NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu............................................................................................... 5
Ch¬ng I: lý luËn chung vÒ ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ trong
thanh to¸n quèc tÕ.............................................................................. 7
I/ Thanh to¸n quèc tÕ vµ vai trß cña nã trong th¬ng m¹i quèc tÕ
................................................................................................................... 8
1.Kh¸i niÖm thanh to¸n quèc tÕ...................................................................8
2. Vai trß cña thanh to¸n quèc tÕ trong th¬ng m¹i quèc tÕ.......................... .9
II/tÝn dông chøng tõ - mét ph¬ng thøc thanh to¸n quan träng
trong ttqt............................................................................................ 11
1.Kh¸i niÖm chung vÒ ph¬ng thøc TDCT...................................................11
2.DÆc trng cña TDCT................................................................................ 12
3.C¸c bªn tham gia.................................................................................... 14
4.Néi dung chñ yÕu cña tÝn dông th...........................................................16
5. C¸c lo¹i th tÝn dông............................................................................... 20
III/ ucp 500,1993 , lµ v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh l/c..........................23
1. Qu¸ tr×nh sö dông UCP ( 1981-nay) ......................................................23
2. TÝnh chÊt ph¸p lý cña UCP....................................................................25
3. Mèi quan hÖ gi÷a UCP 500 vµ hÖ thèng luËt quèc gia............................27
iv/ qui tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n TDCT theo tinh thÇn ucp.....28
ch¬ng II: Thùc tr¹ng thanh to¸n quèc tÕ theo ph¬ng thøc TDCT
t¹i ng©n hµng ngo¹i th¬ng viÖt nam - VCB.....................................31
I/ Tæng quan vÒ ng©n hµng ngo¹i th¬ng Hµ Néi ............................31
1. S¬ lîc vÒ lÞch sö h×nh thµnh VCB ..........................................................31
2.C¸c nghiÖp vô chÝnh............................................................................... 33
1
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
II/qui tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n l/c cô thÓ ¸p dông t¹i vcb....35
1.Thanh to¸n L/C xuÊt khÈu.....................................................................35
1.1 Th«ng b¸o L/C, th«ng b¸o söa ®æi L/C...................................................35
1.2 TiÕp nhËn , kiÓm tra, göi chøng tõ vµ ®ßi tiÒn thanh to¸n bé chøng tõ hµng
xuÊt........................................................................................................... 37
2. Thanh to¸n L/C nhËp khÈu. ..................................................................40
2.1 Më , ®iÒu chØnh L/C vµ ký quü..............................................................40
2.2 TiÕp nhËn , kiÓm tra chøng tõ, giao chøng tõ vµ tr¶ tiÒn ..........................42
...........45
1.C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n hµng xuÊt nhËp khÈu...................................45
2.T×nh h×nh thanh to¸n hµng xuÊt nhËp khÈu nãi chung...........................46
3. T×nh h×nh thanh to¸n hµng nhËp khÈu b»ng ph¬ng thøc TDCT.............49
4. T×nh h×nh thanh to¸n hµng xuÊt khÈu b»ng ph¬ng thøc TDCT..............51
5. BiÓu phÝ thanh to¸n theo ph¬ng thøc TDCT t¹i ng©n hµng....................52
III/Thùc tr¹ng vÒ t×nh h×nh thanh to¸n quèc tÕ t¹i VCB.
iv/ nh÷ng h¹n chÕ mµ ng©n hµng gÆp ph¶i trong thanh to¸n xuÊt
nhËp khÈu hµng ho¸ b»ng l/c............................................................53
1.Sù kh«ng æn ®Þnh trong t×nh h×nh tÝn dông cña kh¸ch hµng....................53
2. Sè lîng kh¸ch hµng cña ng©n hµng cã nguy c¬ gi¶m sót........................56
3. ViÖc cha hoµn chØnh cña hÖ thèng ph¸p luËt, thêng xuyªn cã sù thay ®æi
söa ch÷a bæ sung c¸c qui ®Þnh ph¸p lý liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu ......56
4. Kü thuËt nghiÖp vô trong thanh to¸n quèc tÕ t¹i ng©n hµng cÇn ®îc n©ng
cao h¬n n÷a.............................................................................................. 58
v/ nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn h¹n chÕ trong ttqt theo ph¬ng
thøc TDCT t¹i VCB................................................................................. 60
1. Nhãm nguyªn nh©n kh¸ch quan............................................................60
1.1.Hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng ng©n hµng nãi chung vµ cho ho¹t ®éng
TTQT b»ng TDCT nãi riªng cßn thiÕu vµ cha ®ång bé..................................60
1.2. C¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi
míi vµ hoµn thiÖn nªn thêng cã sù ®iÒu chØnh..............................................62
1.3.Nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng ..........................................................64
2
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
2. Nguyªn nh©n chñ quan tõ phÝa ng©n hµng............................................67
2.1. Ho¹t ®éng nghiÖp vô cßn víng m¾c vµ nhiÒu thiÕu sãt............................67
2.2. Kinh doanh ngo¹i tÖ cha ®¸p øng ®ñ nhu cÇu thanh to¸n.........................69
2.3. Tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé ng©n hµng cßn nhiÒu h¹n chÕ..................70
2.4. C«ng nghÖ th«ng tin cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu nghiÖp vô........................70
2.5. C«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t ho¹t ®éng TTQT nãi chung vµ thanh to¸n L/C
nãi riªng cha ®¹t yªu cÇu............................................................................ 71
ch¬ng iII: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ph¬ng thøc TDCT trong ttqt t¹i vcb...................................................73
i/ ®Þnh híng ph¸t triÓn cña ng©n hµng vcb trong thêi gian tíi
................................................................................................................. 73
1.Ph¬ng híng nhiÖm vô c«ng t¸c cña VCB trong n¨m 2003 ......................73
2.HÖ thèng ng©n hµng b¸n lÎ Ngo¹i th¬ng - TÇm nh×n 2010 ( VCB - 2001)
................................................................................................................. 74
II/ Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ph¬ng thøc TDCT
................................................................................................................. 76
1.Sù cÇn thiÕt ph¶i ®Ò ra gi¶i ph¸p.............................................................76
2.Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ph¬ng thøc TDCT..............77
2.1.Hoµn thiÖn qui tr×nh thanh to¸n TDCT...................................................77
2.2.Gi¶i ph¸p chiÕn lîc kh¸ch hµng.............................................................83
2.3. T¨ng cêng c«ng t¸c tæ chøc c¸n bé vµ ®µo t¹o .......................................87
2.4. Më réng m¹ng líi ho¹t ®éng , hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc........................89
2.5. TiÕp tôc ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng..................................................90
2.6. T¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t..................................................91
2.7. Gi¶i ph¸p vÒ nguån ngo¹i tÖ ®Ó thanh to¸n L/C......................................92
2.8. KiÕn nghÞ ®èi víi nhµ níc..................................................................... 93
2.9. KiÕn nghÞ ®èi víi ng©n hµng nhµ níc....................................................96
2.10. KiÕn nghÞ ®èi víi kh¸ch hµng.............................................................97
KÕt luËn................................................................................................. 98
danh môc tµi liÖu tham kh¶o............................................................100
3
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Lêi nãi ®Çu
Ngµy nay, song song víi qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ®Êt níc, th¬ng m¹i
quèc tÕ ngµy cµng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. Trong nÒn kinh tÕ mçi níc, ho¹t ®éng
kinh tÕ ®èi ngo¹i gi÷ vai trß cùc kú quan träng, ®©y chÝnh lµ cÇu nèi cña tõng
quèc gia víi c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi. Lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn, ViÖt Nam
®ang xÝch l¹i gÇn thÕ giíi th«ng qua chiÕc cÇu nèi th¬ng m¹i quèc tÕ. Ph¸t triÓn
ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i gióp cho ViÖt Nam sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n nguån
nh©n lùc, tµi nguyªn, nguån vèn tù cã cña m×nh vµ t¹o ®îc vÞ trÝ thÝch hîp trong
d©y chuyÒn hîp t¸c vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ.
ViÖt Nam ®ang trong thêi kú chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung bao cÊp
sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù
®iÒu tiÕt cña nhµ níc. NÒn kinh tÕ më cöa ®· thùc sù t¹o ®µ ph¸t triÓn m¹nh cho
c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cho c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng tham gia
vµo lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu ®Æc biÖt lµ trong c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ. C«ng
t¸c thanh to¸n quèc tÕ ®îc coi lµ môc tiªu träng t©m trong c¸c ho¹t ®éng phôc vô
kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ®Êt níc.
