh ra tê sÐc vµ NH ph¶i tiÕn hµnh thanh to¸n theo tê sÐc ®ã. - TG sÐc lµ 1 TS cã cña ng-êi göi tiÒn nh-ng lµ TS nî cña NHTM v× NH ph¶i tr¶ l¹i tiÒn cho ng-êi göi vµo bÊt kú lóc nµo. - TG p/hµnh sÐc lµ nguån vèn quan träng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña NHTM. Nguån vèn nµy cã l·i su©t rÊt thÊp v× môc tiªu chÝnh cña ng-êi göi tiÒn kh«ng ph¶i ®Ó thu lîi tøc tõ NH.. Ng-êi göi tiÒn ë ®©y nh»m môc tiªu lµm ph-¬ng tiÖn thanh to¸n. Ng-êi göi sÐc ë NH cã quyÒn yªu cÇu NH phôc vô c¸c c«ng viÖc thanh to¸n cho hä nh-ng NH kh«ng ®-îc thu lÖ phÝ hoÆc thu lÖ phÝ víi gi¸ rÎ.  TG phi giao dÞch: - Lµ nguån vèn quan träng nhÊt trong ho¹t ®éng cña NHTM. - TG phi giao dÞch cã ®Æc ®iÓm lµ ng-êi göi kh«ng ®-îc quyÒn ph¸t sÐc ®Ó thanh to¸n cho ng-êi kh¸c. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - TG phi giao dÞch th-êng cã L/s cao h¬n tiÒn cã thÓ ph¸t sÐc v× môc tiªu cña ng-êi göi lµ lîi tøc cña NH chø kh«ng ®Ó thanh to¸n. - Trong lo¹i TG phi giao dÞch cã 2 lo¹i: -TG tiÕt kiÖm: lµ kho¶n tiÒn göi vµo hoÆc lÊy ra bÊt cø lóc nµo theo yªu cÇu cña ng-êi göi. -TG cã kú h¹n: lµ kho¶n TG theo c¸c kú h¹n nhÊt ®Þnh vµ kh«ng ®-îc rót ra 1 c¸ch tuú tiÖn mµ ph¶i theo ®Þnh kú cña nã. TG lo¹i nµy cã tÝnh láng kÐm h¬n so víi TG tiÕt kiÖm do vËy L/s TG cã thêi h¹n th-êng cao h¬n TG tiÕt kiÖm nh-ng l¹i lµ nguån vèn ®Ó cho NH ho¹t ®éng 1 c¸ch æn ®Þnh.  TiÒn ®i vay: - Lµ c¸c kho¶n tiÒn mµ NH lµ ng-êi chñ ®éng ®i vay vµ kho¶n tiÒn vay nµy ®· ®-îc x¸c ®Þnh tõ tr-íc c¶ vÒ sè l-îng, thêi gian, vµ môc tiªu sö dông. - NH cã thÓ tiÕn hµnh vay tiÒn b»ng nhiÒu ph-¬ng thøc kh¸c nhau: -Cña d©n c-Cña c¸c ®¬n vÞ ph¸t hµnh ra c¸c kú phiÕu NH -Cña c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. -Vay tõ c¸c NHTM kh¸c b»ng c¸ch CK l¹i c¸c kú phiÕu cña kh¸ch hµng.  Vèn cña NH: - Lµ tiÒn vèn cña chÝnh NH ®ã. Tïy vµo h×nh thøc SH cña NH mµ nguån vèn nµy ®-îc t¹o lËp b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau: do NN cÊp, do cæ ®«ng ®ãng gãp... - Vèn NH bao gåm: -Vèn ®iÒu lÖ cña NH: lµ vèn cã khi thµnh lËp, ®-îc ghi trong ®iÒu lÖ. -C¸c kho¶n lîi ®-îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña NH. VD tõ c¸c quü dù tr÷ th«ng th-êng hay ®Æc biÖt, c¸c kho¶n lîi nhuËn mµ NH ®-îc chia. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Vèn NH th-êng chiÕm tû lÖ nhá nh-ng ®ãng vai trß quan träng trong ho¹t ®éng cña NH. Vai trß ®ã ®-îc thÓ hiÖn nh- sau: -Vèn NH thÓ hiÖn thÕ lùc vÒ tµi chÝnh cña NH víi kh¸ch hµng. -Vèn NH lµ c¬ së ban ®Çu ®Ó tËp trung vµ huy ®éng c¸c nguån vèn kh¸c vµ nã lµ c¬ së ®Ó më réng chøc n¨ng vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña NH. -Vèn NH ®-îc coi nh- 1 c¸i ®Öm ®Ó chèng ®ì c¸c kho¶n tæn thÊt, c¸c kho¶n gi¶m gi¸ bªn TS cã cña NH nh»m b¶o ®¶m cho NH ®ã tr¸nh c¸c cuéc ph¸ s¶n NH. 2. TS cã: Lµ viÖc NH sö dông vèn cña nã. TS cã nãi chung lµ nh÷ng nguån ®-a l¹i c¸c kho¶n thu nhËp cho NH vµ nã b¶o ®¶m cho NHTM tån t¹i vµ ph¸t triÓn. C¸c TS cã gåm 6 kho¶n môc xÕp theo thø tù tÝnh láng tõ cao xuèng thÊp.  