Tài liệu Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại sở gd 1 nh nn & ptnt vn

Lêi nãi ®Çu Sau nhiÒu thËp kû x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi, nÒn kinh tÕ ®ang dÇn dÇn khëi s¾c: Tèc ®é t¨ng trëng ngµy cµng cao, l¹m ph¸t ®îc kiÒm chÕ, s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn râ rÖt. Hoµ nhÞp vµo sù t¨ng trëng m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ §Êt níc, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ trong qu¶n lý vµ ho¹t ®éng nghiÖp vô nh»m xøng ®¸ng lµ Trung t©m cña hÖ thèng tiÒn tÖ quèc gia. Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®ßi hái ph¶i cã sù ®Çu t rÊt lín tõ néi bé nÒn kinh tÕ vµ bªn ngoµi. TÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ cã ý nghÜa rÊt quan träng, ®ã lµ tiÒn ®Ò lµ ®iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ tiÕp nhËn vµ sö dông c¸c nguån vèn bªn ngoµi ®¹t hiÖu qu¶ ®ång thêi ®Ó t¨ng thªm tÝnh ®éc lËp tù chñ cña nÒn kinh tÕ. HiÖn nay, ë níc ta, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã vèn nhá, m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu...vµ ®ang rÊt cÇn nguån vèn ®Çu t níc ngoµi ®Ó c¶i tiÕn, n©ng cao chÊt lîng s¶n xuÊt. MÆc dï thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ra ®êi, ®· t¹o kªnh dÉn vèn trùc tiÕp tíi c¸c doanh nghiÖp vµ x· héi. Nhng vai trß cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i trong viÖc ®Çu t cho t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ vÉn chiÕm vÞ trÝ rÊt quan träng. HÖ thèng ng©n hµng vÉn lµ kªnh dÉn vèn chÝnh trong nÒn kinh tÕ. Cho nªn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i ¶nh hëng lín ®Õn hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ. Së giao dÞch I NHNo&PTNT ViÖt Nam ®· vµ ®ang tÝch cùc t×m kiÕm, triÓn khai c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, x©y dùng c¬ cÊu nguån vèn hîp lý, khai th¸c tiÒm n¨ng vÒ vèn ®Ó ®¶m b¶o nguån vèn æn ®Þnh, tõ ®ã, sö dông vèn cã hiÖu qu¶ lµ môc tiªu hµng ®Çu ®Æt ra cho Ng©n hµng. Sù ph¸t triÓn cña Ng©n hµng lµ sù ®ãng gãp, khÝch lÖ vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Toµn thÓ ban l·nh ®¹o Ng©n hµng còng nh ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc ®ang cè g¾ng kh«ng biÕt mÖt mái kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô cña §¶ng vµ Nhµ níc giao. 1 Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i Së giao dÞch I NHNo&PTNT ViÖt Nam, ®îc sù gióp ®ì cña ban l·nh ®¹o, c¸n bé nh©n viªn phßng kinh doanh vµ sù híng dÉn tËn t×nh cña TiÕn sÜ Vò Duy Hµo, em ®· nghiªn cøu ®Ò tµi “ Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ Sö dông vèn t¹i Së giao dÞch I NHNo&PTNT ViÖt Nam ”. Néi dung gåm ba phÇn chÝnh: Ch¬ng I. C¬ së lý luËn vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Ch¬ng II. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ Sö dông vèn t¹i Së giao dÞch I NHNo&PTNT. Ch¬ng III. Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ Sö dông vèn t¹i Së giao dÞch I NHNo&PTNT. 2 Ch¬ng I C¬ së lÝ luËn vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Ng©n hµng th¬ng m¹i . 1.1. Kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng Th¬ng m¹i. 1.1.1. Kh¸i niÖm - §Æc ®iÓm cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. 1.1.1.1. Kh¸i niÖm. Ng©n hµng th¬ng m¹i ®· cã mét qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l©u dµi. Ngay nöa ®Çu thÕ kû 16, ë Ch©u ¢u ®· ra ®êi mét sè ng©n hµng ®Çu tiªn mµ tiÒn th©n lµ nh÷ng tæ chøc cho vay nÆng l·i. Vµo thêi ®iÓm nµy, ng©n hµng ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp, ho¹t ®éng cña ng©n hµng chØ gãi gän trong lÜnh vùc gi÷ hé tiÒn vµ cho vay. Cïng víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i còng ®îc tõng bíc ®îc cñng cè vµ hoµn thiÖn, chuyÓn ho¸ dÇn theo híng ®a n¨ng. Tuy nhiªn ®Õn nay cha cã mét kh¸i niÖm thèng nhÊt vÒ ng©n hµng th¬ng m¹i do c¸c nhµ kinh tÕ nhËn thÊy cã nh÷ng khã kh¨n trong viÖc ®Þnh nghÜa “ng©n hµng”, bëi quan niÖm vÒ ng©n hµng thay ®æi trong kh«ng gian (tËp qu¸n vµ phong tôc cña mçi níc) vµ trong thêi gian (theo ®µ tiÕn triÓn kinh tÕx· héi). Theo mét sè chuyªn gia vÒ ng©n hµng trªn thÕ giíi th× ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ trªn thÞ trêng ®îc quan niÖm lµ “Ng©n hµng lµ mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ, tu©n thñ theo ph¸p luËt theo ®uæi môc tiªu lîi nhuËn” . Theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông cña ViÖt Nam ®îc Quèc héi níc Céng hßa X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam khãa X, kú häp thø 2 th«ng qua ngµy 12/12/1997 “Ng©n hµng lµ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông ®îc thùc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng ng©n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cã liªn quan. Theo tÝnh chÊt vµ ho¹t ®éng, c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng gåm ng©n hµng th¬ng m¹i, ng©n hµng ph¸t triÓn, ng©n hµng ®Çu t, ng©n hµng chÝnh s¸ch, ng©n hµng hîp t¸c vµ c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng kh¸c”. 1.1.1.2. §Æc ®iÓm cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Tuy nhiªn ®Ó hiÓu râ h¬n kh¸i niÖm vÒ ng©n hµng th¬ng m¹i chóng ta cÇn xem xÐt ®Æc ®iÓm cña ng©n hµng th¬ng m¹i. Tríc hÕt, ho¹t ®éng ng©n hµng th¬ng m¹i lµ h×nh thøc kinh doanh kiÕm lêi, theo ®uæi môc tiªu lîi nhuËn lµ chñ yÕu. Ng©n hµng thùc hiÖn hai h×nh thøc ho¹t ®éng lµ kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng. Trong ®ã, ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ ®îc biÓu hiÖn ë nghiÖp vô 3 huy ®éng vèn díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau, ®Ó cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng cã yªu cÇu vÒ vèn víi môc tiªu t×m kiÕm lîi nhuËn. Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ ngêi “®i vay ®Ó cho vay” nh»m môc ®Ých kiÕm lêi. C¸c ho¹t ®éng dÞch vô ng©n hµng ®îc biÓu hiÖn th«ng qua c¸c nghiÖp cô s½n cã vÒ tiÒn tÖ, thanh to¸n, ngo¹i hèi, chøng kho¸n, ®Ó cam kÕt thùc hiÖn c«ng viÖc nhÊt ®Þnh cho kh¸ch hµng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh nh»m môc ®Ých thu phÝ dÞch vô hoÆc hoa hång. Hai lµ, ho¹t ®éng ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i tu©n thñ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, nghÜa lµ chØ khi ng©n hµng th¬ng m¹i tho¶ m·n ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn kh¾t khe do ph¸p luËt qui ®Þnh nh ®iÒu kiÖn vÒ vèn, ph¬ng ¸n kinh doanh...th× míi ®îc phÐp ho¹t ®éng trªn thÞ trêng. Ba lµ, ho¹t ®éng ng©n hµng th¬ng m¹i lµ h×nh thøc kinh doanh cã ®é rñi ro cao h¬n nhiÒu so víi c¸c h×nh thøc kinh doanh kh¸c vµ thêng cã ¶nh hëng s©u s¾c tíi c¸c ngµnh kh¸c vµ c¶ nÒn kinh tÕ. Së dÜ nh vËy lµ do trong ho¹t ®éng ng©n hµng ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ do c¸c ng©n hµng tiÕn hµnh huy ®éng vèn cña ngêi kh¸c råi ®em vèn ®ã ®Ó cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng theo nguyªn t¾c hoµn tr¶ vèn vµ l·i trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, nªn ®· t¹o rñi ro cho c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng th¬ng m¹i. Rñi ro ®Õn tõ phÝa ng©n hµng, kh¸ch hµng vay tiÒn, rñi ro ®Õn tõ nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan. Bëi vËy, ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro cao, kÐo theo lµ rñi ro ®èi víi nh÷ng ngêi göi tiÒn ë ng©n hµng th¬ng m¹i còng nh rñi ro ®èi víi nÒn kinh tÕ. §Ó tr¸nh rñi ro ®¸ng tiÕc x¶y ra, nh»m kiÓm so¸t, lµm gi¶m nhÑ nh÷ng tæn h¹i do ng©n hµng vì nî g©y ra, chÝnh phñ c¸c quèc gia dÆt ra nh÷ng ®¹o luËt riªng, nh»m ®Èm b¶o cho ho¹t ®éng nµy ®îc vËn hµnh an toµn, hiÖu qu¶ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. 1.1.2. Chøc n¨ng cña ng©n hµng th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. TÇm quan träng cña Ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc thÓ hiÖn qua c¸c chøc n¨ng cña nã. C¸c nhµ kinh tÕ häc ®· vÝ ng©n hµng th¬ng m¹i lµ tr¸i tim cña nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng hót tiÒn vÒ, b¬m tiÒn ®i v× thÕ c¸c nguån vèn nhµn rçi ®îc kh¬i th«ng ®a tiÒn tõ n¬i thõa ®Õn n¬i thiÕu, gióp cho qu¸ tr×nh lu chuyÓn tiÒn tÖ mét c¸ch hiÖu qu¶. C¸c chøc n¨ng cña ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ ®îc nªu ra díi nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau, nhng bao gåm ba chøc n¨ng chñ yÕu: chøc n¨ng trung gian tÝn dông, trung gian thanh to¸n, chøc n¨ng t¹o tiÒn cña ng©n hµng th¬ng m¹i. 1.1.2.1. Ng©n hµng Th¬ng m¹i - trung gian tÝn dông 4 §©y lµ chøc n¨ng ®Æc trng vµ c¬ b¶n nhÊt cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i vµ cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong viÖc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Thùc hiÖn chøc n¨ng trung gian tÝn dông, ng©n hµng lµ “cÇu nèi ” gi÷a cung vµ cÇu vèn trong nÒn kinh tÕ, kh¬i nguån vèn tõ nh÷ng ngêi cã vèn nhµn rçi sang nh÷ng ngêi cã nhu cÇu vÒ vèn. Trong nÒn kinh tÕ, do c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cã nhu cÇu vÒ tiÒn, vèn vµo thêi ®iÓm kh¸c nhau lµ kh¸c nhau, g©y ra hiÖn tîng thõa, thiÕu t¹m thêi. Ng©n hµng Th¬ng m¹i lµ ngêi trung gian cã vai trß chuyÓn ®æi kú h¹n nî, thay ®æi thêi kú ®¸o h¹n cña c¸c kho¶n, mãn nî. Ng©n hµng Th¬ng m¹i huy ®éng vµ tËp trung c¸c nguån vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ ®Ó h×nh thµnh nguån vèn cho vay; mÆt kh¸c, trªn c¬ së sè vèn ®· huy ®éng ®îc, ng©n hµng cho vay ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn s¶n xuÊt, kinh doanh, tiªu dïng, cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ gãp phÇn ®¶m b¶o sù vËn ®éng liªn tôc cña guång m¸y kinh tÕ x· héi, thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ. Nh vËy, Ng©n hµng Th¬ng m¹i võa lµ ngêi ®i vay, võa lµ ngêi cho vay. Ngµy nay, quan niÖm vai trß trung gian tÝn dông trë nªn biÕn ho¸ h¬n. Sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng tµi chÝnh lµm xuÊt hiÖn c¸c khÝa c¹nh kh¸c cña chøc n¨ng nµy. Ng©n hµng cã thÓ ®øng lµm trung gian gi÷a c«ng ty (khi ph¸t hµnh cæ phiÕu) víi nh÷ng nhµ ®Çu t: ChuyÓn giao c¸c mÖnh lÖnh trªn thÞ trêng chøng kho¸n; ®¶m nhËn viÖc mua b¸n tr¸i phiÕu c«ng ty. Theo c¸ch nµy Ng©n hµng lµm trung gian gi÷a ngêi ®Çu t vµ ngêi cÇn vay vèn trªn thÞ trêng. H¬n n÷a, tÝn dông ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng nguån h×nh thµnh vèn lu ®éng vµ vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. V× vËy tÝn dông Ng©n hµng gãp phÇn ®iÒu hoµ vèn trong nÒn kinh tÕ, ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh liªn tôc, lµ cÇu nèi gi÷a tiÕt kiÖm, tÝch luü vµ ®Çu t. §a vËt t hµng ho¸ vµo s¶n xuÊt lu th«ng, më réng nguån vèn thóc ®Èy tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Chøc n¨ng tÝn dông cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®îc h×nh thµnh rÊt sím, ngay tõ lóc h×nh thµnh c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Ngµy nay, th«ng qua chøc n¨ng trung gian tÝn dông, Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®· vµ ®ang thùc hiÖn chøc n¨ng x· héi cña m×nh, lµm cho s¶n phÈm x· héi ®îc t¨ng lªn, vèn ®Çu t ®îc më réng vµ tõ ®ã gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. 1.1.2.2. Ng©n hµng Th¬ng m¹i-trung gian thanh to¸n. 5 ViÖc lµm trung gian thanh to¸n cña Ng©n hµng ngµy nay ®· ph¸t triÓn ®Õn tÇm møc rÊt ®a d¹ng, kh«ng chØ lµ trung gian truyÒn thèng nh tríc, mµ cßn qu¶n lý c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n. §©y lµ vai trß ngµy cµng chiÕm vÞ trÝ rÊt quan träng, phï hîp víi sù ph¸t triÓn vµ tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt. ë c¸c níc ph¸t triÓn, phÇn lín c¸c c«ng t¸c thanh to¸n ë trong níc ®îc thùc hiÖn th«ng qua sÐc vµ phÇn lín sÐc thanh to¸n ë trong níc ®îc thùc hiÖn b»ng thanh to¸n bï trõ th«ng qua hÖ thèng Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Víi ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ hiÖn ®¹i h¬n, c¸c NHTM tõng bíc trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c m¸y vi tÝnh vµ c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt kh¸c t¹o ®iÒu kiÖn, thanh to¸n bï trõ ®îc nhanh chãng gi¶m bít chi phÝ vµ cã ®é chÝnh x¸c cao. Qu¸ tr×nh lu th«ng chuyÓn vèn tõ tµi kho¶n ngêi mua sang tµi kho¶n ngêi b¸n cã mét ®Æc ®iÓm phi vËt chÊt. B»ng chøng lµ ë c¸c níc, c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sö dông h×nh thøc chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn tö lµ chuyÖn b×nh thêng. Hä thanh to¸n b»ng nèi mang c¸c m¸y vi tÝnh cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i trong níc nh»m thùc hiÖn chuyÓn vèn tõ tµi kho¶n ngêi mua sang tµi kho¶n ngêi b¸n mét c¸ch nhanh chãng tiÖn lîi. Nh vËy Ng©n hµng ®· tiÕt kiÖm cho x· héi rÊt nhiÒu vÒ chi phÝ lu th«ng, ®Èy nhanh tèc luËn chuyÓn vèn, thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸. 1.1.2.3. Chøc n¨ng t¹o ra tiÒn Ng©n hµng trong hÖ thèng Ng©n hµng hai cÊp. Vµo thÕ kû 19, hÖ thèng Ng©n hµng hai cÊp ®· ®îc h×nh thµnh, c¸c Ng©n hµng kh«ng cßn ho¹t ®éng riªng lÎ mµ ®· t¹o nªn mét hÖ thèng, trong ®ã Ng©n hµng Trung ¬ng lµ c¬ quan qu¶n lý, vÒ tiÒn tÖ tÝn dông lµ Ng©n hµng cña c¸c Ng©n hµng cßn c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i, chuyªn kinh doanh tiÒn tÖ. Nhê ho¹t ®éng trong hÖ thèng mµ c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®· t¹o ra bót tÖ. ViÖc t¹o ra bót tÖ lµ s¸ng kiÕn quan träng trong lÞch sö ho¹t ®éng Ng©n hµng; Chøc n¨ng t¹o ra bót tÖ ®îc thùc hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông vµ ®Çu t cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i trong mèi quan hÖ tuú thuéc vµo Ng©n hµng trung ¬ng. Nhê nhËn tiÒn ký th¸c cña kh¸ch hµng, Ng©n hµng Th¬ng m¹i cã kh¶ n¨ng ®Çu t. Nhng khi ®Çu t, Ng©n hµng t¹o ra tiÒn ký th¸c míi, cßn gäi lµ tiÒn bót tÖ, tiÒn chuyÓn kho¶n Ng©n hµng Th¬ng m¹i trë thµnh ngêi cung øng tiÒn bót tÖ quan träng, trong nÒn kinh tÕ. 6 Víi hµng lo¹t c¸c nh©n tè t¸c ®éng ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh t¹o tiÒn, c¸c nhµ kinh tÕ ®êng thêi ®· ®a ra nhiÒu c«g thøc hoµn chØnh. Ch¼ng h¹n nh c«ng thøc sau cña gi¸o s ngêi Ph¸p ...P.F. LEHAMAN. Sè nh©n tiÒn göi më réng = 1 a br Trong ®ã: a: Tû lÖ dù tr÷ ph¸p ®Þnh. b: Tû lÖ tiÒn mÆt trªn tiÒn göi thanh to¸n r: Tû lÖ dù tr÷ d thõa trªn tiÒn göi thanh to¸n kh«ng vay hÕt. TiÒn göi më réng = 1 a b r x tiÒn göi ban ®Çu. Tãm l¹i, kh¶ n¨ng t¹o tiÒn lµ kh¶ n¨ng biÕn møc tiÒn göi ban ®Çu t¹i mét Ng©n hµng ®Çu tiªn nhËn tiÒn göi thµnh mét kho¶n tiÒn lín h¬n gÊp nhiÒu lÇn, th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô thanh to¸n, tÝn dông nhiÒu Ng©n hµng. Kh¶ n¨ng nµy t¹o ra "béi sè møc cung tiÒn tÖ" liªn quan chÆt chÏ víi viÖc c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc, cña Ng©n hµng trung ¬ng. ChÝnh v× vËy c¸c bót tÖ thùc sù thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ mµ còng cã thÓ g©y nªn nh÷ng tai ho¹ lín. §©y lµ nh©n tè c¬ b¶n trong ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Tõ ba chøc n¨ng c¬ b¶n trªn ta còng cã thÓ thÊy ®îc vai trß to lín cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®Èy nhanh qu¸ tr×nh thanh to¸n, gi¶m chi phÝ giao dÞch vµ t¹o m«i trêng thuËn lîi cho qu¸ tr×nh lu chuyÓn vèn cña nÒn kinh tÕ, n©ng cao chÊt lîng cña qu¸ tr×nh tËp trung vµ ph©n phèi nguån vèn. Ng©n hµng Th¬ng m¹i cßn lµ bé m¸y t¹o tiÒn, nã cã vai trß quan träng trong viÖc thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ gãp phÇn vµo ho¹t ®éng ®iÒu tiÕt vÜ m« díi sù t¸c ®éng cña Ng©n hµng Trung ¬ng vµ c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc. 1.1.3. Ho¹t ®éng c¬ b¶n cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i, ho¹t ®éng vµ c¸c dÞch vô cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i ngµy cµng ®îc më réng. Nhng nh×n chung, ho¹t 7 ®éng cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i gåm ba ho¹t ®éng chÝnh lµ ho¹t ®éng ®éng vèn, ho¹t ®éng sö dông vèn vµ c¸c ho¹t ®éng trung gian. * Ho¹t ®éng huy ®éng vèn : Lµ ho¹t ®éng khëi ®Çu cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng th¬ng m¹i. Ng©n hµng Th¬ng m¹i b¶n chÊt lµ mét tæ chøc trung gian tµi chÝnh cã ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng chñ yÕu kh«ng ph¶i b»ng nguån vèn chñ së h÷u, v× vËy ®Ó cã nguån vèn ho¹t ®éng, cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ th× ngoµi nguån vèn chñ së h÷u, ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i huy ®éng nh÷ng nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c ho¹t ®«ng nhËn tiÒn göi, ph¸t hµnh kú phiÕu, tr¸i phiÕu, ®i vay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c hay tõ Ng©n hµng Trung ¬ng. * Ho¹t ®éng sö dông vèn: Sau khi huy ®éng vèn, ®Ó bï ®¾p ®îc chÝ phÝ huy ®éng vèn vµ cã lîi nhuËn th× ng©n hµng th¬ng m¹i pahØ t×m c¸ch sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn nµy ®Ó thu l·i. §©y lµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ ®em l¹i tû träng thu nhËp lín nhÊt cho Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Ng©n hµng Th¬ng m¹i sö dông vèn theo c¸c híng c¬ b¶n lµ ho¹t ®éng tÝn dông, ®Çu t chøng kho¸n, ®Çu t mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh vµ trang thiÕt bÞ, ho¹t ®éng ng©n quü trong ®ã ho¹t ®éng tÝn dông lµ quan träng nhÊt bëi nã ®em l¹i phÇn lín thu nhËp cho ng©n hµng. * C¸c ho¹t ®éng trung gian cña ng©n hµng th¬ng m¹i bao gåm ho¹t ®éng thanh to¸n, ho¹t ®éng qu¶n lý tµi s¶n cho kh¸ch hµng, ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n, ho¹t ®éng mua b¸n vµ b¶o qu¶n chøng kho¸n, ho¹t ®éng cung cÊp th«ng tin, t vÊn kinh doanh vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp… C¸c ho¹t ®éng trung gian nµy kh«ng ph¶i ®em l¹i nguån thu nhËp chñ yÕu cho ng©n hµng th¬ng m¹i nhng nã cã ý nghÜa quan träng trong viÖc më réng ho¹t ®éng huy ®éng vµ sö dông nguån vèn, ®ång thêi ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng, gi¶m bít rñi ro vµ t¨ng thu nhËp cho ng©n hµng. Trªn ®©y lµ ba nhãm ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ng©n hµng th¬ng m¹i, mçi ho¹t ®éng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau song cã quan hÖ mËt thiÕt, g¾n bã chÆt chÏ vµ bæ sung cho nhau. V× vËy ®èi víi c¸c nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng, kh«ng ®îc coi nhÑ ho¹t ®éng nµo mµ ph¶i lu«n ®Æt mèi quan hÖ gi÷a chóng trong khi ®Ò ra chiÕn lîc còng nh lËp kÕ ho¹ch kinh doanh ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng. 8 1.2. HiÖu qu¶ sö dông vèn cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i . §Ó hiÓu xem mét Ng©n hµng Th¬ng m¹i (NHTM) ho¹t ®éng nh thÕ nµo chóng ta ph¶i xem xÐt ®Õn b¶n quyÕt to¸n tµi s¶n cña Ng©n hµng ®ã, lµ b¶n kª tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî cu¶ nã. B¶ng quyÕt to¸n nµy liÖt kª c¸c kÕt sè, tøc lµ nã cã ®Æc trng. Tæng tµi s¶n cã = Tæng tµi s¶n nî + vèn. H¬n n÷a, b¶ng quyÕt to¸n tµi s¶n mét Ng©n hµng liÖt kª c¸c nguån vèn cña Ng©n hµng (tµi s¶n nî) vµ sö dông vèn (tµi s¶n cã). C¸c Ng©n hµng b»ng nhiÒu c¸ch ®Ó huy ®éng vèn. Sau ®ã hä dïng vèn nµy cã ®îc tµi s¶n cã. - B¶ng quyÕt to¸n cña tÊt c¶ c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i thêng cã kÕt cÊu díi d¹ng sau: Tµi s¶n cã (sö dông vèn) 1. Kho¶n môc dù tr÷ 2. Kho¶n môc CK ng¾n h¹n 3. Kho¶n môc cho vay 4. Kho¶n môc ®Çu t 5. C¸c tµi s¶n cã kh¸c Tµi s¶n nî (nguån vèn) 1. Kho¶n môc tiÒn göi 2. Kho¶n môc ®i vay 3. C¸c lo¹i vèn uû th¸c 4. Vèn së h÷u cña Ng©n hµng 6. TSC§ tÝch lòy 1.2.1. Nguån vèn t¹i Ng©n hµng Th¬ng m¹i 1.2.1.1. Nguån vèn tiÒn göi Nguån vèn tiÒn göi lµ nguån vèn quan träng nhÊt chiÕm bé phËn lín trong tæng sè nguån vèn cña NHTM, thêng chiÕm kho¶ng 50 - 60% nhng hiÖn nay tû lÖ nµy ®ang gi¶m dÇn. Theo tÝnh chÊt giao dÞch viÖc huy ®éng vèn chia lµm lo¹i: TiÒn göi giao dÞch vµ tiÒn göi tiÕt kiÖm vµ nã cã thÓ ®îc chia thµnh d¹ng ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n. Nguån vèn n»m trªn tµi kho¶n thanh to¸n vµ tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n lµ kh¸ lín bëi v× nã phôc vô cho nhu cÇu thanh to¸n giao dÞch trong nÒn kinh tÕ. 9 §Æc ®iÓm cña nguån vèn nµy thêng lµ ng¾n h¹n, kh«ng æn bëi v× kh¸ch hµng cã thÓ rót tiÒn trªn tµi kho¶n bÊt kú lóc nµo hä cã nhu cÇu. Ng©n hµng sö dông vèn ph¶i ®èi phã víi rñi ro thanh kho¶n hoÆc sù ø ®äng vèn nhng ngîc l¹i chi phÝ sö dông nã rÊt thÊp. ViÖc huy ®éng nguån vèn tiÒn göi phô thuéc nhu cÇu thanh to¸n cña tõng c¸ nh©n. VÝ dô nh nh÷ng ngµy gi¸p TÕt hay Noel, nhu cÇu chi tiªu lín, kh¸ch hµng thêng ®Õn Ng©n hµng ®Ó rót tiÒn. L·i suÊt còng cã yÕu tè quan träng cã tÝnh c¹nh tranh lín, nhÊt lµ trong thêi kú khan hiÕm tiÒn tÖ. Sù thu hót nguån tiÒn göi phô thuéc vµo møc ®é ®a d¹ng ho¸ dÞch vô tr×nh ®é c«ng nghÖ Ng©n hµng hiÖn ®¹i t¹o ra sù thuËn lîi cho kh¸ch hµng. Uy tÝn, th©m niªn, sù giao tiÕp lÞch sù cña ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn ¶nh hëng kh¶ n¨ng huy ®éng tiÒn göi cña Ng©n hµng. Ngoµi ra kh¶ n¨ng sö dông vèn nh kh¶ n¨ng cho vay, kh¶ n¨ng ®Çu t sÏ ¶nh hëng gi¸n tiÕp trong viÖc huy ®éng nguån vèn. 1.2.1.2. Nguån vèn ®i vay Ng©n hµng Th¬ng m¹i cã thÓ ®i vay tõ NHNN, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c cã thÓ vay trªn thÞ trêng vèn vµ thÞ trêng tiÒn tÖ. Khi Ng©n hµng Th¬ng m¹i vay vèn tõ NHNN nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®¸p øng nhu cÇu thanh kho¶n, ®¸p øng nhu cÇu cÊp tÝn dông cho c¸c tæ chøc tÝn dông trong nÒn kinh tÕ. Trong trêng hîp Ng©n hµng Th¬ng m¹i gÆp khã kh¨n vµ cã kh¶ n¨ng ph¸ s¶n mµ ¶nh hëng ®Õn hÖ thèng Ng©n hµng, NHNN cã thÓ cho vay. Khi NHNN cho Ng©n hµng Th¬ng m¹i vay dùa vµo c¸c chøng kho¸n (chøng kho¸n cÇm cè, chøng kho¸n chiÕt khÊu), vµ chØ cho vay tèi ®a 70% gi¸ trÞ thùc tÕ cña chøng kho¸n ®ã. Chi phÝ ®Ó cã kho¶n vèn nµy lµ kh¸ lín, ¶nh hëng ®Õn kÕ ho¹ch cña Ng©n hµng, nhÊt lµ lîi nhuËn, nªn ®©y lµ gi¶i ph¸p cuèi cïng Ng©n hµng míi huy ®éng. C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông lu«n lµ ngêi b¹n ®ång hµnh, ngêi b¹n hµng cña nhau. Khi mét Ng©n hµng cÇn mét nguån vèn trung vµ dµi h¹n hay mét dù ¸n lín ®em l¹i lîi nhuËn cao Ng©n hµng Th¬ng m¹i thêng ®i vay tøc thêi víi l·i suÊt trªn thÞ trêng liªn Ng©n hµng. HoÆc hai Ng©n hµng Th¬ng m¹i thuéc hai níc cã, thêi gian lµm viÖc ngîc nhau thêng ký kÕt hîp ®ång tÝn dông qua ®ªm ®Ó tËn dông nguån vèn tuy nhiªn c¸ch lµm nµy chi phÝ h¬i cao v× l·i suÊt tÝn dông qua ®ªm lµ l·i suÊt nãng. 10 Ngoµi ra Ng©n hµng Th¬ng m¹i cã thÓ vay vèn trªn thÞ trêng vèn vµ thÞ trêng tiÒn tÖ th«ng qua ph¸t hµnh c¸c kú phiÕu ng¾n h¹n, tr¸i phiÕu trung vµ dµi h¹n. §Æc ®iÓm cña nguån vèn ®i vay lµ æn ®Þnh h¬n, nguån vèn tiÒn göi nhng chi phÝ vèn cao h¬n. Tû lÖ nguån vèn ®i vay ®ang cã xu híng chiÕm kho¶n 15 20% tæng nguån vèn Ng©n hµng Th¬ng m¹i. ViÖc huy ®éng vèn cßn phô thuéc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN, c¸c ho¹t ®éng nãi chung cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i vµ tÝnh n¨ng ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n. 1.2.1.3. C¸c nguån vèn kh¸c cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i Ng©n hµng Th¬ng m¹i ra cßn cã nh÷ng nguån vèn kh¸c nh nguån vèn uû th¸c, nguån vèn mµ Ng©n hµng ®øng ra qu¶n lý hé mét tæ chøc ra b¶o l·nh cho mét tæ chøc ®Ó ®Çu t vµo mét dù ¸n lín mang l¹i lîi nhuËn cao, trong trêng hîp nµy Ng©n hµng sÏ hëng hoa hång, vµ hëng dÞch vô qu¶n lý. Nguån vèn trong thanh to¸n h×nh thµnh tõ ®Æc ®iÓm thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt khi mµ sù vËn ®éng gi÷a hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ lu«n cã mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. KÕ to¸n ngµy mét hiÖn ®¹i th× kho¶ng thêi gian nµy ngµy mét rót ng¾n, nguån vèn bÞ thu hÑp nhng t¨ng tÝnh c¹nh tranh cho Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Nguån vèn h×nh thµnh tõ c¸c kho¶n nî cña Ng©n hµng nhng cha ®Õn h¹n ph¶i tr¶. C¸c lo¹i nguån vèn nµy thêng chØ chiÕm tû träng nhá, Ng©n hµng cã thÓ chñ ®éng sö dông Ýt chÞu sù rñi ro. 1.2.1.4. Vèn chñ së h÷u vµ c¸c quü Tríc khi bíc vµo ho¹t ®éng, mçi Ng©n hµng ®Òu cã mét kho¶n vèn nhÊt ®Þnh nhiÒu h¬n hoÆc b»ng víi vèn ph¸p ®Þnh do Nhµ níc ®Æt ra, gäi lµ vèn ®iÒu lÖ. §èi víi Ng©n hµng quèc doanh, vèn ®iÒu lÖ thêng do ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp, c¸c Ng©n hµng cæ phÇn do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp. Vèn ®iÒu lÖ phôc vô cho viÖc më réng, khëi ®éng Ng©n hµng, t¹o ra c¬ së vËt chÊt ban ®Çu ®Ó Ng©n hµng ®i vµo ho¹t ®éng. Vèn ®iÒu lÖ thÓ hiÖn qui m«, uy tÝn cña Ng©n hµng. Tû lÖ vèn nhá chØ chiÕm 5 -10% tæng nguån vèn. Thêng c¸c Ng©n hµng cæ phÇn sau mét 11 thêi gian ho¹t ®éng muèn n©ng vèn ®iÒu lÖ lªn b»ng c¸ch ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu c¸c nguån vèn bæ sung ®îc trÝch trªn c¬ së lîi nhuËn kh«ng chia lîi nhuËn sau thuÕ, hoÆc t¨ng nguån vèn nµy b»ng c¸ch ph¸t hµnh tr¸i phiÕu Ng©n hµng. Vèn së h÷u cña Ng©n hµng nh mét c¸i ®Öm chèng ®ì sù sôt gi¶m gi¸ trÞ cña nh÷ng tµi s¶n cã cña Ng©n hµng. Trong Ng©n hµng h×nh thµnh lªn nhiÒu quÜ dù phßng rñi ro, quÜ phóc lîi nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi göi tiÒn, h¹n chÕ rñi ro cho c¸c c¬ quan b¶o hiÓm, ®¶m b¶o thanh kho¶n vµ cung cÊp mét phÇn tµi s¶n cã bï ®¾p thua lç. Tãm l¹i, ®Ó cã mét c¬ cÊu nguån vèn tèi u ®¶m b¶o yªu cÇu æn ®Þnh cho viÖc sö dông vµ tèi thiÓu ho¸ chi phÝ ®ßi hái Ng©n hµng ph¶i xÐt ®Õn c¸c yÕu tè vÒ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trong d©n c, uy tÝn Ng©n hµng... ®ång thêi ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò ®Çu ra. Tr¸nh t×nh tr¹ng vèn huy ®éng ®îc tõ c¸c nguån vèn ng¾n h¹n kh«ng thÓ cho vay trung vµ dµi h¹n ®îc hay t×nh tr¹ng ø ®äng vèn do kh«ng cã dù ¸n kh¶ thi, gi¶m lîi nhuËn cña Ng©n hµng. 1.2.2. Ph©n lo¹i sö dông vèn t¹i Ng©n hµng Th¬ng m¹i Trong b¶n quyÕt to¸n, tµi s¶n cña mét Ng©n hµng Th¬ng m¹i, bªn tµi s¶n cã thÓ hiÖn kÕt qu¶ cña viÖc sö dông vèn cña Ng©n hµng ®ã. ViÖc sö dông vèn trong Ng©n hµng Th¬ng m¹i gåm nh÷ng môc sau. 1.2.2.1. TiÒn dù tr÷ §©y lµ nghiÖp vô nh»m duy tr× kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña Ng©n hµng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu rót tiÒn vµ thanh to¸n thêng xuyªn cña kh¸ch hµng. Ng©n hµng Th¬ng m¹i ph¶i duy tr× mét bé phËn vèn, ®Ó göi vµo mét tµi kho¶n nµo ®ã nh ë NHNN, tæ chøc tÝn dông c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i kh¸c... vµ mét lîng ®îc cÊt gi÷ t¹i Ng©n hµng ®ã, gäi lµ tiÒn dù tr÷. Møc dù tr÷ cao hay thÊp phô thuéc vµo qui m« ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, mèi quan hÖ thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt vµ chuyÓn kho¶n, thêi vô cña c¸c kho¶n chi tiÒn mÆt. TiÒn dù tr÷ hiÖn hµnh kh«ng cã l·i nhng c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i vÉn gi÷ chóng do mét sè lý do nhÊt ®Þnh. Thø nhÊt, theo luËt ph¸p hiÖn hµnh, c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ph¶i nép mét tû lÖ nhÊt ®Þnh tiÒn göi mµ ng©n hµng huy ®éng ®îc t¹i Ng©n hµng Nhµ níc( thêng lµ 10%) ®Ó ®¶m b¶o tiÒn göi. §©y còng lµ c«ng cô quan träng trong qu¶n lý lu th«ng tiÒn tÖ. Thø hai, b¶n th©n ng©n hµng còng thÊy râ sù cÇn thiÕt ph¶i gi÷ mét 12 Ýt tiÒn mÆt mµ kh«ng nªn cho vay hÕt.ViÖc gi÷ tiÒn m¨t nµy ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho nh÷ng ho¹t ®éng cßn l¹i, do vËy dù tr÷ tiÒn mÆt trong tµi s¶n cã cßn gäi lµ “ kho¶n ®Çu t cho sù an toµn”. Ngoµi ra, c¸c ng©n hµng nhá göi tiÒn vµo c¸c ng©n hµng lín ®Ó ®æi lÊy c¸c dÞch vô kh¸c nhau nh tËp hîp sÐc, giao dÞch ngo¹i tÖ. C¸c kho¶n nµy cã tÝnh láng nhÊt trong c¸c lo¹i tµi s¶n cã cña ng©n hµng chiÕm kho¶ng 7% tæng tµi s¶n, phôc vô nhu cÇu thanh kho¶n t¹i ng©n hµng. 1.2.2.2. §Çu t vµo chøng kho¸n. Cã thÓ thÊy Ng©n hµng Th¬ng m¹i thùc hiÖn nghiÖp vô ®Çu t vµo chøng kho¸n nh»m môc ®Ých kiÕm lîi nhuËn, n©ng cao kh¶ n¨ng thanh kho¶n, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh kinh doanh nh»m ph©n t¸n rñi ro.Trong viÖc ®Çu t vµo chøng kho¸n, Ng©n hµng Th¬ng m¹i chñ yÕu mua c¸c tr¸i phiÕu kho b¹c, c¸c tr¸i phiÕu cã tÝnh thanh kho¶n cao. §©y lµ nh÷ng c«ng cô chÝnh cña thÞ trêng tiÒn tÖ tµi chÝnh. ViÖc mua vµ dù tr÷ c¸c lo¹i tr¸i phiÕu nµy mét mÆt t¹o ra thu nhËp cho ng©n hµng, mÆt kh¸c chóng lµ nh÷ng c«ng cô tµi chÝnh dÔ lu ®éng ho¸, v× vËy khi cÇn tiÒn ng©n hµng cã thÓ b¸n hoÆc chiÕt khÊu ë ng©n hµng kh¸c hoÆc ë NHNN. 1.2.2.3. TiÒn cho vay Cho vay lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh chñ chèt cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®Ó t¹o ra lîi nhuËn. ChØ cã l·i suÊt thu ®îc tõ cho vay míi bï næi chi phÝ tiÒn göi, chi phÝ dù tr÷, chi phÝ kinh doanh qu¶n lý, chi phÝ vèn tr«i næi, chi phÝ thuÕ c¸c lo¹i vµ c¸c chi phÝ rñi ro ®Çu t. Kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, híng cho vay cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i cµng t¨ng vµ lo¹i h×nh cho còng trë nªn v« cïng ®a d¹ng. ë hÇu hÕt c¸c níc c«ng nghiÖp trong nhãm 10 vµ 15 níc hµng ®Çu thÕ giíi, cho vay cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®· chuyÓn dÇn tõ cho vay ng¾n h¹n sang cho vay dµi h¹n. Khu vùc cho vay ng¾n h¹n nhêng chç cho thÞ trêng tiÒn tÖ tµi chÝnh cung øng. Ngîc l¹i hÇu hÕt c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cho vay ng¾n h¹n vÉn chiÕm bé phËn lín h¬n cho vay dµi h¹n, xuÊt ph¸t tõ chç thiÕu an toµn cho c¸c kho¶n ®Çu t dµi h¹n. Nhng nãi chung, lîi nhuËn chñ yÕu cña Ng©n hµng vÉn lµ ho¹t ®éng cho vay hay nãi réng ra lµ ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i 67% tæng 13 tµi s¶n cña Ng©n hµng ë d¹ng tiÒn cho vay t¹o ra h¬n 60% thu nhËp cña Ng©n hµng kh¸c bëi chóng kh«ng thÓ chuyÓn thµnh tiÒn mÆt tríc khi c¸c kho¶n vay m·n h¹n vµ còng cã x¸c suÊt rñi ro vì nî cao h¬n. Theo thêi gian, c¸c kho¶n cho vay cã thÓ chia thµnh c¸c kho¶n cho vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n. Cho vay ng¾n h¹n thêng ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn lu ®éng hay khã kh¨n t¹m thêi vÒ vèn. Cho vay trung vµ dµi h¹n thêng ®¸p øng nhu cÇu cho nh÷ng dù ¸n lín, hay ®æ míi d©y chuyÒn c«ng nghÖ... ViÖc ph©n lo¹i theo thêi gian gióp Ng©n hµng lËp kÕ ho¹ch ®Ó huy ®éng vèn vµ ®Çu t. Ph©n lo¹i theo ®èi tîng cho vay, cã kho¶n cho vay c«ng nghiÖp, cho vay n«ng nghiÖp, cho vay tiªu dïng.v.v. C¸c Ng©n hµng cho vay c«ng nghiÖp thêng dùa vµo tÝnh chÊt, chu kú kinh doanh, ®Ó ®¸p øng môc ®Ých, vµ mang l¹i hiÖu qu¶ sö dông vèn. Cho vay n«ng nghiÖp dùa vµo thêi vô vµ rñi ro do tù nhiªn. Cho vay tiªu dïng thêng lµ cho vay ®èi víi c¸n bé lµm c«ng ¨n l¬ng, c«ng viÖc æn ®Þnh, tiÒn l¬ng æn ®Þnh, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ nî cho Ng©n hµng. 1.2.2.4. C¸c kho¶n ®Çu t kh¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i cã thÓ tham gia ®Çu t vµo c¸c chøng kho¸n ng¾n h¹n, chøng kho¸n chÝnh phñ v.v. C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i mua chøng kho¸n v× môc ®Ých thanh kho¶n vµ ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng, ®Ó n©ng cao lîi tøc vµ phôc vô nh c¸c vËt kÝ quÜ cho c¸c tµi s¶n nî ký th¸c víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, chÝnh phñ v.v. Tû lÖ lín nhÊt cña ®Çu t chøng kho¸n lµ chøng kho¸n chÝnh phñ bëi tuy cã møc l·i h¹n chÕ nh÷ng linh ho¹t, kh«ng cã rñi ro tÝn dông vµ Ýt rñi ro vÒ l·i suÊt so víi tr¸i phiÕu dµi h¹n. Th«ng thêng lîi tøc t¬ng øng víi ®é rñi ro. Kho¶n vèn nµy chiÕm kho¶ng 15 - 19% tæng tµi s¶n. 1.2.3. HiÖu qu¶ sö dông vèn cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i. 1.2.3.1. Kh¸i niÖm chung vÒ Sö dông vèn. Cho vay hay ®Çu t ®Ó sinh lîi tõ tiÒn ®· huy ®éng ®îc lµ lÏ sèng cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Cho vay hay ®Çu t vµo c¸c lo¹i tµi s¶n nµo còng ®Òu lµ ho¹t ®éng kiÕm lîi nhuËn. Tµi s¶n cã lµ nh÷ng kho¶n nî mµ thÞ trêng nî ng©n hµng hoÆc lµ nh÷ng kho¶n mµ ng©n hµng cho thÞ trêng vay. §øng trªn gãc ®é tÝnh chÊt, ng©n hµng lµ chñ nî vµ c¸c ®èi tîng vay tiÒn cña nã lµ con nî. V× môc 14 tiªu cña ng©n hµng lµ cho vay ®Ó kiÕm lêi, nªn tµi s¶n cã hay c¸c kho¶n mµ ng©n hµng cho vay cßn ®îc gäi lµ ®Çu t. Nh vËy sö dông vèn lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô cña ng©n hµng th¬ng m¹i ( nghiÖp vô cã ). Sö dông vèn bao gåm: - Dù tr÷ tiÒn mÆt: TiÒn mÆt t¹i kho cña ng©n hµng TiÒn mÆt ký göi cña ng©n hµng Trung ¬ng - §Çu t vµo chøng kho¸n ( tr¸i phiÕu, hèi phiÕu...) - Cho vay - §Çu t vµo c¸c lo¹i tµi s¶n ( nh bÊt ®éng s¶n, c¬ së h¹ tÇng, trang thiÕt bÞ...) 1.2.3.2. C¸c chØ tiªu x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ Sö dông vèn. * Tæng d nî cho vay / Tæng nguån vèn Ph¶n ¸nh cø mét ®ång vèn huy ®éng th× cã bao nhiªu ®ång ®îc ®em ®i cho vay. * Doanh sè cho vay / tæng nguån vèn kinh doanh Ph¶n ¸nh cø mét ®ång vèn kinh doanh th× bao nhiªu ®ång ®îc ®em ®i cho vay. 1.2.3.3. C¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc sö dông vèn an toµn vµ hiÖu qu¶ * Qu¶n lý nguån vèn t¹i Ng©n hµng Th ¬ng m¹i. Ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn vµ qu¶n lý nguån vèn híng tíi môc tiªu æn ®Þnh ho¹t ®éng cña Ng©n hµng vµ ®Æc biÖt híng tíi lîi nhuËn. NghÜa lµ, Ng©n hµng ph¶i ®¹t ®îc chiÕn lîc lµm sao t¹o nguån vèn æn ®Þnh cã thÓ æn ®Þnh sö dông. Vµ x©y dùng ®îc c¬ cÊu vèn hîp lý vµ gi¶m chi phÝ vèn ë møc thÊp nhÊt. Qu¶n lý nguån vèn vÒ qui m« nghÜa lµ xem xÐt Ng©n hµng Th¬ng m¹i cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cao nhÊt lµ bao nhiªu. C¬ cÊu, qui m« tõng lo¹i vèn ¶nh hëng tíi viÖc tr¶ l·i Ng©n hµng vµ ¶nh hëng tíi æn ®Þnh ho¹t ®éng Ng©n hµng nh thÕ nµo. C¸c Ng©n hµng hiÖn ®¹i thêng lËp ra nh÷ng bµi to¸n tèi u vÒ c¬ cÊu nguån vèn vµ qui m« tõng lo¹i nguån vèn. Qu¶n lý chi phÝ tr¶ l·i lµ ®a chÝnh s¸ch l·i suÊt huy ®éng phï hîp víi tõng thêi kú trªn cë së chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Ng©n hµng trung ¬ng. TÝnh to¸n tæng chi phÝ tr¶ l·i - chi ®Çu vµo - ®Ó x¸c ®Þnh chi ®Çu ra. 15 Qu¶n lý kú h¹n cña nguån vèn, Ng©n hµng x¸c ®Þnh ra nh÷ng kú h¹n huy ®éng, x¸c ®Þnh ®îc kh¶ n¨ng tr¶ nî ®¶m b¶o nhu cÇu rót tiÒn cña kh¸ch hµng, tÝnh to¸n kú h¹n b×nh qu©n cña c¸c kho¶n tiÒn göi. Trong qu¶n lý kú h¹n Ng©n hµng ¸p dông "Nguyªn lý thî kim hoµn "®Ó tÝnh thêi h¹n trung b×nh cña c¸c kho¶n tiÒn göi. BÊt cø ho¹t ®éng cho vay hay ®Çu t nµo ®Òu tiÒm Èn nh÷ng d¹ng rñi ro kh¸c nhau vµ møc rñi ro còng kh¸c nhau. Sö dông vèn t¹i Ng©n hµng th¬ng m¹i dùa trªn nguyªn t¾c an toµn vµ hiÖu qu¶ thêng ph¶i qu¶n lý thanh kho¶n, kiÓm so¸t rñi ro trong ho¹t ®éng cña m×nh. * Qu¶n lý thanh kho¶n Thanh kho¶n lµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n tÝn dông cho bÊt kú kh¸ch nµo t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo. Thanh kho¶n lµ mét trong sè c¸c vÊn ®Ò mµ nhµ qu¶n lý Ng©n hµng thêng xuyªn ph¶i quan t©m. Møc ®é thanh kho¶n mµ mét ng©n hµng riªng biÖt nµo ®ã cÇn ®Õn, tuú thuéc vµo lîng biÕn ®æi x¶y ra ë sè tiÒn göi vµ nhu cÇu tÝn dông. Cã nhiÒu biÕn ®éng bÊt thêng x¶y ra trong nÒn kinh tÕ, theo thêi vô, theo chu kú. RÊt khã lßng dù ®o¸n ®îc thêi gian x¶y ra vµ tÝnh khèc liÖt cña biÕn ®éng bÊt thêng Êy do chóng kh«ng tu©n theo nh÷ng khu«n mÉu ®Þnh s½n. Nh÷ng biÕn ®éng thêi vô trùc tiÕp liªn quan ®Õn mïa vô kh¸c víi biÕn ®éng bÊt thêng ®îc lÆp l¹i hµng n¨m, vµ nh÷ng biÕn ®éng Êy cã thÓ thay ®æi cïng thêi gian. VÝ nh mét Ng©n hµng ®Æt t¹i khu n«ng nghiÖp, møc tiÒn göi sÏ t¨ng vµo mua thu ho¹ch vµ nhu cÇu tÝn dông sÏ t¨ng vµo mïa xu©n. C¸c biÕn ®éng chu kú thêng khã dù ®o¸n h¬n c¸c biÕn ®éng theo thêi vô. Trong suèt thêi kú suy tho¸i cña mét chu kú s¶n suÊt, nhu cÇu tÝn dông gi¶m vµ tiÒn göi Ng©n hµng còng cã thÓ gi¶m theo. Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Ng©n hµng trung ¬ng cã khuynh híng bï ®¾p cho sù gi¶m sót tiÒn göi Ng©n hµng trong toµn bé hÖ thèng Ng©n hµng, suèt thêi kú kinh tÕ tr× trÖ. Trong giai ®o¹n chÊn hng, nhu cÇu tÝn dông t¨ng vît møc t¨ng tiÒn göi, khiÕn Ng©n hµng b¸n c¸c tµi s¶n lu ho¹t. 16 KÕt qu¶ cña nh÷ng biÕn ®éng nµy trong nÒn kinh tÕ ®· t¸c ®éng ®Õn møc tiÒn göi do ®ã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn tÝnh thanh kho¶n. VÊn ®Ò ®Æt ra cho Ng©n hµng lµ ph¶i qu¶n lý thanh kho¶n. Qu¶n lý thanh kho¶n cña Ng©n hµng x¸c ®Þnh nhu cÇu kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu thanh kho¶n tÝn dông cho kh¸ch hµng t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo, tr¸nh t×nh tr¹ng kh¸ch hµng ®Õn rót tiÒn « ¹t dÉn ®Õn t×nh tr¹ng Ng©n hµng ph¸ s¶n. §iÒu quan t©m hµng ®Çu lµ Ng©n hµng ph¶i tÝnh to¸n c¸c lo¹i tµi s¶n cã kh¶ n¨ng chuyÓn thµnh tiÒn mÆt. ViÖc x¸c ®Þnh mét møc thanh kho¶n hîp lý trong tõng thêi kú lµ hÕt søc khã kh¨n. Ng©n hµng ph¶i dù ®o¸n ®îc nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ t¹i c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau. §ång thêi dùa vµo tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc cña Ng©n hµng trung ¬ng ban hµnh ®Ó cã chÝnh s¸ch tÝn dông phï hîp. Trong tõng trêng hîp thanh kho¶n cã vÊn ®Ò Ng©n hµng thêng dïng biÖn ph¸p b¸n ®i c¸c chøng kho¸n ®Ó chuyÓn ®æi nh tÝn phiÕu kho b¹c, tr¸i phiÕu chÝnh phñ, tr¸i phiÕu vµ cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty cã chÊt lîng cao ®îc a chuéng trªn thÞ trêng. TiÕp theo Ng©n hµng rót c¸c kho¶n tiÒn göi t¹i c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ tæ chøc tÝn dông kh¸c. Trêng hîp khÈn cÊp, Ng©n hµng ph¶i tiÕn hµnh th¬ng lîng víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i kh¸c ®Ó b¸n ®i c¸c kho¶n tÝn dông cã chÊt lîng cao. Th«ng b¸o tr× ho·n c¸c kho¶n nî sÏ lµ ph¬ng c¸ch cuèi cïng cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. §Ó qu¶n lý thanh kho¶n Ng©n hµng ph¶i dùa vµo c¸c lÝ thuyÕt c¬ b¶n nh lÝ thuyÕt cho vay th¬ng m¹i, lÝ thuyÕt vÒ kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi, lÝ thuyÕt vÒ lîi tøc dù tÝnh vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý t×nh h×nh dù tr÷. 1) Lý thuyÕt cho vay th¬ng m¹i Thanh kho¶n cña mét Ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc ®¶m b»ng mét bé phËn tµi s¶n biÓu hiÖn díi h×nh thøc cho vay. Bé phËn nµy ®îc lu chuyÓn trong suèt qu¸ tr×nh kinh doanh. Ng©n hµng cÊp tÝn dông cho doanh nghiÖp t¬ng øng víi c¸c chu kú kinh doanh tíng øng, do vËy Ng©n hµng lu«n cã c¸c kho¶n nî cã thÓ thu håi ®îc. Víi c¸ch ph©n ®o¹n qóa tr×nh kinh doanh gióp Ng©n hµng ®¶m b¶o ®îc thanh kho¶n ®ång thêi doanh nghiÖp cã kÕ ho¹ch tr¶ nî ®èi víi tõng thêi kú. Cho vay th¬ng m¹i thêng ¸p dông víi c¸c kho¶n cho vay vèn lu ®éng. H¹n chÕ lµ Ng©n hµng khã më réng ®èi víi lo¹i cho vay trung vµ dµi h¹n ¶nh hëng tíi thÞ trêng tÝn dông trong t¬ng lai v× liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò c«ng nghÖ , ®æi míi c«ng nghÖ, vÊn ®Ò më réng s¶n suÊt. 17 2) Lý thuyÕt vÒ kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi C¬ së gi¸ thuyÕt cho r»ng thanh kho¶n cña mét Ng©n hµng ®îc duú tr×, nÕu nã gi÷ ®îc c¸c tµi s¶n cã thÓ chuyÓn ®æi hoÆc b¸n cho ngêi cho vay hoÆc ®Çu t ®Ó lÊy tiÒn. NÕu tiÒn cho vay kh«ng ®îc hoµn tr¶, vËt thÕ chÊp tõ c¸c kho¶n vay cã b¶o ®¶m, cã thÓ b¸n ®îc trªn thÞ trêng ®Ó nhËn tiÒn. NÕu cÇn, c¸c quÜ vµ c¸c kho¶n tÝn dông cã thÓ ®îc chuyÓn ®æi t¹i Ng©n hµng Trung ¬ng. Nh vËy, mét Ng©n hµng th¬ng m¹i nµo ®ã sÏ cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu vÒ thanh kho¶n, miÔn lµ nã lu«n lu«n cã tµi s¶n ®Ó b¸n. T¬ng tù nh vËy, hÖ thèng Ng©n hµng sÏ lu«n mang tÝnh thanh kho¶n, miÔn lµ Ng©n hµng trung ¬ng s½n sµng mua l¹i c¸c tµi s¶n díi d¹ng chiÕt khÊu vµ phô thuéc vµo hÖ thèng tµi chÝnh, quan hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng vèn vµ thÞ trêng tiÒn tÖ. 3) Lý thuyÕt vÒ lîi tøc dù tÝnh §îc x©y dùng trªn c¬ së thanh kho¶n cña Ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc ®¶m b¶o b»ng viÖc chi tr¶ tiÒn vay theo lÞch tr×nh ®Þnh s½n ®îc dùa trªn c¬ së cña lîi tøc t¬ng lai cña ngêi vay. Lý thuyÕt nµy kh«ng phñ nhËn tÝnh kh¶ thi cña c¸c lý thuyÕt vÒ cho vay th¬ng m¹i vµ lý thuyÕt vÒ kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi. Thay vµo ®ã, nã nhÊn m¹nh ®Õn triÓn väng vÒ viÖc hoµn tr¶ tÝn dông cïng lîi tøc, h¬n lµ lÖ thuéc nÆng lÒ vµo viÖc kÝ quÜ. Còng nh thÕ, nã cho r»ng, thanh kho¶n cña mét Ng©n hµng cã thÓ bÞ ¶nh hëng bëi qui m« ®¸o h¹n cña c¸c kho¶n cho vay vµ ®Çu t. Cho vay kinh doanh ng¾n h¹n sÏ cã nhiÒu thanh kho¶n h¬n lµ chovay cã kú h¹n, vµ cho vay tiªu dïng tr¶ gãp sÏ cã nhiÒu thanh kho¶n h¬n lµ cho vay ®îc ®¶m b¶o bëi bÊt ®éng s¶n nhµ cöa. Lý thuyÕt nµy ®îc ¸p dông vµ ph¸t triÓn rÊt nhanh trong mét sè lo¹i cho vay cña Ng©n hµng th¬ng m¹i: cho vay kinh doanh cã kú h¹n, cho vay tiªu dïng tr¶ gãp vµ cho vay bÊt ®éng s¶n nhµ cöa. TÊt c¶ nh÷ng kho¶n cho vay nµy cã ®Æc ®iÓm chung lµ t¨ng tÝnh chÊt thanh kho¶n cña chóng, do chóng cã thÓ ®îc tr¶ dÇn. Mét kho¶n môc ®Çu t cã nhiÒu kho¶n cho vay víi sù hoµn tr¶ ®Òu ®Æn hµng th¸ng hoÆc hµng quÝ vÒ sè gèc vµ l·i, thùc chÊt ®ã lµ thanh kho¶n bëi v× luång tiÒn vµo ra ®Òu ®Æn hµng th¸ng cã thÓ ®o¸n tríc ®îc. Khi cÇn ®Õn thÞ trêng ng©n 18 quÜ cã thÓ sö dông. NÕu kh«ng nã sÏ bÞ gi÷ l¹i ®Ó ®¶m b¶o thanh kho¶n trong t¬ng lai. Lý thuyÕt lîi tøc dù tÝnh ®· khuyÕn khÝch nhiÒu ng©n hµng Th¬ng m¹i ¸p dông mét m« h×nh bËc thang trong kho¶n môc vèn ®Çu t. Cã nghÜa lµ cã mét sù xª dÞch thêi gian ®¸o h¹n nµo ®ã ®Ó cho møc khÊu hao diÔn ra trªn c¬ së ®Òu ®Æn vµ cã thÓ dù ®o¸n ®îc. Nhîc ®iÓm cña lÝ thuyÕt nµy lµ Ng©n hµng cã thÓ bÞ ¶nh hëng vµ møc thanh kho¶n cã thÓ bÞ suy gi¶m nÕu kh¸ch hµng kh«ng tr¶ nî ®óng kú h¹n hay viÖc x¸c ®Þnh kú h¹n nî cña kh¸ch hµng kh«ng hîp lý. 4) Qu¶n lý t×nh h×nh dù tr÷ Thùc chÊt lµ qu¶n lý khèi lîng tiÒn sao cho phï hîp víi nhu cÇu dù tr÷ ph¸p ®Þnh do Ng©n hµng trung ¬ng qui ®Þnh. ViÖc duy tr× vèn quÜ göi tiÒn mÆt trong tõng thêi gian ®o¹n ho¹t ®éng lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Ng©n hµng ph¶i tÝnh to¸n mét sè hÖ sè quan träng trong tõng thêi kú * HÖ sè vèn kh¶ dông = Vèn kh¶ dông Tæng kho¶ n nî ph¶ i tr¶ trong vßng mét th¸ng HÖ sè >= 1 lµ tèt < 1 lµ møc nguy hiÓm * HÖ sè chuyÓn ®æi = Tæng sè nguån vèn cã thêi h¹n  5 n¨m Tæng sè c¸c kho¶ n cho vay cã thêi h¹n  5 n¨m HÖ sè nµy >= 0,6 < 0,6 lµ mÊt an toµn * HÖ sè an toµn vèn = Vèn tù cã Tæng tµi s¶ n cã dé rñi ro cao HÖ sè nµy >= 0,8 lµ an toµn < 0,8 lµ mÊt an toµn 19 ( Theo thèng kª kinh nghiÖm cña nhiÒu Ng©n hµng trong nhiÒu trêng hîp, nhiÒu thêi kú kh¸c nhau ). * Qu¶n lý rñi ro. Rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng lµ nh÷ng biÕn cè sù kiÖn, hiÖn tîng x¶y ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th¬ng m¹i g©y ra thÊt tho¸t lín vÒ tµi s¶n, ¶nh hëng ®Õn uy tÝn, lµm gi¶m lîi nhuËn thËm chÝ thua lç, nguy hiÓm h¬n lµ dÉn ®Õn ph¸ s¶n. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro. VÒ phÝa Ng©n hµng, lµ do kh«ng cã chÝnh s¸ch huy ®éng vµ sö dông vèn hîp lý. §Æc biÖt trong viÖc xem xÐt c¸c dù ¸n cho vay kh«ng tÝnh tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ hoÆc tÝnh to¸n sai lÖch do th«ng tin kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc thiÕu chÝnh x¸c. ViÖc qu¶n lý tµi s¶n nî, nguån vèn cña ng©n hµng cã vÊn ®Ò, cha thùc hiÖn c¬ cÊu ®Çu t, c¬ cÊu tµi s¶n. Tr×nh ®é c¸n bé Ng©n hµng cã nhiÒu ®iÓm bÊt cËp, kh«ng cã kh¶ n¨ng xem xÐt ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng. Ng©n hµng kh«ng dù b¸o ®îc diÕn biÕn thÞ trêng, t×nh h×nh cung cÇu c¸c lo¹i s¶n phÈm. VÒ phÝa kh¸ch hµng, b¶n th©n hä kh«ng cã dù ¸n kh¶ thi, viÖc ®Çu t kh«ng cã c¨n cø kinh tÕ nªn viÖc sö dông vèn kh«ng hiÖu qu¶. Kh¸ch hµng cã chñ t©m lõa ®¶o Ng©n hµng, hä cã ý ®Þnh vay nhng kh«ng tr¶ nî. C¸c biÕn ®éng vÒ m«i trêng kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi trong níc vµ níc ngoµi còng t¹o nªn rñi ro. Rñi ro còng xuÊt ph¸t tõ chÝnh s¸ch kinh tÕ, thiªn tai. 1) Qu¶n lý rñi ro tÝn dông Rñi ro tÝn dông lµ rñi ro kh«ng thu ®îc nî khi ®Õn h¹n hoÆc Ng©n hµng kh«ng cho vay ®îc t¹o nªn ®äng vèn nghÜa lµ Ng©n hµng ®· chi phÝ cho c¸c kho¶n vay lín h¬n thu nhËp tõ ho¹t ®éng cho vay, thu lç. HoÆc Ng©n hµng ®Çu t vµo thÞ trêng chøng kho¸n kÐm hiÖu qu¶, Ng©n hµng chØ cã thÓ b¸n chøng kho¸n víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ ®i mua hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng b¸n ®i. C¸c dù ¸n ®Çu t kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh lêi. a. HÖ sè rñi ro Hr = Sè vèn kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh lêi Tæng sè tiÒn vay HR <= 10% t¹m ®îc 20