Lµ mét ph¬ng thøc thanh to¸n phæ biÕn, ph¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông
chøng tõ cã nhiÒu u ®iÓm h¬n c¸c ph¬ng thøc kh¸c. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh
tham gia th¬ng m¹i quèc tÕ chóng ta cha ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu ®ßi hái phøc
t¹p vÒ nghiÖp vô, v× thÕ trªn thùc tÕ hiÖu qu¶ sö dông ph¬ng thøc nµy cßn thÊp vµ
bÞ h¹n chÕ nhiÒu. §iÒu nµy thóc ®Èy c¸c ng©n hµng h¬n bao giê hÕt ph¶i n©ng
cao hiÖu qu¶ sö dông ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cho
chÝnh b¶n th©n ng©n hµng còng nh quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp
khÈu trong níc. Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi lµ mét ng©n hµng lu«n quan
t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. Ng©n hµng ®· liªn tôc c¶i tiÕn vµ ®æi míi c¸c ho¹t ®éng cña
m×nh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ trong c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ.
Qua ®Ò tµi em muèn nghiªn cøu vÒ ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ vµ thùc
tiÔn ¸p dông ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ (PTTDCT) trong thanh to¸n xuÊt nhËp
khÈu vµ cô thÓ lµ t¹i ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi. Tõ ®ã em muèn ®Ò ra mét
sè gi¶i ph¸p h÷u hiÖu cho viÖc n©ng cao hiÖu qu¶, gi¶m c¸c thiÖt h¹i vµ tæn thÊt
cho ng©n hµng còng nh doanh nghiÖp trong thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu theo ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ.
4
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Kho¸ luËn sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p nghiªn cøu kh¸c nhau nh tæng hîp
ph©n tÝch, ph¬ng ph¸p thèng kª liÖt kª so s¸nh, kÕt hîp t×m hiÓu vÒ lý thuyÕt víi
ph©n tÝch thùc tiÔn t¹i ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi ®Ó lµm c¬ së cho c¸c kÕt
luËn tõ ®ã ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶.
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, kho¸ luËn gåm ba ch¬ng:
Ch¬ng I : Lý luËn chung vÒ ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ trong thanh to¸n
xuÊt nhËp khÈu
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu theo ph¬ng thøc tÝn dông
chøng tõ t¹i ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ph¬ng thøc tÝn
dông chøng tõ trong thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu
Trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh kho¸ luËn, em ®· ®îc sù híng dÉn chØ ®¹o tËn
t×nh cña GS.TS NguyÔn §øc Dþ cïng víi sù gãp ý vµ gióp ®ì cña c¸c c¸n bé
Phßng Thanh to¸n quèc tÕ thuéc ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi. Em xin bµy tá
lßng biÕt ¬n vµ tr©n träng. Víi ®iÒu kiÖn vÒ tr×nh ®é vµ thêi gian h¹n chÕ, mÆc dï
®· cã nhiÒu cè g¾ng song kho¸ luËn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em
mong nhËn ®îc sù gãp ý cña thÇy c« vµ nh÷ng ngêi quan t©m.
5
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ ph¬ng thøc thanh to¸n
tÝn dông chøng tõ trong thanh to¸n quèc tÕ
Bu«n b¸n trao ®æi hµng ho¸ ®· b¾t ®Çu tõ rÊt l©u trong lÞch sö loµi ngêi.
ViÖc trao ®æi diÔn ra kh«ng chØ gi÷a c¸c c¸ nh©n mµ c¶ gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ,
c¸c quèc gia víi nhau, gióp cho x· héi tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
S¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh th× vît ra
khái ph¹m vi mét quèc gia, h×nh thµnh nªn ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ nãi
chung vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi riªng, c¸c quan hÖ tiÒn tÖ quèc tÕ do ®ã
còng xuÊt hiÖn. Trong thêi kú s¬ khai cña th¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c th¬ng nh©n trùc
tiÕp chë hµng tíi b¸n ë c¸c níc kh¸c vµ tù thu tiÒn vÒ. Nh÷ng khã kh¨n do sù
kh¸c biÖt vÒ tiÒn tÖ gi÷a c¸c níc ®îc gi¶i quyÕt bëi sù tham gia cña c¸c ng©n
hµng víi vai trß lµ trung gian ®æi tiÒn.
Quan hÖ bu«n b¸n quèc tÕ ngµy cµng më réng vÒ qui m« vµ ph¹m vi, khèi lîng hµng ho¸ trong bu«n b¸n quèc tÕ ngµy cµng t¨ng, kÐo theo sù gia t¨ng m¹nh
mÏ khèi lîng tiÒn tÖ ®îc thanh to¸n. Lóc nµy, c¸c th¬ng nh©n kh«ng thÓ thùc hiÖn
viÖc thu tiÒn mét c¸ch trùc tiÕp v× lý do an toµn. Thay v× rót tiÒn göi t¹i ng©n hµng
®Ó thanh to¸n cho b¹n hµng, c¸c th¬ng gia ®· lÖnh cho ng©n hµng phôc vô m×nh
chuyÓn tiÒn tõ tµi kho¶n cña m×nh sang tµi kho¶n cña b¹n hµng (ph¬ng thøc
chuyÓn tiÒn), hoÆc yªu cÇu ng©n hµng thu hé tiÒn hµng tõ ngêi mua (ph¬ng thøc
nhê thu). Ng©n hµng tõ chç lµ mét trung gian ®æi tiÒn ®· cã thªm vai trß lµ trung
gian thanh to¸n vµ hëng hoa hång mµ kh«ng cã thªm mét cam kÕt tr¸ch nhiÖm
nµo.
Tuy nhiªn, ho¹t ®éng bu«n b¸n quèc tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn th× cµng phøc
t¹p vµ chÞu t¸c ®éng cña tæng thÓ c¸c yÕu tè kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi. Theo ®ã rñi
ro cña c¸c th¬ng nh©n trong bu«n b¸n quèc tÕ còng ngµy cµng gia t¨ng. MÆt
kh¸c, nh÷ng m©u thuÉn vÒ quyÒn lîi gi÷a ngêi nhËp khÈu vµ ngêi xuÊt khÈu ngµy
cµng béc lé râ, do ®ã c¶ hai bªn ®Òu t×m ®Õn sù b¶o vÖ cña mét bªn thø ba lµ
ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM) vµ ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ra ®êi. Trong ph¬ng thøc nµy, c¸c bªn tham gia hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng kh«ng chØ ®îc
ng©n hµng b¶o vÖ mµ hä cßn cã thÓ tr«ng chê vµo vèn tµi trî hµng ho¸, cho vay
më th tÝn dông hay c¸c h×nh thøc kh¸c cña th tÝn dông nh tÝn dông øng tríc, tÝn
6
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
dông tr¶ chËm...Tuy kh«ng Ýt tranh chÊp ®· ph¸t sinh tõ ph¬ng thøc nµy, nhng
cho ®Õn nay nã vÉn tá ra lµ mét ph¬ng thøc u viÖt vµ ®îc sö dông réng r·i trong
thanh to¸n quèc tÕ.
I. Thanh to¸n quèc tÕ vµ vai trß cña nã trong th¬ng m¹i
quèc tÕ
1. Kh¸i niÖm thanh to¸n quèc tÕ
Thanh to¸n lµ viÖc thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tiÒn tÖ ph¸t sinh cã liªn quan tíi
c¸c quan hÖ nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c chñ thÓ.
Thanh to¸n quèc tÕ (TTQT) lµ viÖc thanh to¸n diÔn ra trªn ph¹m vi quèc tÕ
hay nãi c¸ch kh¸c, ®ã lµ viÖc thanh to¸n c¸c nghÜa vô tiÒn tÖ ph¸t sinh cã liªn
quan ®Õn c¸c quan hÖ kinh tÕ, th¬ng m¹i vµ c¸c mèi liªn hÖ kh¸c gi÷a c¸c tæ
chøc, c¸c c«ng ty vµ c¸c chñ thÓ kh¸c nhau cña c¸c níc kh¸c nhau.
TTQT cã liªn quan ®Õn viÖc trao ®æi tiÒn quèc gia cña níc kh¸c nhau níc
nµy lÊy tiÒn quèc gia cña níc kh¸c. §ång tiÒn dïng ®Ó thanh to¸n bao giê còng lµ
ngo¹i tÖ ®èi víi Ýt nhÊt mét trong hai bªn, nã cã thÓ lµ ®ång tiÒn cña mét trong
hai níc hoÆc ®ång tiÒn cña mét níc thø ba do hai bªn chän. TiÒn mÆt hÇu nh
kh«ng ®îc sö dông trong TTQT, thay vµo ®ã lµ c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n th«ng
dông nh: hèi phiÕu th¬ng m¹i, kú phiÕu, sÐc, thÎ tÝn dông, th chuyÓn tiÒn, ®iÖn
chuyÓn tiÒn hoÆc th tÝn dông...