TiÒn dù tr÷: - Lµ c¸c kho¶n tiÒn mµ NHTM göi ë NHT¦ vµ tiÒn mÆt mµ c¸c NHTM göi t¹i quü cña m×nh. - TiÒn dù tr÷ lµ 1 kho¶n môc trong TS cã cña NHTM nh-ng kh«ng mang l¹i thu nhËp cho NH. TiÒn dù tr÷ cã vai trß rÊt quan träng trong ho¹t ®éng cña NHTM. NHTM ph¶i gi÷ nã v× 2 lý do: -§Ó b¶o ®¶m dù tr÷ b¾t buéc theo ph¸p luËt vµ ®ã lµ 1 trong nh÷ng c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHT¦, ®ång thêi b¶o ®¶m cho hÖ thèng NHTM ho¹t ®éng æn ®Þnh, cã hiÖu qu¶ nh»m tr¸nh c¸c cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh vµ ph¸ s¶n NH. Bé phËn tiÒn dù tr÷ nµy gäi lµ tiÒn dù tr÷ b¾t buéc, nã th-êng b»ng 1 tû lÖ nhÊt ®Þnh so víi tæng TG cña kh¸ch hµng vµ ph¶i göi ë NHT¦ kh«ng ®-îc h-ëng l·i. -§Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶ th-êng xuyªn cho ng-êi göi tiÒn. Bé phËn nµy gi÷ l¹i bao nhiªu do NHTM quyÕt ®Þnh lÊy lµm sao cho võa b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n th-êng xuyªn cho ng-êi göi tiÒn võa ®¶m b¶o ®Çu t- thu lîi nhuËn. Bé phËn tiÒn dù tr÷ nµy ®Ó t¹i quü nghiÖp vô cña NHTM. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368  TiÒn mÆt trong qu¸ tr×nh thu: - Thuéc vÒ TS cã cña NHTM nh-ng tiÒn ®ã ®ang trªn ®-êng thu vÒ. VD: NH nhËn ®-îc 1 tê sÐc do NH kh¸c ph¸t hµnh, lóc ®ã tiÒn ch-a vÒ NH nh-ng ®Õn trong 1 thêi gian nhÊt ®Þnh NH sÏ thu ®-îc tiÒn cña tê sÐc ®ã.  TG ë c¸c NH kh¸c: - Nh cã thÓ më TK vµ göi tiÒn vµo c¸c NH kh¸c víi môc ®Ých ®Ó c¸c NH kh¸c thùc hiÖn 1 sè nghiÖp vô kh¸ch nh- thanh to¸n, mua hé nhau ngo¹i tÖ, C/kho¸n... Ba kho¶n môc trªn ®-îc coi nh- tiÒn mÆt trong hÖ thèng NHTM.  Chøng kho¸n: - Trong hÖ thèng NHTM, chøng kho¸n nãi chung lµ c¸c c«ng cô nî mang l¹i kho¶n thu nhËp ®¸ng kÓ cho NHTM. Trong kho¶n môc cña c¸c NHTM bao giê còng cã c¸c chøng kho¸n. - Chøng kho¸n cña NHTM gåm 3 lo¹i: - CK cña C/phñ: Bao gåm tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu kho b¹c NN. Lo¹i chøng kho¸n nµy chiÕm tû lÖ chñ yÕu trong kho¶n môc c/kho¸n cña NHTM v× CK cña C/phñ cã tÝnh láng cao nhÊt trong tÊt c¶ c¸c chøng kho¸n vµ l¹i cã ®é rñi ro thÊp nhÊt. CK cña C/phñ ®-îc NH coi lµ lµ tiÒn dù tr÷ lo¹i 2. - CK cña chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng: Lµ CK do ChÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng ph¸t hµnh thu hót vèn cho Ng©n s¸ch ®Þa ph-¬ng. TÝnh láng cña nã kÐm h¬n, ®é rñi ro cao h¬n.  C¸c tr¸i phiÕu cty: tÝnh láng kÐm, rñi ro cao.  TiÒn cho vay: - Lµ kho¶n môc chñ yÕu nhÊt trong TS cã cña NH (chiÕm 2/3). Kho¶n môc nµy ®-a l¹i thu nhËp chñ yÕu cho NH vµ cã tÝnh láng kÐm nhÊt v× NH cho 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vay thång th-êng theo nh÷ng kú h¹n nhÊt ®Þnh cña nã. TiÒn cho vay còng lµ lo¹i TS cã ®é rñi ro cao nhÊt. ChÝnh v× vÊy nã lµ kho¶n cã tû lÖ lîi tøc lín nhÊt.  C¸c lo¹i TS kh¸c: - Gåm c¸c kho¶n nh- nhµ cöa, ph-¬ng tiÖn, m¸y mãc thiÕt bÞ. V. Ho¹t ®éng chñ yÕu cña NHTM: 1. Ho¹t ®éng vÒ nguån vèn: (huy ®éng vèn) Lµ ho¹t ®éng ®Ó NH t¹o lËp nguån vèn trong qu¸ tr×nh KD cña nã. Gåm c¸c ho¹t ®éng sau: - Huy ®éng nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn KT bao gåm: -NhËn TG cña kh¸ch hµng -Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Ó vay vèn trªn thÞ tr-êng. -§i vay vèn trªn thÞ tr-êng trong vµ ngoµi n-íc. - C¸c ho¹t ®éng t¹o lËp nguån vèn tù cã cña NH b»ng c¸ch ph¸t hµnh tr¸i phiÕu vµ b¸n cæ phiÕu. - TrÝch lËp c¸c quü tõ l·i rßng cña NH 2. Ho¹t ®éng sö dông vèn - Ho¹t ®éng ng©n quü; Lµ ho¹t ®éng nh»m b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n th-êng xuyªn cho kh¸ch hµng. Ho¹t ®éng nµy bao gåm: -Quü tiÒn mÆt -TG cña NHT¦ vµ NH kh¸c. -TiÒn ®ang trong qu¸ tr×nh thu håi vÒ. - Ho¹t ®éng cho vay: NHTM cho vay kÓ c¶ ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi h¹n, cho vay c¶ vèn cè ®Þnh, l-u ®éng cña DN... - Ho¹t ®éng trªn thÞ tr-êng CK: NH sö dông vèn vµo viÖc mua vµ b¸n c¸c chøng kho¸n th«ng quan chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua vµ gi¸ b¸n thu lîi nhuËn. MÆt kh¸c trong qu¸ tr×nh dù trù c¸c chøng kho¸n ë NHTM nh»m hç trî cho 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tiÒn dù tr÷ trong hÖ thèng NH, nh»m b¶o ®¶m cho hÖ thèng NH ho¹t ®éng æn ®Þnh. 3. Ho¹t ®éng trung gian: - Lµ c¸c ho¹t ®éng NH thùc hiÖn c¸c dÞch vô cho kh¸ch hµng vµ th«ng qua dÞch vô ®o, NH nhËn ®-îc 1 kho¶n gäi lµ hoa hång. - NghiÖp vô trung gian cña NHTM gåm: -Thanh to¸n cho kh¸ch hµng vÒ c¸c kho¶n tiÒn mua vµ b¸n c¸c hµng ho¸, dÞch vô, th«ng qua viÖc thu, chi hé tiÒn b»ng sÐc, viÕt giÊy ñy nhiÖm thu, chi, h×nh thøc th- tÝn dông. -NHTM thùc hiÖn viÖc trung gian trong viÖc mua hé, b¸n hé chøng kho¸n cho kh¸ch hµng. -NHTM cã thÓ nhËn b¶o qu¶n hé tµi s¶n hoÆc c¸c giÊy tê cã gi¸ kh¸c cho kh¸ch hµng. -NHTM lµm trung gian mua b¸n hé cho kh¸ch hµng ngo¹i tÖ, vµng hoÆc ®¸ quý. 4. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c nghiÖp vô cña NHTM - NHTM ho¹t ®éng xu h-íng ®a n¨ng nhiÒu lÜnh vùc, 1NH muèn ph¸t triÓn nhanh ph¶i ®ång thêi ph¸t triÓn c¶ 3 nghiÖp vô nµy. Ba nghiÖp vô nµy t¸c ®éng thóc ®Èy lÉn nhau. ThÓ hiÖn ë c¸c mÆt: -NghiÖp vô nguån vèn lµ nghiÖp vô lu«n lu«n ph¸t sinh tr-íc nghiÖp vô sö dông vèn vÒ sè l-îng, quy m«, vÒ thêi gian cña nghiÖp vô sö dông vèn. -NghiÖp vô sö dông vèn lµ nghiÖp vô sinh lêi, do vËy nÕu nh- NH cã c¬ héi ®Çu t- tèt th× nã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó më réng thªm nghiÖp vô vÒ nguån vèn mµ trong ®ã bao gåm c¶ t¨ng c-êng nguån vèn cña NH. -NghiÖp vô trung gian cña NH cã thÓ lµm t¨ng thªm nguån vèn cña NH khi mµ kh¸ch hµng më TKTG ®Ó NH thanh to¸n hé cho hä, hoÆc khi kh¸ch hµng øng tiÒn ra nhê NH mua hé CKho¸n. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 -Khi dÞch vô trung gian cña NH tèt th× nã sÏ thu hót ®-îc nhiÒu kh¸ch hµng vµ th«ng th-êng kh¸ch hµng trong nghiÖp vô trung gian l¹i trë thµnh kh¸ch hµng cña nghiÖp vô nguån vèn vµ sö dông vèn. VI. VÊn ®Ò Qu¶n lý cña NHTM: 1. Qu¶n lý kh¶ n¨ng TM vµ vai trß cña tiÒn dù tr÷:  Qu¶n lý kh¶ n¨ng TM cña NHTM: - TM trong NHTM bao gåm 3 bé phËn: -TiÒn dù tr÷ -TiÒn mÆt ®ang trong qu¸ tr×nh thu vÒ. -TiÒn göi ë c¸c NH kh¸c. Khi qu¶n lý TM NH ph¶i qu¶n lý c¶ 3 bé phËn ®ã. - TM lµ TS cã cña NHTM song nã kh«ng mang l¹i c¸c nguån lîi cho NH ho¹t ®éng nh-ng l¹i cã 1 va trß quan träng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña NHTM v× TM trong hÖ thèng NHTM võa b¶o ®¶m thùc hiÖn ph¸p luËt cña NN, mÆt kh¸c l¹i b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n th-êng xuyªn cho ng-êi göi tiÒn. Do vËt nã ®ßi hái c¸c NHTM ph¶i x¸c ®Þnh th-êng xuyªn, qu¶n lý chÆt chÏ kho¶n môc nµy. - Trong qu¶n lý TM, quan träng nhÊt lµ qu¶n lý tiÒn dù tr÷. C¸c NHTM ph¶i th-êng xuyªn x¸c ®Þnh ®-îc l-îng tiÒn dù tr÷ b¾t buéc trªn c¸c yÕu tè sau: -Tæng sè TG cña kh¸ch hµng trong tõng thêi gian. -Tû lÖ b¾t buéc theo ph¸p luËt trong thêi gian ®ã lµ bao nhiªu. Trªn cë së ®ã x¸c ®Þnh ®-îc tæng møc dù tr÷ b¾t buéc ph¶i göi ë NHT¦, th-ìng xuyªn theo dâi, ®iÒu chØnh kho¶n môc nµy ë NHT¦. - TiÒn dù tr÷ cña NHTM th-êng r¬i vµo 2 t×nh tr¹ng: -ThiÕu: C¸c NHTM ph¶i vay sè tiÒn dù tr÷ b¾t buéc cña c¸c NHTM kh¸c ®ang thõa ®Ó bï vµo, hoÆc mang TM nép vµo NHT¦, còng cã thÓ vay chiÕt khÊu ë NHT¦ ®Ó bï vµo. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 -Thõa: C¸c NHTM cã thÓ cho c¸c NHTM kh¸c vay hoÆc cã thÓ ®-îc sö dông sè tiÒn thõa ®ã lµm ph-¬ng tiÖn thanh to¸n.  TiÒn dù tr÷ v-ît møc: - Lµ sè tiÒn dù tr÷ thõa so víi møc b¾t buéc. Sè tiÒn nµy ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶ th-êng xuyªn cho ng-êi göi tiÒn, vµ tû lÖ tiÒn dù tr÷ v-ît møc nµy lµ bao nhiªu do NHTM tù quyªt ®Þnh lÊy. Nh-ng NH ph¶i cã quyÕt ®Þnh tû lÖ v-ît møc nµy sao cho phï hîp. NÐu nã qu¸ lín th× sÏ lµm gi¶m thu nhËp cña NH. NÕu nã qu¸ nhá, NH dÔ r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng tµi chÝnh.  Vai trß cña tiÒn dù tr÷: - TiÒn dù tr÷ trong hÖ thèng NH ®ãng vai trß quan träng vµ thùc hiÖn ®ång thêi c¶ 2 môc tiªu: -Nh»m thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHT¦. -§Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña NHTM c¸ch æn ®Þnh. - Vai trß cña tiÒn dù tr÷ thÓ hiÖn ë:  Tr-êng hîp 1: C¸c NHTM cã kho¶n tiÒn dù tr÷ dåi dµo - Khi cã 1 luång TM rót ra bÊt kú, nã kh«ng ®ßi hái NH ph¶i thay ®æi c¸c kho¶n môc kh¸c trong b¶ng c©n ®èi TS cña m×nh vµ NH kh«ng ph¶i mÊt thªm chi phÝ nµo. VD: Víi 1 tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc 10% vµ b¶ng c©n ®èi TS hiÖn thêi cña 1 NH nh- sau TS cã TS nî TiÒn dù tr÷ : 20 TiÒn cho vay : 80 Chøng kho¸n : 10 (10) TiÒn göi 100(90) Vèn NH : : 10 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tæng TS cã : 110 Tæng TS nî : 110 Khi cã 1 luång tiÒn rót ra bÊt kú lµ 10 ch¼ng h¹n th× tiÒn göi cßn 90, tiÒn dù tr÷ cßn 10 mµ kh«ng ¶nh h-ëng ®Õn kho¶n kh¸c.  Tr-êng hîp 2: NHTM cã kho¶n tiÒn dù tr÷ qu¸ Ýt. - Khi cã 1 luång tiÒn mÆt rót ra bÊt kú, nã cã thÓ lµm ®¶o lén c¸c kho¶n môc kh¸c trong b¶ng cÊn ®èi kÌm theo lµ c¸c chi phÝ hoÆc tæn thÊt. VD: Dù tr÷ b¾t buéc vÉn lµ 10% TS cã TS nî TiÒn dù tr÷ : 10 TiÒn cho vay : 90 Chøng kho¸n : 10 Tæng TS cã : 110 (0) TiÒn göi 100(90) : Vèn NH : 10 Tæng TS nî : 110 Khi cã 1 kho¶n rót ra lµ 10 th× tiÒn dù tr÷ =0 sÏ vi ph¹m quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Khi ®ã NH cã c¸c c¸ch gi¶i quyÕt nh- sau: C¸ch 1: Thu håi c¸c kho¶n vay tr-íc h¹n: - Thu c¸c kho¶n vay tõ kh¸ch hµng, khi ®ã ®-¬ng nhiªn kÌm theo c¸c tæn thÊt nh- ph¶i c¾t gi¶m gi¸ kho¶n tiÒn cho vay, hoÆc kh¸ch hµng kh«ng tr¶ phÇn lîi tøc tiÒn vay cho NH, cã thÓ ng-êi vay tr¶ lîi tøc kh«ng ®Çy ®ñ theo l·i suÊt ®· ký trong hîp ®ång. - Thu c¸c kho¶n vay b»ng c¸ch b¸n c¸c kho¶n nî cho c¸c NH kh¸c (gäi lµ ®¶o nî). Khi NH b¸n tÝn dông cho NH kh¸c còng ph¶i chÞu tæn thÊt lµ: -C¸c NH kh¸c mua kho¶n tÝn dông kh«ng ®Çy ®ñ nh- gi¸ trÞ cña nã, bëi v× NH mua kh«ng thÓ biÕt râ chÊt l-îng kho¶n tÝn dông nµy, ph¶i chÞu 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mäi rñi ro cã thÓ, hä ph¶i chÞu nh÷ng kho¶n chi phÝ trong viÖc thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vÒ kho¶n nî ®ã. C¸ch 2: B¸n chøng kho¸n - NH ph¶i b¸n bít c¸c chøng kho¸n cña m×nh, ®-¬ng nhiªn còng ph¶i chÞu 1 sè chi phÝ, tæn thÊt nh- gi¸ chøng kho¸n gi¶m... C¸ch 3:NH ®i vay - Khi ®i vay cã thÓ vay cña c¸c NHTM kh¸c nh-ng còng cã thÓ vay cña c¸c c«ng ty, vay cña NHT¦. Trong viÖc ®i vay nµy còng ph¶i chi phÝ kÌm theo nh- chi phÝ cho viÖc tr¶ l·i suÊt tiÒn vay, chi phÝ trong qu¸ tr×nh giao dÞch ®Ó vay vèn, ®Æc biÖt lµ ph¶i chÞu 1 l·i suÊt chiÕt khÊu cao. NH cã thÓ ph¶i chÞu 1 chi phÝ lµ vÉn ph¶i thùc hiÖn c¸c phÝ tæn ®Ó lµm thñ tôc vay tiÒn ë NHT¦ mµ kh«ng ®-îc vay vèn v× lóc ®ã NHT¦ ®ang cã chñ tr-¬ng cÇn th¾t chÆt tiÒn tÖ chèng l¹m ph¸t.  