Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
Ph©n tÝch tµi chÝnh lµ qu¸ tr×nh nhËn thøc vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh
®· qua vµ hiÖn t¹i còng nh dù ®o¸n t×nh h×nh tµi chÝnh trong t¬ng lai, gióp cho
nhµ qu¶n lý ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý chÝnh x¸c vµ ®¸nh gi¸ ®îc doanh
nghiÖp, ®ång thêi gióp c¸c ®èi tîng quan t©m ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý, phï
hîp víi môc tiªu mµ hä quan t©m.
Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ hÖ thèng c¸c quan hÖ kinh tÕ díi h×nh thøc gi¸
trÞ n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ph©n phèi cña c¶i x· héi g¾n liÒn víi t¹o lËp vµ sö
dông c¸c quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp ®Ó phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp vµ nhu cÇu cña x· héi.
Ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cã mèi quan hÖ h÷u c¬ chÆt chÏ vµ
biÖn chøng víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp. Do vËy, viÖc
nhËn thøc ®îc b¶n chÊt, tÝnh chÊt vµ xu híng ph¸t triÓn cña tµi chÝnh doanh
nghiÖp lµ mét ®ßi hái thêng xuyªn vµ liªn tôc
ChÝnh v× thÕ ,ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp ®ãng vai trß v«
cïng quan träng vµ cÇn thiÕt.Nã gióp cho doanh nghiÖp nh×n nhËn mét c¸ch
®óng ®¾n,kh¸ch quan nhÊt vÒ thùc tr¹ng tµi chÝnh cña m×nh ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng
híng gi¶i quyÕt cô thÓ phï hîp víi doanh nghiÖp trong tõng giai ®o¹n.
Do vËy sau qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i trêng §¹i häc Th¬ng
M¹i,kÕt hîp víi thêi gian thùc tËp t¹i trung t©m du lÞch thanh liªn viÖt nam
cïng víi sù híng dÉn tËn t×nh cña c«-Th.S. L¬ng ThÞ Tr©m em ®· m¹nh d¹n
lùa chän ®Ò tµi “ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao
kh¶ n¨ng tµi chÝnh t¹i trung t©m du lÞch thanh niªn viÖt nam “lµm ®Ò tµi
chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cuèi kho¸ cña m×nh.
Chuyªn ®Ò gåm cã 3phÇn:
Ch¬ng I: C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ph©n tÝch t×nh h×nh tµi
chÝnh doanh nghiÖp
Ch¬ng II: Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña trung t©m du lÞch
thanh liªn ViÖt Nam.
Ch¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i
trung t©m du lÞch thanh niªn viÖt nam
Ch¬ng I
C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp
I. b¶n chÊt vµ néi dung cña tµi chÝnh doanh nghiÖp
1. B¶n chÊt cña tµi chÝnh doanh nghiÖp
Mçi mét mèi quan hÖ kinh tÕ x· héi cô thÓ ®Òu ®îc th«ng qua mét h×nh
thøc trªn c¬ së cña mét hÖ thèng mèi quan hÖ cô thÓ nµo ®ã .tµi chÝnh doanh
nghiÖp lµ mét hÖ thèng nh÷ng mçi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
ph©n phèi c¸c nguån lùc tµi chÝnh cña doanh ngiÖp th«ng qua viÖc h×nh thµnh
vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh ,nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu d· ®îc ®Þnh
tríc cña doanh nghiÖp,mµ ë ®ã môc tiªu chñ yÕu lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn ,gi¶m
chi phÝ kinh doanh
BÊt k× tån t¹i díi h×nh thøc nµo doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp còng nh»m
môc ®Ých chñ yÕu lµ thùc hiÖn mét ,mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸
tr×nh tõ ®Çu t ®Õn s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c dÞch vô trªn
thÞ trêng nh»m môc ®Ých kiÕm lêi.
§Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ,®ßi hái c¸c doanh nghiÖp
ph¶i cã mét lîng vèn nhÊt ®Þnh , ®ã lµ tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho sù tån t¹i vµ ph¸t
triÓn cña doanh nghiÖp .trong thùc tÕ vèn lµ h×nh thøcbiÓu hiÖn bªn ngoµi cña
tµi chÝnh doanh nghiÖp .Vèn tiÒn tÖ trong doanh nghiÖp lu«n®îc vËn ®éng vµ
lu©n chuyÓn kh«ng ngõng qua c¸c giai ®o¹n tõ viÖc dù tr÷ ®Ó s¶n xuÊt ®Õn khi
h×nh thµnh s¶n phÈm vµ ®a ®Õn tay ngêi tiªu dïng.Qu¸ tr×nh vËn ®éng nµy lµ
qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch gi¸ trÞ tõ chñ thÓ nµy sang chñ thÓ kh¸c,®©y lµ qu¸ tr×nh
h×nh th¸i biÓu hiÖn cña vèn trong s¶n xuÊt kinh doanh theo tõng chu kú.Cã thÓ
hiÓu r»ng tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ tiÒn tÖ hay c¸c quü tiÒn tÖ tån t¹i trong
doanh nghiÖp ,nhng thùc chÊt tiÒn tÖ hay c¸c quü tiÒn tÖ chØ lµ h×nh thøc .§ã lµ
c¸c mèi quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp víi ng©n s¸ch nhµ níc ,doanh nghiÖp vèi
cac doanh nghiÖp ,c¸c tæ chøc ,c¸ nh©n,Còng th«ng qua c¸c mèi quan hÖ king tÕ
nµy mµ qu¸ tr×nhphèi h¬p l¹i ®îc thùc hiÖn vµ lµ tiÒn ®Ò cho t¸i s¶n xuÊt më
réng cña doanh nghiÖp ®îc thùc hiÖn.
Tõ ®ã cho thÊy b¶n chÊt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ hÖ thèng nh÷ng
mèi quan hÖ kinh tÕ biÓu hiÖn díi h×nh th¸i gi¸ trÞ ph¸t sinh trong qóa tr×nh h×nh
thµnh vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp,®Ó phôc vô cho môc ®Ých cña
s¶n xuÊt k×nh doanh vµ gi¶i quyÕt c¸c nhu cÇu cña x· héi .Hay nãi c¸ch kh¸c
:TµichÝnh doanh nghiÖp lµ hÖ thèng c¸c mèi quan hÖ tiÒn tÖ g¾n trùc tiÕp v«i c¸c
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
viÖc tæ chøc,huydéng ,ph©n phèi ,sö dông vµ qu¶n lý vèn trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh.
2. Néi dung cña tµi chÝnh doanh nghiÖp.
G¾n liÒn víi qu¸ tr×nh t¹o lËp, ph©n phèi vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ cña
doanh nghiÖp lµ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ®îc biÓu hiÖn díi h×nh thøc gi¸ trÞ; hay
®ã lµ c¸c mèi quan hÖ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp. C¸c mèi quan hÖ nµy chÝnh
lµ néi dung cña tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ ®îc thÓ hiÖn díi nh÷ng h×nh thøc sau:
2.1. Quan hÖ tµi chÝnh gi÷a doanh nghiÖp víi Ng©n s¸ch Nhµ níc.
Mèi quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp víi Ng©n s¸ch Nhµ níc lµ mèi quan hÖ
vÒ ph©n phèi thu nhËp do Nhµ níc ®iÌu tiÕt th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ, vÒ
c¸c kho¶n ph¶i nép Ng©n s¸ch Nhµ níc theo luËt ®Þnh vµ theo nh÷ng chÝnh s¸ch
hiÖn hµnh. §©y lµ c¸c kho¶n ph¶i nép mang tÝnh chÊt b¾t buéc ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp, ®ã còng lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt nh»m duy tr× ho¹t ®éng cña bé m¸y
nhµ níc. Giai ®o¹n hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp cã nghÜa vô ph¶i nép Nhµ níc
nh: thuÕ doanh thu, thuÕ VAT, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ XK, thuÕ NK, thuÕ lîi
tøc, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ c¸c kho¶n phô thu (nÕu cã), cïng víi c¸c
kho¶n lÖ phÝ kh¸c.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ®îc nhµ níc cÊp ph¸t vèn kinh doanh
khi míi thµnh lËp, doanh nghiÖp nµy ph¶i chÞu sù kiÓm so¸t cña nhµ níc víi t
c¸ch nhµ níc lµ chñ së h÷u doanh nghiÖp.
Tãm l¹i, thùc chÊt ®©y lµ h×nh thøc ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i cña c¶i vËt
chÊt díi h×nh thøc gi¸ trÞ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi Nhµ níc.
2.2. Quan hÖ tµi chÝnh gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c doanh nghiÖp, tæ
chøc vµ c¸ nh©n kh¸c trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Lµ mèi quan hÖ cña doanh nghiÖp víi c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸ch quan nh
quan hÖ vÒ mÆt thanh to¸n tiÒn mua, b¸n tµi s¶n, vËt t hµng ho¸ vµ dÞch vô. §©y
lµ nh÷ng quan hÖ mua b¸n trao ®æi c¸c yÕu tè phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,
kinh doanh vµ tiªu thô s¶n phÈm hay dÞch vô cña doanh nghiÖp.
Lµ mèi quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c tæ chøc ng©n hµng, tæ chøc tÝn
dông trong viÖc vay vèn vµ tr¶ nî. §©y lµ nguån cung cÊp vèn ng¾n h¹n cña
doanh nghiÖp. Do vËy, yªu cÇu ®Æt ra trong t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ó
viÖc ®Çu t tµi chÝnh cã hiÖu qu¶ th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝnh to¸n, lùa chän
nguån vay vµ møc ®é vay cÇn thiÕt cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp m×nh. §Ó viÖc kinh doanh diÔn ra thuËn lîi vµ h¹n chÕ ®îc nh÷ng
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
rñi ro cã thÓ x¶y ra, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝnh ®Õn c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa,
biÖn ph¸p hç trî ®ã lµ mèi quan hÖ víi c¸c tæ chøc c¸c C«ng ty b¶o hiÓm trong
viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh vµ tham gia mua b¶o hiÓm ®Ó h¹n chÕ tæn thÊt xuèng
møc thÊp nhÊt cã thÓ víi møc mua b¶o hiÓm ®· x¸c ®Þnh.
Ngoµi nh÷ng mèi quan hÖ kÓ trªn doanh nghiÖp cßn cã mèi quan hÖ víi
thÞ trêng søc lao ®éng, thÞ trêng tµi chÝnh, trong c¸c mèi quan hÖ liªn doanh liªn
kÕt víi c¸c C«ng ty, c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi níc hay víi c¸c tÇng líp nh©n
d©n trong viÖc thu hót vµ huy ®éng vèn díi h×nh thøc mua b¸n chøng kho¸n hay
gãp vèn liªn doanh.
Tãm l¹i, c¸c mèi quan hÖ trªn gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c chñ thÓ kinh tÕ
kh¸c ®Òu nh»m môc ®Ých t×m kiÕm vèn vµ bæ xung vèn cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt.
2.3. Quan hÖ tµi chÝnh ph¸t sinh trong néi bé doanh nghiÖp.
Mèi quan hÖ nµy ®îc thÓ hiÖn th«ng qua viÖc ph©n phèi thu nhËp, trªn c¬
së tiÒn thu vÒ tõ b¸n hµng sau khi bï ®¾p cho chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh cßn
l¹i sÏ ®îc h×nh thµnh quü tÝch luü tµi s¶n cña doanh nghiÖp. §©y còng lµ mèi
quan hÖ ph©n phèi lîi nhuËn cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, tr¶ l¬ng, tr¶ thëng cho
c¸c ngêi lao ®éng vµ h×nh thµnh nªn c¸c quü cña doanh nghiÖp tõ mét phÇn lîi
nhuËn th«ng qua tØ lÖ trÝch lËp. Trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i ngoµi quèc
doanh cßn h×nh thµnh nªn c¸c mèi quan hÖ thanh to¸n hîp ®ång lao ®éng gi÷a
chñ doanh nghiÖp víi c«ng nh©n, viªn chøc vµ thanh to¸n tiÒn l·i vay, tr¶ l·i cæ
tøc... cho c¸c cæ ®«ng.
Tãm l¹i, tõ c¸c quan hÖ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp nªu trªn chóng ta cã
thÓ thÊy: Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ mét hÖ thèng c¸c luång chuyÓn dÞch gi¸ trÞ,
c¸c luång vËn ®éng cña c¸c nguån tµi chÝnh trong qu¸ tr×nh t¹o lËp hoÆc sö
dông c¸c quü tiÒn tÖ hay vèn huy ®éng ®îc cña doanh nghiÖp nh»m ®¹t tíi môc
tiªu lîi nhuËn trong khu«n khæ cña ph¸p luËt.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3. Chøc n¨ng cña tµi chÝnh doanh nghiÖp.
Nãi ®Õn chøc n¨ng lµ nãi ®Õn kh¶ n¨ng kh¸ch quan ph¸t huy t¸c dông x·
héi cña nã hay lµ sù cô thÓ ho¸ b¶n chÊt cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. Tµi chÝnh
doanh nghiÖp cã nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n sau:
3.1. Chøc n¨ng chu chuyÓn vèn tiÒn tÖ.
§Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp lu«n
cÇn ph¶i cã mét lîng vèn tiÒn tÖ ®ñ lín ®Ó ho¹t ®éng vµ cã quyÒn sö dông
nguån vèn ®ã mét c¸ch chñ ®éng. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cua doanh nghiÖp lu«n
n¶y sinh c¸c nhu cÇu vÒ vèn ng¾n h¹n vµ dµi h¹n cho ho¹t ®éng kinh doanh thêng xuyªn cña doanh nghiÖp còng nh cho ®Çu t ph¸t triÓn. Do vËy chøc n¨ng
nµy sÏ gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc nhu cÇu vèn cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt
kinh doanh trong tõng thêi kú. MÆt kh¸c, nã cßn gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý hay
c¸c chñ ®Çu t n¾m ®îc t×nh h×nh tµi chÝnh ®Ó tæ chøc nguån vèn nh»m ®Çu t
®óng híng vµ kÞp thêi nhu cÇu vèn khi cÇn thiÕt.
Víi c¬ chÕ "më" hiÖn nay, nguån tµi chÝnh ho¹t ®éng kh«ng chØ trong
giíi h¹n ë nguån cÊp ph¸t cña ng©n s¸ch, nguån vèn tù cã cña doanh nghiÖp
hay nguån vèn tÝn dông ng©n hµng mµ cßn cã thÓ ®îc h×nh thµnh tõ thÞ trêng
vèn hay huy ®éng nguån vèn nhµn rçi trong nh©n d©n vµ c¸c kho¶n ®Çu t níc
ngoµi. ViÖc h×nh thµnh thÞ trêng tµi chÝnh song song víi thÞ trên hµng ho¸, t¹o ra
c¬ chÕ "b¬m - hót" vèn mét c¸ch hîp lý vµ ®Èy nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn
trong c¸c doanh nghiÖp, thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cua doanh
nghiÖp ph¸t triÓn.
