Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Nâng cao khả năng cạnh tranh của bảo việt nhân thọ trong xu thế hội nhập...

Tài liệu Nâng cao khả năng cạnh tranh của bảo việt nhân thọ trong xu thế hội nhập

.PDF
76
66
120

Mô tả:

1 Bé gi¸o dôc vμ ®μo t¹o Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ tp. Hå chÝ minh Y Z Ph¹m ThÞ Mü Tiªn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña b¶o viÖt nh©n thä trong xu thÕ héi nhËp Chuyªn ngμnh : Tμi chÝnh – Ng©n hμng M· sè : 60.31.12 LuËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ Ng−êi h−íng dÉn khoa häc : TiÕn sÜ NguyÔn ThÞ Lanh Y Z 2 Tp. Hå ChÝ Minh N¨m 2006 Môc lôc Ch−¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm nh©n thä vμ kh¶ n¨ng c¹nh tranh.................................................................................................................................................1 1.1 Tæng quan vÒ b¶o hiÓm ...........................................................................................................9 1.1.1 Kh¸i niÖm vÒ b¶o hiÓm nh©n thä ..........................................................................................9 1.1.2 Quü dù phßng nghiÖp vô trong doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä ....................................9 1.1.2.1 Dù phßng theo hîp ®ång.......................................................................................10 1.1.2.2 Dù phßng ®¶m b¶o c©n ®èi ..................................................................................11 1.1.3 LÞch sö ra ®êi vμ thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä trªn thÕ giíi trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XXI : .....................................................................................................................................12 1.1.3.1 LÞch sö ra ®êi b¶o hiÓm nh©n thä trªn thÕ giíi . ...............................................12 1.1.3.2 ThÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä trªn thÕ giíi trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XXI .........................................................................................................................................15 1.2 C¬ së lý luËn vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh ....................................................................................17 1.2.1 M«i tr−êng bªn ngoμi ...........................................................................................................17 1.2.2 M«i tr−êng bªn trong............................................................................................................18 1.2.2.1 Ph©n tÝch nguån nh©n lùc: ...................................................................................18 1.2.2.2 Ph©n tÝch t×nh h×nh tμi chÝnh: ..............................................................................19 1.2.2.3 Ph©n tÝch tr×nh ®é c«ng nghÖ - c¬ së vËt chÊt kü thuËt: ...................................19 1.2.2.4 Ph©n tÝch marketing. .............................................................................................20 Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña B¶o ViÖt Nh©n Thä ...............................................21 2.1 LÞch sö h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn cña TËp ®oμn tμi chÝnh – B¶o hiÓm B¶o ViÖt vμ B¶o ViÖt Nh©n Thä. ....................................................................................................................21 2.1.1 TËp ®oμn Tμi chÝnh - B¶o hiÓm B¶o ViÖt :........................................................................21 2.1.2 B¶o ViÖt Nh©n Thä : .............................................................................................................22 2.2 T×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä(BHNT).......................................22 2.2.1 C¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong lÜnh vùc b¶o hiÓm nh©n thä ...............................................22 2.2.1.1 Prudential ViÖt Nam .............................................................................................23 2.2.1.2 AIA : ........................................................................................................................24 2.2.1.3 Manulife ViÖt Nam : .............................................................................................24 2.2.1.4 B¶o Minh - CMG : .................................................................................................24 2.2.1.5 C¸c c«ng ty míi ®−îc cÊp phÐp trong n¨m 2005 : ............................................25 3 2.2.2 C¸c tæ chøc tμi chÝnh kh¸c ...................................................................................................26 2.2.3 VÞ thÕ cña B¶o ViÖt Nh©n Thä trªn thÞ tr−êng .................................................................26 2.3 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña B¶o ViÖt Nh©n Thä .....................................................................28 2.3.1 Ph©n tÝch c¸c chØ tiªu tμi chÝnh vμ s¬ ®å SWOT ...............................................................29 2.3.1.1 Ph©n tÝch c¸c chØ tiªu tμi chÝnh ...........................................................................29 2.3.1.2 S¬ ®å SWOT - c¸c c¬ héi vμ ®e do¹ cña B¶o ViÖt Nh©n Thä .........................30 2.3.2 Marketing...............................................................................................................................32 2.3.2.1 Tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o........................................................................................32 2.3.2.2 PR: ...........................................................................................................................32 2.3.2.3 Nghiªn cøu thÞ tr−êng vμ hæ trî khai th¸c .........................................................33 2.3.3 §Þnh phÝ vμ ph¸t triÓn s¶n phÈm .........................................................................................33 2.3.3.1 Quy tr×nh thiÕt kÕ vμ hoμn thiÖn s¶n phÈm ........................................................33 2.3.3.2 C¸c vÊn ®Ò kü thuËt trong c«ng t¸c ph¸t triÓn s¶n phÈm .................................34 2.3.3.3 Thùc tr¹ng c¸c s¶n phÈm cña B¶o ViÖt Nh©n Thä ®ang ®−îc triÓn khai trªn thÞ tr−êng .....................................................................................................................36 2.3.4 DÞch vô kh¸ch hμng ..............................................................................................................38 2.3.4.1 Ch¨m sãc kh¸ch hμng ...........................................................................................38 2.3.4.2 Gi¸m s¸t tû lÖ duy tr× hîp ®ång ............................................................................39 2.3.4.3 Tæ chøc tr¶ tiÒn ®¸o h¹n .......................................................................................40 2.3.5 Gi¶i quyÕt quyÒn lîi .............................................................................................................41 2.3.6 §Çu t− : ...................................................................................................................................42 2.3.6.1 Thμnh lËp c«ng ty cæ phÇn chøng kho¸n B¶o ViÖt ............................................42 2.3.6.2 N¨m 2001 - thμnh lËp Trung T©m §Çu T− B¶o ViÖt ........................................43 2.3.7 Nh©n sù ..................................................................................................................................45 2.3.8 HÖ thèng th«ng tin ................................................................................................................46 2.3.9 Kªnh ph©n phèi: ....................................................................................................................48 2.3.9.1 Kªnh ph©n phèi qua ®¹i lý: ..................................................................................48 2.3.9.2 Kªnh ph©n phèi kh¸c ............................................................................................49 _Toc154542901 2.3.10 ThÝ ®iÓm thμnh lËp tËp ®oμn tμi chÝnh b¶o hiÓm B¶o ViÖt vμ cæ phÇn ho¸ Tæng c«ng ty..............................................................................................................................................50 2.3.10.1 ThÝ ®iÓm thμnh lËp TËp ®oμn Tμi chÝnh - B¶o hiÓm B¶o ViÖt ......................50 2.3.10.2 Khã kh¨n th¸ch thøc trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. .....................................................52 2.3.11 B¶o ViÖt Nh©n Thä héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. .................................................................53 2.3.11.1 Nh÷ng cam kÕt chñ yÕu më cöa thÞ tr−êng dÞch vô b¶o hiÓm ë n−íc ta .......53 2.3.11.2 C¬ héi vμ th¸ch thøc khi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ..........................................55 4 5 Ch−¬ng 3: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña b¶o viÖt nh©n thä trong xu thÕ héi nhËp .......................................................................................................57 3.1 Dù b¸o t×nh h×nh c¹nh tranh vμ môc tiªu ph−¬ng h−íng B¶o ViÖt Nh©n thä ®Õn 2010 ..57 3.1.1 Dù b¸o vÒ thÞ tr−êng b¶o hiÓm ............................................................................................57 3.1.2 Dù b¸o vÒ xu h−íng c¹nh tranh ..........................................................................................57 3.1.3 NhËn ®Þnh ®èi thñ c¹nh tranh trong ngμnh trong thêi gian tíi ........................................59 3.1.4 Môc tiªu vμ ph−¬ng h−íng cña B¶o ViÖt Nh©n Thä ®Õn n¨m 2010. ..........................59 3.2 C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña B¶o ViÖt Nh©n Thä trong xu thÕ héi nhËp .......................................................................................................................................60 3.2.1 B¸n cæ phÇn cho c¸c nhμ ®Çu t− chiÕn l−îc trong ®ã cã nhμ ®Çu t− n−íc ngoμi khi cæ phÇn ho¸ B¶o ViÖt. ....................................................................................................................60 3.2.1.1 Ph−¬ng thøc vμ b¸n cæ phÇn cho nhμ ®Çu t− chiÕn l−îc cña B¶o ViÖt...........61 3.2.1.2 Ph−¬ng thøc vμ møc b¸n cæ phÇn cho nhμ ®Çu t− n−íc ngoμi ........................62 3.2.2 N©ng cao chÊt l−îng phôc vô kh¸ch hμng .........................................................................63 3.2.3 §Çu t− .....................................................................................................................................65 3.2.4 VÊn ®Ò kiÓm so¸t tμi chÝnh trong x©y dùng tËp ®oμn .......................................................65 3.2.5 Hoμn thiÖn s¶n phÈm ............................................................................................................67 3.2.6 §Èy m¹nh ho¹t ®éng Marketing .........................................................................................68 3.2.7 Ph¸t triÓn kªnh ph©n phèi ....................................................................................................69 3.2.7.1 Cñng cè hoμn thiÖn hÖ thèng ®¹i lý theo h−íng chuyªn nghiÖp ......................69 3.2.7.2 Ph¸t triÓn vμ ®a d¹ng kªnh ph©n phèi ................................................................70 3.2.8 Nguån nh©n lùc .....................................................................................................................71 3.2.9 KiÕn nghÞ c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc ..................................................................................72 6 Mét sè b¶ng biÓu B¶ng 1 : Danh s¸ch c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä trang 15 B¶ng 2 : Doanh thu BHNT toμn thÞ tr−êng tõng n¨m ( 2002-2005) trang 18 B¶ng3 : Doanh thu phÝ n¨m 2004 vμ −íc n¨m 2005 trang 19 B¶ng 4 : KÕt qu¶ kinh doanh b¶o hiÓm nh©n thä cña B¶o ViÖt 2001-2005 trang 21 B¶ng 5 : C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tμi chÝnh cña B¶o ViÖt Nh©n thä n¨m 2004 vμ n¨m 2005 trang 21 B¶ng 6 : C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tμi chÝnh cña c¸c c«ng ty n¨m 2004, 2005 trang 22 B¶ng 7 : VÝ dô so s¸nh tæng gi¶i quyÕt quyÒn lîi/phÝ b¶o hiÓm trang 29 B¶ng 8 : Sè liÖu chi tr¶ ®¸o h¹n trang 32 B¶ng 9 : Sè liÖu chi tr¶ båi th−êng qua c¸c n¨m trang 33 B¶ng 10 : T¨ng tr−ëng nguån vèn vμ doanh thu ®Çu t− trang 35 B¶ng 11 : C¬ cÊu ®Çu t− n¨m 2004 vμ 2005 cña tõng doanh nghiÖp trang 36 B¶ng 12 : C¸c c«ng ty B¶o ViÖt tham gia gãp vèn trang 36 B¶ng 13 : Kªnh ph©n phèi chñ yÕu cña c¸c n−íc ph¸t triÓn. trang 42 B¶ng 14 : Dù b¸o tæng phÝ b¶o hiÓm gèc nh©n thä toμn thÞ tr−êng 2007-2010 trang 49 B¶ng 15 : NhËn ®Þnh ®èi thñ c¹nh tranh trong ngμnh trong thêi gian tíi trang 51 B¶ng 16 : C¸c chØ tiªu c¬ b¶n ®Õn n¨m 2010 cña B¶o ViÖt Nh©n thä trang 52 Mét sè biÓu ®å BiÓu ®å 1 : ThÞ phÇn c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä qua c¸c n¨m trang 19 BiÓu ®å 2 : Sè l−îng hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä qua c¸c n¨m trang 20 BiÓu ®å 3 : Doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä qua c¸c n¨m trang 20 7 më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tμi ViÖt Nam ®· chÝnh thøc ®−îc kÕt n¹p vμo tæ chøc th−¬ng m¹i thÕ giíi, trong giai ®o¹n s¾p tíi sÏ thu hót nhiÒu doanh nghiÖp b¶o hiÓm n−íc ngoμi vμo ®Çu t− t¹i thÞ tr−êng b¶o hiÓm ViÖt Nam. Canh tranh trong thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä sÏ diÔn ra ngμy cμng gay g¾t. §Õn nay thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ®· cã mÆt nhiÒu tªn tuæi lín trªn thÕ giíi nh− Prudential, AIA, Manulife, New York life, ACE life, Prevoir, B¶o Minh – CMG. Trong thêi gian qua c¸c c«ng ty n−íc ngoμi ®Æc biÖt lμ Prudential ®· ho¹t ®éng m¹nh mÏ t¹i thÞ tr−êng ViÖt Nam nhÊt lμ c¸c thμnh phè lín nh− Hμ Néi vμ Thμnh phè Hå ChÝ Minh. Theo xu thÕ ngμy cμng cã nhiÒu doanh nghiÖp tham gia vμo thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä m¹nh mÏ trong thêi gian tíi. §iÒu nμy ®· t¹o ra th¸ch thøc rÊt lín cho B¶o ViÖt Nh©n thä. Trong ho¹t ®éng b¶o hiÓm nh©n thä, ngoμi nh÷ng ho¹t ®éng nh− n©ng cao chÊt l−îng phôc vô kh¸ch hμng, viÖc t¨ng c−êng ho¹t ®éng ®Çu t− tμi chÝnh; ®æi míi c«ng nghÖ th«ng tin, th× viÖc c¶i tiÕn vμ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm; ®a d¹ng ho¸ kªnh ph©n phèi ; t¨ng c−êng ho¹t ®éng Marketing vμ bμi to¸n nh©n sù cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm vμ lμ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thμnh c«ng cña doanh nghiÖp trong kinh doanh, trong c¹nh tranh. Khi hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t− tμi chÝnh mang l¹i cao, doanh nghiÖp b¶o hiÓm cã ®iÒu kiÖn chia l·i cao cho kh¸ch hμng, cã ®iÒu kiÖn gi¶m phÝ cho kh¸ch hμng vμ ®¶m b¶o nguån tμi chÝnh cho ®Çu t− ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt cña doanh nghiÖp trong dμi h¹n. ViÖc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng kÞp thêi mäi nhu cÇu cña c¸c tÇng líp d©n c−, ®æi míi c«ng nghÖ th«ng tin vμ vÊn ®Ò nh©n sù nh»m môc ®Ých thu hót ®−îc nhiÒu kh¸ch hμng vÒ cho doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä cña m×nh, ®ã chÝnh lμ lîi thÕ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm vÒ dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hμng, vÒ phÝ b¶o hiÓm vμ vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm dÞch vô b¶o hiÓm ®Ó ®èi phã víi c¹nh tranh. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm nh©n thä trong thêi gian tíi , v−ît qua ®−îc th¸ch thøc, tËn dông ®−îc c¬ héi trong qu¸ tr×nh héi nhËp ®ßi hái B¶o ViÖt Nh©n thä ph¶i n©ng cao ®−îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh. V× vËy , viÖc ®−a ra gi¶i ph¸p n©ng cao n©ng lùc c¹nh tranh cña B¶o ViÖt Nh©n thä trong xu thÕ héi nhËp lμ cÇn thiÕt. 8 2. Môc ®Ých nghiªn cøu Trªn c¬ së nghiªn cøu nh÷ng lý luËn chung vÒ b¶o hiÓm vμ vÊn ®Ò c¹nh tranh còng nh− thùc tiÔn ho¹t ®éng b¶o hiÓm nh©n thä trªn thÕ giíi. LuËn v¨n tËp trung nghiªn cøu, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña B¶o ViÖt Nh©n thä. Trªn c¬ së ®ã, ®−a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña B¶o ViÖt trong xu thÕ héi nhËp. 3. Ph¹m vi nghiªn cøu: LuËn v¨n chØ giíi h¹n ph¹m vi nghiªn cøu trong B¶o ViÖt Nh©n Thä 4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: LuËn v¨n sö dông ph−¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng kÕt hîp víi c¸c ph−¬ng ph¸p so s¸nh, ph©n tÝch nh÷ng sè liÖu thèng kª, c¸c b¸o c¸o th−êng niªn cña B¶o ViÖt, ®i tõ c¬ së nghiªn cøu lý luËn c¹nh tranh trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm theo th«ng lÖ quèc tÕ ®Õn c¹nh tranh trong ho¹t ®éng kinh doanh B¶o hiÓm nh©n thä thùc tiÔn cña B¶o ViÖt, tõ ®ã rót ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó lμm râ môc ®Ých cña luËn v¨n ®Ò ra. 5. KÕt cÊu cña luËn v¨n: Ngoμi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, tμi liÖu tham kh¶o, luËn v¨n gåm ba ch−¬ng: Ch−¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm vμ kh¶ n¨ng c¹nh tranh Ch−¬ng II : Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña B¶o ViÖt Nh©n thä . Ch−¬ng III : C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña B¶o ViÖt Nh©n thä trong xu thÕ héi nhËp. 9 Ch−¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm nh©n thä vμ kh¶ n¨ng c¹nh tranh 1.1 Tæng quan vÒ b¶o hiÓm 1.1.1 Kh¸i niÖm vÒ b¶o hiÓm nh©n thä B¶o hiÓm nh©n thä cÇn xem xÐt trªn 2 ph−¬ng diÖn lμ: ph−¬ng diÖn ph¸p lý vμ ph−¬ng diÖn kü thuËt * §Þnh nghÜa b¶o hiÓm nh©n thä trªn ph−¬ng diÖn ph¸p lý. “B¶o hiÓm nh©n thä lμ b¶n hîp ®ång trong ®ã ®Ó nhËn ®−îc phÝ b¶o hiÓm