KÕt luËn: C¸c kho¶n tiÒn dù tr÷ qu¸ møc ë c¸c NHTM ®-îc coi nh- 1 sù b¶o hiÓm ®Ó chèng ®ì l¹i c¸c kho¶n chi phÝ kÌm theo víi c¸c luång tiÒn mÆt rót ra. NÕu nh- CP cho viÖc rót tiÒn ra cµng lín th× NHTM cµng muèn gi÷ nhiÕu dù tr÷ qu¸ møc h¬n. 1. Qu¶n lý TS cã: - C¸c TS cã ®Òu mang l¹i lîi nhuËn cho NH, ®Ó cho lîi nhuËn NHTM ®¹t møc cao nhÊt, NH ph¶i kiÕm nh÷ng n¬i cho vay, n¬i ®Çu t- víi møc L/suÊt cao nhÊt nh-ng ®é rñi ro thÊp nhÊt vµ ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ tr¹ng th¸i láng víi c¸c TS cã. - Nguyªn t¸c chung qu¶n lý TS cã: -NH cÇn t×m nh÷ng ng-êi cho vay mµ hä s½n sµng chÊp nhËn l/s vay cao nhÊt. -NH ph¶i t×m kiÕm nh÷ng dù ¸n cho vay lín, tuy nhiªn vÉn ph¶i ®¶m b¶o hÖ sè an toµn vÒ vèn. -C¸c NH ph¶i t×m mua c¸c C/kho¸n cã tû suÊt lîi tøc cao nhÊt. -NH ph¶i t×m c¸c kh¸ch hµng cho vay vµ c¸c C/kho¸n ®Ó ®Çu t- cã møc ®é rñi ro thÊp nhÊt. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 -NH ph¶i qu¶n lý chÆt c¸c tr¹ng th¸i láng cña c¸c TS cã cña NH nh»m tho¶ m·n nhu cÇu tiÒn dù tr÷ mµ kh«ng lµm ø ®äng vèn cña NH vµ kh«ng ph¶i chÞu tæn thÊt do thiÕu tiÒn dù tr÷ g©y ra. 2. Qu¶n lý TS nî: - §èi víi TG cã thÓ ph¸t sÐc: Lµ 1 lo¹i vèn do NH sö dông nh-ng ph¶i tr¶ 1 tû lÖ lîi tøc thÊp nhÊt hoÆc kh«ng ph¶i tr¶ lîi tøc vµ chi phÝ cho nguån vèn nµy rÊt thÊp. Nh-ng ®Ó t¨ng nguån vèn ®ßi hái NH ph¶i n©ng cao chÊt l-îng dÞch vô Thanh to¸n cho kh¸ch hµng vµ viÖc chuyÓn tiÒn cho ng-êi göi tiÒn ®Ó cã thÓ më réng vÒ quy m«, sè l-îng cho kho¶n môc tiÒn göi nµy. - §èi víi TG phi giao dÞch: Khi qu¶n lý NH ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch nh÷ng ng-êi göi tiÒn theo h×nh thøc cã kú h¹n v× ®ã lµ nh÷ng nguån vèn gióp NH ho¹t ®éng æn ®Þnh. - §èi víi tiÒn ®i vay: -Khi NH thiÕu vèn KD hoÆc thiÕu kho¶n môc tiÒn dù tr÷ trong tr-êng hîp ®ã NH ph¶i ®i vay. VÒ QL tiÒn vay, NH ph¶i xem xÐt ®i vay theo tr×nh tù cña nã. Tr-íc hÕt ph¶i ®i vay cña d©n c-, c¬ quan ®¬n vÞ b»ng c¸ch ph¸t hµnh c¸c kú phiÕu NH. Sau ®ã NH cã thÓ ®i vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c vµ nãi chung 2 kho¶n vay nµy lµ -u thÕ lµ l·i suÊt thÊp. MÆt quan träng kh¸c lµ nã kh«ng t¸c ®éng lín ®Õn tæng l-îng tiÒn trong nÒn KT, tøc lµ nguyªn nh©n g©y t×nh tr¹ng l¹m ph¸t. -NÕu NH vÉn thiÕu vèn cuèi cïng míi vay NHT¦. Khi vay NHT¦ cã bÊt lîi lµ thñ tôc chÆt chÏ, l/s cao h¬n thÞ tr-êng, nã cßn lµm t¨ng l-îng tiÒn cung øng, cã thÓ gia t¨ng l¹m ph¾t. - §èi víi viÖc qu¶n lý vèn cña NH: -§ßi hái ph¶i qu¶n lý vèn ®iÒu lÖ cña NH tøc lµ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, NH ph¶i duy tr× møc vèn ®iÒu lÖ ®ã vµ th-êng xuyªn bæ sung t¨ng thªm vèn ®ã -NH còng ph¶i th-êng xuyªn trÝch lËp quü dù tr÷ tõ l·i rßng NH theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 VII. C¸c nguyªn t¾c qu¶n lý tiÒn cho vay: 1. Vai trß cña tiÒn cho vay: - TiÒn cho