§iÒu ®ã cho thÊy chøc n¨ng chu chuyÓn vèn tiÒn tÖ lµ mét chøc n¨ng
quan träng cña tµi chÝnh doanh nghiÖp v× nã t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy, quyÕt
®Þnh sù ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Nã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp hay nãi c¸ch kh¸c nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn sù tån t¹i
vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
3.2. Chøc n¨ng ph©n phèi.
Ph©n phèi lµ mét chøc n¨ng quan träng cña tµi chÝnh doanh nghiÖp, dùa
trªn c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, khi chu kú kinh doanh kÕt thóc, s¶n phÈm hµng
ho¸ ®îc tiªu thô trªn thÞ trêng, doanh nghiÖp cã thu nhËp thu vÒ tõ b¸n hµng
hoÆc dÞch vô. Nãi c¸ch kh¸c, chøc n¨ng ph©n phèi lµ c¸i vèn cã n»m s½n trong
ph¹m trï tµi chÝnh vµ biÓu hiÖn b¶n chÊt cña tµi chÝnh trong ®êi sèng kinh tÕ x·
héi khi ph©n phèi cña c¶i vËt chÊt díi h×nh thøc gi¸ trÞ. Còng tõ chøc n¨ng ph©n
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
phèi mµ c¸c nguån tµi lùc lµ ®¹i diÖn cho cña c¶i cña x· héi ®îc ®a vµo nh÷ng
môc ®Ých sö dông kh¸c nhau ®¶m b¶o nh÷ng nhu cÇu kh¸c nhau vµ nh÷ng lîi
Ých kh¸c nhau cña ®êi sèng x· héi. Chøc n¨ng ph©n phèi cña doanh nghiÖp chñ
yÕu lµ ph©n phèi thu nhËp bëi v× viÖc ph©n phèi cã t¸c ®éng tíi toµn bé qu¸
tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nã thóc ®Èy doanh
nghiÖp ph¸t triÓn vµ më réng s¶n xuÊt kinh doanh, ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp
cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã thÓ tiÕp tôc t¸i s¶n xuÊt
më réng. H×nh thøc ph©n phèi thÓ hiÖn theo quy tr×nh sau khi thu tiÒn tõ ho¹t
®éng b¸n hµng hay dÞch vô, doanh nghiÖp ph¶i ph©n phèi theo c¬ chÕ:
- Mét phÇn dïng ®Ó bï ®¾p vèn ®· bá ra mua hµng vµ còng ®Ó nh»m môc
®Ých b¶o toµn vèn lu ®éng.
- Bï ®¾p mét phÇn chi phÝ thuéc c¸c yÕu tè vËt chÊt ®· sö dông trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh chi phÝ bï ®¾p hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ vËt
liÖu, nhiªn liÖu, chi phÝ lao ®éng trong ®ã bao gåm c¶ chi phÝ tiÒn l¬ng, chi phÝ
vËn t¶i, chi phÝ bèc dì hµng ho¸,... mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong kú kinh
doanh.
- Thanh to¸n c¸c kho¶n thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ níc kh¸c nh: thuÕ
VAT, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ XNK, vµ c¸c kho¶n lÖ phÝ vµ phô thu kh¸c...
- Sè cßn l¹i sau khi bï ®¾p ®îc c¸c kho¶n chi phÝ gäi lµ lîi nhuËn tríc
thuÕ cña doanh nghiÖp. Lîi nhuËn nµy sau khi ®· trõ ®i thuÕ thu nhËp doanh
nghiÖp vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh«ng hîp lý nh nép tiÒn ph¹t, hao hôt vît qu¸ møc
quy ®Þnh, tiÒn l·i vay qu¸ h¹n... phÇn cßn l¹i sÏ ®îc doanh nghiÖp ph©n phèi vµo
c¸c quü nh: quü ®Çu t ph¸t triÓn, quü dù phßng tµi chÝnh, quü khen thëng phóc
lîi...
3.3. Chøc n¨ng gi¸m ®èc tµi chÝnh.
§©y lµ chøc n¨ng mang tÝnh chÊt kh¸ch quan ®îc sö dông trong kiÓm tra,
kiÓm so¸t tµi chÝnh doanh nghiÖp, chøc n¨ng gi¸m ®èc tµi chÝnh ph¶n ¸nh tÝnh
chÊt kh¸ch quan cña ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ th«ng qua ®ã cã thÓ ph¶n ¸nh ®îc
tr×nh ®é sö dông vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh. Qu¸ tr×nh t¹o lËp vµ sö dông
c¸c quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp híng vµo viÖc thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña c¸c
quy luËt kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ trÞ trêng. Trong ®ã ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña
gi¸m ®èc tµi chÝnh lµ gi¸m ®èc b»ng tiÒn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch
thêng xuyªn, liªn tôc vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Gi¸m ®èc tµi chÝnh cho thÊy ®îc kh¶ n¨ng sö dông vèn cã hiÖu qu¶ hay
kh«ng vµ viÖc ph©n phèi chóng nh thÕ nµo ®èi víi mçi ®ång vèn mµ doanh
nghiÖp ®· bá ra. §ång thêi th«ng qua mét sè chØ tiªu vÒ sö dông vèn, mét sè chØ
tiªu vÒ chi phÝ hay lîi nhuËn... mµ cã thÓ ph¸t hiÖn ra c¸c hiÖn tîng sö dông vèn
bÊt hîp lý, sö dông chi phÝ kinh doanh kÐm hiÖu qu¶ ®Ó t vÊn cho l·nh ®¹o hoÆc
chñ doanh nghiÖp cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vÒ tµi chÝnh ®¶m b¶o cho ho¹t
®éng cña doanh nghiÖp ®¹t hiÖu qu¶ cao. Vµ còng cã thÓ n¾m mét c¸ch chÝnh
x¸c, toµn diÖn t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp ®Ó lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh doanh
nghiÖp vµ b¸m s¸t môc tiªu kinh doanh. Còng th«ng qua chøc n¨ng nµy mµ qu¸
tr×nh kinh doanh ®îc chñ ®éng, kh«ng ngõng ®îc më réng vµ ph¸t triÓn theo
®Þnh híng, ®¶m b¶o viÖc sö dông vèn cã hiÖu qu¶, thùc hiÖn yªu cÇu cña chÕ ®é
h¹ch to¸n kinh tÕ, ®¶m b¶o ®êi sèng cña ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp,
tr¸nh tham « l·ng phÝ vµ nh÷ng tæn thÊt kh«ng ®¸ng cã do ho¹t ®éng tµi chÝnh
g©y nªn.
4. Vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp ®èi víi qu¸ tr×nh H§KD
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, tµi chÝnh doanh nghiÖp cã mét vai trß hÕt søc
quan träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, nã cã t¸c dông thóc
®Èy hoÆc k×m h·m qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Trong ho¹t ®éng kinh
doanh ngµy nay, tµi chÝnh gi÷ nh÷ng vai trß chñ yÕu sau:
§¶m b¶o huy ®éng ®Çy ®ñ, kÞp thêi vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp thêng xuyªn n¶y
sinh c¸c nhu cÇu vÒ vèn ng¾n h¹n vµ dµi h¹n cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh thêng xuyªn cña doanh nghiÖp còng nh cho ®Çu t ph¸t triÓn.
Vai trß tµi chÝnh doanh nghiÖp tríc hÕt ®îc thÓ hiÖn ë viÖc x¸c ®Þnh ®óng
®¾n c¸c nhu cÇu vÒ vèn cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong tõng
thêi kú vµ sau ®ã lùa chän h×nh thøc huy ®éng vèn phï hîp (huy ®éng tõ bªn
trong hay bªn ngoµi doanh nghiÖp). ChÝnh v× thÕ vai trß cña tµi chÝnh doanh
nghiÖp ngµy cµng trë nªn quan träng h¬n trong viÖc chñ ®éng lùa chän c¸c h×nh
thøc vµ ph¬ng ph¸p huy ®éng vèn ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh huy ®éng nhÞp nhµng,
liªn tôc víi chi phÝ thÊp nhÊt. Bªn c¹nh ®ã, tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vai trß
trong viÖc tæ chøc, sö dông vèn tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶. ViÖc tæ chøc sö dông vèn
cña doanh nghiÖp cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ lùa
chän dù ¸n ®Çu t trªn c¬ së ph©n tÝch mét sè chØ tiªu kinh tÕ nh kh¶ n¨ng sinh
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
lêi, møc ®é rñi ro,... ®Ó lùa chän ra mét dù ¸n ®Çu t tèi u. Huy ®éng kÞp thêi c¸c
nguån vèn cã ý nghÜa rÊt lín ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ n¾m b¾t kÞp thêi c¸c c¬ héi
kinh doanh. MÆt kh¸c, huy ®éng tèi ®a nguån vèn hiÖn cã vµo ho¹t ®éng kinh
doanh ®Ó cã thÓ gi¶m bít vµ tr¸nh ®îc nh÷ng thiÖt h¹i do ø ®äng vèn g©y ra,
®ång thêi gi¶m bít ®îc nhu cÇu vay vèn, tõ ®ã gi¶m ®îc kho¶n chi phÝ tr¶ l·i
tiÒn vay. ViÖc h×nh thµnh vµ sö dông tèt c¸c quü doanh nghiÖp cïng víi viÖc sö
dông c¸c h×nh thøc thëng ph¹t vËt chÊt nghiªm minh vµ hîp lý sÏ lµ ®éng lùc
thóc ®Èy c¸n bé c«ng nh©n viªn quan t©m tíi c«ng viÖc, g¾n bã víi doanh
nghiÖp tõ ®ã n©ng cao s¶n xuÊt lao ®éng gãp phÇn c¶i tiÕn vµ hîp lý hãa trong
s¶n xuÊt kinh doanh nh»m sö dông vèn ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt.
Gi¸m s¸t, kiÓm tra chÆt chÏ c¸c mÆt cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
còng lµ mét vai trß quan träng ®èi víi doanh nghiÖp trong viÖc thùc hiÖn hµng
lo¹t chØ tiªu kÕ ho¹ch tµi chÝnh ®· ®îc x©y dùng. Thêng xuyªn gi¸m s¸t, kiÓm
tra vµ ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸i qu¸t c¸c mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®ång
thêi ph¸t hiÖn ra nh÷ng tån t¹i víng m¾c trong kinh doanh ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng
biÖn ph¸p kh¾c phôc gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp
vµ ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng sao cho phï hîp víi thùc tÕ kinh doanh.
II. Sù cÇn thiÕt ph¶i ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh
nghiÖp.
1. Kh¸i niÖm vµ môc ®Ých ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh
nghiÖp.
1.1. Kh¸i niÖm.
Mäi sù vËt vµ hiÖn tîng ®Òu tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan, muèn n¾m b¾t,
nhËn thøc vµ c¶i t¹o ®îc chóng ®Ó ®a vµo sö dông phôc vô cho lîi Ých cña con
ngêi th× cÇn ph¶i hiÓu biÕt vÒ b¶n chÊt sù vËt vµ hiÖn tîng còng nh quy luËt vËn
®éng cña nã. V× vËy, ®Ó hiÓu biÕt ®îc chóng ta cÇn ph¶i sö dông nhiÒu ph¬ng
ph¸p nghiªn cøu kh¸c nhau trong ®ã cã ph¬ng ph¸p ph©n tÝch.
VËy ph©n tÝch cã thÓ hiÓu lµ sù bãc t¸ch, chia nhá sù vËt hiÖn tîng trong
mèi quan hÖ trong mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a c¸c bé phËn cÊu thµnh cña sù vËt,
hiÖn tîng; tõ ®ã cho ta nhËn thøc ®îc vÒ h×nh d¸ng, kÝch thíc, tÝnh chÊt cña
chóng trong ®èi tîng nghiªn cøu vµ thÊy ®îc mèi liªn hÖ, t¸c ®éng qua l¹i gi÷a
chóng. §ång thêi qua ph©n tÝch quy luËt cña sù vËt hiÖn tîng. §ã lµ ph©n tÝch
trong lÜnh vùc tù nhiªn, cßn trong lÜnh vùc kinh tÕ x· héi th× c¸c hiÖn tîng cÇn
ph©n tÝch chØ tån t¹i b»ng nh÷ng kh¸i niÖm trõu tîng. C.M¸c ®· chØ ra r»ng:
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
"Khi ph©n tÝch c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi th× kh«ng thÓ sö dông hoÆc
kÝnh hiÓn vi hoÆc nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc. Lùc lîng trõu tîng ph¶i thay thÕ c¸i
nµy hoÆc c¸i kia".
Ph©n tÝch kinh tÕ lµ mét trong nh÷ng kh¸i niÖm chung, tuú theo ph¹m vi
cña ®èi tîng nghiªn cøu mµ ta chia ra thµnh ph©n tÝch kinh tÕ vÜ m« hay ph©n
tÝch kinh tÕ vi m«.
- Ph©n tÝch kinh tÕ vÜ m« cã ph¹m vi nghiªn cøu réng trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n hay mét vïng l·nh thæ.
- Ph©n tÝch kinh tÕ vi m« hay cßn gäi lµ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ cã
ph¹m vi lµ c¸c hiÖn tîng vµ qu¸ tr×nh kinh tÕ ph¸t sinh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña mét doanh nghiÖp hay mét tæ chøc kinh tÕ cô thÓ.
Ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n trong ho¹t ®éng
kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ c¸c mèi quan hÖ tiÒn
tÖ g¾n liÒn víi viÖc h×nh thµnh nªn vèn, ph©n phèi, qu¶n lý vµ sö dông vèn trong
qu¸ tr×nh kinh doanh vµ ®îc biÓu hiÖn b»ng viÖc h×nh thµnh vµ sö dông c¸c quü
tiÒn tÖ.
Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh lµ qu¸ tr×nh xem xÐt kiÓm tra, ®èi chiÕu vµ
so s¸nh sè liÖu vÒ tµi chÝnh hiÖn hµnh víi qu¸ khø. Th«ng qua ph©n tÝch t×nh
h×nh tµi chÝnh mµ ngêi sö dông th«ng tin cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc tiÒm n¨ng, hiÖu
qu¶ kinh doanh hay nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra trong t¬ng lai hoÆc triÓn väng
ph¸t triÓn cã thÓ ®¹t ®îc cña doanh nghiÖp.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp ®· vµ ngµy
cµng trë thµnh mét c«ng cô quan träng trong hÖ thèng c¸c c«ng cô qu¶n lý kinh
tÕ x· héi. H¬n thÕ nã ®· ph¸t triÓn thµnh mét m«n khoa häc kinh tÕ ®éc lËp cã
®èi tîng nghiªn cøu riªng.
§èi tîng nghiªn cøu cña ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ viÖc ®i ph©n
tÝch nh÷ng kÕt qu¶ kinh doanh g¾n liÒn víi viÖc huy ®éng, sö dông vµ qu¶n lý
vèn, ®îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c chØ tiªu kinh tÕ vµ c¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi nã.
Nãi tãm l¹i, ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ tæng thÓ c¸c
ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó nghiªn cøu c¸c mèi quan hÖ nãi trªn nh»m nhËn
thøc vµ ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®óng ®¾n trong qu¶n lý kinh tÕ nãi chung vµ trong ®ã
cã qu¶n lý tµi chÝnh.
1.2. Môc ®Ých cña ph©n tÝch tµi chÝnh.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Víi nÒn kinh tÕ "më" cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc, c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ ®Òu cã quyÒn b×nh ®¼ng nh nhau,
®îc tù do c¹nh tranh víi nhau. V× thÕ, nh÷ng th«ng tin vÒ tµi chÝnh kh«ng chØ ®îc nh÷ng ®èi tîng cã vai trß qu¶n lý trong doanh nghiÖp quan t©m nh: b¸n gi¸m
®èc (héi ®ång qu¶n trÞ) mµ cßn lµ nh÷ng th«ng tin h÷u Ých cho c¸c chñ ®Çu t,
nhµ cho vay, c¸c cæ ®«ng, c¸c chñ nî, c¸c nhµ qu¶n lý liªn quan kh¸c, c¸c nhµ
b¶o hiÓm, ®èi thñ c¹nh tranh... Mçi nhãm ®èi tîng nµy cã nh÷ng nhu cÇu vÒ
th«ng tin kh¸c nhau vµ do vËy mçi nhãm cã xu híng sö dông th«ng tin kh¸c
nhau, do ®ã mçi nhãm cã xu híng tËp trung vµo nh÷ng khÝa c¹nh riªng trong
"bøc tranh" toµn c¶nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. VËy, ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh
nh»m c¸c môc ®Ých sau:
- Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin h÷u Ých
cho c¸c nhµ ®Çu t, c¸c tÝn chñ vµ ngêi sö dông th«ng tin tµi chÝnh kh¸c ®Ó hä cã
nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t hoÆc cho vay.
- Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp cho c¸c th«ng tin cho c¸c
chñ doanh nghiÖp, c¸c nhµ cho vay... trong viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh æn ®Þnh vµ kh¶
n¨ng cña c¸c dßng tiÒn ra - vµo, t×nh h×nh sö dông cã hiÖu qu¶ vèn kinh doanh,
t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp.
- ViÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp ®îc c¸c th«ng tin vÒ
nguån vèn chñ së h÷u, c¸c kho¶n nî, kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c¸c t×nh
huèng lµm biÕn ®æi c¸c nguån vèn vµ c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp.
Nh vËy, cã thÓ nãi môc ®Ých tèi cao vµ quan träng nhÊt cña ph©n tÝch tµi
chÝnh doanh nghiÖp lµ gióp ngêi ra quyÕt ®Þnh lùa chän ph¬ng ¸n kinh doanh tèi
u vµ ®¸nh chÝnh x¸c thùc tr¹ng, tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp. Hay nãi c¸ch
kh¸c, ®©y còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh kiÓm tra, xem xÐt, ®èi chiÕu, ®¸nh gi¸ thùc
tr¹ng vµ so s¸nh sè liÖu vÒ tµi chÝnh hiÖn t¹i víi qu¸ khø nh»m x¸c ®Þnh ®óng
tiÒm n¨ng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh còng nh nh÷ng triÓn väng trong t¬ng lai cua
doanh nghiÖp hay nh÷ng hiÖn tîng rñi ro tiÒm Èn cã thÓ x¶y ra cho c¸c doanh
nghiÖp cã nh÷ng biÖn ph¸p tèi u, ®¹t hiÖu qña trong kinh doanh.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2. ý nghÜa vµ nhiÖm vô ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp.
2.1. ý nghÜa.
Ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi chñ
doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh... trong viÖc ®¸nh gi¸ c¸c
th«ng tin vÒ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp ë hiÖn t¹i vµ t¬ng lai ®Ó cã nh÷ng quyÕt
®Þnh ®óng ®¾n trong lùa chän ph¬ng ¸n kinh doanh hoÆc ph¬ng ¸n ®Çu t mét
c¸ch tèt nhÊt. Do vËy, ý nghÜa cña ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp ®îc thÓ
hiÖn:
- §èi víi c¸c chñ doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp mèi
quan t©m lín nhÊt cña hä lµ t×m kiÕm kh¶ n¨ng tr¶ nî cïng víi nhiÒu mèi quan
t©m kh¸c nh t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, cung cÊp c¸c
s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô víi chi phÝ thÊp nhÊt... Tuy nhiªn mét doanh nghiÖp
chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu trªn khi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp cã l·i, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî vµ cã tÝch luü
tõ lîi nhuËn cña m×nh. Cßn nÕu lµ mét doanh nghiÖp lu«n lµm ¨n thua lç th× c¸c
nguån lùc sÏ bÞ c¹n kiÖt dÇn cïng víi kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n
®iÒu ®ã sÏ dÉn ®Õn viÖc doanh nghiÖp buéc ph¶i ngõng ho¹t ®éng vµ ®ãng cöa.
V× vËy, c¸c chñ doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ qu¶n trÞ rÊt quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi
chÝnh cña doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ hiÓu râ vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kh¶ n¨ng tµi
chÝnh ®Ó cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n cho ho¹t ®éng cña m×nh.
- §èi víi c¸c chñ ng©n hµng vµ c¸c nhµ cho vay tÝn dông th× mèi quan
t©m hµng ®Çu cña hä lµ t×m kiÕm kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng. Do vËy hä
®Æc biÖt quan t©m víi sè lîng tiÒn vµ c¸c tµi s¶n kh¸c cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh
tiÒn nhanh; tõ ®ã ®em so s¸nh víi sè nî ng¾n h¹n ®Ó biÕt ®îc kh¶ n¨ng thanh
to¸n tøc thêi cña doanh nghiÖp. Mét mÆt hä cßn quan t©m ®Õn vèn chñ së h÷u
cña doanh nghiÖp bëi ®©y lµ kho¶n mang tÝnh chÊt b¶o hiÓm cho hä trong trêng
hîp doanh nghiÖp gÆp rñi ro. Hä sÏ s½n sµng kh«ng cho vay khi thÊy c¸c th«ng
tin cña ngêi ®i vay kh«ng ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng khi kho¶n vay ®ã ®Õn h¹n mµ
doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Ó thanh to¸n. Nãi c¸ch kh¸c, lµ doanh nghiÖp
kh«ng ®ñ vËt t ®Ó ®¶m b¶o th× c¸c nhµ ®Çu t hay c¸c nhµ cung cÊp tÝn dông sÏ
kh«ng ra quyÕt ®Þnh ®Çu t hoÆc cho vay.
- §èi víi c¸c nhµ cung cÊp vËt t hµng ho¸, dÞch vô... tríc khi quyÕt ®Þnh
hä cÇn ph¶i xem xÐt vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng, ®Æc biÖt lµ trêng
hîp mua chÞu hµng ho¸. Nhãm ngêi nµy còng gièng nh chñ ng©n hµng, hä
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
muèn biÕt kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng ë hiÖn vµ t¬ng lai ra sao, liÖu cã
®ñ c¬ së ®Ó tin cËy khi giao hµng hay kh«ng?
- §èi víi c¸c nhµ ®Çu t th× mèi quan t©m cña hä chñ yÕu híng vµo viÖc
ph¸n ®o¸n c¸c yÕu tè rñi ro cã thÓ x¶y ra, thêi gian hoµn vèn vµ kh¶ n¨ng sinh
lêi, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña mçi ®ång vèn ®Çu t. Do vËy hä cÇn cã nh÷ng th«ng
tin vÒ ®iÒu kiÖn tµi chÝnh, t×nh h×nh ho¹t ®éng, kÕt qu¶ kinh doanh vµ c¸c tiÒm
n¨ng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. §ång thêi ®Ó ®¶m b¶o cho sù an toµn cña
®ång vèn ®Çu t, hä còng rÊt quan t©m ®Õn viÖc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng vµ tÝnh hiÖu
qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý. Nh÷ng ®iÒu ®ã nh»m ®¶m b¶o sù an toµn vµ tÝnh hiÖu
qu¶ cho c¸c nhµ ®Çu t.
- Bªn c¹nh chñ doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t,... cßn cã nhiÒu nhãm ngêi
kh¸c còng quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp nh c¬ quan thuÕ, c¸c
tæ chøc tµi chÝnh, thèng kª, nh÷ng ngêi lao ®éng... nh÷ng ngêi nµy còng cÇn cã
nh÷ng th«ng tin gièng nh c¸c ng©n hµng, c¸c nhµ ®Çu t... v× nã liªn quan ®Õn
quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña hä ë hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai nh:
- §èi víi c¬ quan qu¶n lý nhµ níc, qua viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh
doanh nghiÖp, sÏ ®¸nh gi¸ ®îc n¨ng lùc l·nh ®¹o cña ban gi¸m ®èc, tõ ®ã cã thÓ
ra nh÷ng quyÕt ®Þnh nh bæ sung vèn cho c¸c doanh nghiÖp....
- §èi víi nh÷ng C«ng ty cã ph¸t hµnh chøng kho¸n th× nh÷ng cæ ®«ng
cÇn th«ng tin tµi chÝnh ®Ó xem xÐt hiÖu qu¶ ®Çu t vèn vµo ®ã liÖu cã tèt hay
kh«ng? §èi víi c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh th× hä sÏ quan t©m h¬n ®Õn viÖc
®¸nh gi¸ c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra, th«ng qua ph©n tÝch c¸c chi tiªu vÒ kh¶ n¨ng
thanh to¸n, kh¶ n¨ng c©n ®èi vÒ vèn, kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp. §ång
thêi còng qua ph©n tÝch cã thÓ ®a ra dù ®o¸n vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh
cña doanh nghiÖp trong t¬ng lai.
Nãi tãm l¹i, ph©n tÝch tµi chÝnh kh«ng chØ quan träng ®èi víi doanh
nghiÖp mµ nã cßn rÊt cã ý nghÜa ®èi víi c¸c ®èi tîng kh¸c cã liªn quan ®Õn t×nh
h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Víi c¬ chÕ c¹nh tranh hiÖn nay th× viÖc ph©n
tÝch t×nh tµi chÝnh cña mçi doanh nghiÖp ngµy cµng trë nªn quan träng vµ cÇn
thiÕt h¬n.
2.2. NhiÖm vô ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp.
Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp cã nh÷ng nhiÖm vô sau:
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- §¸nh gi¸ chÝnh x¸c toµn diÖn vµ kh¸ch quan t×nh h×nh tµi chÝnh cña
doanh nghiÖp trªn c¸c mÆt huy ®éng c¸c nguån vèn vµ ph©n phèi vµ sö dông
vèn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
- §¸nh gi¸ t×nh h×nh c«ng nî ph¶i tr¶, ph¶i thu, t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng
thanh to¸n c¸c kho¶n nî, t×nh h×nh b¶o toµn vµ t¨ng trëng vèn kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
- §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh nãi chung vµ hiÖu qu¶ sö
dông cña tõng bé ph©n vèn nãi riªng.
III. Néi dung ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp
(TCDN).
1. Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n vµ nguån vèn.
Qua ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n vµ nguån vèn cña
doanh nghiÖp cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh huy ®éng vèn vµ c¸c nguån vèn hay
cã thÓ nhËn thøc ®îc viÖc ph©n phèi vµ sö dông hîp lý c¸c nguån vèn cña doanh
nghiÖp trong kinh doanh. §ång thêi còng thÊy ®îc kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ vèn cho
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n vµ nguån vèn (TCDN) ®îc dùa trªn
sè liÖu ®· ®îc tæng hîp trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh
kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh: doanh thu b¸n
hµng, lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh...
§Ó cã thÓ ph©n tÝch ®îc t×nh h×nh TCDN, ph¬ng ph¸p thêng ®îc sö dông
lµ ph¬ng ph¸p so s¸nh. Víi ph¬ng ph¸p nµy ngêi sö dông cã thÓ tÝnh c¸c chØ
tiªu, tØ lÖ t¨ng gi¶m, sè chªnh lÖch t¨ng gi¶m... ®Ó ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh
biÕn ®éng vµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng TCDN ë c¸c thêi kú.
1.1. Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n cña doanh nghiÖp.
Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi s¶n trong doanh nghiÖp nh»m môc ®Ých thÊy ®îc
sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña tµi s¶n, c¬ cÊu ph©n bæ tµi s¶n vµ sù t¸c ®éng ¶nh hëng ®Õn t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, qua ®ã
thÊy ®îc tÝnh tån t¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n doanh nghiÖp ®Ó
cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
1.2. Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh biÕn ®éng nguån vèn cña doanh
nghiÖp.
Khi xem xÐt nguån vèn cña doanh nghiÖp, ngêi xem cã thÓ thÊy ngay ®îc
thùc tr¹ng vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. §ång thêi còng qua viÖc xem xÐt nµy
ngêi ta thÊy ®îc t×nh h×nh huy ®éng c¸c nguån vèn cña doanh nghiÖp trong kú
nh vèn cña doanh nghiÖp, vèn vay ng©n hµng, vèn vay cña c¸c ®èi tîng kh¸c...
NÕu nh doanh nghiÖp huy ®éng tèt nguån tù cã trong kinh doanh sÏ gióp cho
c«ng ty n©ng cao ®îc kh¶ n¨ng tù chñ vÒ tµi chÝnh. Hay nh×n vµo ®ã mµ ngêi sö
dông thÊy ®îc tr¸ch nhiÖm ph¶i thanh to¸n c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp víi
ngêi lao ®éng, víi nhµ cung øng hay víi ng©n s¸ch.
2. Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n.
Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n nh»m môc ®Ých ®¸nh gi¸ sù
biÕn ®éng cña c¸c bé phËn cÊu thµnh tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã thÊy ®îc
tr×nh ®é sö dông vèn, viÖc ph©n bæ gi÷a c¸c lo¹i tµi s¶n trong qu¸ tr×nh ho¹t
®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, ®ång thêi ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p n©ng
cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. VËy ®Ó nhËn râ t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n
chóng ta nªn ®i s©u ph©n tÝch vµo tõng bé phËn cÊu thµnh nªn tµi s¶n.
2.1. Ph©n tÝch chung vÒ t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n lu ®éng
(TSL§).
Tµi s¶n lu ®éng (TSL§) lµ nh÷ng tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña doanh
nghiÖp, cã thêi gian ho¹t ®éng trong vßng mét n¨m hoÆc mét chu kú kinh
doanh. TSL§ cña doanh nghiÖp cã thÓ tån t¹i díi h×nh th¸i tiÒn, hiÖn vËt vµ c¸c
kho¶n nî ph¶i thu ng¾n h¹n; bao gåm vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n nî ph¶i thu,
hµng tån kho vµ c¸c kho¶n øng tríc.
2.1.1. Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn b»ng tiÒn.
Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp
nh»m môc ®Ých ®¸nh gi¸ t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông, sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m,
nguyªn nh©n biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña tiÒn trong kú kinh doanh hay kh¶ n¨ng
®¸p øng nhu cÇu phôc vô cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c
kú kinh doanh tíi.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2.1.2. Ph©n tÝch vÒ c¸c kho¶n ph¶i thu.
Ph©n tÝch c¸c kho¶n ph¶i thu nh»m môc ®Ých thÊy ®îc nh÷ng kho¶n tiÒn
hoÆc tµi s¶n cña doanh nghiÖp ®· vµ ®ang bÞ doanh nghiÖp, c¸ nh©n kh¸c chiÕm
dông mét c¸ch hîp ph¸p hoÆc bÊt hîp ph¸p mµ doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm
ph¶i thu håi.
2.1.3. Ph©n tÝch t×nh h×nh hµng tån kho.
Ph©n tÝch t×nh h×nh hµng tån kho nh»m môc ®Ých ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸
t×nh h×nh biÕn ®éng c¬ cÊu vµ thùc tr¹ng cña hµng tån kho vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng
nhu cÇu cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi còng qua ph©n tÝch t×nh
h×nh hµng tån kho sÏ cho ta thÊy ®îc hÖ sè vßng quay tèc ®é chu chuyÓn hµng
tån kho trong kú, nh÷ng m©u thuÉn tån t¹i cña hµng ho¸ tån kh« ®Ó ®a ra nh÷ng
biÖn ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi vµ ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p, qu¶n lý
hµng tån kho mét c¸ch tèt nhÊt cho mét qu¸ tr×nh kinh doanh hîp lý.
2.2. Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§).
Môc ®Ých ph©n tÝch t×nh h×nh t¨ng gi¶m vµ c¬ cÊu cña TSC§ cho thÊy sau
mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh TSC§ cña doanh nghiÖp t¨ng hay gi¶m? vµ c¬
cÊu ph©n bæ cña chóng ra sao? ViÖc ph©n bæ ®ã cã hîp lý hay kh«ng? ®Ó tõ ®ã
t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n tån t¹i ®Ó kh¾c phôc hay phts huy nh÷ng thÕ m¹nh
s½n cã cña m×nh.
3. Ph©n tÝch t×nh h×nh nguån vèn (NV) cña doanh nghiÖp.
Ph©n tÝch t×nh h×nh nguån vèn cña doanh nghiÖp lµ viÖc ®i ®¸nh gi¸ sù
biÕn ®éng c¸c lo¹i NV cña doanh nghiÖp nh»m thÊy ®îc t×nh h×nh huy ®éng vµ
sö dông c¸c lo¹i NV ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh.
3.1. Ph©n tÝch t×nh h×nh c«ng nî ph¶i tr¶ vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n c«ng
nî.
Môc ®Ých cña c«ng t¸c ph©n tÝch c«ng nî ph¶i tr¶ lµ nh»m nhËn thøc vµ
®¸nh gi¸ t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m c¬ cÊu vµ tÝnh chÊt cña c¸c kho¶n nî;
qua ®ã thÊy ®îc nh÷ng nguyªn nh©n cña sù t¨ng g¶m. §ång thêi qua ph©n tÝch
sÏ thÊy ®îc t×nh h×nh tr¶ nî vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp ë hiÖn t¹i vµ t¬ng lai ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng ®Ò xuÊt, gi¶i ph¸p vµ kÕ ho¹ch tr¶ nî, tr¸nh t×nh tr¹ng
tr¶ nî chËm cã thÓ lµm ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp
trong viÖc huy ®éng vèn cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3.2. Ph©n tÝch t×nh h×nh nguån vèn chñ së h÷u (nguån vèn CSH).
Ph©n tÝch t×nh h×nh nguån vèn chñ së h÷u nh»m nhËn thøc, ®¸nh gi¸ t×nh
h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m, nguyªn nh©n cña sù biÖn ®éng ®ã, qua ®ã thÊy ®îc
kh¶ n¨ng ®¸p øng cho nh÷ng nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó cã kÕ ho¹ch huy
®éng tèt c¸c nguån vèn.
IV. C¸c ph¬ng ph¸p vµ nguån tµi liÖu sö dông ph©n tÝch t×nh
h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp (TCDN).
C¸c ph¬ng ph¸p vµ nguån tµi liÖu sö dông ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh TCDN
lµ mét hÖ thèng bao gåm c¸c c«ng cô, c¸c biÖn ph¸p nh»m tiÕp cËn c¸c sù kiÖn,
hiÖn tîng, c¸c mèi liªn hÖ bªn trong vµ bªn ngoµi, c¸c luång chuyÓn dÞch vµ
biÕn ®æi tµi chÝnh, c¸c chØ tiªu tµi chÝnh tæng hîp vµ chi tiÕt nh»m ®¸nh gi¸ t×nh
h×nh TCDN. Trªn thùc tÕ tån t¹i rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p ph©n tÝch t×nh h×nh TCDN
kh¸c nhau tuú theo mèi quan t©m vµ yªu cÇu cña nghiªn cøu ®Ó lùa chän ph¬ng
ph¸p ph©n tÝch. Trong giíi h¹n cña chuyªn ®Ò nµy, em xin tr×nh bµy mét sè ph¬ng ph¸p sau:
1. C¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch t×nh h×nh TCDN.
1.1. Ph¬ng ph¸p so s¸nh.
So s¸nh lµ mét ph¬ng ph¸p ®îc sö dông rÊt phæ biÕn trong ph©n tÝch ®Ó
x¸c ®Þnh xu híng, møc ®é biÕn ®éng cña ph©n tÝch.
So s¸nh lµ mét ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Ó nhËn thøc ®îc c¸c sù vËt hiÖn tîng th«ng qua quan hÖ ®èi chiÕu t¬ng hç gi÷a sù vËt hiÖn tîng nµy víi sù vËt vµ
hiÖn tîng kh¸c. Môc ®Ých cña viÖc so s¸nh lµ t×m ra ®îc nh÷ng ®iÓm gièng vµ
kh¸c nhau gi÷a nh÷ng sù vËt vµ hiÖn tîng ®îc ®em ra so s¸nh. So s¸nh lµ ph¬ng
ph¸p nghiªn cøu ®îc coi träng trong lÜnh vùc khoa häc trong ®ã cã ph©n tÝch
ho¹t ®éng kinh tÕ doanh nghiÖp. §Ó tiÕn hµnh so s¸nh ®îc ngêi ta cÇn ph¶i gi¶i
quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nh x¸c ®Þnh ®îc sè gèc ®Ó so s¸nh, x¸c ®Þnh ®iÒu
kiÖn so s¸nh vµ x¸c ®Þnh ®îc môc tiªu so s¸nh, ®Æc biÖt lµ ph¶i ®¶m b¶o c¸c
®iÒu kiÖn ®ång bé ®Ó cã thÓ so s¸nh ®îc c¸c chØ tiªu tµi chÝnh. Ch¼ng h¹n nh
quy sù thèng nhÊt vÒ mÆt kh«ng gian, vÒ thêi gian, néi dung, tÝnh chÊt hay ®¬n
vÞ tÝnh to¸n. MÆt kh¸c, dùa vµo môc ®Ých ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh kú gèc vµ kú
b¸o c¸o cho hîp lý. Do vËy ph©n tÝch TCDN cã nhiÒu néi dung so s¸nh kh¸c
nhau nh:
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn cña kú b¸o c¸o so víi kú kÕ ho¹ch hoÆc sè
®Þnh møc ®Ó thÊy ®îc møc ®é h×nh thµnh b»ng tØ lÖ phÇn tr¨m (%) hoÆc sè
chªnh lÖch t¨ng gi¶m.
- So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn kú b¸o c¸o víi sè thùc hiÖn kú cïng n¨m tríc
hoÆc c¸c n¨m tríc ®Ó thÊy ®îc sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña c¸c chØ tiªu kinh tÕ
qua c¸c thêi kú vµ xu híng ph¸t triÓn cña nã ë t¬ng lai.
- So s¸nh gi÷a sè liÖu thùc hiÖn cña ®¬n vÞ nµy víi mét ®¬n vÞ kh¸c ®Ó
thÊy ®îc sù kh¸c nhau, møc ®é vµ kh¶ n¨ng phÊn ®Êu cña tõng ®¬n vÞ. Th«ng
thêng sè liÖu so s¸nh thêng ®îc lÊy lµ sè liÖu b×nh qu©n cña c¸c doanh nghiÖp
hay cña ngµnh.
- So s¸nh gi÷a bé phËn vµ tæng thÓ ®Ó x¸c ®Þnh tû träng cña nã trong chØ
tiªu chung.
Ngoµi ra cßn so s¸nh gi÷a chØ tiªu nµy víi chØ tiªu kh¸c cã mèi quan hÖ
chÆt chÏ vµ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó h×nh thµnh nªn chØ tiªu míi.
1.2. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tû lÖ.
Tû lÖ lµ chØ tiªu t¬ng ®èi ph¶n ¸nh møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch so víi kú
tríc. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tû lÖ cho thÊy râ h¬n sù biÕn ®æi cña c¸c chØ tiªu
kinh tÕ trong kú ph©n tÝch.
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tû lÖ yªu cÇu ph¶i x¸c ®Þnh ®îc c¸c ®Þnh møc, c¸c
ngìng cïng víi sù so s¸nh c¸c tû lÖ cña doanh nghiÖp víi gi¸ trÞ tû lÖ tµi chÝnh
®îc ph©n thµnh c¸c nhãm tû lÖ ®Æc trng ®Ó nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ theo nh÷ng môc
tiªu c¬ b¶n ®Æt ra cña doanh nghiÖp. C¸c nhãm tû lÖ ®îc ph©n thµnh:
- Nhãm tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng kinh doanh: §©y lµ nhãm chØ tiªu
®Æc trng cho viÖc sö dông nguån lùc cña doanh nghiÖp.
- Nhãm tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n: §©y lµ nhãm chØ tiªu ®îc sö dông
®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp.
- Nhãm kh¶ n¨ng sinh lêi: §©y lµ nhãm chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
- Nhãm tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng c©n ®èi vèn, c¬ cÊn vèn vµ nguån vèn; lµ nh÷ng
chØ tiªu ph¶n ¸nh møc ®é æn ®Þnh vµ tù chñ tµi chÝnh còng nh kh¶ n¨ng chiÕm
dông nî vay cña doanh nghiÖp.
Mçi nhãm chØ tiªu trªn phôc vô cho môc ®Ých kh¸c nhau cña ngêi ph©n
tÝch nh trong khi ban gi¸m ®èc quan t©m tíi kh¶ n¨ng ho¹t ®éng kinh doanh cña
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
doanh nghiÖp m×nh th× c¸c nhµ ®Çu t l¹i chó träng xem xÐt nhãm chØ tiªu kh¶
n¨ng sinh lêi, cßn c¸c chñ nî l¹i ®Æc biÖt quan t©m tíi nhãm tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng
thanh to¸n...
1.3. Ph¬ng ph¸p c©n ®èi.
Ph¬ng ph¸p c©n ®èi lµ ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ m« t¶ c¸c hiÖn tîng kinh
tÕ tån t¹i trong mèi quan hÖ c©n b»ng hoÆc ph¶i tån t¹i díi sù c©n b»ng. Mäi sù
vËt vµ hiÖn tîng ®Òu tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan vµ cã mèi quan hÖ biÖn chøng
lÉn nhau; do vËy trong ph©n tÝch kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cã nhiÒu chØ
tiªu cã liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau b»ng mèi quan hÖ mang tÝnh chÊt c©n ®èi. C¸c
quan hÖ c©n ®èi trong doanh nghiÖp cã hai lo¹i. C©n ®èi mang tÝnh chÊt tæng thÓ
vµ c©n ®èi c¸ biÖt.
- C©n ®èi mang tÝnh chÊt tæng thÓ lµ mèi quan hÖ c©n ®èi cña c¸c chØ tiªu
kinh tÕ tæng hîp. VÝ dô, mèi liªn hÖ gi÷a tµi s¶n vµ nguån vèn ®îc thÓ hiÖn qua
c«ng thøc Tµi s¶n = Nguån vèn hay mèi quan hÖ gi÷a doanh thu vµ chi phÝ thÓ
hiÖn qua c«ng thøc Doanh thu = Chi phÝ + KÕt qu¶.
- C©n ®èi c¸ biÖt lµ mèi quan hÖ c©n ®èi cña c¸c chØ tiªu kinh tÕ c¸ biÖt
nh mèi quan hÖ sau:
Nî ph¶i thu
kh¸ch hµng
®Çu kú
+
Nî ph¶i thu
kh¸ch hµng
trong kú
=
Nî ph¶i thu
cña kh¸ch
hµng ®· thu
trong kú
+
Nî ph¶i thu
cña kh¸ch
hµng cßn ph¶i
thu ë cuèi kú
Do chóng cã mèi quan hÖ c©n ®èi, v× vËy chØ cÇn cã mét chØ tiªu thay ®æi
sÏ lµm cho c¸c chØ tiªu kh¸c thay ®æi theo.
1.4. Ph¬ng ph¸p biÓu mÉu.
Ngêi ta thêng dïng biÓu mÉu trong ph©n tÝch TCDN ®Ó ph¶n ¸nh mét
c¸ch trùc quan c¸c sè liÖu ph©n tÝch.
C¸c biÓu mÉu ph©n tÝch nh×n chung ®îc thiÕt lËp theo c¸c dßng cét ®Ó ghi
chÐp c¸c chØ tiªu vµ sè liÖu ph©n tÝch. C¸c biÓu ph©n tÝch thêng ph¶n ¸nh mèi
quan hÖ so s¸nh gi÷a c¸c chØ tiªu kinh tÕ cã liªn quan víi nhau nh sè kú gèc víi
kú b¸o c¸o, sè kú kÕ ho¹ch víi kú b¸o c¸o... hay so s¸nh gi÷a c¸c chØ tiªu c¸
biÖt hoÆc c¸c chØ tiªu tæng thÓ. Tuú theo néi dung ph©n tÝch mµ c¸c biÓu cã tªn
gäi kh¸c nhau nh biÓu ph©n tÝch t×nh h×nh c«ng nî ph¶i tr¶, biÓu ph©n tÝch t×nh
h×nh nguån vèn së h÷u... cïng víi c¸c ®¬n vÞ tÝnh kh¸c nhau.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2. Nguån tµi liÖu ph©n tÝch.
Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp
ngµy nay chÞu sù rÊt nhiÒu t¸c ®éng ë bªn trong vµ bªn ngoµi doanh nghiÖp. C¸c
yÕu tè bªn trong nh c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y, kh¶ n¨ng t¨ng trëng vµ n¨ng suÊt
lao ®éng... C¸c yÕu tè bªn ngoµi nh luËt ph¸p, khoa häc kü thuËt, sù c¹nh tranh
cña c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh vµ kh¸c ngµnh. §Ó tiÕn hµnh ®îc c«ng viÖc
ph©n tÝch ngêi ta cßn ph¶i dùa trªn nhiÒu nguån tµi liÖu kh¸c nhau còng nh ph¶i
lêng ®îc sù ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè bªn trong néi bé doanh nghiÖp vµ c¸c yÕu
tè bªn ngoµi; nhng chñ yÕu ngêi ph©n tÝch dùa vµo c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña
doanh nghiÖp. §©y lµ nguån th«ng tin mµ kh«ng chØ chñ doanh nghiÖp cÇn mµ
cßn rÊt h÷u Ých ®èi víi c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c.
Tµi liÖu ®îc sö dông trong ph©n tÝch tµi chÝnh cña doanh nghiÖp chñ yÕu
sö dông hai lo¹i sau: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh.
2.1. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n.
B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp, ph¶n ¸nh tæng qu¸t
toµn bé tµi s¶n hiÖn cã vµ nguån h×nh thµnh nªn tµi s¶n cña doanh nghiÖp t¹i
mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ theo mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh. Sè liÖu trªn b¶ng
c©n ®èi kÕ to¸n ph¶n ¸nh ®îc toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp
còng nh c¬ cÊu tµi s¶n, nguån vèn vµ c¬ cÊu h×nh thµnh nªn tµi s¶n ®ã.
B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ tµi liÖu quan träng ®Ó nghiªn cøu ®¸nh gi¸ mét
c¸ch tæng qu¸t t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ kinh doanh, tr×nh ®é sö dông vèn vµ nh÷ng
triÓn väng kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®îc chia
thµnh hai phÇn: phÇn tµi s¶n vµ phÇn nguån vèn.
* PhÇn tµi s¶n: PhÇn nµy ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã cña doanh
nghiÖp t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o. PhÇn tµi s¶n cña doanh nghiÖp bao gåm hai
môc:
+ Môc A: TSL§ vµ ®Çu t ng¾n h¹n: lo¹i nµy ph¶n ¸nh tæng gi¸ trÞ TSL§
vµ c¸c kho¶n ®Çu t ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp ®Õn thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o.
+ Môc B: TSC§ vµ ®Çu t dµi h¹n: ph¶n ¸nh toµn bé gi¸ trÞ TSC§ mµ
doanh nghiÖp dang cã t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o vµ c¸c kho¶n ®Çu t tµi chÝnh dµi
h¹n nh c¸c kho¶n ký quü, ký cîc, c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n dë dang...
* PhÇn nguån vèn: PhÇn nµy cho ngêi xem th©y ®îc thùc tr¹ng vÒ tµi
chÝnh doanh nghiÖp, nã ph¶n ¸nh nguån h×nh thµnh nªn tµi s¶n hiÖn cã cña
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o. PhÇn nguån vèn ®îc chia thµnh hai
môc:
+ Môc A: "Nî ph¶i tr¶" bao gåm nî ng¾n h¹n, nî dµi h¹n vµ nî kh¸c mµ
tÝnh ®Õn thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o doanh nghiÖp cßn cha tr¶.
+ Môc B: "Nguån vèn chñ së h÷u" ®©y lµ c¸c chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh
toµn bé nguån vèn thuéc chñ së h÷u cña doanh nghiÖp vµ phÇn kinh phÝ sù
nghiÖp ®îc ng©n s¸ch nhµ níc cÊp.
2.2. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh
B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp ph¶n
¸nh tæng qu¸t kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú kÕ to¸n
vµ t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nh©n s¸ch Nhµ níc.
C¨n cø vµo sè liÖu trªn b¸o c¸o nµy, ngêi sö dông th«ng tin cã thÓ
kiÓm tra, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp
trong kú,so s¸nh sè liÖu víi c¸c kú tríc hay víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c ®Ó thÊy ®îc kÕt
qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ra sao vµ su
híng tíi sÏ nh thÕ nµo ®Ó ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ phï hîp víi yªu
cÇu cña thùc tiÔn.
B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh ®îc chia thµnh ba phÇn:
*PhÇn I: B¸o c¸o l·i lç:phÇn nµy ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng kinh
doanh,kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng bÊt thêng cña
kú tríc so víi kú nµy vµ ®îc luü kÕ tõ ®Çu n¨m.
*PhÇn II: Ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhµ níc.PhÇn
nµy ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhµ níc theo tõng chØ tiªu nh
nép thuÕ, b¶o hiÓm x· héi,b¶o hiÓm y tÕ ,kinh phÝ c«ng ®oµn…
C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh trong phÇn nµy theo râi sè cßn ph¶i nép k× tríc
chuyÓn sang, sè ph¸t sinh trong kú,vµ sè cßn ph¶i nép chuyÓn sang kú sau theo
tõng cét t¬ng øng.
Sè cßn ph¶i
nép chuyÓn
sang kú sau
Sè cßn ph¶i nép
=
kú tríc chuyÓn
sang
20
Sè ph¸t sinh
+ trong kú
Sè ®· nép
- cuèi kú
.DOC 
64 
59 
108 