cña ng−êi tham gia b¶o hiÓm, ng−êi b¶o hiÓm cam kÕt sÏ tr¶ cho mét hay nhiÒu ng−êi thô h−ëng b¶o hiÓm mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh (sè tiÒn b¶o hiÓm hay mét kho¶ng trî cÊp ®Þnh kú) trong tr−êng hîp ng−êi ®−îc b¶o hiÓm bÞ tö vong hoÆc ng−êi ®−îc b¶o hiÓm ®−îc ghi râ trong hîp ®ång”. *§Þnh nghÜa b¶o hiÓm nh©n thä trªn ph−¬ng diÖn kü thuËt. “B¶o hiÓm nh©n thä lμ nghiÖp vô bao hμm nh÷ng cam kÕt, mμ sù thi hμnh nh÷ng cam kÕt nμy phô thuéc vμo tuæi thä cña con ng−êi. Dï ®Þnh nghÜa b¶o hiÓm nh©n thä trªn gãc ®é nμo th× nã còng thÓ hiÖn râ nÐt lμ lo¹i b¶o hiÓm phô thuéc vμo tuæi thä con ng−êi. C¸ch ®Þnh nghÜa thø nhÊt cho thÊy trong hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä, sè l−îng ng−êi mμ cã thÓ g¾n víi c¸c nghÜa vô hoÆc quyÒn lîi lμ bèn lo¹i ng−êi: ng−êi b¶o hiÓm, ng−êi kÝ kÕt (ng−êi tham gia b¶o hiÓm), ng−êi ®−îc b¶o hiÓm, vμ ng−êi thô h−ëng b¶o hiÓm. Thùc tÕ ng−êi ta nhËn thÊy r»ng, khi ng−êi b¶o hiÓm cam kÕt, cã nghÜa lμ anh ta døt kho¸t ph¶i g¾n bã víi hîp ®ång mμ kh«ng tõ bá tr−íc ngμy kÕt thóc hîp ®ång. Cßn ng−êi tham gia b¶o hiÓm kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tr¶ phÝ liªn tôc cho ®Õn trän nghÜa vô, anh ta cã thÓ ngõng tr¶ phÝ nÕu anh ta muèn. Sù mÒm dÎo nμy lμ viÖc dùa trªn luËt ph¸p cho phÐp, cã c¨n cø vμo c¸c nguån thu nhËp vμ hoμn c¶nh gia ®×nh cña ng−êi ®−îc b¶o hiÓm cã thÓ thay ®æi, trong khi thêi h¹n c¸c hîp ®ång l¹i rÊt dμi. §©y lμ mét ngo¹i lÖ ho¹t ®éng b¶o hiÓm. 1.1.2 Quü dù phßng nghiÖp vô trong doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä §èi víi tÊt c¶ c¸c thuËt ng÷ sö dông trong b¶o hiÓm, “dù phßng’ lμ mét trong nh÷ng thuËt ng÷ quan träng nhÊt vμ còng dÔ bÞ hiÓu sai nhÊt. Trong cuéc sèng h»ng ngμy, chóng ta sö dông thuËt ng÷ “dù phßng” ®Ó nãi ®Õn thø g× ®ã thªm vμo, phô vμo 10 nguån dù tr÷ hμng ngμy cña chóng ta. VÝ dô, trong lÜnh vùc tμi chÝnh nãi chung, ng−êi ta th−êng sö dông thuËt ng÷ nμy ®Ó nãi ®Õn mét quü phô thªm ®−îc sö dông ®Õn trong nh÷ng tr−êng hîp ®Æc biÖt. Tuy nhiªn, trong lÜnh vùc b¶o hiÓm, “dù phßng” kh«ng ph¶i ®iÓn h×nh lμ mét nguån tiÒn, mμ chÝnh x¸c h¬n lμ c¸c tr¸ch nhiÖm vÒ tæng sè tiÒn mμ nhμ b¶o hiÓm −íc tÝnh cÇn ph¶i thanh to¸n trong t−¬ng lai ®Ó thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña m×nh. LuËt b¶o hiÓm quy ®Þnh nhiÒu ®iÒu b¾t buéc vÒ Quü dù phßng ®èi víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. Chóng ta sÏ kh«ng bμn luËn vÒ ®iÒu nμy ë ®©y. Tuy nhiªn, chóng ta còng cÇn biÕt r»ng c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thiÕt lËp nhiÒu lo¹i quü dù phßng kh¸c nhau, cã quü do c¸c c«ng ty tù ®Æt ra. Kho¶n 2, ®iÒu 9, nghÞ ®Þnh 43 quy ®Þnh c¸c lo¹i dù phßng trong b¶o hiÓm nh©n thä nh− sau: a. Dù phßng to¸n häc : Lμ kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña sè tiÒn b¶o hiÓm vμ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña phÝ b¶o hiÓm sÏ thu ®−îc trong tu¬ng lai, ®−îc sö dông ®Ó tr¶ tiÒn b¶o hiÓm ®èi víi nh÷ng tr¸ch nhiÖm ®· cam kÕt khi x¶y ra sù kiÖn b¶o hiÓm; b. Dù phßng phÝ ch−a ®−îc h−ëng ¸p dông ®èi víi c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä cã thêi h¹n d−íi mét n¨m, ®−îc sö dông ®Ó tr¶ tiÒn b¶o hiÓm sÏ ph¸t sinh trong thêi gian cßn hiÖu lùc cña hîp ®ång b¶o hiÓm trong n¨m tiÕp theo; b. Dù phßng båi th−êng, ®−îc sö dông ®Ó tr¶ tiÒn b¶o hiÓm khi x¶y ra sù kiÖn b¶o hiÓm nh−ng ®Õn cuèi n¨m tμi chÝnh ch−a ®−îc gi¶i quyÕt; d. Dù phßng chia l·i, ®−îc sö dông ®Ó tr¶ l·i mμ doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®· tháa thuËn víi bªn mua b¶o hiÓm trong hîp ®ång b¶o hiÓm; e. Dù phßng b¶o ®¶m c©n ®èi, ®−îc sö dông ®Ó tr¶ tiÒn b¶o hiÓm khi x¶y ra sù kiÖn b¶o hiÓm do cã biÕn ®éng lín vÒ tû lÖ tö vong, l·i suÊt kü thuËt. Trong phÇn tiÕp theo, chóng ta sÏ xem xÐt Dù phßng båi th−êng vμ Dù phßng b¶o ®¶m c©n ®èi ®Ó hiÓu râ h¬n vÒ c¸c lo¹i dù phßng mμ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thiÕt lËp. 1.1.2.1 Dù phßng theo hîp ®ång Nh− ®· ®Ò cËp ë phÇn tr−íc, Dù phßng theo hîp ®ång lμ sè tiÒn mμ c«ng ty b¶o hiÓm −íc tÝnh cÇn ph¶i thanh to¸n cho c¸c quyÒn lîi b¶o hiÓm khi hîp ®ång hÕt h¹n. C¸c c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i lu«n duy tr× tæng gi¸ trÞ tμi s¶n lín h¬n Dù phßng theo hîp ®ång ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n quyÒn lîi cho c¸c hîp ®ång khi ®¸o h¹n. H¬n n÷a, Dù phßng theo hîp ®ång còng ph¶i ®ñ ®Ó thanh to¸n cho c¸c quyÒn lîi vμ nh÷ng quü hç trî cho nh÷ng dù phßng nμy còng ph¶i ®−îc ®Çu t− mét c¸ch an toμn. Cã nhiÒu c¸c quy 11 ®Þnh cña c¸c c¬ quan chÝnh phñ quy ®Þnh vÒ Dù phßng theo hîp ®ång trong b¶o hiÓm nh©n thä. VÝ dô, ®Ó tÝnh to¸n sè tiÒn cÇn cã cho Dù phßng theo hîp ®ång, ng−êi ta quy ®Þnh c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i sö dông mét B¶ng tû lÖ tö vong thËn träng, nh− B¶ng tû lÖ tö vong CSO 1980, B¶ng tû lÖ tö vong thËn träng lμ b¶ng ®−a ra tû lÖ tö vong cao h¬n møc mμ c«ng ty b¶o hiÓm dù ®o¸n ®èi víi mét nhãm c¸c hîp ®ång nhÊt ®Þnh. B»ng viÖc sö dông B¶ng tû lÖ tö vong thËn träng, c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i ®Ó riªng ra nhiÒu tμi s¶n h¬n so víi møc cã thÓ cÇn ®Ó thanh to¸n cho c¸c khiÕu n¹i. §Ó ®¶m b¶o tÝnh an toμn cña tμi s¶n hç trî cho Dù phßng theo hîp ®ång, ng−êi ta quy ®Þnh c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i ®Çu t− vμo c¸c lÜnh vùc an toμn. LuËt quy ®Þnh vÒ møc dù phßng tèi thiÓu vμ an toμn ®Çu t− ®−îc ban hμnh ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng−êi tham gia b¶o hiÓm vμ ng−êi ®−îc h−ëng quyÒn lîi b¶o hiÓm, v× quyÒn lîi cña hä phô thuéc vμo kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. Sù chªnh lÖch gi÷a sè tiÒn b¶o hiÓm - sè tiÒn ®−îc tr¶ khi gi¶i quyÕt quyÒn lîi b¶o hiÓm tö vong - vμ Dù phßng theo hîp ®ång vμo thêi ®iÓm cuèi mét n¨m hîp ®ång bÊt kú ®−îc gäi lμ Gi¸ trÞ rñi ro thuÇn cña hîp ®ång. Gi¸ trÞ rñi ro thuÇn = Sè tiÒn b¶o hiÓm Dù phßng theo hîp ®ång Khi Dù phßng theo