vay lµ kho¶n môc chñ yÕu trong tæng tµi s¶n cã cña NHTM (chiÕm 67%) - TiÒn cho vay lµ mét tµi s¶n cã mµ cã tû lÖ l·i suÊt cao nhÊt. - TiÒn cho vay lµ kho¶n môc ®-a l¹i nguån thu nhËp chñ yÕu cho NH, nã quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét NHTM. - Kho¶n môc tiÒn cho vay còng lµ lo¹i tµi s¶n cã cã tû lÖ rñi ro cao nhÊt so víi tÊt c¶ c¸c tµi s¶n cã cña NHTM. V× vËy nã ®ßi hái NHTM ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ tiÒn cho vay nµy. 2. C¸c nguyªn t¾c qu¶n lý:  Nguyªn t¾c lùa chän vµ gi¸m s¸t: - Lùa chän: Trong qu¸ tr×nh cho vay cña NH, ho¹t ®éng nµy diÔn ra tr-íc khi NH quyÕt ®Þnh cho vay vèn. Trong qu¸ tr×nh lùa chän ®Ó cho vay, NHTM ph¶i thùc hiÖn mét sè néi dung c¬ b¶n: - Ph¶i thu thËp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ phÝa kh¸ch hµng. VD: kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, kh¶ n¨ng sinh lêi cña c¸c dù ¸n ®Çu t-, xem xÐt c¸c quan hÖ thanh to¸n víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c, t×nh h×nh bªn tµi s¶n nî vµ tµi s¶n cã cã trong b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cña kh¸ch hµng, xem xÐt vµ ph©n tÝch ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña c¸c dù ¸n ®Çu t-, c¸c kho¶n nî NH cña kh¸ch hµng ®ã. - Ph¶i tiÕn hµnh xö lý c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ph©n lo¹i kh¸ch hµng. Gåm hai lo¹i: a) kh¸ch hµng cã thÓ cho vay ®-îc b) kh¸ch hµng kh«ng thÓ cho vay ®-îc Qua xö lý th«ng tin, NH sÏ quyÕt ®Þnh cho kh¸ch hµng vay sè l-îng bao nhiªu, thêi gian nµo, l·i suÊt bao nhiªu, cho vay theo ph-¬ng thøc nµo. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®Òu ®-îc ghi trong hîp ®ång tÝn dông. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - §Ó thu thËp th«ng tin nhanh, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, ®ßi hái NH ph¶i cã sù chuyªn m«n ho¸ trong qu¸ tr×nh cho vay. Chuyªn m«n ho¸ ®-îc hiÓu theo hai c¸ch: a) Chuyªn m«n ho¸ theo ngµnh: VD chuyªn m«n ho¸ cho vay lÜnh vùc N«ng nghiÖp, lÜnh vùc XNK ... Trong vÊn ®Ò nµy ph¶i ®¶m b¶o hÖ sè an toµn, tr¸nh rñi ro cho ho¹t ®éng cña NH. b) NH vµ tõng c¸n bé tÝn dông NH chuyªn m«n ho¸ cho vay mét nhãm kh¸ch hµnh nµo ®ã. - Gi¸m s¸t tiÒn vay: lµ ho¹t ®éng sau khi ®· cho vay vèn tøc lµ khi nguån vèn NH ®ang n»m ë ng-êi vay vèn. Trong gi¸m s¸t, NH ph¶i thi hµnh c¸c néi dung: -Ph¶i kiÓm tra xem thö ng-êi vay vèn sö dông vèn vay cã ®óng néi dung ®· ký trong hîp ®ång tÝn dông kh«ng. - Ph¶i kiÓm tra xem ng-êi vay rót tiÒn vay vµ sö dông tiÒn vay cã ®óng tiÕn ®é vµ thêi gian ®· ghi trong hîp ®ång tÝn dông kh«ng? - NH ph¶i kiÓm tra kh¶ n¨ng sinh lêi cña ®ång vèn mµ NH cho vay vµ ph¶i xem xÐt c¸c rñi ro cã thÓ ®Ó nh»m gióp ng-êi vay vèn cã biÖn ph¸p phßng ngõa. - NH ph¶i gi¸m s¸t viÖc tr¶ nî vµ lîi tøc tiÒn vay cho NH vµ chØ khi nµo ng-êi vay ®· tr¶ ®ñ nî céng víi lîi tøc tiÒn vay cho NH th× qu¸ tr×nh gi¸m s¸t míi ®-îc coi lµ kÕt thóc. NÕu bªn vay cã hiÖn t-îng vi ph¹m néi dung hîp ®ång th× NH cã quyÒn c-ìng chÕ ng-êi vay thùc hiÖn ®óng hîp ®ång tÝn dông hoÆc thu l¹i vèn tr-íc h¹n.  Quan hÖ kh¸ch hµng l©u dµi: - Quan hÖ cho vay l©u dµi víi kh¸ch hµng ®Ó cho NH cã thÓ thu thËp ®-îc c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng mét c¸ch nhanh, ®ñ, chÝnh x¸c vµ gióp NH lùa chän ®óng kh¸ch hµng ®Ó cho vay víi chi phÝ thÊp nhÊt. Bëi v×: + Khi mét kh¸ch hµng vay tiÒn nhiÒu lÇn vµ l©u dµi ë NH, th«ng th-êng kh¸ch hµng ®ã ph¶i cã tµi kho¶n tiÒn göi sÐc ë NH, ®ång thêi kh¸ch hµng còng ph¶i cã nh÷ng kho¶n tiÒn kh¸c ë NH ®ã. Kh¸ch hµng còng cã 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nh÷ng mãn cho vay cña NH tr-íc ®ã. Trªn c¬ së ®ã, c¸n bé NH c¨n cø vµo kÕt qu¶ nh÷ng lÇn cho vay tr-íc ®©y ®Ó ®¸nh gi¸ ®-îc kh¸ch hµng. + Th«ng qua tµi s¶n tiÒn göi sÐc ë NH vµ th«ng qua tê sÐc ph¸t hµnh cña kh¸ch hµng tr¶ nî ®¬n vÞ kh¸c. Qua ®ã NH biÕt kh¸ch hµng cã quan hÖ víi nh÷ng doanh nghiÖp nµo. - Quan hÖ l©u dµi t¹o ®iÒu kiÖn cho NH gi¸m s¸t chÆt chÏ h¬n víi chi phÝ thèng nhÊt. - Quan hÖ l©u dµi lµm hai bªn (NH vµ kh¸ch hµng) ®Òu cã lîi. Víi NH gi¶m chi phÝ trong qu¸ tr×nh cho vay, kh¸ch hµng ®-îc vay víi l·i suÊt -u ®·i h¬n.  VËt thÕ chÊp vµ sè d- bï: - VËt thÕ chÊp: NH ®ßi hái ng-êi vay ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp vµ th«ng th-êng chØ cho vay tèi ®a 70% gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp. Khi kh¸ch hµng tr¶ ®ñ vèn vµ l·i suÊt cho NH th× NH tr¶ tµi s¶n thÕ chÊp. NÕu kh«ng NH cã quyÒn b¸n tµi s¶n ®ã thu håi vèn. Khi b¸n tµi s¶n thÕ chÊp ph¶i theo luËt cña nã. - Sè d- bï (ta ch-a ¸p dông): lµ h×nh thøc ®Æc biÖt cña tµi s¶n thÕ chÊp, khi ng-êi vay nhËn ®-îc tiÒn vay ph¶i gi÷ l¹i mét sè vèn nhÊt ®Þnh nµo ®ã vµ ph¶i göi vµo mét tµi kho¶n ë NH cho vay ®ã. Khi ng-êi vay ®· tr¶ ®ñ vèn, l·i suÊt cho NH th× NH míi tr¶ l¹i sè d- bï ®ã. NÕu kh«ng NH sÏ dïng sè dbï ®ã ®Ó bï ®¾p tæn thÊt.  H¹n chÕ tÝn dông: - §ßi hái NH ph¶i ®-a ra mét h¹n møc nhÊt ®Þnh nµo ®ã vµ NH kh«ng thÓ cho vay qu¸ møc ®ã dï r»ng ngu-¬× vay chÊp nhËn tr¶ l·i suÊt cao. Bëi v×: + §Ó b¶o ®¶m r»ng nguyªn t¾c ph©n t¸n rñi ro cho qu¸ tr×nh cho vay cña NH (kh«ng dån qu¸ nhiÒu vèn cña m×nh vµo mét chç) + Th«ng th-êng c¸c kho¶n tiÒn cho vay cµng lín th× tû lÖ rñi ro vÒ ®¹o ®øc cña ng-êi vay vèn cµng cao. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368  Ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ vèn cña NH: - Vèn NH lµ vèn tù cã, thùc cã cña NH trong ®ã bao gåm vèn ®iÒu lÖ, quü dù tr÷ ®-îc trÝch lËp theo ph¸p luËt vµ nh÷ng kho¶n l·i kh«ng chia tromg qu¸ tr×nh kinh doanh cña NH. Do ®ã cÇn qu¶n lý chÆt vèn NH, bëi lÏ: +NÕu kh«ng qu¶n lý ®ùoc tiÒn cho vay sÏ g©y mÊt vèn hoÆc gi¶m gi¸ kho¶n tiÒn cho vay. Khi ®ã ph¶i lÊy vèn tù cã cña NH trang tr¶i. +NÕu mÊt vèn vµ thua lç nhiÒu, ®Õn møc lín h¬n vèn cña NH th× NH ph¸ s¶n. - ViÖc qu¶n lý vèn cña NH ®ßi hái vai trß qu¶n lý cña Nhµ n-íc tøc lµ ®ßi hái Nhµ n-íc ph¶i ban hµnh luËt vÒ quyÒn së h÷u, luËt quy ®Þnh vè ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp, c¸c quy ®Þnh trong viÖc trÝch lËp c¸c quü trong c¸c doanh nghiÖp. VIII. Qu¶n lý rñi ro vÒ l·i suÊt cña NH: 1. Kh¸i niÖm: - Nh÷ng rñi ro lµm gi¶m lîi tøc cña NH mµ nguyªn nh©n do sù biÕn ®éng vÒ l·i suÊt th× gäi lµ nh÷ng rñi ro vÒ l·i suÊt cña NH. VD: Mét NHTM cã mét c©n ®èi tµi s¶n hiÖn t¹i nh- sau, vµ l·i suÊt hiÖn hµnh 10%: NHTM Tµi s¶n cã TS cã nh¹y c¶m víi l·i suÊt Tµi s¶n nî : 20 : TS nî cã l·i suÊt cè ®Þnh : Tæng : 50 TS cã cã l·i suÊt cè ®Þnh : 80 50 Tæng 100 TS nî nh¹y c¶m víi l·i suÊt : 100 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 NÕu trong n¨m tíi, l·i suÊt t¨ng tõ 10% lªn 15% (t¨ng thªm 5%), NH ®ã cã mét kho¶n thu nhËp t¨ng thªm tõ tµi s¶n cã lo¹i nh¹y c¶m víi l·i suÊt lµ 20 triÖu x 5%=1 triÖu. Nh-ng NH gi¶m ®i kho¶n thu nhËp tõ tµi s¶n nî nh¹y c¶m víi l·i suÊt lµ: 50 triÖu x 5%= 2,5 triÖu. Nh- vËy thùc tÕ NH mÊt 1,5 triÖu USD. §ã chÝnh lµ rñi ro vÒ l·i suÊt. NÕu trong thêi gian. tíi, l·i suÊt gi¶m xuèng tõ 10% xuèng 5%, t-¬ng tù nh- trªn ta thÊy NH sÏ cã thªm mét kho¶n thu nhËp t¨ng thªm 1,5 triÖu USD. kÕt luËn : - NÕu mét NH cã nhiÒu tµi s¶n nî lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt h¬n lo¹i tµi s¶n cã nh¹y c¶m l·i suÊt th× mét sù t¨ng lªn cña l·i suÊt sÏ lµm gi¶m lîi nhuËn NH, trong khi ®ã sù gi¶m xuèng cña l·i suÊt sÏ t¨ng lîi nhuËn cña NH. - Ng-îc l¹i, NH cã tµi s¶n cã nh¹y c¶m l·i suÊt lín h¬n tµi s¶n nî nh¹y c¶m l·i suÊt th× sù t¨ng cña l·i suÊt lµm t¨ng lîi nhuËn NH vµ ng-îc l¹i. 2. Qu¶n lý rñi ro l·i suÊt: NH cã thÓ tiÕn hµnh hai c¸ch: C¸ch 1:NH ph¶i thay ®æi l¹i b¶n c©n ®èi c¸c kho¶n môc. - NH cã tµi s¶n nî lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt lín h¬n tµi s¶n cã nh¹y c¶m l·i suÊt th× nÕu dù ®o¸n l·i suÊt cã kh¶ n¨ng gi¶m th× NH kh«ng cÇn cã biÖn ph¸p g× ®Ò phßng rñi ro v× chØ cã lîi nhuËn t¨ng. NÕu dù ®o¸n l·i suÊt cã kh¶ n¨ng t¨ng th× NH ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu chØnh l¹i b¶ng c©n ®èi theo hai h-íng: - gi¶m bít tµi s¶n nî nh¹y c¶m l·i suÊt, t¨ng tµi s¶n nî cã l·i suÊt cè ®Þnh. - gi¶m bít tµi s¶n cã l·i suÊt cè ®Þnh, t¨ng thªm tµi s¶n cã lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt. - Ng-îc l¹i, NH cã tµi s¶n cã nh¹y c¶m l·i suÊt lín h¬n tµi s¶n nî nh¹y c¶m l·i suÊt. NÕu NH dù ®o¸n l·i suÊt t¨ng th× kh«ng cÇn cã biÖn ph¸p ®Ò phßng rñi ro l·i suÊt v× lîi nhuËn cña NH t¨ng. NÕu l·i suÊt gi¶m, NH ph¶i ®iÒu chØnh l¹i c¸c kho¶n môc trong b¶ng c©n ®èi tµi s¶n theo hai h-íng: - gi¶m tµi s¶n cã lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt, t¨ng tµi s¶n cã cã l·i suÊt cè ®Þnh. -gi¶m tµi s¶n nî cã l·i suÊt cè ®Þnh, t¨ng tµi s¶n nî nh¹y c¶m l·i suÊt. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C¸ch 2: §æi chÐo l·i suÊt: - Thùc chÊt cña nã lµ ph-¬ng ph¸p gióp cho mét NH cã nhiÒu tµi s¶n cã-lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt h¬n lµ tµi s¶n nî-lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt, cã thÓ trao ®æi c¸c kho¶n tiÒn thanh to¸n víi mét NH kh¸c mµ cã nhiÒu tµi s¶n nî lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt h¬n cã nh¹y c¶m l·i suÊt. Nh- vËy sÏ tr¸nh ®-îc rñi ro l·i suÊt cho c¶ hai NH. VÝ dô: NHTM (A) NHTM (B) TS cã n/ TS nî c¶m l/s: 20 n/c¶m l/s: 50 TS cã n/ TS nî nh¹y c¶m l/s: 50 c¶m l/s: 20 TS cã l/s TS nî l/s C§ : 80 C§ : 50 TS cã l/s TS nî l/s cè : 50 ®Þnh : 80 Tæng céng :100 C§ Tæng céng 100 : 100 100 Khi l·i suÊt t¨ng thªm 5%: NHTM(A) sÏ mÊt ®i mét kho¶n thu nhËp lµ: (50 x 5%) - (20 x 5%) = 1,5 NHTM(B) sÏ cã kho¶n thu nhËp t¨ng lµ: (50 x 5%) - (20 x 5%) = 1,5 Khi l·i suÊt gi¶m ®i 5%: NHTM(A) sÏ cã kho¶n thu nhËp t¨ng lµ 1,5 NHTM(B) sÏ mÊt ®i mét kho¶n thu nhËp lµ 1,5 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2 NH nµy tiÕn hµnh ký kÕt 1 hîp ®ång thanh to¸n cho nhau c¸c thiÖt h¹i do L/s g©y ra. Khi L/s t¨ng 5%, NH(B) ph¶i chuyÓn 1,5 tiÒn t¨ng thªm cho NH(A) bÞ mÊt ®i. Khi L/s gi¶m., NH(A) ph¶i chuyÓn sè thu ®-îc t¨ng thªm cho NH(B). 20