PhÇn lín c¸c ho¹t ®éng TTQT ®îc thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng c¸c tµi
kho¶n t¹i c¸c NHTM. Víi t c¸ch lµ trung gian thanh to¸n thay mÆt cho kh¸ch
hµng, NHTM trë thµnh “ngêi thñ quü” cña doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng
thu hé, chi hé c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
hµng ho¸ hay dÞch vô. §ång thêi, víi dÞch vô thu ®æi ngo¹i tÖ, cho vay ký quÜ
më th tÝn dông, tµi trî díi d¹ng chiÕt khÊu hèi phiÕu, mua tríc bé chøng tõ cha
®Õn h¹n thanh to¸n,... c¸c NHTM ®· chøng tá vai trß quan träng kh«ng thÓ thiÕu
trong viÖc ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng TTQT diÔn ra thuËn lîi, chÝnh x¸c vµ an toµn.
2. Vai trß cña thanh to¸n quèc tÕ trong th¬ng m¹i quèc tÕ
Xu híng toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· vµ ®ang ®Æt c¸c quèc gia tríc
nhu cÇu ph¶i héi nhËp víi bªn ngoµi th«ng qua viÖc t¨ng cêng c¸c mèi quan hÖ
kinh tÕ quèc tÕ trong ®ã th¬ng m¹i quèc tÕ lµ yÕu tè ®ãng vai trß nßng cèt, lµ c¬
së cho c¸c mèi quan hÖ kh¸c tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Th¬ng m¹i quèc tÕ cho phÐp
mét níc tiªu dïng tÊt c¶ c¸c mÆt hµng víi sè lîng nhiÒu h¬n møc cã thÓ tiªu
dïng víi ranh giíi cña kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, tiªu dïng trong níc khi thùc hiÖn chÕ
7
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
®é tù cung tù cÊp. Th¬ng m¹i quèc tÕ xuÊt hiÖn tõ sù ®a d¹ng vµ ®iÒu kiÖn tù
nhiªn cña s¶n xuÊt gi÷a c¸c níc, khi mµ mçi níc chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt
nh÷ng mÆt hµng cô thÓ vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ cña m×nh ®Ó nhËp khÈu nh÷ng
hµng ho¸ vµ dÞch vô cÇn thiÕt tõ níc kh¸c, ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng ngµy
cµng cao cña con ngêi. Th¬ng m¹i quèc tÕ võa lµ cÇu nèi liÒn kinh tÕ cña mçi
quèc gia víi c¸c quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi, võa lµ hËu cÇn cho s¶n xuÊt vµ ®êi
sèng cña toµn x· héi v¨n minh h¬n, thÞnh vîng h¬n.
Kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn tÇm quan träng cña th¬ng m¹i quèc tÕ, ®Æc biÖt
trong bèi c¶nh hiÖn nay khi hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu ®Æt ho¹t ®éng
kinh tÕ ®èi ngo¹i ë vÞ trÝ hµng ®Çu. Song muèn thiÕt lËp mèi quan hÖ ®èi ngo¹i,
quan hÖ th¬ng m¹i víi c¸c níc th× ®iÒu quan träng kh«ng thÓ thiÕu lµ ph¶i thiÕt
lËp quan hÖ TTQT. TTQT lµ kh©u quan träng trong mua b¸n trao ®æi hµng ho¸,
dÞch vô gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. NÕu lîi nhuËn lµ môc tiªu quan träng hµng
®Çu cña c¸c chñ thÓ tham gia vµo th¬ng m¹i quèc tÕ th× chÝnh TTQT ®em l¹i c©u
tr¶ lêi cho thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña hä. Sù ph¸t triÓn ngµy cµng t¨ng trong
ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ vµ sè thµnh viªn tham gia vµo ho¹t ®éng nµy ngµy
cµng lín lµm cho nhu cÇu TTQT ngµy cµng trë nªn cÊp thiÕt.
TTQT t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng©n hµng vµ doanh nghiÖp g¾n bã víi nhau h¬n.
Trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, th¬ng lîng, ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th¬ng, nÕu doanh
nghiÖp cña c¶ hai bªn tríc ®ã ®· th«ng qua ng©n hµng vÒ viÖc thanh to¸n th× ®iÒu
®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®· x¸c ®Þnh ®îc kh¶ n¨ng thùc hiÖn hîp ®ång. §iÒu
nµy cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong tiÕn tr×nh th¬ng lîng ®µm ph¸n.
TTQT thuËn lîi ®em l¹i sù an t©m cho c¶ ngêi nhËp khÈu vµ ngêi xuÊt khÈu
khi tham gia vµo th¬ng m¹i quèc tÕ. TTQT diÔn ra nhanh chãng, kÞp thêi, chÝnh
x¸c sÏ h¹n chÕ ®îc c¸c rñi ro trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång do kho¶ng c¸ch
®Þa lý gi÷a c¸c b¹n hµng, do sù biÕn ®éng tiÒn tÖ, tõ ®ã gãp phÇn æn ®Þnh tû gi¸,
duy tr× dù tr÷ ngo¹i hèi, t¹o nªn sù c©n b»ng trong c¸n c©n thanh to¸n xuÊt nhËp
cña nhµ níc. ViÖc tham gia cña hÖ thèng ng©n hµng sÏ gióp nhµ níc trong viÖc
qu¶n lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña c¸c
doanh nghiÖp trong níc, ®ång thêi n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh thÞ trêng thÕ giíi, tù
®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. §©y lµ mét bíc
®i quan träng ®¶m b¶o cho th¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ m¹nh mÏ.
TTQT gãp phÇn vµo c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc, gãp
phÇn thay ®æi d©y chuyÒn c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c
8
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
doanh nghiÖp t¨ng qui m« s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm, tõ ®ã thóc ®Èy th¬ng m¹i trong níc vµ th¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn.
ViÖc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ thanh to¸n lµ c«ng cô ®Ó c¹nh tranh bªn c¹nh
c¸c yÕu tè c¹nh tranh vÒ gi¸, vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, thêi h¹n cung øng vµ dÞch
vô th¬ng m¹i. Ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ cµng ph¸t triÓn th× c¸c h×nh thøc
thanh to¸n cµng ®a d¹ng. ChÊt lîng cña TTQT lµ c¬ së ®Ó t¹o lßng tin cho b¹n
hµng trong th¬ng m¹i quèc tÕ, gióp doanh nghiÖp n©ng cao uy tÝn trªn thÞ trêng
quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸ mang tÝnh toµn cÇu, t¹o
thªm søc c¹nh tranh trªn toµn thÕ giíi. C¹nh tranh vÒ thanh to¸n sÏ dÉn ®Õn sù
th¾ng lîi cña mäi c¹nh tranh kh¸c trong ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng.
Trong TTQT, quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c bªn cÇn ph¶i ®îc quy ®Þnh râ
rµng trong hîp ®ång ®Ó tr¸nh tranh chÊp ph¸t sinh. Th«ng thêng, c¸c vÊn ®Ò nµy
®îc qui ®Þnh trong c¸c ®iÒu kiÖn TTQT gåm ®iÒu kiÖn vÒ tiÒn tÖ, ®iÒu kiÖn vÒ ®Þa
®iÓm, ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian vµ ®iÒu kiÖn vÒ ph¬ng thøc thanh to¸n, trong ®ã ®iÒu
kiÖn vÒ ph¬ng thøc thanh to¸n lµ ®iÒu kiÖn quan träng bËc nhÊt. Mét ph¬ng thøc
thanh to¸n hîp lý, tiÕt kiÖm chi phÝ vµ ®¶m b¶o an toµn cho c¶ ngêi nhËp khÈu vµ
ngêi xuÊt khÈu chÝnh lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña
giao dÞch th¬ng m¹i.
II. TÝn dông chøng tõ - mét ph¬ng thøc thanh to¸n quan
träng trong thanh to¸n quèc tÕ
HiÖn nay ®©y lµ ph¬ng thøc ®îc sö dông nhiÒu nhÊt trong thanh to¸n xuÊt
nhËp khÈu. Trong ph¬ng thøc nµy c¸c ng©n hµng kh«ng chØ ®ãng vai trß lµ trung
gian thu hé mµ ng©n hµng cßn tham gia vµo c¸c giao dÞch b»ng c¸ch cam kÕt
ch¾c ch¾n sÏ tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n khi hä xuÊt tr×nh bé chøng tõ phï hîp víi néi
dung cña tÝn dông th.
1. Kh¸i niÖm chung vÒ ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ
§iÒu 2 kho¶n môc a cña b¶n “C¸c quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝn
dông chøng tõ” (B¶n söa ®æi n¨m 1993, sè xuÊt b¶n 500 cña Phßng th¬ng m¹i
quèc tÕ, gäi t¾t lµ UCP 500) quy ®Þnh: “TÝn dông chøng tõ cã nghÜa lµ bÊt cø mét
sù tho¶ thuËn nµo dï cho ®îc gäi hay ®îc m« t¶ nh thÕ nµo, mµ theo ®ã mét ng©n
hµng (Ng©n hµng ph¸t hµnh) hµnh ®éng theo yªu cÇu vµ chØ thÞ cña mét kh¸ch
hµng (Ngêi yªu cÇu ph¸t hµnh tÝn dông) hoÆc nh©n danh chÝnh m×nh:
9
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
i.
Ph¶i tiÕn hµnh viÖc tr¶ tiÒn hoÆc tr¶ tiÒn theo lÖnh cña mét ngêi thø ba
(ngêi hëng lîi) hoÆc ph¶i chËp nhËn hoÆc tr¶ tiÒn hèi phiÕu do ngêi hëng lîi ký ph¸t, hoÆc
ii. Uû quyÒn cho mét ng©n hµng kh¸c tiÕn hµnh thanh to¸n nh thÕ hoÆc
chÊp nhËn vµ tr¶ tiÒn c¸c hèi phiÕu nh thÕ , hoÆc
iii. Uû quyÒn cho mét ng©n hµng kh¸c chiÕt khÊu khi (c¸c) chøng tõ quy
®Þnh ®îc xuÊt tr×nh víi ®iÒu kiÖn lµ c¸c ®iÒu kiÖn cña tÝn dông ®îc thùc
hiÖn ®óng.
Hay cã thÓ hiÓu mét c¸ch tãm t¾t ®Þnh nghÜa trªn nh sau: ph¬ng thøc tÝn
dông chøng tõ lµ mét sù tho¶ thuËn, trong ®ã mét ng©n hµng (ng©n hµng më tÝn
dông th) theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng (ngêi xin më tÝn dông th) sÏ tr¶ mét sè tiÒn
nhÊt ®Þnh cho mét ngêi kh¸c (ngêi hëng lîi sè tiÒn cña th tÝn dông) hoÆc chÊp
nhËn hèi phiÕu do ngêi nµy ký ph¸t trong ph¹m vi sè tiÒn ®ã khi ngêi nµy xuÊt
tr×nh cho ng©n hµng mét bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi nh÷ng quy ®Þnh ®Ò
ra trong tÝn dông th.
Nh vËy theo ®Þnh nghÜa trªn, th tÝn dông lµ mét c«ng cô tµi chÝnh quan träng
trong ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. Nã cã thÓ tån t¹i díi d¹ng th, ®iÖn, hay th
®iÖn hçn hîp. Tuú theo thãi quen vµ th«ng lÖ tõng níc mµ tÝn dông th ®îc gäi víi
nhiÒu tªn kh¸c nhau: Letter of credit; Documentary Credit; Credit. Tuy nhiªn, gäi
lµ g× ®i n÷a b¶n chÊt cña tÝn dông th lµ mét sù cam kÕt b¶o ®¶m cña Ng©n hµng
ph¸t hµnh thanh to¸n cho ngêi hëng lîi khi bé chøng tõ xuÊt tr×nh phï hîp víi
néi dung cña tÝn dông th.
2. §Æc trng cña tÝn dông chøng tõ
Th tÝn dông lµ c¬ së ph¸p lý chÝnh cña viÖc thanh to¸n, nã rµng buéc tÊt c¶
c¸c bªn tham gia vµo ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. Th tÝn dông ra ®êi lu«n dùa
trªn c¬ së hîp ®ång th¬ng m¹i ®îc ký kÕt gi÷a Ngêi mua (NM) vµ Ngêi b¸n
(NB) trong ®ã quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn mua b¸n, khèi lîng, sè lîng vµ thÓ thøc
thanh to¸n. ViÖc ¸p dông ph¬ng thøc thanh to¸n b»ng th tÝn dông ph¶i ®îc bªn
mua vµ bªn b¸n thèng nhÊt vµ quy ®Þnh trong hîp ®ång th¬ng m¹i. Khi hîp ®ång
quy ®Þnh ¸p dông th tÝn dông th× NM míi cã tr¸ch nhiÖm yªu cÇu ng©n hµng më
L/C cho NB hëng. Sau khi L/C ®· ®îc më vµ ®îc NB chÊp nhËn, nghÜa vô giao
hµng cña NB míi ®îc thùc hiÖn.
Ng©n hµng më cam kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu nÕu hä xuÊt tr×nh mét bé
chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi néi dung cña L/C.
10
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
TÝn dông chøng tõ ngµy cµng ph¸t huy vai trß trong m«i trêng quèc tÕ réng
lín gi÷a c¸c b¹n hµng tÝn nhiÖm hay cha tõng quen biÕt v× nã ®¶m b¶o ch¾c ch¾n
r»ng ngêi xuÊt khÈu sÏ ®îc tr¶ tiÒn miÔn lµ hä xuÊt tr×nh ®îc mét bé chøng tõ
hoµn h¶o tíi ng©n hµng mµ kh«ng cÇn biÕt tíi mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng më vµ
Ngêi mua. §iÒu nµy thÓ hiÖn c¸c tÝnh chÊt v« cïng quan träng cña tÝn dông
chøng tõ.
Mét lµ th tÝn dông th¬ng m¹i ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së hîp ®ång mua
b¸n nhng sau khi ra ®êi l¹i hoµn toµn ®éc lËp víi hîp ®ång mua b¸n. VÒ b¶n
chÊt L/C lµ mét chøng th thÓ hiÖn cam kÕt cña ng©n hµng phôc vô NM ®èi víi
NB vÒ nghÜa vô tr¶ tiÒn theo quy ®Þnh trong ®iÒu kho¶n thanh to¸n cña hîp
®ång mua b¸n. V× vËy L/C ph¶i ®îc më trªn c¬ së cña hîp ®ång. C¨n cø vµo
néi dung cña hîp ®ång, NM göi ®¬n yªu cÇu më L/C cho ng©n hµng ® îc hai
bªn chØ ®Þnh trong hîp ®ång (trong trêng hîp hîp ®ång kh«ng quy ®Þnh, NM
cã quyÒn lùc chän mét ng©n hµng thÝch hîp), NB cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra khi
nhËn ®îc L/C c¨n cø vµo néi dung cña hîp ®ång mua b¸n mµ hai bªn ®· thèng
nhÊt. Khi L/C phï hîp th× NB thùc hiÖn nghÜa vô giao hµng. NÕu kh«ng th× NB
cã quyÒn yªu cÇu NM söa ®æi L/C cho phï hîp v¬Ý hîp ®ång tr íc khi giao.
Nh vËy ng©n hµng më L/C chØ c¨n cø vµo ®¬n xin më L/C cña NM göi ®Õn ®Ó
lËp mét cam kÕt tr¶ tiÒn ®èi víi NB chø kh«ng c¨n cø vµo hîp ®ång mua b¸n.
Sau khi NB giao hµng nÕu xuÊt tr×nh chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi néi dung
th tÝn dông sÏ ®îc ng©n hµng më th tÝn dông tr¶ tiÒn, cßn bé chøng tõ Êy cã
phï hîp víi hîp ®ång hay kh«ng ng©n hµng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm. NÕu bé
chøng tõ cã sai sãt, NM vµ ng©n hµng më th tÝn dông tõ chèi tr¶ tiÒn cho NB
chØ c¨n cø vµo th tÝn dông kh«ng c¨n cø vµo hîp ®ång.
TÝnh ®éc lËp nµy còng thÓ hiÖn nghÜa vô cña ng©n hµng kh«ng thay ®æi,
nÕu söa ®æi hîp ®ång mµ kh«ng söa ®æi th tÝn dông th× ng©n hµng vÉn chØ dùa
vµo th tÝn dông ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô thanh to¸n cña m×nh mµ kh«ng cÇn biÕt
®Õn hîp ®ång ®· thay ®æi ®ã; hay ngîc l¹i khi tÝn dông ®· ®îc söa ®æi mµ
kh«ng söa ®æi hîp ®ång th× ®Õn khi xuÊt tr×nh chøng tõ thanh to¸n tuy phï hîp
víi hîp ®ång nhng tr¸i víi th tÝn dông, ng©n hµng më vÉn cã quyÒn tõ chèi
thanh to¸n. Sau cïng tÝnh ®éc lËp cña th tÝn dông kh«ng huû bá tr¸ch nhiÖm
cña ng©n hµng më khi hîp ®ång ®· huû bá nhng th tÝn dông vÉn cßn hiÖu lùc.
Hai lµ, trong c¸c nghiÖp vô tÝn dông, tÊt c¶ c¸c bªn liªn quan chØ giao
dÞch c¨n cø vµo chøng tõ kh«ng c¨n cø vµo hµng ho¸. Bëi v× c¸c bªn chØ mua
11
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
b¸n theo chøng tõ vÒ quyÒn së h÷u hµng ho¸ chø kh«ng mua b¸n hµng ho¸
b»ng hiÖn vËt nªn bé chøng tõ hµng ho¸ lµ c¨n cø duy nhÊt ®Ó quyÕt ®Þnh c¸c
giao dÞch cã ®îc thùc hiÖn hay kh«ng. ChÝnh bé chøng tõ nµy míi t¹o nªn c¬
së nÒn t¶ng cña tÝn dông th kÌm chøng tõ, qua ®ã NB míi cã thÓ ®ßi tiÒn ng©n
hµng më th tÝn dông, ng©n hµng më L/C sÏ ®ång ý tr¶ tiÒn hay tõ chèi thanh
to¸n cho NB, ®ång thêi còng lµ c¨n cø duy nhÊt ®Ó NM hoµn tr¶ hay tõ chèi
tr¶ tiÒn cho ng©n hµng më th tÝn dông. Nh vËy trong PTTDCT c¸c chøng tõ cã
tÇm quan träng to lín v× nã tîng trng cho gi¸ trÞ hµng ho¸ mµ NB ®· giao vµ
cho phÐp NM sö dông hµng ho¸.
Trªn ®©y lµ hai ®Æc trng v« cïng quan träng cña th tÝn dông. Vµ chÝnh
nhê ®Æc trng nµy mµ th tÝn dông ph¸t huy ®îc u viÖt, trë thµnh ph¬ng thøc
thanh to¸n ®îc sö dông phæ biÕn vµ réng r·i nhÊt hiÖn nay.
3. C¸c bªn tham gia
Trong ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ thêng cã bèn bªn tham gia ®ã lµ:
- Ngêi xin më th tÝn dông (The applicant): lµ ngêi viÕt ®¬n xin më th tÝn
dông, thêng lµ kh¸ch hµng cña ng©n hµng (cã tµi kho¶n tiÒn ViÖt hoÆc ngo¹i tÖ
t¹i ng©n hµng) ngêi nµy lµ ngêi nhËp khÈu, ngêi chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi. ë
ViÖt Nam, ngêi xin më L/C thêng lµ c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu ®îc phÐp
kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ cã tµi kho¶n ngo¹i tÖ.
- Ngêi hëng lîi th tÝn dông (The beneficiary): lµ ngêi ®îc ng©n hµng göi
tÝn dông th tíi vµ sÏ ®îc hëng sè tiÒn trong th tÝn dông nÕu xuÊt tr×nh bé chøng
tõ thanh to¸n phï hîp víi yªu cÇu ®Ò ra. Ngêi hëng lîi cã thÓ lµ ngêi b¸n, ngêi
xuÊt khÈu hay bÊt cø ngêi nµo kh¸c mµ ngêi hëng lîi chØ ®Þnh.
- Ng©n hµng më th tÝn dông (The issuing bank): lµ ng©n hµng ®¹i diÖn
cho ngêi xin më tÝn dông th, theo yªu cÇu cña ngêi nµy, ph¸t hµnh mét bøc th
cam kÕt thanh to¸n cã ®iÒu kiÖn cho ngêi hëng lîi. Ng©n hµng nµy cßn gäi lµ
Ng©n hµng ph¸t hµnh (NHPH), thêng ë níc ngêi më th tÝn dông.
- Ng©n hµng th«ng b¸o th tÝn dông (the advising bank) (NHTB) lµ ng©n
hµng cã nghÜa vô th«ng b¸o L/C cho ngêi hëng lîi biÕt ®îc ®iÖn th«ng b¸o cña
NHPH vµ chuyÓn bé chøng tõ thanh to¸n cho NHPH khi nhËn ® îc tõ ngêi hëng lîi. Ng©n hµng nµy thêng lµ ng©n hµng ®¹i lý cña ng©n hµng më L/C.
Ngoµi ra cßn cã thÓ cã thªm sù tham gia cña c¸c ng©n hµng kh¸c nh:
- Ng©n hµng x¸c nhËn (the confirming bank), (NHXN): lµ ng©n hµng
®øng ra x¸c nhËn L/C cho ng©n hµng më L/C theo yªu cÇu cña ng©n hµng nµy
12
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
vµ do ®ã lµm t¨ng ®é ®¶m b¶o cho L/C. §©y thêng lµ ng©n hµng lín cã uy tÝn
trªn trêng quèc tÕ, cã tr¸ch nhiÖm cïng víi ng©n hµng më trong viÖc thanh
to¸n L/C. Ng©n hµng x¸c nhËn cã thÓ lµ NHTB hay ng©n hµng kh¸c tuú theo
yªu cÇu cô thÓ. Tr¸ch nhiÖm cña NHXN cßn cao h¬n ng©n hµng më. Ng©n
hµng më ph¶i tr¶ thñ tôc phÝ vµ ®«i khi ph¶i ký quü 100% t¹i NHXN.
- Ng©n hµng chiÕt khÊu (the negotiating bank): lµ ng©n hµng ®îc Ngêi
b¸n vµ Ngêi mua tho¶ thuËn trong L/C lµ sÏ ®øng ra mua l¹i toµn bé hèi phiÕu
do Ngêi b¸n ký ph¸t theo gi¸ mµ hai bªn tho¶ thuËn. Tuú theo quy ®Þnh cña
L/C ng©n hµng chiÕt khÊu cã thÓ lµ NHTB hay mét ng©n hµng kh¸c do ng©n
hµng më L/C chØ ®Þnh.
- Ng©n hµng chuyÓn nhîng: nÕu L/C lµ lo¹i cã thÓ chuyÓn nhîng th×
ng©n hµng nµy sÏ ®øng ra chuyÓn nhîng L/C tõ ngêi hëng lîi nµy sang ngêi hëng lîi kh¸c theo yªu cÇu cña ngêi hëng lîi ®Çu tiªn.
- Ng©n hµng chuyÓn chøng tõ: thay v× göi nhiÒu bé chøng tõ thanh to¸n
tíi nhiÒu ng©n hµng më kh¸c nhau, tÊt c¶ c¸c chøng tõ ®îc göi tíi mét ng©n
hµng gäi lµ ng©n hµng chuyÓn chøng tõ. Ng©n hµng nµy cã tr¸ch nhiÖm göi
tiÕp c¸c bé chøng tõ ®Õn c¸c ng©n hµng më ®Ó thanh to¸n.
4. Néi dung chñ yÕu cña tÝn dông th
Mét tÝn dông th th¬ng m¹i thêng bao gåm nh÷ng ®iÒu kho¶n sau ®©y:
a. Sè hiÖu, ®Þa ®iÓm vµ ngµy më L/C
TÊt c¶ c¸c th tÝn dông ®Òu ph¶i cã sè hiÖu riªng cña nã. T¸c dông cña
chóng lµ ®Ó trao ®æi th tõ, ®iÖn tÝn cã liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn th tÝn dông.
Sè hiÖu nµy cßn ®îc dïng ®Ó ghi vµo c¸c chøng tõ cã liªn quan.
§Þa ®iÓm më L/C: lµ n¬i mµ ng©n hµng më L/C viÕt cam kÕt tr¶ tiÒn cho
ngêi xuÊt khÈu. §Þa ®iÓm nµy cã ý nghÜa trong viÖc lùa chän luËt ¸p dông khi
x¶y ra tranh chÊp nÕu cã xung ®ét ph¸p luËt vÒ L/C ®ã.
Ngµy më L/C lµ ngµy b¾t ®Çu ph¸t sinh cam kÕt cña ng©n hµng më L/C
víi ngêi xuÊt khÈu, lµ ngµy b¾t ®Çu tÝnh thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C vµ cuèi
cïng lµ c¨n cø ®Ó ngêi xuÊt khÈu kiÓm tra xem ngêi nhËp khÈu thùc hiÖn viÖc
më L/C cã ®óng h¹n nh ®· quy ®Þnh trong hîp ®ång kh«ng.
b. Tªn, ®Þa chØ cña c¸c bªn tham gia
Nh÷ng ngêi cã liªn quan ®Õn ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ nãi chung
chia lµm hai lo¹i: mét lµ c¸c th¬ng nh©n, hai lµ c¸c ng©n hµng. C¸c th¬ng nh©n
bao gåm ngêi nhËp khÈu lµ ngêi yªu cÇu më L/C vµ ngêi xuÊt khÈu lµ ngêi h13
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
ëng lîi L/C. C¸c ng©n hµng tham gia trong ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ gåm
cã: ng©n hµng më L/C, ng©n hµng th«ng b¸o, ng©n hµng tr¶ tiÒn, ng©n hµng
x¸c nhËn .v.v. Yªu cÇu trªn th tÝn dông ph¶i ghi râ tªn vµ ®Þa chØ cña tÊt c¶ c¸c
bªn tham gia lµm c¨n cø ®Ó sau nµy thùc hiÖn ®óng nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm
cña m×nh. Ngoµi ra còng ph¶i ghi râ sè hiÖu tµi kho¶n cña c¸c bªn tham gia.
c. Sè tiÒn cña th tÝn dông
Sè tiÒn cña L/C võa ®îc ghi b»ng sè võa ®îc ghi b»ng ch÷ vµ thèng nhÊt
víi nhau. Kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc mét th tÝn dông cã ghi sè tiÒn b»ng sè vµ
b»ng ch÷ m©u thuÉn nhau. §Æc biÖt tªn cña ®¬n vÞ tiÒn tÖ ph¶i râ rµng, v× vÝ
nh cïng mét tªn gäi ®«la th× trªn thÕ giíi cã nhiÒu lo¹i ®«la kh¸c nhau: nh
®«la MÜ, ®«la óc, ®«la Hongkong, ®«la Singapore, .v.v. Kh«ng nªn ghi sè tiÒn
díi d¹ng mét sè tuyÖt ®èi v× ghi nh thÕ ngêi xuÊt khÈu khã cã thÓ giao hµng
víi gi¸ trÞ ®óng nh L/C quy ®Þnh, ®Æc biÖt ®èi víi hµng rêi. C¸ch ghi sè tiÒn tèt
nhÊt lµ ghi mét sè giíi h¹n mµ ngêi xuÊt khÈu cã thÓ ®¹t ®îc dï hµng giao lµ
hµng rêi hay hµng nguyªn.
d. Thêi h¹n hiÖu lùc, thêi h¹n tr¶ tiÒn, thêi h¹n giao hµng.
Thêi h¹n hiÖu lùc cña th tÝn dông lµ thêi h¹n mµ ng©n hµng më L/C cam
kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu nÕu ngêi xuÊt khÈu xuÊt tr×nh bé chøng tõ
trong thêi h¹n ®ã vµ phï hîp víi quy ®Þnh cña L/C. Thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C
b¾t ®Çu tÝnh tõ ngµy më L/C (date of issue) ®Õn ngµy hÕt hiÖu lùc cña L/C
(expire date). Tuy nhiªn khi quy ®Þnh th× ngµy më L/C ph¶i tr íc vµ ngµy hÕt
h¹n L/C ph¶i sau ngµy giao hµng mét thêi gian hîp lý, th«ng thêng kh«ng
trïng víi ngµy giao hµng. Ngµy më L/C c¸ch ngµy giao hµng mét kho¶ng thêi
gian phï hîp nghÜa lµ ®îc tÝnh b»ng sè ngµy tèi thiÓu cÇn ph¶i cã ®Ó th«ng b¸o
L/C, sè ngµy L/C n»m t¹i ng©n hµng th«ng b¸o, sè ngµy chuÈn bÞ hµng ho¸ ®Ó
giao. Ngµy hÕt h¹n hiÖu lùc L/C ph¶i sau ngµy giao hµng cho nhµ nhËp khÈu
mét thêi gian phï hîp nghÜa lµ ®îc tÝnh b»ng sè ngµy tèi thiÓu cÇn ph¶i cã ®Ó
göi bé chøng tõ thanh to¸n, sè ngµy L/C n»m t¹i ng©n hµng më.
Thêi h¹n tr¶ tiÒn cña L/C (date of payment) lµ thêi h¹n tr¶ tiÒn ngay hay
thêi h¹n tr¶ tiÒn vÒ sau. §iÒu nµy hoµn toµn phô thuéc vµo quy ®Þnh cña hîp
®ång. Thêi h¹n tr¶ tiÒn cã thÓ n»m trong hay n»m ngoµi thêi h¹n hiÖu lùc cña
L/C song ®iÒu quan träng lµ hèi phiÕu ph¶i ®îc xuÊt tr×nh trong thêi h¹n hiÖu
lùc cña L/C.
14
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Thêi h¹n giao hµng (date of delivery) còng ®îc ghi trong L/C vµ do hîp
®ång mua b¸n quy ®Þnh. Thêi h¹n giao hµng cã quan hÖ chÆt chÏ víi thêi h¹n
hiÖu lùc cña L/C. Nã ph¶i c¸ch ngµy më L/C vµ ngµy hÕt hiÖu lùc L/C mét
kho¶ng thêi gian hîp lý. NÕu tho¶ thuËn kÐo dµi thêi h¹n giao hµng mét sè
ngµy nµo ®ã th× ng©n hµng më L/C còng cÇn ph¶i hiÓu thêi h¹n hiÖu lùc cña
L/C còng ®îc kÐo dµi t¬ng øng.
e. Nh÷ng néi dung kh¸c
Nh÷ng néi dung vÒ hµng ho¸ nh tªn hµng, sè lîng, träng lîng, gi¸
c¶, quy c¸ch phÈm chÊt, bao b×, kÝ m· hiÖu.v.v.
Nh÷ng néi dung vÒ vËn t¶i giao nhËn hµng ho¸ nh ®iÒu kiÖn c¬ së
giao hµng (FOB,CIF,CFR,.v.v.), n¬i göi vµ n¬i giao hµng, c¸ch v©n
chuyÓn vµ c¸ch giao hµng.v.v.
f. Nh÷ng chøng tõ mµ ngêi xuÊt khÈu ph¶i xuÊt tr×nh
§©y lµ mét néi dung then chèt cña th tÝn dông, bëi v× bé chøng tõ quy
®Þnh trong L/C lµ b»ng chøng cña ngêi xuÊt khÈu chøng minh r»ng m×nh ®·
hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng vµ lµm ®óng nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh cña th tÝn
dông. Do vËy, ng©n hµng më L/C ph¶i dùa vµo ®ã ®Ó tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho ng êi xuÊt khÈu nÕu bé chøng tõ phï hîp víi nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh trong th tÝn
dông. VÒ chøng tõ, ng©n hµng më L/C thêng yªu cÇu ngêi xuÊt khÈu tho¶ m·n
nh÷ng ®iÒu sau:
C¸c lo¹i chøng tõ mµ ngêi xuÊt khÈu ph¶i xuÊt tr×nh
Sè lîng chøng tõ mçi lo¹i
Yªu cÇu vÒ viÖc ký ph¸t tõng lo¹i chøng tõ ®ã nh thÕ nµo
* Hèi phiÕu (Draft/ Bill of Exchange): lµ mét mÖnh lÖnh ®ßi tiÒn v« ®iÒu
kiÖn cña ngêi xuÊt khÈu ký ph¸t ®ßi tiÒn ngêi nhËp khÈu hoÆc ngêi ®¹i diÖn
cña hä, yªu cÇu ngêi nhËp khÈu khi ®Õn thêi h¹n quy ®Þnh ph¶i tr¶ mét sè tiÒn
nhÊt ®Þnh cho ngêi hëng lîi.
* Ho¸ ®¬n th¬ng m¹i (Commercial Invoice): lµ mét chøng tõ do Ngêi
b¸n lËp vµ ®îc coi lµ mét trong nh÷ng chøng tõ cÇn thiÕt ph¶i cã cña bé chøng
tõ. Trong trêng hîp kh«ng dïng hèi phiÕu th× ho¸ ®¬n th¬ng m¹i ®îc coi lµ
c¨n cø ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng.
15
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
* Chøng tõ vËn t¶i: lµ chøng tõ ®îc ph¸t hµnh khi hµng ho¸ ®îc giao cho
mét c«ng ty vËn t¶i ®Ó vËn chuyÓn. VËn ®¬n lµ chøng tõ quan träng trong bé
chøng tõ chøng minh nghÜa vô giao hµng cña Ngêi b¸n ®· ®îc thùc hiÖn. Tuú
theo ph¬ng tiÖn vËn t¶i, vËn ®¬n cã thÓ lµ vËn ®¬n ®êng biÓn (Bill of Lading),
®êng kh«ng (Airway Bill), ®êng s¾t (Railway Bill),.v.v.
* Hîp ®ång b¶o hiÓm (Insurance Policy): ®îc ký kÕt gi÷a c«ng ty b¶o
hiÓm víi ngêi mua b¶o hiÓm vµ thêng theo mÉu chuÈn b¶o hiÓm rñi ro th«ng
thêng cña mét hµnh tr×nh.
* C¸c chøng tõ kh¸c:
GiÊy chøng nhËn xuÊt xø (Certificate of Origin):
B¶n khai ®ãng gãi hµng (Packing List)
GiÊy chøng nhËn chÊt lîng (Certificate of quality)
GiÊy chøng nhËn
quantity/weight).
sè
lîng,
träng
lîng
(Certificate
of
C¸c giÊy chøng nhËn ph©n tÝch (Certificate(s) of analysis)
GiÊy chøng nhËn kiÓm nghiÖm, kiÓm dÞch.
g. Sù cam kÕt tr¶ tiÒn cña ng©n hµng më L/C lµ néi dung cuèi cïng cña
th tÝn dông vµ nã rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña ng©n hµng më L/C.
h. Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c biÖt kh¸c. Ngoµi nh÷ng ®iÒu kiÖn kÓ trªn, khi
cÇn thiÕt, ng©n hµng më L/C vµ ngêi xuÊt khÈu cã thÓ thªm c¸c néi dung kh¸c
nh ai tr¶ phÝ ng©n hµng, nh÷ng híng dÉn ®èi víi ng©n hµng chiÕt khÊu, sè UCP
mµ hai bªn thèng nhÊt ¸p dông.
i. Ch÷ ký cña ng©n hµng më L/C. L/C thùc chÊt lµ mét hîp ®ång d©n sù,
do vËy, ngêi ký L/C ph¶i ®ñ hµnh vi ph¸p lý vµ n¨ng lùc ph¸p lý. NÕu göi b»ng
TELEX, SWIFT th× c¨n cø vµo m· kho¸.
5. C¸c lo¹i th tÝn dông
Trong thanh to¸n quèc tÕ cã thÓ ¸p dông nhiÒu h×nh thøc thanh to¸n kh¸c
nhau. Mçi h×nh thøc thanh to¸n cã nh÷ng rñi ro riªng ®èi víi Ngêi mua (NM),
Ngêi b¸n (NB) vµ ng©n hµng. V× vËy, ®èi víi thanh to¸n theo PTTDCT ngêi ta
ph©n ra nhiÒu lo¹i L/C kh¸c nhau, theo mçi lo¹i th× quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c
chñ thÓ tham gia còng kh¸c nhau.
a. L/C cã thÓ huû bá (Revocable L/C )
16
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Lµ lo¹i L/C mµ NHPH,trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C, cã thÓ söa ®æi
hoÆc huû bá t¹i bÊt cø thêi ®iÓm nµo mµ kh«ng cÇn th«ng b¸o cho ng êi hëng
lîi, nhng muèn söa ®æi huû bá ph¶i tiÕn hµnh tríc khi ngêi hëng lîi thùc hiÖn
L/C vµ xuÊt tr×nh bé chøng tõ cho NHTB. TÝnh chÊt cña L/C cã thÓ huû bá lµ
mét th høa hÑn tr¶ tiÒn cho NB chø cha ph¶i lµ mét th cam kÕt tr¶ tiÒn cña
ng©n hµng më th tÝn dông. Do vËy, lo¹i h×nh th tÝn dông nµy cha cã tÝnh ®¶m
b¶o.
b. L/C kh«ng thÓ huû bá (Irrevocable L/C )
§©y lµ lo¹i L/C sau khi ®· ®îc më th× NHPH kh«ng ®îc söa ®æi, bæ sung
hoÆc huû bá trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña ngêi
hëng lîi. Lo¹i L/C nµy ®îc dïng rÊt phæ biÕn hiÖn nay trªn thÕ giíi.
c. L/C kh«ng thÓ huû bá cã x¸c nhËn (Irrevocable comfirmed L/C )
Lµ lo¹i L/C kh«ng thÓ huû bá ®îc mét ng©n hµng kh¸c x¸c nhËn tr¶ tiÒn
theo yªu cÇu cña NHPH L/C. Do cã hai ng©n hµng ®øng ra cam kÕt tr¶ tiÒn
cho NB nªn lo¹i h×nh th tÝn dông nµy ®¶m b¶o quyÒn lîi cho NB nhÊt. Nguyªn
nh©n ®Ó cã lo¹i L/C nµy lµ do ngêi xuÊt khÈu kh«ng hoµn toµn tin tëng vµo
ng©n hµng më L/C vµ gi¸ trÞ cña L/C t¬ng ®èi lín. Trong L/C nµy tr¸ch nhiÖm
cña ng©n hµng x¸c nhËn nÆng h¬n tr¸ch nhiÖm cña NHPH. Do ®ã ®Ó ®¶m b¶o
cã khi NHPH ph¶i kÝ quü tríc vµ tr¶ phÝ thñ tôc cho ng©n hµng rÊt cao (kho¶ng
1% gi¸ trÞ L/C)
d. L/C kh«ng thÓ huû bá miÔn truy ®ßi (Irrevocable without recourse
L/C)
Lµ lo¹i L/C mµ sau khi ngêi hëng lîi ®· ®îc tr¶ tiÒn th× NHPH L/C kh«ng
cã quyÒn ®ßi l¹i tiÒn trong bÊt cø trêng hîp nµo.
e. L/C chuyÓn nhîng (Transferable L/C )
Lµ lo¹i L/C kh«ng thÓ huû bá trong ®ã quy ®Þnh quyÒn cña ngêi hëng lîi
thø nhÊt cã thÓ yªu cÇu NHPH L/C chuyÓn nhîng quyÒn thùc hiÖn L/C cho
mét hay nhiÒu ngêi kh¸c (gäi lµ ngêi hëng lîi thø hai). Môc ®Ých cña lo¹i L/C
nµy lµ nh»m gióp cho nhµ xuÊt khÈu tiÕn hµnh c¸c dÞch vô xuÊt khÈu mµ
kh«ng cÇn ®Õn vèn cña m×nh.
f. L/C tuÇn hoµn (revolving L/C )
Lµ lo¹i L/C kh«ng huû bá trong ®ã quy ®Þnh r»ng khi L/C ®îc sö dông
hÕt kim ng¹ch hoÆc sau khi hÕt h¹n sö dông cña L/C th× nã l¹i cã gi¸ trÞ nh cò
vµ cø nh vËy L/C tuÇn hoµn ®Õn khi nµo nã hoµn tÊt gi¸ trÞ cña hîp ®ång. Lo¹i
17
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
L/C nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp hai bªn xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu cã quan
hÖ thêng xuyªn vµ ®èi tîng thanh to¸n kh«ng thay ®æi. Khi ¸p dông L/C tuÇn
hoµn, tæ chøc nhËp khÈu cã lîi ë hai ®iÓm lín lµ kh«ng ®äng vèn vµ gi¶m ®îc
phÝ tæn cho viÖc më L/C.
Th tÝn dông tuÇn hoµn chia lµm hai lo¹i:
- L/C tuÇn hoµn tÝch luü: lµ lo¹i L/C cho phÐp chuyÓn kim ng¹ch L/C tríc
vµo L/C sau vµ cø nh vËy cho ®Õn L/C cuèi cïng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ trong
thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C ngêi xuÊt khÈu v× lÝ do kü thuËt nµo ®ã mµ kh«ng
thùc hiÖn ®îc ®Çy ®ñ sè lîng, gi¸ trÞ trªn L/C th× theo L/C kÕ tiÕp ngêi xuÊt
khÈu cã thÓ tæ chøc giao hµng kÓ c¶ phÇn sè lîng trªn L/C tríc cha thùc hiÖn
chuyÓn qua.
- L/C tuÇn hoµn kh«ng tÝch luü: lµ lo¹i L/C kh«ng cho phÐp chuyÓn sè d
cña L/C tríc vµo L/C sau.
g. L/C gi¸p lng (back to back L/C)
Sau khi nhËn ®îc L/C do ngêi nhËp khÈu më cho m×nh hëng, ngêi xuÊt
khÈu thÕ chÊp L/C nµy ®Ó më mét L/C kh¸c cho ngêi hëng lîi kh¸c hëng gÇn
gièng nh L/C ban ®Çu, L/C më sau gäi lµ L/C gi¸p lng.
h. L/C ®èi øng (Reciprocal L/C ): lµ lo¹i L/C chØ cã hiÖu lùc khi L/C kia
®èi øng víi nã ®· ®îc më ra.
i. L/C ®iÒu kho¶n ®á (Red clause L/C): lµ lo¹i L/C trong ®ã quy ®Þnh
mét ®iÒu kho¶n ®Æc biÖt uû nhiÖm cho NHTB hoÆc ng©n hµng x¸c nhËn øng
tiÒn tríc cho ngêi hëng.
k. L/C dù phßng ( stand by credit):
§Ó ®Ò phßng trêng hîp ngêi b¸n kh«ng thùc hiÖn viÖc giao hµng, ®Ó ®¶m
b¶o quyÒn lîi cho ngêi nhËp khÈu, ng©n hµng cña ngêi xuÊt khÈu sÏ ph¸t hµnh
mét L/C trong ®ã cam kÕt víi ngêi nhËp khÈu sÏ thanh to¸n cho hä trong trêng
hîp ngêi xuÊt khÈu kh«ng hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng theo L/C ®· ®Ò ra.
L/C nh thÕ gäi lµ L/C dù phßng.
l. L/C tr¶ chËm (Deffered payment L/C):
Lµ L/C kh«ng thÓ huû bá trong ®ã NHPH L/C hay ng©n hµng x¸c nhËn
L/C cam kÕt víi ngêi hëng lîi sÏ thanh to¸n (hoÆc dÇn dÇn) toµn bé sè tiÒn cña
L/C t¹i mét (hoÆc nh÷ng) thêi h¹n x¸c ®Þnh trong t¬ng lai, (nh÷ng) thêi ®iÓm
nµy ®· ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ trong L/C.
iII. UCP 500, 1993, ICC lµ v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh L/C
18
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Khi tiÕn hµnh giao dÞch quèc tÕ b»ng L/C, c¸c bªn ®Òu ph¶i t«n träng luËt
lÖ quèc tÕ vµ luËt quèc gia. §iÒu ®ã nhiÒu khi l¹i g©y trë ng¹i cho th¬ng m¹i
quèc tÕ, v× mçi quèc gia l¹i cã hÖ thèng ph¸p luËt, tËp qu¸n riªng vµ thÓ chÕ
chÝnh trÞ kh¸c biÖt. V× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh thèng nhÊt cho tÊt c¶
c¸c quèc gia tham gia vµo thanh to¸n tÝn dông chøng tõ. B¶n “Quy t¾c vµ thùc
hµnh thèng nhÊt vÒ tÝn dông chøng tõ” cña phßng th¬ng m¹i quèc tÕ (UCP) ra
®êi lµ mét tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn thanh to¸n quèc tÕ b»ng L/C.
1. Qu¸ tr×nh sö dông UCP (1981 ®Õn nay)
UCP lÇn ®Çu tiªn ra ®êi vµo n¨m 1933 t¹i §¹i héi 7 cña Phßng th ¬ng m¹i
quèc tÕ t¹i Viªn - ¸o. ICC ban hµnh UCP nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña giíi tµi
chÝnh, ng©n hµng còng nh c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu vÒ mét v¨n b¶n quy ®Þnh
®Çy ®ñ dÔ ¸p dông vµ mäi ngêi ®Òu chÊp nhËn. KÓ tõ ®ã ®Õn nay UCP ®· qua 5
lÇn söa ®æi 1951,1962, 1974, 1983, 1993 víi môc ®Ých theo kÞp sù ph¸t triÓn
chung cña nÒn th¬ng m¹i, nÒn c«ng nghiÖp vËn t¶i vµ truyÒn th«ng trªn thÕ
giíi. B¶n quy t¾c sau lµ b¶n söa ®æi cña b¶n quy t¾c tr íc, tuy vËy kh«ng lµm
mÊt tÝnh hiÖu lùc cña c¸c b¶n quy t¾c ®· ph¸t hµnh, v× thÕ, c¸c bªn tham gia
giao dÞch tÝn dông chøng tõ cã quyÒn vµ nªn lùa chän mét trong c¸c b¶n quy
t¾c Êy.
Trong suèt thËp kû 80, ph¬ng ph¸p truyÒn th«ng vµ kh¶ n¨ng dïng th tÝn
dông trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö (EDI) ®· ph¸t triÓn rÊt nhanh chãng. C¸c yÕu tè
trong bu«n b¸n quèc tÕ lu«n lu«n thay ®æi. Sù thay ®æi ®ã x¶y ra nh lµ kÕt qu¶
cña nh÷ng thùc hµnh míi ®îc ®a ra bëi c¸c ng©n hµng, c¸c th¬ng gia, c¸c c«ng
ty vËn t¶i vµ c¸c th¬ng gia kh¸c th«ng qua sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ míi.
2. TÝnh chÊt ph¸p lý cña UCP 500
Phßng th¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét tæ chøc mang tÝnh chÊt x· héi chø kh«ng
ph¶i lµ mét tæ chøc liªn chÝnh phñ. ChÝnh v× vËy mµ c¸c v¨n b¶n cña Phßng th ¬ng m¹i kh«ng mang tÝnh chÊt ph¸p lý b¾t buéc ®èi víi c¸c héi viªn vµ c¸c
bªn tham gia mµ chØ cã tÝnh chÊt ph¸p lý tuú ý. Cã nghÜa lµ trong hîp ®ång
nÕu cã dÉn chiÕu ®Õn c¸c v¨n b¶n ph¸p lý nµy th× chóng míi cã t¸c dông ®iÒu
chØnh hµnh vi cña c¸c bªn tham gia. §Æc ®iÓm ph¸p lý nµy rÊt quan träng vµ
rÊt thiÕt thùc khi thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n trªn.
Do lµ c¸c quy ph¹m mang tÝnh chÊt ph¸p lý tuú ý nªn c¸c c¬ quan so¹n
th¶o sÏ ®îc miÔn tr¸ch c¸c sai sãt tæn thÊt ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ¸p dông.
C¸c bªn tham gia trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i tµi chÝnh khi ¸p dông c¸c v¨n b¶n
19
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
NguyÔn ThÞ Hång Hoa -A9 K37
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
ph¸p lý trªn cÇn ph¶i hiÓu thÊu c¸c néi dung, sö dông thµnh th¹o kü thuËt
nghiÖp vô cã liªn quan nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña m×nh.
UCP 500 còng nh c¸c b¶n Quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝn dông
chøng tõ tríc ®©y vµ sau nµy ®Òu mang tÝnh chÊt ph¸p lý tïy ý. C¸c bªn tham
gia giao dÞch cã quyÒn lùa chän hay kh«ng dïng UCP 500 ®Ó ®iÒu chØnh
nh÷ng ho¹t ®éng liªn quan ®Õn th tÝn dông.
Mét khi c¸c bªn liªn quan tho¶ thuËn ¸p dông UCP 500 b»ng c¸ch dÉn
chiÕu trªn th tÝn dông “Th tÝn dông nµy tu©n thñ UCP 500” (This credit is
subject to UCP Dc1993, Revision ICC, Publication No 500) cã nghÜa lµ ®·
®ång ý tu©n thñ toµn bé 49 ®iÒu kho¶n quy ®Þnh cña UCP 500 (trong chõng
mùc mµ c¸c ®iÒu kho¶n cã thÓ ¸p dông ®îc) vµ v¨n b¶n nµy trë thµnh v¨n b¶n
ph¸p lý b¾t buéc, rµng buéc tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña c¸c bªn trong giao
dÞch trõ khi cã tho¶ thuËn kh¸c râ rµng ghi trong L/C .
Ngay c¸c ®iÒu kho¶n trong UCP 500 còng cã tÝnh chÊt ph¸p lý kh¸c nhau
®ßi hái c¸c bªn tham gia ph¶i hiÓu kü tõng ®iÒu kho¶n ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn. C¸c
®iÒu kho¶n chia ra lµm hai lo¹i:
- Lo¹i quy ph¹m mang tÝnh chÊt b¾t buéc ¸p dông: NÕu kh«ng tu©n thñ
c¸c ®iÒu kho¶n lo¹i nµy th× th× ho¹t ®éng thanh to¸n b»ng tÝn dông th sÏ bÞ
biÕn ®æi vÒ b¶n chÊt vµ bªn vi ph¹m sÏ kh«ng cã quyÒn dïng UCP 500 ®Ó b¶o
vÖ quyÒn lîi cho m×nh. VÝ dô ®iÓn h×nh cho c¸c ®iÒu kho¶n lo¹i nµy lµ :
+ §iÒu 3: Th tÝn dông vµ hîp ®ång
+ §iÒu 8: Huû ngang mét tÝn dông th
+ §iÒu 13: Tiªu chuÈn kiÓm tra chøng tõ
- Lo¹i quy ph¹m mang tÝnh chÊt lùa chän: ngêi xin më vµ ngêi hëng lîi
cã thÓ tho¶ thuËn ®a vµo tÝn dông th c¸c quy ®Þnh cÇn thiÕt miÔn lµ kh«ng vi
ph¹m c¸c ®iÒu kho¶n thuéc quy ph¹m mang tÝnh chÊt b¾t buéc cña UCP 500.
C¸c ®iÒu kho¶n lo¹i nµy cña UCP 500 thêng cã c©u: “ Trõ khi tÝn dông th quy
®Þnh kh¸c”. VÝ dô ®iÓn h×nh cña c¸c ®iÒu kho¶n lo¹i nµy lµ c¸c ®iÒu kho¶n ë
phÇn chøng tõ nh:
- §iÒu 22: VËn ®¬n ®êng biÓn
- §iÒu 29: Biªn lai bu ®iÖn.
MÆc dï th¬ng m¹i quèc tÕ ®· ph¸t triÓn vµ cã nhiÒu thay ®æi, tÝn dông
chøng tõ vÉn lµ mét ph¬ng thøc ®îc sö dông réng r·i vµ UCP 500 vÉn ®îc coi
lµ mét c«ng cô quan träng cña c¸c NHTM vµ doanh nghiÖp kh¾p thÕ giíi.
20
Trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi
- Xem thêm -