hîp ®ång t¨ng lªn, Gi¸ trÞ rñi ro thuÇn cña hîp ®ång gi¶m ®i. C¸c c«ng ty b¶o hiÓm còng ph¶i thiÕt lËp Dù phßng theo hîp ®ång cho c¸c hîp ®ång cã thêi h¹n b¶o hiÓm ng¾n h¬n nhiÒu nh− hîp ®ång b¶o hiÓm tö kú 1 n¨m ch¼ng h¹n. Víi môc ®Ých thiÕt lËp Dù phßng theo hîp ®ång cho lo¹i hîp ®ång tö kú 1 n¨m, c«ng ty b¶o hiÓm coi nh− nhËn ®−îc toμn bé tæng sè phÝ cña hîp ®ång ngay vμo ®Çu n¨m hîp ®ång. C«ng ty b¶o hiÓm cã thÓ ®Çu t− kho¶n phÝ nμy cho ®Õn khi cÇn ph¶i gi¶i quyÕt quyÒn lîi, vμ do vËy ph¶i thiÕt lËp mét tr¸ch nhiÖm dù phßng båi th−êng. Trong n¨m hîp ®ång, c«ng ty sÏ ph¶i thanh to¸n quyÒn lîi b¶o hiÓm cho bÊt kú tr−êng hîp tö vong nμo x¶y ra vμ do vËy gi¶m ®i tr¸ch nhiÖm dù phßng båi th−êng cho mét nhãm hîp ®ång b¶o hiÓm. Vμo cuèi n¨m hîp ®ång, khi nh÷ng hîp ®ång cßn l¹i hÕt h¹n, tæng Dù phßng theo hîp ®ång b»ng 0 vμ kh«ng cã khiÕu n¹i nμo ®−îc thanh to¸n n÷a. 1.1.2.2 Dù phßng ®¶m b¶o c©n ®èi Mçi c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt quyÒn lîi cho c¸c khiÕu n¹i tr−êng hîp chÕt kÓ c¶ khi c¸c ®iÒu kiÖn thùc tÕ x¶y ra xÊu h¬n dù kiÕn khi tÝnh phÝ. MÆc dï thèng kª vÒ tû lÖ tö vong cho biÕt toμn bé tû lÖ tö vong gi¶ ®Þnh, vÉn cã nh÷ng sù dao ®éng trong nh÷ng tr−êng hîp ®Æc biÖt, vÝ dô nh− tr−êng hîp x¶y ra bÖnh dÞch. Nh÷ng tr−êng hîp ngoμi dù kiÕn nh− vËy cã thÓ cã nh÷ng ¶nh h−ëng bÊt lîi ®Õn tû lÖ tö vong 12 cña nh÷ng ng−êi ®ang ®−îc b¶o hiÓm. C¸c c«ng ty còng bÞ h¹n chÕ trong viÖc kiÓm so¸t l·i suÊt ®Çu t−, vμ còng cã thÓ cã c«ng ty kh«ng thu ®−îc kho¶n l·i ®Çu t− nh− ®· dù tÝnh khi tÝnh phÝ b¶o hiÓm. H¬n n÷a, c¸c chi phÝ ho¹t ®éng còng cã thÓ t¨ng ë møc cao h¬n so víi møc dù tÝnh. C¸c chi phÝ phô thªm vμo phÝ thuÇn ®«i khi còng bao gåm mét kho¶n nhá ®Ó ®¶m b¶o cho nh÷ng t×nh huèng bÊt th−êng nμy. C¸c c«ng ty b¶o hiÓm sö dông nh÷ng kho¶n phô thªm nμy ®Ó lËp nªn Quü dù phßng dao ®éng lín, chÝnh lμ nh÷ng dù phßng ®Ó ®Ò phßng nh÷ng tr−êng hîp bÊt th−êng x¶y ra. Dù phßng dao ®éng lín t¹o ra mét biªn dù tr÷ an toμn trong tr−êng hîp: KÕt qu¶ thùc tÕ vÒ bÊt kú yÕu tè nμo – sè ng−êi chÕt, l·i ®Çu t− hoÆc chi phÝ – bÊt lîi h¬n dù kiÕn. MÆc dï mét vμi c«ng ty b¶o hiÓm thiÕt lËp Quü dù phßng dao ®éng lín cho c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm th−êng thiÕt lËp Quü dù phßng dao ®éng lín cho c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm søc kháe. 1.1.3 LÞch sö ra ®êi vμ thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä trªn thÕ giíi trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XXI : 1.1.3.1 LÞch sö ra ®êi b¶o hiÓm nh©n thä trªn thÕ giíi . Con ng−êi cïng c¸c thÓ chÕ chÝnh trÞ tõng tån t¹i trong lÞch sö lu«n ®Æt nhiÖm vô h¹n chÕ rñi ro lªn hμng ®Çu. DÞch vô b¶o hiÓm ra ®êi ch¼ng qua chØ ®Ó lμm nhiÖm vô h¹n chÕ rñi ro Êy. ë Trung Hoa c¸ch ®©y h¬n 5000 n¨m, b¶o hiÓm ®−îc xem lμ biÖn ph¸p ng¨n ngõa n¹n c−íp biÓn. Lóc bÊy giê bän c−íp biÓn hoμnh hμnh kh¾p n¬i; do vËy ®Ó h¹n chÕ rñi ro, khi ra kh¬i ng−êi ta th−êng bè trÝ cho nhiÒu tμu chia nhau chë kÌm mét phÇn hμng hãa cña mét chiÕc tμu kh¸c, phßng khi cã mét chiÕc tμu bÞ bän c−íp biÓn tÊn c«ng th× phÇn hμng cßn l¹i chë trªn nh÷ng chiÕc tμu kia kh«ng bÞ c−íp. C¸ch nay gÇn 4500 n¨m, ë mét n¬i kh¸c lμ ®Õ quèc Babylon cæ, c¸c th−¬ng nh©n th−êng ph¶i du th−¬ng (bu«n b¸n ë nh÷ng n¬i xa) kh¸ nhiÒu, vμ hä ®· ®èi phã víi c¸c rñi ro b»ng c¸ch ®em tiÒn cho ng−êi kh¸c vay. Khi viÖc vËn chuyÓn hμng hãa ®· hoμn tÊt mét c¸ch an toμn, c¸c th−¬ng nh©n nμy sÏ b¾t ng−êi vay tiÒn hoμn tr¶ kho¶n vay, kÌm theo ®ã lμ tiÒn lêi. Vμo n¨m 2100 tr−íc C«ng Nguyªn, ®¹o luËt Hammurabi ra ®êi ®· ®Æt ho¹t ®éng cho vay cña c¸c doanh nh©n vμo khu«n khæ ph¸p luËt. §¹o luËt nμy ®· chÝnh thÓ hãa c¸c kh¸i niÖm “bottomry” (chØ viÖc m−în tiÒn trªn c¬ së lÊy tμu lμm b¶o ®¶m) vμ “respondentia” (chØ hμng hãa vËn chuyÓn b»ng ®−êng thñy). C¸c kh¸i niÖm nμy ®· ®Æt nÒn mãng cho thùc hiÖn c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm hμng h¶i. C¸c hîp ®ång lo¹i nμy gåm 3 yÕu tè: kho¶n vay c¨n cø vμo gi¸ trÞ tμu, hμng hãa hay c−íc vËn chuyÓn; l·i suÊt; 13 kho¶n phô thu cho c¸c tr−êng hîp mÊt m¸t cã thÓ x¶y ra. Trªn thùc tÕ, khi tham gia hîp ®ång b¶o hiÓm, chñ tμu lμ ng−êi ®−îc b¶o hiÓm cßn chñ cho vay lμ ng−êi ®¸nh gi¸ rñi ro. B¶o hiÓm nh©n thä xuÊt hiÖn ë ®Õ quèc La M· cæ ®¹i kh«ng l©u sau ®ã. T¹i ®©y ng−êi ta ®· lËp nªn c¸c héi mai t¸ng ®Ó lo chi phÝ tang ma cho c¸c thμnh viªn, ngoμi ra héi còng hç trî tμi chÝnh cho th©n nh©n ng−êi chÕt. Kho¶ng n¨m 450 sau C«ng Nguyªn, ®Õ quèc La M· sôp ®æ dÉn ®Õn viÖc hÇu hÕt c¸c kh¸i niÖm cña b¶o hiÓm nh©n thä bÞ l·ng quªn. Tuy nhiªn c¸c mÆt, tÝnh chÊt cña nã th× vÉn kh«ng hÒ thay ®æi trong suèt thêi Trung Cæ, nhÊt lμ ®èi víi c¸c ph−êng héi thñ c«ng vμ th−¬ng nghiÖp. C¸c ph−êng héi nμy ®· lËp nªn nhiÒu h×nh thøc b¶o hiÓm thμnh viªn ®Ó bï ®¾p thiÖt h¹i c¸c vô háa ho¹n, lò lôt, trém c−íp; ngoμi ra cßn cã b¶o hiÓm th−¬ng tËt, tö vong vμ thËm chÝ lμ b¶o hiÓm tï ngôc (b¶o hiÓm cho tr−êng hîp ng−êi mua b¶o hiÓm ph¶i vμo tï). Trong suèt thêi phong kiÕn, c¸c ngμnh du lÞch vμ mËu dÞch ngμy cμng suy yÕu vμ kh«ng cßn thÞnh ®¹t nh− tr−íc, do vËy c¸c h×nh thøc b¶o hiÓm s¬ khai còng bÞ mai mét. Tuy nhiªn trong kho¶ng thêi gian tõ thÕ kû 14 ®Õn thÕ kû 16 c¸c ngμnh giao th«ng, th−¬ng nghiÖp vμ c¶ dÞch vô b¶o hiÓm ®· ph¸t triÓn trë l¹i. DÞch vô b¶o hiÓm ë Ên §é b¾t nguån tõ bé kinh Veda cña n−íc nμy. §¬n cö lμ tr−êng hîp cña tËp ®oμn b¶o hiÓm nh©n thä Yogakshema, mét c«ng ty trùc thuéc tæng héi liªn hiÖp b¶o hiÓm Ên §é. Tªn cña c«ng ty nμy ®−îc lÊy tõ trong kinh Rig Veda. Côm tõ Yogakshema cho thÊy ë Ên §é vμo kho¶ng n¨m 1000 tr−íc C«ng Nguyªn, h×nh thøc “b¶o hiÓm céng ®ång” ®· ph¸t triÓn rÊt thÞnh hμnh vμ ng−êi Aryan khi ®ã còng ®· tham gia rÊt nhiÒu vμo h×nh thøc b¶o hiÓm nμy. T−¬ng tù víi ®Õ quèc La M· cæ ®¹i, trong giai ®o¹n truyÒn b¸ ®¹o PhËt ng−êi Ên §é ®· lËp nªn nhiÒu héi mai t¸ng ®Ó hç trî cho c¸c gia ®×nh x©y cÊt nhμ cöa ®ång thêi che chë, ®ïm bäc c¸c gãa phô vμ trÎ nhá. DÞch vô b¶o hiÓm ngμy nay: Sau C¸ch M¹ng ¸nh S¸ng ( Glorious Revolution) n¨m 1688, ë Ch©u ¢u chØ cã V−¬ng Quèc Anh c«ng nhËn tÝnh ph¸p lý cña b¶o hiÓm nh©n thä. Nhê vËy mμ trong suèt 3 thËp kû sau C¸ch M¹ng ¸nh S¸ng, ë Anh dÞch vô nμy ®· ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ. H×nh thøc b¶o hiÓm mμ chóng ta thÊy ngμy nay cã nguån gèc tõ thÕ kû 17. Khi ®ã ë Anh tõng cã mét n¬i gäi lμ Lloyd’s of London, n¬i mμ vÒ sau ng−êi ta biÕt tíi víi c¸i tªn Nhμ hμng Cμ phª Lloyd’s (Lloyd’s Coffee House). C¸c th−¬ng nh©n, chñ tμu vμ c¸c 14 nhμ thÇu b¶o hiÓm khi ®ã hay tô tËp ë nhμ hμng nμy ®Ó bμn c«ng chuyÖn lμm ¨n vμ tiÕn hμnh c¸c hîp ®ång bu«n b¸n. MÆc dï ®−îc sö dông nh− mét c«ng cô h¹n chÕ rñi ro, dÞch vô b¶o hiÓm nh©n thä vÉn bÞ cuèn vμo trß ®á ®en vèn ®−îc xem lμ b¶n n¨ng cña tÇng líp tiÓu t− s¶n Anh ®ang ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ lóc bÊy giê. Khi ®ã n¹n c¸ c−îc lan trμn kh¾p n¬i. ThËm chÝ nÕu ®äc b¸o thÊy tin cã mét nh©n vËt tiÕng t¨m nμo ®Êy ®ang bÞ bÖnh nÆng s¾p chÕt, ng−êi ta liÒn pháng ®o¸n ngμy chÕt cña nh©n vËt nμy, sau ®ã ®æ vÒ Nhμ hμng Cμ phª Lloyd’s ®Ó ®Æt c−îc cho ngμy chÕt Êy. §Ó thÓ hiÖn sù ph¶n ®èi ®èi víi trß c¸ c−îc nμy, vμo n¨m 1979 ®· cã 79 nhμ thÇu b¶o hiÓm quyÕt ®Þnh ly khai ra khái Nhμ hμng Cμ phª Lioyd’s. Hai n¨m sau hä chung tay lËp nªn “Nhμ hμng Cμ phª Lloyd’s míi”, n¬i ®−îc c«ng chóng biÕt ®Õn víi c¸i tªn “Lloyd’s ch©n chÝnh”. §Õn n¨m 1774, quèc héi Anh ra s¾c lÖnh cÊm tæ chøc, tham gia c¸ c−îc trªn ngμy chÕt cña con ng−êi, tõ ®ã vÊn n¹n nμy míi chÊm døt. B¶o hiÓm cã mÆt ë Mü: Ngμnh dÞch vô b¶o hiÓm cña Hoa Kú ®−îc x©y dùng trªn m« h×nh b¶o hiÓm Anh. Vμo n¨m 1735, c«ng ty b¶o hiÓm ®Çu tiªn cña Hoa Kú ®· ra ®êi ë Charleston, thñ phñ bang South Carolina. Vμo n¨m 1759, Héi NghÞ Gi¸o Héi Tr−ëng L·o Philadelphia ®· quyÕt ®Þnh b¶o trî cho tËp ®oμn b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn cña Hoa Kú. TËp ®oμn nμy ho¹t ®éng v× lîi Ých cña c¸c môc s− vμ tÝn ®å. Ngμy 22 th¸ng 5 n¨m 1761, tËp ®oμn nμy ®· ký kÕt ®−îc hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn víi c«ng chóng Mü. MÆc dÇu vËy, m·i ®Õn 80 n¨m sau (tøc lμ sau n¨m 1840) dÞch vô b¶o hiÓm nh©n thä Mü míi thËt sù cÊt c¸nh. Ch×a khãa dÉn ®Õn thμnh c«ng chÝnh lμ nhê c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®· h¹n chÕ ®−îc nh÷ng sù chèng ®èi tõ c¸c nhãm t«n gi¸o. N¨m 1835, ë New York ®· x¶y ra mét vô háa ho¹n ®Çy tai tiÕng. Vô háa ho¹n nμy khiÕn ng−êi d©n ë ®©y l−u t©m nhiÒu h¬n ®Õn nhu cÇu ph¶i cã nguån dù tr÷ ®Ó bï ®¾p cho nh÷ng thiÖt h¹i nghiªm träng kh«ng thÓ l−êng tr−íc. Hai n¨m sau, Massachusetts trë thμnh bang ®Çu tiªn ë Mü sö dông luËt ph¸p buéc c¸c c«ng ty ph¶i tù tÝch lòy nguån dù tr÷ nμy. Vô ch¸y lín ë Chicago vμo n¨m 1871 cμng nhÊn m¹nh s©u s¾c mét thùc tÕ: nÕu háa ho¹n bïng lªn ë nh÷ng thμnh phè ®«ng d©n, møc ®é thiÖt h¹i sÏ v« cïng to lín. H×nh thøc b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm c«ng céng xuÊt hiÖn trong nh÷ng n¨m 1880 vμ cïng víi ph¸t minh ra xe « t«, h×nh thøc b¶o hiÎm nμy ®· ®−îc c«ng chóng ®ãn nhËn vμ ngμy cμng thÓ hiÖn ®−îc tÇm quan träng. 15 Trong suèt qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, dÞch vô b¶o hiÓm ®· cã rÊt nhiÒu b−íc ph¸t triÓn. N¨m 1897, chÝnh phñ Anh th«ng qua “§¹o LuËt Båi Th−êng Cho Ng−êi Lao §éng” (Workmen’s Compensation Act). §¹o luËt nμy buéc c¸c c«ng ty ph¶i ®ãng b¶o hiÓm tai n¹n lao ®éng cho nh©n viªn. Trong thÕ kû 19, ng−êi ta ®· lËp ra rÊt nhiÒu héi ®oμn cã tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm nh©n m¹ng vμ søc kháe cho héi viªn. Bªn c¹nh ®ã còng cã mét sè héi kÝn chØ cung cÊp dÞch vô b¶o hiÓm lÖ phÝ thÊp cho nh÷ng ai lμ héi viªn cña hä. Ngμy nay c¸c héi kÝn nμy vÉn cø tiÕp tôc b¶o hiÓm cho héi viªn; ®iÒu nμy diÔn ra t−¬ng tù ë hÇu hÕt c¸c tæ chøc cña ng−êi lao ®éng. Cã nhiÒu chñ sö dông lao ®éng cßn lo lu«n mét lóc nhiÒu hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä vμ søc kháe cho nh©n viªn. C¸c hîp ®ång nμy kh«ng chØ ®¬n thuÇn b¶o hiÓm nh©n thä mμ cßn ®¶m b¶o quyÒn lîi cho nh©n viªn khi hä bÞ bÖnh, bÞ tai n¹n hay vÒ h−u. Trong c¸c hîp ®ång nμy th−êng nh©n viªn chØ ph¶i tr¶ mét phÇn phÝ b¶o hiÓm. MÆc dï ngμnh dÞch vô b¶o hiÓm cña Hoa Kú bÞ ¶nh h−ëng s©u s¾c bëi V−¬ng Quèc Anh, thÞ tr−êng b¶o hiÓm n−íc nμy cã phÇn kh¸c víi n−íc Anh. L·nh thæ réng lín, sù ph©n bè ®a d¹ng vÒ mÆt ®Þa lý cïng kh¸t väng ®éc lËp cña ng−êi Mü chÝnh lμ nguyªn nh©n t¹o nªn sù kh¸c biÖt ®ã. Khi Mü chuyÓn m×nh tõ thuéc ®Þa xa bê cña Anh trë thμnh mét thÕ lùc ®éc lËp chuyÓn tõ n−íc n«ng nghiÖp thμnh n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, ngμnh kinh doanh b¶o hiÓm cña n−íc nμy còng ph¸t triÓn m¹nh theo h−íng tõ mét vμi c«ng ty b¶o hiÓm ban ®Çu trë thμnh mét ngμnh dÞch vô quy m« lín. Tãm l¹i cã thÓ nãi ngμnh b¶o hiÓm Mü ®· ph¸t triÓn rÊt tinh vi, s¶n sinh ra nhiÒu m¹ng l−íi phôc vô vμ ®a d¹ng ho¸ dÞch vô ®Ó ph¸t triÓn hμi hoμ víi mét quèc gia ®ang ngμy cμng ph¸t triÓn. 1.1.3.2 ThÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä trªn thÕ giíi trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XXI Theo c«ng ty t¸i b¶o hiÓm Thuþ SÜ b¶o hiÓm nh©n thä vèn lμ thÕ m¹nh cña c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, nh−ng b−íc vμo thiªn niªn kû míi, vμo thÕ kû XXI, ngμnh nμy vÊp ph¶i vô khñng bè 11/09/2001 ë New York ®· lμm cho doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä ë c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÞ gi¶m 2,4% do víi n¨m 2000, sang n¨m 2002, ®· t¨ng ®−îc 1,9%, nh−ng t×nh h×nh tμi chÝnh cña c¸c C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä vÉn gÆp khã kh¨n, nhÊt lμ nh÷ng n−íc ®Çu t− vèn nhμn rçi vμo mua cæ phiÕu. L·i suÊt b¶o l·nh c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm thÊp h¬n l·i suÊt thùc thu trªn thÞ tr−êng tμi chÝnh; hîp ®ång b¶o hiÓm cã l·i suÊt b¶o l·nh chiÕm phÇn lín c¸c hîp ®ång ®Çu t−, thÞ tr−êng b¶o hiÓm ®· 16 b¶o hoμ. Do vËy buéc c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ph¶i huû bá nhiÒu dù ¸n ®Çu t− mua cæ phiÕu, gi¶i phãng vèn tiÒm tμng, lμm gi¶m vèn tù cã. MÆc dï hiÖn nay theo dù ®o¸n cña Swiss Re, doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä cña thÕ giíi cã thÓ t¨ng nh−ng t×nh h×nh tμi chÝnh nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm vÉn c¨ng th¼ng v× l·i suÊt hîp ®ång b¶o hiÓm vÉn thÊp nh− tr−íc ®©y, ch−a ®¹t møc cÇn thiÕt ®Ó æn ®Þnh tμi chÝnh. Ngoμi ra, cßn v× c¸c c«ng ty b¶o hiÓm buéc ph¶i huû bá c¸c ph−¬ng ¸n ®Çu t− vμo mua tr¸i phiÕu c«ng ty ®ang bªn bê ph¸ s¶n hay bÞ bª bèi vÒ tμi chÝnh. Trong nhiÒu tr−êng hîp ®Ó hoμn thμnh ®−îc nhiÖm vô cña m×nh, C«ng ty b¶o hiÓm kh«ng cßn lùa chän nμo kh¸c, ngoμi c¸ch c¾t gi¶m hoa hång dμnh cho c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm truyÒn thèng. Còng nh− tr−íc ®©y, thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä lín nhÊt thÕ giíi hiÖn nay lμ thÞ tr−êng B¾c Mü-n¨m 2002 doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä ë thÞ tr−êng nay t¨ng 6.3%. Riªng ë B¾c Mü t¨ng 6.7% so víi n¨m 2001. Së dÜ ë Mü t¨ng nhanh nh− vËy chñ yÕu v× hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä cã thu nhËp ®−îc b¶o l·nh b¸n rÊt ch¹y. Cßn ë Canada doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä ë n¨m 2002 t¨ng thÊp h¬n n¨m 2001 v× nhu cÇu b¶o hiÓm h−u bæng bÞ gi¶m. HiÖn nay, dù ®o¸n thu vÒ ®Çu t− t¨ng v× thÞ tr−êng tμi chÝnh thÕ giíi ®ang ®−îc c¶i thiÖn, l·i suÊt hîp ®ång b¶o hiÓm t¨ng, doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä còng t¨ng, nh−ng ë møc thÊp. ë T©y ¢u, doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä n¨m 2001 bÞ gi¶m 6,1% ë n¨m 2002 t¨ng 1,2%. T¨ng nh− vËy chñ yÕu v× §øc vμ T©y Ban Nha t− nh©n ho¸ hÖ thèng ®¶m b¶o h−u bæng vμ ý söa ®æi luËt thuÕ ®· ¶nh h−ëng tÝch cùc ®Õn viÖc t¨ng doanh thu nμy. MÆc dï vËy, nh−ng vèn cæ phÇn c¬ b¶n cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä T©y ¢u vÉn bÞ gi¶m v× l·i suÊt hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä thÊp, h¬n n÷a c¸c hîp ®ång nμy chiÕm phÇn lín so víi c¸c lÜnh vùc ®Çu t− kh¸c vμ v× thÞ tr−êng tμi chÝnh bÞ c¨ng th¼ng. Bëi vËy, muèn duy tr× kh¶ n¨ng thanh to¸n cÇn thiÕt, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i gi¶m phÇn thanh to¸n lîi nhuËn, t¨ng vèn ®Çu t−. B¸o c¸o h»ng n¨m vÒ kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña c¸c c«ng ty cho biÕt, mét sè C«ng ty ®· bÞ liÖt vμo kh¶ n¨ng thanh kho¶n thÊp . Tuy nhiªn n¨m 2003 b¶o hiÓm nh©n thä ë T©y ¢u b¾t ®Çu phôc h−ng trë l¹i nh−ng doanh thu lo¹i nμy ch−a t¨ng cao, chñ yÕu v× Anh lμ n−íc cã thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä lín nhÊt Ch©u ©u, n¨m 2003 l¹i gÆp khã kh¨n míi do thÞ tr−êng tr¸i phiÕu ®−îc h−ëng lîi nhuËn bÞ ph¸ s¶n. NhËt còng thuéc thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä ph¸t triÓn m¹nh, nh−ng doanh thu b¶o hiÓm lo¹i nμy n¨m 2002 gi¶m 2.3%. Th¸ng 06/2003 17 NhËt ban hμnh luËt cho phÐp c¸c c«ng ty b¶o hiÓm chøng minh ®−îc m×nh ®ang gÆp khã kh¨n vÒ tμi chÝnh, th× ®−îc gi¶m lîi nhuËn b¶o l·nh cña m×nh. Nh−ng ch−a ch¾c luËt nμy cã thÓ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng tØ suÊt thu nhËp thùc tÕ vÒ ®Çu t− thÊp h¬n lîi nhuËn b¶o l·nh cho kh¸ch mua b¶o hiÓm trong tr−êng hîp nμy C«ng ty b¶o hiÓm cã thÓ bÞ mÊt tÝn nhiÖm víi kh¸ch hμng bëi v× hä hiÓu r»ng, tμi chÝnh cña c«ng ty b¶o hiÓm lμ tμi s¶n cña c¶ x· héi. Ng−êi mua b¶o hiÓm lu«n muèn t×m sù b¶o vÖ cho m×nh ë nh÷ng c«ng ty b¶o hiÓm lμm ¨n thμnh ®¹t, kh«ng bÞ nghi ngê vÒ kh¶ n¨ng tμi chÝnh. VÉn nh− tr−íc ®©y, n¨m qua thÞ tr−êng b¶o hiÓm nh©n thä B¾c Mü vÉn ë vÞ trÝ hμng ®Çu, ®¹t doanh thu lμ 1,050 tû USD, sau ®ã lμ thÞ tr−êng T©y ¢u ®¹t 826 tû USD, NhËt 446 tû USD, Nam §«ng Nam ¸ 67 tû USD, Ch©u ®¹i d−¬ng 37 tû USD. B×nh qu©n doanh thu b¶o hiÓm nh©n thä ë c¸c n−íc ph¸t triÓn t−¬ng ®−¬ng 5,4%GDP c¸c n−íc nμy. Nh−ng ë ®©y t×nh tr¹ng tr¸i ng−îc nhau. NÕu doanh thu thùc tÕ ë Mü, §øc vμ ý t¨ng th× ng−îc l¹i ë NhËt, Anh vμ Ph¸p l¹i bÞ gi¶m. B×nh qu©n chØ tiªu ®Çu ng−êi b¶o hiÓm nh©n thä ë c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn lμ 1.450 USD; cao nhÊt ë Thuþ SÜ lμ 3.100 USD; råi ®Õn NhËt 2.764 USD vμ Anh 2.679 USD. 1.2 C¬ së lý luËn vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lμ n¨ng lùc tån t¹i, duy tr× hay gia t¨ng doanh thu, lîi nhuËn, thÞ phÇn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm vμ dÞch vô cña doanh nghiÖp. Cã hai nh©n tè t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®ã lμ m«i tr−êng bªn trong vμ m«i tr−êng bªn ngoμi. 1.2.1 M«i tr−êng bªn ngoμi - Sù tham gia cña c¸c c«ng ty trªn cïng lÜnh vùc kinh doanh, sù xuÊt hiÖn cña c¸c c«ng ty míi ra nhËp thÞ tr−êng. - Kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn s¶n phÈm hay dÞch vô thay thÕ, tÝnh ®éc ®¸o cña s¶n phÈm, dÞch vô thay thÕ. - VÞ thÕ ®μm ph¸n cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng cung øng s¶n phÈm hay dÞch vô (®éc quyÒn, ®éc quyÒn nhãm, cã vÞ thÕ m¹nh vÒ tμi chÝnh ). - VÞ thÕ ®μm ph¸n cña ng−êi mua. - Møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng cña doanh nghiÖp trong n−íc vμ ngoμi n−íc. 18 1.2.2 M«i tr−êng bªn trong Ph©n tÝch ho¹t ®éng bªn trong doanh nghiÖp nh»m x¸c ®Þnh ®iÓm m¹nh vμ ®iÓm yÕu cña c«ng ty. TÊt c¶ nh÷ng c«ng ty ®Òu cã ®iÓm m¹nh vμ cã ®iÓm yÕu trong kinh doanh, kh«ng cã c«ng ty nμo m¹nh hay yÕu ®Òu nhau mäi mÆt. ChiÕn l−îc x©y dùng trªn c¬ së tËn dông nh÷ng ®iÓm m¹nh vμ kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu cña c«ng ty lμ dùa trªn sù so s¸nh víi c«ng ty kh¸c trong ngμnh vμ dùa vμo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty. C¸c c«ng ty cÇn x¸c ®Þnh ®−îc thÕ m¹nh cña m×nh ®Ó ®−a ra quyÕt ®Þnh vÒ viÖc sö dông n¨ng lùc vμ kh¶ n¨ng cña m×nh, nÕu kh«ng ph©n tÝch th−êng xuyªn nh÷ng ®iÓm yÕu cña m×nh c«ng ty kh«ng thÓ ®−¬ng ®Çu víi nh÷ng ®e do¹ cña m«i tr−êng mét c¸ch cã hiÖu qu¶. §Ó x¸c ®Þnh ®−îc ®iÓm m¹nh vμ ®iÓm yÕu cña c«ng ty ta ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ nh÷ng mÆt chñ yÕu sau: 1.2.2.1 Ph©n tÝch nguån nh©n lùc: Nguån nh©n lùc lμ yÕu tè quan träng nhÊt cña s¶n xuÊt kinh doanh, do ®ã ph©n tÝch vμ dù b¸o vÒ nh©n sù lμ néi dung quan träng cña ph©n tÝch néi bé doanh nghiÖp. - §éi ngò c¸n bé qu¶n lý: Lμ nh÷ng c¸n bé chñ chèt th× thÕ m¹nh vμ ®iÓm yÕu cña hä trong c¸c lÜnh vùc nh−: Kinh nghiÖm c«ng t¸c, phong c¸ch qu¶n lý, kh¶ n¨ng ra quyÕt ®Þnh, kh¶ n¨ng x©y dùng ekip qu¶n lý vμ sù hiÓu biÕt vÒ kinh doanh nh− thÕ nμo? Doanh nghiÖp sÏ cã thuËn lîi khi ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cã ®Çy ®ñ nhiÖt huyÕt ®èi víi doanh nghiÖp cña hä. MÆt kh¸c c¸c c¸n bé qu¶n lý víi nh÷ng tr×nh ®é hiÓu biÕt kh¸c nhau cã thÓ t¹o ra nhiÒu ý t−ëng chiÕn l−îc s¸ng t¹o, tÊt nhiªn yªu cÇu qu¶n lý cña mét doanh nghiÖp còng cã thÓ thay ®æi theo sù ph¸t triÓn vμ tr−ëng thμnh cña mét doanh nghiÖp. - C«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp: ChÊt l−îng nguån nh©n lùc cña doanh nghiÖp phô thuéc chñ yÕu vμo tr×nh ®é, kiÕn thøc, kh¶ n¨ng, ý thøc tr¸ch nhiÖm cña ®éi ngò c«ng nh©n viªn vμ tr×nh ®é tæ chøc cña doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã doanh nghiÖp cÇn ph¶i xem xÐt thªm c¸c vÊn ®Ò sau: - Doanh nghiÖp cã ch−¬ng tr×nh kÕ ho¹ch toμn diÖn vÒ nguån nh©n lùc? - Doanh nghiÖp quan t©m ®Õn ch−¬ng tr×nh ®μo t¹o vμ ph¸t triÓn nh− thÕ nμo? - C¸c chÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp ®èi víi c¸n bé c«ng nh©n viªn ra sao? 19 1.2.2.2 Ph©n tÝch t×nh h×nh tμi chÝnh: Chøc n¨ng cña bé phËn tμi chÝnh bao gåm viÖc ph©n tÝch lËp kÕ ho¹ch vμ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch tμi chÝnh vμ t×nh h×nh tμi chÝnh cña doanh nghiÖp. Ph©n tÝch tμi chÝnh kÕ to¸n cÇn ph¶i tËp trung vμo c¸c vÊn ®Ò: - Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ng¾n h¹n. - Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn dμi h¹n, tû lÖ gi÷a vèn vay vμ vèn cæ phÇn. - Nguån vèn c«ng ty (®èi víi doanh nghiÖp cã nhiÒu ®¬n vÞ c¬ së). - C¸c vÊn ®Ò thuÕ. - Kh¶ n¨ng tμi chÝnh: b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vÒ tμi s¶n nguån vèn, thùc tr¹ng vèn trong doanh nghiÖp vμ nhu cÇu vèn. - §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn trong doanh nghiÖp, tû suÊt lîi nhuËn th«ng qua c¸c chØ tiªu tû sè tμi chÝnh: Bè trÝ c¬ cÊu tμi s¶n vμ nguån vèn (%) Tû sè nî trªn tμi s¶n(%) = (Tæng nî / tæng tμi s¶n) *100% (Vèn chñ së h÷u/Tæng nguån vèn) *100% Tû suÊt sinh lêi(%) ( Lîi nhuËn tr−íc thuÕ/Doanh thu) *100% Tû suÊt lîi nhuËn tr−íc thuÕ trªn tæng tμi s¶n(%) Lîi nhuËn tr−íc thuÕ/Tæng tμi s¶n *100% Tû suÊt lîi nhuËn tr−íc thuÕ trªn nguån vèn së h÷u(%) Lîi nhuËn tr−íc thuÕ/Vèn chñ së h÷u *100% - Sù kiÓm so¸t gi¸ thμnh h÷u hiÖu, kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ thμnh. - HÖ thèng kÕ to¸n cã hiÖu n¨ng phôc vô cho viÖc lËp kÕ ho¹ch gi¸ thμnh, kÕ ho¹ch tμi chÝnh vμ lîi nhuËn. Ph©n tÝch tμi chÝnh sÏ hiÓu ®−îc s©u réng trong toμn doanh nghiÖp, bëi lÏ mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Òu ®−îc ph¶n ¸nh ra bªn ngoμi th«ng qua l¨ng kÝnh tμi chÝnh.V× vËy tμi chÝnh cã mèi quan hÖ t−¬ng t¸c víi c¸c bé phËn, yÕu tè kh¸c trong toμn doanh nghiÖp. 1.2.2.3 Ph©n tÝch tr×nh ®é c«ng nghÖ - c¬ së vËt chÊt kü thuËt: MÆc dï c¸c nguån lùc vËt chÊt cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau ®¸ng kÓ song viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc kinh doanh c¸c nguån lùc vËt chÊt cã ý nghÜa hÕt søc quan träng. ViÖc ph©n tÝch ®−îc tiÕn hμnh nh− sau: - HÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn cã cña doanh nghiÖp. 20 - Tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp vμ cã kh¶ n¨ng cã ®−îc c«ng nghÖ míi kh«ng? - Doanh nghiÖp cã quy m« c«ng suÊt s¶n xuÊt thÝch hîp kh«ng? Møc sö dông c«ng suÊt hiÖn t¹i. - Doanh nghiÖp cã nguån cung cÊp cã hiÖu qu¶ vμ tin cËy? NÕu ng−êi cung cÊp kh«ng tin cËy sÏ kh«ng cã ch−¬ng tr×nh kiÓm tra chÊt l−îng cã hiÖu qu¶ th× sÏ ®Æt doanh nghiÖp vμo vÞ trÝ bÊt lîi trong c¹nh tranh. - Doanh nghiÖp cã ®−îc vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi hay kh«ng? VÞ trÝ ®Þa lý cã t¸c ®éng ®Õn c¸c yÕu tè chi phÝ vμ sù thuËn tiÖn cña kh¸ch hμng. - C¸c kh¶ n¨ng vÒ hîp t¸c, ®Çu t− liªn doanh liªn kÕt kinh tÕ. 1.2.2.4 Ph©n tÝch marketing. §©y lμ mét néi dung quan träng trong ph©n tÝch néi bé doanh nghiÖp. §Ó ph©n tÝch yÕu tè nμy cÇn xem xÐt c¸c −u ®iÓm vμ nh−îc ®iÓm ë c¸c mÆt sau: - C¸c lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô cña doanh nghiÖp, møc ®é ®a d¹ng cña c¸c s¶n phÈm vμ dÞch vô. - Kh¶ n¨ng thu thËp th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr−êng. - ThÞ phÇn. - Kªnh ph©n phèi, sè l−îng, ph¹m vi vμ møc ®é kiÓm so¸t. - C¸ch tæ chøc b¸n hμng h÷u hiÖu, møc ®é am hiÓu vÒ nhu cÇu kh¸ch hμng. - Møc ®é næi tiÕng Ên t−îng vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm dÞch vô. - ViÖc qu¶ng c¸o khuyÕn m·i cã hiÖu qu¶. - ChiÕn l−îc gi¸ vμ tÝnh linh ho¹t trong viÖc ®Þnh gi¸. - Ph−¬ng ph¸p ph©n lo¹i ý kiÕn cña kh¸ch hμng vμ ph¸t triÓn cña s¶n phÈm dÞch vô míi hoÆc thÞ tr−êng míi. - DÞch vô sau b¸n hμng vμ h−íng dÉn sö dông cho kh¸ch hμng. - ThiÖn chÝ vμ sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hμng. Ph©n tÝch yÕu tè marketing ®Ó hiÓu ®−îc nhu cÇu, thÞ hiÕu, së thÝch cña thÞ tr−êng vμ ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn l−îc h÷u hiÖu cña s¶n phÈm, ®Þnh gi¸, giao tiÕp ph©n phèi phï hîp víi thÞ tr−êng mμ doanh nghiÖp h−íng tíi. KÕt luËn ch−¬ng 1 : Trªn c¬ së kh¸i qu¸t chung vÒ b¶o hiÓm vμ n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm, tõ ®ã ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña B¶o ViÖt Nh©n thä trong thêi gian vμ so s¸nh víi c¸c ®èi thñ. X©y dùng ®Þnh h−íng n©ng cao kh¶ n©ng c¹nh tranh cña B¶o ViÖt Nh©n thä trong xu thÕ héi nhËp.
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan