Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Chuyên ngành kinh tế Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn ...

Tài liệu Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam chi nhánh quảng bình.

.PDF
107
70
51

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐAI HỌC KINH TẾ PHẠM THỊ THANH HẰNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH QUẢNG BÌNH CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ:8 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS.HOÀNG VĂN LIÊM HUẾ 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các tài liệu tham khảo, các số liệu thống kê phục vụ mục đích nghiên cứu trong luận văn này có nguồn gốc rõ ràng và được sử dụng đúng quy định. Những kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa được ai công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Học viên Phạm Thị Thanh Hằng i LỜI CẢM ƠN Trong quá trình hoàn thành luận văn, tôi xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất tới TS. Hoàng Văn Liêm - người trực tiếp hướng dẫn đã quan tâm, đưa ra những chỉ bảo quý báu và giúp đỡ về mọi mặt để tôi hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn các Thầy, Cô giáo của Trường Đại học Kinh tế Huế đã tận tình dạy dỗ và tạo điều kiện giúp tôi hoàn thành khóa học. Xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc tới các phòng ban, bộ phận tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Quảng Bình đã giúp đỡnhiệt tình trong quá trình nghiêm cứu, cung cấp số liệu và giải đáp mọi thắc mắc của tôi. Xin bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình và bạn bè đã quan tâm, động viên, tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian qua. Xin chân thành cảm ơn! Học viên Phạm Thị Thanh Hằng ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN Họ và tên học viên: PHẠM THỊ THANH HẰNG Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Niên khóa: 2016 – 2018 Mã số: 8340410 Người hướng dẫn khoa học: TS. HOÀNG VĂN LIÊM Tên đề tài: NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH QUẢNG BÌNH 1. Mục tiêu và đối tượng nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình. Đối tượng nghiên cứu của luận văn là nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh Quảng Bình. 2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng Các phương pháp thống kê mô tả: Thu thập và xử lý số liệu, nghiên cứu các hiện tượng, nghiên cứu mối liên hệ giữa các hiện tượng, dự đoán để đánh giá, làm sáng tỏ những vấn đề đặt ra trong quá trình nghiên cứuNăng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh Quảng Bình. 3. Các kết quả nghiên cứu chính và kết luận - Về mặt lý luận: Luận văn đã hệ thống hóa được những vấn đề cơ bản nhất về năng lực cạnh tranh của Agribank chi nhánh Quảng Bình. - Về mặt thực tiễn: Luận văn đã đánh giá được thực trạng, chỉ ra được những tồn tại và nguyên nhân trongnăng lực cạnh tranh của Agribank chi nhánh Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016.Từ đó đưa ra các giải pháp, kiến nghị để nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank chi nhánh Quảng Bình trong thời gian tới. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU TT VIẾT TẮT NGHĨA 1 Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam 2 ATM Máy rút tiền tự động 3 BIDV Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam 4 CAR Hệ số an toàn vốn 5 CBCNV Cán bộ công nhân viên 6 CBTD Cán tộ tín dụng 7 CCTG Chứng chỉ tiền gửi 8 CNTT Công nghệ thông tin 9 CSTT Chính sách tiền tệ 10 CSTK Chính sách tài khóa 11 DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ 12 DNNN Doanh nghiệp Nhà nước 13 DNNQD Doanh nghiệp ngoài quốc doanh 14 KBNN Kho bạc Nhà nước 15 Liên Việt Ngân hàng thương mại cổ phần Bưu điện Liên Việt 16 NHCSXH Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam 17 NHNN Ngân hàng Nhà nước 18 NHNo&PTNT Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn 19 NHTM Ngân hàng thương mại 20 NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần 21 PGD Phòng giao dịch 22 POS Điểm bán hàng 23 QTD Quỹ tín dụng 24 ROA Return on Assets - Hệ số thu nhập trên tài sản. 25 ROE Return on Equity: Tỷ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu 26 Sacombank Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn thương tín 27 SMS Tin nhắn ký tự 28 SXKD Sản xuất kinh doanh iv 29 TCKT Tổ chức kinh tế 30 TCTD Tổ chức tín dụng 31 TCTC Tổ chức tài chính 32 TG Tiền gửi 33 Vietcombank Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam 34 Vietinbank Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam 35 VP Bank Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng 36 VR Khả năng tồn tại 37 WTO World Trade Organization - Tổ chức thương mại thế giới 38 XLRR Xử lý rủi ro v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN ........................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ............................................... iv MỤC LỤC................................................................................................................. vi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ............................................................................. ix DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ..................................................................... xi PHẦN MỞ ĐẦU.........................................................................................................1 1.Tính cấp thiết của đề tài ...........................................................................................1 2.Câu hỏi nghiên cứu....................................................................................................2 3.Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................................2 4.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................................3 5.Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................3 6.Kết cấu của luận văn ................................................................................................3 Chương 1:TỔNG QUAN VỀ CẠNH TRANH VÀ NÂNG CAO NĂNG LỰC........4 CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .............................................4 1.1.Cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường và cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại ..................................................................................................................4 1.1.1.Khái niệm cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường ............................................4 1.1.2.Cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại.......................................................4 1.2.Một số vấn đề lý luận về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại...........7 1.2.1.Khái niệm năng lực cạnh tranh ..........................................................................7 1.2.2.Lợi thế cạnh tranh ..............................................................................................8 1.2.3.Các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại..............8 1.3.Những vấn đề cơ bản về nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại .............................................................................................................................13 1.3.1. Khái niệm nâng cao năng lực cạnh tranh .......................................................14 1.3.2.Sự cần thiết nâng cao năng lực cạnh tranh.......................................................14 vi 1.3.3.Nội dung nâng cao năng lực cạnh tranh...........................................................16 1.3.4.Nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực cạnh tranh ....................................19 1.4.Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của một số ngân hàng thương mại .....24 1.4.1.Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Hà Tĩnh...........................24 1.4.2.Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín chi nhánh tỉnh Quảng Bình ...................................................................26 1.4.3.Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Ngoại thương chi nhánh tỉnh Quảng Bình ...........................................................................27 1.4.4.Bài học kinh nghiệm rút ra đối với Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình......27 Tiểu kết chương 1......................................................................................................29 Chương 2:THỰC TRẠNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH TỈNH QUẢNG BÌNH................................................................................30 2.1.Sự hình thành và phát triển của Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam Chi nhánh Tỉnh Quảng Bình ....................................................................30 2.1.1.Lịch sử hình thành của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam Chi nhánh Tỉnh Quảng Bình ............................................................................30 2.1.2.Chức năng nhiệm vụ chủ yếu của Agribank Quảng Bình................................31 2.1.3.Cơ cấu tổ chức nhân sự và nguồn nhân lực tại Chi nhánh...............................31 2.2.Kết quả hoạt động kinh doanh của Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 – 2016 ......................................................................................................33 2.2.1.Hoạt động huy động vốn ..................................................................................34 2.2.2Hoạt động tín dụng............................................................................................37 2.2.3.Các hoạt động dịch vụ khác .............................................................................39 2.3.Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 – 2016 ......................................................................................41 2.4.Thực trạng công tác nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016 ...........................................................................66 vii 2.4.1.Về việc tăng cường năng lực tài chính theo hướng mở rộng quy mô và an toàn ...................................................................................................................................66 2.4.2.Đẩy mạnh công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ...............................68 2.4.3.Đa dạng hóa dịch vụ ngân hàng gắn liền với định hướng phân khúc thị trường ....69 2.4.4.Hiện đại hóa công nghệ ngân hàng ..................................................................70 2.4.5.Việc xây dựng uy tín, giá trị thương hiệu của ngân hàng ................................72 2.5.Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình ...............................................73 2.5.1.Những hạn chế chủ yếu trong nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình .............................................................................................73 2.5.2.Nguyên nhân của những hạn chế trong nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình .......................................................................75 Tiểu kết chương 2......................................................................................................77 Chương 3:ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH TỈNH QUẢNG BÌNH ...................................................78 3.1.Mục tiêu định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình ...............................................................................................................78 3.2.Các nhóm giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình .............................................................................................79 Tiểu kết chương 3......................................................................................................89 KẾT LUẬN ...............................................................................................................90 KIẾN NGHỊ ..............................................................................................................92 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................95 QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN NHẬN XÉT CỦA PHẢN BIỆN 1+2 BẢN GIẢI TRÌNH XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN viii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tình hình cơ cấu nguồn nhân lực tại Agribank Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016 .......................................................................................34 Bảng 2.2: Tình hình nguồn vốn huy động của Agribank Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016 .......................................................................................36 Bảng 2.3: Tình hình hoạt động tín dụng của Agribank Quảng Bình giai đoạn 2014 – 2016.......................................................................................39 Bảng 2.4: Kết quả thu dịch vụ của Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016...............................................................................41 Bảng 2.5: Kết quả tài chính của Agribank Quảng Bình giai đoạn 2014-2016 ..41 Bảng 2.6: Thị phần nguồn vốn huy động của các ngân hàng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016 ...................................................42 Bảng 2.7: Thị phần nguồn vốn huy động tiền gửi dân cư của các ngân hàng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016 ...............................43 Bảng 2.8: Tình hình nguồn vốn và dư nợ của Agribank Chi nhánh tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 – 2016 ..............................................................49 Bảng 2.9: Kết quả hoạt động tín dụng của Agribank Chi nhánh tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016 phân theo thời hạn cho vay ..................50 Bảng 2.10: Thị phần tín dụng của các ngân hàng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016........................................................................48 Bảng 2.11. Số lượng thẻ của các NHTM trên địa bàn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014- 2016 ........................................................................................50 Bảng 2.12: Doanh số chi trả kiều hối của một số ngân hàng lớn trên địa bàn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016 ...................................................51 Bảng 2.13: Tỷ lệ chi phí trên thu nhập của một số ngân hàng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016 ...................................................52 Bảng 2.14: Tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 – 2016 ..................................................53 ix Bảng 2.15: Bảng theo dõi lãi suất tiền VND dành cho KHCN gửi tại thời điểm 30.12.2017..........................................................................................58 Bảng 2.16: So sánh biểu phí giữa các NHTM .....................................................59 Bảng 2.17: Mạng lưới của một số đối thủ cạnh tranh chủ yếu của Agribank .....63 Bảng 2.18: Số lượng máy ATM chấp nhận thanh toán thẻ của một số ngân hàng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016 ........................64 Bảng 2.19: So sánh mạng lưới và nhận diện thương hiệu các ngân hàng ...........65 x DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ 2.1: Kết quả hoạt động tín dụng của Agribank Quảng Bình giai đoạn 2014 - 2016 phân theo ngành, lĩnh vực đầu tư..................................46 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức quản lý Agribank Quảng Bình ................................33 xi PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong sự nghiệp đổi mới cơ chế quản lý kinh tế của Đảng và Nhà nước, kinh tế nước ta liên tục tăng trưởng và ổn định, cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch ngày càng hợp lý. Hội nhập kinh tế quốc tế trở thành một xu thế thời đại, và diễn ra mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực, biểu hiện xu hướng tất yếu khách quan của nền kinh tế. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt,cùng với sự phát triển của nền kinh tế thì hoạt động kinh doanh của ngân hàng cũng từng bước đổi mới và phát triển đa dạng,sự mở cửa của hệ thống ngân hàng với những quy định nới lỏng và một lộ trình giảm dần sự bảo hộ của Chính phủ tạo điều kiện cho các ngân hàng nước ngoài và các tổ chức tín dụng khác tham gia, mở rộng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam, được đối xử ngang bằng đã làm cho cuộc cạnh tranh giữa các Ngân hàng thương mại Việt Nam ngày càng trở nên khốc liệt. Hệ thống Ngân hàng Việt Nam đang đối mặt với những đối thủ cạnh tranh mạnh về thương hiệu, vốn, sản phẩm, công nghệ, nhân lực, kinh nghiệm,…Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để có thể cạnh tranh và phát triển trước các đối thủ này? Agribank chi nhánh Quảng Bình là một ngân hàng thương mại thành lập sớm nhất trên địa bàn tỉnh Quảng Bình, với các lợi thế về mạng lưới, số lượng cán bộ và một lượng lớn các khách hàng truyền thống đã giúp cho Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình có những thành tựu lớn trong hoạt động kinh doanh những năm qua. Đến nay, dù vẫn là một ngân hàng có tiềm lực mạnh trên địa bàn song thị phần của Agribank bị chia sẻ và Agribank chi nhánh tỉnh Quảng Bình không còn là ngân hàng số một trên địa bàn tỉnh như trước đó. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến thị phần Agribank bị chia sẻ, những nguyên nhân khách quan như sự xuất hiện ngày càng nhiều các NHTM trên địa bàn và các nguyên nhân khác nảy sinh trong hoạt động cung ứng dịch vụ của chính Agribank Quảng Bình (mức độ quan tâm đến khách hàng, các chương trình hậu mãi...), yếu tố con người, sản phẩm, công nghệ,...Trong thực tế hiện nay, các NHTM nói chung và các NHTM trên địa bàn tỉnh Quảng Bình nói riêng không còn có thể chạy đua trong việc tung ra thị trường các sản phẩm, dịch vụ mới mà đi sâu hơn nữa là các dịch vụ đi kèm, các dịch vụ chăm sóc khách hàng, các công cụ hạn chế rủi ro, tư vấn cho 1 khách hàng. Thương hiệu của ngân hàng được đặt lên hàng đầu. Đối với khách hàng cũng vậy, khi đặt mối quan hệ với bất cứ ngân hàng nào, các cá nhân, các nhà đầu tư cũng phải nghiên cứu, phân tích khả năng kinh doanh, uy tín, chất lượng dịch vụ của ngân hàng đó. Muốn nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo được uy tín với khách hàng và phát triển một cách vững chắc đòi hỏi ngân hàng phải có một đội ngũ quản lý giỏi biết nắm bắt các nhu cầu và phải đáp ứng được các nhu cầu khách hàng tạo mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng và gây dựng lòng tin tuyệt đối của khác hàng với ngân hàng. Với nhận thức đó, qua thực tế tìm hiểu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Chi nhánh tỉnh Quảng Bình tôi đã lựa chọn đề tài: "Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh Quảng Bình” để làm luận văn tốt nghiệp. Với mong muốn góp một phần nhỏ cho sự nghiệp phát triển của Chi nhánh Agribank tỉnh Quảng Bình trong thời gian tới. 2. Câu hỏi nghiên cứu Làm thế nào để nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Quảng Bình. 3. Mục tiêu nghiên cứu 3.1. Mục tiêu chung Mục tiêu nghiên cứu chung của luận văn là đề xuất giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình. 3.2. Mục tiêu cụ thể - Khái quát những vấn đề lý luận và thực tiễn về năng lực cạnh tranh của NHTM. - Đánh giá năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình. - Đề xuất phương hướng và giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình. 2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh Quảng Bình. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu nội dung cơ bản về công tác nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại. - Về không gian : Luận văn được nghiên cứu tạiNgân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh Tỉnh Quảng Bình. - Về thời gian: Thời kỳ nghiên cứu của luận văn từ năm 2014 đến năm 2016, định hướng nghiên cứu đến năm 2020. 5. Phương pháp nghiên cứu Các phương pháp thống kê mô tả: Thu thập và xử lý số liệu, nghiên cứu các hiện tượng, nghiên cứu mối liên hệ giữa các hiện tượng, dự đoán để đánh giá, làm sáng tỏ những vấn đề đặt ra trong quá trình nghiên cứu Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh Quảng Bình. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục các bảng biểu, nội dung của luận văn được kết cấu bao gồm 3 chương. Chương 1: Tổng quan về cạnh tranh và nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại Chương 2: Thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Chi nhánh tỉnh Quảng Bình Chương 3: Định hướng và giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Chi nhánh tỉnh Quảng Bình 3 Chương 1: TỔNG QUAN VỀ CẠNH TRANH VÀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường và cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệmcạnh tranh trong nền kinh tế thị trường Thuật ngữ "Cạnh tranh" được sử dụng rất phổ biến hiện nay trong nhiều lĩnh vực như kinh tế, thương mại, luật, chính trị, quân sự, sinh thái, thể thao. Theo nhà kinh tế học Michael Porter của Mỹ thì: Cạnh tranh (kinh tế) là giành lấy thị phần. Bản chất của cạnh tranh là tìm kiếm lợi nhuận, là khoản lợi nhuận cao hơn mức lợi nhuận trung bình mà doanh nghiệp đang có. Kết quả quá trình cạnh tranh là sự bình quân hóa lợi nhuận trong ngành theo chiều hướng cải thiện sâu dẫn đến hệ quả giá cả có thể giảm đi. Ở góc độ thương mại, cạnh tranh là một trận chiến giữa các doanh nghiệp và các ngành kinh doanh nhằm chiếm được sự chấp nhận và lòng trung thành của khách hàng. Hệ thống doanh nghiệp tự do đảm bảo cho các ngành có thể tự mình đưa ra các quyết định về phương thức và mặt hàng cần sản xuất, và tự định giá cho sản phẩm hay dịch vụ. Như vậy có thể nói cạnh tranh kinh tế là sự ganh đua giữa các chủ thể kinh tế (nhà sản xuất, nhà phân phối, bán lẽ, người tiêu dùng, thương nhân…) nhằm giành lấy những vị thế tạo nên lợi thế tương đối trong sản xuất, tiêu thụ hay tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ hay các lợi ích về kinh tế, thương mại khác để thu được nhiều lợi ích nhất cho mình. Cạnh tranh có thể xảy ra giữa nhà sản xuất, phân phối với nhau hoặc có thể xảy ra giữa người sản xuất với người tiêu dùng khi người sản xuất muốn bán hàng hóa, dịch vụ với giá cao, người tiêu dùng lại muốn mua với giá thấp. Cạnh tranh của một doanh nghiệp là chiến lược của một doanh nghiệp với các đối thủ trong cùng một ngành… 1.1.2. Cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại 1.1.2.1. Khái niệm Ngân hàng là loại hình doanh nghiệp đặc biệt, các sản phẩm của ngân hàng chủ yếu là dịch vụ nhằm đem lại những hỗ trợ tài chính cho người tiêu dùng. Như 4 vậy cạnh tranh trong ngành ngân hàng là một loại hình cạnh tranh đặc biệt, dựa trên tiêu chí đánh giá chất lượng sản phẩm dịch vụ cung ứng cho khách hàng. Cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng là sự ganh đua hợp pháp giữa các ngân hàng thông qua các hành động, nỗ lực và các biện pháp nhằm đạt đến các mục tiêu cụ thể của mình như thị phần, lợi nhuận, vốn, hiệu quả, an toàn, danh tiếng… 1.1.2.2. Sự cần thiết phải cạnh tranh Để tồn tại doanh nghiệp phải nâng cao năng lực cạnh tranh. Trong điều kiện hội nhập kinh tế với khu vực và thế giới, để tồn tại và đứng vững trên thị trường các doanh nghiệp cần phải cạnh tranh gay gắt không chỉ với các doanh nghiệp trong nước mà còn phải cạnh tranh với các Công ty tập đoàn xuyên quốc gia. Đối với các doanh nghiệp, cạnh tranh luôn là con dao hai lưỡi. Quá trình cạnh tranh sẽ đào thải các doanh nghiệp không đủ năng lực cạnh tranh để đứng vững trên thị trường. Mặt khác cạnh tranh buộc các doanh nghiệp phải không ngừng cố gắng trong hoạt động tổ chức sản xuất kinh doanh của mình để tồn tại và phát triển. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật công nghệ đang phát triển nhanh nhiều công trình khoa học công nghệ tiên tiến ra đời tạo ra các sản phẩm tốt, đáp ứng nhu cầu mọi mặt của con người. Người tiêu dùng đòi hỏi ngày càng cao về sản phẩm mà nhu cầu của con người thì vô tận, luôn có "ngách thị trường" đang chờ các nhà doanh nghiệp tìm ra và thoả mãn. Do vậy các doanh nghiệp phải đi sâu nghiên cứu thị trường, phát hiện ra những nhu cầu mới của khách hàng để qua đó có thể lựa chọn phương án phù hợp với năng lực kinh doanh của doanh nghiệp để đáp ứng nhu cầu khách hàng. Trong cuộc cạnh tranh này doanh nghiệp nào nhạy bén hơn thì doanh nghiệp đó sẽ thành công. NHTM cũng như các doanh nghiệp trên thị trường, hoạt động của nó cũng chịu tác động của quy luật cạnh tranh và các quy luật khác. Tuy nhiên, lĩnh vực hoạt động của NHTM là tiền tệ và các dịch vụ liên quan nên cạnh tranh trong NHTM có tính nhạy cảm hơn nhiều so với các ngành, các doanh nghiệp khác trong nền kinh tế, hơn nữa sản phẩm kinh doanh của NHTM là sản phẩm dịch vụ mang tính vô hình nên việc đánh giá sự khác biệt giữa các NHTM tương đối khó. Nâng cao năng lực cạnh tranh của NHTM trong nền kinh tế thị trường cũng có nghĩa là nâng cao uy tín, tên tuổi, là lợi thế để phát triển, giữ vững và mở rộng thị 5 trường. Hoạt động cạnh tranh thúc đẩy các ngân hàng phát triển, thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế cũng như xã hội. Nhờ cạnh tranh, khách hàng có nhiều cơ hội lựa chọn các sản phẩm dịch vụ tốt nhất phục vụ nhu cầu của mình với chi phí thấp nhất, qua đó tiết kiệm chi phí chung cho toàn xã hội, nâng cao hiệu quả hoạt động của toàn bộ nền kinh tế. Thực tế, không một khách hàng nào thỏa mãn được đầy đủ tất cả những yêu cầu của mình. Ngân hàng có lợi thế về mặt này và hạn chế về mặt khác. Các Ngân hàng cần nhận biết được để tăng cường khả năng cạnh tranh thông qua việc phát huy những điểm mạnh để đáp ứng tốt nhất yêu cầu của khách hàng. Nâng cao năng lực cạnh tranh là mộttất yếu trong nền kinh tế thị trường, có vai trò rất lớn quyết định đến sự sống còn và không thể thiếu trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp nói chung cũng như NHTM nói riêng. 1.1.2.3. Đặc điểm kinh doanh của ngân hàng ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngân hàng Thứ nhất, hoạt động của NHTM là hoạt động kinh doanh có tính rủi ro cao như rủi ro tín dụng, Ngân hàng có khả năng mất vốn khi khách hàng kinh doanh không hiệu quả, không trả được nợ hay khách hàng lừa đảo, rủi ro về lãi suất khi có biến động… Ngoài ra, Ngân hàng có thể gặp rủi ro về thanh khoản khi không cân đối được luồng tiền và có thể mất cân đối về khả năng chi trả trong thời điểm nhất định; rủi ro về tỷ giá khi cung cấp các dịch vụ về ngoại hối, rủi ro về chính sách Nhà nước khi có sự thay đổi các chính sách liên quan…là ngành kinh doanh trong lĩnh vực nhạy cảm, bất cứ sự thay đổi nhỏ nào của nền kinh tế, các chính sách xã hội, tâm lý khách hàng hay sự xuất hiện của luồng thông tin bên ngoài…cũng ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của Ngân hàng. Thứ hai, hoạt động kinh doanh của ngân hàng có tác động trực tiếp và mạnh mẽ tới toàn bộ nền kinh tế, liên quan chặt chẽ đến hoạt động của các ngân hàng khác, có tính hệ thống cao, chỉ một ngân hàng kinh doanh không hiệu quả, không lành mạnh, gặp khó khăn sẽ ảnh hưởng lớn đến cả hệ thống, do vậy hoạt động kinh doanh của Ngân hàng chịu sự giám sát chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước và hệ thống pháp luật, chịu sự chi phối của nhiều yếu tố trong nước và quốc tế, điều này ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh và cạnh tranh của các Ngân hàng. 6 1.2. Một số vấn đề lý luận về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại 1.2.1. Khái niệm năng lực cạnh tranh Năng lực cạnh tranh được hiểu là năng lực doanh nghiệp có thể duy trì vị trí của nó một cách lâu dài và có ý chí trên thị trường cạnh tranh, đảm bảo việc thực hiện một tỷ lệ lợi nhuận ít nhất bằng tỷ lệ đòi hỏi tài trợ những mục tiêu của doanh nghiệp, đồng thời đạt được những mục tiêu đặt ra. Năng lực cạnh tranh có thể chia làm 03 cấp: - Năng lực cạnh tranh quốc gia: một nền kinh tế đạt được tăng trưởng bền vững, thu hút được đầu tư, đảm bảo ổn định kinh tế, xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân. - Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp: năng lực duy trì và mở rộng thị phần, thu lợi nhuận của doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh trong và ngoài nước, thể hiện qua hiệu quả kinh doanh, lợi nhuận và thị phần. - Năng lực cạnh tranh của sản phẩm dịch vụ: được đo bằng thị phần của sản phẩm dịch vụ thể hiện trên thị trường, năng lực cạnh tranh của sản phẩm, dịch vụ phụ thuộc vào lợi thế cạnh tranh của nó, dựa vào chất lượng, tính độc đáo, yếu tố công nghệ chứa trong sản phẩm dịch vụ đó. Ngân hàng là một đơn vị kinh tế độc lập, một chủ thể gồm những bộ phận gắn bó với nhau, có vốn và các phương tiện vật chất kỹ thuật, hoạt động theo những nguyên tắc và mục tiêu thống nhất, thực hiện hạch toán kinh doanh hoàn chỉnh, có nghĩa vụ và được hệ thống pháp luật thừa nhận cũng như bảo vệ. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thể hiện thực lực và lợi thế của ngân hàng so với đối thủ cạnh tranh trong việc thỏa mãn tốt nhất các đòi hỏi của khách hàng để thu lợi ngày càng cao hơn. Ta có thể khái quát: Cạnh tranh là một trong những quy luật của nền kinh tế, tồn tại khách quan và phát huy tác dụng cùng các quy luật khác, hoạt động cạnh tranh luôn diễn ra còn năng lực cạnh tranh là khái niệm liên quan đến năng lực của các chủ thể sản xuất và kinh doanh. Sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp phụ thuộc vào năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nền kinh tế. Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng trước hết được tạo ra từ thực lực của Ngân hàng thể hiện qua năng lực tạo ra và tận dụng những lợi thế cạnh tranh khi so sánh với những đối thủ cạnh tranh khác trong việc cung cấp sản phẩm dịch vụ. Trên cơ sở so sánh đó, Ngân hàng cần tạo lập lợi thế so sánh với đối tác của mình, nhờ đó, Ngân hàng tạo ra ưu thế, sự khác biệt, và thị phần. Ngân hàng có lợi thế cạnh tranh khi tỷ suất lợi nhuận của Ngân hàng đó cao hơn mức trung bình ngành, được đánh giá qua 7 ROA, ROE. Lợi thế cạnh tranh được xây dựng bởi 4 yếu tố cơ bản là: hiệu quả, chất lượng, cải tiến, đổi mới hoàn thiện và thỏa mãn yêu cầu của khách hàng; phụ thuộc vào đồng thời nhiều nhân tố khác nhau, và năng lực bản thân của Ngân hàng, sự yếu kém của bất kỳ nhân tố nào sẽ làm giảm năng lực cạnh tranh của Ngân hàng đó. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại là khả năng do chính ngân hàng tạo ra trên cơ sở nắm bắt kịp thời các cơ hội để duy trì và phát triển những lợi thế vốn có nhằm củng cố và mở rộng thị phần, gia tăng lợi nhuận, chống đỡ và vượt qua những biến động bất lợi của môi trường kinh doanh hoặc sức ép của các lực lượng cạnh tranh. 1.2.2. Lợi thế cạnh tranh Lợi thế cạnh tranh là những yếu tố làm cho doanh nghiệp nổi bật hay khác biệt so với các đối thủ, là thế mạnh mà tổ chức có hoặc khai thác tốt hơn những đối thủ cạnh tranh có thể về chi phí hay sự khác biệt hóa… Với nhiều ngân hàng cùng cung cấp các dịch vụ sản phẩm tương tự nhau, vậy cạnh tranh như thế nào, bí quyết tồn tại cần tạo ra sự khác biệt, bất kỳ sự khác biệt nào cũng trở nên quan trọng. Thực tế, lợi thế sẽ thuộc về ngân hàng tạo ra sự khác biệt để sản phẩm dịch vụ của họ trở thành lựa chọn ưu tiên; vì vậy các ngân hàng cần lắng nghe và đáp ứng nhu cầu đòi hỏi ngày càng cao của người tiêu dùng về mạng lưới, hệ thống, dịch vụ thẻ, các mức phí dịch vụ, các chương trình ưu đãi… 1.2.3. Các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại 1.2.3.1. Năng lực tài chính Năng lực tài chính là một chỉ tiêu tổng hợp được tổng hòa từ nhiều chỉ tiêu khác nhau như: vốn điều lệ, vốn tự có, qui mô và khả năng huy động vốn, khả năng thanh toán, khả năng sinh lời, tỷ lệ thu nhập trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ lệ thu nhập trên tổng tài sản (ROA), mức độ rủi ro như hệ số an toàn vốn, chất lượng tín dụng…Trích dẫn theo Đặng Hữu Mẫn, “ Năng lực cạnh tranh của các Ngân hàng thương mại Việt Nam”, Tạp chí khoa học và công nghệ, số 6(41).2010, trang 165 - 173. Đây là yếu tố quan trọng quyết định khả năng kinh doanh cũng là yếu tố hàng đầu để đánh giá quy mô ngân hàng. Một ngân hàng có tiềm lực tài chính mạnh sẽ có khả năng trang bị các dịch vụ hoàn hảo, đảm bảo chất lượng, hạ phí dịch vụ, tổ chức các hoạt động quảng cáo khuyến mại mạnh mẽ để nâng cao năng lực cạnh tranh. 8
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan